Voorbeeld. Preview NVN-ISO/TR vereiste warmte-isolatie van kleding (IREQ) (\SOfTR 11079:1993) Nederlands voorwoord

Transcriptie

1 Nederlandse NVN-ISO/TR Beoordeling van koude klimaatomstandigheden. Bepaling van de vereiste warmte-isolatie van kleding (IREQ) (\SOfTR 11079:1993) Evaluation of cold environments. Determination of required clothing insulation {IREQ) (ISO/TR 11079:1993) 1e druk, maart 1996 UDC : Nederlands voorwoord Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Deze voornorm is een vertaling van het internationale "Technical Report" ISO/TR 11079: "Evaluation of cold environments - Determination of required clothing insulation {IREQ)" van de International Organization for Standardization (ISO). ISO/TR is opgesteld door de Technische Commissie 1БОДС 159, Ergonomics, Sub-commissie SC 5, Ergonomics of the physical environments. In het kader van ISO/TC 159/SC 5 is een reeks van internationale normen geproduceerd voor de bepaling van thermische klimaatomstandigheden. Voor de beoordeling van koude klimaatomstandigheden zijn weinig methoden beschikbaar. Er is onvoldoende experimentele ondersteuning en beperkte praktische ervaring. Er is meer experimenteel werk noodzakelijk om de methoden die in deze voornorm zijn vermeld verder uit te werken en te valideren, voordat er een basis is voor de ontwikkeling van een internationale norm. Het document is uitgegeven in de publikatiereeks type 2 "Technical Report" (volgens G van Deel 1 van de ISO/IEC Directives, 1992) als een "toekomstige norm voor voorlopige toepassing" op het gebied van de bepaling van thermische klimaatomstandigheden vanwege de dringende behoefte aan richtlijnen voor het gebruik van normen op dit gebied, om aan een bewezen behoefte te voldoen. Dit document mag niet worden beschouwd als een "Internationale Norm". Het wordt uitgegeven voor voorlopige toepassing, zodat informatie en ervaring van het gebruik in de praktijk kan worden verzameld. Opmerkingen betreffende de inhoud van dit document moeten naar de normcommissie "Ergonomie van de fysische werkomgeving" worden gezonden. Een herziening van deze voornorm zal niet later dan twee jaar na publikatie plaatsvinden, met als keuzemogelijkheden: verlenging voor een volgende periode van twee jaar; omzetting in een Internationale Norm; of intrekken. Bijlage A en В zijn een integraal onderdeel van deze voornorm. Bijlage C, D, E, F en G zijn alleen ter informatie. Nederlands Normalisatie-instituut 1996 Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 5059, 2600 GB Delft, Telefoon (015) , Fax (015)

2 Biz. 2 NVN-ISO/TR 11079:1996 Titels van vermelde normen: Voor de in deze norm vermelde andere normen bestaan in Nederland de volgende equivalenten: Vermelde norm Nederlandse norm Titel ISO 7726:1985 NEN-ISO 7726:1989 Thermische binnencondities. Instrumenten en methoden voor het meten van fysische omgevingsgrootheden ISO 7730:1984 NEN-ISO 7730:1989 Gematigde thermische binnencondities. Bepaling van de PMV- en de PPD-waarde en specificatie van de voorwaarden voor thermische behaaglijkheid ISO 8996:1990 NEN-ISO 8996:1996 Ergonomie. Bepaling van de warmteproduktie door het metabolisme pren 342:1990 Ontw. NEN-EN 342:1990 Beschermende kleding tegen koud weer.

3 Biz. 3 NVN-ISO/TR 11079:1996 Inhoud blz Inleiding Onderwerp Bijlage A -- Warmtestroomvergelijkingen A.1 Bepaling van de warmtestroom via de ademhaling A.2 Bepaling van de warmtestroom door verdamping aan het huidoppervlak А.З Bepaling van de verdampingsweerstand A.4 Bepaling van de factor voor het beklede lichaamsoppervlak A.5 Bepaling van de warmte-overdrachtscoëfficiënt voor convectie A.6 Bepaling van de relatieve luchtsnelheid A.7 Bepaling van de warmte-overdrachtscoëfficiënt voor stralingswarmte Bijlage В - Fysiologische criteria bij blootstelling aan kou B.1 Plaatselijke afkoeling B.2 Toelaatbare blootstellingstijd Bijlage С - Warmte-isolatie van kleding C.1 Intrinsieke en resulterende isolatie C.2 Vochtabsorbtie С.З Individueel gedrag en kledingbehoeften Bijlage D - Waarden voor de berekening van de wind-afkoelingsindex Bijlage E -- en voor de beoordeling E.1 Continue blootstelling E.2 Intermitterende blootstelling E.3 Toelaatbare blootstellingstijd Bijlage F - Computerprogramma voor het berekenen van de IREQ, de DLE, de ЯГеп de WCI Bijlage G - Literatuur Normatieve verwijzingen Symbolen en afkortingen Principes van de beoordelingsmethoden Algemene afkoeling Definitie van de vereiste warmte-isolatie, de IREQ Berekening van factoren die van invloed zijn op de IREQ Berekening van de IREQ Interpretatie van de IREQ Definitie en berekening van de toelaatbare blootstellingstijd (de DLE) Plaatselijke afkoeling Het binnenklimaat Het buitenklimaat Praktische bepaling van koude klimaatomstandigheden Procedure voor de bepaling van de IREQ

4 Biz. 4 NVN-ISO/TR 11079:1996 Afkoeling door wind komt vaak voor bij koude klimaatomstandigheden, maar lage temperaturen bedreigen in eerste instantie de warmtebalans van het lichaam. Door een goede aanpassing van kleding, is de mens meestal in staat om de warmteafgifte van het lichaam te controleren en te reguleren om het evenwicht te herstellen dat verstoord is door een wijziging in de thermische klimaatomstandigheden. Inleiding De methode die hier wordt gepresenteerd is daarom gebaseerd op de bepaling van de isolatiewaarde van kleding die noodzakelijk is om de warmtebalans van het lichaam in evenwicht te houden. De warmtebalansvergelijking die wordt gebruikt, houdt rekening met de meest recente wetenschappelijke bevindingen over de warmtewisseling zowel op het huidoppervlak als op de kleding.

5 Biz. 5 NVN-ISO/TR 11079: Onderwerp Deze voornorm stelt methoden en werkwijzen voor ten behoeve van het vaststellen van de koude-belasting die samenhangt met de blootstelling aan koude klimaatomstandigheden. Deze methoden zijn van toepassing op continue, onderbroken en op incidentele blootstelling bij alle arbeidsvormen, zowel binnen als buiten. Specifieke effecten die samenhangen met bepaalde meteorologische verschijnselen (bijvoorbeeld neerslag) zijn niet in de methode opgenomen en moeten door middel van andere methoden worden bepaald. 2 Normatieve verwijzingen De volgende normen bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publikatie van de onderhavige norm waren de vermelde drukken van kracht. Alle normen kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente druk van de onderstaande normen toe te passen. De leden van het IEC en van de IS0 1) houden registers bij van de geldige normen. ISO 7726:1985 Thermal environments - Instruments and methods for measuring physical quantities ISO 7730:1984 Moderate thermal environments - Determination of the PMV and PPD indices and specification of the conditions for thermal comfort ISO 8996:1990 Ergonomics - Determination of metabolic heat production ISO ) Ergonomics of the thermal environment - Estimation of the thermal insulation and evaporative resistance of a clothing ensemble. 3 Symbolen en afkortingen Cp 4-es DLE E fo\ is het lichaamsoppervlak, in m 2 is het lichaamsoppervlak dat deelneemt aan de warmtestroom door straling, in m 2 is de warmtestroom door convectie aan het huidoppervlak, in W/m 2 is de latente warmte door verdamping, in J/kg is de specifieke warmte van droge lucht bij constante druk, in J/kg droge lucht is de warmtestroom door convectie in de ademhalingswegen, in W/m 2 is de toelaatbare blootstellingstijd, in h is de warmtestroom door verdamping aan het huidoppervlak, in W/m 2 is de warmtestroom door verdamping in de ademhalingswegen, in W/m 2 is de verhouding tussen de geklede en ongeklede lichaamsoppervlakken van een persoon (dimensieloos) is de warmte-overdrachtcoëfficiënt voor convectie, in W/m 2o C is de warmte-overdrachtscoëfficiënt voor straling, in W/m 2 - C is de isolatie door de grenslaag van lucht om het ("geklede") lichaam, in m 2 - C/W /cl fclr h hr 'm IREQ IREQ m]n IREQ neutraa \ К M Pa Pex Psk Psks Q Qlim R % RT S L a *ch to l V V a V* r W W W a WCI 1) In Nederland het NNI. 2) In voorbereiding. is de intrinsieke warmte-isolatie van kleding, in m 2 - C/W is de resulterende warmte-isolatie van kleding, in m 2 - C/W is de totale warmte-isolatie van kleding en grenslaag van lucht, in m 2 - C/W is de resulterende totale warmte-isolatie, in m 2 C/W is de waterdamp-permeabiliteitsindex volgens Woodcock (dimensieloos) is de vereiste warmte-isolatie van kleding, inm 2 - C/W is de minimaal noodzakelijke warmte-isolatie van kleding, in m 2 - C/W is de noodzakelijk warmte-isolatie van kleding, in m 2 - C/W is de warmtestroom door geleiding, in W/m 2 is de metabolische belasting, in W/m 2 is de partiële waterdampdruk van de omgevingslucht, in kpa is de verzadigde waterdampdruk bij de temperatuur van de uitademingslucht (f ex ), in C is de waterdampdruk bij de huidtemperatuur, in kpa is de verzadigde waterdampdruk bij de huidtemperatuur, in kpa is de wijziging in de warmte-inhoud van het lichaam, in Wh/m 2 is de grenswaarde voor Q, in W- h/m 2 is de warmtestroom door straling, in W/m 2 is de resulterende verdampingsweerstand van de grenslaag van lucht en kleding, in m 2 -kpa/w is de hersteltijd, in h is de mate van veranderingssnelheid in de warmte-opslag in het lichaam, in W/m 2 is de temperatuur omgevingslucht, in C is de wind-afkoeling equivalente temperatuur, in C is de oppervlaktetemperatuur van de kleding, in C is detemperatuurvan de uitademingslucht, in C is de operatieve temperatuur, in C is de gemiddelde stralingstemperatuur van de omgeving, in C is de gemiddelde huidtemperatuur, in C is de ventilatiesnelheid, in kg/s is de luchtsnelheid ten opzichte van een stilstaand persoon, in m/s is de relatieve luchtsnelheid, m/s (luchtsnelheid ten opzichte van een persoon, rekening houdend met eventuele beweging) is de effectieve uitwendige arbeid, in W/m 2 is de fractie van het natte huidoppervlak (dimensieloos) is de luchtvochtigheid van de inademingslucht, in g water per kg droge lucht is de luchtvochtigheid van de uitademingslucht, in g water per kg droge lucht is de wind-afkoelingsindex (Wind Chili Index), in W/m 2.

6 Biz. 6 NVN-ISCVTR 11079: Principes van de beoordelingsmethoden Voorgesteld wordt om koude-belasting te beoordelen op basis van algemene en plaatselijke afkoeling van bepaalde lichaamsdelen (zoals ledematen en gezicht). Voor algemene afkoeling is in hoofdstuk 5 een analytische methode ontwikkeld voor de beoordeling en interpretatie van de thermische belasting. Deze methode is gebaseerd op de berekening van de warmte-overdracht van het lichaam en de voor het handhaven van het thermisch evenwicht noodzakelijke warmte-isolatie van kleding (de IREQ). Voor plaatselijke afkoeling worden in hoofdstuk 6 verschillende methoden voorgesteld om effecten zoals koude handen of letsel veroorzaakt door koude, te beoordelen. De wetenschappelijke basis voor elk van de voorgestelde methoden in deze voornorm kunnen worden gevonden in de relevante publikaties vermeld in bijlage G. 5 Algemene afkoeling Een algemene vergelijking voor de warmtebalans van het lichaam wordt gedefinieerd. In deze vergelijking zijn de thermische eigenschappen van kleding, warmteproduktie in het lichaam en de fysische kenmerken van de klimaatomstandigheden de bepalende factoren. De vergelijking wordt opgelost voor het bepalen van de vereiste warmte-isolatie van kleding (de IREQ), die noodzakelijk is om de warmtebalans, onder bepaalde voorwaarden van fysiologische belasting, te handhaven. Aangezien er een bovengrens is aan de hoeveelheid isolatie die kleding kan bieden, wordt een maximaal toelaatbare blootstellingstijd (de DLE) berekend op basis van toelaatbaar geachte niveaus van afkoeling van het lichaam. Gedetailleerde formules, coëfficiënten en criteria worden voorgesteld in bijlage A en B. De methode bevat de volgende stappen, schematisch in figuur 1 aangegeven: - meting van de thermische grootheden van de klimaatomstandigheden; - bepaling van het activiteitsniveau (metabolische belasting 1) ; - berekening van de vereiste warmte-isolatie van kleding (de IREQ); - vergelijking met de warmte-isolatie die resulteert uit de beschikbare kleding; - beoordeling van de voorwaarden voor thermisch evenwicht en berekening van de aanbevolen maximaal toelaatbare blootstellingstijd (de DLE). 5.2 Berekening van factoren die van invloed zijn op de IREQ Berekening van de IREQ is gebaseerd op een analyse van de warmte-overdracht van de mens naar de omgeving. De volgende punten geven een overzicht van de algemene grondbeginselen voor de berekening van de verschillende factoren die de IREQ beïnvloeden Algemene vergelijking voor de warmtebalans De algemene vergelijking voor de warmtebalans is als volgt: M- W= E res + C res + E + K+ R+ C+ S (1) waarin de linkerkant van de vergelijking de interne warmteproduktie vertegenwoordigt, die in evenwicht wordt gehouden door de rechterkant die de som van de warmtestromen vertegenwoordigt in de luchtwegen, warmtestromen op de huid en de warmte-opslag in het lichaam Het metabolisch vermogen M is het metabolisch vermogen en wordt beoordeeld door gebruikte maken van methoden die in ISO 8996 zijn uitgewerkt Het effectieve mechanische vermogen И/is het effectieve mechanische vermogen. In de meeste industriële situaties is zij klein en kan worden verwaarloosd Warmtestromen via de ademhalingsorganen Het warmteverlies via de ademhalingsorganen ontstaat door opwarming en het met vocht verzadigd raken van de inademingslucht en is de som van de warmteafgifte door convectie (C res ) en verdamping (^resb respectievelijk bepaald door Wes en F ~!*L _ c e V(W e> -И/а) Warmtestroom via verdamping De warmtestroom door verdamping, E, wordt bepaald door E = w(psks-pa) (4) (2) 13) 5.1 Definitie van de vereiste warmte-isolatie, de IREQ De IREQ wordt gedefinieerd als de warmte-isolatie van kleding die vereist is om, onder de actuele thermische omstandigheden, het lichaam in een toestand van thermisch evenwicht te houden op acceptabele niveaus van lichaams- en huidtemperatuur. De IREQ kan worden toegepast als: - Een maat voor de koude-belasting door integratie van de effecten van luchttemperatuur, luchtsnelheid en de metabolische warmteproduktie. - Een methode voor de analyse van effecten van bepaalde grootheden en beoordeling van maatregelen ter verbetering. - Een methode voor de specificatie van de noodzakelijke warmte-isolatie door kleding en de daaropvolgende keuze van kleding onder de bestaande klimaatomstandigheden. 1) Nederlandse voetnoot: De term "metabolische belasting" is gekozen als vertaling van de in de engelse tekst gebruikte term "metabolic rate". De eenheid waarin de metabolische belasting wordt uitgedrukt is Watt per vierkante meter lichaamsoppervlak (W/m 2 ) of Watt (W), waarbij men dan het lichaamsoppervlak stelt op 1,8 m 2.

7 Biz. 7 NVN-ISCVTR 11079:1996 Koude klimaatomstandigheden Plaatselijke afkoeling Binnen Tocht Huidtemperatuur han Meet: Luchttemperatuur Gemiddelde warmtestralingtemperatuur Luchtsnelheid (Vochtigheid) Algemene afkoeling Operatieve temperatuur Buiten Huidtemperatuur handen Bereken WCI Meet of schat de metabolische belasting? Bepaal IREQ, zonodig tijdgewogen Kies kleding Bepaal / c Corrigeer / c voor lichaamsbeweging, houding, luchtsnelheid, vochtigheid enz. = Resulterende isolatie l c \ r / clr < IREQ m]n /fi Qmin < / C r < /fléqneutraal 'clr > 'fi^qneutraal Kleding onvoldoende. Beperk de expositietijd Kleding voldoende om afkoeling tegen te gaan. Beleving van "een beetje koud" tot "neutraal" Kleding voldoende. Kans op oververhitting bij een hoge metabolische belasting Bereken de aanbevolen blootstellingstijd, DLE mm Bereken de aanbevolen blootstellingstijd, DLE neutraa f Besteed op elk niveau van IREQ speciale aandacht \ V aan de bescherming van handen en voeten J Figuur 1: Werkwijze bij het beoordelen van koude klimaatomstandigheden Warmtest room door geleiding De warmtestroom door geleiding is afhankelijk van het lichaamsoppervlak dat in direct contact komt met oppervlakken in de omgeving. Hoewel dit van groot belang kan zijn voor de plaatselijke warmtebalans, is de warmtestroom door geleiding over het algemeen klein en wordt verrekend in de vergelijkingen voor de warmtestroom op grond van convectie en straling Warmtestroom door convectie De warmtestroom tengevolge van convectie tussen het kledingoppervlak met inbegrip van de onbedekte huid en de omgeving, C, wordt bepaald door C= f c \ h c (f C - t a ) (5) Warmtestroom door warmtestraling De warmtestroom door warmtestraling tussen het kledingoppervlak met inbegrip van de onbedekte huid en de omgeving, R, wordt bepaald door R = f cl h r {t c -t r ) (6) Warmtestroom door de kleding heen De warmtestroom door de kleding vindt plaats door conductie, convectie en warmtestraling (de droge-warmtestromen) en door de overdracht van verdampt zweet (latente warmte). Met het effect van kleding op de latente warmtestroom is rekening gehouden in vergelijking (4). Het effect van kleding op de droge-warmtestroom wordt bepaald door de thermische isolatie van de kleding en de temperatuur gradiënt tussen huid en kledingoppervlak.

8 Biz. 8 NVN-ISOyfTR 11079:1996 De droge-warmtestroom naar het kledingoppervlak is gelijk aan de warmteoverdacht tussen het kledingoppervlak en de omgeving. De warmtestroom door de kleding kan daarom als volgt worden uitgedrukt in termen van de feitelijke resulterende, thermische isolatie van de kleding / с!г. fsk ~ fcl = R+ C= M-W- E res - C res - E (7) 'clr 5.3 Berekening van de IREQ Op basis van de vergelijkingen (1) tot (7) en gebruikmakend van de hypothese gemaakt voor de warmtestroom door conductie, kan nu de vereiste isolatie door de kleding, IREQ, worden berekend op grond van de volgende twee vergelijkingen: IREQ = Ti M/ 4" * cl ^ F (8) M- W- E res - C res - E M-W- E res - C res - E= R+ С (9) Vergelijking (8) geeft de droge-warmtestroom op het kledingoppervlak aan en is afgeleid van vergelijking (7). Vergelijking (9) stelt dat de droge-warmtestroom in evenwicht moet zijn met de interne warmte pro du kt ie verminderd met de warmteafgifte op grond van verdamping en ademhaling en is afgeleid van vergelijking (7). Vergelijking (8) bevat twee onbekende variabelen (IREQ en t c \). Daarom wordt vergelijking (8) voor de variabele t c \ als volgt opgelost: f cl = t sk - IREQ (M-W- E res - C res - E) (10) Deze vergelijking vervangt f C in de berekening van formules voor de variabelen in vergelijking (9), waarin de formules voor Я en С de grootheid f C bevatten (zie vergelijking (5) en (6)). De waarde van de IREQ die voldoet aan vergelijking (9) wordt dan berekend met iteratie. Voor dit doel is in bijlage F een computerprogramma opgenomen. IREQ wordt uitgedrukt in m 2o C/W. Het kan ook worden uitgedrukt in clo-eenheden (1 clo = 0,155 m 2 - C/W). 5.4 Interpretatie van de IREQ IREQ als een koude index De IREQ'is een maatvoor de thermische belasting die ontstaat door de gecombineerde effecten van de interne warmteproduktie en de warmtestromen met de omgeving. Hoe groter het afkoelend vermogen van de omgeving is, des te groter is de waarde van de IREQ bij elk gegeven activiteitsniveau. Bij elke combinatie van klimaatomstandigheden wordt de koude-belasting en daarbij ook de IREQ, verlaagd bij toenemende activiteit door de extra behoefte aan afvoer van de metabolische warmte IREQ en fysiologische belasting Een thermisch evenwicht kan bij verschillende niveaus van fysiologische belasting worden bereikt. Deze niveaus worden uitgedrukt in termen als gemiddelde huidtemperatuur, transpiratie (huidvochtigheid) en wijziging in de warmte-inhoud van het lichaam. Voorgesteld wordt om de IREQ te definiëren op twee niveaus van fysiologische belasting door koude. a) /fl Q min geeft de minimaal noodzakelijke warmte-isolatie van kleding aan die vereist is om het warmteevenwicht in het lichaam op een subnormaal niveau van gemiddelde lichaamstemperatuur te handhaven. De minimale IREQ geeft de hoogst toelaatbare afkoeling van het lichaam aan tijdens beroepsarbeid, b) /fieq neutraa wordt gedefinieerd als de warmte-isolatie van kleding die noodzakelijk is om te zorgen dat er een toestand van thermische neutraliteit ontstaat, dat wil zeggen dat thermisch evenwicht gehandhaafd blijft op een normaal niveau van de gemiddelde lichaamstemperatuur. Dit niveau veroorzaakt geen of minimale afkoeling van het menselijk lichaam. Relevante fysiologische criteria worden in bijlage В gegeven en besproken IREQ en aanwezige warmte-isolatie van kleding De IREQ is de waarde voor de resulterende warmte-isolatie van kleding die voortvloeit uit de aanwezige klimaatomstandigheden. Zij mag daarom dienen als richtlijn bij de keuze van geschikte kleding door een vergelijking met gemeten isolatiewaarden van kledingcombinaties. Bijna alle thermische isolatiewaarden die voor bestaande kledingcombinaties zijn gerapporteerd, zijn bepaald met een statische thermische proefpop en gedefinieerd als intrinsieke isolatiewaarden, / C. Hun beschermende waarde tijdens dragen en in welke mate ze te vergelijken zijn met de IREQ, kan alleen worden beoordeeld door hun resulterende kledingisolatie te bepalen (/ C r ). Dit onderwerp wordt in bijlage С behandeld. Het interval tussen /fî Q min en /fieq neutraa kan worden beschouwd als een regulatiegebied waarbinnen elk individu het doelmatige beschermingsniveau kiest. Met isolatiewaarden lager dan IREQ m \ n is er een risico voor een progressieve afkoeling van het lichaam. Bij waarden hoger dan /fieq neutraa worden de omstandigheden als warm beoordeeld en kan er oververhitting optreden. 5.5 Definitie en berekening van de toelaatbare blootstellingstijd (de DLE) Wanneer de resulterende isolatie (/ C r ) van de gekozen kledingcombinatie, lager is dan de berekende vereiste isolatie (de IREQ), moet de blootstellingsduur worden beperkt om progressieve afkoeling van het lichaam te voorkomen. Een bepaalde mate van verlaging van de warmte-inhoud (Q) van het lichaam is toelaatbaar bij een blootstelling van enkele uren en dit kan worden gebruikt om de toelaatbare tijdsduur te berekenen als de mate van warmte-overdracht bekend is. De maximaal toelaatbare blootstellingstijd (de DLE) bij koude, wordt gedefinieerd als de aanbevolen maximale blootstellingsduur met beschikbare of gekozen kleding. De DLE wordt berekend met de volgende formule: DLE = 9ïni (11) waarin Q\\ m de grenswaarde voor Û aangeeft en S met vergelijking (12) wordt berekend, waarin t c \ is gesubstitueerd voor de uitdrukking in vergelijking (13). De resulterende isolatie (/ C r ) staat in de plaats voor IREQ en wordt gebruikt om t c \ en S te berekenen. De vergelijking wordt dan opgelost door mathematische iteratie. S = M - W- C res - E res - E- R- С (12) *ci = t sk - l cw (M-W- C res - E res - E-S) (13) De DLE mag voor beide niveaus van lichamelijke belasting worden berekend (zie 5.4.2). Dezelfde hoeveelheid verlaging in de warmte-inhoud van het lichaam wordt toegepast. Echter, het tekort in thermische isolatie tussen de geselecteerde kleding en /fi Q m j n is altijd minder dan tussen de geselecteerde kleding en //?EQ neutraa.

9 Biz. 9 NVN-ISO/TR 11079:1996 Dienovereenkomstig wordt de blootstellingsduur (de DLE) langer bij een hoger niveau van belasting voor IREQ mm. Indien, aan het begin van de blootstelling, de werknemer al een zekere hoeveelheid warmte heeft opgenomen, moet de blootstellingsduur overeenkomstig worden bekort. Na de blootstelling moet een herstelperiode worden toegelaten om de lichamelijke warmtebalans in evenwichtte brengen. De hersteltijd (de RT) wordt op dezelfde wijze berekend als de DLE, waarbij de gegevens van de koude omgeving worden gesubstitueerd door de blootstellingsomstandigheden tijdens de herstelperiode. Met andere woorden, RT = -^p-, waarin S de mate van warmte-opslag positief is zoals berekend met de vergelijkingen (12) en (13) voor de blootstellingsomstandigheden tijdens de herstelperiode. Aangezien wordt verondersteld dat het herstel aanvangt als het lichaam in een bepaalde mate aan warmte-inhoud heeft verloren, moet de waarde van Q\- irn dezelfde zijn bij het berekenen van de RT. De fysiologische uitgangspunten die moeten worden gebruikt zijn gegeven in bijlage В en voorbeelden van de toepassing van de DLE en de /?7~in bijlage D. 6 Plaatselijke afkoeling Plaatselijke afkoeling van alle lichaamsdelen met de nadruk op handen, voeten en hoofd, kan leiden tot een oncomfortabel gevoel, verstoring van handvaardigheid, lichamelijk prestatievermogen en letsel door koude. De kennis van de reacties op plaatselijke afkoeling is onvoldoende voor de ontwikkeling van één enkele beoordelingsmethode. Verschillende benaderingen zijn voorgesteld en meer onderzoek op dit gebied wordt aangemoedigd. Effecten van plaatselijke afkoeling moeten voor binnenen buitenblootstelling afzonderlijk worden beoordeeld. Het binnenklimaat is gemakkelijk aan te passen doortechnische maatregelen, het buitenklimaat wordt echter bepaald door de weersgesteldheid en de beschermende maatregelen bestaan meestal uit aanpassing van kleding of het bewaken van de blootstellingstijd. Bij erg lage temperaturen kan ademhalings- en oogbescherming vereist zijn. 6.1 Het binnenklimaat Lichte en zeer lichte, plaatsgebonden arbeid maken de mens meer vatbaar voor onaangename effecten van plaatselijke afkoeling, veroorzaakt door onder andere tocht of warmte-afgifte door straling naar koude oppervlakken. Een beoordeling van het discomfort veroorzaakt door deze factoren moet zijn gebaseerd op dezelfde criteria zoals die voor gematigde klimaatomstandigheden gelden (ISO 7730). Een fysiologisch criterium dat samenhangt met de huidtemperatuur van de handen wordt additioneel toegepast Definitie en berekening van de wind-afkoeling De wind-afkoelingsindex ( WCI) wordt gedefinieerd als de mate van warmteverlies van een onbeschermd huidoppervlak. Dit wordt bepaald met de algemene vergelijking: WCI= (h c + h r ) (f sk - f a ) (14) waarin de waarde voor de coëfficiënten h c en h r gelden voor een lokaal huidsegment. De waarde voor h r is bijna constant en onafhankelijk van de luchtsnelheid en wordt klein in relatie tot h c bij hoge luchtsnelheden. De uitdrukking die moet worden gebruikt voor de warmtestroomcoëfficiënten en voorbeelden van de beoordeling van de l/l/c/en f C h zijn in bijlage D gegeven. 7 Praktische bepaling van koude klimaatomstandigheden 7.1 Procedure voor de bepaling van de IREQ De procedure voor de bepaling van koude klimaatomstandigheden wordt schematisch in figuur 1 beschreven en is als volgt: a) Bepaal de volgende klimaatfactoren volgens ISO ) luchttemperatuur; 2) gemiddelde stralingstemperatuur; 3) luchtsnelheid; 4) luchtvochtigheid. De operatieve temperatuur 1 * mag de luchttemperatuur en de gemiddelde stralingstemperatuur vervangen. Het vochtgehalte van lucht bij lage temperaturen is erg klein, er mag daarom beneden -5 C een standaardwaarde van 50 % relatieve vochtigheid worden gebruikt. b) Bepaal de metabolische warmteproduktie volgens ISO c) Bepaal de vereiste warmte-isolatie van kleding (de IREQ) volgens 5.3 of door aflezen uit de grafieken in figuur 2 tot 6. Bij onderbroken blootstelling of activiteit (bijvoorbeeld een vast werk-rustschema), wordt de IREQ berekend voor elke afzonderlijke werk- en rustperiode en het tijdgewogen gemiddelde voor continue perioden wordt berekend. De onafgebroken periode mag niet korter zijn dan 1 h en niet langer dan 2 h, een en ander afhankelijk van de organisatie en soort werk. d) Bepaal de basiswaarde voor de warmte-isolatie van de gekozen of beschikbare kleding (/ C ) door meting of met tabellen (zie ISO 9920 en bijlage C). Bereken de resulterende warmte-isolatie (/ C r ) op basis van / C om rekening te houden met het effect van lichaamsbeweging, lichaamshouding en luchtsnelheid (zie bijlage C). Een representatieve waarde voor l c \ r kan ook worden verkregen via metingen volgens pren 342. e) Beoordeel de omstandigheden voor warmte-evenwicht op basis van een vergelijking tussen IREQen l c \ r. Er zijn drie mogelijkheden: 1) / clr </REQ min De gekozen kledingcombinatie geeft onvoldoende isolatie om afkoeling van het lichaam te voorkomen. 6.2 Het buitenklimaat Koude belasting door het buitenklimaat wordt bepaald door het lokale effect van de wind te berekenen, de zogenaamde wind-afkoeling. Aanvullend worden metingen van de huidtemperatuur van de handen gebruikt. 1 ) Nederlandse voetnoot: De operatieve temperatuur is de geïntegreerde waarde van de luchttemperatuur en de gemiddelde stralingstemperatuur gewogen volgens waarden van de warmte-overdrachtcoëfficiënten voor respectievelijk convectie en straling.

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NVN-ISO/TR 11079:1996 nl Beoordeling van koude klimaatomstandigheden - Bepaling van de vereiste warmte-isolatie van kleding (IREQ) T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview