4,9. Praktische-opdracht door een scholier 2318 woorden 28 januari keer beoordeeld

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 2318 woorden 28 januari ,9 45 keer beoordeeld Vak Economie Inhoud 1 Inleiding 2 Sociale uitkeringen 3 Hoe heeft de WAO zich de afgelopen 15 jaar ontwikkeld 4 Conclusie 5 Bronvermelding 6 Bijlage 1 7 Bijlage 2 Inleiding Rond maart kregen wij de opdracht een Praktische opdracht te maken. We konden kiezen uit de volgende onderwerpen: Sociale zekerheid, Internationale arbeidsverdeling en Privatisering. We hebben voor sociale zekerheid gekozen omdat we daar allemaal direct mee te maken krijgen. Dat is niet het geval bij Internationale arbeidsverdeling en Privatisering. We hebben de volgende hoofdstukken in ons werkstuk opgenomen: - Sociale uitkeringen. - Hoe heeft de WAO zich de afgelopen jaren ontwikkeld? - Conclusie Omdat we niet alles op de maximaal 3 pagina s hebben kunnen schrijven hebben we ook een bijlage in het werkstuk opgenomen. In deze bijlage staat meer informatie over de WAO. We proberen in dit werkstuk uit te zoeken hoe het staat met de sociale zekerheid in Nederland. Sociale uitkeringen. In Nederland hebben we een grote hoeveelheid aan instanties die met sociale zekerheid te maken hebben. Ze zijn onderverdeeld in 3 groepen: werknemersverzekeringen, volksverzekeringen en sociale voorzieningen. Werknemersverzekeringen gelden alleen voor werknemers en dienen ervoor dat als de werknemer ziek wordt of dergelijks, dat deze recht heeft op een uitkering of voorzieningen. Volksverzekeringen worden ingehouden op het loon van de werknemer, net als de loonbelasting. Ze zijn bedoeld voor elke inwoner van Nederland, iedereen heeft er dus recht op. De sociale voorzieningen geven een bescherming van het inkomen tot het sociaal minimum. Ze worden volledig gefinancierd uit de algemene middelen. Omdat het werkstuk niet zo groot mag zijn bespreek ik alleen de belangrijkste: WAO, WW, AOW, ANW, ABW,. WAO De Wet Arbeids Ongeschiktheid geldt voor mensen van 64 jaar of jonger die na een wachttijd van 52 Pagina 1 van 6

2 weken nog voor tenminste 15 % arbeidsongeschikt zijn voor arbeid. De WAO wordt betaald door de werkgever. In 1999 maakten mensen gebruik van deze instelling. De WAO was ingesteld in Per 1 jan is de wet aangepast, op ambtenaren is de regeling nu ook van toepassing. WW De WerkeloosheidsWet wordt door de werknemer en werkgever samen betaald. De WW was ingesteld in Net als bij de WAO gaat de WW in korte tijd ook voor ambtenaren gelden. Je kunt een beroep doen op de WW als je gewerkt hebt als werknemer en nu werkeloos bent. De hoogte en de duur van de uitkering hangt af van je arbeidsverleden. In 1997 maakten gemiddeld mensen gebruik van deze instantie. AOW De Algemene Ouderdoms Wet geldt voor alle mensen in Nederland die 65 jaar of ouder zijn, men krijgt dan een uitkering. In 1997 ontvingen miljoen mensen AOW. Deze mensen hadden daarnaast bijna allemaal ook andere inkomsten, zoals een aanvullend pensioen of inkomsten uit vermogen. Er werd totaal uitgekeerd De AOW wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank. De AOW werd ingesteld in ANW De Algemene Nabestaanden Wet geld voor mensen die net weduwe/weduwnaar zijn geworden. Deze wet heette tot 1996 de Algemene Weduwen- en Wezenwet (AWW). Deze wet wordt net als de AOW uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank. In 1997 gebruikten mensen deze instelling. ABW De Algemene BijstandsWet werd ingevoerd in Mensen die een inkomen hebben onder het maatschappelijk vastgesteld minimumloon, kunnen een bijstand krijgen. In 1999 maakten mensen hiervan gebruik. IOAW Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte werkloze Werknemers. In 1999 gebruikten mensen deze voorziening. Hoe heeft de WAO zich de afgelopen 15 jaar ontwikkeld? Algemeen. Na een wachttijd van 52 weken kan je in aanmerking komen voor de WAO (wet op de arbeidsongeschiktheid verzekering). Je hebt recht op de uitkering als je na die 52 weken nog voor 15% arbeidsongeschikt bent. Je bent arbeidsongeschikt als je in het algemeen niet meer kan werken. Als je niet in je eigen tak van werk kan werken maar wel in een andere tak dan ben je niet Arbeidsongeschikt. Hoogte WAO-uitkering. De hoogte van de WAO-uitkering hangt af van de mate van arbeidsongeschiktheid en het loon dat u verdiende. Ook de leeftijd waarop je in de WAO komt, speelt een rol. De WAO kent twee uitkeringen: de loondervingsuitkering de vervolguitkering Loondervingsuitkering. De loondervingsuitkering is een percentage van het dagloon. Hoe dat allemaal berekent word, kun je lezen in bijlage 1. Ook de mate waarin je arbeidsongeschikt bent heeft invloed op je uitkering, ook dit kan je vinden in bijlage 1. Alle vaste onderdelen die je voor je arbeidsongeschiktheid verdiende worden meegerekend in het dagloon. Het dagloon zit wel aan een maximum. Hieronder staat een tabel met de maxima van het dagloon van 1985 tot Datum Dagloon in ƒ Dagloon in t/m ƒ 262,28 119,02 Pagina 2 van 6

3 t/m ƒ 263,50 119, t/m ƒ 265,87 120, t/m ƒ 270,60 122, t/m ƒ 274,01 124, t/m ƒ 278,75 126, t/m ƒ 282,88 128, t/m ƒ 286,84 130, t/m ƒ 289,59 131, t/m ƒ 292,17 132, t/m ƒ 294,42 133, t/m ƒ 297,51 135, t/m ƒ 301,83 136, t/m ƒ 305,96 138, t/m ƒ 310,95 141, t/m ƒ 315,09 142, t/m ƒ 319,06 144, t/m ƒ 324,58 147, t/m ƒ 337,33 153,07 Vervolg uitkering. De vervolguitkering is een percentage van het vervolgdagloon (tot een bepaald maximum). Hoe de vervolguitkering berekend wordt kan je lezen in bijlage 2. De vervolg uitkering kan doorlopen tot je 65 jaar. Belangrijke veranderingen in de WAO van 1985 tot nu. Op 1 januari 1987 wordt, na jarenlange voorbereidingen, een veranderd stelsel van de WAO gelanceerd. Het blijkt echter al snel dat nu nog meer mensen in aanmerking komen voor een WAO uitkering. Dit is ook te zien in de grafiek. Na 1987 blijft de lijn zich stijgend voorzetten. Hij gaat zelfs nog wat steiler lopen dan rond In 1992 gaat de Eerste Kamer akkoord met een aantal wetten. In deze wetten staat een groot aantal maatregelen die werkgevers en werknemers moeten aanzetten om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid terug te dringen. Het lijkt erop dat het deze keer wel werkt want in 1996 is het aantal al sterk gedaald. Toch komt er daarna weer een stijging, dus echt effectief is het niet geweest. In 1997 komt er een verandering in de organisatie van de sociale zekerheid. Deze verandering heeft weinig invloed op het aantal uitkeringen. Uit het kranten artikel in bijlage 2 blijkt dat sommige belangrijke personen een soort hervorming willen in de WAO om het aantal uitkeringen te verminderen. In mei wordt het rapport van deze commissie verwacht. We zijn benieuwd wat erin zal staan. Conclusie In de loop van de jaren heeft de sociale zekerheid zich ontwikkeld. Met vooral hoge uitkeringen rond Toch is het aantal niet sterk veranderd, het schommelt tussen de en uitkeringen. Vanaf 1985 stegen de uitgaven aan de WAO. In 1993 was dit voor de overheid genoeg en werden er wetten ingevoerd waaronder de Wet terugdringing beroep op de arbeidsongeschiktheidsregelingen. Door deze wet daalde het aantal uitkeringen in 1996 tot uitkeringen. Na 1996 komt er weer een stijgende lijn Pagina 3 van 6

4 in het aantal uitkeringen. Binnenkort zal er weer een verandering worden aangebracht in het WAO stelsel om opnieuw het aantal uitkeringen te verminderen. ER zal dan een rapport worden gepubliceerd. In dat rapport zal geen heel nieuw stelsel worden uitgelegd, maar er worden wel hele grote veranderingen verwacht. Als dit stelsel zich doorzet dan zal het aantal WAO ers zeker teruggedrongen worden. We zijn benieuwd of dit hervormde stelsel er ooit komt. Bronvermelding Dit zijn de bronnen die wij voor ons werkstuk gebruikt hebben: - De kleine gids Voorlichtingscentrum Sociale verzekering Utrecht Bijlage 1 Loondersvingsuitkering. De loondervingsuitkering wordt berekent via het dagloon. Dit dagloon is gebonden aan een maximum. Deze maxima staan op bladzijde 4. Hoe het dagloon berekend wordt zullen we nu uitleggen. Een dagloon kan als volgt worden berekend: maandloon x 12 + vakantietoeslag + vaste loonbestanddelen 261 (werkdagen per jaar) Niet alleen het dagloon heeft invloed op je uitkering, maar ook de mate waarin je arbeidsongeschikt bent verklaard. Hieronder staat een tabel met het aantal procent dat je uitgekeerd krijgt van je dagloon als je een bepaald aantal procent arbeidsongeschikt bent verklaard. Bij een arbeidsongeschiktheid van bedraagt de WAO-uitkering: 15 tot 25% 14 % van het dagloon 25 tot 35% 21 % van het dagloon 35 tot 45% 28 % van het dagloon 45 tot 55% 35 % van het dagloon 55 tot 65% 42 % van het dagloon 65 tot 80% 50,75% van het dagloon 80 tot 100% 70 % van het dagloon De duur van de loondervingsuitkering hangt af van de leeftijd waarop je in de WAO komt. Leeftijd op het moment dat WAO wordt toegekend Duur loondervingsuitkering t/m 32 jaar 0 jaar 33 t/m 37 jaar ½ jaar 38 t/m 42 jaar 1 jaar 43 t/m 47 jaar 1½ jaar 48 t/m 52 jaar 2 jaar 53 t/m 57 jaar 3 jaar 58 jaar 6 jaar 59 jaar en ouder tot 65 jaar Na afloop van de loondervingsuitkering krijg je als je nog arbeidsongeschikt bent een vervolguitkering. Pagina 4 van 6

5 Vervolguitkering. De vervolguitkering is een percentage van het vervolgdagloon (tot een bepaald maximum). Het vervolgdagloon wordt als volgt berekend: voor elk jaar dat je op het moment dat de WAO-uitkering ingaat ouder bent dan 15 jaar, tel je 2% van het verschil tussen je vroegere loon en het minimumloon op bij het minimumloon. Duur vervolguitkering De vervolguitkering kan, als je hem steeds opnieuw aanvraagt doorlopen tot je 65e jaar. voorbeeld Rekenvoorbeeld WAO-uitkering: Leeftijd bij aanvang WAO-uitkering 41 jaar Arbeidsongeschiktheid 65-80% Dagloon ƒ 240,- Minimumloon per dag (fictief): ƒ 100,- Volgens de tabel krijgt de persoon eerst een jaar loondervingsuitkering (per dag 50,75% van ƒ 240,- = ƒ 121,80). Daarna krijgt hij een vervolguitkering die als volgt wordt berekend: stap 1: 41 jaar - 15 jaar = 26 jaar stap 2: 26 x 2 = 52 (%) stap 3: 52% van (ƒ 240,- - ƒ 100,- = ƒ 140,-) = ƒ 72,80 stap 4: vervolgdagloon = minimumloon (ƒ 100,-) plus aanvulling (ƒ 72,80) = ƒ 172,80 De vervolguitkering is 50,70% van ƒ 172,80 = ƒ 87,70 per dag. Het verschil tussen de loondervingsuitkering en de vervolguitkering is het zogenoemde WAO-gat, in dit geval ƒ 121,80 - ƒ 87,70 = ƒ 34,10 per dag. Bijlage 2 Dit kranten artikel stond in het AD op dinsdag 3 april `Wao-stelsel fors aanpassen' Van een onzer verslaggeefsters Alleen mensen die geen enkele vorm van werk meer kunnen doen, zouden in de wao terecht moeten komen. Voor de zieke werknemers die nog (gedeeltelijk) aan de slag kunnen, moet een aparte tijdelijke uitkering komen. Dat vindt voorzitter Flip Buurmeijer van het Landelijk instituut sociale verzekeringen (Lisv), het overkoepelend orgaan in de sociale zekerheid. Volgens Buurmeijer moeten mensen met deze `reïntegratie-uitkering' er alles aan doen weer aan werk te komen. Probeert een werknemer dat niet hard genoeg, dan kan hij sancties opgelegd krijgen of zelfs zijn uitkering kwijtraken en in de bijstand belanden. Buurmeijer deed zijn voorstel gisteren bij het congres `De wao: van risico's naar kansen', dat het ministerie van Sociale Zaken speciaal voor ondernemers had georganiseerd.,,voor alle duidelijkheid: ik heb niet de pretentie om hier een nieuw stelsel te introduceren'', zei hij. Maar zijn ideeën liggen volgens hem dicht bij de aanbevelingen die de wao-commissie Donner op dit moment voorbereidt. Het rapport van deze commissie, waar werkgevers, bonden en politiek Den Haag met spanning naar uitkijken, wordt in mei verwacht. Buurmeijer wil forse aanpassingen van het wao-stelsel, omdat het huidige `niet evenwichtig is'.,,de wao Pagina 5 van 6

6 is op dit moment een schadeverzekering voor het loon dat een werknemer door ziekte misloopt. Die theoretische loonschade speelt nu een veel grotere rol bij de vaststelling van de mate van arbeidsongeschiktheid dan de daadwerkelijke handicap'', aldus de Lisv-voorzitter. Dat stimuleert mensen niet om weer aan het werk te gaan.,,er wordt vooral gekeken naar wat iemand níet kan, maar we moeten weer kijken naar wat iemand nog wél kan. Als een werknemer een volledige wao-uitkering krijgt, denkt hij dat hij niet meer kan werken en gaat hij dus ook niet op zoek naar een nieuwe baan. Terwijl volledig afgekeurden ook best ergens anders aan de slag kunnen.'' Buurmeijer zegt dat daarom de huidige klassen van arbeidsongeschiktheid het best kunnen worden afgeschaft. De wao zou alleen nog moeten blijven bestaan voor die mensen die `echt geen arbeidscapaciteit meer hebben'. Dat zijn in de praktijk ernstig zieke mensen met bijvoorbeeld een steeds erger wordende spierziekte of een ernstige handicap. Buurmeijer vindt dat deze mensen zonder meer 70 of zelfs 80 procent van het laatstverdiende loon moeten krijgen. Volgens de Lisv-voorzitter rust er op dit moment een taboe op discussies over de ontslagbescherming voor zieke werknemers.,,bij mensen die in de ww of in de bijstand zitten, vinden we het allemaal heel normaal dat ze op hun uitkering worden gekort als ze niet hun best doen om weer aan de slag te komen. Maar bij wao'ers kan dat kennelijk nog steeds niet.'' De gedeeltelijk arbeidsongeschikten, die nog wel op de een of andere manier weer aan het werk kunnen, moeten in de visie van Buurmeijer, net als werklozen ook een soort ww-uitkering krijgen. Die is ook 70 procent van het laatstverdiende loon. Maar, anders dan bij de wao, is deze uitkering tijdelijk en kunnen mensen worden gekort op hun uitkering of zelfs in de bijstand belanden als ze niet meewerken aan hun herstel. Het CNV pleitte er vorig jaar ook al voor om wao'ers die slechts gedeeltelijk zijn afgekeurd als gewone werklozen te beschouwen. Volgens de christelijke vakcentrale wordt op deze manier voorkomen dat zieke werknemers een `stempel op hun voorhoofd' krijgen zodra ze in de wao belanden. Pagina 6 van 6