EUROPESE WEEK VAN DE AF VAL V ERMINDERING

Transcriptie

1 EUROPESE WEEK VAN DE AF VAL V ERMINDERING Verminderen Hergebruiken Recycleren Let s Clean Up Europe Het beste afval is afval dat niet geproduceerd wordt! Project EWWR+ LIFE12 INF/BE/ Layman s Report With the financial support of the European Commission

2 T E V EEL AF VAL IN EUROPA In 2015 werd 477 kilo gemeentelijk afval geproduceerd per inwoner van de Europese Unie. Die hoeveelheid bestaat uit afval geproduceerd door gezinnen, winkels, kantoren en openbare instellingen. Onze huidige productie- en consumptiepatronen zijn verantwoordelijk voor deze sterk verspillende hoeveelheid afval. Er bestaan echter opvallende verschillen tussen de lidstaten. De afvalproductie in Denemarken en Cyprus bijvoorbeeld bedraagt meer dan 630 kilo/hoofd terwijl dat in Roemenië en Polen minder dan 300 kilo/hoofd is. Wat recyclage betreft, is er de voorbije jaren weliswaar enige vooruitgang geboekt, maar in 2015 werd toch nog maar 46% van het gemeentelijk afval hergebruikt, gecomposteerd of gerecycleerd. De rest belandde op afvalstorten of werd verbrand. In vele landen liggen de resultaten nog altijd onder de doelstelling van 50% hergebruikt of gerecycleerd afval tegen 2020 zoals in de Afvalkaderrichtlijn van de Europese Unie staat. AFVAL VERMINDEREN Minder grondstoffen gebruiken Afval strikt vermijden aan de bron PRODUCTEN HERGEBRUIKEN Het hergebruik van producten voorbereiden en toepassen MATERIAAL RECYCLEREN Afval sorteren Recycleren TERUGWINNING VAN ENERGIE Afvalverwerking Wezenlijke verbeteringen en gedragsveranderingen op het gebied van afvalbeheer en meer specifiek afvalpreventie vereisen de betrokkenheid van alle gebruikersgroepen (publieke overheden, verenigingen, bedrijven, burgers, enz.). Een cruciaal element binnen de mix aan beleidsprogramma s en maatregelen die nodig zijn om betere resultaten en gedragsverandering te bereiken is het bewustzijn van deze verschillende groepen vergroten. 1 Bron: Eurostat. Sinds 2008 definieert deze Richtlijn afvalpreventie duidelijk als het hoogste niveau in de afvalhiërarchie. Afvalpreventie heeft betrekking op alle genomen maatregelen alvorens een stof, materiaal of product afval wordt. Een hoge afvalproductie heeft niet alleen aanzienlijke negatieve gevolgen voor het milieu, zoals een grotere uitstoot van broeikasgassen en de potentiële vervuiling van bodem en water, maar brengt ook schade toe aan de economie door hogere beheerskosten voor de gemeenten en veroorzaakt technische problemen in verband met afvalopslag en -verwerking. Verdere inspanningen om de afvalproductie in Europa te verminderen zijn essentieel om de uitdagingen van de toekomst aan te pakken kg gemeentelijk afval geproduceerd per persoon in de EU. Eurostats. 30 januari Beschikbaar op: 3 In 2012 was de afvalsector verantwoordelijk voor 3% van de totale uitstoot aan broeikasgassen. Bron: Eunomia 2

3 EEN EUROPEES INIT IAT IEF OM AF VAL T E V ERMINDEREN De Europese Week voor Afvalvermindering is een Europees project gefinancierd door het programma LIFE+ van de Europese Commissie. Deze week wil bewustzijnsverhogende acties promoten rond duurzame hulpbronnen en afvalbeheer. De EWAV vindt sinds 2009 jaarlijks plaats in de laatste week van november. Vrijwilligers in heel Europa en daarbuiten organiseren duizenden acties rond de 3 R s: Reduce, Reuse & Recycle (verminderen, hergebruiken en recycleren), evenals schoonmaakacties. Het project heeft een specifiek coördinatieschema waarin elke actor op een verschillend niveau werkt zoals blijkt uit de onderstaande grafiek. Dat schema is een efficiënt voorbeeld van een bottom-up benadering waarbij mensen op het terrein het bewustzijn van hun buren, collega s, familieleden of buitenlanders vergroten en hun boodschap aanpassen aan de lokale context. Binnen de huidige Europese context vervult de Europese Week voor Afvalvermindering een cruciale rol om de Europese Unie te helpen haar doelstellingen voor afvalpreventie te bereiken. Voor nationale, regionale of lokale autoriteiten zijn bewustzijnsverhogende acties een integraal onderdeel van hun afvalbeheerplannen. Een belangrijk thema waarmee publieke overheden geconfronteerd worden is een gebrek aan bewustzijn van de bevolking ten aanzien van afvalpreventie. Dit beïnvloedt in grote mate de niet-duurzame productie- en consumptiepatronen van de burgers alsook hun milieugedrag ten aanzien van afvalproductie en -sortering aan de bron. Efficiënte communicatie is daarom een sleutelelement om het afvalprobleem aan te pakken. Daarnaast betrekt de EWAV een grote variëteit aan actoren bij haar acties. De EWAV-vrijwilligers, Actieontwikkelaars genoemd, worden ingedeeld in: Administratie/Publieke overheid Vereniging/NGO Bedrijven/Industrie Onderwijspersoneel Burger(s) Andere (bv ziekenhuizen, rusthuizen, culturele instellingen, musea, boekhandels, religieuze organisaties, politieke partijen) Werd verder gezet onder hetzelfde LIFE programma 2009 Begon onder het LIFE programma de EWAV wordt nu gefinancierd door een Europees Bestuurscomité LIFE+ programma ADEME : co-sponsor project 57 Coördinatoren, inclusief 4 project partners Projectdragers ACR+ : Project coordinator & EWAV Secretariaat AICA ARC Deelnemers Leefmilieu Brussel NWMD 3

4 DE EWAV TOOLS De EWAV steunt voornamelijk op communicatie- en verspreidingtools als kernmiddelen om haar doelen te verwezenlijken en het algemene afvalbeheer in Europa te verbeteren. Via haar website biedt het project een veelvoud aan instrumenten om coördinatoren en vrijwilligers te helpen bij de organisatie van acties rond afvalpreventie. Een van de voornaamste kenmerken van EWAV is de focus op een jaarlijks thema. Om vrijwilligers te helpen hun acties te concentreren op afvalpreventie promoot de EWAV een specifiek thema voor elke editie, onder de naam Prevention Thematic Days (preventiethemadagen). De verschillende thema s tot dusver waren: WAAR VIND JE ONS? De EWAV is sterk aanwezig op de sociale media. De laatste 6 jaar heeft de EWAV-facebookpagina meer dan likes verzameld en sinds zijn oprichting in 2014 heeft de EWAV-twitteraccount al meer dan volgers gekregen. Socialemedia-accounts hebben bewezen een efficiënt middel te zijn om snel informatie te verspreiden en tips over afvalbeperking te delen met het publiek. Het is ook een waardevolle tool om actoren te betrekken bij verschillende activiteiten en vormt een goed platform om al het door de EWAV ontwikkelde materiaal te promoten. % van totale aantal acties Dematerialisering Meer doen met minder: acties Hergebruik: acties 19.4% Stop voedselverspilling: acties 30% 89.1% Minder verpakkingsafval Minder verpakkingsmateriaal gebruiken acties 57.9% HOE KAN IK DEELNEMEN? De EWAV heeft zelfs zijn eigen registratietool waarmee gebruikers hun acties kunnen registreren en die coördinatoren helpt om de acties die in hun territorium plaatsvinden te beheren. HOE EEN ACTIE REGISTREREN IN 5 STAPPEN? 1 3 MAAK JE EIGEN USER ACCOUNT AAN LOG IN OP JE ACCOUNT EN KLIK OP EEN ACTIE REGISTREREN. 2 VUL HET REGISTRATIEFORMULIER IN EN VERZEND HET KRIJG TOEGANG TOT DE EWAV COMMUNICATIETOOLS 4 Voor elk thema wordt uniek materiaal geproduceerd om vrijwilligers te informeren maar ook om ze concrete middelen te geven om hun acties te organiseren en nieuwe ideeën op te doen om het bewustzijn in hun omgeving te vergroten. 5 ORGANISEER JE ACTIE! OP ZOEK NAAR INSPIRATIE? De EWAV-case studies bevatten een schat aan ideeën die actieontwikkelaars helpen om inspiratie te vinden. Deze goede praktijken beschrijven interessante en efficiënte EWAV-acties. Ze bieden concreet uitvoeringsadvies alsook indicaties over de resultaten en ideeën voor verbetering. Voor nog meer ideeën kunnen gebruikers ook de EWAV-database met acties consulteren waarin alle acties zitten die tijdens de vorige edities zijn uitgevoerd. DE EWAV-AWARDS De EWAV zou niet volledig zijn zonder zijn jaarlijkse awardsceremonie. Elk jaar gedurende dit speciale event komt de EWAV-familie bijeen om de meest opmerkelijke acties van de laatste editie te belonen. De finalisten en winnaars worden geselecteerd door de EWAV-jury, samengesteld uit personaliteiten uit de milieusector. Ze worden op deze feestelijke avond allemaal op het podium geroepen om hun welverdiende onderscheiding in ontvangst te nemen. OP ZOEK NAAR BEELDMATERIAAL OVER DE EWAV EN DE 3 R S? Zoek niet verder. De EWAV heft ook filmpjes beschikbaar op het YouTube kanaal: retrospectieve video s die een overzicht geven van de grote acties die tijdens de vorige EWAV s zijn gehouden; 3 thematische video s over Verminderen, Hergebruiken en Recycleren

5 EEN ZEER SUCCESVOL INIT IAT IEF ACTIES 43 LANDEN 18.3 MILJOEN DEELNEMERS PER EDITIE 57 COÖRDINATOREN 47,000 TON AFVAL VERMEDEN PER EDITIE 4 THEMA S RESULTATEN SOCIALE MEDIA KEER BEKEKEN HERGEBRUIK VOEDSELAFVAL DEMATERIALISERING MINDER VERPAKKINGSAFVAL #EWWR #REDUCE #REUSE #RECYCLE LIKES VOLGERS 5

6 HET EWAV ERFGOED Volgens de jaarlijkse EWAV-evaluatie die onder de vrijwilligers wordt uitgevoerd, tonen de jaarlijkse EWAV-resultaten consequent een beter bewustzijn onder de deelnemers en een duidelijke wil om de tijdens de acties geleerde lessen in praktijk te brengen,. Zo verklaarde 37% van de respondenten, na hun deelname aan de EWAV 2015, dat ze hun gedrag zeker zullen veranderen en 54% dat ze dat waarschijnlijk zullen doen. Ruim 88% van de deelnemers bevestigde ook dat ze hun acties na afloop van de EWAV zullen voortzetten door een duidelijk engagement om minder afval te produceren, hetgeen wijst op de blijvende nawerking van het initiatief. Bij een meer diepgaande analyse van de gegevens over afvalvermindering in Europa gedurende de laatste jaren en op de vraag of de EWAV een concreet effect gehad heeft op de vermindering van het in de EU geproduceerde afval, zijn de resultaten minder zeker, zoals een gedetailleerde evaluatie van 4 jaar EWAV aantoont 4. Wel lijkt er een verband te bestaan tussen de toegenomen recyclage en het groeiende succes van de EWAV. Vergeten we echter niet dat bewustzijnsverandering een proces van lange adem is. Het is daarom moeilijk om conclusies te trekken op basis van slechts 4 jaar. Aangezien de impact van de deelnemers zelf zeker is, is het redelijk om aan te nemen dat door de EWAV in nog meer gebieden te organiseren en het aantal vrijwilligers te verhogen, de impact met de tijd alleen maar zal toenemen. HOE GAAT HET VERDER? De EWAV zal zijn opdracht van afvalvermindering ook na het einde van de financiering door het programma LIFE+ voortzetten, met de steun van alle betrokken coördinatoren en vrijwilligers. Aanvullend is een Europees Stuurcomité (ESC) opgericht om de EWAV te coördineren en de doelstellingen van de EWAV te helpen verspreiden en promoten. De leden van het ESC zullen de werking van het EWAVsecretariaat, de ontwikkeling van tools en belangrijke events zoals de EWAV-awardsceremonie financieren, en alle grote beslissingen betreffende de EWAV nemen zoals het jaarthema of de communicatiestrategie. Vrijwilligers in heel Europa en daarbuiten staan centraal in de Europese Week voor Afvalvermindering. Hun wil om samen te werken aan hetzelfde doel de vermindering van afval is de reden waarom de EWAV al bijna 10 jaar zo n groot succes is. HET IS NU JOUW BEURT OM ACT IE T E ONDERNEMEN. DOE MEE AAN DE VOLGENDE EWAV- EDIT IE VAN NOV EMBER 2017! 4 Analyse van 4 jaar Europese Week voor Afvalvermindering Mei Beschikbaar op: 6

7 With the financial support Outside of Europe Benin, Dominican Republic, and Minas Gerais (Brazil) Duur van het project: 4 jaar, van 01/07/2013 tot 30/06/2017 Totale kostprijs: 1,968,542, inclusief de bijdrage van de Europese Commissie van 984,271 Contact: Lisa Labriga ll@acrplus.org & Maëva Voltz mv@acrplus.org Dit rapport werd opgesteld door ACR+ voor het EWAV project - - Life EWWR+ LIFE12 INF/BE/ met de financiële steun van het LIFE+ Programma van de Europese Commissie. of the European Commission