Anatomie: Hoe moet een cavia eruitzien?

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3464 woorden 24 mei ,7 155 keer beoordeeld Vak Biologie Anatomie: Hoe moet een cavia eruitzien? Een goede cavia moet stevig aanvoelen en zijn gestalte moet in verhouding zijn tot de leeftijd. Een brede krachtige kop en een korte stevige nek met sterk gespierde, brede, oplopende schouders zijn het hoofdkenmerk van de cavia. Naar achteren toe wordt de cavia wat smaller met een goed afgeronde achterhand. De kop moet breed zijn tussen ogen en oren met een sterk gebogen neusbeen (dit heet men een Romeinse neus) en goed ontwikkelde wangen. Een te scherpe, lange en puntige kop (rattenkop) is een zware fout. De oren moeten loodrecht van de kop afstaan en vrij van scheurtjes zijn, de ogen groot, rond en iets uitpuilend. De cavia heeft korte stevige pootjes met vooraan vier en achteraan drie tenen. Let erop dat de nagels niet te lang worden. Op tentoonstellingen wordt hier speciaal op gelet. Als je wil deelnemen aan een tentoonstelling moet je cavia hoe dan ook goed verzorgt en netjes zijn. Wij zijn begonnen met gladharige havanna's en goud-agouti's. Ondertussen is onze collectie al uitgebreid met gladharige crèmes en borstelharigen. Die laatste vind ik heel grappig, het lijken precies punkers. We hebben eventjes geprobeerd met een langharige, jammer genoeg was het beestje niet erg sterk en is hij doodgegaan. Langharige cavia\'s moeten heel goed verzorgd worden, dagelijks borstelen en regelmatig wassen is de boodschap. Niets houd je echter tegen om een "straat" cavia te houden. Zelf hebben we er zo twee en het zijn de taaiste van het hele stel. We hebben een heel mooie zwart-wit gevlekte die, ondanks zijn kleine gestalte, toch maar de baas is van het hok. Rascavia's fokken is evenwel een héél leuke hobby. Soorten cavia's De tijd dat cavia's als een soort aanhangsel bij de raskonijnen werden aanzien is lang voorbij. Tegenwoordig krijgen ze hun eigen plaatsje in het spotlicht en is het fokken van cavia's voor steeds meer mensen een volwaardige liefhebberij. Er bestaan 9 soorten rascavia\'s en elke soort komt in verschillende kleurvariëteiten voor. Bij de ene soort vind je al meer kleur dan bij de andere, de gladharigen bijvoorbeeld kunnen een hele kleurboek vullen. Erfelijkheidsleer Kleurslagen Agouti Eenkleurige variëteiten Zwart Havanna Rood Buff Goud Crème Lila Beige Wit tekeningvariëteiten Schildpad Driekleur (Schildpad en wit) Rus Hollander Japanner Brindle Agouti's of wildpatroon De Agouti cavia's tonen een patroon dat typisch is voor wildkleurige cavia's. Het dek is samengesteld uit drie verschillende haarsoorten: 1e groep: De haren vertonen twee kleurzones: de dekkleur en een zeer uitgestrekte grondkleur 2de groep: De haren gelijken sterk op die van de eerste groep maar zij vertonen een ticking van dezelfde kleur als de grondkleur of een aanverwante kleur. Deze haren hebben drie zones, de ticking op de haartoppen, de tussenkleur en tenslotte de grondkleur. 3e groep: een zeker aantal eenkleurige haren, van dezelfde kleur als de grondkleur van de twee voorgaande groepen. De ticking op de haren van de tweede groep en de uiteinden van de eenkleurige haren van de derde groep vormen samen de ticking. Samengevat heeft men dus eerst de onderkleur, Pagina 1 van 6

2 daarna de hoofdkleur op een gedeelte van de haren. Aan de top laat een deel van de haren de grondkleur zien, andere zijn geheel of gedeeltelijk zwart. Samen vormen zij een "ticking", deze moet zo regelmatig mogelijk over het ganse dek verspreid zijn behalve aan de buikkant. Die moet hetzelfde kleur hebben als de hoofdkleur maar zonder ticking. De op die manier gekleurde buikzone moet zo smal mogelijk zijn en mooi afgelijnd. De onderkleur is de kleur die het dichts bij het lichaam ligt, de dekkleur is de haarkleur aan de uiteinden, de zichtbare kleur. Gemeenschappelijke kleurfouten bij alle Agouti\'s Lichte fouten Iets zwakke of iets donkere dekkleur - onvoldoende sterke grondkleur - nogal zwakke buikkleur - te uitgestrekte of slecht afgelijnde kleur op nogal zwakke buikkleur - enkele foutief gekleurde harten - wat bleke oogring - iets te veel ticking op de benen. Zware fouten Duidelijk te zwakke of te donkere dekkleur - te zwakke grondkleur - te lichte buikkleur - veel foutief gekleurde haren - witte nagel(s) - te weinig pigment op de oren of voetzolen wanneer deze moeten gekleurd zijn - te sterk gekleurde oren of voetzolen bij zalmkleur. Beschrijving van de agoutikleuren Goud- Agouti Het dek is warm kastanjerood met een gelijkmatige zwarte ticking. De buik heeft dezelfde kleur maar zonder ticking. De oren, voetzolen en de nagels zijn zwart. De oogkleur moet zo donker mogelijk bruin zijn. De grondkleur op het dek en de buik is zwartachtig blauw Grijs- Agouti Het dek is roomkleurig geel met een gelijkmatige zwarte ticking, de buik heeft dezelfde kleur maar zonder ticking. De oren, de voetzolen en de nagels zijn zwart. De ogen zijn zwartachtig bruin. De grondkleur op het dek en de buik is zwartachtig blauw. Deze kleur is moeilijk zuiver te fokken. Zilver- agouti Het dek is zilverachtig grijs met een gelijkmatige zwarte ticking, de buik heeft dezelfde kleur maar zonder ticking. De oren, de voetzolen en de nagels zijn zwart. De ogen zijn zwartachtig bruin. De grondkleur op het dek en de buik is zwartachtig blauw. Cinnamon- of kaneel- Agouti Het dek is zilverwit met een gelijkmatige kaneelkleurige ticking. De buikkleur is zilverachtig wit maar zonder ticking. De oren en de voetzolen zijn lichtbruin, de nagels bruin. De ogen zijn donker bruin en hebben van uit een bepaalde hoek bekeken een lichte vuurgloed. De grondkleur op het dek en de buik is kaneelkleurig. Zalm- Agouti Het dek is zalmkleurig met een gelijkmatige Lilakleurige ticking. De buik is zalmkleurig zonder ticking. De oren en voetzolen zijn vleeskleurig, bij voorkeur vrij van pigmentvorming. De nagels zijn hoornkleurig, de ogen zijn rood. De grondkleur op dek en buik is lila: dat wil zeggen licht blauwachtig met een rossige gloed. Opmerkingen: De Variëteitnaam waartoe de cavia van de "agouti-groep" behoort is afgeleid van zijn dekkleur, behalve voor de kaneel-agouti waar de naam van de variëteit is afgeleid van de grondkleur. Onder het "dek" wordt ook de kop, de oogringen, de borst, de benen en de voeten verstaan. Eenkleurige variëteiten De eenkleurige cavia's vormen een belangrijke groep. Een mooie zuivere kleur fokken is een hele uitdaging. De kleur moet intens zijn en zich uitstrekken over alle delen van het lichaam, met inbegrip van de kop, de buik en de benen. De buikkleur is wel matter dan de rest. Bij alle eenkleurige rassen moet de dekkleur zich zo ver mogelijk naar de haarwortel toe uitstrekken. Beschrijving van de kleuren zwart Bij de zwarte cavia is de dekkleur tot op de huid diep glanzend zwart. Aan de buikzijde is hij iets doffer. De oren, de voetzolen en de nagels zijn zwart. De ogen zijn zwartachtig bruin. Havanna In Nederland wordt de Havana chocoladekleur genoemd. Zoals je uit die naam kunt afleiden heeft de Havana cavia een dekkleur die lijkt op de kleur van bittere chocolade. De kleur moet zo donker en zo intens mogelijk zijn. De oren en de voetzolen zijn donkerbruin. De ogen zijn ook donkerbruin en bij een bepaalde lichtinval kunnen ze een warmrode gloed vertonen. Het is een kunst om de dieren zo gelijkmatig mogelijk van kleur te fokken. Rood De rode cavia is warm kastanjerood van kleur, vrij van donkerder of lichter gekleurde haren. Er mag geen ticking aanwezig zijn, dat is een zware fout. De oren en ogen moeten zo donker mogelijk zijn, de voetzolen zwart. De nagels zijn donker hoornkleurig. Bij pasgeboren cavia's kan Pagina 2 van 6

3 de kleur nog niet helemaal goed zijn, maar dat kan later toch nog in orde komen. Buff Bij de buffkleurige cavia lijkt de dekkleur op donkergele oker, de kleur mag niet te licht of te donker zijn. De oren en de voetzolen zijn vleeskleurig, zonder enig spoor van pigment. De nagels zijn hoornkleurig, de ogen zijn donker. Goud De kleur goud is in feite warm oranje, de kleur moet gelijkmatig over het ganse lichaam verspreid zijn. De buik is iets matter. De oren en de voetzolen zijn vleeskleurig, bij voorkeur zonder enig spoor van pigment. De nagels zijn hoornkleurig. De ogen zijn rood. Crème De crèmekleurige cavia moet zo egaal mogelijk roomkleurig zijn over het hele lichaam. Aan de buikzijde is de kleur iets doffer. De oren en de voetzolen zijn vleeskleurig, de nagels hoornkleurig. De ogen zijn donker. Soms zweemt de kleur te veel naar buff, men kan dit proberen te verhelpen door te kruisen met wit. Crème is een lastige kleur om te fokken. Gladhaar Crème Lila De dekkleur is licht blauwachtig met een rossige gloed. De gloed mag niet te donker zijn en moet gelijkmatig over het hele lichaam verdeeld zijn. De buikkleur is iets matter. De oren en de voetzolen zijn vleeskleurig, bij voorkeur zonder pigmentvorming. De nagels zijn hoornkleurig, de ogen zijn rood. Ook Lilackleurige cavia's zijn lastig te fokken, maar juist daarom vormen ook zij een uitdaging voor de liefhebbers. Beige De beige kleur is best te omschrijven als donker roomkleurig overtrokken met een grijsachtig waas. Die waas mag zeker niet blauwachtig zijn, de kleur mag niet naar bruin zwemen. De buikzijde is matter. De oren en de voetzolen zijn vleeskeurig, de nagels hoornkleurig en de ogen rood. Er is een zekere verwantschap met lilackleurige cavia's. Bij beide variëteiten treft men verscheidene kleurschakeringen aan. Met moet dus goed opletten dat men geen foutieve kleur krijgt. Ook het voorkomen van een grote anderskleurige vlek is een fout. wit Van de witte cavia bestaan er twee variëteiten, witte met rode ogen en witte met donkere ogen. Wit met donkere ogen De kleur is sneeuwwit zonder enige pigmentvorming, de oren en voetzolen zijn vleeskleurig zonder pigmentvorming, de nagels zijn kleurloos, de ogen donkerbruin of blauw. Dit type is geen albino. Wit met rode ogen In tegenstelling tot de witte met donkere ogen is deze variëteit wel een albino. De wit me rode ogen heeft, behalve de oogkleur, dezelfde kenmerken als de wit met donkere ogen. Tekeningvariëteiten Schildpad De twee kleuren, zwart en rood, vormen zuivere en bij voorkeur vierkante vlekken die scherp begrensd zijn en in de vorm van een dambord over het lichaam verdeeld. Die kleurvelden worden gescheiden door een denkbeeldige middellijn die loopt over de kop, de rug en de buik. De ogen zijn donkerbruin, de oren en voetzolen zwart, de nagels zo donker mogelijk. Hoe meer en hoe gelijkvormiger de kleurvelden, hoe waardevoller het dier. Een goede schildpad cavia is erg lastig te fokken. Driekleur (schildpad en wit) Driekleur wordt gevormd door de kleuren zwart, rood en wit. De kleuren moeten gelijkmatig verspreid zijn in scherp begrensde kleurvelden aan beide zijden van het lichaam en de kop. Aan beide zijden moeten minsten drie velden van verschillende kleur zijn. Hoe kleiner en talrijker die velden zijn, hoe waardevoller het dier. De kleur van de oren en de voetzolen passen zich aan naar de kleur waarin ze zich bevinden. Twee oogkleuren en witte nagels zijn toegestaan. Rus De rus cavia is een sneeuwwit dier met een mooi afgelijnde, gekleurde snuit. Dat noemt men een masker. Het masker begint in het midden van het neusbeen ter hoogte van de ogen en daalt in gebogen lijn onder de ogen, zonder die te raken en eindigt op de kin. De oren, voeten en voetzolen zijn ook gekleurd. Er zijn twee erkende kleuren, bruin en zwart. De nagels zijn donker en de ogen rood. Hollander De Hollander cavia heeft ovale, gekleurde kopplaten die bij voorkeur symmetrisch zijn. Ze omvatten de ogen, reiken tot de kaakranden en komen samen achter de volledig gekleurde oren. Bij voorkeur is de nek gesloten en raken de kopplaten de snorharen niet. De witte bles begint in een punt tussen de oorbasis midden op het voorhoofd en verbreedt nargelang de vorm van de kopplaten. Een rechte haakse lijn vormt op het midden van het lichaam de scheiding tussen het witte Pagina 3 van 6

4 en het gekleurde lichaamsgedeelte. Het witte gedeelte omgeeft de nek, komt tot achter de schouders en omvat de voorbenen, de gehele borst en de kin en eindigt vooraan met de bles. De sokjes achteraan zijn wit en vormen de tekening van de achtervoeten, ze mogen niet verder dan de hiel reiken. De oogkleur past zich aan aan de kleur van het dek, de nagels zijn kleurloos. Ze zijn erkend in zwart, havanna, rood en agouti's Japanner De Japanner cavia heeft hetzelfde kleurpatroon als de Schilpad maar de kleuren liggen als banden rond het lichaam en de kop. De koptekening moet zoveel mogelijk de "kruisvorm" benaderen. Waar de ene helft rood is, is de andere helft zwart. Op de rode kophelft moet een zwart oor zitten en omgekeerd. Van belang is een zo scherp mogelijke scheiding van de twee kleuren op het neusbeen. De scheiding van de kleuren loopt van voor tot achter midden over de rug en over het midden van de buik. De waarde van het dier verhoogt als de bandtekening tot onder de buik reikt. De kleur van de benen stemt overeen met de kleur van het geheel, de ogen zijn donker en hebben dezelfde kleur als het deel waarin ze zich bevinden. De voetzolen zijn zwart en de nagels hoornkleurig, liefst zo donker mogelijk. Brindle De brindle heeft een gelijkmatige verdeling van twee kleuren, rood en zwart, over het hele lichaam. De kleuren mogen geen duidelijke vlekken of platen zijn. Er mag geen andere kleur haar dan rood of zwart voorkomen. De kleur van de oren en de voetzolen is zwart, de nagels bij voorkeur donker tot zwart en soms hoornkleurig. De kleur van de ogen is donkerbruin. Huisvesting Het grote voordeel van cavia's is dat je niet echt ruim behuisd moet zijn. Een grote tuin is ook niet nodig al vinden cavia's het niet erg om buiten te zitten. Ze kunnen goed tegen kou maar ze houden absoluut niet van tocht. Ook vocht is slecht voor cavia's. De diertjes komen oorspronkelijk uit het droge Andesgebied waar ze vaak gewoon los in de huizen gehouden worden. Men beschouwt ze daar als een lekkernij, je vindt ze er in het diepvriesvak van de supermarkt(!) Je kunt cavia's binnen houden in een kamerkooi, buiten in een schuurtje of in een hok in de tuin. Hun kooi moet in elk geval met een flinke laag schaveling bedekt worden, met daarop een dikke laag hooi. Veel cavia's verstoppen zich graag in dat hooi. Wij hadden een koppeltje dat een kooi moest delen in de hoop op nakomelingschap. Het vrouwtje (zeugje) was evenwel zeer preuts en verstopte zich voortdurend onder het hooi. Maar liefde vermag veel want in een nacht had het mannetje (beertje) al het hooi opgegeten zodat hij er beter bij kon. Zoals je uit het bovenstaande kunt afleiden dient hooi niet alleen om de kooi droog te houden, ze eten er ook flink van. Het is zelfs een heel belangrijk onderdeel van hun voeding. Er moet ook een voederbakje in de kooi zijn, je neemt best een zwaar exemplaar want anders rijden ze er het hele hok mee rond. Een drinkflesje aan de buitenkant is handiger dan een drinkbakje, ze kunnen er niet mee morsen en het vervuilt minder snel. Wij hebben 2 cavia's in een kooi binnen, 3 beertjes buiten in een groot hok met een ren en 9 exemplaren in hokken in het schuurtje. We hopen evenwel op spoedige gezinsuitbreiding. De cavia's in het buitenhok zitten dicht bij ons huis, wij mogen de achterdeur niet openmaken of ze komen aangerend om te bedelen om voedsel. Ze hebben het blijkbaar flink naar hun zin in hun buitenhuis. Voeding Cavia's eten in de eerste plaats hooi. Dat hebben ze nodig voor hun spijsvertering. Cavia's kunnen zelf geen vitamine C aanmaken dus hebben ze behoefte aan veel verse groenten en fruit. Verder krijgen ze ook droogvoer. Je koopt best speciaal caviavoer, gemengd konijnenvoer, knaagdierenvoer enz. is eigenlijk niet geschikt voor cavia's. Aan caviavoer worden die mineralen en vitamines toegevoegd waaraan de diertjes behoefte hebben, vooral de zeer belangrijke vitamine C. Hebben ze aan die vitamine gebrek dan worden ze ziek en kunnen ze zelfs doodgaan. Crème cavia's met witlof Het eten moet gevarieerd zijn. Paprika's, witlof, wortelen, het zijn allemaal goede leveranciers van vitamine C. Ze lusten graag een stukje appel en ook komkommer gaat er vlot in. Hun voerbakje moeten ze helemaal leeg eten voor je nieuw voer geeft, anders eten ze alleen wat ze graag Pagina 4 van 6

5 lusten en krijgen ze bepaalde voedingsstoffen niet binnen. Ik hou ervan om ze lekkere hapjes te voeren. Na een tijdje eten ze gewoon uit je hand. Ik breng regelmatig een nieuwe soort groente mee van de markt en probeer dan eerst met een klein beetje of ze het lusten. Elke cavia heeft ook zijn eigen smaak. De ene zweert bij witlof, de andere houdt meer van appel. We weten wel van elke cavia waarmee we hem of haar kunnen verleiden. cavia met spruitjes cavia s drinken ook thee. Kamille thee. Ze zijn er echt helemaal fan van. hier drinken de cavia s ook thee. Je ziet niet dat ze het lekker vinden. Maar ze zijn er dol op. Voortplanting Waarom fokken? Ook zonder te gaan fokken kun je veel plezier aan je cavia beleven. Fokken kan evenwel een nieuwe dimensie aan je hobby geven. Voor sommigen is het een echte liefhebberij. Ze proberen cavia\'s te fokken die zo goed mogelijk aan de standaard beantwoorden. In die standaard staat nauwkeurig omschreven hoe een cavia van een bepaald ras er moet uitzien. Op tentoonstellingen worden de dieren dan gekeurd door een keurmeester aan de hand van de standaard. Op die tentoonstellingen valt er veel te zien en kan je veel leren. De seksen Voor je gaat fokken moet je wel goed nadenken wat je met de jongen zult doen. Cavia's zijn al zeer jong geslachtsrijp, hou de beertjes weg van de zeugjes als je geen jongen wilt, anders zijn de zeugjes doorlopend drachtig. Het is niet gemakkelijk om te zien of het om een beertje of een zeugje gaat. De truc is om twee vingers rond de geslachtsopening te leggen en te drukken. Bij een beertje zal de penis naar voor komen. De paring Hoewel zeugjes al vroeger geslachtsrijp zijn is het toch raadzaam om te wachten tot ze ongeveer vijf maanden oud zijn voor je ze laat paren. Veel later mag ook niet omdat er dan complicaties bij de zwangerschap kunnen ontstaan, de cavia kan zelfs doodgaan. Beertjes kunnen vanaf drie maanden voor de kweek worden ingezet. Je zet een koppeltje bij elkaar en laat ze kennismaken, de natuur zal dan zijn werk wel doen. Een dekking krijg je niet gauw te zien want cavia's zijn nogal preuts. De zwangerschap Een caviazwangerschap duurt ongeveer 65 dagen, wat vrij lang is voor zo'n klein beestje. Tijdens de tweede helft van de dracht neemt de behoefte van de moeder aan vitamine C sterk toe. Het is belangrijk om goed op haar voeding te letten. een nestje pasgeboren cavia's. Cavia's krijgen gemiddeld twee tot drie jongen maar wij hebben al een nest van vier gehad. Pasgeboren jongen kunnen meteen rondlopen, zijn volledig behaard en hebben al tandjes. Het zijn nestvlieders. Toch is het niet goed om de jongen te vroeg van hun moeder weg te halen, anders is de overgang te groot. Zelf wachten wij acht weken. De jongen worden ongeveer vier weken gezoogd, al gaan ze vrijwel direct ook vast voedsel eten. Om de caviamoeder niet te veel te belasten zijn twee nestjes per jaar een maximum. Het is toch een hele prestatie als je ziet hoe dat kleine dier een nest flink uit de kluiten gewassen jongen op de wereld zet. Het knippen van nageltjes. Een belangrijk punt zijn de nagels van jouw dier. Bij de wilde cavia slijten die op natuurlijke wijze maar bij onze gedomesticeerde dieren dienen wij ze zelf op geregelde tijden te knippen, dit is een behandeling die je zich gemakkelijk eigen kan maken. Je houdt het diertje stevig vast, dit is heel belangrijk, het diertje mag niet kunnen wegtrekken, en knipt met een scherp nageltangetje het overtollige stuk nagel weg, Je zal best regelmatig een klein puntje van de nagels knippen, in plaats van een groot stuk ineens, op die wijze is her risico om in het 'leven' te knippen veel kleiner. Het is ook belangrijk dat je met de nagel mee, schuin naar beneden knipt (zie afbeelding), mocht je toch te ver knippen en het nageltje zou gaan bloeden is het belangrijk om het bloeden te stelpen en het pootje te ontsmetten met een niet prikkelend ontsmettingsmiddel, Jouw apotheker zal je zeker raad kunnen geven. Wanneer je onzeker bent, of bang jouw diertje verkeerd te behandelen is het misschien aan te raden om de eerste maal een bevriend kweker te vragen het je eens voor te doen, op die wijze kan je aandachtig toekijken en je de juiste behandelingswijze eigen maken om jouw diertje de volgende maal zelf te behandelen. Nageltjes knippen is, net als borstelen een van die zaken waar je zeer snel ervaring in Pagina 5 van 6

6 krijgt, en die jouw cavia eveneens binnen de kortse keren als aangenaam zal ervaren. Ook al zal hij de eerste keer spartelen om te ontkomen. Pagina 6 van 6