Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting De ontwikkelingssamenwerking Nederland-Suriname Nr.11 De vroegere stukken zijn gedrukt in de zittingen , en 1977 VERSLAG VAN EEN MONDELING OVERLEG Vastgesteld 4 oktober 1977 De vaste Commissie voor Ontwikkelingssamenwerking 1 heeft op 7 september 1977 mondeling overleg gevoerd met de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking over het toetsingsverslag betreffende de zevende vergadering van de Commissie Ontwikkelingssamenwerking Nederland-Suriname(«CONS»). Bij brief van 25 juli 1977 (Kamerstuk , nr. 10) is dit toetsingsverslag aangeboden aan de Voorzitter der Kamer. De Minister was vergezeld van dr. R.G.A. Kool, Chef van de Directie Ontwikkelingssamenwerking Suriname. De commissie brengt van het gevoerde overleg als volgt verslag uit. Ter voorbereiding van het overleg had de commissie tevoren een aantal vragen schriftelijk aan de Minister toegezonden. Deze vragen met de daarop voor het overleg door de Minister gegeven antwoorden zijn opgenomen in een bij dit verslag gevoegde bijlage. ' Samenstelling: Van der Mei (CDA), Roethof (PvdA), Voortman (PvdA), Terlouw (D'66), Ter Beek (PvdA), Waalkens (VVD), Van Dam (CDA), Van Zeil (CDA), Kombrink (PvdA), Aarts (CDA), Waltmans (PPR), Van der Hek (PvdA), Langedijk-de Jong (PvdA), Beum»r (CDA), Van den Broek (CDA), Jacobse (VVD), Knol (PvdA), Braks (CDA), Verkerk-Terpstra (VVD) en Hermans (VVD). Een lid behorende tot de fractie van het C.D.A. vroeg de Minister in hoeverre er perspectieven aanwezig zijn voor de totstandkoming van een remigratiebeleidsplan, daarbij verwijzend naar de als laatste door de commissie gestelde schriftelijke vraag, die onbeantwoord was gebleven. Recente berichten over werving van buitenlandse werknemers door Suriname in de sector bouwnijverheid gaven immers blijk van de in Suriname aanwezige behoefte aan arbeidskrachten met een zekere opleiding. Het was dit lid niet duidelijk waarom bedoelde recrutering zich niet tot Nederland, waar zich naar bekend een aantal gegadigden bevindt, had uitgestrekt. Voorts informeerde dit lid naar de projecten, waarvoor, blijkens het antwoord van de Minister, bij ontbreken van een goedkeurende accountantsverklaring vooralsnog geen verdere voorschotten zullen worden verstrekt. In het kader van het ook door de bewindsman gesignaleerde tekort in Suriname aan geschoold technisch personeel en het gebrek aan management werd gevraagd in hoeverre tot op heden aan de CONS projecten ter verbetering van scholing en vakopleiding waren voorgelegd. Hebben, hierop vooruitlopend, inmiddels op regeringsniveau besprekingen plaatsgevonden over de vraag of in Nederland al een aanzet kan worden gegeven tot een zekere vakopleiding en scholing? In aansluiting hierop zou het hier aan het woord zijnde lid graag van de bewindsman vernemen of aan Nederlandse zijde ook de bereidheid bestaat de nodige medewerking te verlenen aan het 2 vel Tweede Kamer, zitting ,13893, nr. 11 1

2 aantrekken van niet-nederlandse deskundigen. Een andere vraag had betrekking op de selectiecriteria voor werving van deskundigen, die naar Suriname worden uitgezonden. De betekenis van het woord «buitenland» in het antwoord op de vijfde vraag (zie bijlage) was dit lid ten slotte niet duidelijk. Een andere woordvoerder van de C.D.A.-fractie wees op een indertijd door het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (NCW) gedaan voorstel om op grond van diverse redenen in Nederland overtollig geworden management ter beschikking te stellen van ontwikkelingslanden. Ziet de Minister, gelet op de in Suriname aanwezige lacunes in de managementsfeer, aanleiding met deze organisatie in overleg te treden over de mogelijkheid aan dit voorstel, voorzover het betreft Suriname, uitvoering te geven? Een lid van de fractie van de P.v.d.A. gaf blijk van haar tevredenheid over de activiteiten van de CONS en de inmiddels behaalde resultaten. Zij vroeg zich af of aan de onderhandelings- en beoordelingssituatie, als tot stand gebracht door de CONS, niet een meer permanent karakter moet worden gegeven, zonder dat dit zou mogen leiden tot een ongewenste bevoogding van Suriname. Bij de P.v.d.A.-fractie bestonden twijfels over de vraag of het verdrag, dat de basis vormt voor de ontwikkelingssamenwerking tussen Nederlanden Suriname, wel de levensstandaard van de allerarmste groeperingen heeft kunnen verhogen, zoals wordt beoogd. De grote werkloosheid, vooral onder de jongeren, is zorgwekkend. Een diepgaande studie over de werkgelegenheidsstructuur in Suriname, waarbij de aspecten van werving in het buitenland en het ontbreken van werkloosheidsuitkeringen mede in beschouwing zullen kunnen worden genomen, leek dit lid uiterst zinvol. De coördinatie tussen de verschillende bij bepaalde projecten betrokken departementen in Suriname laat te wensen over. Ook de financiële begeleiding van de projecten moet meer gestroomlijnd worden, zo meende deze spreekster. Zij had met instemming kennis genomen van de voorrang, die de sociaal-educatieve projecten op dit moment genieten. Is de bewindsman bij de evaluatie van de in de afgelopen twee jaar aan Suriname verleende ontwikkelingshulp niet ook tot de conclusie gekomen, dat hiervan uiteindelijk slechts een kleine bovenlaag in grote mate profiteert, terwijl het land in zijn totaliteit er nog slechter aan toe is dan voorheen? Met betrekking tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid stelde een anderlid van de P.v.d.A.-fractie de vraag op welke punten en door welke oorzaak de prognoses te optimistisch zijn gebleken. Een lid van de V.V.D.-fractie wilde weten of de aannemers als uitvoerders van de diverse projecten dan wel de Surinaamse regeringsautoriteiten belastzijn met de selectie van de naar Suriname uitte zenden deskundigen. Het feit, dat de commissie periodiek op de hoogte wordt gesteld van de resultaten van de ontwikkelingssamenwerking werd door dit lid positief beoordeeld. Het gebrek aan deskundigheid in Suriname vormt zijns inziens een belemmerende factor om de voorgenomen verdeling van de gelden volgens de verhouding 50% produktieve, 25% sociaal-educatieve en 25% infrastructurele projecten te realiseren. Zal deze verhouding in de naaste toekomst wel gehandhaafd kunnen worden en verdient het geen aanbeveling om de procentuele verdeling elk jaar aan de hand van een evaluatie van de verschillende projecten opnieuw te bezien? Op welke wijze zal de Financierings Maatschappij Ontwikkelingslanden (FMO) een effectieve bijdrage kunnen leveren aan de totstandkoming van projecten in Suriname? Zal de FMO eigen budgettaire middelen mogen aanwenden, onafhankelijk van het in het kader van het ontwikkelingssamenwerkingsverdrag als maximum gevoteerde bedrag? Een ander lid van de fractie van de V.V.D. zou graag meer inzicht krijgen in de situatie met betrekking tot de werkloosheid in Suriname. In aansluiting daarop vroeg hij de Minister allereerst naar kwantitatieve gegevens met betrekking tot de door Suriname in het buitenland aangetrokken arbeidskrach- Tweede Kamer, zitting ,13893, nr. 11 2

3 ten en voorts naar de graad van opleiding van de betrokkenen. Heeft de Nederlandse Regering mede in het kader van de remigratie hier te lande initiatieven ontplooid die het gebrek aan scholing op het gebied van techniek en management in Suriname kunnen ondervangen en welke mogelijkheden daartoe staan Suriname zelf ter beschikking? Ten slotte meende dit lid uit het onbeantwoord blijven van de desbetreffende vraag te mogen constateren, dat in de eerstkomende jaren nauwelijks op remigratie gerekend behoeft te worden, welk feit op zich naar zijn mening van invloed zal zijn op een groot aantal sectoren van beleid. Deelt de bewindsman deze visie? De Minister deed in zijn antwoord allereerst mededeling van een in juni 1977 door de Ministerraad genomen besluit, waarbij de competentie met betrekkingtotde remigratie is overgegaan naarde Minister voor Sociale Zaken. Dit gaf de Minister aanleiding de met betrekking tot de remigratie gestelde vragen ter kennis te brengen van zijn ambtgenoot van Sociale Zaken en zich in dit overleg in de beantwoording te beperken. Overigens deelde de bewindsman de van de zijde vande V.V.D.-fractie kenbaar gemaakte opvatting over een uiterst beperkte remigratie. Deze verwachting was nooit anders geweest en voor het ombuigen van het tot nog toe gevoerde beleid bestond dan ook geen aanleiding. Gebleken was dat de ongunstige werkgelegenheidssituatie in Suriname mede geleid heeft tot het ontbreken van remigratie van enige omvang. Een grote remigratiestroom zou die situatie, waarvoor de Minister op korte termijn geen oplossing zag, alleen negatief kunnen beïnvloeden. Aan direct produktieve activiteiten wordt prioriteit gegeven vanuit het oogpunt van het creëren van werkgelegenheid voor diegenen, die zich in de toekomst in Suriname zullen vestigen. Het structurele werkgelegenheidsbeleid vormt de grondslag voor de verhouding % van de verschillende categorieën van projecten. In dit verband benadrukte de Minister uitdrukkelijk de onwenselijkheid om van deze met Suriname overeengekomen verdeelsleutel af te wijken. Over de kans om aan het in Suriname bestaande gebrek aan management op korte termijn het hoofd te bieden, liet de Minister zich pessimistisch uit. Langdurig overleg met het NCW over het beschikbaar stellen van management aan ontwikkelingslanden heeft tot weinig resultaat geleid. Het per saldo voor uitzending in aanmerking komende aantal managers was gering en het voorstel beperkte zich vooralsnog tot één ontwikkelingsland, Tanzania, zodat van initiatieven ten aanzien van Suriname weinig verwacht kan worden, aldus de bewindsman. Dit neemt niet weg, dat getracht wordt het Nederlandse bedrijfsleven te interesseren voor het doen van investeringen in Suriname. De regering van Suriname heeft op dit gebied een beleid geformuleerd met redelijke waarborgen tegen eventuele negatieve effecten. Van activiteiten in Nederland op het gebied van scholing in het kader van remigratie kan niet veel verwacht worden, gezien de bij voortduring groter wordende kloof tussen potentiële remigranten en de bevolking van Suriname. De Minister sprak de wens uit dat de Werkgroep Sociaal-Educatieve Sector met voorstellen zal komen ter verbetering van de vakbekwaamheid in verschillende sectoren. Voor het verrichten van zeer ongeschoolde arbeid, waarvoor in Suriname geen mensen te vinden zijn, zoals o.a. voor de rietkap, zijn enkele honderden buitenlandse werknemers aangetrokken. Het tekort aan arbeidskrachten in de bouwsector vindt zijn oorzaak onder meer in de emigratie naar Nederland, die het gevolg is van de in het algemeen bestaande aantrekkingskracht van Nederland met de daar naar verhouding veel gunstiger economische omstandigheden. Eventuele investeringen ter mechanisering van laaggeschoolde arbeid, zullen zowel vanuit een oogpunt van rendementspotentieel als van werkgelegenheid moeten worden bekeken. Met de beschikbaarstelling aan Suriname van Nederlandse deskundigen zijn hoge kosten gemoeid, hetgeen een rem vormt op de werving in Nederland. Wel bestaat het streven de instellingen, die van belang zijn voor de continuïteit van de ontwikkelingssamenwerking, te bemannen met deskundigen als bedoeld. De Nederlandse sectie van de CONS volgt de instructies op van de Nederlandse Regering. Tweede Kamer, zitting , 13893, nr. 11 3

4 Het vereiste van een aan het verstrekken van voorschotten voorafgaande accountantscontrole zal geen stagnering van de aangemelde projecten tot gevolg hebben. Verwacht wordt dat nog vóór 1 oktober 1977 een groot aantal goedkeurende verklaringen zal worden afgegeven, dat betrekking heeft op de financiering van het derde kwartaal van reeds lopende projecten. Het uitzenden in het kader van de Nederlandse technische bijstand naar Suriname van Surinamers, die in Nederland verblijven, is geen regel, gelet op de daartegen aan de zijde van de Surinaamse regering bestaande begrijpelijke bezwaren. Overigens worden voor uitzending naar Suriname dezelfde criteria gehanteerd als ten opzichte van de overige ontwikkelingslanden gelden. Voor de infrastructurele werken (zie bijlage; antwoord op vraag 5) worden know-how en management aangetrokken uit Nederland en de Verenigde Staten. Sinds kort bestaat in het kader van de CONS ook de mogelijkheid van schriftelijke en daardoor meer continue besluitvorming. De frequentie waarmee de CONS vergadert - vier maal per jaar - leverde tot dusverre geen vertraging op in het besluitvormingsproces. Voor een evaluatie van de aan Suriname verleende ontwikkelingshulp is de tijd nog niet rijp, zo zei de Minister. Het groeiende besef, dat de voorgestelde projecten aan bepaalde criteria zullen moeten beantwoorden geeft aanleiding tot tevredenheid evenals het feit, dat de voorstellen geen blijk geven van enige voorkeur voor bepaalde etnische groepen. De Minister verklaarde de suggestie met betrekking tot het doen verrichten van een diepgaand onderzoek naar de werkgelegenheidsstructuur van Suriname te zullen overnemen. De door het Planbureau opgestelde jaarplannen getuigen van groter wordende evenwichtigheid. Met de instelling van de verschillende Werkgroepen wordt gestreefd naar een betere interdepartementale coördinatie en naar een samenhangend en planmatig projectenbeleid. De Minister zette uiteen, dat op dit moment drie van de vijf ingestelde Werkgroepen daadwerkelijk functioneren. Aan de deskundigheid van de leden van de Werkgroepen moet meer belang worden gehecht dan aan representativiteit. Uit het overzicht van de activiteiten van de Werkgroepen blijkt, dat het beoogde evenwicht tussen de verschillende categorieën projecten aanwezig is en dat niet bij uitsluiting aandacht wordt besteed aan infrastructurele planning. De selectie van deskundigen geschiedt door het Departement van Buitenlandse Zaken, meer specifiek door de Directie Ontwikkelingssamenwerking Suriname in samenwerking met de Directie InternatN onale Technische Hulp en in overleg met de Surinaamse regering. De sociaal-economische ontwikkeling en het politieke klimaat van Suriname steken gunstig af bij de situatie ter zake in omringende landen. Alle projecten, waarbij de FMO wordt betrokken, moeten worden voorgesteld door de Surinaamse vertegenwoordiging in de CONS. De FMO-subsidie is afkomstig uit de voor de ontwikkelingshulp aan Suriname gevoteerde gelden. De arbeidsvoorwaarden in West-Suriname zijn naar verhouding buiten proporties. Dit probleem wordt onderkend maar een oplossing op korte termijn lijkt niet voor handen. Met de ontwikkelingshulpgelden voor Suriname kunnen in beginsel ook niet-nederlandse deskundigen worden aangetrokken. In antwoord op de vraag van P.v.d.A.-zijde inzake de mogelijkheid om particuliere organisaties in te schakelen, verklaarde de Minister dat de Surinaamse regering zich het recht heeft voorbehouden om ook particulier geinitieerde projecten goed te keuren. Wanneer deze goedkeuring eenmaal is verleend, maakt de Nederlandse Regering geen bezwaar, onder het voorbehoud van een positieve accountantsverklaring. Het voor ontwikkelingshulp aan Suriname beschikbaar gestelde maximum geldbedrag is waardevast. Voor een te snelle besluitvorming ten aanzien van de besteding van deze gelden behoeft niet te worden gevreesd, evenmin voor bevoogding door Nederland, nu Suriname immers zelf uitdrukkelijk bij de totstandkoming van het verdrag heeft ingestemd met de procedure en de criteria, volgens welke de ontwikkelingshulp wordt ver- Tweede Kamer, zitting ,13893, nr. 11 4

5 leend. De mogelijkheid tot het verstrekken van extra-gelden, na besteding van het gevoteerde bedrag, wilde de bewindsman niet uitsluiten. In dat geval zullen wel nieuwe afspraken moeten worden gemaakt. Projecten in de sector volkshuisvesting zullen eerst van de grond kunnen komen, wanneer de desbetreffende Werkgroep haar activiteiten heeft aangevangen. De voor de uitvoering benodigde deskundigheid lijkt aanwezig. Op een vraag van een woordvoerder van de V.V.D.-fractie verklaarde de Minister geen aanleiding te zien op dit moment overleg te voeren met de Surinaamse regering. Bij verschil van mening in de CONS vindt immers automatisch overleg op regeringsniveau plaats, hetgeen in de afgelopen tijd altijd tot een voor beide partijen bevredigend resultaat heeft geleid. De fungerend voorzitter van de commissie. Van der Mei De waarnemend griffier van de commissie, Vrins Tweede Kamer, zitting ,13893, nr. 11 5

6 Bijlage I Vragen ter voorbereiding van het mondeling overleg met de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking op 7 september Welke consequenties verbindt u aan de conclusies die de commissie ontwikkelingssamenwerking Nederland-Suriname in haar zevende vergadering heeft getrokken? 2. Is er voldoende kader in Suriname om ontwikkelingsprojecten voor te bereiden en uit te voeren, resp. welke mogelijkheden heeft Nederland om Suriname kader uit het buitenland te kunnen laten aantrekken? 3. Is het Surinaamse regeringsbeleid, gestalte krijgend in departementale plannen, goed afgestemd op het meerjaren-ontwikkelingsplan en de sectorplannen? 4. Moet het meerjarenplan bijgesteld worden aan de hand van de inmiddels ontwikkelde sectorplannen? 5. Welke perspectieven ziet u in het gelijktijdig realiseren van projecten van infrastructurele, sociaal-culturele en werkgelegenheidbevorderende aard? 6. Welke maatregelen zijn er genomen om te zorgen dat de uitvoering van het stuwmeer aan goedgekeurde projecten evenwichtig verloopt, o.a. naar de verdeling? 7. Welke eigen besparingen ten behoeve van zijn ontwikkeling heeft Suriname in 1976 en in 1977 gerealiseerd? 8. Welke serieuze pogingen heeft de Surinaamse regering gedaan om financiering in het buitenland te verkrijgen voor ontwikkelingsprojecten? Welke resultaten hebben in dit verband contacten met het IMF en de Wereldbank opgeleverd? Welke (toekomstige) projecten lenen zich voorfinanciering met buitenlands kapitaal en hoe hoog worden de kansen op dergelijke financiering aangeslagen? 9. Bestaat er thans voldoende uitzicht op het snel in behandeling nemen en goedkeuren van projecten die door particulieren werden ingebracht? 10. Welke maatregelen zouden genomen moeten worden om particuliere investeringen, die vooral van belang zijn voor de produktieve sector, te stimuleren? 11. Ten behoeve van wie wordt het rapport West-Suriname in druk uitgebracht, en geschiedt dat in het Spaans, Portugees of Engels? 12. Komt de werkgroep voor de sociaal-educatieve sector ook spoedig met een rapport over de sociale en educatieve noden? 13. Bestaat er een overzicht van of althans enig inzicht in aanvragen van de zijde van het particulier initiatief in de sociaal-educatieve sector, welke niet tot de CONS zijn doorgedrongen? 14. Welk uitzicht bestaat thans op het tot stand komen van een remigratie-beleidsplan? Tweede Kamer, zitting ,13893, nr. 11 6

7 Bijlage II Antwoorden op de vragen, ter voorbereiding van het mondeling overleg op 7 september 1977 Ontvangen 3 september Met de conclusies van de CONS, zoals geformuleerd in haar zevende vergadering, wordt ingestemd. Waar de Nederlandse en de Surinaamse secties niet tot overeenstemming kwamen wordt de opvatting van de Nederlandse sectie gedeeld. De inhoud van het toetsingsverslag van de 7de CONS brengt met zich dat geen verdere voorschotten zullen worden verstrekt voor dié projecten uit het meerjaren-ontwikkelingsplan, waarover de accountants geen goedkeurende verklaring hebben afgegeven. De meest recente Surinaamse geldaanvraag kon daardoor slechts gedeeltelijk worden gehonoreerd, in afwachting van nadere positieve accountantsverklaringen. 2. Suriname heeft met name een tekort aan geschoolde arbeiders en technisch kader, terwijl ook vele lacunes bestaan in de managementsfeer. Wanneer een Surinaamse overheidsinstantie tekorten aan mankracht wil opvullen via uitzending van Nederlandse deskundigen, dan is dit mogelijk via de technische bijstand die ons land verleent. Hiervan wordt op vrij ruime schaal gebruikgemaakt. 3. De afstemming van de Surinaamse departementale plannen op het meerjarenplan en de sector- en regionale plannen verschilt van departement tot departement in kwaliteit, maar vertoont over het algemeen de neiging beter te worden. 4. Hoewel het meerjarenplan in feite een globaal raamwerk is en de ontwikkeling van sectorplannen in een vroeg stadium verkeert kan worden geconcludeerd, dat aanpassing van het meerjarenplan in de toekomst wellicht wenselijk wordt op een aantal terreinen. Als voorbeeld kan de landbouwsector worden genoemd. Uit een onlangs gereedgekomen sectorplan blijkt, dat het meerjarenplan prognoses heeft gegeven over de ontwikkeling van de werkgelegenheid die naar alle waarschijnlijkheid te optimistisch waren. 5. De perspectieven voor het gelijktijdig realiseren van projecten van infrastructurele, sociaal-culturele en werkgelegenheidbevorderende aard zullen beter worden naarmate de uitvoeringscapaciteit van Suriname toeneemt. Er wordt thans door twee deskundigen een studie ondernomen over de wijze waarop de uitvoeringscapaciteit kan worden verhoogd. Vooralsnog heeft het accent gelegen op infrastructurele werken, mede omdat voor dit type projecten de in Suriname ontbrekende mankracht, know-how en management op eenvoudiger wijze dan voor de overige typen uit het buitenland kan worden aangetrokken. Voorts dient te worden vermeld, dat tot op heden het overgrote deel van de aan de CONS voorgelegde projecten van infrastructurele aard was. Het is in vele gevallen zo, dat infrastructurele projecten gemakkelijker en sneller voorbereid kunnen worden dan andere projecten. De verdeling van de beschikbare uitvoeringscapaciteit tussen de verschillende sectoren wordt echter uiteindelijk bepaald door ontwikkelingspolitieke criteria. 6. Wat betreft de maatregelen die genomen zijn om te zorgen dat de uitvoering van goedgekeurde projecten evenwichtiger verloopt moge eraan worden herinnerd, dat tijdens de 7de CONS-vergadering de Nederlandse leden hebben gesteld dat geen nieuwe infrastructurele projecten ter toetsing aan de CONS waren aan te bieden zolang de reeds goedgekeurde produktieve en sociaal-educatieve projecten niet tot realisatie zijn gekomen. Bovendien is het Planbureau verzocht de aanvraag van geldmiddelen voor het derde kwartaal van 1977 te herformuleren, ten einde een evenwichtiger bestedingspatroon tussen de drie sectoren te bereiken. 7. De eigen besparingen van Suriname in 1977 zijn ondergetekende momenteel niet bekend. Per 30 april 1976 was uit het fonds Meeropbrengst Natuurlijke Hulpbronnen ± Sf 111 min. gecommitteerd voor diverse doeleinden, waaronder ontwikkelingsprojecten. Opsplitsing van dit bedrag binnen de voor beantwoording van de vragen gestelde termijn is niet mogelijk. Tweede Kamerzitting ,13 893, nr. 11 7

8 In het jaarplan 1978, dat binnenkort gereed zal komen, zal de meest recente opgave van de opbrengst van het fonds Meeropbrengst Natuurlijke Hulpbronnen waarschijnlijk zijn opgenomen. 8. De contacten met de IBRD hebben ertoe geleid, dat er een memorandum of understanding tot stand is gekomen tussen de bank, Suriname en Nederland waarbij de bank zich bereid heeft verklaard onder bepaalde voorwaarden een tripartite overeenkomst te sluiten met het oog op de supervisie ten aanzien van uitvoering en management van het Kabalebo-project «alsof het een project van de bank was». Van deze formule kan een katalyserende werking uitgaan op andere potentiële financiers. Wat betreft de resultaten van de contacten van Suriname met de Wereldbank en het IMF kan worden opgemerkt, dat de betalingbalanspositie van Suriname momenteel zodanig positief is, dat het land niet voor steun van het IMF in aanmerking komt. Ondergetekende kan wegens het ontbreken van adequate informatie niet beoordelen in welke mate de Surinaamse regering serieuze pogingen heeft gedaan om in het buitenland financiering voor ontwikkelingsprojecten te verkrijgen. Voor zover bekend zijn er contacten geweest met onder meer Frankrijk en Venezuela, maar de resultaten hiervan zijn ondergekende niet bekend. Welke projecten uit buitenlandse middelen gefinancierd zullen gaan worden kan momenteel moeilijk worden aangegeven, omdat dit sterk afhankelijkzal zijn van de financieringsbron. Een van de mogelijkheden die in dit verband kan worden genoemd is de leverantie van turbines voor de Kabalebo-centrale. 9. Het feit dat tijdens de laatste vergadering van de CONS een negental particuliere projecten door het planbureau ter goedkeuring werd aangeboden en vervolgens door de CONS formeel goedgekeurd en dat met de financiering van bedoelde projecten door Nederland is aangevangen wettigt de verwachting, dat het onderhavige programma nu zodanig van de grond is gekomen dat in de toekomst de behandeling van de projecten redelijk snel zal verlopen. 10. Wat betreft de maatregelen die getroffen zouden moeten worden om particuliere investeringen te stimuleren wordt, naast maatregelen binnen de Surinaamse administratie op o.a. administratief en fiscaal terrein, vooral gedacht aan inschakeling van de FMO. Ter zake is reeds een werkafspraak gemaakt tussen Nederland en Suriname. Voorts kan worden gewezen op de door de CONS tijdens de zesde zitting uitgesproken bereidheid om de Surinaamse Nationale Ontwikkelingsbank (NOB) meer financiële armslag te geven en behulpzaam te zijn bij de noodzakelijk geachte uitbreiding van de staf van de NOB. Nagegaan zal worden in hoeverre tussen FMO en NOB een effectieve samenwerking kan worden bereikt. Ten slotte moet worden vermeld dat de instelling van het Garantiefonds Bedrijfskredieten, waarvoor de CONS Sf 3,5 min. ter beschikking heeft gesteld, met name de activiteiten van de kleine ondernemers zal gaan stimuleren. 11. Het rapport van de werkgroep West-Suriname zal (in het Nederlands) worden uitgebracht ten behoeve van allen die er belangstelling voor hebben, met name degenen wier medewerking aan de ontwikkeling van West- Suriname dient te worden bevorderd. Vertaling ervan zal in positieve overweging worden genomen, wanneer de behoefte daaraan blijkt. 12. De werkgroep voor de sociaal-educatieve sector heeft reeds een rapport uitgebracht over sociale noden in de sfeer van de volksgezondheid, leidend tot een aantal concrete projectvoorstellen. In oktober a.s. kan een rapport over de Algemene Ziektekosten Verzekering (AZV) tegemoet worden gezien, terwijl voor december of januari een rapport over de onderwijssector is gepland. 13. Ondergetekende beschikt niet over een overzicht van of inzicht in de aanvragen voor particuliere projecten die niet tot de CONS zijn doorgedrongen. Tweede Kamerzitting ,13 893, nr. 11 8