Elobase Detailhandel Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid

Transcriptie

1 Elobase Detailhandel Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid Hoofdstuk 3 Overeenkomsten Theorieboek voor het theorie-examen kerntaak 1 Recht Ondernemer Tevens bevattend de onderwerpen voor Manager Overeenkomsten 1

2 Theorieboek voor het theorie-examen: Kerntaak 1 Recht Verzekeringen, Consumentenrecht, Overeenkomsten, Ondernemingsvormen, Faillissement, surseance van betaling en Belastingen voor de ondernemer - Hoofdstuk 3 Wat ga je doen? Heel veel afspraken die je maakt, zijn een overeenkomst of een verbintenis. Die afspraken hebben dan ook juridische gevolgen. Je gaat daarom inzicht krijgen in de criteria waaraan een contract moet voldoen. Je gaat inzicht krijgen in de functie van algemene verkoopvoorwaarden. Je bestudeert verschillende soorten arbeidsovereenkomsten, arbeidsvoorwaarden en hoe je een arbeidscontact kunt ontbinden. Je bestudeert hoe een huurovereenkomst tot stand komt. Aan bod komen achtereenvolgens: Overeenkomst en verbintenis blz. 32 (paginanummers corresponderen met het gehele boek) Verbintenissenrecht Indeling overeenkomsten Totstandkoming Aanbod en aanvaarding Geldige overeenkomst Nietigheid en vernietigbaarheid Nakoming Goede nakoming Tekortkoming in de nakoming Wet persoonsgegevens Rechten van elke burger Plichten van organisaties Rechten en plichten bij overeenkomsten Soorten overeenkomsten Rechten en plichten Afbetaling en huurkoop Koop op afbetaling Huurkoop Lease Koopovereenkomst blz. 47 Leveringsvoorwaarden Contacten opstellen Criteria contract Afspraken maken Koopcontract Inhoud contract Algemene voorwaarden Leveringsvoorwaarden Betalingsvoorwaarden Levering en betaling Leveringsvoorwaarden Betalingsvoorwaarden 2

3 Arbeidsovereenkomst blz. 54 Aanstellingsgesprek Aanstellingsbrief Inhoud arbeidsovereenkomst Soorten overeenkomsten Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Arbeidsovereenkomst voor oproepkrachten Arbeidsvoorwaarden Primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden Individuele arbeidsovereenkomst Einde arbeidsovereenkomst Opzegging en ontslag Ontslagprocedures Ontbinding (kantonrechter) Ontslag op staande voet Huurovereenkomst (alleen Ondernemer) blz. 67 Huurcontract Termijnbescherming Einde huurovereenkomst Verbouw en onderhoud Ondernemingsvormen en Rechtspersoonlijkheid Natuurlijke personen Rechtspersonen Juridische eisen Diploma-eisen Gemeentelijke eisen Milieueisen Mogelijke rechtsvormen Verplichte verzekeringen Inschrijven bij de KvK Administratie Personeel Belastingdienst Vestigingswet Vestigingsvergunning 3

4 Kwalificatie, werkprocessen en competenties Opleiding Manager Handel Werkproces 1.1 Vertaalt beleidsplannen naar eigen situatie 1.2 Vertaalt ondernemingsbeleid naar plannen voor de afdeling/het filiaal 1.12 Verzorgt de personeelsadministratie 3.7 Handelt klachten af (Consumentenrecht) Opleiding Ondernemer Detailhandel Werkproces 1.2 Geeft de onderneming vorm (Ondernemingsvormen) 1.5 Bewaakt de financiële positie van de onderneming (Overeenkomsten algemeen) 1.9 Bepaalt de personeelsbehoefte (arbeidsovereenkomsten) 3.6 Handelt klachten af (Consumentenrecht) Beroepscompetentie A Beslissen en activiteiten initiëren M Analyseren Q Plannen en organiseren R Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten S Kwaliteit leveren X Ondernemend en commercieel handelen Y Bedrijfsmatig handelen. Trefwoorden Overeenkomst en verbintenis Aanbod Aanvaarding Aanvullend recht Authentieke akte Bedreiging Bedrog Bedrijfspand kopen Contract Curator Dwaling Dwingend recht Eenzijdige overeenkomst Formele overeenkomst Geldige overeenkomst Handelingsbekwaam Misbruik van omstandigheden Nakoming Nietige overeenkomst Notaris Onderhandse akte Opeisbaar Opschortingsrecht Overeenkomst Overmacht Privacyreglement Tekortkoming in de nakoming Verbintenis Verbintenissenrecht Vernietigbare overeenkomst Voogd Vormvrije overeenkomst Wanprestatie Wederkerige overeenkomst Wet bescherming persoonsgegevens Wilsgebrek Wilsovereenstemming 4

5 Trefwoorden Koop- en huurovereenkomst Algemene verkoopvoorwaarde Algemene voorwaarden Betalingsvoorwaarde Deponeren voorwaarde Financial lease Grijze lijst Handelingsbekwaam Huurcontract Huurkoop Huurovereenkomst Incasso Kamer van Koophandel KvK Koopcontract Koop op afbetaling Koopovereenkomst Leasen Leveringsvoorwaarde Mondelinge overeenkomst Operational lease Termijnbescherming Zwarte lijst Trefwoorden Arbeidsovereenkomst Aanstelling /brief /gesprek Algemeen ontslagverbod Arbeidsovereenkomst Bedrijfstak-CAO Beëindigingsovereenkomst Bijzonder ontslagverbod CAO-minimum-/standaardregeling Centrum voor Werk en Inkomen Collectieve arbeidsovereenkomst Collectief ontslag Concurrentiebeding CWI Dienstverband voor bepaalde tijd Dienstverband voor onbepaalde tijd Dringende reden Eigen CAO Functieomschrijving Gewijzigde omstandigheden Hang yourself-methode Huisreglement Individuele arbeidsovereenkomst Minimumregeling Nul-urencontract Ontslag Ontslag op staande voet Ontslagverbod Ontslagvergoeding Opzegging Opzegtermijn Outplacement Overlijden Pensioen Primaire arbeidsvoorwaarden Proeftijd Secundaire arbeidsvoorwaarden Standaardregeling Verenigings-CAO 5

6 Theorie-examen Kerntaak 1 Recht Hoofdstuk Overeenkomsten Overeenkomst en verbintenis Heel veel afspraken die je maakt, zijn een overeenkomst of een verbintenis. Die afspraken hebben dan ook juridische gevolgen. De meest simpele overeenkomst die je kunt aangaan, is het kopen van bijvoorbeeld een blikje cola. Als daar een prijsaanduiding op zit en jij zegt aan de kassa deze graag, dan zijn jullie een overeenkomst aangegaan. De wet geeft voor bepaalde overeenkomsten regels aan. Als je iets bent overeengekomen, moet je de afspraak ook nakomen. Soms hoeft dit niet, dan kun je de overeenkomst ontbinden. Er zijn wetten gemaakt over de afspraken die mensen en bedrijven met elkaar kunnen maken. Vaak bedoel je iets af te spreken, terwijl dit later niet duidelijk genoeg bleek te zijn. Dan ontstaan misverstanden. De wetgever heeft in de wet een aantal zaken vastgelegd. Het doel hiervan is meestal om de zwakkere partij te beschermen. Wanneer is de brommer nu van de koper? Cordula, Klein goldewijk, Eindhoven Het verbintenissenrecht gaat over verbintenissen. Verbintenissen zijn de vermogensrechtelijke relaties tussen twee of meer (rechts)personen. Een verbintenis is vaak het gevolg van een overeenkomst. In het algemeen is een overeenkomst een afspraak tussen twee of meer partijen. Deze partijen verbinden zich met elkaar omtrent iets. Iets kan zijn (in)koop van goederen, (ver)huur van een pand enzovoort. Het kenmerkende van een overeenkomst is dat er voor de ene partij een recht en voor de andere partij een plicht ontstaat. Voorbeeld: Misha wil een flets verkopen en Peter wil de flets kopen.hieruit ontstaan de volgende verbintenissen: - Misha heeft de plicht de fiets te leveren - Peter heeft recht op de levering van de fiets - Peter heeft de plicht de koopsom te betalen - Misha heeft recht op de betaling Een verbintenis komt dus vaak voort uit een overeenkomst. Maar een verbintenis kan ook voortkomen uit de wet. Enkele voorbeelden daarvan zijn: Ouders hebben de plicht hun kinderen te verzorgen. Jij bent verplicht de schade te vergoeden die jij hebt veroorzaakt. 6

7 Verbintenissenrecht Stel dat een klant zegt dat hij een bepaalde brommer wil kopen. Hij zegt dat hij woensdag terugkomt en het geld meeneemt. Op dinsdag is er een brandje en raakt de brommer beschadigd. Wie was de eigenaar? Wie moet dus de reparatiekosten betalen? Om op vragen als in dit voorbeeld antwoord te geven, is er wetgeving. In Nederland heet dit het verbintenissenrecht. Dwingend en aanvullend recht Er zijn overeenkomsten waarvan in de wet precies is aangegeven wat je moet afspreken en hoe je iets moet afspreken. Van deze wettelijke regels mag je niet afwijken. Dit heet dwingend recht. Er is ook wetgeving die alleen maar geldt als partijen zelf niets hebben afgesproken. Dat is aanvullend recht. Een overeenkomst geldt als aanvullend recht en mag dus nooit in strijd zijn met dwingend recht. De wet zegt dat de afspraken van een verzekeringsovereenkomst in een polis moeten worden vastgelegd. Indeling overeenkomsten Als ondernemer of manager kun je o.a. te maken krijgen met de volgende soorten overeenkomsten: huurovereenkomst afbetalingsovereenkomst huurkoopcontract leasecontract verkoopcontract koopovereenkomst arbeidsovereenkomst verzekeringsovereenkomst. Vormvrij en formeel In principe zijn overeenkomsten vormvrij. Je mag dus zelf weten hoe je de overeenkomst opstelt. Bij een vormvrije overeenkomst geeft de wet niet aan wat je precies moet afspreken. Dit is bijvoorbeeld het geval als je een tweedehands koelkast van een kennis koopt. Bij een formele overeenkomst zijn er wel vormregels. Dan staat er bijvoorbeeld in de wet dat je een akte moet laten opmaken. De koop van een huis is hiervan een voorbeeld. 7

8 Eenzijdig en wederkerig De meeste overeenkomsten zijn wederkerig. Beide partijen moeten iets doen. Een koopovereenkomst is hiervan een voorbeeld. De koper moet betalen en de verkoper moet leveren. De eenzijdige overeenkomst is een testament. Daarin belooft iemand iets aan een ander te schenken, zonder dat er iets tegenover staat. Totstandkoming Je kunt op allerlei manieren een overeenkomst sluiten. Een paar voorbeelden: Op de veemarkt doen handelaren dit met een handdruk. Op internet koop je met een muisclick, de koopvoorwaarden vink je als gelezen af. In de winkel zeg je gewoon wat je graag wilt kopen. WFA / Peter Wagenaars Ook een handdruk kan een rechtmatige manier zijn om een overeenkomst aan te gaan. Een overeenkomst is een afspraak tussen twee (of meer) partijen. Deze afspraak brengt rechten en plichten met zich mee. Dit is alleen het geval wanneer de overeenkomst rechtsgeldig is. Ontstaan en indeling rechtshandelingen 8

9 Aanbod en aanvaarding Een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan. Elke overeenkomst is daardoor een meerzijdige rechtshandeling. Aanbod Een rechtsgeldig aanbod bevat alle informatie die nodig is om de overeenkomst aan te gaan. Het moet dus duidelijk zijn welke verplichtingen de partijen aangaan. Je kunt op de volgende manieren een aanbod doen: mondeling: bijvoorbeeld gesproken of gezongen; schriftelijk: bijvoorbeeld een prijskaartje, een offerte of een advertentie; stilzwijgend: in de etalage. Een aanbod vervalt in de loop van de tijd: Een mondeling aanbod vervalt als het niet onmiddellijk wordt geaccepteerd. Een schriftelijk aanbod geldt langer, maar niet eeuwig. Hiervoor geldt een redelijke termijn. Een aanbod waarbij een termijn werd gesteld. Bijvoorbeeld: Alleen vandaag: 3 voor de prijs van 2. Een aanbod kan vervallen: als het wordt verworpen: niemand gaat erop in; als het wordt herroepen: de verkoper bedenkt zich. Aanvaarding Aanvaarding is een verklaring waarbij het aanbod wordt geaccepteerd. Ontstaan overeenkomst. Geldige overeenkomst Elke overeenkomst moet zorgvuldig worden omschreven. Er zijn enkele criteria of eisen waaraan een geldige overeenkomst moet voldoen: De partijen die de overeenkomst afsluiten, zijn het volledig met elkaar eens: er is sprake van wilsovereenstemming. De partijen zijn handelingsbekwaam. De overeenkomst is duidelijk. De overeenkomst is wettelijk toegestaan. Wilsovereenstemming Wanneer beide partijen een overeenkomst willen afsluiten, moeten zij het volledig met elkaar eens zijn. Als ze het niet op alle punten met elkaar eens zijn, is er geen overeenkomst. Er zijn ook wilsgebreken die een overeenkomst ongeldig maken: bedrog dwaling bedreiging misbruik van omstandigheden. 9

10 Bedrog is het opzettelijk geven van een verkeerde voorstelling van zaken. Dit moet zijn gedaan met het doel de overeenkomst door te laten gaan. Voorbeeld: Jij koopt een fiets van een bekend merk. Bij aflevering ontdek je dat de verkopende partij de merknaam er met een papieren stickertje op heeft geplakt. Dwaling is per ongeluk een verkeerde voorstelling van zaken hebben. Voorbeeld: De verkoper in een beddenzaak denkt dat hij een massief grenen bed verkoopt. Bij aflevering blijkt het een gefineerd bed te zijn. Bedreiging is iemand met dreigementen dwingen om iets te doen. Bedreiging maakt een overeenkomst ongeldig. Bedreiging maakt een overeenkomst ongeldig. Misbruik van omstandigheden is het misbruik maken van de situatie waarin iemand zit. Voorbeeld: Het bedrijf van iemand loopt helemaal niet goed. Hij kan de huur niet meer betalen. Jij biedt aan de hele bedrijfsinventaris te kopen voor een bedrag van een huurtermijn. Handelingsbekwaam Beide partijen moeten handelingsbekwaam zijn. Handelingsbekwaam (handelingsbevoegd) is volgens wet: iemand die voldoende begrijpt wat de gevolgen zijn van zijn daden. Een minderjarige, iemand jonger dan 18 jaar of iemand die onder bewind is gesteld, is handelsonbekwaam.iemand mag alleen een overeenkomst aangaan met een handelingsonbekwame met toestemming van een ouder, een voogd of een curator. Een voogd is iemand aan wie door de wet, de rechter of bij testament de taak is opgedragen om voor de belangen van een minderjarige te zorgen en hem of haar te vertegenwoordigen. Een bewindvooerder of een curator is door de rechter aangewezen om een ander te vertegenwoordigen die handelingsonbekwaam is. Denk bijvoorbeeld aan een geestelijk gehandicapte of iemand met een drank- of drugsprobleem. Duidelijkheid Het onderwerp van de overeenkomst moet duidelijk zijn. Er mogen hierover geen misverstanden ontstaan. Als je een eettafel koopt, moet duidelijk zijn om wat voor tafel het gaat: welk merk, welk type, welk materiaal, welke kleur, voor welke prijs enzovoort. 10

11 Wettelijk toegestaan Een overeenkomst is pas geldig wanneer deze wettelijk is toegestaan. Dat wil zeggen dat je iets overeenkomt dat niet verboden is. Het is bijvoorbeeld verboden om af te spreken dat je samen iemand gaat oplichten voor heel veel geld. Nietigheid en vernietigbaarheid Een overeenkomst die op verkeerde gronden is aangegaan, kan nietig of vernietigbaar zijn. In de wet staat dat het maken van plannen om iemand van het koninklijk huis te ontvoeren strafbaar is. Een dergelijke overeenkomst is nietig. Een nietige overeenkomst heeft volgens de wet nooit bestaan. Deze overeenkomst was ongeldig. Redenen voor nietigheid zijn: De wil stemt niet overeen met de verklaring. (Je zegt tijdens een feestje bijvoorbeeld voor de grap dat je je brommer wel wilt verkopen voor twintig euro.) De overeenkomst is in strijd met de wet. De overeenkomst is in strijd met de goede zeden of openbare orde. Een vernietigbare overeenkomst bestaat wel, tenzij partijen aan de rechter vragen de overeenkomst te vernietigen. Redenen hiervoor zijn: geestelijke stoornis handelingsonbekwaamheid wilsgebreken. Nakoming Als je een overeenkomst bent aangegaan, moeten de partijen zich ook aan de afspraken houden. Het is niet zo dat je kunt zeggen dat je er gewoon geen zin meer in hebt de afspraak na te komen. Je moet er ook altijd voor zorgen dat je hebt afgesproken wanneer de overeenkomst moet plaatsvinden. Alleen maar afspreken dat je een bedrijfsinventaris wilt kopen, is niet genoeg. Duidelijk moet ook zijn wanneer de overdracht en de betaling dan plaatsvinden. Goede nakoming Zodra duidelijk is dat er een geldige overeenkomst is aangegaan, is ook bekend welke verbintenissen er zijn. De wet spreekt bij het verbintenissenrecht over schuldenaar en schuldeiser: Een schuldeiser heeft ergens recht op. Een schuldenaar heeft een bepaalde plicht. 11

12 De juridische term van je aan de afspraak houden is nakoming. Je kunt bij een bepaalde verbintenis verschillende vragen stellen: Wanneer moet of kan worden nagekomen? Wie moet nakomen? Aan wie moet worden nagekomen? Welke gevolgen heeft nakoming? Wanneer moet of kan worden nagekomen? Eerst moet je nagaan of partijen hebben afgesproken wanneer nakoming moet plaatsvinden. Je kunt niet eisen dat meteen betaald wordt, wanneer je een betaaltermijn van twee weken bent overeengekomen. Zo ja, dan kan de schuldeiser geen nakoming eisen vóór dit tijdstip. De vordering is dan dus nog niet opeisbaar. Zo ja, dan kan de schuldenaar voor dit tijdstip nakomen, tenzij anders is afgesproken. Zo nee, dan kan de schuldenaar de verbintenis direct nakomen. De schuldeiser kan dan direct - binnen een redelijke termijn - nakoming vorderen. Door wie moet worden nagekomen? Logisch antwoord op de vraag wie moet nakomen is de schuldenaar. Toch is dat niet altijd zo. Het kan best zijn dat de schuldenaar een heel goede vervanger inschakelt. Het maakt niet zoveel uit of je door de ene of door de andere verkoopster wordt geholpen als je een paar handschoenen koopt. De wet zegt hierover het volgende. De schuldenaar moet altijd nakomen als: de schuldenaar bijzondere kwaliteiten heeft; de persoon die nakomt denkt dat hij zijn eigen schuld voldoet. Aan wie moet worden nagekomen? In principe moet nakoming aan de schuldeiser plaatsvinden. Logisch, je betaalt de koopsom aan de verkoper. De wet zegt hierover dat nakoming aan de schuldeiser moet plaatsvinden, tenzij deze: handelingsonbekwaam is; dan moet aan de wettelijk vertegenwoordiger worden nagekomen; inningonbevoegd is; dat kan bij een faillissement het geval zijn. Welke gevolgen heeft nakoming? Als de debiteur de verbintenis goed nakomt, gaat de verbintenis teniet. Met andere woorden: de verbintenis is klaar, afgehandeld. 12

13 Tekortkoming in de nakoming Als de schuldenaar de verbintenis niet of niet goed nakomt, spreek je van een tekortkoming. Paul Largo Oosterbeek Je hebt met de kaasleverancier afgesproken dat hij bij jouw winkel 25 kilo kaas zal afleveren. Als de leverancier dan niets levert of slechts 10 kilo, is er sprake van een tekortkoming in de nakoming. Om te kunnen spreken van tekortkoming in de nakoming, gelden de volgende eisen: De verbintenis is opeisbaar. De prestatie blijft uit of is ondeugdelijk door: niet-nakomen te laat nakomen gebrekkig nakomen gedeeltelijk nakomen. Er zijn twee soorten tekortkoming: 1. wanprestatie 2. overmacht. Wanprestatie is verwijtbare tekortkoming. De schuldenaar had - als hij zijn best had gedaan - heel goed wel kunnen nakomen. Overmacht is tekortkoming die niet verwijtbaar is. De schuldenaar kon er niets aan doen dat hij niet kon nakomen. 13

14 Wet persoonsgegevens Gegevens in overeenkomsten en dossiers zijn vertrouwelijk. Lang niet iedereen mag ze inzien. Je bent wettelijk verplicht om er zeer zorgvuldig mee om te gaan. Wat wel en niet mag, staat in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Vrijwel dagelijks worden allerlei gegevens van je opgeslagen. De videotheek weet welke video s je geleend hebt, je bank weet wanneer je gepind hebt, de supermarkt weet welke boodschappen je gekocht hebt. Om ons allen te beschermen tegen misbruik van onze gegevens, is er de Wet bescherming persoonsgegevens. In deze wet zijn regels vastgelegd voor het registreren en gebruiken van de persoonsgegevens. Ook elke personeelsadministratie van een bedrijf heeft dus te maken met deze wet. van Amerongen Fotografie, Utrecht Door de komst van de computer is het opslaan en verwerken van persoonsgegevens heel gemakkelijk geworden. Wet bescherming persoonsgegevens Wet van 6 juli 2000, Staatblad 302, houdende regels inzake de bescherming van persoonsgegevens, in werking getreden 1 september, Stb. 2001, 337. Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de richtlijn nr. 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 23 november 1995 betredende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije werker van die gegevens (PbEgl L 281) te implementeren; Gelet op artikel 10, tweede en derde lid, van de Grondwet; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Hoofdstuk 1: Algemenen bepalingen Artikel 1 In deze wet en daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: a. persoonsgegeven: elk gegeven betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon; b. verwerking van persoonsgegevens: elke handeling of elk geheel van handelingen met betrekking tot persoonsgegevens, waaronder in ieder geval het verzamelen, vastleggen, ordenen, bewaren, bijwerken, wijzigen, opvragen, raadplegen, gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiding of enige andere vorm van terbeschikkingstelling, samenbrengen, met elkaar in verband brengen, alsmede het afschermen, uitwissen of vernietigen van gegevens; 14

15 c. bestand: elk gestructureerd geheel van persoonsgegevens, ongeacht of dit geheel van gegevens gecentraliseerd is of verspreid is op een functioneel of geografisch bepaalde wijze, dat volgens bepaalde criteria toegankelijk is en betrekking heeft op verschillende personen; d. verantwoordelijke: de natuurlijke persoon, rechtspersoon of ieder ander die of het bestuursorgaan dat, allen of tezamen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt; e. bewerker: degene die ten behoeve van de verantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt, zonder aan zij rechtstreeks gezag te zij onderworpen; f. betrokkene: degene op wie een persoonsgegeven betrekking heeft; g. deerde: ieder, niet zijnde de betrokkene, de verantwoordelijke,... Wetteksten zijn altijd geschreven in ingewikkelde, juridische taal. De overheid publiceert daarom ook brochures waarin de wetten op een begrijpelijkere manier worden uitgelegd. De Wet bescherming persoonsgegevens geeft aan welke rechten wij hebben met betrekking tot de gegevens die over ons worden opgeslagen. Ook geeft de wet aan wat de plichten zijn van de organisaties die met persoonsgegevens werken. De wet heeft tot doel de privacy van alle burgers in Nederland te beschermen. Rechten van elke burger De Wet bescherming persoonsgegevens geeft elke burger het recht om te weten wat er geregistreerd wordt en wat er met de gegevens gebeurt. Met betrekking tot de personeelsadministratie heeft een geregistreerde de volgende rechten: Recht op informatie: de werknemer heeft het recht om te weten wat er geregistreerd wordt en met welk doel. Ook heeft hij het recht om te weten aan welke derden de gegevens verstrekt worden. Recht op inzage: de werknemer heeft het recht om zijn dossier in te zien. Recht op verbetering, aanvulling, verwijdering of afscherming: de werknemer heeft het recht zijn werkgever te verzoeken zijn gegevens te verbeteren, aan te vullen of te verwijderen. Dat kan als de gegevens die gebruikt worden, onjuist of onvolledig zijn of niet in de registratie thuishoren. Het recht van verzet: de werknemer heeft het recht om bezwaar te maken tegen het gebruik van bepaalde gegevens. 15

16 Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) ziet erop toe dat de Wet bescherming persoonsgegevens goed wordt uitgevoerd. Zij kunnen boetes opleggen bij overtredingen en geven ook informatie over de wet. Plichten van organisaties Elke organisatie die persoonsgegevens verwerkt, heeft een aantal plichten. Die plichten zijn wettelijk vastgelegd. Ze hebben het doel om de privacy van de medewerkers te beschermen. Als organisatie mag je alleen persoonsgegevens verzamelen en bewerken als je daar een duidelijk en gerechtvaardigd doel mee hebt. Een voorbeeld van een duidelijk en gerechtvaardigd doel is het voeren van een loonadministratie. In de registratie mogen dan alleen gegevens worden vastgelegd die voor dat doel nodig zijn. Je mag als ondernemer dus niet zomaar allerlei gegevens van je personeel gaan verzamelen. Dit is een voorbeeldbrief die elke burger kan gebruiken om zijn recht tot inzage te kunnen uitoefenen. De voorbeeldbrief is gemaakt door het CBP. Voorbeeld: Een doe-het-zelfzaak laat de loonadministratie bijhouden door een accountantskantoor. Elke maand krijgt het accountantskantoor van elk personeelslid alle gegevens die voor de loonberekening van belang zijn. De doe-het-zelfzaak uit dit voorbeeld handelt in overeenstemming met de wet. Het doel van de informatie-uitwisseling is duidelijk en gerechtvaardigd. Je moet zorgvuldig met de persoonsgegevens omgaan. Je mag de informatie niet zomaar aan derden verstrekken. Ook mag niet iedereen binnen je organisatie de personeelsdossiers van anderen inzien. Een organisatie dient daarom een privacyreglement te hebben. Hierin is geregeld wat er wordt opgeslagen in het personeelsdossier en welke medewerker(s) toegang heeft (hebben) tot bepaalde documenten uit dat dossier. De volgende personen zijn in het algemeen bevoegd om het personeelsdossier in te zien: de medewerker zelf; de medewerkers die met de gegevens moeten werken (medewerkers personeelszaken); de ondernemer; de direct leidinggevende van de medewerker. 16

17 Voorbeeld: Een bedrijf wil de loonadministratie voortaan laten bijhouden door een accountantskantoor. De ondernemer heeft daarom alle personeelsdossiers naar het accountantskantoor gebracht. In die dossiers zit informatie die voor de loonberekening van belang is. Maar er zit ook andere informatie bij, zoals sollicitatiebrieven en verslagen van functioneringsgesprekken. De eigenaar van de kledingzaak overtreedt de Wet bescherming persoonsgegevens. Hij geeft het accountantskantoor een aantal gegevens die niets te maken hebben met de loonadministratie. Met sommige informatie moet je als ondernemer extra zorgvuldig zijn. Het gaat dan om informatie over het geloof, het ras, de gezondheid of de seksuele geaardheid van medewerkers. Deze gegevens worden beschouwd als zeer gevoelig. De wet staat niet toe dat je deze informatie zomaar opslaat. Tot slot mag je de gegevens die je over je medewerkers verzameld hebt, niet eindeloos bewaren. Als een medewerker bij je weggaat, moet je zijn dossier na een paar jaar vernietigen. Rechten en plichten bij overeenkomsten In het midden- en kleinbedrijf worden dagelijks talloze transacties afgesloten. Het kan dan gaan om een koop- of huurovereenkomst voor het bedrijfspand, een afbetalingsregeling met een klant of een leaseovereenkomst voor een bedrijfsauto. Voor al deze overeenkomsten zijn er wettelijke regels waarmee je rekening moet houden. Altijd is het verstandig om bij grotere bedragen de afspraken schriftelijk vast te leggen. Overal komen verschillende soorten overeenkomsten en verbintenissen voor. Altijd is er dan sprake van bepaalde juridische aspecten. Deze aspecten zijn vooral belangrijk op het moment dat een van beide partijen de overeenkomst niet, niet juist of onvolledig nakomt. Als dit het geval is, kan de andere partij de rechter vragen hier een uitspraak over te doen. Soorten overeenkomsten Er zijn allerlei overeenkomsten. Een paar voorbeelden: koopovereenkomst huurovereenkomst leaseovereenkomst huurkoopovereenkomst. Bij elke overeenkomst is het zo dat er voor beide partijen verplichtingen ontstaan. Meestal hebben beide partijen de plicht iets te leveren en het recht iets te ontvangen. Partij A Partij B Recht geld te ontvangen Plicht iets te leveren Plicht geld te betalen Recht iets te ontvangen 17

18 Rechten en plichten Bij vrijwel alle overeenkomsten ontstaan er dus rechten en plichten voor de partijen. In het hoofdstuk Consumentenrechten ben je daar al over geïnformeerd. Een van de plichten kan zijn dat de ene partij iets moet leveren, bijvoorbeeld een tablet. Als er sprake is van het niet, onjuist of onvolledig nakomen van een overeenkomst, kan de rechter tot de volgende beslissingen komen: De rechter kan de overeenkomst vernietigen wanneer er geen sprake is van wilsovereenstemming. Dat betekent dat er sprake is van dwaling, bedrog, bedreiging of misbruik van omstandigheden. Ook wanneer een van de partijen niet handelingsbekwaam is, kan de rechter de overeenkomst vernietigen. De rechter kan de overeenkomst ontbinden wanneer een van de partijen niet in staat is om zijn verplichtingen na te komen. De rechter kan de partijen (of een van de partijen) dwingen om zijn verplichtingen na te komen. Dat kan in de vorm van een dwangsom, boete of door beslaglegging van goederen (of inhouden van loon). De rechter kan de overeenkomst nietig verklaren wanneer de overeenkomst niet wettelijk is toegestaan of wanneer het onderwerp van de overeenkomst niet duidelijk is. Je kunt zeggen dat er in eerste instantie niet werkelijk sprake was van een overeenkomst. 18

19 Afbetaling en huurkoop Een auto, je bedrijfsinventaris en allerlei andere zaken kun je gebruiken zonder dat je eigenaar bent. Hiervoor zijn onder andere de volgende mogelijkheden: koop op afbetaling huurkoop leasing. Koop op afbetaling Het is mogelijk om iets te kopen terwijl je het geld er nog niet voor hebt. Je kunt dan met je leverancier afspreken dat je het artikel op afbetaling koopt. Je gaat dan wel een echte koopovereenkomst aan. Bij koop op afbetaling ben je onmiddellijk eigenaar, maar je betaalt de koopsom in termijnen. Voorbeeld: Bij computers is het vaak mogelijk om met de winkel een regeling voor koop op afbetaling te treffen. Dit klinkt heel plezierig, maar je bent altijd wel duurder uit. Het komt er eigenlijk op neer dat de leverancier aan jou geld leent. Daarvoor moet je dus een vergoeding betalen. Als je bij koop op afbetaling alle termijnen bij elkaar optelt, is het totaal een hoger bedrag dan de koopsom. Koop op afbetaling hoef je niet schriftelijk vast te leggen. Toch is het altijd verstandig dit wel te doen. Als de andere partij zich niet aan de afspraken houdt, dan heb je tenminste een bewijs van de gemaakte afspraken. Het kan zijn dat je een duur artikel wilt kopen, bijvoorbeeld een bed in een speciale maat. Soms vraagt de leverancier dan een aanbetaling en dan spreken jullie af dat jij de rest betaalt bij aflevering. Dit is geen koop op afbetaling. Huurkoop Er is nog een andere manier om iets te kopen en het te gebruiken zonder dat je de hele koopsom meteen betaalt: huurkoop. Bij huurkoop blijft de verkoper eigenaar totdat de laatste termijn is betaald. Akte van huurkoop Een huurkoopovereenkomst moet schriftelijk worden vastgelegd in een akte. Je kunt voor deze akte uit twee mogelijkheden kiezen: 1. Een onderhandse akte; deze mogen de partijen samen opmaken en tekenen. 2. Een authentieke akte; deze maakt de notaris op en daarna tekenen beide partijen. 19

20 Deze verkoper en koper hebben wel een heel simpele akte opgesteld. Hoe eenvoudig ook, hij is wel rechtsgeldig. In de akte van huurkoop zal de verkoper vaak ook vastleggen wat er gebeurt als de koper de termijnen niet, niet op tijd of niet volledig betaalt. Hij zal daarom het terugnemingsbeding in de akte opnemen. Dit betekent dat de verkoper de verkochte zaak mag terughalen als de koper niet aan zijn verplichtingen voldoet. Hij moet dan het verkochte laten taxeren, zodat de dagwaarde bekend is. De koper heeft, nadat het artikel is teruggehaald, nog twee weken om alsnog zijn schuld te voldoen. De schuld bestaat dan uit de achterstallige termijnen en de door de verkoper gemaakte kosten. Lease Leasen is iets heel anders dan kopen op afbetaling of huurkoop. Leasen is huren, met allerlei bijzondere bepalingen. Veel bedrijven leasen bedrijfsmiddelen zoals auto s, machines enzovoort. Er zijn twee vormen van leasing: 1. Operational lease. Bij deze vorm omvat het leasebedrag alle afschrijvingskosten, rentekosten en de kosten voor onderhoud en verzekering. 2. Financial lease. Hierbij worden alleen de afschrijvingskosten en de rentekosten inbegrepen in de huur. Voorbeeld: Bij auto s komt het regelmatig voor dat de verkoper de leaseprijs al in de advertentie opneemt. De huurder mag, na afloop van het leasecontract, het geleasede product kopen. Hij wordt dan dus eigenaar. 20

21 Koopovereenkomst Een koopovereenkomst is een overeenkomst tussen een koper en een verkoper. De overeenkomst is pas gesloten als de ene partij iets aanbiedt en de andere partij dit aanbod accepteert. Je kunt ook zeggen dat er sprake is van koop als koper en verkoper het eens zijn over het te verkopen product en de daarbij behorende prijs. Op dat moment is er een verbintenis, waarbij de verkoper het overeengekomen product levert en de koper het overeengekomen product betaalt. De verbintenis omvat rechten en plichten voor verkoper en koper. Deze rechten en plichten zijn voor een deel beschreven in de verkoopvoorwaarden of algemene voorwaarden. Koper en verkoper dienen deze voorwaarden na te komen. Rechten koper Rechten verkoper De koper is niet aansprakelijk zolang het artikel niet is afgeleverd. De koper mag het artikel weigeren: als een ander product geleverd wordt dan is overeengekomen; als het product gebreken vertoont; als het product later wordt geleverd dan is overeengekomen. De verkoper kan de schade aan het verkeerd geleverde product door onzorgvuldig handelen verhalen op de koper. De verkoper mag het product terugvorderen als de koper niet betaalt. Dit heet recht van reclame. Als het product nog in het bezit van de verkoper is, mag deze gebruikmaken van het opschortingrecht wanneer koper niet betaalt. Plichten koper Plichten verkoper De koper dient zorgvuldig om te gaan met het verkeerd geleverde product. De koper is verplicht het overeengekomen product te betalen. De verkoper is zelf aansprakelijk voor het product tot het moment van aflevering en draagt dus het risico van verlies, diefstal, beschadiging enzovoort. De koper levert: het overeengekomen of werkelijk gekochte product; het product zonder gebreken of herstelt de gebreken, vervangt het product of betaalt de koopprijs terug; het product op het afgesproken tijdstip. Rechten en plichten van koper en verkoper De koopovereenkomst schept een verbintenis tussen de koper en de verkoper. De verbintenis omvat rechten en plichten voor beide partijen. Tegenover de plichten van de verkoper staan de rechten van de koper. Tegenover de rechten van de verkoper staan de plichten van de koper. Opschortingsrecht Het opschortingsrecht houdt in dat, wanneer de ene partij niet aan zijn verplichting voldoet, de andere partij het recht heeft om zijn verplichting ook een tijdje uit te stellen. In principe is het niet zo dat wanneer de ene partij zijn verplichtingen niet nakomt, de andere partij dit ook niet hoeft te doen. In bepaalde gevallen kan men wel gebruikmaken van het opschortingrecht. De verkoper levert bijvoorbeeld het gekochte product pas wanneer de koper het afgesproken bedrag heeft betaald. 21

22 Recht van reclame Een ander recht is het recht van reclame. Dit is het recht van de verkoper om het verkochte terug te eisen als de koper niet betaalt. Dit moet hij schriftelijk doen. De verkoper kan hierbij terugvallen op de wet die zegt dat in dit geval de koopovereenkomst wordt ontbonden. De verkoper mag dan als eigenaar het artikel terugvorderen. Leveringsvoorwaarden Veel bedrijven hebben de regels die zij bij het koopcontract willen hanteren, op papier gezet en gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Iedereen kan de leveringsvoorwaarden hier opvragen. Contract opstellen Belangrijke afspraken leg je schriftelijk vast. Dit zul je zeker doen als het om grotere belangen gaat. Bijvoorbeeld als het om veel geld gaat, of als het een afspraak is die een jaar of langer geldt. Als je een contract wilt opstellen of controleren, moet je wel weten wat erin moet staan en wat niet. Soms ligt het voor de hand welke informatie je moet opnemen. Het adres bijvoorbeeld, bij een koop- of huurcontract. Cordula, Klein Goldewijk/Eindhoven Voor het opstellen van bepaalde contracten is een notaris nodig, bijvoorbeeld voor het opstellen van een koopcontract voor een bedrijfspand. Criteria contract Afspraken maken Belangrijke afspraken kun je beter maar op papier vastleggen. Maar dat is natuurlijk niet genoeg. Beide partijen moeten dit papier dan ook ondertekenen. Anders heeft het geen rechtskracht. Het geeft niet hoe je dit op papier zet, als je het maar op papier zet en de inhoud maar klopt. Meer ingewikkelde afspraken kun je beter wel op een andere manier vastleggen, bijvoorbeeld iets formeler. Als je met iemand een overeenkomst aangaat, is deze rechtsgeldig, ook al heb je de afspraak mondeling gemaakt. Een mondelinge overeenkomst is dus ook een overeenkomst. Het is een misverstand dat iemand niet gebonden is aan een afspraak zolang er niet getekend is. Het sluiten van een overeenkomst is dus in beginsel vormvrij. Het is echter wel verstandig om een afspraak schriftelijk vast te leggen in verband met de bewijslast. Koopcontract Bij het kopen van een woonhuis of bedrijfspand is er vaak sprake van een koopcontract met ontbindende voorwaarden. De koper heeft enkele dagen bedenktijd en kan zonder argument onder het koopcontract uit. 22

23 Bron: De Nationale Hypothekenkrant, 15e jaargang, nummer 1 Voorbeelden van ontbindende voorwaarden zijn: Als ik voor dit pand geen hypotheek kan krijgen, gaat de koop niet door. Als ik in dit pand geen dierenwinkel mag vestigen, gaat de koop niet door. Als de bouwkundige keuring gebreken aan het licht brengt waarvan het herstel duurder is dan 5.000, dan gaat de koop niet door. Vaak geldt voor deze ontbindende voorwaarden een bepaalde termijn. Als die termijn is verlopen, en de koper zich niet op de voorwaarden heeft kunnen beroepen, is de koop definitief. Inhoud contract Je moet ervoor zorgen dat je bij een belangrijk contract ten minste de volgende zaken vastlegt: Wie zijn de partijen? Wat bieden beide partijen aan (welke prestatie(s) levert elke partij; product en/of dienst)? Welke prijs is afgesproken? Wanneer moet de prijs worden betaald? Wat gebeurt er als er niet wordt betaald? Wat gebeurt er als er niet wordt geleverd? Wanneer moet worden geleverd? Opzegtermijn. Afspraken over de levering. Afspraken over garantie en onderhoud. Dit soort afspraken (bedingen) kan een winkelier ook vastleggen in algemene voorwaarden. Dan hoeven ze niet voor iedere overeenkomst opnieuw vastgesteld te worden. Bij een contract is het zo dat beide partijen alle originelen (elke pagina) moeten ondertekenen. Verder moet hierin staan hoeveel originelen er zijn en de plaats en datum van ondertekening. 23

24 Algemene voorwaarden Voor overeenkomsten, ook tussen consument en ondernemer, is in de wet veel geregeld. Toch zijn er altijd zaken die een ondernemer nog eens extra of extra duidelijk wil regelen. Als een verkoper voor elke overeenkomst verkoopvoorwaarden moet opstellen, kost dat veel tijd. Daarom hebben veel bedrijven algemene verkoopvoorwaarden opgesteld. Algemene verkoopvoorwaarden zijn voorwaarden die voor elke overeenkomst gelden voor koper en verkoper. In de handel zijn dit voornamelijk voorwaarden die gelden voor een overeenkomst: tussen ondernemer en leverancier tussen ondernemers onderling tussen ondernemer en consument. Een ondernemer die bijvoorbeeld vaak artikelen bij zijn klanten thuis aflevert, wil misschien wel altijd 50% van de koopsom als aanbetaling. Dit is een voorbeeld van een voorwaarde die hij in de algemene verkoopvoorwaarden wil opnemen. Natuurlijk moeten de opgestelde voorwaarden aan de wettelijke eisen voldoen. De Kamer van Koophandel heeft bewerkbare voorbeeldmodellen op zijn website staan. Voor bepaalde bedrijven is het weinig zinvol algemene voorwaarden op te stellen. Er is in de wet al zoveel vastgelegd, vooral ten aanzien van consumentenbescherming. Als er verschil van mening is tussen opgestelde verkoopvoorwaarden en de wetgeving ten aanzien van consumentenbescherming, gaat de wet voor. Voorwaarden bekendmaken De verkoper moet zijn algemene voorwaarden en verkoopvoorwaarden deponeren bij de Kamer van Koophandel of bij de arrondissementsrechtbank. Iedere klant moet bekend (kunnen) zijn met welke afspraken en voorwaarden gehanteerd worden. Zijn er geen voorwaarden vastgelegd dan zijn allen wettelijke regelingen geldig. Het deponeren van voorwaarden gaat als volgt: De ondernemer stuurt ze in tweevoud op. Ze worden bekeken, en voorzien van datum en nummer. Eén exemplaar wordt geretourneerd aan de ondernemer. De ondernemer zet op zijn offertebrieven en briefpapier dat de algemene voorwaarden zijn gedeponeerd. De algemene verkoopvoorwaarden moeten op een voor iedereen toegankelijke plaats zichtbaar zijn, dat kan dus ook op de website van het bedrijf. Potentiële kopers moeten de voorwaarden kunnen inzien. De verkoper of dienstverlener moet de voorwaarden daarom in principe voorafgaand aan elke overeenkomst aan de koper overhandigen (of meesturen). Nadat de overeenkomst is afgesloten, is het hiervoor te laat en zijn ze vernietigbaar. Als de overeenkomst telefonisch wordt afgesloten, moet telefonisch worden verteld: dat er voorwaarden van toepassing zijn; hoe de andere partij deze kan inzien, bijvoorbeeld op het internet; dat ze eventueel aan de andere partij worden opgestuurd. 24

25 Consumentenbescherming Algemene verkoopvoorwaarden gelden bij overeenkomsten tussen ondernemers onderling. Ze gelden ook bij overeenkomsten tussen ondernemer en consument. De wet beschermt de consument uitgebreid: In het Burgerlijk Wetboek is een zwarte lijst opgenomen, waarop de voorwaarden staan die voor de consument onredelijk bezwarend zijn. De consument kan vernietiging van zo n beding aanvragen en de verkoper kan zich hiertegen niet verweren. Hij is zonder meer fout. Er is een grijze lijst opgesteld met daarin de voorwaarden die voor de consument vermoedelijk onredelijk bezwarend zijn. Als de consument vraagt om vernietiging van zo n beding, mag de ondernemer zich hiertegen verweren. Rechter inschakelen Als een van de partijen zich niet kan vinden in de voorwaarden, kan deze een rechter inschakelen. De rechter kan de aspecten in de algemene verkoopvoorwaarden aan deze lijsten toetsen. Dan kan het dus zijn dat hij het gebruik van de algemene verkoopvoorwaarden verbiedt. Vanwege de vele juridische aspecten is het dus aan te bevelen algemene verkoopvoorwaarden in overleg met een advocaat op te stellen en bij deze verder advies in te winnen.voor bepaalde branches zijn standaardvoorwaarden opgesteld; hiervan kan de ondernemer ook gebruikmaken. Zwarte lijst In de zwarte lijst staat onder andere het volgende: Een beding (een voorwaarde) in de algemene voorwaarden is altijd onredelijk bezwarend voor de consument als het: degene die de algemene voorwaarden hanteert zelf laat bepalen of hij tekort is geschoten; aan de wederpartij het recht op nakoming ontneemt; degene die de algemene voorwaarden hanteert de bevoegdheid geeft binnen drie maanden na sluiten van de overeenkomst de prijs te verhogen; beslechting van geschillen opdraagt aan een ander dan de bevoegde rechter of een of meer arbiters (scheidsrechters, geschillencommissies). Grijze lijst In de grijze lijst staat onder ander het volgende: Een beding in de algemene voorwaarden is vermoedelijk onredelijk bezwarend voor de consument als het: een strengere vorm verlangt dan een onderhandse akte; degene die de algemene voorwaarden hanteert een onredelijk lange of onvoldoende bepaalde termijn geeft om te reageren; de wettelijke schadevergoedingsverplichting van degene die de algemene voorwaarden hanteert of een derde beperkt. 25

26 Levering en betaling Afhankelijk van de overeenkomst waarvoor de algemene verkoopvoorwaarden gelden, wordt specifiek de nadruk gelegd op bepaalde voorwaarden. Bij de algemene verkoopvoorwaarden zullen de voorwaarden met betrekking tot de levering en betaling van de betreffende producten of diensten nadrukkelijk vermeld worden. Cordula, Klein Goldewijk/Eindhoven De koper kan dit artikel niet gemakkelijk zelf mee naar huis nemen. Hij moet dan weten hoeveel geld betaald moet worden voor bezorgkosten. Verder moet bekend zijn wanneer het artikel wordt bezorgd of het gemonteerd wordt geleverd en wanneer de klant wat moet betalen. Indien de koper akkoord gaat met de voorwaarden, is hij verplicht hiernaar te handelen. Uiteraard moet ook de ondernemer als verkoper voldoen aan deze voorwaarden. Leveringsvoorwaarden Een leverancier zal in de leveringsvoorwaarden allerlei zaken willen regelen die wat hem betreft altijd en voor elke levering gelden. Bijvoorbeeld wie de transportkosten moet betalen als een product bij de consument wordt thuisbezorgd. Leveringsvoorwaarden betreffen onder andere: de afleveringsplaats en de leveringstermijn; op welk moment de eigendom en de aansprakelijkheid van verkoper naar de koper overgaan; de kwaliteitsgarantie en de hoeveelheideenheden van de producten; klachtenprocedures en schadegevallen; op welke wijze ontbinding van de overeenkomst mogelijk is. Betalingsvoorwaarden Veel leveranciers nemen in hun algemene voorwaarden ook regels op over de betaling. Hij zal vastleggen of de klant (dat kan ook jij als ondernemer zijn) contant moet betalen of dat hij bereid is een factuur te sturen. In de betalingsvoorwaarden gaat het om onder meer de volgende aspecten: de prijs die betaald moet worden, wat inclusief en wat exclusief btw is, en de valuta waarin betaald moet worden; de betalingstermijn en de wijze van betaling, bijvoorbeeld vooruitbetaling (Internet, IDeal) 50% moet vooraf betaald worden (aanbetaling), uitgestelde betaling (leverancierskrediet, valutering); een eventuele boeteregeling bij niet op tijd betalen (kredietbeperking); regels met betrekking tot incassomaatregelen. Incasso heeft betrekking op de inning van gelden bij debiteuren. Administratiekosten en incassokosten mogen naar de klant worden doorberekend, indien dit duidelijk in de voorwaarden is geregeld. De ondernemer kan een incassokantoor inschakelen om debiteuren te sommeren te betalen. Als dit niet lukt, kan eventueel een rechtszaak worden aangespannen. 26

27 Wetgeving rond concurrentie Ondernemers willen wel eens een onderlinge afspraak maken, bijvoorbeeld dat ze elkaar niet op merk zullen beconcurreren. Een overeenkomst waarin ondernemingen afspraken maken over welk bedrijf welke merken inkoopt, wordt een mededingingsafspraak genoemd. Zo n afspraak kan andere winkeliers benadelen. Om te voorkomen dat er scheve concurrentieverhoudingen ontstaan, heeft de overheid een aantal regels opgesteld waarmee zij invloed op de concurrentiesituatie kan uitoefenen. Deze regels zijn vastgelegd in: de Mededingingswet de Prijzenwet. Door de Mededingingswet is het verboden mededingingsafspraken te maken. Daarnaast is in de wet een verbod op misbruik van de economische machtspositie vastgelegd. In de Prijzenwet zijn drie zaken vastgelegd, die vooral betrekking hebben op eerste levensbehoeften: 1. Een ondernemer mag de maximumprijs van bepaalde artikelen in bepaalde gevallen alleen verhogen na toestemming van de overheid. Dit zijn de maximumprijsvoorschriften. 2. Een ondernemer is in bepaalde gevallen verplicht om prijsveranderingen te melden aan de overheid. 3. Elke ondernemer moet een administratie voeren waaruit duidelijk wordt welke kosten zijn gemaakt. 27

28 Arbeidsovereenkomst Wanneer je als bedrijf een nieuwe werknemer in dienst neemt, ben je verplicht een arbeidsovereenkomst met hem of haar af te sluiten. Een arbeidsovereenkomst is een officieel contract en wordt meestal schriftelijk afgesloten. In zo n contract spreek je af wat de rechten en de plichten zijn van zowel het bedrijf als de nieuwe werknemer. Het contract noemt bijvoorbeeld de beloning en het aantal vakantiedagen waar de werknemer recht op heeft. Maar het contract zegt ook dat de nieuwe werknemer verplicht is om zijn werk goed en serieus te doen. Door zo n schriftelijke arbeidsovereenkomst af te sluiten weten de werkgever en werknemer goed wat ze van elkaar en gedurende welke periode kunnen en moeten verwachten. Nadat de arbeidsovereenkomst ondertekend is, is de nieuwe werknemer officieel in dienst van het bedrijf. Aanstellingsgesprek In het aanstellingsgesprek leg je de nieuwe werknemer uit welke afspraken je wilt maken met hem of haar. Het gaat dan om belangrijke zaken als: soort dienstverband arbeidsvoorwaarden werktijden salaris proeftijd begeleiding kledingvoorschriften veiligheidsvoorschriften. Nadat je deze zaken besproken hebt, vraag je de kandidaat of hij akkoord gaat met alle afspraken die je wilt maken. Je vraagt hem ook om over een paar dagen zijn handtekening te zetten onder de schriftelijke arbeidsovereenkomst of de aanstellingsbrief. Zodra de kandidaat akkoord is, treedt hij officieel bij je in dienst. Het is mogelijk dat de sollicitant tijdens het aanstellingsgesprek laat weten dat hij bepaalde voorwaarden niet wil accepteren. Meestal betekent dit dat de aanstelling niet kan doorgaan. Maar in de praktijk gaan de meeste mensen akkoord met alle voorwaarden. 28

29 Aanstellingsbrief Veel bedrijven zetten de afspraken van het aanstellingsgesprek op papier. Ze maken dan een schriftelijke arbeidsovereenkomst of een aanstellingsbrief. Dit document wordt in tweevoud naar de nieuwe werknemer gestuurd. Je vraagt de werknemer beide exemplaren te ondertekenen en er één terug te sturen. Wanneer de nieuwe werknemer de aanstellingsbrief of de arbeidsovereenkomst ondertekent, bevestigt hij nog eens dat hij het eens is met alle afspraken uit het aanstellingsgesprek. Inhoud arbeidsovereenkomst Voordat een nieuwe medewerker voor je bedrijf mag gaan werken, moet je een arbeidsovereenkomst met hem afsluiten. Dat is wettelijk verplicht. Je kunt zo n overeenkomst mondeling of schriftelijk afsluiten. Een schriftelijke overeenkomst is echter duidelijker en betrouwbaarder. De meeste organisaties kiezen dan ook voor zo n schriftelijke overeenkomst. Standaard arbeidscontacten kun je downloaden vanaf het internet. Wettelijke voorwaarden Er is pas sprake van een arbeidsovereenkomst, wanneer aan de volgende wettelijke voorwaarden wordt voldaan: Er is sprake van een gezagsverhouding tussen werkgever en werknemer. De werknemer is in dienst van de werkgever. De werknemer is verplicht persoonlijk arbeid te verrichten. Met andere woorden de werknemer moet de arbeid zèlf verrichten. De werkgever is verplicht loon te betalen voor het werk dat de werknemer doet. Als één van deze voorwaarden ontbreekt, is er geen sprake van een arbeidsovereenkomst. 29

30 De officiële, wettelijke definitie van een arbeidsovereenkomst luidt: Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waarbij de ene partij (de werknemer) zich verbindt, in dienst van de andere partij (de werkgever) tegen loon, gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Volgens de wet kan de werkgever een natuurlijk persoon zijn (een echt mens) of een rechtspersoon (een organisatie). De werknemer is altijd een natuurlijk persoon. Een arbeidsovereenkomst met een rechtspersoon als werknemer is niet mogelijk. Grotere bedrijven hebben meestal de tekst van een arbeidsovereenkomst al klaarliggen. Ze hoeven dan alleen nog de details in te vullen. Inhoud De regels voor een arbeidsovereenkomst zijn in wetten vastgelegd. Je kunt die regels vinden in bijvoorbeeld de Arbeidswet, de Wet op het Minimumloon of de Wet op de Collectieve Arbeidsovereenkomst. In een arbeidsovereenkomst staat onder meer vermeld: Naam en adres van beide partijen. Datum van indiensttreding van de nieuwe werknemer. Soort dienstverband: een dienstverband voor onbepaalde tijd (vaste baan) of een dienstverband voor bepaalde tijd (tijdelijke baan). Bruto beginsalaris. Arbeidstijd: het aantal uren dat de werknemer gaat werken (FT, PT of flex). De plaats waar het werk wordt gedaan. Aantal vakantiedagen per jaar en de hoogte van de vakantietoeslag. Duur van de proeftijd (contactafhankelijk één maand of twee maanden). Manier waarop de arbeidsovereenkomst gestopt kan worden. De opzegtermijn. 30