Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer

Transcriptie

1 Addo Stuur Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer Gratis hoofdstuk uit het boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren

2 Dit boek is geschreven volgens de Visual Steps -methode Visual Steps B.V. Omslagontwerp: Studio Willemien Haagsma bno Met medewerking van Yvette Huijsman, Alex Wit en Henk Mol Opmaak / bureauredactie: Jolanda Ligthart, Rilana Groot en Dominique Feenstra Eindredactie: Ria Beentjes Gratis publicatie: september 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, uitgeleend, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door middel van fotokopieën, opnamen, of welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 168 Auteurswet 1912 j o het besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgaven in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan noch de redactie, noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade, die zou kunnen voortvloeien uit enige fout, die in deze uitgave zou kunnen voorkomen. In dit boek komen namen voor van gedeponeerde handelsmerken. Deze namen zijn in de tekst niet voorzien van een handelsmerksymbool, omdat ze slechts fungeren als aanduiding van de besproken producten. Hierbij wordt op geen enkele wijze getracht inbreuk te maken op de rechten van de handelsmerkhouder. Bronvermelding: Een aantal definities en toelichtingen over computertermen in dit boek is overgenomen uit Windows Help en ondersteuning. Wilt u meer informatie? Heeft u vragen of suggesties? info@visualsteps.nl Website bij dit boek: Abonneren op de gratis Visual Steps Nieuwsbrief:

3 Inhoudsopgave Voorwoord... 4 Nieuwsbrief... 4 Introductie Visual Steps... 5 Wat heeft u nodig?... 5 Hoe werkt u met een Visual Steps-boek?... 6 De schermafbeeldingen... 7 Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Beveiliging van de computer 8 Uw computer beveiligen... 9 Windows Beveiligingscentrum... 9 Windows Firewall Automatische updates Virusbeveiliging Pop-upblokkering... Cookies... Invoegtoepassingen beheren in Internet Explorer... Beveiligingsinstellingen in Outlook Express... Achtergrondinformatie Tips... Bijlage Hoe doe ik dat ook alweer?... 32

4 4 Voorwoord In het boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren wordt stap voor stap uitgelegd hoe u de Windows Firewall en update-mogelijkheden in het Windows Beveiligingscentrum kunt instellen. Ook leert u hoe u ongemakken als virussen en spyware voorkomt en bestrijdt. In een apart hoofdstuk wordt het analyseren en oplossen van veel voorkomende computerproblemen behandeld. Ook aan onderhoud van het systeem wordt ruim aandacht aan besteed. Als laatste onderdeel komt het technisch onderhoud van uw pc in dit praktische boek aan bod. Met behulp van foto s wordt getoond hoe u bijvoorbeeld de batterij of een cd-station in uw computer kunt vervangen. Dit gratis boekje bevat het ingekorte Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer uit de titel Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren. Een heel belangrijk hoofdstuk waarin u leert hoe u uw pc kunt beschermen tegen virussen en andere schadelijke software. De volledige versie van het hoofdstuk vindt u in het boek. U kunt dit boekje zelfstandig in uw eigen tempo doorwerken, net als alle andere Visual Steps-boeken. U legt het boekje naast uw computer en voert stap voor stap alle opdrachten uit. Door de duidelijke instructies en de vele schermafbeeldingen weet u precies wat u moet doen. Wij wensen u veel computerplezier op een goed beveiligde pc! Yvette Huijsman, Henk Mol, Alex Wit Studio Visual Steps P.S. Uw opmerkingen en suggesties over dit boek zijn van harte welkom. Het adres is: post@visualsteps.nl Nieuwsbrief Alle boeken van Visual Steps zijn volgens dezelfde methode geschreven: stap voor stap-instructies met schermafbeeldingen. Een overzicht van alle boeken vindt u op Op die website kunt u zich ook met enkele muisklikken online aanmelden voor de gratis Visual Steps Nieuwsbrief die per wordt verspreid. In deze Nieuwsbrief ontvangt u maandelijks informatie over: - de nieuwste titels en eerder verschenen boeken; - speciale aanbiedingen, gratis cahiers en kortingsacties. Als abonnee van de Nieuwsbrief heeft u toegang tot de gratis cahiers op webpagina en de tips op

5 5 Introductie Visual Steps Met Visual Steps-handleidingen en -boeken heeft u de beste instructies voor het leren werken met de computer te pakken. U zult waarschijnlijk nergens ter wereld een betere ondersteuning vinden bij uw kennismaking met de computer, met internet, met Windows en andere computerprogramma s. Kenmerken van de Visual Steps-boeken: Begrijpelijke inhoud In ieder boek wordt rekening gehouden met de wensen, kennis en vaardigheden van beginnende of iets gevorderde computergebruikers. Duidelijke structuur Ieder boek is opgezet als een complete cursus die u stap voor stap zonder moeite kunt volgen. Schermafbeelding van iedere stap U werkt aan de hand van eenvoudige instructies en schermafbeeldingen. U ziet direct welke handeling u moet uitvoeren. Direct aan de slag U legt het boek naast uw toetsenbord en voert de handelingen direct uit op uw eigen computer. Uitvoering De teksten zijn opgemaakt in een flink formaat letter. Ook als het boek naast uw toetsenbord ligt, is het goed leesbaar. Kortom, dit zijn handleidingen waarvan ik verwacht dat ze voor u een uitstekende leidraad zullen zijn. dr. H. van der Meij Faculteit Toegepaste Onderwijskunde (afdeling Instructietechnologie) van de Universiteit Twente Wat heeft u nodig? Om dit boek door te kunnen werken, heeft u een aantal zaken nodig op uw computer: De belangrijkste voorwaarde is dat er een Nederlandstalige versie van Windows XP op uw computer is geïnstalleerd. Dat kunt u zelf controleren als u uw computer aanzet en het openingsscherm bekijkt. Een werkende internetverbinding is nodig. Bij voorkeur beschikt u over een ADSL- of kabelinternetverbinding. Als u beschikt over een inbelverbinding via de gewone telefoonlijn zullen sommige functies traag werken of zelfs niet goed functioneren.

6 6 Hoe werkt u met een Visual Steps-boek? Alle boeken van Visual Steps zijn geschreven volgens de Visual Steps -methode. De werkwijze is eenvoudig: u legt het boek naast uw computer en voert alle opdrachten stap voor stap direct op uw computer uit. Door de duidelijke instructies en de vele schermafbeeldingen weet u precies wat u moet doen. Door de opdrachten direct uit te voeren, leert u het snelste werken met de programma s die behandeld worden. In een Visual Steps -boek ziet u verschillende tekens. Die betekenen het volgende: Handelingen Dit zijn de tekens die een handeling aangeven: De muis geeft aan dat u iets met de muis moet doen. Het toetsenbord betekent dat u iets moet typen op het toetsenbord. De hand geeft aan dat u hier iets anders moet doen, bijvoorbeeld een cd-rom in de computer stoppen. Ook wordt de hand gebruikt bij een handeling die u al eerder heeft geleerd. Naast deze handelingen wordt op sommige momenten extra hulp gegeven om met succes dit boek door te werken. Hulp Extra hulp vindt u bij deze tekens: De pijl waarschuwt u voor iets. Bij de pleister vindt u hulp mocht er iets fout zijn gegaan. Het vinkje wordt gebruikt bij de oefeningen. Deze oefeningen aan het einde van ieder hoofdstuk helpen u de handelingen zelfstandig te herhalen. 1 Weet u niet meer hoe u een handeling uitvoert? Dan kunt u dit met behulp van de cijfers achter deze voetstapjes opzoeken achterin het boek in de bijlage Hoe doe ik dat ook alweer? In aparte kaders vindt u algemene informatie en tips. Extra informatie De kaders zijn aangeduid met de volgende tekens: Bij het boek vindt u extra achtergrondinformatie die u op uw gemak kunt doorlezen. Deze extra informatie is echter niet noodzakelijk om het boek door te kunnen werken. Bij een lamp vindt u een extra tip voor het gebruik van het programma.

7 7 De schermafbeeldingen De schermafbeeldingen in dit boek zijn bedoeld om aan te geven op welke knop, map, bestand of hyperlink u precies moet klikken op uw beeldscherm. In de vetgedrukte instructie ziet u het uitgeknipte vensteronderdeel waarop u moet klikken. Met de zwarte lijn wordt aangegeven waar dit onderdeel zich bevindt in het venster op uw beeldscherm. U zult begrijpen dat de informatie in de kleine schermafbeeldingen in het boek niet altijd leesbaar is. Dat is ook niet nodig. U ziet immers het venster dat in het boek is afgebeeld, op groot formaat op uw eigen beeldscherm. Hier ziet u een voorbeeld van zo n instructie: Het is dus nadrukkelijk niet de bedoeling dat u de informatie in de schermafbeeldingen in het boek gaat lezen. Gebruik de schermafbeeldingen in het boek altijd in samenhang met wat u in groot formaat op uw eigen computerbeeldscherm ziet. Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Dit boekje is een gratis publicatie van een deel van een hoofdstuk uit de titel Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren. Als u dit boekje met plezier heeft doorgewerkt, bent u waarschijnlijk wel nieuwsgierig naar de andere onderwerpen die in dit boek behandeld worden: Windows Beveiligingscentrum; Windows update; firewall en antivirussoftware; tips voor veilig internetten en en; systeemonderhoud en technisch onderhoud; computerproblemen analyseren en oplossen. Voor meer informatie over dit boek: ISBN pagina s - 23,50

8 8 Publicatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren 1. Beveiliging van de computer Voor computers die regelmatig verbinding hebben met internet, is beveiliging een essentieel onderdeel. Een goede beveiliging vermindert het risico van een virusaanval of het binnendringen van hackers (computerinbrekers) op uw pc. De gevolgen van zo'n aanval op uw pc kunnen heel vervelend zijn. Niet alleen voor u, maar ook voor anderen. Als uw computer besmet is met een virus, kan uw pc op zijn beurt andere computers op internet besmetten. U heeft als computereigenaar dus de plicht om ervoor te zorgen dat uw pc beveiligd is en regelmatig gecontroleerd wordt op de aanwezigheid van virussen en andere ongewenste programmaatjes. Windows XP biedt voor de beveiliging een handig hulpmiddel: het Windows Beveiligingscentrum. In dit Beveiligingscentrum kunt u de beveiligingsinstellingen van Windows XP op uw computer controleren en zo nodig aanpassen. Ook de Windows-programma's waarmee u contact maakt met internet, Internet Explorer en Outlook Express, beschikken over handige beveiligingsinstellingen. Daarnaast is uw eigen handelen een belangrijke factor bij het voorkomen en bestrijden van virussen en ongewenste activiteiten op uw pc. In het volledige hoofdstuk krijgt u informatie over: het Windows Beveiligingscentrum; Windows Firewall; Automatische updates; Virusbeveiliging; veilig gedrag bij en (niet in deze publicatie); veilig gedrag tijdens surfen op internet (niet in deze publicatie); pop-ups blokkeren in Internet Explorer (niet in deze publicatie). Let op! In deze gratis publicatie wordt een ingekorte versie van het hoofdstuk weergegeven. Niet alle genoemde onderwerpen worden behandeld. Let op! Om dit hoofdstuk te kunnen volgen, moet u beschikken over Windows XP met ServicePack 2 (SP2). ServicePack 2 is een grote update voor Windows XP die najaar 2004 is uitgebracht door Microsoft, de maker van Windows. Met deze update van het besturingssysteem wordt uw computer beter beveiligd. Weet u niet of ServicePack 2 op uw computer is geïnstalleerd? Dat geeft niet. Als u dit hoofdstuk doorwerkt, ziet u vanzelf of u SP2 wel of niet heeft. Als u dit nog niet heeft, krijgt u aanwijzingen hoe u ServicePack 2 kunt installeren.

9 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 9 Uw computer beveiligen Een goede beveiliging van uw computer is heel belangrijk als u wel eens surft op internet, gebruik maakt van of bestanden van anderen opent op uw pc. Voor een goede beveiliging zijn de volgende aanbevelingen belangrijk: Gebruik een firewall Installeer altijd de updates van Windows Gebruik antivirussoftware In dit hoofdstuk gaat u controleren of op uw computer aan deze drie punten wordt voldaan. Het Windows Beveiligingscentrum is hiervoor het startpunt. Windows Beveiligingscentrum Windows XP met ServicePack 2 (SP2) is uitgerust met een Beveiligingscentrum dat de beveiligingsinstellingen van uw computer controleert en de updates van Windows bijhoudt. U opent het Beveiligingscentrum als volgt:

10 10 Publicatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren U ziet het venster Configuratiescherm: HELP! Het venster Configuratiescherm ziet er anders uit Ziet u een venster met kleine pictogrammen zoals hier? Dan is op uw computer de weergave anders ingesteld. U verandert dat als volgt: HELP! Ik zie geen pictogram Ziet u het pictogram niet? Dan is op uw computer ServicePack 2 voor Windows XP nog niet geïnstalleerd. Voordat u dit hoofdstuk kunt doorwerken, moet u eerst ServicePack 2 op uw computer installeren. In Bijlage A Installeren van ServicePack 2 vanaf Microsoft-cd-rom bij het boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren (ISBN ) wordt stap voor stap beschreven hoe u dit kunt doen. Na installeren van ServicePack 2 kunt u opnieuw starten met dit hoofdstuk.

11 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 11 U ziet het venster van het Windows Beveiligingscentrum: In dit venster ziet u drie belangrijke onderdelen die met beveiliging te maken hebben: In dit voorbeeld hierboven staat bij ieder onderdeel de melding. Dit is de ideale situatie. De computer is in dat geval optimaal beveiligd. Op uw computer kunnen deze meldingen echter ook anders zijn. Misschien ziet uw venster er zo uit: In dit voorbeeld is de melding bij Windows Firewall en Automatische updates En bij Virusbeveiliging staat..

12 12 Publicatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Op een computer waar één of meer van deze meldingen in het Beveiligingscentrum staan, zal bij opstarten van de pc in de meeste gevallen ook een waarschuwingsballon verschijnen rechtsonder op het bureaublad: In de waarschuwingsballon wordt vermeld welk risico de computer loopt: Als op uw computer in het Beveiligingscentrum de melding of staat, moet u de instellingen bij dat onderdeel wijzigen. In de volgende paragrafen krijgt u daar informatie over. Als op uw computer bij een of meer onderdelen de melding staat, hoeft u bij dat onderdeel niets te wijzigen aan de instellingen. HELP! Het venster Beveiligingscentrum ziet er heel anders uit Als uw computer is voorzien van Windows XP Professional en onderdeel uitmaakt van een netwerk, kan het venster er zo uitzien: In dat geval wordt de beveiliging van uw pc beheerd door de systeembeheerder. De beveiligingsinstellingen worden niet weergegeven in het Beveiligingscentrum. U kunt niet alle stappen in dit hoofdstuk uitvoeren. of

13 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 13 Windows Firewall Windows Firewall is een programma waarmee u het gegevensverkeer tussen uw computer en andere computers kunt regelen. Bijvoorbeeld de computers op internet. Een firewall wordt ook wel brandscherm genoemd. Met een firewall kunt u de toegang tot uw computer hermetisch afsluiten. Zo behoudt u de controle over wat er op uw pc binnenkomt. De firewall is in dit voorbeeld uitgeschakeld: Als dat op uw pc ook het geval is, kunt u de firewall als volgt aanzetten: U ziet het venster Windows Firewall:

14 14 Publicatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren De firewall is nu ingeschakeld. Deze instelling moet u nog even bevestigen: U ziet weer het venster Beveiligingscentrum: Naast de melding : staat nu Windows Firewall is nu actief.

15 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 15 Ongevraagd gegevensverkeer vanaf andere computers naar uw pc zal nu worden tegengehouden. Als er ongevraagd verkeer wil binnenkomen, krijgt u daarvan een melding als dit is ingesteld in Windows Firewall. Automatische updates Windows wordt voortdurend uitgebreid én veiliger gemaakt. Deze aanpassingen worden door Microsoft verspreid in de vorm van gratis updates. Een update is dus aanvullende software waarmee u Windows up-to-date (bij de tijd) houdt. Het onderdeel Automatische updates in Windows Beveiligingscentrum controleert of u met de meest recente versie van Windows werkt. U gaat de instelling van Automatische updates op uw computer controleren: In dit voorbeeld staat naast de melding : Op uw pc kan dat anders zijn, bijvoorbeeld of. Als op uw computer de melding staat, hoeft u niets te wijzigen. De updates zullen in dat geval automatisch worden binnengehaald en geïnstalleerd.

16 16 Publcatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Ziet u echter een andere melding, dan wordt geadviseerd om de instelling voor Automatische updates op uw computer te wijzigen. U gaat de instelmogelijkheden voor Automatische updates bekijken: U ziet vier instellingen waarvan u er één kunt kiezen: Sterk afgeraden wordt de laatste optie Als Automatische updates uitgeschakeld is, loopt u een groot beveiligingsrisico. U zult dan zelf regelmatig moeten kijken of er nog updates voor uw pc zijn. Bij deze keuze zal Windows telkens bij starten van de computer een waarschuwingsballon laten zien. :

17 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 17 Dit is een voorbeeld van de waarschuwingsballon die rechtsonder op het bureaublad verschijnt: De veiligste keuze is de instelling : De keuze Automatisch is nu actief: U kunt ook aangeven wanneer de updates gedownload moeten worden: In dit voorbeeld wordt gekozen voor elke dag: Eventueel kunt u op dezelfde manier het tijdstip aanpassen: Pas zo nodig het tijdstip aan

18 18 Publcatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Nu wordt elke dag om uur gecontroleerd of er updates beschikbaar zijn: Staat de computer op dat moment niet aan, dan zal de controle plaatsvinden zodra u de computer start en verbinding maakt met internet. Uw computer is met de keuze veilig ingesteld. Als u verbinding heeft met internet, zoekt Windows op het geplande tijdstip (of later als de pc op dat moment niet aan staat of er geen internetverbinding is) op de achtergrond naar updates en downloadt deze. Tijdens dit proces krijgt u geen meldingen te zien en worden uw werkzaamheden niet onderbroken. Als u de computer opnieuw moet starten voordat een update van kracht wordt, meldt Windows dit. Hier ziet u een voorbeeld van zo'n melding over opnieuw starten na een automatische update: U kunt in zo'n venstertje kiezen voor direct opnieuw starten: Of later opnieuw starten:

19 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 19 Het kan ook voorkomen dat er een update gedownload is die nog geïnstalleerd moet worden op het moment dat u liever de computer wilt uitzetten. In dat geval biedt Windows de volgende mogelijkheid in het venster Computer uitschakelen: Als u kiest voor zal de update geïnstalleerd worden en sluit Windows daarna automatisch de pc af. U hoeft daar niet bij te blijven. Wilt u dat niet, dan kiest u de optie uitschakelen zonder updates installeren: Zoals gezegd is de keuze voor automatisch updaten het veiligst. Toch kunnen er redenen zijn om het updaten niet automatisch te laten doen. Bijvoorbeeld als u met een programma werkt dat tijdens een bepaald proces niet verstoord mag worden. Denk bijvoorbeeld aan het render- en brandproces van een videobewerkingsprogramma. Ook als u geen snelle internetverbinding heeft, kan de keuze automatisch updaten wel eens hinderlijk zijn. In deze beide gevallen kan het nuttig zijn om (eventueel tijdelijk) een andere keuze te maken voor het updaten van Windows. In het volledige hoofdstuk in het boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren (ISBN )krijgt u daarover uitgebreide informatie. U kunt het venster nu afsluiten:

20 20 Publcatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren U ziet weer het venster van het Beveiligingscentrum: Als u de instelling gekozen, staat nu bij het onderdeel Automatische updates de melding : had Het laatste onderdeel in het Beveiligingscentrum controleert de virusbeveiliging op uw computer. In de volgende paragraaf leest u daar meer over. Virusbeveiliging Virussen, en varianten daarvan, vormen in toenemende mate een bedreiging voor iedere computer die aangesloten is op internet. Bron van besmetting kan een zijn, of een van internet gedownload bestand. Ook door het uitwisselen van bestanden via diskettes, cd's, USB-sticks, of andere gegevensdragers kan een virusbesmetting optreden. Om besmetting te voorkomen hebben softwareproducenten antivirusprogramma's ontwikkeld. Het onderdeel Virusbeveiliging van Windows Beveiligingscentrum controleert of er een actueel antivirusprogramma op uw computer is geïnstalleerd. In dit voorbeeld ziet u naast melding staan: de

21 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 21 Als u op uw pc ook de melding ziet, dan is de virusbeveiliging op uw computer op dit moment in orde. U hoeft niets te wijzigen. Het is echter mogelijk dat u op uw computer een andere melding ziet. Als dat bij u het geval is, moet u eerst controleren of u wel een antivirusprogramma op uw computer heeft staan. En als u zo'n programma heeft: of dat wel actueel is. Dat doet u als volgt: Minimaliseer de vensters Windows Beveiligingscentrum en Configuratiescherm 1 uw antivirusprogramma In bovenstaand voorbeeld staat het programma McAfee op de computer. Er zijn echter ook andere antivirusprogramma's. Weet u niet welk programma op uw computer is geïnstalleerd? Zoek dan naar programmanamen als Norton AntiVirus, Panda of Norman. Meestal heeft zo'n programmanaam ook een toevoeging antivirus of virusscanner. De meeste (nieuwe) computers worden tegenwoordig met een antivirusprogramma of een demo-versie daarvan uitgeleverd. De kans is dus groot dat u zo'n programma op uw pc heeft.

22 22 Publcatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren HELP! Ik zie geen antivirusprogramma Kunt u geen antivirusprogramma vinden op uw computer? Kijk dan na in de documentatie van uw computer of zo'n programma wel is bijgeleverd. Mogelijk staat het nog ergens op een bijgeleverde cd-rom. In dat geval moet u het programma direct installeren op uw computer. Als u niets kunt vinden: Schaf een antivirusprogramma aan en installeer dat op uw computer In Hoofdstuk 2 Bestrijding virussen en spyware van het boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren (ISBN ) wordt stap voor stap beschreven hoe de twee meestverkochte programma's - McAfee VirusScan en Norton AntiVirus - werken. Ook het installeren van zo'n programma wordt behandeld. In dit voorbeeld ziet u het venster van Norton AntiVirus: Het venster van uw eigen antivirusprogramma zal er anders uitzien. Als u een antivirusprogramma op uw computer heeft staan, bent u nog niet klaar. Zo'n programma moet u namelijk regelmatig updaten om de nieuwste virussen te kunnen bestrijden. Afhankelijk van de instelling in het programma gebeurt dat updaten wel of niet automatisch. Die update-service is meestal een bepaalde periode gratis. Daarna moet het abonnement betaald worden om het programma weer een periode te kunnen updaten. In de handleiding of de helpfunctie van uw programma vindt u daar meer informatie over.

23 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 23 In een antivirusprogramma is voor het updaten meestal een aparte knop beschikbaar: In dit Norton-programma is dat de knop : In het volgende venster ziet u als voorbeeld het programma McAfee: Bij McAfee ziet de knop er zo uit: Als u een ander programma heeft, zal de knop er weer anders uitzien dan deze twee voorbeelden. Als u op de update-knop klikt, zal het programma verbinding maken met internet om te proberen updates binnen te halen van de website van de producent. Zo kunt u direct nagaan of dat nog mogelijk is. de update-knop om na te gaan of uw antivirusprogramma updates kan binnenhalen Als het updaten is gelukt, heeft u weer een actueel programma. Als het update-abonnement echter verlopen is, krijgt u daarvan een melding.

24 24 Publcatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren In dat geval kunt u het volgende proberen: Verleng het abonnement als dat mogelijk is Kunt u het abonnement niet verlengen? Of wilt u liever een nieuwere versie van het programma installeren? Dan doet u het volgende: Schaf een nieuwe versie van het programma aan en installeer dat op uw computer Tip Antivirusprogramma In Hoofdstuk 2 Bestrijding virussen en spyware van het boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren (ISBN ) wordt stap voor stap beschreven hoe de twee meestverkochte programma's - McAfee VirusScan en Norton AntiVirus - werken. Het installeren van zo'n programma, het binnenhalen van updates en het scannen van uw pc op virussen wordt behandeld. Na updaten van uw antivirusprogramma of na installeren van een nieuw programma, moet u nagaan of het programma automatisch de updates kan binnenhalen. Dan hoeft u daar zelf niet meer op te letten. Controleer of uw antivirusprogramma automatisch updates binnenhaalt. Pas zo nodig de instelling aan naar automatisch updaten. In de helpfunctie van uw programma vindt u informatie over de instelling voor automatisch updaten. Als uw antivirusprogramma voorzien is van de laatste updates én is ingesteld op automatisch updaten, kunt u het programma weer afsluiten: Sluit uw antivirusprogramma 3 Nu kunt u verder met Windows Beveiligingscentrum. Het venster daarvan staat nog op de taakbalk, want u had het geminimaliseerd: Open het venster Windows Beveiligingscentrum vanaf de taakbalk 2

25 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 25 Na installatie van een nieuw antivirusprogramma zal Windows Beveiligingscentrum bij het onderdeel Virusbeveiliging in de meeste gevallen de melding tonen. Ziet u nu de melding, dan hoeft u verder niets te wijzigen. Als u echter een andere melding ziet, moet u mogelijk nog iets aanpassen: In dit voorbeeld staat de melding : In de toelichting eronder wordt vermeld welk antivirusprogramma op de computer is geïnstalleerd en wat er aan de hand is: Bij de melding zal op het bureaublad van zo'n computer bij het starten deze waarschuwing in een ballon verschijnen:

26 26 Publcatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren De melding betekent dat Windows niet kan controleren of uw antivirusprogramma up to date is. In feite is de samenwerking tussen Windows en uw programma nog niet goed geregeld. Dat wil echter nog niet zeggen dat uw antivirusprogramma niet goed zou zijn. Als u weet dat u een goed antivirusprogramma gebruikt dat regelmatig wordt voorzien van updates, kunt u nu aangeven dat u uw antivirusprogramma zelf controleert: Als op uw pc de melding staat en u gebruikt een goed antivirusprogramma: U geeft nu aan dat u het antivirusprogramma zelf controleert: Klik een vinkje voor

27 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 27 Nu ziet u de melding : Windows zal nu bij het starten van de computer geen waarschuwingsmeldingen in een ballon over de virusbeveiliging op uw computer meer laten zien. Let op! Als bij Virusbeveiliging de melding staat, moet u zelf controleren of uw antivirusprogramma nog actueel is en of het regelmatig updates ophaalt. Windows Beveiligingscentrum geeft hierover geen meldingen meer. Ga regelmatig na of het antivirusprogramma op uw computer actueel is en automatisch wordt voorzien van updates Een goed antivirusprogramma zal overigens zelf een melding geven als uw updateabonnement is verlopen. Zo kunt u tijdig maatregelen nemen. Bijvoorbeeld het abonnement verlengen of een nieuwere versie aanschaffen. U heeft nu de drie onderdelen van het Windows Beveiligingscentrum gecontroleerd. Naast deze essentiële beveiligingsinstellingen kunt u ook nog andere maatregelen treffen om ongewenste activiteiten op uw pc tijdens het contact met internet te voorkomen of te beperken. In het volledige hoofdstuk van het Visual Steps-boek Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren (ISBN ) leest u daar meer over.

28 28 Publicatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Achtergrondinformatie Veilig surfen In dit hoofdstuk heeft u allerlei beveiligingsinstellingen van Windows bekeken. Bedenk echter dat uw eigen gedrag ook een grote rol speelt bij deze veiligheid. Hoe goed u alles ook afschermt, toch loopt u altijd enig risico op het binnendringen van virussen en andere ongewenste elementen in uw computer. Dagelijks worden er nieuwe bedreigingen bedacht en als u even niet oplet heeft u per ongeluk iets vervelends binnengehaald in uw computer. Daarom krijgt u hier nog eens een overzicht van zaken waar u zelf op kunt letten. Wat u zelf kunt doen: Gebeurt er iets vreemds tijdens het surfen, verbreek dan onmiddellijk de verbinding. Als u langere tijd niet op internet hoeft te zijn, verbreek dan de verbinding. Daarmee verkleint u de kans dat anderen in uw computer binnendringen. Download alleen bestanden of programma's van betrouwbare websites. Laat zo weinig mogelijk persoonlijke gegevens achter op websites. Geen creditcard- of bankgegevens, pincodes en wachtwoorden opgeven tenzij u absoluut zeker weet dat u op een veilige website bent. Als u gebruik maakt van internetbankieren: let er op dat u op de website van de bank alleen gegevens invult als er een beveiligde verbinding tot stand is gebracht. Een beveiligde verbinding herkent u aan de letters HTTPS in het webadres. Veilig gedrag bij het werken met Een normaal bericht met alleen tekst brengt weinig risico met zich mee. Bijlagen bij berichten kunnen gevaarlijk zijn. Gelukkig worden verschillende typen potentieel gevaarlijke bijlagen al door de beveiligingsinstellingen van Outlook Express tegengehouden, maar het blijft belangrijk dat u zelf ieder bericht goed bekijkt voor u het opent. Let op de volgende punten: Uw nieuwsgierigheid is het grootste gevaar! Open vreemde (vaak Engelstalige) berichten niet, maar gooi ze direct weg. Vooral niet als ze u spectaculaire aanbiedingen, hoofdprijzen, superbeleggingen of wondermedicijnen beloven. Is de afzender onbekend, open het bericht dan niet, maar verwijder het direct. Komt het onderwerp dat bij het bericht staat, u bekend voor? Virussen gebruiken soms oude berichten en sturen die naar willekeurige adressen in het adresboek van de besmette computer. Denkt u dus: "dat is een oud bericht of dat bericht is niet voor mij", gooi het bericht dan ongeopend weg. Of neem eerst even (telefonisch) contact op met de afzender. - Lees verder op de volgende pagina -

29 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 29 Heeft het bericht een bijlage met een vreemde naam of van een vreemd type? Dat betekent risico: niet nieuwsgierig zijn, maar weggooien. Kijk altijd eerst naar het bericht in het voorbeeldvenster voordat u het daadwerkelijk opent door erop te dubbelklikken. Wees zuinig op uw adres. Geef het niet aan iedereen, vul het niet op iedere website in. Voor u het weet wordt u bedolven onder reclame (spam) of andere ongewenste berichten. In vervolg op het vorige: gebruik twee adressen. Het eerste adres is uw echte adres voor goede bekenden, familie, werk, etc. Het tweede adres (bijv. een gratis Windows Live Mail-adres) gebruikt u bij het surfen of het aanvragen van informatie. Krijgt u te veel ongewenste mail op het tweede adres, dan heft u het op en vraagt u een nieuw gratis adres aan. Vergeet niet om verwijderde berichten ook uit de map Verwijderde items te verwijderen. In feite moet het verwijderen dus tweemaal gebeuren. De mogelijkheden en beperkingen van Windows Firewall Een firewall (vertaling: brandscherm) regelt het ingaande en uitgaande gegevensverkeer tussen uw computer en het internet. Wat een firewall wel doet: Een firewall vraagt om uw toestemming om bepaalde verbindingsaanvragen te blokkeren of toe te staan. Door een verdachte verbindingsaanvraag te blokkeren, kunt u zelf voorkomen dat computervirussen en wormen uw computer bereiken. Bedenk wel dat u hiermee niet uitsluit dat zoiets wel kan gebeuren. Als u bijvoorbeeld ophaalt, of surft over internet, bestaat altijd de kans dat er iets ongemerkt binnenkomt op uw pc. Daartegen biedt de firewall géén bescherming. Wat een firewall niet doet: Een firewall kan geen computervirussen en wormen opsporen of uitschakelen als deze op uw computer binnenkomen of zich al op uw computer bevinden. Een firewall kan niet voorkomen dat u ongewenste of ongevraagde in uw Postvak IN ontvangt. Een firewall kan niet voorkomen dat u met gevaarlijke bijlagen opent. Daarom moet u ook antivirussoftware (en eventueel antispamsoftware) installeren én deze zeer regelmatig laten bijwerken om te voorkomen dat virussen, wormen en andere dreigingen op beveiligingsgebied uw computer beschadigen of uw computer gebruiken om virussen te verspreiden.

30 30 Publicatie uit: Windows XP onderhoud en beveiliging voor senioren Phishing Phishing is een vorm van misleiding waarbij geprobeerd wordt om uw identiteit te achterhalen, met oplichting als uiteindelijk doel. Phishing is in feite hengelen naar informatie. Een phisher probeert informatie van u te krijgen zoals uw creditcardnummer, wachtwoord, accountgegevens of andere persoonlijke informatie door u onder valse voorwendselen te overtuigen dat het noodzakelijk is om deze op te geven. Deze malafide praktijken vinden doorgaans plaats via ongewenste s en pop-upvensters. Hoe werkt phishing? Bij phishing verzendt een kwaadwillende gebruiker miljoenen nep s die afkomstig lijken van een bekende website of van een website die u vertrouwt, zoals die van uw bank. Deze mails, en de websites waarnaar u in zo'n wordt verwezen, zien er zo officieel uit dat velen denken dat ze echt zijn. De gelijkenis met de echte website is vaak zo sterk dat nietsvermoedende mensen op het bericht reageren en aan het verzoek voldoen om hun creditcardnummer, wachtwoord, accountgegevens, of andere persoonlijke informatie te geven. Deze s lijken zo echt omdat er een koppeling (hyperlink) in staat die naar de echte website lijkt te verwijzen. In feite wordt u na het klikken op de hyperlink naar een malafide website geleid die er precies zo uitziet als de officiële website. Dergelijke kopieën van websites worden vaak spoofs genoemd. Als u op zo'n nepsite terechtkomt, maar dat niet in de gaten heeft, loopt u het risico dat u geheel tegen de bedoeling in persoonlijke informatie prijsgeeft die rechtstreeks naar de maker van de site gaat. Is deze informatie eenmaal verzameld dan kan de crimineel die gebruiken om goederen te kopen, creditcards op uw naam te bestellen of uw identiteit aan te nemen. Hoe kunt u uzelf tegen phishing beschermen? Net als elders zullen oplichters op het web ook elke keer iets nieuws bedenken om u om de tuin te leiden. Volg de volgende vijf stappen om u en uw informatie te beschermen: 1. Reageer nooit op verzoeken per om persoonlijke informatie te verstrekken. Bel het bedrijf of de instelling op als u twijfelt over de oorsprong van de desbetreffende Bezoek websites door het webadres zelf op de adresbalk van Internet Explorer te typen. 3. Controleer of de website gebruikmaakt van codering. 4. Controleer regelmatig uw bankafschriften en afschriften van uw creditcard. 5. Meld vermeend misbruik van uw persoonlijke informatie aan het bevoegd gezag: doe aangifte. Op en vindt u meer informatie over phishing.

31 Hoofdstuk 1 Beveiliging van de computer 31 Spam Spam is ongevraagde reclame- . Spam kan zeer hinderlijke vormen aannemen door de inhoud van de berichten of door de hoeveelheid spam. Hoe kan ik spam voorkomen? Geef nooit uw adres weg op websites, internetfora, nieuwsgroepen of andere zogenaamde communities. Webrobots van spammers speuren automatisch het web af op zoek naar deze adressen! Niet reageren op ongevraagde berichten. Wie antwoordt op een spambericht, geeft aan een spammer de boodschap: 'Ik lees spamberichten.' Gebruik een spamfilter. Filters zijn kleine programma s die spam tegenhouden of in een speciaal postvakje zetten. U heeft dan veel minder last van spam. Handig zijn de gratis spamfilters die veel internetaanbieders aanbieden aan hun abonnees. Die hebben als voordeel dat de ongewenste tjes niet eens op uw computer komen. Neem contact op met uw internetaanbieder voor meer informatie.

32 32 Bijlage Hoe doe ik dat ook alweer? Bijlage Hoe doe ik dat ook alweer? In dit boek zijn opdrachten en oefeningen voorzien van voetstapjes: 1 In deze bijlage zoekt u aan de hand van het cijfer op hoe u een handeling uitvoert. 1 Venster minimaliseren 2 Openen venster vanaf de taakbalk de taakbalk op het venster, bijvoorbeeld 3 Venster / programma sluiten Klik in het venster op