7,3. Profielwerkstuk door T woorden 29 januari keer beoordeeld

Transcriptie

1 Profielwerkstuk door T woorden 29 januari ,3 28 keer beoordeeld Vak Economie De Sociale Zekerheid Wat is de toekomst van de sociale zekerheid? 1. Inleiding In het examenjaar van havo moeten we een profielwerkstuk maken die samen meetelt voor een examencijfer. Wij hebben gekozen voor om te kiezen voor een onderwerp in de economie. Omdat we daar een ruime keus hadden voor het kiezen van een onderwerp. We hebben gekozen voor de sociale zekerheid omdat we daar veel informatie over konden vinden maar we er niet echt veel vanaf wisten. De kredietcrisis maakt de sociale zekerheid ook erg interessant. 2. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Inhoudsopgave 3. Hoofdvraag en deelvragen 4. Geschiedenis van de sociale zekerheid 5. De nieuwe wetten 6. De verandering in de laatste 5 jaar van de sociale zekerheid 7. Wat is de rol van de vergrijzing voor de sociale zekerheid? 8. De verwachtingen in betrekking tot de sociale zekerheid in de komende 10 jaar 9. Meningen van mensen in de politiek over de toekomst van de sociale zekerheid 10. Conclusie over de toekomst van de sociale zekerheid 11. Bronvermelding 12. Logboek 3. Hoofdvraag en deelvragen Hoofdvraag: Wat is de toekomst van de sociale zekerheid? Deelvragen: - De geschiedenis van de sociale zekerheid - De veranderingen in de laatste 5 jaar - Wat is de rol van de vergrijzing voor de sociale zekerheid? - De verwachtingen in betrekking tot de sociale zekerheid in de komende 10 jaar 4. De geschiedenis van de sociale zekerheid In 1806 werd door Isaac Gogel (zie foto hieronder) het nationaal belastingstelsel ingevoerd. Heel belangrijk was er toen dat er voor de noodzakelijke levensbehoeften geen Pagina 1 van 17

2 belasting hoefde worden betaald. Er is dus in het begin van de 19e eeuw nog niet echt een sociale zekerheid maar het begin is er. De Anti- Revolutionaire Partij wordt in 1879 de eerste politieke partij in Nederland. In 1854 krijgt Nederland zijn eerste armenwet. Hiervoor waren armen afhankelijk van liefdadigheidsinstellingen. Het Kinderwetje van Van Houten uit 1874 is de eerste wet die in Nederland een einde moest maken aan kinderarbeid. De wet kwam tot stand op initiatief van de liberaal Samuel van Houten en verbood kinderen tot 12 jaar in fabrieken te werken. Landarbeid werd niet verboden. In 1885 vind de oprichting van de Liberale Unie plaats. Deze partij wordt opgericht omdat de confessionele en sociaaldemocratische partijvorming aan het groeien waren. Hierdoor werden de liberalen gedwongen tot een betere organisatie. Er hoorde 62 kiesverenigingen bij de Liberale Unie. In het begin van de 20e eeuw ontstaan er meerdere wetten op het gebied van arbeidsvoorwaarden en sociale verzekeringen. Deze komen tot stand door minister Talma, die op dat moment minister van landbouw is. Het uitgangspunt van Talma is de zelfwerkzaamheid van de arbeider. Op 1 november treedt de wet-aalberse in werking, een werkdag duurt maar acht uur en een werkweek telt 45 uur. Deze wet gold niet voor winkelbedrijven. En in 1938 word het kwartje van Romme ingevoerd. Carl Romme is op dat moment minster van sociale zaken. Hij moedigt met dit spaarplan werklozen aan om van hun steun iedere week een kwartje te laten inhouden. De overheid legt daar dan steeds een kwartje bij. In 1941 werd er een regeling voor loontrekkende ingevoerd waarbij vanaf het derde kind kinderbijslag werd toegekend. Na de oorlog kwamen ook het eerste en het tweede kind aan bod. Sociale zekerheid hield aanvankelijk recht op het bestaansminimum in. Na de Tweede Wereldoorlog komt er een nieuw kabinet onder leiding van Minister-president Willem Schermerhorn en vicepremier Willem Dees. Dit kabinet moet voor de vernieuwing en herstel van de economie en infrastructuur zorgen. Ook moet het bestuur weer goed op orde worden gebracht. Willem Drees zorgt ervoor dat de Werkloosheidswet en de Noodwet Ouderdomsvoorzieningen worden ingevoerd. Drees komt aan zijn bijnaam vadertjes Drees doordat hij in 1956 de Algemene Ouderdomswet oprichtte. Ko Suurhoff heeft de Algemene Weduwen en Wezenwet opgericht in En in 1963 richtte de eerste vrouwelijke premier, Marga Klompe, de Algemene Bijstandswet op. In 1966 komt de Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering tot stand. Een jaar later treed deze wet in werking. Door deze wet krijgen werknemers die door ziekte of gebrek niet kunnen werken. 5. De nieuwe wetten 1854 De Armenwet De grondwet van 1815 zorgden er voor dat de armenzorg een taak van de overheid werd, maar dit was helemaal niet het geval. In eerste instantie werd het verzorgd door de kerk en door particulieren. De gemeentelijke armenbesturen hadden slechts een taak die niet van groot belang was. In 1854 kwam de armenwet die zorgden ervoor dat het toezicht op de particulieren en kerken beter geregeld werd. De wet had niet de bedoeling om een sociale wet te zijn maar om het armenbestuur te regelen. Zodat de negatieve gevolgen voor de maatschappij konden worden voorkomen Het Kinderwetje van Van Houten Het Kinderwetje van Van Houten is de eerste wet in Nederland die een einde moest maken aan kinderarbeid. De wet hield in dat kinderen tot 12 jaar niet meer mochten werken. Er was één enkele uitzondering en dat was dat kinderen wel in de landbouw mochten werken. De kinderen van veel boeren moesten toch het bedrijf overnemen en ze moesten dan toch de dingen leren. Pagina 2 van 17

3 Kinderarbeid was heel gewoon in Nederland totdat deze wet werd ingevoerd. Deze wet is opgericht door Samuel van Houten. Hij was een sociaal-liberale Tweede Kamerlid. De industriële revolutie en de armoede zorgden ervoor dat de ouders hun kinderen niet naar school brachten, maar naar hun werk om zo wat extra bij te verdienen, want het gezin had het al niet zo breed. De werkgevers waren hier natuurlijk erg blij mee, want kinderen waren goedkoop en dus konden er grotere winsten worden gemaakt. In die tijd werd er nauwelijks gecontroleerd dus kinderen bleven gewoon in de fabrieken werken. In 1900 kwam er door de leerplicht wel een eind aan kinderarbeid. De wet verplicht kinderen van 6 tot 12 jaar onderwijs te volgen Ongevallenwet Dit was de eerste socialeverkeringswet in Nederland. Deze wet moest door de Rijksverzekeringsbank worden ingevoerd. Toen de ongevallenwet net was ingevoerd waren alleen werknemers die voor de gevaarlijke industriële bedrijven werkten verzekerd voor de ongevallenwet. De werknemers waren door de ongevallenwet verzekerd tegen de financiële gevolgen die een bedrijfsongeval met zich mee bracht. De uitkering die ze dan kregen bedroeg 70% van het loon met een maximum van 1,27 per dag. In die tijd bestond het ouderdomspensioen nog niet daardoor kregen ze de uitkering hun leven lang uitbetaald. Als een werknemer overlijdt aan de gevolgen van een bedrijfsongeval kon de weduwe een rente van 30% van het loon van haar overleden man krijgen, ook een wees kon onder bepaalde omstandigheden recht hebben op een uitkering. Cornelis Lely(zie foto) was als minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, degene die de ongevallenwet heeft ingevoerd. Er bestond toen namelijk nog geen aparte ministerie van Socialen Zaken. Lely hoorde bij de Liberale Unie. De Ongevallenwet van 1901 is in 1921 ingrijpend veranderd. In 1921 gold de ongevallenwet voor alle bedrijven met uitzondering van land- en tuinbouw, zeevaart en zeevisserij. Die beroepen hadden een eigen ongevallenwet. Na 1921 waren arbeiders niet alleen verzekerd tegen de financiële gevolgen van een beroepsongeval ook konden ze zich laten omscholen en ook werden een aantal beroepsziekte met een arbeidsongeval gelijkgesteld Invaliditeitswet Dit was de Nederlandse sociale wet uit de eerste helft van de 20e eeuw. Lange jaren was er gestreden tussen de liberalen en anti-revolutionairen over de inrichting van de sociale zekerheid. Het Kabinet-Heemskerk kreeg uiteindelijk de Invaliditeitswet tot stand. Deze wet was ontworpen door politicus Talma. De invaliditeitswet ging uit van een verplichte verzekering voor loonarbeiders en een vrijwillige verzekering voor zelfstandige. Er werd dan een pensioentje uitgekeerd bij ouderdom of invaliditeit. Ouderdom gold alleen voor mensen die een leeftijd van 70 jaar hadden bereikt. De groep mensen die al ouder dan 70 was zou van de Staat een pensioentje krijgen, omdat deze groep zich niet had kunnen verzekeren. Door de Eerste Wereldoorlog kon deze wet pas worden toegepast in Het pensioen was net voldoende om eenvoudig van te leven Ouderdomswet Deze wet wordt ook wel de Ouderdomsverzekering genoemd. Deze wet kwam tot stand door minister Aalberse. Piet Aalberse behoorde tot de rooms-katholieken. De Ouderdomswet was bedoeld om mensen met een laag inkomen de mogelijkheid te bieden om zich te verzekeren voor een ouderdomsrente. Deze wet werd uitgevoerd door de Raden van Arbeid en de Rijksverzekeringsbank. De ouderdomsrente begon met 2,27 per week voor ongehuwde en 2,72 voor gehuwden. Later is dit natuurlijk wel verbeterd. In 1923 kon men zich vrijwillig verzekeren voor een uitkering van maximaal 9,08 per week. In de jaren zeventig besloot de politiek dat de Ouderdomswet haar tijd had gehad. Het duurde echter nog wel tot 1990 voordat alle verplichtingen aan Ouderdom verzekerden waren afgehandeld. Pagina 3 van 17

4 1930 ZiekteWet De Ziektewet van 1913 trad door allerlei problemen voornamelijk rond de organisatie van de uitvoering pas in 1930 in werking. Wanneer de werknemer ziek werd had hij recht op een loonsuitkering voor een korte periode. De wet kende ook een mogelijkheid van vrijwillige verzekering. Wanneer je naar de dokter moest of dat je thuis verzorgd moest worden dan viel dat niet onder de Ziektewet. Er bestonden genoeg particuliere ziekenfondsen waarbij de mensen zich vrijwillig konden verzekeren. Een aanvraag van de ziektewet wordt beslist door de Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen. Dat is een overheidsinstelling die verantwoordelijk is voor onder meer de ziektewet Kinderbijslag In Nederland op 1 januari 1941 konden arbeiders vanaf het derde kind kinderbijslag aanvragen. De overheid ging er vanuit dat het loon genoeg was voor het onderhoud van twee kinderen. Na de Tweede Wereldoorlog kon je ook kinderbijslag ontvangen voor het eerste en het tweede kind. Dit gold echter niet voor de zelfstandigen. Die konden pas in 1951 kinderbijslag aanvragen. De algemene Kinderbijslagwet zorgt dat iedereen recht op een bijslag heeft die een kind tussen de 0 en 16 jaar heeft. Kinderen tussen de 16 en 18 jaar hebben recht op kinderbijslag als naar school gaan, arbeidsongeschikt of werkloos zijn. Gaat een kind naar de universiteit of een hogere beroepsopleiding dan heeft de ouder geen recht meer op kinderbijslag Noodwet Drees Omdat er in die tijd veel ouderen niet meer rond konden komen werd er een noodwet ingevoerd. De noodwet ouderdomsvoorziening zorgde in Nederland van 1947 tot 1957 voor de uitbetaling van een uitkering aan alle mannen en alleenstaande vrouwen van 65 jaar en ouder die niet genoeg geld hadden om normaal rond te kunnen komen. Omdat de wet door Willem Drees de minister van Sociale Zaken in die tijd werd ingediend werd de wet ook wel Noodwet-Drees genoemd. Deze wet zorgden ervoor dat iedereen die 65 werd een uitkering kreeg. Iedereen had vanaf zijn 65e dus een soort van pensioen. Dit was ook hard nodig omdat veel mensen financieel beroerd uit de Tweede Wereldoorlog kwamen. De wet was alleen bedoeld als een noodoplossing totdat de definitieve wet goed was uitgedacht en in werking kon treden. In 1957 werd de wet vervangen door de definitieve wet de AOW. Dit was de eerste volksverzekering met een basispensioen Werkloosheidswet De werkloosheidswet werd in 1949 aangenomen maar werd pas in 1952 ingevoerd. Deze wet zorgden ervoor dat werkloze werknemers, met voldoende arbeidsverleden, een werkloosheidsuitkering kregen. De werknemers waren verzekerd voor een loonsuitkering van 80% gedurende een half jaar tot uiterlijk de 65ste verjaardag. Een aanvraag voor een werkloosheiduitkering wordt aangevraagd bij het CWI. Per 1 januari 2004 is de sollicitatieplicht ingevoerd. Dit betekent dat per vier weken minimaal 4 sollicitatie gesprekken moeten zijn uitgevoerd. Door deze plicht kan men zorgen dat mensen niet voor niks een werkloosheiduitkering krijgen Algemene Weduwen en Wezenwet Vroeger had je het niet zo best wanneer de man overleed. Vaak kwamen de vrouwen van de overleden mannen in armoede te zitten met hun gezin. Vaak kwam de kerk je te hulp en leverde je financiële steun. Het gebeurde ook wel eens dat rijke christelijke particulieren te hulp schoten. In 1959 werd de Algemene weduwen en wezenwet ingevoerd. Weduwe en wezen hoefden niet langer meer van giften te leven maar konden een uitkering krijgen zodat ze niet in armoede kwamen te zitten. De Nederlandse AWW (Algemene weduwen- en wezenwet) die weduwen en wezen financieel steunde is laatst afgeschaft en vervangen door de ANW (Algemene Pagina 4 van 17

5 nabestaandenwet) Algemene Bijstandswet Deze wet werd op 1 januari 1965 ingevoerd door minister Marga Klompe. De Algemene bijstandswet kwam in plaats van de armenwet( ) Door de Algemene bijstandswet moest de overheid deze financieren. Eerder deden dat altijd de kerken en particulieren instellingen. Vanaf 1965 was bijstand ook een recht. Toen in de jaren 80 de bijstand niet genoeg omhoog ging om de armen goed van levensonderhoud te zien. Richtte de Raad van Kerken een werkgroep op die armen gingen helpen. Vanaf het begin van de 21e eeuw hebben kerken en particuliere instellingen voedselbanken ingesteld. In 2006 waren er al 8000 huishoudens die gebruik maakten van de voedselbank Algemene Wet bijzondere Ziektekosten Deze wet is in Nederland een verplichte collectieve ziektekostenverzekering voor niet individueel verzekerbare ziektekostenrisico s. Door deze wet kan men ziektekosten, zoals kosten voor een inrichting of opname in een ziekenhuis, vergoed krijgen. Want deze kosten worden niet door de verzekeringen vergoed De Wet Uitbreiding Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte Deze wet werd ingevoerd op 1 maart Deze wet verplicht de werkgever om bij ziekte van de werknemer, gedurende 52 weken 70% van het loon te betalen. Deze wet is inmiddels vervallen door de invoering van de Wet Verlenging Loondoorbetaling bij Ziekte in Dus de Wet Uitbreiding Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte heeft 8 jaar bestaan Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten Dit is een volksverzekering voor iedereen die woont in Nederland en die per 1 januari 1997 in werking trad. Deze verzekering is de opvolger van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet. De verzekering keert uit aan iemand die voor zijn 17e arbeidsongeschikt is geworden en dat op zijn 18e nog steeds is. De verzekering geldt ook voor mensen die tussen hun 18e en 30e arbeidsongeschikt zijn geworden tijdens een studie. Wel moet de duur van de studie dan minimaal 6 maanden zijn. De uitkering is een minimumloon en de hoogte van de uitkering wordt bepaald op basis van het percentage van de arbeidsongeschiktheid. Die bestaat uit: - minder dan 25% arbeidsongeschikt - tussen de 25% en 50% arbeidsongeschikt - tussen de 50% en 80% arbeidsongeschikt - Meer dan 80% arbeidsongeschikt Voor diegene die minder dan 25% arbeidsongeschikt zijn geld de Wajong-uitkering niet. Mensen die tussen de 25% en 80% arbeidsongeschikt zijn kunnen een deel van de Wajong-uitkering krijgen en mensen die meer dan 80% arbeidsongeschikt zijn hebben recht op een volledige Wajong-uitkering. De volledige uitkering bedraagt 75 % van het minimumloon. Per 1 juli 2007 is deze uitkering verhoogd met 70 procent van het minimumloon Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen Deze wet was tussen 1998 en 1 augustus 2004 een verplichte Nederlandse verzekering voor ondernemers. Deze verzekering gaf ondernemers het recht op een uitkering als een zelfstandige of ondernemer arbeidsongeschikt werd. Deze wet leek erg op de WAO voor werknemers. De hoogte van de uitkering hangt af van de uitkeringsgrondslag en de mate waarin de persoon arbeidsongeschikt is. De WAZ-uitkering wordt ingetrokken als de arbeidsongeschikte persoon 65 wordt, overlijdt, zich niet aan de controlevoorschriften houdt, minder dan 25% arbeidsongeschikt wordt. De WAZ is afgeschaft op 1 augustus Als ondernemers nu nog een arbeidsongeschiktheidsverzekering willen kunnen ze terecht bij particuliere verzekeraars. Deze verzekeraars kunnen ondernemers wel weigeren als zij denken dat het risico te groot is. Dan kunnen ondernemers in Pagina 5 van 17

6 aanmerking komen voor een alternatieve verzekering waarvoor geen medische betaling geld. Om voor deze verzekering in aanmerking te komen, moet de ondernemer voor 1 november 2004 een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben gevraagd. Deze alternatieve verzekering wordt aangeboden door particulieren verzekeraars. Wet: Jaartal: Functie van de wet: Oprichter: Armenwet 1954 Regelde het armenbestuur - Kinderwetje van Van Houten 1874 Kinderen tot 12 jaar mochten niet meer werken Samuel van Houten Ongevallenwet 1901 Werknemers waren verzekerd tegen financiële gevolgen die veroorzaakt werd door een bedrijfsongeval Cornelis Lely Invaliditeitswet 1913 Zorgde voor een pensioentje bij ouderdom of invaliditeit Talma Ouderdomswet 1919 Mensen met een laag inkomen de mogelijkheid te bieden om zich te verzekeren voor een ouderdomsrente Aalberse Ziektewet 1930 Als een werknemer ziek was had die recht op een loonsuitkering Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen Kinderbijslag 1941 Iedereen met ene kind tussen de 0 en 16 jaar recht heeft op kinderbijslag Overheid Noodwet Drees 1947 Zorgde voor een uitkering voor mannen en alleenstaande vrouwen die ouder dan 65 waren Willem Drees Werkloosheidswet 1949 Werkloze werknemers een werkloosheidsuitkering kregen Overheid Algemene Weduwen en Wezenwet 1959 Financiële steun voor weduwen en wezen Overheid Algemene Bijstandswet 1965 Bijstand voor mensen om goed van hun levensonderhoud te kunnen voorzien Marga Klompe Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten 1967 Ziektekosten vergoed worden Overheid Wet Arbeidsongeschiktheids-voorziening jonggehandicapten 1997 Keert aan iemand die voor zijn 17e arbeidsongeschikt is geworden en dat op zijn 18e nog steeds is een uitkering uit Overheid Wet Arbeidsongeschikt-heidsverzekering zelfstandigen 1998 Gaf ondernemers het recht op een uitkering als een ondernemer arbeidsongeschikt werd Overheid 6. De verandering in de laatste 5 jaar van de sociale zekerheid Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) Op 29 december 2005 is de WAO vervangen door de wet WIA. Iedereen die op of na 1 januari 2004 ziek is geworden en na 2 jaar nog niet (volledig) hersteld zijn, vallen onder deze regeling. De WIA bestaat uit twee regelingen. De regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA) en de regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). Werknemers die meer dan 80% duurzaam arbeidsongeschikt zijn, vallen onder de IVA. Zij ontvangen een uitkering van 70% van het laatstverdiende loon (met een max. dagloon). Werknemers die meer dan 80% arbeidsongeschikt zijn, maar waarvan de verwachting is dat zij binnen 5 jaar herstellen, ontvangen een WGA-uitkering van 70% van het laatstverdiende loon. Dit duurt zolang niet duidelijk is of de werknemer duurzaam arbeidsongeschikt is. In dat geval gaat hij over naar de IVA. Werknemers die tussen de 35 80% arbeidsongeschikt zijn vallen onder de WGA. Zij krijgen in eerste instantie een uitkering van 70% van het verschil tussen het oude loon en het nieuwe loon. De duur van deze uitkering is minimaal 6 maanden tot maximaal 5 jaar, afhankelijk van het arbeidsverleden. Na deze periode zijn er twee mogelijkheden: - de werknemer werkt tenminste 50% van zijn resterende verdiencapaciteit (RVC). Hij ontvangt een loonaanvulling Pagina 6 van 17

7 van 70% van het verschil tussen oude loon en het loon dat hij zou kunnen verdienen (RVC). - de werknemer werkt minder dan 50% van zijn resterende verdiencapaciteit. Hij krijgt een vervolguitkering van 70% van het minimumloon maal het arbeidsongeschiktheidspercentage. Werknemers die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn, ontvangen geen uitkering en blijven in principe in dienst van de werkgever. Werkloosheidswet (WW) De werkloosheidswet wordt in 2006 op een aantal punten aangepast. In de eerste plaats een aanpassing van de referte-eis, in de tweede plaats een aanpassing van de duur en hoogte van de uitkering. Daarnaast wordt het verwijtbaarheidscriterium versoepeld. a) referte-eis: om sowieso al in aanmerking te komen voor een WW-uitkering moet je voldoen aan de 4 uit 5 eis (4 jaar gewerkt gedurende 5 jaar voorafgaande aan werkloosheid) en de 26 uit 39 eis (26 weken gewerkt in een periode van 39 weken voorafgaand aan werkloosheid). De weken-eis wordt aangepast naar 26 uit 36. Alleen voor sommige onregelmatige werkende (artiesten) wordt nog een aangepaste referte-eis gehanteerd ( 16 uit 39 ). Dit geldt echter niet meer voor seizoenswerkers. Het voornemen is om deze aanpassing in te laten gaan per 1 april b) duur en hoogte: deze worden aangepast. De duur van de WW-uitkering wordt teruggebracht van maximaal 5 jaar naar maximaal 38 maanden. Per gewerkt jaar is er recht op 1 maand uitkering. Dit betekent dat het maximum slechts bereikt kan worden met een arbeidsverleden van 38 jaar. De eerste twee maanden is de hoogte van de uitkering geen 70% maar 75% van het laatstverdiende loon (met max. dagloon). Vanaf de derde maand is de hoogte 70%. Indien een werknemer niet aan de jaren-eis voldoet, komt hij gedurende drie maanden in aanmerking voor een uitkering met een hoogte van 75% (eerste twee maanden) en 70% (derde maand) van het laatstverdiende loon. Deze uitkering vervangt de kortdurende uitkering van 6 maanden 70% van het minimumloon. c) verwijtbaarheid: de toets of iemand verwijtbaar werkloos is of niet, wordt aangepast. In de toekomst is sprake van verwijtbare werkloosheid als de werknemer zich zodanig ernstig heeft misdragen dat van een werkgever redelijkerwijs niet kan worden gevergd dat hij de dienstbetrekking laat voortduren. Werknemers die zelf ontslag nemen hebben - net als nu - evenmin recht op een uitkering. Degenen die zich niet of onvoldoende verweren tegen ontslag zijn in de nieuwe WW niet langer verwijtbaar werkloos en hebben - anders dan nu - dus gewoon recht op een uitkering. Daarmee vervalt dus de noodzaak om pro forma procedures te voeren. Het kabinet streeft ernaar om de aanpassingen van duur en hoogte en de verwijtbaarheidtoets in te voeren met ingang van 1 oktober Inkomensvoorziening oudere werklozen (IOAW/IOW) De IOAW is een vervolguitkering voor oudere werklozen (50 jaar en ouder) die kan worden aangevraagd na afloop van de WW-periode. De IOAW is bestemd voor oudere langdurig werklozen die 50 jaar of ouder waren op het moment dat zij werkloos werden en voor gedeeltelijk arbeidsongeschikte werklozen, ongeacht hun leeftijd, die op 28 december 2005 een IOAW-uitkering ontvingen en geen recht hebben op een toeslag via de Toeslagenwet. De IOAW geldt, nadat de uitkeringsperiode voor de werkloosheidswet inclusief de vervolguitkering is verstreken. Door de komst van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) per 28 december 2005 geldt de IOAW niet meer voor gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. De IOAW-uitkering zal in de loop van 2006 worden vervangen door een toeslag op grond van de Toeslagenwet. Is er geen recht op deze toeslag dan blijft Pagina 7 van 17

8 degene in aanmerking komen voor een IOAW-uitkering. De IOW en IOAW zullen dus naast elkaar blijven bestaan. Indien het wetsvoorstel in werking treedt op 01 oktober 2006, zal de eerste IOW-uitkering ingaan op 01 februari De IOAW blijft gelden voor de oudere WW gerechtigde die werkloos is geworden voor 1 oktober Vanaf 1 februari 2009 zal de instroom in de IOAW langzamerhand afnemen tot heel laag. In het SER-advies WW is een voorstel gedaan voor een herziening van de regeling voor oudere werklozen. Het kabinet heeft ingestemd met de introductie van een tijdelijke inkomensregeling voor ouderen, de IOW. Deze regeling komt in de plaats voor de IOAW en is bestemd voor oudere werklozen met een langdurig arbeidsverleden. In de IOW wordt onderscheid gemaakt tussen 60-plussers en 50-plussers. Voor 50-plussers geldt een sollicitatieplicht met de verplichting tot het aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid. Er zal gekeken worden naar het inkomen van de partner maar niet naar het vermogen of dat van de partner. Voor de 60-plussers geldt ook een sollicitatieplicht, maar het inkomen van de partner of het vermogen en dat van de partner worden buiten beschouwing gelaten. Naar verwachting zal de regeling, na goedkeuring door het parlement, in de tweede helft van 2006 worden ingevoerd voor 50-plussers en 60-plussers die na het ingaan van de regeling werkloos zijn geworden. Deze regeling is tijdelijk en wordt in 2010 geëvalueerd. Ziektekostenstelsel Per 1 januari 2006 is iedereen verplicht om een basisverzekering af te sluiten. Dit is geregeld in de Zorgverzekeringswet (ZVW). Iedereen is en blijft met de AWBZ tegen bijzondere ziektekosten verzekerd. Voor alle verzekerden geldt, dat naast de nominale premie aan de verzekeraars, een inkomensafhankelijke premie moet worden betaald. Heeft men een werkgever of heeft men een uitkering (WW, WAO, WWB), dan is de werkgever of uitkeringinstantie verplicht deze premie te vergoeden. In alle andere situaties is een vergoeding niet verplicht Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) De Wet Maatschappelijke Ondersteuning wil het mogelijk maken dat mensen zolang mogelijk zelfstandig in de maatschappij kunnen functioneren. Daarbij moeten de burgers elkaar in eerste instantie elkaar helpen. Als dat niet kan, dan moet de gemeenten ondersteuning bieden. Elke gemeente mag zelf bepalen hoe zij deze ondersteuning organiseren: door middel van een vrijwilligersnetwerk, het financieren van een sportclub voor ouderen, etc. De gedachten is dat de gemeente het beste zicht heeft op welke dienstverlening het beste past bij iemands persoonlijke omstandigheden. Gemeenten moeten elk 4 jaar een plan opstellen hoe zij de maatschappelijke ondersteuning willen regelen. Daarbij zijn zij verplicht om de inwoners van hun gemeente te betrekken. Dat kunnen de individuele burgers zijn, maar ook bijvoorbeeld cliëntenraden. Zijn zij het niet eens met het voorstel en/of beleid van de gemeente, dan kunnen zij haar ter verantwoording roepen. Het wetsvoorstel WMO is op 14 februari met een grote meerderheid van stemmen aangenomen door de Tweede Kamer. Wel zijn in het oorspronkelijk wetsvoorstel veranderingen aangebracht. 1) De invoeringsdatum van de Wmo verschuift van 1 juli 2006 naar 1 januari ) Tijdelijke zorgplicht wordt structureel compensatiebeginsel De tijdelijke zorgplicht van 3 jaar wordt in het wetsvoorstel vervangen door een structureel compensatiebeginsel. Het compensatiebeginsel verplicht gemeenten om voorzieningen te treffen voor mensen die zich door hun beperkingen niet zelf kunnen redden of die moeite hebben met het meedoen aan de maatschappij. 3) PGB voor alle individuele voorzieningen Gemeenten zijn verplicht om burgers de keuze te bieden tussen een voorziening in natura, een financiële Pagina 8 van 17

9 tegemoetkoming of een persoonsgebonden budget. Dit geldt dan voor alle individuele voorzieningen. 4) Volledige huishoudelijke verzorging naar de WMO De gehele huishoudelijke verzorging wordt vanuit de AWBZ overgeheveld naar de WMO. 5) Ondersteuning van mantelzorgers In de Wmo is nu geregeld dat mantelzorgers en vrijwilligers ondersteuning krijgen als ze tijdelijk niet in staat zijn om te zorgen. Mantelzorgers kunnen bij hun gemeente terecht voor begeleiding bij het vinden van een tijdelijke oplossing. Toeslagenwet (TW) De Toeslagenwet geeft een aanvulling op het inkomen, wanneer het totale (gezins-) inkomen onder het voor het geldende sociaal minimum ligt. Het gaat om een aanvulling op de WW-, Ziektewet- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (WAO, WIA, Wajong en Waz) of om een aanvulling op loondoorbetaling bij ziekte. Het is sinds 1 januari 2005 ook voor zieke werknemers mogelijk een toeslag te krijgen. Dit kan tijdens het tweede ziektejaar. Is een werknemer op of na 1 januari 2004 ziek geworden en langer dan een jaar ziek, dan krijgt een werknemer in sommige geen of minder aanvulling van de werkgever op het loon. Ook geldt in het tweede ziektejaar niet meer dat er minstens het minimumloon moet worden ontvangen. Als het (gezins-) inkomen in het tweede ziektejaar daardoor onder het voor geldende sociaal minimum (bijstandsniveau) zakt, is er recht op een toeslag. Wordt de periode van twee jaar loondoorbetaling verlengd (bijvoorbeeld omdat verwacht wordt dat de werknemer weer snel weer aan het werk kan, of omdat de werkgever zijn re-integratieverplichtingen niet is nagekomen)? Dan kan de werknemer ook in die verlengingsperiode recht hebben op een toeslag. Algemene Ouderdomswet (AOW) In 1 januari 2005 ontving iedere AOW er maandelijks 5 bruto extra en daarnaast in mei 40 bruto. Dit extraatje van in totaal 100 bruto per jaar, wordt ook in de komende jaren toegekend. Vanaf 2006 wordt dit gedaan in de vorm van maandelijkse bijdragen van 9,66 bruto per maand Walvis De wet Walvis is bedoeld als een administratieve lastenverlichting voor werkgevers. Dit betekent concreet dat zij vanaf 01 januari maandelijks hun loonaangiften moeten doen. Ze hoeven dit echter alleen te doen richting de fiscus en niet langer ook richting UWV. Uitgangspunt hierbij is dat het loon voor de loonheffing ook geldt voor de heffing van premies werknemersverzekeringen. Er zijn een aantal uitzonderingen, zoals de auto van de zaak. Als gevolg hiervan tellen voortaan alle loonbestanddelen waarover premies werknemersverzekeringen wordt betaald, mee voor het bepalen van de hoogte van de uitkeringen van deze werknemersverzekeringen. Dus ook de variabele en incidentele loonbestanddelen. Tevens zijn alle dagloonbesluiten vervallen en is er nog maar een dagloonbesluit over en wel het historisch loon. Dit is het loon over het voorgaande jaar. Wet Reïntegratie Arbeidsgehandicapten (wet REA) Deze wet is met de invoering van WIA volledig vervallen. De regelingen uit deze wet zijn ondergebracht in de andere wetten, zoals de WAO en de WIA. Voor mensen die nu al arbeidsgehandicapt zijn volgens de wet REA houden hun aanspraken op de voorzieningen die ze nu hebben, zoals de no risk polis en premiekorting en arbeidsplaatsvoorzieningen. In de WIA is geregeld: Pagina 9 van 17

10 1) premiekorting voor het in dienst houden of nemen van een gedeeltelijk arbeidsgeschikte 2) subsidievoorziening voor het aanpassen van de werkplek 3) no-risk regeling waardoor bij het in dienst nemen van een gedeeltelijk arbeidsgeschikte betaalt het UWV gedurende 5 jaar het ziekengeld van de werknemer (ongeacht oorzaak van ziekte) 4) proefplaatsing zodat een gedeeltelijk arbeidsgeschikte gedurende 3 maanden op proef kan werken. De werkgever betaalt geen loon en de werknemer ontvangt van het UWV een reïntegratie-uitkering. De regelingen zijn in principe voor mensen die onder de Wet WIA vallen en tenminste voor 35% arbeidsongeschikt zijn verklaard. Inmiddels heeft de Eerst Kamer ingestemd met een uitbreiding van het gebruik van de no risk polis naar mensen die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt zijn. Een werkgever die iemand in dienst neemt die na twee jaar ziekteverzuim door het UWV minder dan 35 procent arbeidongeschikt is verklaard, kan bij ziekte van deze werknemer een beroep doen op de no risk polis. Een werknemer valt alleen onder de no risk polis als hij na afloop van de twee jaar loondoorbetaling een andere baan vindt. Ook moet het duidelijk zijn dat het voor de werknemer door zijn ziekte niet mogelijk is om aan het werk te blijven bij zijn oude werkgever. Verder mag de werknemer 13 weken voor het einde van de periode van loondoorbetaling, niet al in dienst zijn bij een andere (dan zijn eigen) werkgever. WGA premieverdeling In de Wet Financiering Sociale Verzekeringen is inmiddels vastgelegd dat werkgevers tot maximaal 50% van de WGA premie mogen verhalen op hun werknemers. In eerste instantie zou dat pas per 1 januari 2007 worden ingevoerd, maar het kabinet heeft toch besloten de premieverdeling per 1 januari 2006 in te voeren. Dit in het kader van de invoering van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). In eerdere berichten is aangegeven dat de hoogte van de WGA-premie voor 2006 niet precies was bepaald. Het vormde een onderdeel van de basispremie voor arbeidsongeschiktheid. Omdat een uitsplitsing van de premie niet bekend was, lag een verdeling van de WGA-premie tussen werkgever en werknemer ook niet voor de hand. Inmiddels is de basispremie voor arbeidsongeschiktheid vastgesteld op 5,40%. In deze premie is een WGAcomponent opgenomen en daarvan is het percentage vastgesteld op 0,09%. De hoogte hiervan is door het UWV ingeschat. Met het vaststellen van dit percentage mogen werkgevers nu voor 2006 dus tot maximaal 50% van 0,09% = 0,045% van het premieloon sociale verzekeringen verhalen op de werknemer. Het gaat om een inhouding op het nettoloon van de werknemer, er is dus geen fiscaal aftrekbaar werknemersdeel in de WGA-premie. De werkgever heeft de eenzijdige bevoegdheid om deze premie te innen. Premies sociale verzekeringen voor 2006 AOW: werknemers 17,90% ANW: werknemers 1,25% AWBZ werknemers 12,55% WAO/WIA-basispremie (Aof): werkgevers 5,40% WAO-rekenpremie (Aok): werkgevers: 0,98% WAO-gemiddelde premie (Aok): werkgevers: 1,10% Awf*: werknemers 5,20% werkgevers 3,45% ZVW-inkomensafhankelijke bijdrage: werknemers 6,50%; werkgevers 6,50% UFO: Pagina 10 van 17

11 werkgevers 0,78% Maximale premie-inkomensgrens werknemersverzekeringen per dag* 168,00 euro Maximale premie-inkomensgrens ZVW per dag* 115,00 euro Franchise Awf-premie per dag* 58,00 euro * Marginale premiepercentage Awf vanaf franchise 58 euro per dag. De inkomensafhankelijke bijdrage van 6,5 procent wordt geheven bij de werknemer en vergoed door de werkgever. Verzekerden zonder werkgeversvergoeding zijn een inkomensafhankelijke bijdrage verschuldigd van 4,4 procent * Bij toepassing op maandlonen wordt uitgegaan van 21,75 dagen in een maand. 7. Wat is de rol van de vergrijzing voor de sociale zekerheid? Voordat we beginnen over de rol van de vergrijzing in de veranderingen van de sociale zekerheid, zullen we even uitleggen wat vergrijzing precies is. Vergrijzing is een verandering in de samenstelling van de bevolking, oftewel de mensen worden gemiddeld ouder. Dat betekent dat er meer oudere mensen zijn dan jongen. Dat heeft meerdere oorzaken: De babyboom (WO2): In veel westerse landen was er naar de 2de wereldoorlog een babyboom, een relatief kort tijdsbestek waarin veel kinderen geboren worden. Daling geboortecijfer: In de jaren zestig en zeventig van de 20ste eeuw was er een daling van het geboorte cijfer. Daardoor ontstaat er een grotere kloof tussen de generaties. Stijging levensduur: De laatste paar jaren is de gemiddelde levensduur enorm gestegen. In 1950 was de gemiddelde levensduur van een man 70,4jaar en die van de vrouw 72,7jaar. Dat was in 2002 bij de man 76,0jaar en bij de vrouw 80,7jaar. De vergrijzing heeft invloed op verschillende dingen, hieronder worden er een paar opgenoemd. Sociaal-economische Invloed: De vergrijzing heeft verschillende gevolgen, zoals die op de sociaal-economisch gebied. Veel westerse landen hebben een sociaal zekerheidsstelsel. Dit stelsel wordt betaald door het omslagstelsel, en bij dat stelsel worden de premies, die betaald zijn door de werkende mensen, doorgegeven aan de mensen die niet werken, de zogenaamde inactieven. In ons land wordt door deze regeling bijvoorbeeld de AOW betaald, over de AOW komt zo meteen meer. Als er vergrijzing op treedt komen er meer mensen die boven de 65+ komen en daardoor stijgen dus het aantal mensen die recht hebben op een AOW-uitkering, en zullen de inkomsten van de premies moeten stijgen om nog alle uitkeringen te kunnen betalen. Dat betekent wel dat de mensen die werken meer geld moeten betalen voor de inactieven. Er is ook een onderzoek gedaan hiernaar, en de gevolgen van de vergrijzing zijn een belangrijk onderwerp in deze onderzoeken. Omdat er een verouderingen van de bevolking aan zit te komen stellen de onderzoekers zich 3 grote problemen voor het beleid van de sociale zekerheid: - De manier waarop de lasten van de vergrijzing verdeeld worden tussen de generaties en binnen de generaties onderling. Hiermee wordt bedoeld hoe de extra kosten van de vergrijzing verdeeld moeten worden, dus of de jongere generaties alles moet betalen of dat de ouderen ook mee moeten betalen en dat soort dingen. Dit is iets heel belangrijks omdat er veel geld in omgaat en dit zorgt er voor dat iedere ouderen, een goede uitkering krijgt. Pagina 11 van 17

12 - De uitbouw van een betaalbare en hoogstaande zorgvoorziening die voor iedereen toegankelijk is. Hiermee wordt bedoeld dat als er meer oudere mensen blijven werken dan zullen de ziektekosten voor de werkgever hoger worden. De oudere mensen blijven iets langer ziek dan gemiddeld, allemaal dingen waardoor de kosten hoger worden. Deze kosten zullen dan gecompenseerd moeten worden. De verzekeringen moeten meer uitkeren en zullen duurder worden. Er moet dus een regeling komen om dit te voorkomen en voor te zorgen dat het niet te duur wordt maar wel een hele goede zorgregeling blijft. - Het optimaliseren van de deelname van ouderen aan het economische, sociale, politieke en culturele leven zodat de kennis, ervaring en vaardigheden van de ouderen nuttig ingezet kunnen worden. Hiermee wordt bedoeld hoe de oudere mensen hun kennis kunnen overdragen aan de jongere generaties zodat er goed en snel gewerkt kan worden. Je kan nog niet precies zeggen hoe groot de omvang en hoe groot de gevolgen van de vergrijzing gaan worden, dat zal de toekomst uit moeten wijzen. De overheid op meerdere manieren extra geld binnen krijgen door de uitkering aan te passen: - Uitkeringen aanpassen aan de inflatie. - De overheid kan de activiteitsgraad verhogen. - De overheid kan de belastingen en sociale lasten verhogen. - De overheid kan er ook voor kiezen om de pensioensinkomens extra te belasten om zo meer geld binnen krijgen. AOW: De AOW, dat is het basis pensioen. Deze wordt betaald door de mensen die werken. De mensen, die werken, betalen 17,9% van hun belastbaar inkomen aan premies voor de AOW ers. Het geld van de premies wordt via het omslagstelsel weer door betaald aan de mensen die recht hebben op een pensioen. Er is nu alleen een probleem opkomst want er komen steeds meer ouderen en er gaan steeds minder mensen werken, oftewel vergrijzing. In Nederland heeft iedere 65+ er recht op een AOW-uitkering, oftewel een basispensioen. Vorig jaar waren er 2,4 miljoen mensen die deze uitkering ontvingen, en bij elkaar ontvingen ze 21 miljard euro. Een echtpaar ontvangt elke maand twee keer euro. De AOW is het eerste wat je krijgt, als je met pensioen gaat. Ten tweede is het pensioen die de mensen hebben opgebouwd toen ze nog werkzaam waren. Door de hoge prijzen er van willen ze nu een leeftijdsgrens veranderen. Nederlanders beginnen, in vergelijking met tientallen jaren geleden, later met werken maar ze leven wel langer. Dit is geconstateerd door werkgevers. Steeds minder jongeren gaan werken, daardoor ontstaan er weer personeelstekorten en dus als de oudere mensen langer aan het werk blijven, kunnen deze tekorten opgelost worden. De ondernemersorganisatie VNO-NCW denkt, dat ze door de AOW-uitkeringen later uit te keren, een beetje financiële ruimte voor zichzelf te creëren maar daar voelen de vakbonden helemaal niets voor. Daarnaast vind de vakcentrale FNV een hogere AOW-leeftijd helemaal niets. Daarnaast heb je ook nog de VUT. Dat is de Vervroegde Uittreding. Dat betekent dat de werkende mensen eerder stoppen met werken dan bij 65 jaar. Daar waren voor 1 januari 2006 fiscale dingen voor geregeld en nu heb je de levensloopregeling. Dat is een regeling die bestaat om het sparen voor een periode van onbetaald verlof. Deze regeling zorgt er dan voor dat je toch nog een vervangend inkomen heb gespaard. Dit verlof kan je ook gebruiken voordat je met pensioen gaat waardoor je eerder kan stoppen met werken. De vakbeweging is hier heel erg op tegen. De beweging richt zich er als eerst op om de er voor te zorgen dat er zo veel mogelijk 55- tot 65- jarigen blijven werken want volgens Roozemond van de FNV is daar nog veel te halen. Zij Pagina 12 van 17

13 zegt: Onder die grens van 65 kunnen we arbeidsparicipatie nog sterk verhogen. Kijk eens naar het aantal mensen in die leeftijdsgroep die momenteel vervroegd uittreedt. Ze vindt ook dat met goede scholing, de oudere mensen onder ons langer aan het werk kunnen blijven. Verder kan naar haar mening ook de arbeidsparticipatie van vrouwen omhoog, wat simpelweg gewoon betekent dat er meer vrouwen moeten gaan werken. Dit kan er voor zorgen dat het draagvlak van de AOW-premies wordt vergroot. Dit kan ook gebeuren als de ouderen tot 65jaar langer hun baan houden. Er zijn ook voordelen aan de hogere leeftijdsgrens, waarvan ook de mensen, die recht hebben op een AOW, kunnen profiteren. De PGGM-zegsman zegt Doordat zij hun rechten met twee jaar uitstellen, is er meer geld beschikbaar. Hiermee probeert hij uit te leggen dat als mensen langer doorwerken ook meer geld beschikbaar hebben als ze uiteindelijk toch met pensioen gaan. Er zijn minder gepensioneerden hierdoor, terwijl in dezelfde tijd wel het aantal werkende mensen toeneemt. Het zou goed kunnen dat daardoor de AOW-premie omlaag gaat. Er zijn ook mensen zoals bouwvakker en mensen in de zorgsector, die helemaal niet vrolijk worden van een hogere leeftijdsgrens. Het werk kan heel erg zwaar zijn voor mensen zowel lichamelijk als geestelijk. Deze mensen zal al wat sneller versleten dan andere en dus zullen deze mensen eerder met pensioen willen en gaan dan andere mensen met een lichter beroep. 8. De verwachtingen in betrekking tot de sociale zekerheid in de komende 10 jaar De sociale zekerheid kan in de toekomst natuurlijk alle kanten op. Maar toch weet men al wat verwachtingen te schetsen voor de toekomst van de sociale zekerheid. Bij de toekomst ga ik uit van het jaar Belangrijke verwachtingen in de toekomst: - Een grote afstand tussen de sociale zekerheid die mensen willen en het stelsel dat zij in 2020 verwachten. Van de mensen momenteel zou 68% het huidige stelsel willen houden, maar minder dan 10% van de mensen verwacht dat dit ook werkelijk zal gebeuren. - Een ruime meerderheid van de mensen verwacht in de toekomst dat de collectieve pensioenen zullen afnemen. Er wordt verwacht dat de pensioenleeftijd in 2020 hoger zal zijn, dat gepensioneerden ook AOW-premies moeten betalen en dat mensen met een aanvullend pensioen niet hoeven te rekenen op 70% van hun eerdere loon. Ook wordt er verwacht dat het verschil tussen uitkeringen en lonen groter zal worden. - Men verwacht dat driekwart van de burger gaat denken dat de uitkeringsontvangsten en ook mensen met alleen AOW in 2012 veel moeilijker zullen hebben om rond te komen dan nu. - Fundamentele veranderingen in het stelsel zullen weinig steun krijgen. Veel mensen zien wel iets in het systeem waarbij arbeidsongeschikten en werklozen tegen het minimumloon werk moeten verrichten. - Door de vergrijzing zullen de ongelijkheid en armoede de komende jaren iets oplopen. Gemiddeld gezien hebben ouderen een lager inkomen dan werkende en het aandeel van de ouderen in de bevolking zal geleidelijk aan toenemen. - Als het beleid van Nederland wordt doorgetrokken in de toekomst. Zal Nederland in de richting van een Amerikaans of Zweeds stelsel komen te liggen. Minder uitkeringen dan verwacht 72% van de mensen denkt dat de AOW ers in 2020 veel moeilijker zullen rondkomen dan op dit moment. Nog meer mensen verwacht dat bijstandontvangers in de toekomst moeilijk zullen rondkomen. Ook voor de WW ers en WAO ers is men niet optimistisch, want er wordt verwacht dat deze mensen in 2020 minder goed hun van hun uitkeringen zullen rondkomen. Pagina 13 van 17

14 Fundamentele veranderingen ongewenst Er is weinig steun voor veel fundamentele veranderingen van de sociale zekerheid. Een minderheid van de mensen is voorstander van een gedeeltelijk basisinkomen, een spaarmodel of een ministelsel. Workfare is de enige toekomstvariant die wel door de meerderheid word gekozen. De overheid zorgt er dan voor dat werklozen en arbeidsongeschikten nuttig werk voor de samenleving kunnen doen, in ruil voor een minimumloon. Dit mag men dan niet weigeren tenzij men ernstig ziek is. De meningen van jongeren en ouderen over de sociale zekerheid Het oordeel van de huidige jongeren wijkt bijna niet af van de mening van de oudere generaties. Jongeren wensen zelf een lagere gemiddelde pensioenleeftijd dan oudere. Wel vinden de jongeren dat gepensioneerden in de toekomst AOW-premie moeten betalen. Ongelijkheid en armoede nemen licht toe door de vergrijzing Door de vergrijzing zullen de armoede en ongelijkheid de komende jaren iets toenemen. Bij een berekening van enkele beleidsscenario s werden gunstige effecten behaald bij een scenario waarbij de arbeidsdeelname wordt bevorderd. Enkele andere varianten leiden tot grotere stijgingen, maar de verschillen zijn niet groot. In een van die scenario s verwacht men dat het aantal arbeidsongeschikten en werklozen zullen verminderen. Dit zorgt er wel voor dat het aantal uitkeringsontvangers vermindert, maar het leidt tot hogere armoedepercentages. Een Amerikaans-Zweeds toekomstbeeld De aanpassingen die de laatste tijd in de sociale zekerheid zijn aangebracht, lijken de richting op te gaan van een Amerikaans model. De elementen die in Nederland altijd belangrijk waren, zijn de afgelopen jaren van minder belang geweest. Werkgevers en vakbonden spelen nu een minder belangrijke rol. Maar ook gaan veel aanpassing de richting op van een Zweeds model. Er zijn meer financiële prikkels gekomen, de marktwerking werd groter, de collectieve regelen werden beter verdeeld en de eigen verantwoordelijkheid van burgers en werkgevers werden van groter belang. 9. Meningen van mensen in de politiek over de sociale zekerheid Meningen van verschillende politieke partijen over de toekomst van de sociale zekerheid. Naam van persoon of partij: Mening van persoon of partij: Aart Jan de Geus, van de CDA. - Vind dat de sociale zekerheid ook in de toekomst sociaal en betaalbaar moet zijn. - Minder mensen zouden afhankelijk moeten zijn van een uitkering. - Door mensen aan het werk te zetten, zorgen we er later voor dat de sociale zekerheid betaalbaar blijft. - Uitkeringen zullen niet worden verlaagd, maar wel zullen mensen worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid om ziekte of werkloosheid te voorkomen. - Grootste zorgen is hoe we ouderen langer aan het werk kunnen krijgen - Vind dat we moeten ophouden om door belastingvoordelen te stimuleren dat mensen eerder met pensioen gaan. - En als ze eerder met pensioen willen gaan moeten ze daar zelf maar voor sparen VVD - Wil pas in 2010 de AOW-gerechtige leeftijd verhogen - Zijn voor de afschaffing van de bijstand van 27 jaar en de afbouw van de ontslagbescherming - Het aantal ouders dat nog werkt moet worden vergroot Pagina 14 van 17

15 - Ingrijpende hervorming van de bijstand - Mensen met uitkering moeten verplicht aan het werk - Bijstandswet moet worden aangepast 10. Conclusie over toekomst van de sociale zekerheid Hoofdvraag was Wat is de toekomst van de sociale zekerheid? Volgens ons heeft de sociale zekerheid zeker nog een toekomst en we denken niet dat de sociale zekerheid ooit zal verdwijnen omdat het gewoon een heel goed geregeld systeem is met heel erg veel voordelen. Er zullen wel een heleboel dingen gaan veranderen in de toekomst door onder andere de vergrijzing. Dus kortom we denken dat de sociale zekerheid nog een hele goede toekomst heeft. Tenminste dat hopen we want anders komen wij misschien later ook in geldproblemen. Wel vinden we dat het wel betaalbaar moet blijven voor iedereen. Toen wij dit onderwerp kozen, wisten we ook niet precies wat we konden verwachten omdat we nog niet echt veel wist over dit onderwerp. We wisten wel wat de wetten betekenden maar niet hoe het allemaal precies werkten. Maar nu hebben we er toch heel wat uurtjes in zitten, en we denken dat we er veel van hebben geleerd. Op het laatst werd het ook nog een heel leuk onderwerp om een verslag over te maken en heel eerlijk gezegd had ik dat niet verwacht van dit onderwerp. Er is ook heel erg veel over te vinden op internet en in de kranten. Daardoor wordt het opzoeken van informatie al een heel stuk makkelijker. 11. Bronvermelding Internet: /242127/realItemId/242127/pageId/193077/instanceId/193511/ Pagina 15 van 17