VAN AWBZ NAAR WMO Overgangsnota bij het Wmo-beleidsplan

Transcriptie

1 VAN AWBZ NAAR WMO Overgangsnota bij het Wmo-beleidsplan november 2014 Gemeente Stadskanaal

2

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Beleidsplan Visie en uitgangspunten Leeswijzer Wmo 2015: nieuwe taken en doelgroepen Doelgroepen Nieuwe taken Begeleiding Beschermd wonen Cliëntondersteuning Maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten Overige nieuwe taken en ontwikkelingen De toekomst van de zorg in Stadskanaal Eigen kracht en eigen netwerk Sociaal team Slim organiseren Ondersteunen vrijwilligers en mantelzorgers Algemene voorzieningen Onafhankelijke cliëntondersteuning Openbare geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijke opvang Maatwerk Continuïteit van zorg in Persoonsgebonden budget (Pgb) Inkomensafhankelijke eigen bijdrage Ondersteuning bij een gestructureerd huishouden Maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten Provinciaal georganiseerde voorzieningen Landelijk georganiseerde voorzieningen Toegang tot maatschappelijke ondersteuning Samenwerking en integraliteit Jeugdhulp Participatiewet

4 4.3 Wijkgericht werken Afstemming zorgkantoor Privacy Communicatie Kwaliteit en toezicht Verantwoordelijkheid Kwaliteit Monitoring en sturing Cliëntervaringsonderzoek Toezichthoudende taak Sturen op resultaat Grip op financiën Klachten Financiën Budgetten Maatregelen Voldoende budget? Bijlage 1 Begrippenlijst Bijlage 2 Actiepuntenlijst Bijlage 3 Zelfredzaamheidsmatrix

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Vanaf 1 januari 2015 zijn de drie decentralisaties op het gebied van jeugdzorg, participatie en zorg een feit. Hiermee worden gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van vrijwel alle inwoners van jong tot oud. Het Rijk ziet dit als een kans om de zorg en ondersteuning zo efficiënt en effectief mogelijk in te richten in de eigen omgeving. Onderdeel van de decentralisaties is de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). Deze wet treedt op 1 januari 2015 in werking. Deze wet bevat de volgende opdracht voor gemeenten: De gemeente draagt zorg voor de maatschappelijke ondersteuning, en bevordert in dat verband een goede toegankelijkheid van voorzieningen, diensten en ruimten voor mensen met een beperking. De gemeente draagt ook zorg voor de zelfredzaamheid en participatie van personen met een beperking, chronische psychische of psychosociale problemen, teneinde te bevorderen dat burgers zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen blijven wonen. Tenslotte draagt de gemeente ook zorg voor de kwaliteit en de continuïteit van de voorzieningen. We worden als gemeente verantwoordelijk voor een nieuwe doelgroep, met andere mogelijkheden, talenten en beperkingen. Beperkingen zijn veelal zwaarder, langduriger en strekken zich uit over meer levensdomeinen dan bij de mensen die tot dusver aanspraak maakten op de Wmo. Het gaat bijvoorbeeld om burgers met verstandelijke beperkingen, psychische, psychiatrische of psychogeriatrische aandoeningen of lichamelijke beperkingen. Om gemeenten in staat te stellen deze doelgroep passende ondersteuning te bieden worden taken vanuit de AWBZ overgeheveld naar de Wmo. Er gaan ook onderdelen van de huidige AWBZ over naar de Zorgverzekeringswet (persoonlijke verzorging en verpleging). De AWBZ zelf verdwijnt en wordt vervangen door de Wet langdurige zorg (Wlz), waarvoor ook andere toelatingseisen gaan gelden (bedoeld voor mensen die de hele dag intensieve zorg en toezicht dichtbij nodig hebben). 1.2 Beleidsplan Op grond van de Wmo 2015 zijn gemeenten verplicht om een beleidsplan vast te stellen waarin het te voeren beleid met betrekking tot maatschappelijke ondersteuning wordt beschreven. In deze nota wordt het beleid voor de nieuwe taken beschreven, als aanvulling op het bestaande beleidsplan. In het Wmo-beleidsplan De Kracht van Verbinden hebben we het Wmo-beleid op basis van de huidige Wmo vastgelegd. Bij de vaststelling van het huidige beleidsplan hebben we rekening gehouden met de Wmo In deze nota beschrijven we aanvullend op de bestaande nota de nieuwe ontwikkelingen en taken. We zien, naast alle veranderingen ook een grote inhoudelijke continuïteit ten opzichte van het huidige Wmo-beleid. In het integraal beleidskader Sociaal Domein Stadskanaal: samen met de burger zijn de beleidskaders voor het gehele sociale domein vastgelegd. Samen met het huidige beleidsplan ligt er met de vaststelling van de nota van AWBZ naar Wmo een stevig fundament onder de nieuwe taken vanaf We zien 2015 als een overgangsjaar: een jaar waarin we er als gemeente voor zorgen dat de continuïteit van de zorg gewaarborgd blijft en waarin we de zorg voor de toekomst verder vormgeven. Wij kiezen er daarom voor in 2015 geen volledig nieuw beleidsplan vast te stellen maar voor een aanvulling op het bestaande beleidsplan: de overgangsnota Van AWBZ naar Wmo. 4

6 We maken onderscheid tussen transitie en transformatie. Onder transitie verstaan we de overname en het organiseren van nieuwe taken. De transitie moet op 1 januari 2015 gereed zijn. In 2015 en daarna werken we verder aan de transformatie. Daarbij gaat het gaat om een volledige veranderopgave: het omvormen van voorzieningen, integraal werken en kantelen. Deze overgangsnota is gericht op de transitie en geeft een aanzet voor de transformatie die we in 2015 in gang zetten. We maken onze keuzes voor de invulling van de nieuwe taken en de uitwerking daarvan in de praktijk inzichtelijk. Daarnaast geven we richting aan de veranderopgave waar we, samen met inwoners en organisaties voor staan. Dit doen we door actiepunten te benoemen voor De overgangsnota stellen we vast voor een periode van twee jaar. Dit doen we omdat er nog onzekerheden en ontwikkelingen zijn die van invloed zijn op de uitwerking van de transformatie. In 2016, als we ervaring hebben opgedaan met de nieuwe taken en doelgroepen, starten we met het opstellen van een nieuw beleidsplan. Onderwerpen die al zijn uitgewerkt in het Wmo-beleidsplan De Kracht van Verbinden, in het integraal beleidskader Sociaal Domein Stadskanaal: samen met de burger of in de beleidsnota 0 de lijn Voor- vroeg- en nazorg zijn niet opnieuw opgenomen in deze overgangsnota. Wel komen in verband met de leesbaarheid onderdelen samengevat terug. 1.3 Visie en uitgangspunten In het integraal beleidskader Sociaal Domein Stadskanaal: samen met de burger hebben we onze visie op de drie decentralisaties als volgt verwoord: Wij willen in Stadskanaal een veilige samenleving waarin jongeren naar school gaan, volwassenen aan het werk zijn en kwetsbare en oudere inwoners zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Participatie staat voorop. Inwoners hebben hierbij zelf een verantwoordelijkheid voor hun eigen huishouding, het onderhouden van een sociaal netwerk en deelname aan de samenleving en de arbeidsmarkt. Indien dit op de een of andere manier niet lukt dan regelen wij samen met professionele instanties, zo dicht mogelijk bij de eigen leefomgeving, aanvullende zorg en ondersteuning. Zo nodig faciliteren wij voor kwetsbare inwoners snel en adequaat specialistische geïntegreerde hulp. De rol van de gemeente wordt vooral faciliterend, voorwaarden scheppend en daar waar nodig regisserend. Bij de uitvoering van deze visie hanteren we de volgende uitgangspunten: - Inwoners zelf verantwoordelijk voor hun problemen - Van aanbod- naar vraaggerichte dienstverlening - Simpel waar het kan. Specialistisch waar het moet - Eén gezin, één plan, één regisseur - Vertrouwen geven en loslaten - Persoonlijk, maatwerk, respectvol, gelijkwaardigheid en serieus genomen worden - Zorg en diensten binnen de gestelde financiële kaders - Houden aan regels. Afspraak is afspraak 1.4 Leeswijzer In deze nota geven we aan hoe we de nieuwe taken binnen de Wmo 2015 gaan uitvoeren. Het volgende hoofdstuk bevat een overzicht van de nieuwe taken en doelgroepen. In hoofdstuk 3 geven we aan hoe we uitvoering geven aan de nieuwe taken. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe we de zorg in de toekomst willen gaan vormgeven. Daarbij geven we per onderdeel aan hoe we de transformatie in gang zetten en wat we hebben geregeld voor de transitie van de nieuwe taken in De samenwerking en integraliteit met andere domeinen en samenwerkingspartners is 5

7 omschreven in hoofdstuk 4 en in hoofdstuk 5 hebben we beschreven hoe we de kwaliteit en toezicht organiseren. Tenslotte biedt hoofdstuk 6 inzicht in de financiën. We hebben per onderwerp een aantal actiepunten benoemd waar we in 2015 mee aan de slag gaan. In bijlage 2 is per hoofdstuk een overzicht van deze actiepunten opgenomen. 6

8 2 Wmo 2015: nieuwe taken en doelgroepen Met de invoering van de Wmo 2015 krijgen we als gemeenten de verantwoordelijkheid voor de georganiseerde ondersteuning van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking, chronische, psychische of psychosociale problemen. Deze ondersteuning is er op gericht dat burgers zolang mogelijk in hun eigen leefomgeving kunnen blijven en dat cliënten die beschermd wonen of opvang ontvangen een veilige woonomgeving hebben en, indien mogelijk, weer in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn: het organiseren van zorg en ondersteuning dichterbij de burger, het meer benutten van de eigen kracht en het sociale netwerk van burgers, en het zoveel en zo lang mogelijk thuis ontvangen van die zorg en ondersteuning. De negen prestatievelden zoals we die kennen van de Wmo 2007 worden met de Wmo 2015 vervangen door drie doelen: het bevorderen van sociale samenhang, de mantelzorg, het vrijwilligerswerk en de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente, alsmede voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld; het ondersteunen van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking of met chronische, psychische of psychosociale problemen, zoveel mogelijk in de eigen leefomgeving; het bieden van opvang (maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beschermd wonen en verslavingszorg). Een aantal bekende begrippen uit de oude Wmo keert niet terug in de nieuwe wet. Zo wordt het begrip individuele voorziening vervangen door het begrip maatwerkvoorziening. Het grote verschil is dat het in de Wmo 2015 niet langer gaat om een of meer concrete en herhaalbaar in te zetten vormen van individuele voorzieningen maar om een op maat afgestemd geheel van maatregelen aanvullend op hetgeen de cliënt zelf of met zijn persoonlijke netwerk kan doen. Voor ogenschijnlijk dezelfde problematiek kunnen dus verschillende oplossingen gevonden worden. Daarnaast geldt een resultaatverplichting in plaats van de compensatieplicht in de oude Wmo. Kortom: het gaat om maatwerk, resultaat en eigen verantwoordelijkheid. Een andere belangrijke wijziging ten opzichte van de oude Wmo is dat de term hulp bij het huishouden niet terugkomt in de Wmo Gemeenten zijn niet langer verplicht deze vorm van ondersteuning te bieden. 2.1 Doelgroepen Naast onze huidige Wmo-cliënten die gebruik maken van voorzieningen zoals hulp bij het huishouden, vervoer of individuele hulpmiddelen krijgen we er vanaf 2015 een nieuwe doelgroep met nieuwe ondersteuningsvragen bij. Dit zijn de mensen die voorheen extramurale AWBZ begeleiding ontvingen: mensen van 18 jaar en ouder met lichte maar soms ook ernstige beperkingen of complexe hulpvragen. Het gaat om bijvoorbeeld Jan lijdt aan schizofrenie. Hij is alleenstaand en heeft weinig sociale contacten. Jan krijgt hulp van een begeleider die wekelijks langskomt. Met deze begeleiding lukt het hem om zelfstandig te blijven wonen. Drie keer in de week gaat Jan naar een zorgboerderij voor dagbesteding. ouderen met somatische of psychogeriatrische problematiek en volwassenen met psychiatrische problematiek, een verstandelijke, zintuiglijke of lichamelijke beperking of chronische ziekte. Corrie heeft door hersenletsel 24-uur per dag zorg nodig. Haar man Henk is met pensioen en zorgt fulltime voor zijn vrouw. Soms ziet Henk het even niet meer zitten. Het echtpaar maakt daarom gebruik van respijtzorg. Corrie gaat dan naar een logeerhuis waardoor Henk bij kan tanken. Aantallen en overlap Onderzoek & Statistiek Groningen heeft op basis van aangeleverde gegevens van Menzis onderzoek gedaan naar de omvang van de nieuwe doelgroep. Daarbij is ook 7

9 gekeken naar overlap met andere zorg en voorzieningen. De gegevens hebben betrekking op de periode 1 januari Meer recente gegevens zijn (nog) niet beschikbaar. De doelgroep die AWBZzorg gebruikt is echter vrij stabiel waardoor de cijfers een betrouwbaar beeld geven. Tabel 1: Totaal aantal personen dat gebruik maakt van voorzieningen in Stadskanaal Aantal AWBZ (extramuraal) 697 Waarvan jonger dan jaar en ouder 483 Bureau Jeugdzorg 405 Jeugd ggz (<18) 504 Wmo Algemene bijstand GKB 485 Minimabeleid Bijzondere bijstand 505 Kwijtschelding 749 Leerplicht 279 Wedeka 898 Loonkostensubsidie 48 MEE 191 Totaal bevolking gemeente Stadskanaal Bron: Onderzoek en Statistiek Groningen In tabel 1 is te zien dat er een groep van 483 inwoners van 18 jaar en ouder gebruik maakt van een AWBZ-voorziening. De zorg voor deze doelgroep valt vanaf 1 januari 2015 onder de Wmo Tabel 2: Vormen van AWBZ-zorg in Stadskanaal 1 Grondslag Begeleiding Persoonlijke verzorging Behandeling Kortdurend verblijf Totaal aantal unieke personen Lichamelijke handicap Psychiatrisch/psychisch Psychogeriatrisch Somatisch Verstandelijke handicap Zintuigelijke handicap Onbekend Eindtotaal Bron: Onderzoek en Statistiek Groningen In tabel 2 is het gebruik van de zorg die naar gemeenten gaat weergegeven. Hieruit blijkt dat het grootste deel van de AWBZ-cliënten gebruikt maakt van een vorm van begeleiding. Het gaat om 672 personen (18 + en 18-) met vooral psychiatrisch/psychische problematiek of een verstandelijke handicap. 1 AWBZ-cliënten ontvangen vaak verschillende vormen van zorg. In de laatste kolom staat het totaal aantal unieke personen vermeld. 8

10 Tabel 3: overlap in gebruik van voorzieningen 2 MEE Wedeka GKB Algemene bijstand WMO Jeugd Ggz BJZ AWBZ Totaal AWBZ BJZ Jeugd Ggz WMO Algemene bijstand GKB Wedeka MEE Bron: Onderzoek en Statistiek Groningen Uit tabel 3 blijkt dat cliënten die gebruik maken van AWBZ-zorg vaak ook gebruik maken van Wmovoorzieningen. 239 AWBZ-cliënten zijn ook bekend met de Wmo, dit is 34,3% van de totale AWBZdoelgroep. Deze overlap biedt mogelijk kansen om de zorg efficiënter te doen verlopen. 2.2 Nieuwe taken We worden verantwoordelijk voor de ondersteuning van een brede doelgroep. Deze verantwoordelijkheid brengt een aantal nieuwe taken met zich mee. Daarbij gaat het om de begeleiding en ondersteuning die naar gemeenten wordt overgeheveld vanuit de AWBZ, maar ook om andere taken die voorheen door het Rijk werden uitgevoerd zoals bijvoorbeeld de tegemoetkoming in de meerkosten voor mensen met een beperking. Deze paragraaf beperkt zich tot een omschrijving van de nieuwe taken. In hoofdstuk 3 geven we aan hoe we de nieuwe taken uit gaan voeren Begeleiding Begeleiding is bedoeld om de zelfredzaamheid en participatie van personen te bevorderen of te behouden zodat mensen zo zelfstandig mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Onder de term begeleiding gaat een veelvoud van activiteiten schuil. Het gaat om begeleiding van mensen van 18 jaar of ouder met lichte maar soms ook ernstige beperkingen of complexe hulpvragen. Het kan gaan om zowel individuele als groepsbegeleiding. Individuele begeleiding wordt ingezet voor onder andere woonbegeleiding of thuisbegeleiding. Onder groepsbegeleiding valt bijvoorbeeld dagbesteding en dagopvang. In onderstaande tabel zijn de verschillende vormen van begeleiding omschreven: Vormen van ondersteuning Begeleiding aan huis Dagbesteding (inclusief vervoer van en naar de dagbesteding) Kortdurend verblijf (respijtzorg) Bij begeleiding aan huis gaat het om hulp bij het alledaagse leven. Voorbeelden zijn: het plannen van dagelijkse activiteiten, oplossen van praktische problemen, zich aan regels en afspraken houden of het regelen van financiën. Veel mensen halen hun voldoening uit werk of vrijwilligerswerk. Er is ook een doelgroep die ondersteuning nodig heeft bij het invullen van hun dag. De doelgroep die gebruik maakt van dagbesteding is heel divers. Voor sommige cliënten is een klein beetje ondersteuning genoeg. Ze kunnen, met begeleiding, aan het werk of deelnemen aan activiteiten op bijvoorbeeld een zorgboerderij. Bij anderen is dagbesteding meer gericht op het ontlasten van de partner of mantelzorger. Respijtzorg biedt mantelzorgers de mogelijkheid hun zorgtaken tijdelijk aan een ander over te laten. Zo kan overbelasting worden voorkomen. Respijtzorg kan zowel in een instelling als bij mensen thuis plaatsvinden. Voorbeelden zijn dagopvang, logeerhuizen en zorgboerderijen. 2 De cellen bevatten het aantal mensen dat in beide bestanden voorkomt. De tabel moet horizontaal gelezen worden. Van de AWBZcliënten zijn er bijvoorbeeld 120 ook bij jeugdzorg bekend. 9

11 Onderdelen van niet-medische persoonlijke verzorging Laagdrempelige inloopvoorziening voor GGZcliënten Er zijn twee vormen van niet-medische persoonlijke verzorging die in de Wmo worden ondergebracht. Het gaat om niet-lijfgebonden persoonlijke verzorging en persoonlijke verzorging tijdens de dagbesteding. Bij niet-lijfgebonden persoonlijke verzorging gaat het om cliënten die zichzelf wel kunnen wassen en aankleden en naar de wc gaan, maar daartoe aangespoord moeten worden door een begeleider omdat ze een regieprobleem hebben. Ook persoonlijke verzorging die tijdens de dagbesteding moet worden verleend valt onder de Wmo, zoals toiletbezoek. Dit zijn handelingen die de begeleider van de dagbesteding verricht. De inloopfunctie in de GGZ is bedoeld voor personen met een langdurige psychische stoornis en daarmee samenhangende beperkingen (zoals een beperkte sociale redzaamheid). De inloopfunctie wordt beschouwd als de meest laagdrempelige functie in het kader van dag- en arbeidsmatige activiteiten. Wij zijn als gemeente vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor het bieden van al deze vormen van begeleiding aan inwoners die dat nodig hebben. Het gaat daarbij alleen om extramurale begeleiding. Dat is de begeleiding voor personen met een zorgvraag die zelfstandig wonen. Voor personen met een intramurale (ZZP-) indicatie blijft de begeleiding een onderdeel van het ZZP-pakket en daarmee per 1 januari 2015 een onderdeel van de Wet langdurige zorg. Ook als deze zorg thuis verleend wordt Beschermd wonen Beschermd wonen is het bieden van onderdak aan personen met psychische of psychosociale problemen, die niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. Het gaat om personen bij wie op participatie gerichte ondersteuning centraal staat. Als gemeente worden we met de nieuwe Wmo 2015 verantwoordelijk voor deze voorziening Cliëntondersteuning Cliëntondersteuning is het bieden van informatie, advies en algemene ondersteuning die bijdraagt aan het versterken van de zelfredzaamheid en participatie en het verkrijgen van een zo integraal mogelijke dienstverlening op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, preventieve zorg, jeugdzorg, onderwijs, welzijn, wonen, werk en inkomen. We zijn vanaf 1 januari 2015 verplicht om onafhankelijke cliëntondersteuning beschikbaar te hebben. Deze verplichting reikt overigens verder dan alleen de Wmo. Cliëntondersteuning moet beschikbaar zijn voor het hele sociale domein, dus ook in het kader van de Jeugdwet, de Participatiewet en voor mensen die een beroep willen doen op de toegang tot de Wet langdurige zorg Maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten De landelijke regelingen voor inkomensondersteuning aan chronisch zieken en gehandicapten (WTCG en CER) komen te vervallen. Ter vervanging van de regelingen die worden afgeschaft, krijgen we als gemeente de bevoegdheid om een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten te organiseren. Voor de uitvoering van een nieuwe compensatieregeling wordt door het Rijk ongeveer een derde van het huidige budget overgeheveld naar gemeenten Overige nieuwe taken en ontwikkelingen 24-uurs telefonische hulpdienst We zijn verplicht om vanaf 1 januari 2015 een vorm van 24-uurs anonieme hulp op afstand beschikbaar te maken per telefoon, chat en . Doel hiervan is ondersteuning bieden aan mensen die kampen met psychische problemen en/of eenzaamheid maar ook mensen die door een ingrijpende levensgebeurtenis tijdelijk of eenmalig behoefte hebben aan contact. Doventolk Gemeenten worden vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de doventolkvoorziening. De VNG heeft voorgesteld om dit landelijk te coördineren. 10

12 Mantelzorgcompliment Het landelijk geregelde mantelzorgcompliment wordt afgeschaft. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de waardering en ondersteuning van mantelzorgers. Het budget voor het mantelzorgcompliment wordt overgeheveld naar het gemeentefonds. Hulp bij het huishouden In de nieuwe Wmo is het regelen van schoonmaakwerkzaamheden geen wettelijke taak meer van de gemeente. Omdat het Rijk als gevolg hiervan de budgetten sterk vermindert staan gemeenten voor een forse bezuinigingsopgave voor de huishoudelijke hulp. 11

13 3 De toekomst van de zorg in Stadskanaal Inwoners zijn uitgangspunt in onze gemeente. Onze visie geeft een beeld van hoe wij graag onze ideale lokale samenleving zien. Dit zal echter een utopie zijn. Er zullen bij onze inwoners altijd problemen blijven ontstaan. Binnen het sociale domein is nadrukkelijk als uitgangspunt gekozen dat degene die een probleem heeft zelf verantwoordelijk is voor het oplossen van dat probleem. Waar dat niet lukt, zijn er informele netwerken zoals het gezin, buren, kennissen, vrienden en formele netwerken zoals scholen, sportverenigingen, kerken, werk en algemene welzijnsvoorzieningen waarin zorg en ondersteuning geboden kan worden. Dit noemen we de 0 de lijn. Uitgangspunt is dat problemen zoveel mogelijk binnen deze 0e lijn worden opgelost, dichtbij en zo veel mogelijk in de eigen leefomgeving van onze inwoners. Niet alle problemen kunnen zelfstandig of met behulp van het netwerk of voorzieningen in de 0 de lijn worden opgelost. Voor sommige kwetsbare inwoners is (aanvullend op de ondersteuning in de 0 de lijn) ondersteuning vanuit de gemeente, professionals of specialistische zorg nodig. We zorgen er voor dat zorg en ondersteuning, voor inwoners die dat nodig hebben, toegankelijk is. Landelijk wordt er vanuit gegaan dat minimaal 80% van de burgers zelfredzaam is. Dit geldt ook in onze gemeente, 80% van de inwoners kan zichzelf al redden en maakt geen gebruik van een gemeentelijke voorziening in de 1 e of 2 e lijn. Uit een 0-meting bleek echter dat de zelfredzaamheid op het niveau van huishoudens lager is, namelijk 70%. 3 De overige 30% van de huishoudens maakt gebruik van gemeentelijke voorzieningen in de 1 e of 2 e lijn om de zelfredzaamheid te vergroten. We stellen ons tot doel om het aantal zelfredzame huishoudens te verhogen naar 80%. Dit doen we door de 0 de lijn te versterken en een beweging in gang te zetten waarbij problemen vooral in de 0 de lijn worden opgelost. In dit hoofdstuk geven we aan wat we de komende tijd organiseren en realiseren om de zorg in de toekomst goed in te richten en hoe we in het overgangsjaar de continuïteit van de zorg borgen. Per onderdeel zijn actiepunten benoemd voor het overgangsjaar Eigen kracht en eigen netwerk Door de eigen kracht van de burger, de buurt en de organisaties in de wijk te versterken voorkomen we situaties waarin inwoners het niet zelf redden. We zetten in op preventie en vroegsignalering. In de beleidsnota 0 de lijn Voor- vroeg- en nazorg hebben we de kaders hiervoor vastgesteld. We richten ons in de nieuwe aanpak op het, samen met anderen, toerusten van burgers en hun woon- werk- en leefomgeving, door het organiseren van: - Voorzorg: daar waar mogelijk door goede voorlichting en preventie voorkomen van problemen. - Vroegzorg: voorkomen dat ontstane problematiek zich verergert door deze zo snel mogelijk op te sporen en er werk van te maken. 3 Bron: Onderzoek & Statistiek Groningen. 12

14 - Nazorg: voorkomen dat problemen zich herhalen, door een goede afbouw van intensieve zorg en ondersteuning en begeleiding bij het terugkeren naar de 'normale situatie Sociaal team Het Sociaal Team is een netwerk bestaande uit professionals van organisaties die werkzaam zijn in de 0 de en 1 e lijn en die de verbinding vormt tussen deze twee lijnen. Het Sociaal Team vervult een signalerende en coördinerende rol en pakt problemen vroegtijdig op. De professionals van het Sociaal Team werken samen volgens de 8 bakens van Welzijn nieuwe stijl. De doelstelling van het Sociaal Team is het stimuleren dat problemen in de zelfredzaamheid of participatie zoveel mogelijk door de hulpvrager zelf binnen de 0 de lijn wordt opgelost. Dit doen ze door de professional in de wijk te ondersteunen bij het vinden van een oplossing met behulp van het eigen netwerk van de hulpvrager of met algemene voorzieningen zonder indicatie (zoals de ontmoetingsfunctie van het buurthuis, de vrijwillige hulpverlening, een rolstoelpool, was- en vouwservice, klussendienst of de boodschappendienst). Voor onderdelen waarvoor geen oplossing binnen de 0 de lijn mogelijk is vindt er een warme overdracht plaats naar de betrokken consulent van de gemeente. Dan wordt gekeken of er 1 e of 2 e - lijns ondersteuning nodig is. Een en ander gebeurt in overleg met de cliënt en binnen de kaders van de privacywetgeving. De deelnemers aan het Sociaal Team zijn gericht op het versterken van de zelfredzaamheid en participatie van cliënten en hanteren daarvoor eenzelfde methodiek. In 2013 en 2014 hebben we ervaring opgedaan met deze werkwijze in het project Gewoon Doen!. Bij de dienstverlening werken we vanuit drie gebieden die samen de hele gemeente omvatten: Stadskanaal, Musselkanaal en de kleine kernen. Binnen deze gebieden worden 5 aandachtswijken onderscheiden. In de 5 aandachtswijken worden basisteams ingezet die zijn afgestemd op de problematiek en de karakteristiek van de wijken. In wijken waar minder problemen zijn hoeven geen basisteams aanwezig te zijn en kunnen problemen ad hoc worden opgepakt. De basisteams worden gecoördineerd door de gemeente (CJGV) en functioneren over de volledige breedte van het sociale domein. Met de inrichting hiervan wordt in 2015 een begin gemaakt. Actiepunt: inrichten basisteams binnen de vijf aandachtswijken Slim organiseren We staan voor de uitdaging om de sociale samenhang en veerkracht te versterken, zodat inwoners, (basis)voorzieningen, vrijwilligersorganisaties, wijkorganisaties en sociale verbanden in wijken en dorpen problemen kunnen voorkomen, klein houden en zoveel mogelijk zelf oplossen. Door per dorp/wijk inzicht te krijgen in de kansen en risico s die er liggen kunnen we dit op een efficiëntere manier en dichtbij organiseren. Dit doen we bijvoorbeeld door het stimuleren van initiatieven voor en het gebruik van voorliggende (zoals algemene) voorzieningen, het versterken van wijken en buurten en het ondersteunen van de zorgstructuur van (basis)voorzieningen. Dagbesteding is een van de nieuwe taken in de Wmo We kiezen ervoor om deze vorm van ondersteuning zo dichtbij en laagdrempelig mogelijk te organiseren en aan te laten sluiten bij de wensen en mogelijkheden van de cliënt. Een goed voorbeeld hiervan is het project Groen en Grijs waarbij bewoners van verschillende bijzondere woonvormen in Parkwijk als dagbesteding de wijk netjes houden. Daarbij worden de bewoners begeleid door één begeleider. In de beleidsnota 0 de lijn Voor- vroeg- en nazorg is beschreven hoe we dat doen. Zo maken we bijvoorbeeld afspraken met gesubsidieerde lokale instellingen over hun bijdrage aan het stimuleren 13

15 en faciliteren van de zorgzame samenleving, hun inzet voor bepaalde doelgroepen en waar nodig hun medewerking aan de totstandkoming van ontbrekend aanbod. De decentralisatie brengt mogelijkheden met zich mee om nieuwe en bestaande taken met elkaar te gaan verbinden. Bijvoorbeeld individuele begeleiding in combinatie met ondersteuning in situaties waar geen regie meer is op het huishouden (het huidige HH2). Of het combineren van arbeidsmatige dagbesteding uit de Wmo 2015 en het beschut werken uit de Participatiewet. Ook vermoeden wij dat er eenvoudiger manieren zijn om de toegang tot dagbesteding voor dementerende ouderen te regelen. Bijvoorbeeld door een subsidierelatie aan te gaan met zorginstellingen. Wij willen dit de komende tijd nader gaan onderzoeken. Door het slim organiseren willen we bereiken dat noodzakelijke zorg snel en adequaat beschikbaar is en daarbij binnen de Rijksbudgetten blijven. We willen tevens voorkomen dat er overbodige gemeentelijke indicatiemomenten ontstaan. Actiepunt: in overleg met uitvoerende organisaties kijken hoe we slimme verbindingen kunnen leggen Ondersteunen vrijwilligers en mantelzorgers In het WMO-beleidsplan De Kracht van Verbinden gaven we al aan dat de samenleving in toenemende mate op de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers rekent. Zij spelen een belangrijke rol bij de zorg in de 0 de lijn. Ten aanzien van de mantelzorg en de vrijwillige hulpverlening is beleid ontwikkeld in de uitwerkingsnota Wie zorgt staat niet alleen. We zetten de mantelzorgscan in bij gesprekken met inwoners en kijken nadrukkelijk naar mogelijke overbelasting van mantelzorgers bij dementie. We hebben daarnaast in het beleidsplan de ambitie uitgesproken om het vrijwilligersbestand te verjongen en de samenwerking van maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven te stimuleren. De organisatie en coördinatie van de ondersteuning aan mantelzorgers wordt verzorgd door het Steunpunt Mantelzorg en Vrijwillige thuishulp van Welstad. Vanwege het wegvallen van het landelijk uitgevoerde mantelzorgcompliment zullen we hiervoor in 2015 aanvullend beleid ontwikkelen. Actiepunt: aanvullend beleid ontwikkelen voor de ondersteuning van mantelzorgers in verband met het wegvallen van het mantelzorgcompliment. 3.2 Algemene voorzieningen Een algemene voorziening is een voorziening die voor iedereen toegankelijk en beschikbaar is. Inwoners kunnen er, soms met betaling van een eigen bijdrage, gebruik van maken zonder indicatie. Algemene voorzieningen worden georganiseerd door burgers (bv sportvereniging, buurt en dorpsverenigingen), door organisaties, door de markt (was- en vouwservice, boodschappendienst) maar ook door de gemeente (bijvoorbeeld het algemeen maatschappelijk werk). Door beschikbaarheid van voldoende algemene voorzieningen kan in sommige situaties zwaardere geïndiceerde hulpverlening achterwege blijven. We maken daarom de keuze om voor veelvoorkomende ondersteuningsvragen algemene voorzieningen te ontwikkelen. Om er voor te zorgen dat de beschikbare algemene voorzieningen optimaal worden benut richten we voor alle professionals in het sociale domein het Steunpalet Volwassenen in. Dit is een aanvulling op het bestaande Steunpalet 5-23 jaar. In het Steunpalet wordt een overzicht geboden van alle beschikbare algemene voorzieningen zodat daar snel en tijdig naar verwezen en/of toegeleid kan worden. 14

16 Actiepunten: stimuleren uitbreiding aanbod algemene voorzieningen door het inzetten van subsidies voor ondersteuning en het inrichten van het Steunpalet voor volwassenen Onafhankelijke cliëntondersteuning Per 1 januari 2015 wordt de functie cliëntondersteuning een wettelijke taak. In dat kader worden de MEE-middelen voor onafhankelijke cliëntondersteuning aan mensen met een beperking vanuit de AWBZ overgeheveld naar gemeenten. Eind februari spraken VWS, VNG en MEE Nederland af dat gemeenten, bij voorkeur in regionaal verband en meerjarig, vóór 1 mei 2014 afspraken met de MEE organisaties maken over het budget dat bij de MEE-organisaties wordt besteed. De Groninger gemeenten hebben met MEE Groningen een regionaal transitiearrangement afgesproken voor tenminste het jaar Daarmee kan de komende maanden tijd genomen worden om de functie cliëntondersteuning nader uit te werken. Individuele cliënten worden in het keukentafelgesprek met de Wmo-consulent op de mogelijkheid gewezen om gebruik te maken van een onafhankelijk cliëntondersteuner. Daarnaast informeren we inwoners via onze gebruikelijke communicatiekanalen over de onafhankelijke cliëntondersteuning. Verzoeken om cliëntondersteuning worden door de Wmo-consulenten doorgeleid naar MEE. Naast de wettelijk verplichte cliëntondersteuning beschikken we over een vrijwillige voorlichterspoule waarbij inwoners terechtkunnen voor informatie en advies. Actiepunt: onafhankelijke cliëntondersteuning vanaf 2016 regelen Openbare geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijke opvang Vanuit de Wmo zijn we als gemeente verantwoordelijk voor maatschappelijke opvang (MO) en openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). De belangrijkste taak van de MO is het aanbieden van onderdak en begeleiding aan mensen die dak- en thuisloos zijn geraakt of die dat dreigen te worden. De OGGZ richt zich op mensen met meervoudige (sociaal maatschappelijke) problemen, die onvoldoende zelfredzaam zijn en veelal zelf niet om hulp vragen. Kortom, een doelgroep en taken met raakvlakken binnen het bereik van deze nota. Vanuit haar functie van centrumgemeente, geeft de stad Groningen uitvoering aan het OGGZ/MO beleid en stelt zij middelen beschikbaar voor de 8 Groninger regio s. In ons geval is dat de regio Stadskanaal/Vlagtwedde. Het beleid van de centrumgemeente is vastgelegd in een vierjarig beleidsplan, het Regionaal Kompas Actief Onder Dak. Hierin is o.a. opgenomen dat curatieve voorzieningen op regionaal niveau worden georganiseerd. Als regiogemeente zijn wij verantwoordelijk voor preventie en nazorg. Iedere regio levert voor het eind van ieder jaar een activiteitenplan aan de centrumgemeente. Hierin staat de besteding van de middelen die Groningen beschikbaar stelt om lokaal invulling te geven aan de doelstellingen uit het Regionaal Kompas. Het beleid en de activiteitenjaarplannen OGGZ/MO van Stadskanaal en Vlagtwedde richten zich met name op twee doelgroepen: - kwetsbare gezinnen met meervoudige problematiek, en - jongvolwassenen (18 27 jaar) die in de problemen komen. Aandachtspunten binnen het activiteitenjaarplan zijn verder: versterking van de positionering van het Centrum voor Jeugd, Gezin en Veiligheid (CJGV) en aandacht voor activering en participatie. 15

17 3.3 Maatwerk Inwoners die het niet op eigen kracht of met ondersteuning vanuit de 0 de lijn dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen redden, bieden we maatwerk. Het kan dan gaan om kortdurende ondersteuning of om langdurige en/of specialistische hulp. In 2015 gaan we een passend aanbod van maatwerkvoorzieningen organiseren. De term maatwerk geeft al aan dat het niet gaat om een standaard oplossing voor een ondersteuningsvraag. Een maatwerkvoorziening is altijd gekoppeld aan een resultaat. Een instrument voor het onderzoeken en bepalen van het resultaat voor de cliënt is de zelfredzaamheidsmatrix. 4 In de pilot Gewoon Doen! is hier al mee gewerkt. De zelfredzaamheidmatrix is een instrument waarmee de mate van zelfredzaamheid van de cliënt eenvoudig en volledig kan worden beoordeeld. En op basis waarvan een resultaat kan worden benoemd en afgesproken met de cliënt. De individuele situatie van de cliënt geldt hierbij als uitgangspunt. Zo kunnen voor ogenschijnlijk dezelfde problemen andere oplossingen nodig zijn. De oplossing is altijd aanvullend op de eigen kracht en ondersteuning vanuit de 0 de lijn. In de pilot Gewoon doen is gewerkt met dit instrument. Na het inzetten van een maatwerkvoorziening bieden we nazorg door periodiek contact op te nemen met de cliënt en/of begeleider. We vragen hoe het met de cliënt gaat en of de voorziening voldoende bijdraagt aan het beoogde resultaat. Waar nodig kan de maatwerkvoorziening worden aangepast. Actiepunt: implementeren van de zelfredzaamheidsmatrix zodat we een passend aanbod van voorzieningen kunnen creëren voor de meest voorkomende ondersteuningsvragen Continuïteit van zorg in 2015 Voor bestaande cliënten die in 2014 AWBZ-zorg ontvingen geldt overgangsrecht. Dit overgangsrecht houdt in dat cliënten die op 1 januari 2015 een geldige indicatie hebben hun zorg en ondersteuning behouden tot uiterlijk 31 december 2015 of eerder indien de indicatie in 2015 afloopt. Om de continuïteit van zorg voor de Zorg in Natura (ZIN) te waarborgen werken we samen met 22 andere Groninger gemeenten om een continuïteitsarrangement tot stand te brengen. Hiervoor wordt met de bestaande zorgaanbieders die door zorgkantoor Menzis voor 2014 zijn gecontracteerd een contract afgesloten voor In dit arrangement is niet alleen de continuïteit van zorg voor bestaande cliënten geregeld, maar ook voor de nieuwe cliënten vanaf 1 januari Zo zorgen we er voor dat in 2015 de zorg gewaarborgd wordt. In het continuïteitsarrangement is ook opgenomen dat wij van aanbieders verwachten dat zij meewerken aan de transformatie van de zorg. Door in 2015 al in te zetten op de transformatie zal er na 2015 meer financiële ruimte moeten ontstaan voor ondersteuning en begeleiding van burgers met een tijdelijke behoefte aan ondersteuning. We vragen aanbieders mee te denken bij het inrichten van algemene voorzieningen, aandacht te besteden aan de versterking van de eigen kracht van de cliënt en zijn netwerk en daar waar mogelijk te werken aan het afschalen van ondersteuning. Maar ook: scherp te zijn waar dit echt niet mogelijk is. Het continuïteitsarrangement heeft alleen betrekking op ZIN. Voor inwoners met een pgb geldt dat zij het huidige pgb ontvangen tot de einddatum van het overgangsrecht op 31 december 2015, of eerder indien de indicatie afloopt. Dit betekent dat wij in 2015 met alle cliënten in gesprek gaan om te kunnen beoordelen of de zorg nog past bij de persoonlijke situatie en bij het nieuwe beleid. Daarnaast start in 2015 het 4 Zie bijlage 3. 16

18 inkooptraject voor de zorg vanaf We onderzoeken daarbij op welk niveau (provinciaal, regionaal of lokaal) we de inkoop vanaf 2016 gaan realiseren. Actiepunt: uitvoeren van het continuïteitsarrangement 2015, het herindiceren van alle AWBZ-cliënten en het voorbereiden en uitvoeren van het inkoopproces voor de zorg vanaf Persoonsgebonden budget (Pgb) In de Wmo 2015 is opgenomen dat er sprake moet zijn van keuzevrijheid voor cliënten. Daarom hebben onze inwoners, onder voorwaarden, de mogelijkheid om gebruik te maken van een pgb. Op deze manier kan bij de keuze voor de invulling van de zorg rekening worden gehouden met de godsdienstige gezindheid, de levensovertuiging en de culturele achtergrond van cliënten. Het pgb is een instrument om tot individueel maatwerk te komen en om mensen zoveel mogelijk regie over hun eigen leven te geven. Dit sluit goed aan bij onze visie waarbij wij vertrouwen op de kracht en de verantwoordelijkheid van onze inwoners door zaken los te laten en keuzevrijheid voor de inwoners te garanderen. Daarnaast bevordert het pgb innovatie in het beschikbare zorgaanbod doordat aanbieders kunnen worden gefinancierd die niet door de gemeente zijn gecontracteerd. In de Wmo 2015 zijn drie voorwaarden opgenomen om aanspraak te kunnen maken op een pgb: 1. De aanvrager is, op eigen kracht dan wel met hulp, voldoende in staat om de aan het pgb verbonden taken op verantwoorde wijze uit te voeren. 2. De cliënt stelt gemotiveerd dat de geboden voorzieningen in natura door hem niet passend worden geacht. 3. De dienstverlening is van goede kwaliteit. Als gemeente zijn we vrij om naar eigen inzicht verder vorm te geven aan het pgb-beleid. In onze verordening en in uitvoeringsregels worden de voorwaarden en tarieven voor het pgb verder uitgewerkt. Daarbij worden de pgb-regels voor jeugdhulp en Wmo zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Om oneigenlijk gebruik van het budget tegen te gaan, verplicht de wet dat het budget wordt beheerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Dit wordt gedaan via het trekkingsrecht waarmee het pgb niet meer beschikbaar wordt gesteld in de vorm van een geldbedrag op de rekening van de cliënt. In plaats daarvan betaalt de SVB het pgb aan de aanbieder uit op basis van een gecontroleerde zorgovereenkomst en de ingediende facturen. Actiepunt: vaststellen nadere voorwaarden en regels in de verordening en in uitvoeringsregels Inkomensafhankelijke eigen bijdrage We vragen een maximale inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor alle voorzieningen waarbij dat wettelijk mogelijk is. De eigen bijdrage benadrukt de eigen (financiële) verantwoordelijkheid van onze cliënten en is een middel om ondersteuning ook in de toekomst betaalbaar te houden. De eigen bijdrage is inkomensafhankelijk en wordt vastgesteld en geïncasseerd door het Centraal Administratiekantoor (CAK). Onze inwoners betalen een (individueel vastgestelde) maximale periode bijdrage of de kostprijs van de voorziening Ondersteuning bij een gestructureerd huishouden Omdat schoonmaak niet langer een gemeentelijke taak is kiezen wij er voor om het reguliere schoonmaakwerk (voorheen HH1) over te laten aan de markt. Inwoners die hiertoe in staat zijn 17

19 moeten vanaf 1 januari 2015 zelf de schoonmaak van de woning regelen. Dit kan met inzet van het sociale netwerk of door zelf de huishoudelijke hulp in te kopen. Voor bestaande cliënten komt er een overgangsregeling van zes maanden. Deze periode kan worden gebruikt om de schoonmaak van de woning op een andere manier te organiseren. Inwoners die niet zelf in staat zijn de schoonmaak van de woning te regelen en hulp nodig hebben bij het voeren van een gestructureerd huishouden bieden wij de benodigde ondersteuning in de vorm van een maatwerkvoorziening. Door de reguliere schoonmaak over te laten aan de markt creëren we tijd en financiële ruimte om een vangnet te organiseren voor kwetsbare inwoners die onvoldoende zelfredzaam zijn. Zo kunnen we hulp blijven bieden waar het echt noodzakelijk is. Jos ondervindt door zijn ADHD en depressieve klachten problemen bij het organiseren en plannen van de dagelijkse dingen. Hij wordt hierbij wekelijks ondersteund door een begeleider van Lentis. Jos vindt het lastig om zijn huis schoon te houden. Hij kan de huishoudelijke taken wel uitvoeren maar ziet niet wat er moet gebeuren. Een hulp bij het huishouden kan hij niet betalen. Een goede maatwerkvoorziening voor Jos kan er uit bestaan dat de begeleider van Lentis Jos helpt bij het plannen van de huishoudelijke taken. Actiepunt: inrichten vangnet huishoudelijke hulp voor kwetsbare inwoners Maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten Leven met een chronische ziekte en/of beperking brengt vaak extra kosten met zich mee. Het wegvallen van de landelijke regeling Wtcg en CER vangen we daarom zo veel mogelijk op door het aanpassen van onze collectieve zorgverzekering. Voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten wordt het eigen risico volledig gecompenseerd door een maandelijkse korting op de premie. Daarnaast wordt de dekking van het aanvullend pakket zo ingericht dat de meest voorkomende extra kosten voor deze doelgroep gedekt worden. Het gaat niet alleen om directe meerkosten zoals medicijnen en hulpmiddelen maar ook om verborgen meerkosten waar chronisch zieken en gehandicapten mee te maken kunnen krijgen. Hierbij kan worden gedacht aan extra waskosten, hogere energiekosten en kledingslijtage. De huidige collectieve zorgverzekering is alleen toegankelijk voor inwoners met een inkomen tot 110% van de bijstandsnorm. De doelgroepgerichte aanvullende verzekering stellen we beschikbaar voor chronisch zieken en gehandicapten met een inkomen tot 130% van de bijstandsnorm Provinciaal georganiseerde voorzieningen Een aantal maatwerkvoorzieningen organiseert de centrumgemeente Groningen. Deze voorzieningen zijn ook voor onze inwoners beschikbaar, maar om redenen van efficiëntie centraal georganiseerd. De gemeente Groningen organiseert de volgende maatwerkvoorzieningen: - Beschermd wonen; - Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK); - Inloop Geestelijke Gezondheidszorg (GGz). De inloop GGz wordt door de gemeente Groningen georganiseerd en is lokaal ondergebracht in de Regenboog in Stadskanaal; - Opvang van Dak- en Thuislozen. De uitvoering van de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang is al jaren een wettelijke verantwoordelijkheid van alle gemeenten. De samenwerking met de gemeente Groningen als centrumgemeente continueren we. Beschermd wonen wordt aan deze verantwoordelijkheid toegevoegd. We mandateren deze verantwoordelijkheden aan de centrumgemeente Groningen en maken binnen onze samenwerking afspraken over de toegang. De centrumgemeente Groningen maakt op haar beurt hierover afspraken 18

20 met aanbieders. Het budget dat op dit moment vanuit de AWBZ beschikbaar is voor beschermd wonen, wordt overgeheveld naar de centrumgemeente. Cliënten die per 1 januari 2015 een indicatie hebben voor beschermd wonen, kunnen gebruik blijven maken van beschermd wonen gedurende een nog vast te stellen termijn, maar ten minste voor een periode van vijf jaar of, indien de lopende indicatie voor een kortere periode geldt, voor de nog resterende duur van die indicatie. Een bijzondere vorm van preventie die van gemeenten wordt verwacht, is het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld. We zijn verplicht zorg te dragen voor een Algemeen meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. Op 1 januari 2015 hebben we samen met Jeugdzorg een (bovenlokaal) Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) georganiseerd Landelijk georganiseerde voorzieningen De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) maakt landelijke afspraken met een nog nader te kiezen aanbieder van de dienst 7x24-uurs hulp op afstand. Ook de doventolk wordt op landelijk niveau door VNG georganiseerd. Om de continuïteit van 7x24-uurs hulp op afstand en de doventolk te borgen sluiten wij aan bij de landelijke afspraken. Actiepunt: aansluiten bij landelijke afspraken. 3.4 Toegang tot maatschappelijke ondersteuning Het grootste deel van onze inwoners redt zich prima zelf. Zij vinden met hulp van formele en informele netwerken in de 0de lijn zoveel mogelijk zelf hun weg. Voor inwoners waarbij dat niet lukt, is het van belang dat de toegang tot maatschappelijke ondersteuning goed is ingericht. In het integraal beleidskader Sociaal Domein Stadskanaal: samen met de burger hebben we het toegangsmodel vastgesteld. Hierin staat beschreven hoe de toegang tot de zorg geregeld is. Actiepunt: zorgen voor een goede toegang tot ondersteuning conform het integrale toegangsmodel. 19

21 4 Samenwerking en integraliteit Om een integrale aanpak mogelijk te maken is samenwerking met alle organisaties en instellingen die binnen het sociaal domein actief zijn, van groot belang. Dat geldt ook voor de verschillende domeinen onderling en voor de partijen die verantwoordelijk zijn voor andere financieringsstromen. 4.1 Jeugdhulp De decentralisatie van de jeugdzorg heeft tot doel de nu versnipperde zorg voor kinderen onder één paraplu te plaatsen, namelijk die van de gemeenten. Uitgangspunt is dat gemeenten hierdoor in staat gesteld worden om samenhangend beleid te voeren op alle vormen van jeugdhulp, groot en klein, preventief en repressief. De decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten is zowel een transitie als een noodzakelijke transformatie van het stelsel van jeugdhulp. De geconstateerde tekortkomingen van het huidige stelsel vormen de opgaven voor deze transformatie. De opgaven in de transformatie van de jeugdhulp zijn: - preventie en uitgaan van eigen kracht van jeugdigen, ouders en het sociale netwerk. - minder snel medicaliseren, meer ontzorgen en normaliseren. - eerder hulp voor op maat voor kwetsbare kinderen. - integrale hulp met betere samenwerking rond gezinnen: één gezin, één plan, één regisseur. - meer ruimte voor jeugdprofessionals en vermindering van de regeldruk. Voor jeugdhulp geldt een leeftijdsgrens van 18 jaar. Als een hulpverleningstraject voor een jongere door moet lopen, ook na zijn of haar 18e verjaardag, dan moeten er afspraken worden gemaakt voor de periode daarna. Dan valt de jongere namelijk niet meer onder de Jeugdwet, maar onder de Wmo. Bij voorkeur blijft daarbij de hulpverleningsrelatie in stand, zodat geen onnatuurlijke knip wordt aangebracht bij een bepaalde leeftijd. Er is dan sprake van naadloze overgang van het ene naar het andere domein. De komende maanden moet verder duidelijk worden hoe we dit concreet vormgeven. Voor jongeren met een pgb die in 2015 ouder dan 18 zijn hebben we in de Verordening Jeugdhulp Stadskanaal 2015 opgenomen dat zij, tot de herziening van de Wmo-verordening in de 2015, aanspraak kunnen blijven maken op het pgb dat zij vanuit jeugdhulp ontvingen. De afstemming tussen de domeinen jeugd en Wmo komt daarnaast concreet terug in het organiseren van de toegang. Daarbij kiezen we voor een integrale benadering. 4.2 Participatiewet Tegelijk met de invoering van de nieuwe Wmo en de Jeugdwet wordt ook de Participatiewet ingevoerd. De Participatiewet is de opvolger van de huidige Wet Werk en Bijstand (WWB), waarin ook de huidige Wet sociale werkvoorziening (Wsw) opgaat. Daarnaast wordt de huidige regeling voor jonggehandicapten (Wajong) herzien, waardoor gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk worden voor een grotere groep mensen die ondersteuning nodig heeft naar werk. In de Participatiewet staat werk voorop. Iedereen die kan werken, wordt gestimuleerd en waar nodig ondersteund naar werk. Het liefst bij reguliere werkgevers. De verbinding met de Wmo zit vooral in het feit dat als mensen naar vermogen meedoen op de arbeidsmarkt, er minder aanspraak wordt gedaan op andere vormen van ondersteuning. Het hebben van werk geeft mensen structuur in het leven en een inkomen. Hoe meer mensen kunnen voorzien in hun eigen bestaan, hoe minder ondersteuning er vanuit de overheid nodig is op allerlei andere 20