YERA sectorinterview
|
|
- Lieven de Vries
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 YERA sectorinterview Gerrit Jan Schaeffer VITO YERA ging aankloppen bij VITO, VITO staat voor: Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek. We spraken er met Gerrit Jan Schaeffer, directeur van de Energiegroep bij VITO. Schaeffer is ook docent aan de KU Leuven in de masteropleiding Energie. We schotelden hem enkele actuele vraagstukken uit de energiesector voor. Wie bent u, hoe bent u dagelijks bezig met energie? Ik ben directeur van energiegroep van VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek). VITO zelf heeft 700 onderzoekers, de energiegroep heeft er waarvan een deel met beleid bezig is en een deel met technologie. Wij werken sterk samen met de KU Leuven binnen Energyville. Ik ben voornamelijk bezig met management en de omkadering van het geheel. Vragen die wij bijvoorbeeld krijgen: Hoe snel gaat het met zonne-energie? Welke invloed heeft dat op het net? VITO maakt ook heel grote systeemanalyses. Onlangs hebben we de vraag beantwoord: zou 100% hernieuwbaar kunnen? Het kan technisch, maar het zou 300 tot 400 miljard aan extra investeringen kosten. Wij zeggen niet dat dat moet gebeuren. Wij zeggen enkel dat het volgens onze analyses met bepaalde randvoorwaarden zou kunnen. Dit zegt niets over implementatie want het heeft allemaal zijn kost. De resultaten leiden natuurlijk ook weer tot discussies over onze aannames, wat op zich ook weer interessant is. Bijvoorbeeld: misschien moeten we naar seizoensarbeid overgaan? De zon produceert meer in de zomer dus zou het misschien voordelig zijn om dan het meest te produceren. Nu hebben we de omgekeerde situatie waar het meest geproduceerd wordt in de winter. Misschien is het goedkoper als maatschappij om activiteiten door te schuiven naar de zomer. Dergelijke onderzoeken zijn dikwijls projecten aangeleverd door de overheid? Onze activiteiten bestaan voor twee derde uit eigen onderzoek, gesponsord door Vlaamse en Europese onderzoekssteun. Verder krijgen we opdrachten van de overheid en bedrijven. Dat zijn opdrachten zoals: Hoe kan je door ICT flexibeler worden in je energieverbruik? Hoe kan je meer verbruiken wanneer energie Onlangs hebben we de vraag beantwoord: zou 100% hernieuwbaar kunnen? goedkoop is en besparen tijdens duurdere periodes zonder het bedrijfsproces te verstoren? Als steeds meer bedrijven en huishoudens dat gaan doen zal hopelijk een
2 stuk onbalans tussen elektriciteitsproductie en -gebruik gecompenseerd worden. Wat staat ons te wachten met de evolutie in hernieuwbare energie? We gaan er van uit dat het aandeel hernieuwbare energie zeer snel zal toenemen nu er een economische drive voor is. Vroeger werd hernieuwbare energie gepusht met groenestroomcertificaten. Ondertussen beginnen er leercurves op gang te komen. In sommige landen is extra ondersteuning al niet meer nodig. Die evolutie heeft natuurlijk enkele tientallen jaren geduurd. Er zijn mensen die zeggen dat we dat geld beter gestoken Het is een menselijke neiging weinig te doen zolang er zich niet echt grote problemen voordoen hadden in het stimuleren van 1 specifieke technologie, maar je moet natuurlijk naar de langetermijnevolutie en het potentieel kijken. Het potentieel van een technologie in een land kan verschillen van dat van andere technologieën. Zo vind ik bijvoorbeeld het concept van energiewinning uit de oceanen heel interessant, maar het potentieel is beperkt. Windmolens op zee hebben wel een groter potentieel. Veel mensen weten dat niet, maar zonne-energie heeft eigenlijk een enorm groot potentieel, ook in België. Als je het uitrekent dan zie je dat de energie-instraling in de Sahara ongeveer 2,5 keer zo groot per vierkante meter is als hier, maar niet 10 of 100 keer zoveel zoals veel mensen denken. Ook de businessmodellen van grote spelers komen door hernieuwbare energie onder druk te staan. Normaal maken die overdag winst en draaien hun baseloadplants s nachts aan marginale kost (zonder winst). Nu is dat, zeker in de zomer, niet meer zo: op het moment dat de zon schijnt en de wind waait, maken ze geen winst meer: hun marges duiken naar beneden. Uiteindelijk heeft dit dan ook weer politieke gevolgen. Ik vind al die evoluties zeer interessant en het is ook iets dat we als onderzoekers al enkele jaren konden zien aankomen. Gelukkig hebben we nu al wat technieken en concepten om die problemen aan te pakken. De implementatie gaat jammer genoeg niet snel genoeg. Het moet dus allemaal sneller geïmplementeerd worden? Het mag niet te traag gaan, maar ook niet te snel. Enerzijds is er een echte noodzaak aan die implementatie, anderzijds moet het allemaal wel zeer zorgvuldig gebeuren. Hopelijk kunnen slimme meters tegen 2020 bij iedereen in Vlaanderen geïntroduceerd worden. Als je het nu bekijkt, brengt de implementatie van slimme meters nog niet veel op, maar je kan verwachten dat het wel interessanter wordt wanneer het aandeel hernieuwbaar nog verder stijgt. Het probleem is natuurlijk dat het maar verwachtingen zijn. Er zijn heel veel factoren die niet gemakkelijk te modelleren zijn. Het kan zijn dat de verdere introductie van hernieuwbare bronnen door een goede marktwerking vlot gaat, maar het kan evengoed zijn dat het licht ook eens uitgaat. Misschien is het daarop wachten vooraleer mensen echt in actie beginnen te schieten. Het is een menselijke neiging weinig te doen zolang er zich niet echt grote problemen voordoen. Alleen groeit het probleem wel exponentieel, de zonne-energie verdubbelt ongeveer iedere twee jaar wereldwijd. De komende jaren wordt het dus wel spannend. Er kan dan wel eens een black-out komen. De vraag is: wat is dan de reactie? Hernieuwbare energie kan niet gestopt worden, waarschijnlijk vanwege economische factoren. Al is het nu nog niet helemaal eerlijk want producenten van hernieuwbare energie betalen nog bijna niets voor de onbalans die ze veroorzaken. Een eerlijke verdeling van die kosten is een moeilijk discussiepunt. Je moet immers vermijden een eenzijdige discussie te hebben waar je standpunt enkel voor of tegen kan zijn. Hetzelfde geldt met de recente discussie over schaliegas. Het is een fossiele brandstof, maar het levert ook stabiliteit. Met
3 We denken dat het nodig is dat het net actiever, flexibeler en slimmer wordt. aardgas kan je immers flexibele centrales bouwen die erg goed kunnen zijn voor de overgang naar een hernieuwbaar productiepark. De energiesector is echter zo complex dat een simpele oplossing dikwijls niet mogelijk is. Een uitdaging voor onze onderzoekers is dan ook om te zoeken hoe hun onderzoek past in het grotere plaatje. De slogan van VITO is vision on technology. Hebben jullie ook een duidelijke visie op energie? De missie van VITO is om bij te dragen aan duurzame ontwikkeling en het Vlaamse bedrijfsleven daarin mee te nemen. Duurzame ontwikkeling is voor ons niet enkel een maatschappelijke opdracht, maar ook een economische opportuniteit. We denken immers dat de grootste groeimarkten zullen ontstaan rond duurzame technologie in het algemeen en energie in het bijzonder. In Europa is dit al zichtbaar: de meeste investeringen in de elektriciteitssector zijn in hernieuwbare technologieën. De markt voor hernieuwbaar is gigantisch groot en groeit ook. Dus daar liggen opportuniteiten, niet alleen hier, maar ook in de rest van de wereld en Vlaamse bedrijven moeten daarop mee kunnen liften. Wij denken dat we naar een low carbon society toe moeten wat betreft energie. Of je dan 100% of 80% hernieuwbaar imple-menteert, maakt niet zoveel uit. Er komt gewoon heel veel hernieuwbare energie in het net. Wat kan je nu doen om met die hernieuwbare energie om te gaan?: wat gebeurt in huizen, in auto s, heb je opslagmethoden nodig, ICT... Er zijn passief-huizen die al dan niet slim gestuurd zijn, ze bevatten thermische opslagmethoden etc. Daar moeten businessmodellen voor ontwikkeld worden. Voor auto s denken we zeker dat een stuk van de elektrificatie van het vervoer zal gebeuren. Je hebt dan een hoop wagens met batterijen, maar die doen 95% van de tijd niets. Het is dus een investering met een bedrijfstijd van 5%. Als je die wagens met hun batterijen kan laten participeren op het net, heb je al een stuk van het elektrisch probleem opgelost. Bovendien krijg je een extra waarde voor de auto, gezien die diensten leveren aan het net. Dan heb je ook een stuk van het probleem van die bedrijfstijd van 5% opgelost. Natuurlijk is een goede regeling belangrijk zodat je altijd met je wagen kan vertrekken. We denken dan ook dat het nodig is dat het net actiever, flexibeler en slimmer wordt en dergelijke opslag dus aanwezig is. Ik vind ook de discussie rond kernenergie soms irrelevant. Op wereldschaal is historisch gezien maar maximaal 6% van de primaire energievraag voorzien door kernenergie. Er zou beter meer aandacht besteed worden a a n a n d e r e v o r m e n v a n energieverbruik: gas, steenkool, t r a n s p o r t b r a n d s t o f f e n, warmteverbruik... Is VITO bezig met warmtenetten? Nieuwe woningen moeten passief zijn, maar de grootste winst is te halen in gebouwen die er nu al staan. Sommige van die gebouwen kan je heel goed renoveren en bijna energie-neutraal maken, maar een manier om dat massaal te doen is met warmtenetten. De centrale van Langerloo zou bijvoorbeeld heel Genk en Hasselt van warmte kunnen voorzien. Bovendien kun je ook een duurzame bron als diepe geothermie gebruiken voor warmtenetten in combinatie m et elektriciteitsopwekking. Individueel daken isoleren is op zich goed, maar je zou ook een masterplan kunnen maken en die restwarmte benutten. Zijn warmtenetten niet te duur? Het is duur, maar het heeft ook te maken met
4 hoe je naar investeringen kijkt. Beschouw je het als een infrastructuurinvestering, dan is de economische levensduur zeer lang en kan er over een zeer lange periode worden afgeschreven. Moet je het binnen 15 jaar willen terugverdienen met een hoge return, dan wordt het een moeilijk verhaal. Is elektriciteit te goedkoop? Bijvoorbeeld om dergelijke investeringen rendabel te maken. Heb je al eens berekend hoeveel slaven je thuis hebt rondlopen? Een gemiddeld huis verbruikt 3500 kwh per jaar (ongeveer 10 kwh per dag) en een persoon kan continu ongeveer 100 watt leveren. Bij 100 watt heb je dus 24/7 vier slaven nodig om dezelfde energie te kunnen leveren. Dus een gezin heeft als het ware, met een drieploegendienst van 8 uur per dag, 12 virtuele energieslaven in huis. Als je dan bedenkt dat een kwh 20 eurocent kost (2 euro per dag dus, zeg maar een pintje), dan valt het nog wel mee. Elektriciteit is spotgoedkoop. Dat kan niet blijven duren want fossiele brandstoffen raken ooit op. We zullen waarschijnlijk toch moeten wennen aan het idee dat energie duurder wordt, al kan het ook wel zijn dat hernieuwbare energie ooit ook goedkoop wordt. Ook in de geschiedenis van de mensheid heeft voedsel en energie altijd een grote hoeveelheid van de dagelijkse inspanningen/budget genomen. Voor de meeste mensen is het aandeel in het budget nu heel laag. Natuurlijk is er wel (energie-)armoede: mensen die hun (elektriciteits)rekeningen niet kunnen betalen. Daar moet een goed beleid voor gevoerd worden. Wat ik bijvoorbeeld in Vlaanderen absurd vind, zijn de gratis kwh voor iedereen. Je kan beter al dat geld op een hoop gooien en aan inkomensondersteuning geven aan hen die dat echt nodig hebben. Denkt u dat Europa een goede koers vaart op het vlak van energie? Zijn er bijvoorbeeld specifieke pijnpunten? Over het algemeen ben ik tevreden van Europa. Ze zien wel dat we naar een low carbon energievoorziening moeten evolueren en dat kunnen alle kleine landjes niet alleen regelen. Je kan nog discussiëren over de rol van Carbon Capture and Storage en kernenergie, maar deze zullen niet het verschil maken. Dus Europa is zeker goed bezig. Vanuit een statische economische benadering zorgt hernieuwbaar voor extra kosten. Maar er zijn ook dynamieken. Het is niet voor niets dat Duitsland economisch erg goed scoort. Op nieuwe terreinen zijn zij immers voor met hun industrie. Zouden wij ook meer een voortrekkersrol moeten spelen? Ik denk wel dat we in de schaduw van Een gezin heeft als het ware 12 virtuele energieslaven in huis. Duitsland mee moeten gaan, ja. We kunnen meer investeren in hernieuwbaar, maar ook niet noodzakelijk alleen in hernieuwbaar. Ik ben bijvoorbeeld geen principieel tegenstander van schaliegas. Als het milieuvriendelijk kan, zonder bijvoorbeeld methaanlekken, dan is het gewoon aardgas, maar dan op een andere manier uit de grond gehaald. Ontginning gebeurt op basis van boren en fracking, maar die technieken heb je ook nodig voor geothermie. Als je om die reden tegen schaliegas bent, keer je je ook tegen geothermie. Is geothermie haalbaar? We zijn dit aan het onderzoeken met een pilot plant in Mol, en later wellicht ook in Genk, op een diepte van 2-3 km. Op die diepte bevindt zich water van 120 C zodat je met een Organische Rankine Cyclus (ORC) elektriciteit kan produceren. Het rendement is laag gezien de lage temperaturen, maar je kan ook de restwarmte gebruiken. Welk aspect van de energievoorziening is te weinig bekend bij het algemeen publiek? Energie is niet elektriciteit alleen, het is maar een derde. De discussie rond energie gaat te dikwijls om elektriciteit en kernenergie. Er is een maatschappelijk debat over kernenergie, wat in België maar 15% van de primaire
5 energiebehoefte uitmaakt. Er wordt ook gesproken over de isolatie van huizen, maar dat heeft ook maar een beperkt aandeel. Grote energievretende processen die in de industrie gebeuren zijn minder bekend. Daarnaast zit de petrochemische industrie in België en ook Nederland in gevaarlijk vaarwater. Ze bevinden zich bijvoorbeeld in Antwerpen omdat daar al andere bedrijven zaten. Je ziet nu met de ontwikkeling van schaliegas in de VS dat ontwikkelingen eerder daar doorgaan. Mocht er goedkope zonneenergie ontstaan, dan zal de zware industrie verschuiven naar zonnigere gebieden. Je moet het echt van innovatie hebben om een stuk van de kennis van die sector te redden. Ten derde: momenteel is maar ongeveer 2-3% van het elektriciteitsverbruik gedekt door wind en zon en dus minder dan 1% van het totale energieverbruik van België. We hebben dus eerder 100 GW nodig dan de huidige 2.5 GW. Met zoveel productie ga je echter veel te veel produceren in de zomer. Wat er dan met die overproductie gebeurt is nog niet duidelijk, je kan er bijvoorbeeld brandstoffen mee maken. Daar komen dan nog eens markten, smart grids en ICT bij. Om al deze zaken verder uit te Grote energievretende processen in de industrie zijn minder bekend. voor afname van elektriciteit. Daar ontstaat dus eigenlijk al een soort smart grid. Er zijn al mensen die hun warmtepomp aansturen op basis van eigen productie. In die zin bestaat daar al een smart grid. Het aandeel van mensen die dit doen en de verdere ontwikkeling van nieuwe bedrijven zal de volgende jaren wel volgen. Er moet natuurlijk wel voldaan zijn aan een aantal voorwaarden. Er moet een financieel voordeel zijn om de eigen productie te gebruiken en bijvoorbeeld om minder te verbruiken op momenten van hoog verbruik of congestie. De komende jaren moeten we prijssignalen voor deze zaken ontwikkelen en dan komen smart cities vanzelf ook in beeld. Moeten de politiek en bedrijven hiervoor meer impulsen geven? We proberen het verhaal keer op keer te vertellen en mensen beginnen het te begrijpen, maar de cultuur is vrij ouderwets en controlegericht. Ze staan dikwijls niet open om die controle af te geven aan een vage marktwerking. Er is onderzoek met case studies nodig om hen te overhalen. Het kan ook nuttig zijn voor nieuwe jonge bedrijven om wat risico te nemen. Het zal er uiteindelijk wel komen, maar met vallen en opstaan. Ik ben blij dat u er een goed oog op heeft! Bedankt voor uw tijd! werken, hebben we jullie als jonge researchers zeker nodig. Zijn we als maatschappij klaar voor Smart grids en smart cities? Technologie en maatschappij zijn nooit gescheiden. Ze ontwikkelen zich ook tegelijk. De maatschappij geeft dus input voor de ontwikkeling zodat maatschappij en smart cities elkaar vormen. Op welke termijn mogen we smart cities verwachten? In Duitsland is het al voordelig om opgewekte energie direct te gebruiken. De feed-in tarieven zijn daar immers niet gelijk aan de tarieven
De opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Nadere informatieHernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA
Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor
Nadere informatieDuurzame elektriciteit in het EcoNexis huis
Werkblad 1, mbo Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit al jaren vrij stevig. En de wereldwijde behoefte aan energie groeit mee: we kúnnen simpelweg niet meer zonder
Nadere informatieSmart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit
Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september 2012 Situering Eandis in energiemarkt Producenten elektriciteit CREG / VREG Invoerders aardgas Elia Fluxys Distributienetbeheerders Leveranciers Klanten
Nadere informatieDe ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016
De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening
Nadere informatieGas als zonnebrandstof. Verkenning rol gas als energiedrager voor hernieuwbare energie na 2030
Gas als zonnebrandstof Verkenning rol gas als energiedrager voor hernieuwbare energie na 2030 1 Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 Introductie Meer hernieuwbare energie Extra hernieuwbare energie in Nederland? Verkennen
Nadere informatieCaro De Brouwer 27/11/2013
Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers
Nadere informatieUitdagingen voor het distributienet. Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013
Uitdagingen voor het distributienet Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013 Situering Eandis in energiemarkt CREG / VREG Producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia
Nadere informatieBELEIDSOPTIES NUL-ENERGIEWONING
1 BELEIDSOPTIES NUL-ENERGIEWONING IN HET KADER VAN DE BELANGSTINGSAFTREK HEEFT DE FEDERALE REGERING EEN DEFINITIE GEPUBLICEERD OVER DE NULEREGIEWONING Bij nader toezien was dit een foutieve en zeer contraproductieve
Nadere informatieBio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
Nadere informatieGrootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek
Nadere informatieGrootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in
Nadere informatieProf. Jos Uyttenhove. E21UKort
Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven
Nadere informatieSOLARCLARITY BV De slimme integratie van PV, opslag & monitoring. Bereid u voor op de energie van de toekomst!
SOLARCLARITY BV De slimme integratie van PV, opslag & monitoring Bereid u voor op de energie van de toekomst! 1 ACTIVITEITEN SOLARCLARITY ENERGIE MANAGEMENT OPLOSSINGEN WARMTE POMPEN INTELLIGENTE PV SYSTEMEN
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieBeersel wekt op. Klimaatneutraal Beersel 2040?
Klimaatneutraal Beersel 2040? 2013-2014: participatief traject 100 acties voor klimaatplan 2014-2015: inspelen op bestaande initiatieven en acties 2017-2018: Beersel wekt op De zon is van iedereen Zonnelaan
Nadere informatieEnergieke Buurt Gepubliceerd op Stadslab2050 ( Energieke Buurt. Page 1 of 6
Page 1 of 6 Burgers en bedrijven ontginnen energieke wijken Onze kijk op energie is aan een update toe. We zien de zonnepanelen op het dak van onze buren liggen, fietsen tussen lanen met hoge windmolens
Nadere informatiehttp://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03
1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten
Nadere informatieGeothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Nadere informatieWelkom. Smart Grids Slimme netten? of Netten voor slimme mensen? 20 oktober 2010
Welkom Slimme netten? of Netten voor slimme mensen? 20 oktober 2010 : probleemstelling Meer lokale productie Lokale injectie zorgt voor opwaartse stroom Fluctuerend en weinig controleerbaar Het netwerk
Nadere informatieDe warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Nadere informatieGrootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies
Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet
Nadere informatieKinderuniversiteit (Groene) energie?
Kinderuniversiteit (Groene) energie? Johan Driesen, Elektrotechniek Lieve Helsen, Werktuigkunde Leuven, 15 oktober 2011 Transport 15.10.2011 Kinderuniversiteit (Groene) Energie? 2 Transport 15.10.2011
Nadere informatieMark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken
Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieDuurzame stroom in het EcoNexis huis
Groepsopdracht 1 Duurzame stroom in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit, en de welvaart stijgt ook steeds meer. Daarom neemt de vraag naar energie (elektriciteit, gas, warmte) wereldwijd
Nadere informatieWarmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
Nadere informatieen uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018
Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen
Nadere informatieEvoluties in het energielandschap. Peter De Pauw
Evoluties in het energielandschap Peter De Pauw Inhoud We consumeren meer energie We produceren zelf elektriciteit We zullen anders consumeren We gebruiken de netten op een andere manier 2 3 december 2015
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatiede slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie
de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie 1 Alliander is van jou Wij staan voor een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieSmart Grid. Verdiepende opdracht
2015 Smart Grid Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over het onderwerp Smart Grid. Pagina 1 Inhoud 1. Smart Grid... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 8 Pagina
Nadere informatieEquitaxerend principe toegepast
CO 2 Taks Equitaxerend principe toegepast Of hoe België een halt toeroept aan smeltende poolkappen en de arme Afrikaan geïntegreerd geraakt in de wereldeconomie Onze arbeid kan ontlast worden, economie
Nadere informatieachtergrond Ineens Wilde Iedereen Zelf Stroom Opwekken. Maar Toen Gebeurde Er Dit. FORUM 25.09.14
Ineens Wilde Iedereen Zelf Stroom Opwekken. Maar Toen Gebeurde Er Dit. 18 De stroom valt uit. Eén dag windstilte plus een flink wolkendek en de stroomtoevoer stokt. Ineens zitten we zonder licht, computers,
Nadere informatieMarkstudie naar kleine windturbines in Vlaanderen
Markstudie naar kleine windturbines in Vlaanderen September 12, 2012 Deze marktstudie werd uitgevoerd in samenwerking met Gfk Significant uit Leuven. 1 Gemeenten van de 308 Vlaamse gemeenten werden geïnterviewed.
Nadere informatieUitdagingen en opportuniteiten in een smart grid omgeving Een zoektocht naar flexibiliteit? 13/10/2015 Helena Gerard
Uitdagingen en opportuniteiten in een smart grid omgeving Een zoektocht naar flexibiliteit? 13/10/2015 Helena Gerard Inhoud Inhoud Deel I Deel II Deel III Deel IV EnergyVille Uitdagingen in onze huidige
Nadere informatieReken op ons! Donkere wolken boven de zonnepanelen (vervolg)
10/12/2010 Donkere wolken boven de zonnepanelen (vervolg) Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche vind koppigheid een slechte eigenschap voor een regering en gaat in op het voorstel van de sector
Nadere informatieIntersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting
Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting DUTCH Wedstrijd Correspondentie en notuleren De wedstrijdtekst bevindt zich in de derde kolom van de lettergrepentabel in art. 19.1 van het Intersteno
Nadere informatieOp weg naar energieneutraal Kronenberg in Februari 2019
Op weg naar energieneutraal Kronenberg in 2030 Februari 2019 Programma 19.30 uur Ontvangst met koffie en thee 19.35 uur Uitleg EnergieKroneberg en Reindonk energie door Huub Vousten 19.50 uur Presentatie
Nadere informatieEnergie Rijk. Lesmap Leerlingen
Energie Rijk Lesmap Leerlingen - augustus 2009 Inhoudstafel Inleiding! 3 Welkom bij Energie Rijk 3 Inhoudelijke Ondersteuning! 4 Informatiefiches 4 Windturbines-windenergie 5 Steenkoolcentrale 6 STEG centrale
Nadere informatieInsights Energiebranche
Insights Energiebranche Naar aanleiding van de nucleaire ramp in Fukushima heeft de Duitse politiek besloten vaart te zetten achter het afbouwen van kernenergie. Een transitie naar duurzame energie is
Nadere informatieWaterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie
Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieBasisles Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel
Nadere informatieZaal STUDIO Slimme warmte-oplossingen: wat biedt de markt aan het lokaal bestuur?
Zaal STUDIO +1 5.5. Slimme warmte-oplossingen: wat biedt de markt aan het lokaal bestuur? Internationale energie-onderzoekssamenwerking in Vlaanderen EnergyVille Energie-strategie Huidige situatie Mogelijke
Nadere informatieGoedkoopste alternatief op dit moment De grond onder de molens is gewoon te gebruiken Eigen coöperatie mogelijk (zelfvoorziening)
WIND OP LAND 11% (10% BESCHIKBAAR LANDOPPERVLAK) VOORDELEN Goedkoopste alternatief op dit moment De grond onder de molens is gewoon te gebruiken Eigen coöperatie mogelijk (zelfvoorziening) NADELEN Bij
Nadere informatieNaam: Thijs. Groep: 6/7. School: St.Willibrordusschool
Naam: Thijs Groep: 6/7 School: St.Willibrordusschool 1 Voorwoord Voor je ligt het werkstuk van Thijs. Dit werkstuk gaat over zonne-energie. Ik kwam op het idee voor dit onderwerp toen papa en mama ook
Nadere informatieEnergie- en Klimaatdag 2017: Netbeheer van de toekomst. Welkom
Energie- en Klimaatdag 2017: Netbeheer van de toekomst Welkom 1 Eandis in de energiemarkt CREG / VREG Decentrale producenten elektriciteit Centrale producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia Distributienetbeheerders
Nadere informatieBUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM
BIES BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM Naar een duurzaam en geïntegreerd energiesysteem voor een wijk in transitie Een onderzoek uitgevoerd door: Met ondersteuning van: Foto: AEROPHOTO-SCHIPHOL 1
Nadere informatieIs flexibiliteit het nieuwe goud?
Is flexibiliteit het nieuwe goud? Presentatie Congres Duurzaam Gebouwd 13 november 2014 Enexis Elektriciteit: 2,7 miljoen aangeslotenen 135,000 km MS / LS 53,000 stations Gas: 2,1 miljoen aangeslotenen
Nadere informatie1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Nadere informatie1. Ecologische voetafdruk
2 VW0 THEMA 7 MENS EN MILIEU EXTRA OPDRACHTEN 1. Ecologische voetafdruk In de basisstoffen heb je geleerd dat we voedsel, zuurstof, water, energie en grondstoffen uit ons milieu halen. Ook gebruiken we
Nadere informatieWaterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal
Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal Even voorstellen: Mara Wustmans 2015 t/m heden: Adviseur gebouwinstallaties bij Royal HaskoningDHV 2013-2014: Technisch trainee bij
Nadere informatieRobbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille
Robbe Salenbien Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille Energienetten Inhoudstafel 1. Context De actuele energieproblematiek Een veranderend energienetwerk 2. Het belang van warmte(netten)
Nadere informatieIndividuele energievoorziening
04/12/2014 Potentieel voor collectieve energie en warmte in Vlaanderen Erwin CORNELIS Klankbordgroep Lerend Netwerk Duurzame Wijken 3 december 2014 Presentatie in het kader van het STRATEGO-project Individuele
Nadere informatieduurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen
duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen De toekomst van de energievoorziening Gemeenten, provincies, bedrijven en projectontwikkelaars gaan zich steeds meer richten op duurzame energiedoelstellingen,
Nadere informatieProductie van hernieuwbare energie in de woning/wijk
Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000
Nadere informatieToelichting infopaneel energie
Inleiding Waarom zouden we voor hernieuwbaar energie gaan? De 3 begrippen die bij transitie aan bod zijn gekomen sluiten volledig aan bij het gebruik van hernieuwbare energie. 1 Om ons milieu te sparen
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieDE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar
DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035
Nadere informatieSneller en goedkoper laden op 100% duurzame energie
PREFERRED DISTRIBUTOR Sneller en goedkoper laden op 100% duurzame energie SMART CHARGING CONTROLLER Maxem is de Smart Charging Controller in uw meterkast Laad uw elektrische auto sneller op Download gratis
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatieVerslag bijeenkomst Vereniging voor Zonnekrachtcentrales 30 nov. 2012 Energietransitie te belangrijk! Kohnstammhuis
Verslag bijeenkomst Vereniging voor Zonnekrachtcentrales 30 nov. 2012 Energietransitie te belangrijk! Kohnstammhuis Global Energy Assessment Naar Een Duurzame Toekomst samenvatting van de lezing van Wim
Nadere informatiethuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN
7-7-2017 thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 1 7-7-2017 thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 2 7-7-2017 thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 3 In de media:
Nadere informatieLessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8
Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 6, 7, 8 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.
Nadere informatieVoor het welzijn van kind en school. Klas 3!
Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te
Nadere informatieDe Energietransitie van de Elektriciteitsproductie
De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze
Nadere informatieKennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal
Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM welke data & welk doel Vraagstelling corporaties
Nadere informatieDuurzame stroom in het EcoNexis huis
Groepsopdracht 1, vmbo Duurzame stroom in het EcoNexis huis Vooraf Er zijn steeds meer mensen op de wereld. En die hebben gemiddeld ook steeds meer geld te besteden. Daarom is er steeds meer energie nodig.
Nadere informatieFlipping the classroom
In dit projectje krijg je geen les, maar GEEF je zelf les. De leerkracht zal jullie natuurlijk ondersteunen. Dit zelf les noemen we: Flipping the classroom 2 Hoe gaan we te werk? 1. Je krijgt of kiest
Nadere informatieOverleven met energie
Overleven met energie Jo Hermans Universiteit Leiden Nationaal Congres Energie & Ruimte, TU Delft, 22 september 2011 Overleven met energie Een blijma in 5 bedrijven 1. Meest onderschatte wet 2. Meest onderschatte
Nadere informatieZonnepanelen steeds rendabel. In een notendop
Zonnepanelen steeds rendabel In een notendop Je wekt zelf elektriciteit op. Daardoor bespaar je jaarlijks heel wat uit op je energiefactuur. Met een investering in zonnepanelen tegen een aanschafprijs
Nadere informatieHernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft
Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting De wereldpopulatie verbruikt steeds meer energie. Momenteel wordt deze energie vooral geleverd door fossiele brandstoffen. Een groot nadeel van fossiele brandstoffen is dat hun aanwezigheid
Nadere informatieProgramma Kas als Energiebron
Programma Kas als Energiebron Co-innovatie in de glastuinbouw KIVI NIRIA jaarcongres 2010 Ir. P. Jan Smits 6 oktober 2010 Inhoud Introductie Kengetallen en energietransitie Convenant Schone en Zuinige
Nadere informatieInhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012
18/09/2012 Hernieuwbare energie voor gebouwen Meetcampagne op DX warmtepomp met verticale boringen Inhoud» VITO» met verticale boringen» DX warmtepomp» Beschrijving meetcampagne» Resultaten meetcampagne»»
Nadere informatieDuorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie
Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities
Nadere informatieOverzicht. Inleiding Micro-WKK in woningen Technologieën Aandachtspunten Toekomstperspectieven Conclusies 15-11-2010
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Toepassingen in de woningbouw Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 Overzicht Inleiding Micro-WKK
Nadere informatieENERGIENEUTRAAL BOUWEN
PASSIEF BOUWEN ( EN RENOVEREN ) DE ENIGE LOGISCHE WEG NAAR ENERGIENEUTRAAL BOUWEN AL DIE VOGELS IN DE HAND MAAR STEEDS WEER DIE VOGEL IN DE LUCHT WE HOEVEN GEEN ENERGIE TE BESPAREN WE HEBBEN NU IMMERS
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatie25/03/2013. Overzicht
Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige
Nadere informatieDe snelste route naar aardgasvrije wijken
De snelste route naar aardgasvrije wijken Smart Energy NL, 5 juni 2018 Marijke Kellner, Gasunie #2 Energieverbruik: gebouwde omgeving 32% Bron: NEV 2017. Aandeel van sectoren in het bruto eindverbruik
Nadere informatieSamen maken we Nederland aardgasvrij
Samen maken we Nederland aardgasvrij Martien Visser, Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool, Groningen Donderdag, 28 september, Bakkeveen Achtergrond Klimaatverdrag van Parijs: well below
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatiedorpsinformatie avond Haarle Energieneutraal
dorpsinformatie avond Haarle Energieneutraal Agenda Opening Waarom dit Haarlese initiatief Samen denken samen doen - John Disselhorst - Alexander ter Kuile - Jet Mars Ondersteuning Gemeente Hellendoorn
Nadere informatieMen gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.
Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,
Nadere informatiePersdossier. Contact: Meest recente update: 18 oktober 2013
Persdossier Meest recente update: 18 oktober 2013 Contact: Katrien Denef of Ellien Stinissen +32 15 40 41 40 pressbelgium@eneco.com katrien.denef@eneco.com ellien.stinissen@eneco.com Inhoud In het kort
Nadere informatieDe Energiezuinige Wijk - De opdracht
De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien
Nadere informatieKan Heiloo op de zon en de wind draaien?
Kan Heiloo op de zon en de wind draaien? - 26 Januari 2017 Wilma Eerenstein en Peter Leenders 1 Hoe zit het nu in Nederland? 2 Energiegebruik in Nederland Totaal: 3000 PJ = 833 333 333 333 333 kwh Per
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieVisie op Windenergie en solar Update 2014
Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren
Nadere informatieDuurzame Energie in Utrecht
Duurzame Energie in Utrecht The future is now Dr. Wilfried van Sark Groep Natuurwetenschap en Samenleving Universiteit Utrecht Beat the Heat NOW!, 12 december 2009 inhoud Klimaatprobleem Waarom de zon
Nadere informatiede 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening
de 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening De 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening BEKENDHEID EUROPESE ENERGIEDOELSTELLINGEN
Nadere informatieWerkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per
Nadere informatieIS ENERGIEOPSLAG HET ANTWOORD?
IS ENERGIEOPSLAG HET ANTWOORD? JA! DE VOLGENDE STAP NAAR MEER ONAFHANKELIJKHEID WAAROM? 1. Eigen energie voorziening Geen impact meer van prijsstijgen en zelf in controle van je eigen elektriciteit, dag
Nadere informatieDE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix
DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix DE BELGISCHE ENERGIE- UITDAGING 2 De doelstellingen van het interfederale
Nadere informatieVoordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA
S u s t a i n a b l e E n e r g y S o l u t i o n s Voordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA Promotiedag STOOM 18 mei 2006 VITO te Mol Frederic Vermeulen Marketing en Sales Manager
Nadere informatie