Opzet. Eten en gegeten worden. Waarom is er honger is? Honger is dat erg? Honger, is dat erg. Waarom is er honger?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Opzet. Eten en gegeten worden. Waarom is er honger is? Honger is dat erg? Honger, is dat erg. Waarom is er honger?"

Leo Bosmans
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

energie) Biodiversiteit (producten van morgen) Regulerende diensten gaat het bijvoorbeeld om regulatie van: Klimaat: Co2-vastlegging, stabiel microklimaat Water : waterbergend vermogen bossen

1 Opzet Honger, is dat erg Waarom is er honger? Bart Nyssen Over noodhulp en duurzame ontwikkeling 2 Honger is dat erg? Eten en gegeten worden Maar dan moet er wel iets te eten zijn: Basis voedselketen = afbraakproces Ecosysteemdiensten onder druk Productverstrekking Water (drinkwatervoorziening) Hout (bouwmateriaal & energie) Biodiversiteit (producten van morgen) Regulerende diensten gaat het bijvoorbeeld om regulatie van: Klimaat: Co2-vastlegging, stabiel microklimaat Water : waterbergend vermogen bossen Biodiversiteit: veerkracht bosecosysteem. Culturele diensten Ondersteunende diensten Afbraak dood materiaal: Afbraak levend materiaal Beschikbaarheid nutriënten bepaalt voedselaanbod Voorbeelden: bosuil, boommarter, inspiratie, esthetiek, recreatie, biodiversiteit (intrinsieke waarde) Biodiversiteit: in bossen zorgen o.a. regenwormen, mijten, bacteriën, springstaarten en nematoden door de afbraak en vermenging van strooisel voor de bodemvruchtbaarheid. Rijke bossen = meer soorten en hogere dichtheden 3 16 februai Waarom is er honger is? ha bos (10,6%) 10% = ouder dan 200 jaar 25% = jr 65% = jonger dan 100 jr Ernährt sich von Insekten und ihren Larven, mag auch Holzameisen Jong bos voornamelijk op dekzand Grotendeels grove den Huidig bos pas 1ste of 2de generatie 5 6 1

2 Waarom is er honger? Degradatie Bos en Bodem Bos en bosbodem vóór de landbouwende mens Bosbegrazing Overmatig houtgebruik Dynamisch evenwicht Nutriënten pomp Linde dominant Nutriënten in biomassa Aanvulling uit ondergrond Stilvallen nutriëntenpomp Een nieuw begin Eeuwenlang heide en stuifzand Maar weinig duurzaam: Podsolisering onder heide Ontbreken nutriëntenpomp Verzurend strooisel heide Uitspoelen humus en nutriënten Bovendien afvoer nutriënten: Plaggen Mest 9 Bodembewerking bij bosaanleg Afvoer Strooisel, Oogst tak- en tophout Kaalkap in bosbeheer Vertraagde bodemherstel Soorten met basen-arm strooisel: Grove den Zwarte den Lariks Zomereik Beuk 2

in biomassa Aanvulling uit ondergrond Stilvallen nutriëntenpomp Een nieuw begin Eeuwenlang heide en stuifzand Maar weinig duurzaam: Podsolisering onder heide

Bosecosystemen voorbereiden op de toekomst Uitdaging: Bosecosysteem inrichten op de verwachtte toekomstige omstandigheden en ontwikkelingen: Zure depositie en N-depositie zijn blijvend (maar

Versterken draagkracht en veerkracht Draagkracht: Verhogen buffering tegen verzuring Verkleinen impact N-overmaat Hogere productiviteit Over noodhulp en duurzame ontwikkeling Allereerst:

3 Bosecosystemen voorbereiden op de toekomst Uitdaging: Bosecosysteem inrichten op de verwachtte toekomstige omstandigheden en ontwikkelingen: Zure depositie en N-depositie zijn blijvend (maar hopelijk op een veel lager niveau) Klimaat verandert (meer extremen, droger/natter, warmer/kouder): (genetisch) bredere soortensamenstelling. Versterken draagkracht en veerkracht Draagkracht: Verhogen buffering tegen verzuring Verkleinen impact N-overmaat Hogere productiviteit Over noodhulp en duurzame ontwikkeling Allereerst: terugdringen van depositie Ook (nood)-maatregelen als gesteentemeel Veerkracht: Versterken aanpassingsvermogen aan veranderende omstandigheden In het bos vooral duurzame maatregelen: Nutriëntenpomp herstellen Nutriënten vooraad verhogen Functionele diversiteit verhogen 3

4 Over noodhulp en duurzame ontwikkeling Nutrientenpomp: rijk strooisel soorten Ook soortgerichte maatregelen op korte termijn 19 linde zoete kers ratelpopulier zwarte els veldesdoorn abeel Europese vogelkers esdoorn es haagbeuk fladderiep boswilg hazelaar Crétin 2013 Effect of Prunusserotinalitter on humus formation in pine and oak forests on poor sandy soils in The Netherlands. It is safe to conclude that Prunus has a positive influence on soils with loamy layers within reach of Prunus roots Variable no prunus st dev prunus st dev ph-kcl CEC CP ratio CN ratio N, mmol/kg P, mmol/kg K, cmol/kg Mg, cmol/kg Ca, cmol/kg Ca saturation Figure 2. Living Prunusroot found in a loamy layer at a depth of about 2,3 metre in Best, near Eindhoven Chemical variables for the study site Het Zand: Humus-layer. 4

It is safe to conclude that Prunus has a positive influence on soils with loamy layers within reach of Prunus roots Variable no prunus st dev prunus st dev ph-kcl 2.59 0 3.19 0.18 CEC 12.72 3.22 16.

Variable No prunus st dev Prunus st dev ph-kcl 2.54 0.01 2.7 0.01 CEC 9.29 0.99 10.39 1.47 CP ratio 204.35 40.96 188.49 10.82 CN ratio 18.25 3.19 16.96 2.85 N, mmol/kg 214.8 1.98 254.5 49.

77 Invloed op flora Chemical variables for the study site Het Zand: Topsoil.

5 Variable No prunus st dev Prunus st dev ph-kcl CEC CP ratio CN ratio N, mmol/kg P, mmol/kg K, cmol/kg Mg, cmol/kg Ca, cmol/kg Ca saturation Invloed op flora Chemical variables for the study site Het Zand: Topsoil. Nutrientenpomp: aanplant ontbrekende boom- en struiksoorten aalbes, amandelwilg, appel, beuk, bittere wilg, bosroos, boswilg, eenstijlige meidoorn, egelantier, fladderiep, framboos, gladde iep, gaspeldoorn, Gelderse roos, gele kornoelje, geoorde wilg, gewone es, gewone esdoorn, gewone vlier, grauwe abeel, grauwe wilg, haagbeuk, hazelaar, heggenroos, hondsroos, hulst, kleinbloemigeroos, klimop, koraalmeidoorn, kraagroos, kraakwilg, kruisbes, laurierwilg, mispel, peer, ratelpopulier, rode kamperfoelie, rode kornoelje, rood peperboompje, rossige wilg, ruwe berk, ruwe iep, schietwilg, sleedoorn, Spaanse aak, sporkehout, tamme kastanje, taxus, trosvlier, tweestijligemeidoorn, viltroos, vogelkers, wegedoorn, wilde kamperfoelie, wilde kardinaalmuts, wilde liguster, wilde lijsterbes, wintereik, winterlinde, zoete kers, zomerlinde, zwarte bes, zwarte den, zwarte els, zwarte populier. Let op: grote grazers Grote grazers versteken structuur en biodiversiteit volwassen bos. Grote grazers remmen bosontwikkeling en bodemherstel in pionier bos Voorkeur voor soorten met rijk strooisel Vaak hoge graasdruk Geen sterke variatie in kuddeomvang Permanente aanwezigheid Aanwezige nutriëntenvoorraad benutten bodemkundig (oude bouwvoor, overstoven profielen) geologisch (leem/klei/kalk in ondergrond) hydrologisch (gebufferd grondwater) ecologisch (nutrienten in systeem houden). Vernatten Vernatten kan zorgen voor verbeterde: vochtvoorziening basenaanvoer. Maar: nutrienten in de ondergrond Brabantse leem, Leem en klei in maas- en rijnafzetingen Glaciale afzettingen Overstoven profielen kunnen onbereikbaar worden. Vernatten werkt dan verzurend Weet wat je doet en met welk doel. 5

6 Nutriëntenvoorraad benutten Voorkomen uitspoelen nitraat en kationen: Aanplant stikstofminnendeboom-en struiksoorten: Boswilg (N7), Eur vogelkers (N6), zwarte populier (N9), esdoorn (N7), fladderiep (N7), linde (N7) Houden wat je hebt: Vlier (N9), Am. vogelkers (N?) Nutriëntenvoorraad aanvullen Uitrijden gesteentemeel 31 Voorraad in plantgat 250g Dolomiet / Dolokal 50g Kieseriet 50g Thomasslakkenmeel / Thomaskali Functionele biodiversiteit verhogen Bodementen Moeizaam bodemherstel niet alleen gevolg van boomsoortensamenstelling. Functionele biodiversiteit verhogen Mycorrhiza Organismen die een rol spelen in de humusomzetting moeten ook aanwezig zijn. Voornamelijk Bacteriën en schimmels Macrofauna waaronder pot- en regenwormen Oude(re) vergelijkbare bosgroeiplaatsen als donor 6

) Nutriëntenvoorraad aanvullen Uitrijden gesteentemeel 31 Voorraad in plantgat 250g Dolomiet / Dolokal 50g Kieseriet 50g Thomasslakkenmeel / Thomaskali Functionele biodiversiteit verhogen

7 ? Naar een Nederlands Bialowieza En dan is het een kwestie van tijd Bosdynamiek & groeiplaatspotentie slim benutten 7

Vergelijkbare documenten

Plant Goed aanbevelingslijst

Plant Goed aanbevelingslijst Lijst streekeigen groen voor houtelementen De soorten in onderstaande tabellen die rood gemarkeerd staan mogen enkel gebruikt worden als gecertificeerd autochtoon plantmateriaal.