De Groeten van Klaasje Lesbrief Erfgoedtraject Marum
|
|
- Cecilia van Doorn
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Groeten van Klaasje Lesbrief Erfgoedtraject Marum RHC Groninger Archieven erfgoededucatie Groep 3/4 Foto:
2 Inhoudsopgave Inhoud Lesbrief! 3 Les 1! 6 De klas ontvangt een mysterieuze envelop... 6 Les 2! 10 De leerlingen gaan op stap Les 3! 13 De geschiedenis herhaalt zich Bijlage! 16 Aanvullende activiteiten 16 Activiteiten buiten school/excursie 16 Brief van Klaasje 17 RHC Groninger Archieven 2
3 Inhoud Lesbrief Beste leerkracht, Voor u ligt de lesbrief De Groeten van Klaasje, onderdeel van het erfgoedtraject voor de Gemeente Marum, een bijdrage van de Groninger Archieven. Deze lesbrief is bedoeld voor de leerlingen van groep 3 en 4 en bestaat uit drie basislessen. Deze basislessen kunnen uitgebreid worden met extra activiteiten waarvoor u suggesties vindt in de bijlage. Hoewel de lessen aangeboden worden in een duidelijke structuur bent u natuurlijk vrij deze structuur aan te passen indien u van mening bent dat dit de kwaliteit van de lessen ten goede komt. De lessen dienen vooral als leidraad en ter inspiratie en het zou fantastisch zijn wanneer deze lesbrief u aanzet tot het geven van een eigen invulling aan het onderwerp. Hieronder volgt een korte samenvatting van de lessen. Deze samenvatting en de lesdoelen die bij iedere les zijn geformuleerd bieden u voldoende houvast om met de leerlingen aan de slag te gaan. De tijd die bij de lessen wordt aangegeven is een gemiddelde. Wanneer u er voor kiest met de leerlingen presentaties te maken bent u natuurlijk meer tijd kwijt dan wanneer u besluit een korte verwerkingsopdracht aan te bieden. Aan het eind van iedere les vindt u meerdere verwerkingsopdrachten die rekening houden met het principe van meervoudige intelligenties. Het is geenszins de bedoeling dat u de voorgestelde activiteiten door alle leerlingen laat uitvoeren. U kunt de leerlingen laten kiezen welke opdracht zij willen doen. Maar, als u zich daar prettiger bij voelt, kunt u ook zelf een opdracht uitkiezen en deze klassikaal aanbieden. Hopelijk inspireren de voorbeelden u tot het bedenken van eigen verwerkingsopdrachten binnen de context van deze lesbrief. We wensen u en uw leerlingen veel plezier met dit lespakket! RHC Groninger Archieven 3
4 Les 1 In de eerste les maken de kinderen kennis met Klaasje en met een archief. De klas ontvangt een mysterieuze envelop van een door u gekozen persoon. Dat kan de directeur zijn of een ouder toevallig iemand kent bij het archief. Samen met de leerlingen zoekt u uit wat een archief is en wat er zoal in archieven wordt bewaard. (Als u een digibord heeft dan kunt u via Google/afbeeldingen gemakkelijk foto s laten zien van hoe een archief eruit ziet, wanneer u zoekt op de term archief ). De envelop bevat oude foto s van het dorp waar de kinderen wonen en een brief van Klaasje. De brief biedt aanknopingspunten voor een kringgesprek, want uit de brief blijkt dat Klaasje in een andere tijd leefde dan de leerlingen nu. Zo schrijft Klaasje met een kroontjespen en inkt, zit ze in een bankje, en blijkt fotograferen nog een heel gedoe. In deze les staat het woord vroeger centraal. Dit woord krijgt betekenis voor de leerlingen door de afbeeldingen op de oude foto s, de datum op de brief van Klaasje, de inhoud van de brief en een kringgesprek waarin de leerlingen de afbeeldingen op de foto s van vroeger vergelijken met de situatie in het heden. De eerste les eindigt met verschillende creatieve opdrachten waarin de leerlingen nadenken over het personage Klaasje. Voordat de leerlingen starten met de verwerkingsopdracht kunt u met de leerlingen bespreken dat Klaasje vroeger leefde en dat de wereld er toen anders uitzag dan nu. Zo was bijvoorbeeld de kleding die mensen toen droegen anders. Misschien kunt u hiervan voorbeelden laten zien voordat de leerlingen met de opdrachten aan de slag gaan. Les 2 In de tweede les vergelijken de leerlingen de straatbeelden op de oude foto s met de straatbeelden van nu. Tijdens een wandeling maken de leerlingen foto s van de straten waar zij doorheen wandelen. Zij fotograferen objecten die er vroeger niet waren en nu wel. Ten aanzien van het straatmeubilair is er heel wat veranderd ten opzichte van vroeger. Asfalt, een stoep, zebrapaden, stoplichten en lantarenpalen waren rond 1900 nog schaars, zeker in de dorpen. In de tijd dat Klaasje jong was waren de wegen vaak nog onverhard en waren auto s nauwelijks aanwezig in het verkeer. Wandelaars, fietsers, paard en wagen en rijtuigen waren er wel. Verder kan er tijdens de wandeling gelet worden op de bebouwing. Sommige gebouwen zien er beduidend ouder uit dan andere gebouwen. De kerk is bij uitstek een gebouw dat onderdeel geweest kan zijn van de omgeving van Klaasje en dat nu deel uitmaakt van de RHC Groninger Archieven 4
5 omgeving van de leerlingen. Wellicht zijn er meer gebouwen/huizen te vinden die ook Klaasje gekend kan hebben. U kunt een groepje leerlingen de opdracht geven te zoeken naar gebouwen waarvan ze denken dat ze er al stonden in de tijd van Klaasje, en hen deze gebouwen laten fotograferen. U kunt met de leerlingen zoeken naar jaartallen op gebouwen/ huizen en deze later vergelijken met het jaartal op de brief van Klaasje. Les 2 eindigt met verschillende creatieve verwerkingen van de opgedane kennis, die allen uitmonden in een presentatie. De presentaties bestaan uit een vergelijking van de straatbeelden vroeger en nu. Voordat de leerlingen aan het werk gaan kunt u samen nog eens nagaan welke kennis er is opgedaan. Het helpt de leerlingen wanneer de resultaten genoteerd worden en duidelijk zichtbaar aanwezig zijn in de klas (bijvoorbeeld in een schema op het (digi)bord). Les 3 In de derde les stellen de leerlingen hun eigen envelop voor de toekomst samen. Er wordt een selectie gemaakt uit de foto s die de leerlingen tijdens de wandeling hebben gemaakt. De leerlingen denken na over wat zij willen laten zien van hun omgeving aan een groep leeftijdsgenoten in de toekomst. U kunt de leerlingen tijdens een kringgesprek aan elkaar uit laten leggen waarom zij voor een bepaalde foto gekozen hebben. Na afloop worden de gekozen foto s verzameld in een envelop. U kunt enkele leerlingen, net als Klaasje, een brief laten schrijven aan hun leeftijdsgenootjes in de toekomst. In deze les leren de leerlingen begrijpen dat de omgeving voortdurend verandert en dat deze verandering op verschillende manieren plaats kan vinden. Zo kunnen er objecten verdwijnen (bijvoorbeeld kleine arbeidershuisjes) die vervangen worden door iets anders, (bijvoorbeeld een parkeerplaats). Er zijn objecten die blijven bestaan maar die wel een ander uiterlijk krijgen (zoals bijvoorbeeld auto s die er vroeger anders uitzagen dan nu) en er zijn nieuw uitgevonden objecten die in een eerdere periode nog niet bestonden maar nu wel (bijvoorbeeld een computer). De leerlingen kunnen in de verwerkingsopdrachten bij deze les hun verbeelding de vrije loop laten. Want misschien zijn er over honderd jaar geen lantarenpalen meer omdat daar andere oplossingen voor zijn bedacht, misschien zijn er nog wel auto s maar zien deze er heel anders uit dan nu en wellicht kunnen de leerlingen voorwerpen bedenken die nu nog niet bestaan, maar die er in de toekomst wel zullen zijn. RHC Groninger Archieven 5
6 Les 1 Post van Vroeger DE KLAS ONTVANGT EEN MYSTERIEUZE ENVELOP... Lesdoelen De leerlingen kunnen uitleggen wat een archief is en wat er in een archief wordt bewaard. De leerlingen kunnen in hun eigen woorden een omschrijving geven van het begrip vroeger. De leerlingen kunnen op basis van oude foto s enkele verschillen aangeven tussen vroeger en nu. Tijd Kringgesprek ca. 30 minuten, verwerkingsopdracht ca. 30 minuten. Materiaal Envelop met foto s en brief, tekenpapier, potloden/stiften/verf en restmateriaal zoals kleine stukjes papier, kraaltjes, lovertjes, stokjes etc. Organisatie In de kring of in tafelgroepjes. 6
7 Voorbereiding Contact opnemen met een persoon naar eigen keuze die de mysterieuze envelop komt afleveren in de klas. Klaarzetten introductiefilmpje. Klaarleggen tekenpapier, potloden/stiften/verf. Inleiding Vertel de kinderen dat er iemand op bezoek komt in de klas en dat die persoon iets bijzonders bij zich heeft. Namelijk een pakketje uit het archief. Weten de leerlingen wat een archief is? Bekijk plaatjes van archieven op het digibord en vraag de leerlingen wat ze zien en waar het ze aan doet denken. Leg uit dat in een archief dingen van vroeger worden bewaard. Vaak papieren van lang geleden. Hebben de leerlingen een idee wat er op die papieren zou kunnen staan? Bewaren de leerlingen zelf wel eens iets? Waarom bewaren ze het ene wel en het andere niet? Bekijk dan samen met de kinderen het introductiefilmpje bij dit project. Zorg dat na het gesprek de envelop wordt binnengebracht. Vraag aan de persoon die de envelop komt afleveren hoe het pakketje in zijn/haar bezit is gekomen. Laat de envelop zien aan de klas. De envelop roept direct vragen op zoals: Is het oud? Wie heeft de envelop achtergelaten? Staat er iets op? Waar lag de envelop? Wat zit er in de envelop? Fantaseer met de leerlingen over de herkomst en de inhoud van de envelop. Het uitwisselen van ideeën verhoogt de spanning en de nieuwsgierigheid. Open de envelop of laat de leerlingen dit doen. Bekijk met de klas de inhoud van de envelop. Het blijkt om een brief en om verzameling foto s te gaan. Kern Bespreek samen met de leerlingen de foto s en de brief. Vragen kunnen zijn: Zijn dit foto s van nu of foto s van vroeger? Hoe weten de kinderen dat? Zit er een overeenkomst in de foto s? Herkennen de leerlingen dingen op de foto s die er nu ook nog zijn? (Misschien herkennen ze gebouwen uit hun eigen omgeving maar het kan ook gaan om objecten zoals fietsen en auto s). 7
8 Zijn er objecten te vinden die we nu ook nog gebruiken maar die er vroeger anders uitzagen dan nu? Wie heeft deze foto s bewaard? En waarom? Bewaren de kinderen zelf ook foto s? Waarom? Wat kunnen de leerlingen vertellen over de brief? Is de brief oud of nieuw? Is de brief met de hand geschreven of op de computer gemaakt? Waaraan zien de leerlingen dat? Wanneer is deze brief geschreven, staat er een datum op? Waar is de brief geschreven? Wie heeft de brief geschreven? Wat vinden de leerlingen van het handschrift? De brief ziet er oud uit. Kunnen de leerlingen aan de datum van de brief zien in welk jaar de brief is geschreven? De plaats waar de brief is geschreven maakt duidelijk dat de afzender woonde in dezelfde omgeving als de kinderen in de klas. De brief vertelt misschien meer over de inhoud van de envelop. Lees de brief voor aan de kinderen. De brief is geschreven door Klaasje die ongeveer honderd jaar geleden zelf op school zat. Samen met de andere kinderen heeft Klaasje gewerkt over het onderwerp De Straat. Een van de opdrachten was een envelop met foto s samen te stellen om de kinderen die nu op school zitten te laten zien hoe de straat er toen uitzag. Opdracht: Vroeger en nu Teken op het (digi)bord twee kolommen. Boven de ene kolom staat vroeger, boven de andere nu. Bedenk samen met de leerlingen verschillen tussen vroeger en nu. Vul de kolommen in: Vroeger Nu Koets Zandweg Geen straatlantarens Lage bebouwing Auto Asfalt Wel straatlantarens Hoge bebouwing Bespreek daarna, aan de hand van de oude foto s, de meest opvallende verschillen in het straatbeeld vroeger en nu. Wat vinden de leerlingen de grootste verandering ten opzichte van vroeger? Bewaar dit schema goed, want in de volgende lessen worden de kolommen verder ingevuld. Bovendien is het ingevulde schema het startpunt voor de volgende les. 8
9 Verwerking In verschillende creatieve opdrachten denken de leerlingen na over de schrijver van de brief. Is Klaasje een jongen of een meisje? Wat denken de leerlingen zelf? Hoe zag Klaasje eruit? Leek hij/zij op jou? Wat voor kleren droeg Klaasje? Speelde Klaasje alleen of had hij/zij vriendjes/vriendinnetjes net als jij? En waar woonde Klaasje? Hoe zag zijn/ haar huis eruit? Maak een (verf)tekening van Klaasje en gebruik daarbij materialen als gekleurd papier, kraaltjes, veertjes, stokjes etc. Schrijf een verhaaltje over Klaasje waarbij je opschrijft hoe jij denkt dat Klaasje eruit heeft gezien, of Klaasje een jongetje of een meisje was, wat zijn/haar hobby s waren, waar hij/zij woonde etc. Maak een strip over Klaasje waarbij je laat zien hoe jij denkt dat Klaasje eruit heeft gezien, of Klaasje een jongetje of een meisje was, wat zijn/haar hobby s waren, waar hij/zij woonde etc. (Neem ongeveer vijf plaatjes voor de strip). Maak een woordveld over Klaasje. Schrijf Klaasje in het midden en bedenk dan woorden die bij Klaasje passen. Schrijf die woorden eromheen. Maak tekeningen bij de woorden. Laat, wanneer de werkstukken klaar zijn, verschillende leerlingen vertellen over hun ideeën over Klaasje. Hang de werkstukken en de foto s op in de klas. 9
10 Les 2 De straat van Klaasje DE LEERLINGEN GAAN OP STAP... Lesdoelen Op basis van informatie uit oude foto s kunnen de leerlingen aangeven welke veranderingen zich hebben voorgedaan in hun eigen omgeving door de jaren heen. De leerlingen kunnen een straatbeeld uit het heden vergelijken met een straatbeeld uit het verleden. Zij kunnen drie verschillen noemen. De leerlingen leren begrijpen dat hun eigen omgeving een bron van informatie is. Tijd Kennisoogst 10 minuten Locatieonderzoek 45 minuten Creatieve verwerking 60 minuten Presentaties ongeveer 5 minuten per groepje. (Deze les neemt ongeveer de hele ochtend in beslag). 10
11 Materiaal De oude foto s uit de envelop, zoveel mogelijk digitale camera s (liefst een camera per twee leerlingen), computers, (digibord), grote vellen papier (A2 formaat). Organisatie De leerlingen werken in groepjes. Begeleiding Ouders die groepjes begeleiden tijdens de wandeling en tijdens het maken van de presentaties (1 ouder op 4 tot 6 leerlingen). Inleiding Begin met een kennisoogst, een inventarisatie van dat wat de leerlingen nog weten van de vorige les. De foto s en het schema uit de vorige les kunnen hierbij ondersteuning bieden. Zijn er leerlingen die een korte samenvatting van de vorige les kunnen geven? Als leerlingen nog toevoegingen hebben kunnen de kolommen aangevuld worden. Kern In de vorige les hebben de leerlingen de foto s globaal bekeken. Nu gaan ze de straat op om veldonderzoek te doen. Verdeel de leerlingen in groepjes. Per groepje is er een begeleider. Geef ieder groepje een foto uit de envelop. De groepjes gaan de straten op de oude foto s nu bezoeken en fotograferen. Op locatie vergelijken de leerlingen de situatie van vroeger met de situatie van nu. Het is de bedoeling dat de leerlingen zo nauwkeurig mogelijk benoemen welke veranderingen in het straatbeeld zij waarnemen. Hierbij kan gelet worden op: Bebouwing: veranderingen in bouwstijl, hoogte van de woningen, tuinen, nieuwe woningen, speeltuinen, parken. Straatmeubilair: stoep, straatverlichting, stoplichten, verkeersborden, hekjes, paaltjes etc. Verkeer: aanwezigheid van auto s, fietsen, wandelaars, paard en wagen. De straat: asfalt, klinkers of zand, zebrapaden etc. Van de dingen die er vroeger niet waren en nu wel maken de kinderen foto s. Iedere leerling maakt tien foto s. De begeleider noteert wat de kinderen opvalt. 11
12 Verwerking Terug op school worden de beste foto s uitgeprint en maken de leerlingen, met hulp van een ouder, een creatieve presentatie van hun bevindingen. Maak een muurkrant. Maak een powerpointpresentatie. Maak een mindmap Maak een Vroeger/Nu boek Maak een nieuwsuitzending over wat je bent tegengekomen. De leerlingen presenteren hun waarnemingen aan elkaar met behulp van hun posters/ presentaties. Vul, tot slot de kolommen verder aan met de kennis die de leerlingen tijdens het locatieonderzoek hebben opgedaan. Hang de werkstukken op in de klas. 12
13 Les 3 Een envelop voor later DE GESCHIEDENIS HERHAALT ZICH... Lesdoelen De leerlingen kunnen verwoorden en motiveren welke informatie over hun eigen omgeving zij zelf willen doorgeven aan hun leeftijdsgenootjes in de toekomst. De leerlingen kunnen objecten benoemen die in de toekomst nog aanwezig zouden kunnen zijn. De leerlingen kunnen in eigen woorden een omschrijving geven van de begrippen verleden, heden, toekomst. Tijd 60 minuten. Materiaal Afdrukken van de beste foto s die de leerlingen in de vorige les hebben gemaakt, een grote envelop. Organisatie Klassikale bespreking, daarna werken in groepjes. Klassikale afsluiting. Inleiding 13
14 Bespreek met de leerlingen nogmaals het schema uit de vorige twee lessen. Herhaal samen met de leerlingen welke veranderingen zij hebben waargenomen in het straatbeeld. Vraag de leerlingen na te denken over het idee dat over honderd jaar een klas met kinderen een envelop vindt met foto s uit deze tijd. Als de leerlingen uit deze klas zo n envelop zouden mogen vullen, welke foto s zouden ze dan uitkiezen en waarom? Kern Laat de leerlingen per tafelgroepje een selectie maken uit het fotomateriaal uit de vorige les. Zo mogelijk kiest iedere leerling een van de foto s uit die hij of zij zelf heeft gemaakt. In een kringgesprek vertellen de leerlingen aan elkaar welke foto zij hebben uitgekozen en waarom. Laat hen de afbeelding op de foto beschrijven en laat hen vertellen waarom zij die foto willen bewaren voor de toekomst. Wat kunnen de kinderen in de toekomst van deze foto leren? U kunt de leerlingen vragen hun verhaal te doen met behulp van de volgende twee beginzinnen: Op deze foto is het volgende te zien:... Deze foto moet in de envelop omdat ik graag wil laten zien dat... Verwerking Laat de leerlingen een mooie grote envelop zien. Hierin worden aan het eind van de les de geselecteerde foto s verzameld. Maak een brief bij de foto s. Schrijf samen een brief. Laat de leerlingen zinnen bedenken en schrijf die onder elkaar op het bord. Ontstaat er een logische tekst? Wat moet er veranderd/verbeterd worden? Organiseer een eindpresentatie Voordat de envelop voor later gevuld wordt kan het verzamelde materiaal gepresenteerd worden in school. Bijvoorbeeld door per les een presentatiewand in te richten. Het is leuk wanneer zoveel mogelijk mensen op de hoogte zijn van deze activiteit. Misschien wil de directeur van de school het project afsluiten door de envelop met het materiaal voor later officieel dicht te plakken. Laat de leerlingen uitnodigingen maken voor de eindpresentatie. Nodig de directeur uit, de leerlingen van de andere klassen en ouders. Laat een groepje leerlingen een 14
15 presentatie maken waarin voor de anderen duidelijk wordt waarover de leerlingen hebben gewerkt en wat ze hebben geleerd. Verzin een apparaat dat er nu nog niet is maar dat in de toekomst bedacht zal worden. Kies een manier om te vertellen over jouw uitvinding. Wat doet dit apparaat? Waarvoor hebben we het nodig? Hoe wordt het bediend? Schrijf hierover een verhaal. Maak een voorbeeld van dit apparaat van kosteloos materiaal. Teken het apparaat. Maak een muurkrant over het apparaat. 15
16 Bijlage Aanvullende activiteiten Je eigen geschiedenis in beeld Vraag de leerlingen foto s mee te nemen van zichzelf van verschillende periodes uit hun leven. (Baby, peuter, kleuter, schoolkind) Laat hen deze foto s in de juiste volgorde leggen. De activiteit kan uitgebreid worden door de leerlingen te vragen om uit verschillende periodes uit hun leven een stuk speelgoed mee naar school te nemen. De vraag die bij deze activiteit centraal staat is: Bij welke periode uit je leven hoort dat speelgoed en waarom? Speel je er nu nog mee? Waarom wel/niet? Met welk speelgoed verwachten de leerlingen in de toekomst veel te zullen gaan spelen? Eventueel kunt u de leerlingen ook plaatjes van speelgoed uit speelgoedgidsen laten knippen. Een tijdlijn maken De leerlingen maken een tijdlijn. Zij plaatsen een tekening van Klaasje, een kinderfoto van hun opa/oma, een kinderfoto van hun vader/moeder en een foto van zichzelf op de juiste plek in de tijdlijn. Een diaserie bekijken Bekijk met de leerlingen de diavoorstelling Overgrootmoederstijd. U kunt de serie dia s gemakkelijk vinden wanneer u in Google zoekt op diaserie Overgrootmoederstijd. In de zoekresultaten klikt u de volgende link aan: (ppt) (over)grootmoederstijd-de stad-obs Erasmus. Dit is een Powerpointpresentatie. Opent de presentatie niet direct in uw scherm, dan kunt u de presentatie openen via de downloadmap op uw computer. De voorstelling heeft veel raakvlakken met de lessen uit dit lespakket. De platen in de diaserie geven een goede indruk van de periode waarin Klaasje leefde. Ot en Sien lezen Op staan verhaaltjes en bewegende plaatjes uit de boeken van Ot en Sien. Leuk om op het digibord te laten zien. De verhaaltjes kunnen klassikaal gelezen worden, met rolverdeling! Activiteiten buiten school/excursie Ot en Sien zijn tijdgenootjes van Klaasje. In Museum Ot en Sien krijgen de leerlingen een beeld van hoe het huis en de omgeving van Klaasje eruit heeft gezien. Bezoekadres Museum Ot en Sien Jan Binneslaan CC Surhuisterveen. In overleg met het museum is het mogelijk om een circuit te maken van oude spellen en dit circuit te combineren met een rondleiding door het museum. 16
17 Brief van Klaasje 17
18 Marum Dinsdag, 23 mei, 1906 Hallo Jongens en Meisjes, Ik zit in mijn bankje in het klaslokaal en ik schrijf jullie deze brief. De inkt van mijn kroontjespen is bijna op, maar gelukkig mocht ik wat inkt van mijn vriendinnetje Truida lenen. Meester vroeg mij jullie iets te schrijven over de opdracht die wij deze week van hem te doen kregen. Een opdracht over onze Straat! Het begon zo. Maandag toen wij op school aankwamen stuurde meester ons gelijk weer naar buiten! Wij gingen een wandeling maken door het dorp, zei meester. Wij moesten goed om ons heen kijken en alles onthouden wat wij op straat zouden tegenkomen.. Gelijk verdeelden wij de taken onder elkaar. Ik mocht de voetgangers tellen, Piet telde de fietsers, Jan de rijtuigen en Mientje lette op de passerende automobielen. Al dachten wij niet dat wij die zouden tegenkomen, want slechts de rijke heren bezitten er een. En die zijn overdag aan het werk. Op dinsdag vroeg meester ons te vertellen wat ons de vorige dag was opgevallen in de straten waar wij doorheen gelopen waren. Wij vertelden meester over het verkeer, het mooie huis van de dokter en de dominee, de kar van de schillenboer, de winkels en uitstallingen en ook van de kleine meisjes die op straat speelden met hun tol, en alles wat wij verder nog tegenkwamen. Meester noteerde onze bevindingen met een krijtje op het bord. Woensdag kregen wij allen inkt en papier! Wij mochten een tekening maken van de straat! Wij deden ons best dunne lijnen te trekken en pasten er voor op klodders en vlekken te maken! Hebben jullie de foto s al bekeken? De foto s zijn van de straten in ons dorp. Dat was bijzonder! Donderdagochtend kwam eerst de fotograaf vertellen over hoe een foto gemaakt wordt. Daarna gingen we samen met de fotograaf op stap om foto s te maken van de straten in ons dorp. De sterkste jongens van de klas droegen de spullen van mijnheer de fotograaf. Hij had een grote kist bij zich waar het fototoestel in zat. Anderen mochten een plek uitkiezen vanwaar de foto s gemaakt werden. En ik mocht mijnheer de fotograaf assisteren bij het afdrukken van een foto! Hij verdween helemaal onder een doek! Vandaag (vrijdag) vroeg meester mij verslag te doen van de afgelopen week. Hij zegt dat hij een plan heeft met de foto s. En ik mag hem daarbij helpen! Klaasje, zei meester, schrijf een brief aan een groep jongens en meisjes die je niet kent en vertel hen over de opdrachten van deze week. Straks, na de rekenles, vertelt meester verder over het plan. Wat zou het zijn? Nu moet ik stoppen, want meester wil beginnen! Dag hoor!. Hoogachtend, Klaasje 18
19 Dit lespakket is gemaakt door: Kim van Steenwijk Bloeii.nu
Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst
Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren
DOCENT. Thema: architectuur WONEN: TERUG IN DE TIJD! groep 5 en 6. Tip. Stadshagen
DOCENT In het thema architectuur gaan op onderzoek uit naar de oude huizen die vroeger in en rondom het gebied stonden dat nu is. Ze vergelijken de bouwstijl van verschillende oude huizen met hun eigen
lesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief
Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt
Drukte bij de molen groep 5/6
Verhalend ontwerp over Olie- en Koren Woldzigt in Roderwolde Drukte bij de groep 5/6 Episode 1: Mensen rond 1900 De leerkracht laat een oud kistje of blikje zien. Daarin zitten allemaal kaartjes. Op die
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Lesvoorbereiding Studie en loopbaan Keuze- en Loopbaanvaardigheden 3-4 vmbo
Lesvoorbereiding Studie en loopbaan Keuze- en Loopbaanvaardigheden 3-4 vmbo Bespreek met vakdocenten mogelijkheden om leerlingen in de vaklessen feedback over zichzelf te laten vergaren. Deel Vaardigheid:
JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935
JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 Wat moet je doen? 1. Maak een presentatie over hoe jouw buurt er omstreeks 1935 uitzag of over de mensen die in die tijd in jouw buurt leefden. Wat kun je te weten komen
Tijdsplanning werkstuk groep 5
Naam: Groep 5 Tijdsplanning werkstuk groep 5 Wat wanneer Aan de juf het onderwerp van maandag 21 januari 2013 mijn werkstuk doorgeven inleveren opdracht 1 maandag 28 januari 2013 inleveren opdracht 2 donderdag
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Voorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein
Introductielessen Primair Onderwijs 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein - De leerlingen worden met kunst geconfronteerd - De leerlingen ontdekken dat kunst niet altijd in een museum staat
Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6
We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet
Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk?
Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie Naam : Wat is de bedoeling? Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Er is een misdaad gepleegd! Een dief heeft de computer
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?
Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen
Voordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Gravin Elisabeth en de dieren
2017-2018 School en Cultuur Gravin Elisabeth en de dieren Erfgoed project voor groep 4 Ontwikkeling van het project: De Werkhoven Geschiedenis voor u Maart 2017. Copyright: Dit materiaal is bedoeld voor
LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?
SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:
Dit stappenplan is ingevuld door:
STAPPENPLAN Dit stappenplan is ingevuld door: Dit is jullie opdracht: Bekijk de kranten en/of nieuwssites die je toegewezen krijgt. Ga op zoek naar een nieuwsartikel waarin techniek een belangrijke rol
4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4.
4 Gedrag DO-IT Datum 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? PARAGRAFEN Datum 4.1 Opdrachten 1-24 4.2 Opdrachten 1-20 4.3 Opdrachten 1-16 4.4 Opdrachten 1-16 Samenvatten Test
Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint
Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie
Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere
Hoe bereid ik een spreekbeurt voor?
Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als
hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek
Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje
Lesbrief thema: Identiteit
Lesbrief na Loser! Lesbrief thema: Identiteit Deze lesbrief is onderdeel van het na programma van de voorstelling Loser! van Theaterhart. Deze begeleidende brief is voor het thema: identiteit en hoort
Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Voordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van
Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Dit stappenplan is ingevuld door:
STAPPENPLAN Dit stappenplan is ingevuld door: Dit is jullie opdracht: Bekijk de kranten en/of nieuwssites die je toegewezen krijgt. Ga op zoek naar een nieuwsartikel waarin techniek een belangrijke rol
WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK
WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK VOORBESPREKING Een kinderreglement Kinderen laten nadenken over de rechten van het kind. Verzamel samen met de kinderen materiaal uit de media waarin kinderen betrokken
Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164
R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken
de klas met een belangrijke vraag.
Episode 1 Een cadeau voor de klas met een belangrijke vraag. Verhalend ontwerp rondom het literaire boek Robin en God van Sjoerd Kuyper Liesbeth Winters-Jonas Verhaallijn Sleutelvragen Leeractiviteiten
Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Dimanida Kemkievelden Groep 7abcd
Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Dimanida Kemkievelden Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave
Kinderboekenweekprogramma. Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding
Kinderboekenweekprogramma Docentenhandleiding Wie Groep ben jij & 6 wie t/m ben ik? 8 1 Utrecht, 2016 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te
OPA EN OMA DE OMA VAN OMA
Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en
Bontje, de poes van de molen groep 3/4
Verhalend ontwerp over Olie- en Korenmolen Woldzigt in Roderwolde Bontje, de poes van de molen groep 3/4 Episode 1: Bontje, de poes van de molen Bontje is een lieve poes. Ze woont in een molen en is van
DOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
HUISWERKGIDS SCHOOLJAAR 2011-2012
HUISWERKGIDS SCHOOLJAAR 2011-2012 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk bladzijde 1. Inleiding De huiswerkgids 3 2. Hoe maak en leer je huiswerk? 4 3. Het leren van woorden (spelling/engels) 5 4. Het leren van topografie
De lamp. Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden.
De lamp Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden. De lamp Met lampen is het als met schoenen; ze zijn vanzelfsprekend en je ziet ze overal. Pas als de stroom een keer uitvalt, merk
Een overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!!
Hoe maak ik in groep 8 een werkstuk? Jij gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in
1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.
Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen
Tekenen met Licht. It s your time to shine!
Tekenen met Licht It s your time to shine! 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Tekenen met licht Inleiding Tekenen met
Let op! Alles graag getypt in lettergrootte 12, lettertype mag je zelf kiezen.
Beste leerling van groep 6 en ouders, Afgelopen weken zijn de leerlingen bezig geweest met het maken van een klad-werkstuk, over een onderwerp naar eigen keuze. Thuis moeten de leerlingen het net-werkstuk
Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk?
Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk? Jij gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in
Team 6: Zonnepanelen. Onderzoek naar het gebruik van zonnepanelen
Zonnepanelen op school Team 6: Zonnepanelen Onderzoek naar het gebruik van zonnepanelen Jullie gaan onderzoeken welke producten er zijn op zonnecellen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken
Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen
Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen Les 1 Pratende dingen Samenvatting van de les Deze les is de eerste van vier lessen over beeldcultuur. Tijdens
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het
Werkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Hoe maak ik een werkstuk?
Hoe maak ik een werkstuk? Je gaat, misschien wel voor de eerste keer, een eigen werkstuk maken. Dat is leuk, maar ook best moeilijk. Je moet er namelijk een heleboel voor doen. Heb je al eens een eigen
Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk?
Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk? Je gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in een
Handleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling
Handleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling Deze schrijfles sluit aan bij het Nieuwsbegriponderwerp van deze week: Vuurwerk bij Oud en Nieuw. De schrijftaak
Een Helder Verhaal? Kunst verschaft de kunstenaar de mogelijkheid om zich te uiten. Door creatieve middelen te gebruiken, vertellen zij hun verhaal.
CKV. Opdracht lessenserie Een Helder Verhaal? Kunst verschaft de kunstenaar de mogelijkheid om zich te uiten. Door creatieve middelen te gebruiken, vertellen zij hun verhaal. Maar waarom zo moeilijk? En
China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -
China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar
Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien.
Reis naar de maan GROEP 3-4 22 20 & 50 minuten, verdeeld over twee lessen 1, 23, 46 en 54 De leerling: leert samenwerken leert bewegen op muziek leert luisteren naar ritme en muziek herkent vier fasen
STILL: workshop fotobewerking
Dit werkblad is van: klas: STILL: workshop fotobewerking Ontwerp en maak je eigen digitale flyer, poster of fotocollage met zelfgemaakt foto s! Je kent ze wel: coole flyers voor een feest, bewerkte foto
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd
De Stilte danst Alice
Lesbrief Alice Als in het boek begint de voorstelling met het boottochtje op de Theems van Lewis Carroll met de drie zusjes Liddell. Wat er daarna gebeurt? De schrijver verandert in een konijn en de achtervolging
- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
VERVANGTAAK LICHAMELIJKE OPVOEDING VOOR LANGDURIG GEBLESSEERDEN
VERVANGTAAK LICHAMELIJKE OPVOEDING VOOR LANGDURIG GEBLESSEERDEN Je maakt een werkstuk over een (voor jou) niet zo bekende sport. Je maakt het werkstuk op aan de hand van onderstaande handleiding. Veel
1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed.
D S T R K C N T LS 1 Opdracht 1 Nodig: papier en lijm 1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. 2. Zoek nu een klasgenoot met een ander plaatje. 3. Zoek nu samen nog vier
Het Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen.
2 INTRODUCTIE Het programma is gemaakt door het. Het gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. Een schilderij is gemaakt door een schilder. In het museum zijn ook voorwerpen te zien. Het
Werkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.
Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet
Uitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Dag van Respect & Twinning
Dag van Respect & Twinning In contact met een klas aan de andere kant van de wereld De Dag van Respect heeft in samenwerking met Cordaid Kinderstem, een lesprogramma ontwikkeld om vorm en inhoud te geven
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Drents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding
Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles
LESBRIEF BIJ DE VOORSTELLING LATER ALS IK DOOD BEN
LESBRIEF BIJ DE VOORSTELLING LATER ALS IK DOOD BEN LESBRIEF NA HET ZIEN VAN DE VOORSTELLING De voorstelling behoeft geen extra aandacht vooraf en spreekt voor zich. Mocht het zijn dat kinderen uit de klas
1-Kennismaking met archeologie
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren
Hoe schrijf ik een artikel?
Hoe schrijf ik een artikel? Gebruiksaanwijzing in 7 stappen Vondelschool, januari 2013 Hoe schrijf ik een artikel? Bij het schrijven van een artikel werk je aan een informatieve tekst (weettekst). Dit
Nationaal Gevangenismuseum
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 3. Bajespoëzie Les 3 Bajespoëzie Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 75 minuten (langer met uitbreiding) Samenvatting van de les In de derde les
Hoe maak ik... Naam: Groep:
Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen
Inleiding op het lespakket. Blz. 3. Het verhaal van Musa Blz. 4. Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5
Musa Inhoud Inleiding op het lespakket. Blz. 3 Het verhaal van Musa Blz. 4 Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5 Het koffertje ontdekken. Blz. 6 en 7 Inhoud koffertje. Blz. 8 en 9 2 Inleiding
Driestar lesschema Pabo 1 2014-2015
Driestar lesschema Pabo 1 2014-201 Gegevens opleiding Naam Sandra Kögeler van Helden Klas D1B Dag- of deeltijdopleiding Deeltijd Slb er L. van Hartingsveldt Periode 4 Gegevens stageschool Code Kri Naam
VAN HANZEHUIS TOT L EVEL Z
DOCENT Het thema architectuur was voor groep 5 en 6 vooral gericht op huizen van vroeger, die in en rondom het huidige stonden. De leerlingen keken naar verschillen en overeenkomsten tussen de huizen van
Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Handleiding Les 1. Nieuwsbegriponderwerp. Schrijftaak. Voorbereiding. week september 2013 Handleiding niveau B, les 1 en 2
Handleiding Les 1 Deze schrijfles is de tweede waarin leerlingen oefenen in het genre beschrijven. Het is een instructieles, waarin u uitlegt en voordoet hoe je een beschrijvende tekst maakt met de schrijfstrategie
Vormen van een raket Raketten
Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek
Mooie muts! gemeente Kampen
De meeste mensen in de kleedden zich vroeger in de traditionele streekdracht. Dat deze kleding heel anders was dan de kleding van nu, ontdekken de leerlingen in dit thema. erst inventariseren de leerlingen
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Bijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
H.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI
H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.
PeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Bekvechten en bloedvergieten, Kaat Mossel tegen de patriotten van Renate Mamber. voor groep 7 en 8
Bekvechten en bloedvergieten, Kaat Mossel tegen de patriotten van Renate Mamber Vooraf voor groep 7 en 8 Het boek Bekvechten en bloedvergieten vertelt het verhaal van Kaat Mossel, een groot sympathisant
Reflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Standbeelden uit een verleden
Opdracht 1 Standbeelden uit een verleden (fotoverhaal) Schrijf samen in een lijstje wat je raar vond in de films die je zag, waar je verbaasd over bent, waar je vragen over hebt of waar je meer over wil
200 JAAR STATEN-GENERAAL
200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte