ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2018

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2018"

Transcriptie

1 ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2018 Nr. Antwoord 1. C 16. A 2. D 17. C 3. B 18. B 4. C 19. B 5. B 20. C 6. D 21. C 7. C 22. B 8. B 23. C 9. D 24. C 10. B 25. C 11. C 26. A 12. B 27. B 13. C 28. A 14. B 29. C 15. D 30. A 31. C 32. D 33. A 34. B 35. A 36. B 37. A 38. A 39. B 40. A 41. D 42. A 43. C 44. A 45. A 46. B 47. B 48. B 49. B 50. C 51. B 52. B 53. D 54. D 55. C 56. A 57. C 58. A 59. D 60. C 61. A 62. C 63. A 64. A 65. B 66. B 67. B 68. A 69. A 70. A 71. B 72. A 73. C 74. C 75. B 76. B 77. D 78. A 79. B 80. B 81. B 82. A 83. A 84. D 85. D 86. C 87. D 88. B 89. B 90. B 91. C 92. A 93. C 94. B 95. B 96. A 97. D 98. A 99. D 100. D 101. B 102. A 103. B 104. D 105. B 106. C 107. C 108. A 109. A 110. D 111. D 112. D 113. D 114. A 115. C 116. A 117. B 118. C 119. C 120. B 121. D 122. C 123. C 124. B 125. A 126. A 127. B 128. C 129. D 130. B 131. D 132. D 133. B 134. D 135. B 136. A 137. B 138. A 139. A 140. B 141. C 142. C 143. D 144. A 145. B 146. A 147. B 148. C 149. D 150. A 151. C 152. B 153. C 154. A 155. B 156. D 157. D 158. C 159. C 160. B 161. B 162. D 163. C 164. A 165. C 166. D 167. C 168. C 169. D 170. A 171. A 172. C 173. B 174. A 175. A 176. C 177. B 178. A 179. C 180. C 181. B 182. C 183. A 184. A 185. B 186. A 187. B 188. B 189. B 190. B 191. D 192. C 193. C 194. C 195. A 196. B 197. B 198. C 199. B 200. B Met ingang van de ivtg december 2018 worden vragen niet alleen meer voorzien van een literatuurreferentie en/of feedback, maar steeds vaker ook van een zogenaamde FEEDBACKPROMPT. Dit is een korte frase waarin wordt aangegeven waarover de vraag gaat. Bijv. "bloedvaten in het been". Nr. Literatuurreferentie en/of feedback voor studenten 1. FEEDBACK: de fundushoogte stijgt vanaf 12 weken iedere 4 weken 1/3 van de afstand symfyse tot navel, daarna 3 x 1/4 van navel tot xifoïd per 4 weken. 2. Obstetrie en gynaecologie: de voortplanting van de mens (7e geh.herz.dr. 2012) Heineman M. e.a., blz Diagnostiek van alledaagse klachten: bouwstenen voor rationeel probleemoplossen (4e dr. 2016) Jongh de T. e.a., hfdst. 6: Lymfeklieren, vergrote 4. Leerboek klinische neurologie (18e herz.dr. 2016) Kuks J. e.a., hfdst Psychology (9th ed. 2011/2012) Bernstein D. e.a., hfdst Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., blz Farmacotherapeutisch Kompas. rinosinusitis 8. Leerboek oogheelkunde (2013) Tan H. e.a., hfdst The immune system (4th ed. 2014/2015) Parham P., blz Kumar & Clark's clinical medicine (8th ed. 2012) Kumar P. e.a., blz Medical physiology: a cellular and molecular approach (2nd upd. ed. 2012) Boron W. e.a., blz Psychology (9th ed. 2011/2012) Bernstein D. e.a., hfdst Volksgezondheid en gezondheidszorg (6e geh. herz. dr. 2012) Mackenbach J. e.a., hfdst. preventie 14. Volksgezondheid en gezondheidszorg (8e geh.herz. dr. 2016) Mackenbach J. e.a., blz NHG-standaarden voor de huisarts Anamnese en lichamelijk onderzoek (7e dr. 2014) Meer van der J. e.a., blz Essential cell biology (4th ed. 2013/2014) Alberts B. e.a., blz Leerboek oogheelkunde (2013) Tan H. e.a., blz Medical statistics at a glance (3rd ed. 2009) Petrie A. e.a., blz Rubin's pathology: clinicopathologic foundations of medicine (6e ed. 2011/2012) Rubin R. e.a., blz Medical biochemistry (4th ed. 2014) Baynes J. e.a., hfdst Medical biochemistry (4th ed. 2014) Baynes J. e.a., hfdst Robbins basic pathology (9e ed. 2013) Kumar V. e.a., blz NHG-standaarden voor de huisarts Leerboek medische ethiek (4e herz.dr. 2013) Have ten J. e.a., blz FEEDBACK: In de gezondheidszorg is vertrouwelijkheid een essentieel begrip. Wanneer patiënten het gevoel hebben dat ze bij de arts niet vrijuit kunnen spreken, kan dat leiden tot zorgmijding met alle ongewenste maatschappelijke consequenties van dien. Uitzondering kan gemaakt worden wanneer er sprake is van ernstige dreiging voor patiënt zelf of derden. Dat is hier niet het geval. 26. Medische psychologie (2e herz. dr. 2010) Kaptein A. e.a., blz Clinically oriented anatomy (7th ed. 2013/2014) Moore K. e.a., blz NHG-standaarden voor de huisarts. met koorts 29. Rang and Dale's pharmacology (8th ed. 2015/2016) Rang H. e.a., blz Emery's elements of medical genetics (14e ed. 2012) Turnpenny P. e.a., blz Essentials of Rubin's pathology (6th ed. 2013/2014) Rubin E. e.a., hfdst Pathology: a modern case study (2015) Reisner H., blz. The Vascular System 33. Het onderzoek van de buik (2012) Vaardigheden In de Geneeskunde. Drenthe-Schonk A. e.a., blz. Figuur 1: rechter bovenbuik FEEDBACK: Pijn die uitstraalt van de rechterbovenbuik naar de punt van de homolaterale scapula duidt in de richting van galsteenlijden. Koliekpijn duidt vaak op een gehele of gedeeltelijke afsluiting van een hol orgaan, en ontstaat bij een poging van dat orgaan om door middel van peristaltische contracties (koliek) de obstructie op te heffen. Continue pijn wijst in eerste instantie in de richting van een ontsteking (bijv. appendicitis, diverticulitis) of circulatiestoornis met dreigende necrose (bijv. ileus, mesenteriaaltrombose). Als de patiënt tot onrust neigt is er sprake van bewegingsdrang. Dit komt veel voor bij koliekpijn.

2 34. Guyton and Hall Textbook of medical physiology (12e ed. 2010/2011) Hall J. e.a., blz Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology (13th ed. 2016) Hall J., blz NHG-standaarden voor de huisarts. radiculair syndroom, Leerboek epidemiologie (7e herz. dr. 2016) Bouter L. e.a., blz Human molecular genetics (4th ed. 2010/2011) Strachan T. e.a., blz Textbook of biochemistry with clinical correlations (7th ed. 2010/2011) Devlin T. e.a., blz Dermatovenereologie voor de eerste lijn: een systematische introductie (9e geh.herz. dr. 2014) Sillevis Smitt J.H. e.a., hfdst. erythemateuze dermatosen 41. Current medical diagnosis & treatment (56th ed. 2017) Papadakis M. e.a., blz. Disorders of the Eyes & Lids 42. Medical physiology: a cellular and molecular approach (2nd upd. ed. 2012) Boron W. e.a., blz Leerboek medische ethiek (4e herz.dr. 2013) Have ten J. e.a., blz FEEDBACK: het meest waarschijnlijke letsel bij deze operatie is ureterletsel in het infiltraat, alleen verklaart dat niet de verkleuring naar melkachtig toen de man ging eten. Dat is klassiek voor chyluslekkage. 45. Leerboek medische ethiek (4e herz.dr. 2013) Have ten J. e.a., blz Human Anatomy (8th ed. 2014) Martini F. e.a., blz Kumar & Clark's clinical medicine (8th ed. 2012) Kumar P. e.a., blz. 565, 664, 1040 FEEDBACK: Glucose wordt gefilterd in de glomeruli en dan teruggeresorbeerd in de proximale tubuli. Bij een overmatig aanbod van glucose aan de proximale tubuli, zoals bij hyperglykemie t.g.v. diabetes, treedt glucosurie op, omdat het niet lukt om al het glucose volledig terug te resorberen. Soms is er schade aan de cellen van de proximale tubulus door een aangeboren of verworven probleem, waarbij het zelfs bij een situatie van normoglykemie niet lukt om het door de glomeruli gefilterde glucose volledig terug te resorberen. Een voorbeeld is het Fanconi syndroom. 48. Harrison's principles of internal medicine (18e ed. 2011/12) Longo D. e.a., blz. chapter NHG-standaarden voor de huisarts. Huidinfecties 50. Medical physiology: a cellular and molecular approach (2nd upd. ed. 2012) Boron W. e.a., blz Medical physiology: a cellular and molecular approach (2nd upd. ed. 2012) Boron W. e.a., blz FEEDBACK: Bij een afbuiging van de lengtegroei, met toename van het gewicht t.o.v. de lengte, moet men aan een endocrien probleem denken. De groei in het eerste levensjaar wordt vooral bepaald door voeding, endocriene factoren spelen een veel minder uitgesproken rol. De groei kan bij een groeihormoondeficiëntie dan ook normaal zijn in het eerste jaar. Coeliakie (en ook koemelkallergie, mocht dit groeiproblemen geven) leiden tot een afbuiging van het gewicht, niet tot een toename van gewicht. Ook bij Noonan-syndroom wordt geen toename van gewicht gezien, de kleine lengte is meestal al vanaf de geboorte aanwezig. 53. RIVM. LCI-Richtlijnen. blz. Cholera richtlijn 54. Rang and Dale's pharmacology (8th ed. 2015/2016) Rang H. e.a., blz. 281 FEEDBACK: Noradrenaline werkt op zowel alfa als bèta-1adrenerge receptoren, is een sterke vasoconstrictor en verhoogt de cardiac output. Dit is precies wat de patiënt nu nodig heeft. Atropine is een parasympathicolyticum en verhoogt alleen de hartslag. Isoprenaline werkt alleen op bèta adrenerge receptoren. Nitroglycerine is vaatverwijdend en zou de situatie van de patiënt verslechteren. 55. Leerboek Keel-neus-oorheelkunde en hoofd-halschirurgie (2e herz. dr. 2013) Vries de N., blz Illustrated textbook of paediatrics (4th ed. 2012) Lissauer T. e.a., blz FEEDBACK: Congenitale heupdysplasie komt vaker voor bij meisjes (6:1) en 30% van de kinderen met congenitale heupdysplasie lagen in stuit. Deze gegevens uit de casus maakt het dat er extra aandacht moet worden besteed aan het onderzoek van beide heupen, aangezien behandeling van congenitale heupdysplasie de beste uitkomst heeft bij een vroege diagnose. 57. Human molecular genetics (4th ed. 2010/2011) Strachan T. e.a., blz Anamnese en lichamelijk onderzoek (6e dr. 2012) Meer van der J. e.a., blz FEEDBACK: Zuurstoftoediening zal de saturatie snel verhogen bij deze zeer ernstig kortademige patiënt. Nog meer salbutamol is niet geïndiceerd bij gebleken onvoldoende werkzaamheid en tachycardie. Steroïden en antibiotica werken te traag voor de eerste actie die moet worden ingezet. 60. Leerboek interne geneeskunde (15e geh.herz. dr. 2017) Stehouwer C. e.a., hfdst. Hartziekten 61. Vander's human physiology: the mechanisms of body function (12th ed. 2011) Widmaier E. e.a., blz FEEDBACK: Een vergroting van het hart kan op verschillende manieren ontstaan, afhankelijk van de soort belasting die aan het hart wordt opgelegd. Bij een langdurig verhoogde uitstroomweerstand leidt dit tot een abnormaal dikke wand. Zware aerobe training zal tot een vergroting van het hart leiden waarbij de verhouding van hartholte en wanddikte gehandhaafd blijft: dit is een sporthart. Wordt er langdurig te veel veneus bloed naar het hart gevoerd, dan zal het hart buiten proportie verwijden en ontstaat er dilatatie. 62. Nelson essentials of pediatrics (7th ed. 2014/2015) Marcdante K. e.a., blz FEEDBACK: Typisch beloop bij transpositie van de grote vaten, bij sluiten ductus in de problemen, zonder cardiale souffle. 63. Kumar & Clark's clinical medicine (8th ed. 2012) Kumar P. e.a., blz FEEDBACK: Spondylartropathie komt vaker voor bij patiënten met colitis ulcerosa en M. Crohn. Een relatief vaak voorkomende bijwerking van NSAID's is ulceraties van de tractus digestivus. Bij colitis is een NSAID gecontra-indiceerd. 64. Emery's elements of medical genetics (14e ed. 2012) Turnpenny P. e.a., blz Anamnese en lichamelijk onderzoek (7e dr. 2014) Meer van der J. e.a., blz Nelson essentials of pediatrics (7th ed. 2014/2015) Marcdante K. e.a., blz Leerboek chirurgie (2e geh.herz. dr. 2012) Gooszen H. e.a., blz Leerboek gezondheidsrecht (3e herz. dr. 2013) Engberts D. e.a., blz. 85 FEEDBACK: Dwangbehandeling kan onder bepaalde voorwaarden ook zonder vervangende toestemming worden toegepast. Zowel dwangbehandeling als Middelen en Maatregelen moeten aan de Inspectie worden gemeld. Voor dwangbehandeling geldt geen limitatieve, wettelijk geregelde opsomming voor Middelen en Maatregelen wel (in het Besluit Middelen en Maatregelen BOPZ). 69. Rang and Dale's pharmacology (7th ed. 2011/2012) Rang H. e.a., blz Probleemgeoriënteerd denken in de geriatrie: een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek (2e herz. dr. 2012) Olde Rikkert M. e.a., hfdst. 8: De patiënt met bloedarmoede

3 71. Leerboek oogheelkunde (2013) Tan H. e.a., blz Leerboek oogheelkunde (2013) Tan H. e.a., blz Leerboek psychiatrie (3e dr. 2016) Hengeveld M. e.a., blz Klinische neurologie (17e herz. dr. 2012) Kuks J. e.a., blz Kumar & Clark's clinical medicine (8th ed. 2012) Kumar P. e.a., blz Leerboek kindergeneeskunde (2e geh. herz. dr. 2015) Heymans H. e.a., blz Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9th ed. 2014/2015) Kumar V. e.a., blz Psychologie en geneeskunde: behavioural medicine (4e geh. herz. dr. 2012) Kaptein A. e.a., blz Emery's elements of medical genetics (14e ed. 2012) Turnpenny P. e.a., blz. 109, 293 FEEDBACK: De ziekte van Huntington is autosomaal dominant erfelijk. 80. Medical physiology: a cellular and molecular approach (2nd upd. ed. 2012) Boron W. e.a., blz Kumar & Clark's clinical medicine (8th ed. 2012) Kumar P. e.a., blz. 603 FEEDBACK: Urinezuurstenen kunnen zich vormen vanaf een urine met een ph van ongeveer 5,3. Urine met een ph van minder dan 3,4 komt vrijwel nooit voor. 82. Nelson essentials of pediatrics (7th ed. 2014/2015) Marcdante K. e.a., blz Kumar & Clark's clinical medicine (8th ed. 2012) Kumar P. e.a., blz Obstetrie en gynaecologie: de voortplanting van de mens (7e geh.herz.dr. 2012) Heineman M. e.a., blz. 465 FEEDBACK: Om de diagnose pre-eclampsie te kunnen stellen, moet er sprake zijn van een hypertensie die gepaard gaat met >300 mg eiwitverlies in de urine per 24 uur, of een eiwit-creatinineratio > 30 g/mol in een enkel urinemonster. Urineonderzoek is dus geïndiceerd. De verloskundige kan de urine eenvoudig controleren op eiwitten via een dipstick. 24-uurs bloeddrukmeting een ECG en een EEG hebben geen plaats in de diagnostiek. 85. Functionele histologie (14e herz. dr. 2014) Junqueira L. e.a., blz. GEEN OPGAVE 86. Gray's anatomy for students (2014) Drake R., blz. GEEN OPGAVE 87. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology (13th ed. 2016) Hall J., blz. GEEN OPGAVE 88. Medical statistics at a glance (3rd ed. 2009) Petrie A. e.a., blz Leerboek acute geneeskunde. Probleemgerichte aanpak (2014) Vugt van A. e.a., blz Leerboek chirurgie (2e geh.herz. dr. 2012) Gooszen H. e.a., blz. GEEN OPGAVE 91. Essential surgery: problems, diagnosis and management (5th ed. 2014) Quick C. e.a., blz. GEEN OPGAVE 92. Essential surgery: problems, diagnosis and management (5th ed. 2014) Quick C. e.a., blz. GEEN OPGAVE 93. Fysische diagnostiek: uitvoering en betekenis van het lichamelijk onderzoek (2e herz. dr. 2015) Jongh de T. e.a., blz. GEEN OPGAVE 94. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology (13th ed. 2016) Hall J., blz en Illustrated textbook of paediatrics (4th ed. 2012) Lissauer T. e.a., blz FEEDBACK: Niet-ingedaalde testis hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een maligniteit. Het risico is groter wanneer er sprake is van bilateraal niet-ingedaalde testes en abdominaal gelegen testes. Tevens is een scrotaal gelegen testis makkelijker te onderzoeken op eventuele afwijkingen. 96. Dermatovenereologie voor de eerste lijn: een systematische introductie (9e geh.herz. dr. 2014) Sillevis Smitt J.H. e.a., blz Clinical surgery (3e ed. 2012) Henry M. e.a., blz Illustrated textbook of paediatrics (4th ed. 2012) Lissauer T. e.a., blz NHG-standaarden voor de huisarts. FEEDBACK: Toets van kennis over de DSM-V waarin twee kernsymptomen staan voor de diagnose depressie; sinds minimaal 2 weken gedurende nagenoeg de hele dag 1) sombere stemming of 2) duidelijke vermindering van interesse, genot, plezier. Voor de diagnose moet de patiënt voldoen aan minimaal 1 kernsymptoom, plus 4 andere symptomen uit de vitale kenmerken (bijv. concentratieverlies, moeheid, slecht slapen/overmatig slapen, onbedoelde gewichtsverandering, suïcide etc) Probleemgeoriënteerd denken in de geriatrie: een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek (2e herz. dr. 2012) Olde Rikkert M. e.a., blz Obstetrie en gynaecologie: de voortplanting van de mens (7e geh.herz.dr. 2012) Heineman M. e.a., blz Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology (13th ed. 2016) Hall J., blz Leerboek chirurgie (2e geh.herz. dr. 2012) Gooszen H. e.a., blz FEEDBACK: De borstsparende behandeling van een mammacarcinoom bestaat doorgaans uit chirurgische lokale excisie van de tumor (met schildwachtklier procedure) en adjuvante (dus na de operatie) radiotherapie van de borst. Bij grotere tumoren, waarbij borstsparende chirurgie een slecht cosmetisch resultaat zal opleveren, kan worden begonnen met neoadjuvante (dus voor de operatie) chemotherapie. Ook kan er nog na de locoregionale behandeling gekozen worden voor (adjuvante) systemische therapie zoals chemotherapie of hormoontherapie. Deze indicatie wordt gesteld aan de hand van verschillende prognostische kenmerken zoals grootte, differentiatiegraad en biologische kenmerken van de tumor Textbook of biochemistry with clinical correlations (7th ed. 2010/2011) Devlin T. e.a., blz NHG-standaarden voor de huisarts. FEEDBACK: Ciprofloxacine wordt voorgeschreven wanneer er sprake is van koorts of andere tekenen van weefselinvasie. Bij mannen is de behandelduur 14 dagen, bij vrouwen duurt deze behandeling 7 dagen. Bij mannen met een ongecompliceerde cystitis is de eerste keuze van behandeling net als bij vrouwen nitrofurantoïne. Trimethoprim kan ook overwogen worden voor de behandeling van een acute ongecompliceerde urineweginfectie. Echter, in het geval van weefselinvasie hebben deze middelen onvoldoende weefselpenetratie. Amoxicilline is een breedspectrum penicilline, welke bij urineweginfecties alleen in combinatie met clavulaanzuur gegeven wordt Medical biochemistry (4th ed. 2014) Baynes J. e.a., blz Essentials of clinical geriatrics (7th upd. ed. 2013) Kane R., blz Leerboek kindergeneeskunde (2e geh. herz. dr. 2015) Heymans H. e.a., blz The Big Picture: Gross Anatomy (2011) Morton D. e.a., blz. fig CURRENT Diagnosis & Treatment Emergency medicine (7th ed. 2012) Stone C. e.a., blz. chapter Functionele histologie (14e herz. dr. 2014) Junqueira L. e.a., blz

4 FEEDBACK: In de schildklier worden, onder invloed van thyroïdstimulerend hormoon uit de adenohypofyse, de schildklierhormonen tetrajodothyronine (T4) en trijodothyronine (T3) geproduceerd. Voor dit proces is jodium noodzakelijk Harrison's principles of internal medicine (19th ed. 2015) Kasper D. e.a., blz. chapter 227: Viral Gastoenteritis 113. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology (13th ed. 2016) Hall J., hfdst Diagnostiek van alledaagse klachten: bouwstenen voor rationeel probleemoplossen (4e dr. 2016) Jongh de T. e.a., blz Volksgezondheid en gezondheidszorg (8e geh.herz. dr. 2016) Mackenbach J. e.a., blz FEEDBACK: Preventie kan worden onderscheiden naar zijn belangrijkste aangrijpingspunt. De drie methoden van preventie zijn dan: gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en ziektepreventie. Bij ziektepreventie staat altijd een specifieke ziekte centraal. Secundaire preventieprogramma s, zoals de screening op baarmoederhalskanker, die gericht is op de vroege opsporing van specifieke aandoeningen zijn ook onderdeel van ziektepreventie. Het aangrijpingspunt bij gezondheidsbescherming is de omgeving. Gezondheidsbescherming is erop gericht de hele bevolking of grote groepen daaruit te beschermen tegen blootstelling aan risicofactoren in de omgeving waarin zij verkeren. Voorbeelden hiervan zijn waterzuivering en het rookverbod in de openbare ruimten. Het aangrijpingspunt bij gezondheidsbevordering is het gedrag van mensen Vander's human physiology: the mechanisms of body function (12th ed. 2011) Widmaier E. e.a., blz Clinically oriented anatomy (7th ed. 2013/2014) Moore K. e.a., blz Histology: a text and atlas: with correlated cell and molecular biology (7th ed. 2015/2016) Ross M. e.a., blz FEEDBACK: De spierlaag van een arterie is vrij dik en opgebouwd uit gladde spiercellen en elastisch weefsel met elastine in lamellen. In de tunica externa zitten geen gladde spiercellen, maar alleen collagen en elastische vezels. De wanden van capillairen zijn opgebouwd uit endotheel en bevatten geen spiercellen. De spierlaag van een vene is vrij dun. In de tunica externa (buitenste laag) bevinden zich naast collagen en elastische vezels verspreid enkele gladde spiercellen Emery's elements of medical genetics (14e ed. 2012) Turnpenny P. e.a., blz FEEDBACK: Bij een subtotale thyreoïdectomie wordt de bovenpool van de schildklierkwab in situ gelaten. Hierin kan het ziekteproces, multinodulair struma, gewoon optreden (B is juist). Bij multinodulair struma is geen duidelijke verhoging van de kans op schildkliercarcinoom, dat is dus veel minder waarschijnlijk (C is fout). Een reactieve klier op deze plaats komt veel voor maar zal niet onregelmatig van vorm zijn (A is fout) RIVM. LCI-Richtlijnen. blz. Meldingsplicht_infectieziekten/Welke_infectieziekten_zijn_meldingsplichtig 122. Clinically oriented anatomy (7th ed. 2013/2014) Moore K. e.a., blz. 769 FEEDBACK: Bij uitval van de nervus ulnaris wordt spreiding van de vingers vrijwel onmogelijk, ook ontstaat er een klauwstand van de gehele hand. Er ontstaat zwakte en atrofie van de intrinsieke handspieren. Ook kunnen er gevoelsstoornissen aan de ulnaire zijde van de hand ontstaan. Het maken van een vuist is moeilijk omdat oppositie van de vingers beperkt is. Bij letsel van de nervus medianus ontstaat ook uitval van een deel van de vingerflexoren, maar alleen van digitus I tot en met III. Bij het maken van een vuist ontstaat dan een zogenaamde predikershand, waarbij alleen flexie van digitus IV en V plaats kan vinden. Bij uitval van de nervus radialis is extensie van de gehele hand niet meer mogelijk. Er ontstaat dan een dropping hand Dermatologie en venereologie (3e herz. dr. 2000, 2e opl. 2003) Vloten van W., blz FEEDBACK: Bij een case-control onderzoek krijg je alleen een benadering van het relatieve risico en geen absoluut risico. Een RCT kan niet omdat je de sociaal economische status niet experimenteel kunt toewijzen, en ook dit levert alleen een relatief risico op Leerboek psychiatrie (3e dr. 2016) Hengeveld M. e.a., blz Farmacotherapeutisch Kompas Diagnostiek van alledaagse klachten: bouwstenen voor rationeel probleemoplossen (4e dr. 2016) Jongh de T. e.a., blz Leerboek Keel-neus-oorheelkunde en hoofd-halschirurgie (2e herz. dr. 2013) Vries de N., blz FEEDBACK: Reinkeoedeem bestaat voornamelijk uit oedeem in de oppervlakkige lagen van de lamina propria van de stemband en komt vooral voor bij rokende vrouwen van middelbare en oudere leeftijd. Naast tabaksrook spelen hyperfunctioneel stemgebruik en wellicht ook gastrofaryngeale reflux een rol in het ontstaan. De stem is laag en schor. In de vroege stadia is het oedeem soepel en reversibel wanneer gestopt wordt met roken en eventuele andere oorzakelijke factoren worden behandeld. De diagnose acute laryngitis is niet waarschijnlijk aangezien tekenen van ontsteking (en voornamelijk pijn) ontbreken. Stembandknobbeltjes worden op volwassen leeftijd vrijwel uitsluitend bij jonge vrouwen aangetroffen en kunnen ook heesheid geven. Gezien de leeftijd van de patiënt in de casus is dus niet de meest waarschijnlijke diagnose. Acuut larynxoedeem ontstaat veelal als reactie op medicatie of allergenen. Het oedeem is voornamelijk supraglottisch gelokaliseerd. Het geeft een dik gevoel in de keel, gevolgd door slikstoornissen en luchtwegobstructie. Dit alles ontstaat in zeer korte tijd. In de anamnese ontbreken alarmerende symptomen, zoals een snelle verandering van de stem (binnen 1-2 uur) en benauwdheid Leerboek Keel-neus-oorheelkunde en hoofd-halschirurgie (2e herz. dr. 2013) Vries de N., blz. 84 FEEDBACK: Otosclerose is een aandoening waarbij het bot van het labyrintkapsel is aangetast. Wanneer er botomvormingshaarden rond de stijgbeugelvoetplaat worden gevormd, leidt dit tot fixatie ervan met als mogelijk gevolg een geleidingsverlies. Soms worden de haarden ook rond de cochlea gevormd en kan er sprake zijn van een perceptief verlies. Het begint vaak tussen het twintigste en veertigste levensjaar en tijdens een zwangerschap. Doorgaans zij er bij otoscopie geen afwijkingen. Een rubella-infectie tijdens de zwangerschap, kan bij de foetus aanleiding geven tot o.a. een perceptieve slechthorendheid. Een cholesteatoom kan bij destructie van o.a. de gehoorbeentjesketen zorgen voor een geleidingsverlies. Doorgaans zullen bij otoscopie afwijkingen gezien worden. Otitis media met effusie is gezien het beloop en de leeftijd minder waarschijnlijk. Tevens zou er dan vocht achter het trommelvlies zichtbaar moeten zijn NHG-standaarden voor de huisarts. arterieel vaatlijden, 2e herziening Neurologie (5e dr. 2013, 2e opl. 2013) Hijdra A. e.a., hfdst Fitzpatrick's dermatology in general medicine (8e ed. 2012) Goldsmith L. e.a., blz. chapter 118: Benign Epithelial Tumors, Hamartomas, and Hyperplasias 133. Leerboek psychiatrie (3e dr. 2016) Hengeveld M. e.a., blz Rook's Textbook of Dermatology (9th ed. 2016) Griffiths C. e.a., blz. chapter 111; Dermatoses of the Male Genitalia; : lichen sclerosus. Chapter 112: Dermatoses of the Female genitalia: NHG-standaarden voor de huisarts. Huisarts Wet 2014;57(1):20-31.) 136. Harrison's principles of internal medicine (19th ed. 2015) Kasper D. e.a., blz. chapter 334 Acute Kidney Injury, section Diagnostic Evaluation, subsection Renal failure indices

5 137. Vander's human physiology: the mechanisms of body function (12th ed. 2011) Widmaier E. e.a., blz. 346 FEEDBACK: Het botmetabolisme is een dynamisch proces en wordt gekenmerkt door een continue botaanmaak en botafbraak. Osteoclasten zijn verantwoordelijk voor resorptie van verkalkt bot (en dus botafbraak). Het hormoon thyroxine stimuleert deze activiteit, waardoor hyperthyreoïdie een oorzaak kan zijn van secundaire osteoporose. Osteoblasten spelen juist een actieve rol bij de botvorming door het afzetten van de extracellulaire matrix en de mineralisatie ervan Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9th ed. 2014/2015) Kumar V. e.a., blz FEEDBACK: bètathalassemie is een erfelijke aandoening die met name rond de evenaar en de Middellandse zee voorkomt. Via de hielprik wordt gescreend op bètathalassemie. Hierbij wordt voornamelijk de bètathalassemie-major opgespoord. bètathalassemie-minor of trait kunnen hierbij gemist worden, maar wel klachten van anemie geven. Kenmerkend in het bloedbeeld zijn hierbij de schietschijfcellen. Het ontstaan van deze schietschijfcellen is echter onbekend. Bij sikkelcelanemie worden de erytrocyten vervormd tot sikkelvormige cellen. Deze sikkelcellen zijn duidelijk zichtbaar in het bloedbeeld. G6PD-deficiëntie is een X-gebonden aandoening en komt daarom uitsluiten bij mannen voor. Hierbij treedt ernstige hemolyse op na bijvoorbeeld medicatie gebruik of een infectie. Kenmerkende afwijkingen hierbij in het bloedbeeld zijn de Heinz-lichaampjes. Bij polycythemia vera is een myeloproliferatieve ziekte waarbij er geen sprake is van een anemie, maar juist van een overproductie van erytrocyten Dermatovenereologie voor de eerste lijn: een systematische introductie (9e geh.herz. dr. 2014) Sillevis Smitt J.H. e.a., blz Leerboek chirurgie (2e geh.herz. dr. 2012) Gooszen H. e.a., blz FEEDBACK: Afzakkende pijn vanaf de navel naar rechts onderin de buik is het meest discriminerende symptoom van een appendicitis, met een sensitiviteit en specificiteit van 80% Dermatovenereologie voor de eerste lijn: een systematische introductie (9e geh.herz. dr. 2014) Sillevis Smitt J.H. e.a., blz. 84 FEEDBACK: Psoriasis behoort tot de erythematosquameuze huidafwijkingen. De guttata variant van psoriasis ontstaat vaak onder invloed van een streptokokkeninfectie. Vragen naar een recent doorgemaakte keelontsteking kan daardoor bijdragen aan het stellen van de juiste diagnose. Bij net ontstane psoriasis guttata wordt ook aangeraden een keelweek of serologie af te nemen NHG-standaarden voor de huisarts. diarree FEEDBACK: 20 (mg) x 25 (kg) = 500 (mg). De aanbevolen dagdosering is dus 500 mg per dag. Dit wordt verdeeld in drie giften NHG-standaarden voor de huisarts. knieklachten. FEEDBACK: Met name de lokalisatie van pijn en zwelling (ter plaatse van de tuberositas tibiae) pleit voor de ziekte van Osgood-Schlatter. Het komt vooral voor bij kinderen tussen de acht en vijftien jaar. Het is gerelateerd aan de groeispurt en komt vaker voor bij actief sportende kinderen, vooral bij jongens. De aandoening is veelal unilateraal. Tegenwoordig wordt algemeen aangenomen dat de oorzaak van traumatische aard is, namelijk door herhaalde tractie van de patellapees ter plaatse van het verbeningscentrum van de tuberositas tibiae. De klachten kunnen enkele maanden tot twee jaar aanhouden en gaan vrijwel altijd over na de groeispurt NHG-standaarden voor de huisarts. cruris venosum. FEEDBACK: Het ulcus cruris venosum is een defect van de huid van het onderbeen, meestal gelegen net boven de mediale malleolus, tot in de subcutis of dieper. Het ontstaat op basis van chronische veneuze insufficiëntie (CVI), geneest slecht en recidiveert gemakkelijk. Kenmerken van het ulcus cruris venosum zijn grillige wondranden, een rood/roze wondbodem en een onwelriekende geur. Andere tekenen van CVI zijn: corona phlebectatica, varices, oedeem, orthostatisch eczeem, hyperpigmentatie, atrofie blanche, induratie en dermato- en liposclerose. Een ulcus als gevolg van arterieel vaatlijden is meestal gelokaliseerd lateraal op het scheenbeen. Daarbij zijn er meer pijnklachten en is de wondbodem vaak zwart. Ook is er meestal geen sprake van oedeemvorming NHG-standaarden voor de huisarts FEEDBACK: bij een sterke verdenking op longembolieën (Well s score >4) dient de D-dimeerbepaling te worden overgeslagen en wordt direct een CT-angio gemaakt. Een echo doppler kan weliswaar een trombose opsporen, maar is te weinig sensitief voor longembolieën. Het ECG zal waarschijnlijk atriumfibrilleren laten zien en mogelijk typische verschijnselen voor longembolieën, maar hiermee kan geen diagnose worden gesteld Clinical epidemiology: the essentials (5e ed. 2013/2014) Fletcher R. e.a., hfdst. 2 FEEDBACK: als je het eenmaal hebt raak je het niet meer kwijt. Dus telt voor de prevalentie iedereen mee die aan het begin van de observatieperiode al reumatoïde artritis heeft, plus alle nieuwe gevallen in de observatieperiode (incidentie). Dat is dus altijd meer dan de incidentie alleen. NB: deze redenering gaat alleen mank bij een hele hoge snelle sterfte of genezing na diagnosticeren, maar daarvan is geen sprake Handboek verrichtingen in de huisartsenpraktijk (5e geh. herz. dr. 2014) Goudswaard A. e.a., hfdst. 36: Repositie zondagmiddagarmpje 149. Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9th ed. 2014/2015) Kumar V. e.a., blz Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9th ed. 2014/2015) Kumar V. e.a., blz Leerboek psychiatrie (3e dr. 2016) Hengeveld M. e.a., blz Harrison's principles of internal medicine (19th ed. 2015) Kasper D. e.a., blz. content.aspx?bookid=1130&sectionid= Accessed June 29, 2017 FEEDBACK: N1 Metastasis in ipsilateral peribronchial and/or ipsilateral hilar lymph nodes and intrapulmonary nodes, including involvement by direct extension. N2 Metastasis in the ipsilateral mediastinal and/or subcarinal lymph node(s). N3 Metastasis in the contralateral mediastinal, contralateral hilar, ipsilateral or contralateral scalene, or supraclavicular lymph nodes Braddom's physical medicine & rehabilitation (5th ed. 2016) Cifu D. e.a., blz. table 27-3, blz Interne geneeskunde (14e geh. herz. dr. 2010/2011) Meer van der J. en Stehouwer C. e.a., blz. 255 FEEDBACK: het klinisch beeld zoals beschreven past het meest bij een anemie van de chronische ziekte. De combinatie van een aantal opeenvolgende infecties met een microcytaire anemie met een laag serumijzer maar hoog ferritine past bij deze diagnose. Bij een ijzergebrekanemie zou er juist ook een laag ferritine en lage transferrineverzadiging gevonden moeten worden. Bij een thalassemie kun je ook een microcytair bloedbeeld krijgen, maar juist een hoog plasma-ijzer. Bij een hemolytische anemie past juist een normocytair of macrocytair bloedbeeld NHG-standaarden voor de huisarts. FEEDBACK: Het onderzoek van bij kamertemperatuur bewaarde urine is alleen betrouwbaar indien de urine binnen 2 uur na lozing wordt onderzocht. Wanneer dit niet mogelijk is, moet de urine onmiddellijk worden geplaatst in een koelkast met een temperatuur van maximaal 10 graden C, waarin deze hoogstens 24 uur bewaard mag worden. Te lang bewaarde urine kan door bacteriegroei leiden tot een fout-positieve

6 uitslag van het urineonderzoek. Bewaren in een koelkast vertraagt bacteriegroei Leerboek psychiatrie (3e dr. 2016) Hengeveld M. e.a., blz FEEDBACK: Naast passiviteit en slaperigheid is een heroïne-intoxicatie te herkennen aan de aanwezigheid van bradycardie, nauwe pupillen, onduidelijke spraak, aandacht- en concentratiestoornissen. Bij een cocaïne-intoxicatie is juist sprake van tachycardie, hypertensie, wijde pupillen en psychomotorische agitatie. Intoxicatiesymptomen van cannabis zijn conjunctivale roodheid, verhoogde eetlust, droge mond, tachycardie, verhoogde perceptie, psychose en angst. Een GHB-intoxicatie wordt juist gekenmerkt door dysarthrie, coördinatiestoornissen, onzekere gang, nystagmus, verminderde aandacht, stupor en of coma Clinically oriented anatomy (7th ed. 2013/2014) Moore K. e.a., blz. 314 FEEDBACK: De kathetertip passeert de vaten als volgt: a. epigastrica inferior - aa. renalis - a. mesenterica superior - truncus coeliacus Interne geneeskunde (14e geh. herz. dr. 2010/2011) Meer van der J. en Stehouwer C. e.a., blz. 654 FEEDBACK: Een geperforeerd maagulcus kenmerkt zich door plotselinge, zeer hevige pijn boven in de buik. Ongeveer 50% van deze patiënten heeft geen ulcusanamnese. Door lucht in de buikholte zal de leverdemping verdwijnen. Door diafragmaprikkeling kan pijn in de schouder ontstaan. Het gebruik van NSAID s vormt een risico voor ulcuslijden. Vanwege de cardiale voorgeschiedenis heeft deze patiënt een verhoogd risico op de overige drie diagnosen. Dit zijn echter niet de meest waarschijnlijke aandoeningen op dit moment wel zouden deze aandoeningen eventueel uitgesloten moeten worden middels aanvullend onderzoek Clinical epidemiology: the essentials (5e ed. 2013/2014) Fletcher R. e.a., blz FEEDBACK: De nulhypothese is: er is geen verschil tussen de groepen. Ofwel: het verwachte verschil is 0. 0 Ligt niet binnen het betrouwbaarheidsinterval, dus de nulhypothese mag verworpen worden Klinische neurologie (17e herz. dr. 2012) Kuks J. e.a., blz FEEDBACK: De voornaamste oorzaken van een communicerende hydrocefalie zijn meningitis en subarachnoïdale bloeding. De hydrocefalie kan daarbij vrij snel (binnen enkele uren), maar ook pas op lange termijn (maanden) manifesteren. Wanneer een oudere patiënt zich presenteert met de trias loopstoornissen, cognitieve achteruitgang en mictiestoornissen, moet altijd gedacht worden aan de diagnose hydrocefalie. De symptomen ontstaan vaak in de loop van een aantal maanden. De loopstoornis uit zich met name als verlies van balans en traagheid bij het omdraaien, waardoor patiënten gemakkelijker vallen. De mictiestoornis is een imperatieve mictiedrang, die in combinatie met de loopstoornis leidt tot incontinentie. Gezien de trias van symptomen die gelijktijdig zijn ontstaan is de ziekte van Alzheimer minder waarschijnlijk. Vaak staan hierbij voornamelijk de cognitieve symptomen op de voorgrond. Een chronisch subduraal hematoom zou het gevolg kunnen zijn van een val. Ook hierbij kunnen cognitieve verschijnselen ontstaan. Vaak gaat dit echter gepaard met toegenomen slaperigheid, hoofdpijn en geleidelijk of acuut ontstane halfzijdige uitvalsverschijnselen Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9th ed. 2014/2015) Kumar V. e.a., blz , 1151 FEEDBACK: Een verruca seborrhoica is een goedaardige huidafwijking. Deze wordt voornamelijk gezien bij mensen vanaf middelbare leeftijd en de voorkeurslokalisatie is de romp. Vaak zijn deze verrucae geelbruin of bruinzwart van kleur. Hierdoor zijn ze soms klinisch moeilijk te onderscheiden van een naevus naevocellularis of een melanoom. Bij histopathologisch onderzoek blijkt de afwijking voornamelijk uit keratinocyten en melaninepigment (geen melanocyten!) te bestaan Basisboek jeugdgezondheidszorg (2e ongew. dr. 2016) HiraSing R. e.a., blz. GEEN OPGAVE FEEDBACK: na buikligging is passief roken, met een sterke dosis-effectrelatie, de belangrijkste risicofactor voor wiegendood die te voorkomen is. Er zijn sterke aanwijzingen dat de fopspeen bij regelmatig gebruik een rol speelt bij de preventie van wiegendood; de voordelen zijn groter dan de nadelen. Vroeggeborenen en kinderen met een laag geboortegewicht hebben minstens een tweemaal zo grote kans op wiegendood als a terme geborenen. Het kind in deze casus heeft met 3700 gram een normaal geboortegewicht. Hoewel niet unaniem aangetoond, wordt borstvoeding als een tegen wiegendood beschermende factor beschouwd. Het effect kan berusten op een prikkeldrempelverlaging tijdens de slaap. Een trappelzak heeft waarschijnlijk een beschermend effect. Een dekbed wordt afgeraden bij jonge kinderen: het isoleert evenveel als drie of vier dunne dekens en veroorzaakt gemakkelijk warmtestress. Het slaapvertrek voor een voldragen baby hoeft niet warmer te zijn dan dat voor een volwassene. Een maximale kamertemperatuur van 18 graden Celsius wordt aanbevolen NHG-standaarden voor de huisarts. bloedverlies FEEDBACK: Gezien het feit dat zij precies twee weken na haar menstruatie klachten krijgt, is een ovulatiebloeding de meest waarschijnlijke diagnose. Zij heeft nog te recent gemenstrueerd om een abortus of een extra-uteriene graviditeit te hebben. Diverticulitis is gezien haar leeftijd ook niet waarschijnlijk Leerboek gezondheidsrecht (3e herz. dr. 2013) Engberts D. e.a., blz. 69 FEEDBACK: Het is de burgemeester (of de wethouder aan wie de bevoegdheid is gemandateerd) en niet de rechter of de psychiater die de last tot inbewaringstelling afgeeft Robbins Basic Pathology (10th ed. 2017) Kumar V. e.a, blz. Standaard anemie 166. Harper's illustrated biochemistry (30th ed. 2015) Rodwell V. e.a., hfdst Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., hfdst. anemie 168. Farmacotherapeutisch Kompas OPGAVE 169. Farmacotherapeutisch Kompas Diagnostiek van alledaagse klachten: bouwstenen voor rationeel probleemoplossen (4e dr. 2016) Jongh de T. e.a., blz Nelson essentials of pediatrics (7th ed. 2014/2015) Marcdante K. e.a., blz Nelson essentials of pediatrics (7th ed. 2014/2015) Marcdante K. e.a., blz Nelson essentials of pediatrics (7th ed. 2014/2015) Marcdante K. e.a., blz Smith and Tanagho's General Urology (18th ed. 2013) McAninch J. e.a., blz. hapter 6. Radiology of the Urinary Tract 175. Clinical epidemiology: the essentials (5e ed. 2013/2014) Fletcher R. e.a., blz Leerboek epidemiologie (7e herz. dr. 2016) Bouter L. e.a., blz Leerboek psychiatrie (3e dr. 2016) Hengeveld M. e.a., blz FEEDBACK: de kern van aanpassingsstoornissen ligt in verlies van controle, logischerwijs is het herstel gericht op herstel van deze controle. Dit proces voltrekt zich in een drietal fasen: 1. Crisisfase; 2. Probleem- en oplossingsfase; 3. Toepassingsfase. Deze patiënte bevindt zich in de crisisfase (= ongeveer de eerste 3 weken). In deze fase heeft de patiënt als taak controle te hervinden op cognitief en emotioneel niveau en tot rust te komen. Zij moet inzicht krijgen in wat er is gebeurd en tot acceptatie komen van de huidige toestand. Bijbehorende interventies zijn dan voorlichting geven en perspectief geven en het geven van een rationale, een voor de patiënt acceptabele verklaring voor zijn toestand, die

7 perspectief biedt op herstel. Vanuit dit perspectief kan rust ontstaan. De andere genoemde interventies passen bij de volgende fasen van herstel: een beslisprotocol (zoveel mogelijk voor- en nadelen opschrijven van elk van de keuzemogelijkheden) kan worden uitgevoerd in de probleem- en oplossingsfase en een opbouwschema uitwerken past bij de toepassingsfase Harrison's principles of internal medicine (19th ed. 2015) Kasper D. e.a., hfdst Farmacotherapeutisch Kompas. FEEDBACK: methotrexaat is een foliumzuurantagonist. Het verhindert de reductie van dihydrofoliumzuur tot tetrahydrofoliumzuur, een essentiële stap bij de synthese van nucleïnezuren en bij de celdeling. Foliumzuur kan de bijwerkingen van methotrexaat verminderen. Patiënten die methotrexaat gebruiken moeten 1mg foliumzuur per dag (of 5-10 mg per week) voorgeschreven krijgen Marks' basic medical biochemistry: a clinical approach (4e ed. 2013) Lieberman e.a., blz FEEDBACK: Ketonen worden gevormd in de lever in de mitochondriale matrix. Bij de oxidatie van vetzuren ontstaat acetyl-coa wat vervolgens omgezet kan worden in ketonen. Dit proces vindt alleen plaats in de lever. Vervolgens vindt er in de hersenen zelf (en in andere weefsels zoals de spieren) oxidatie van ketonen plaats om de daadwerkelijke energie vrij te maken. De bloedbaan zorgt alleen voor transport van de ketonen Interne geneeskunde (14e geh. herz. dr. 2010/2011) Meer van der J. en Stehouwer C. e.a., blz. 365 FEEDBACK: Hyperkaliëmie is een vaak voorkomende bijwerking van ACE-remmers, vooral bij een verminderde nierfunctie. Bij een ernstige hyperkaliëmie kunnen levensbedreigende ritmestoornissen optreden, het bestaan hiervan moet meteen met ritmebewaking uitgesloten worden. Als er daadwerkelijk ritmestoornissen gevonden worden is acute behandeling hiervan noodzakelijk. Acute nierinsufficiëntie is geen complicatie van de hyperkaliëmie maar juist een oorzaak ervan. Spierzwakte treedt juist op bij een hypokaliëmie, terwijl hersenoedeem vooral voorkomt bij een hyponatriëmie Atlas of Human Anatomy (6th ed. 2014) Netter F. e.d., blz NHG-standaarden voor de huisarts. Tweede herziening Noot FEEDBACK: Bij A0-antagonisme worden de erytrocyten van het kind (met hierop bloedgroep A-antigenen) aangevallen door anti-a-antistoffen van moeder. Mensen met bloedgroep 0 hebben zowel anti-a- als anti-b- antistoffen. Moeder is resuspositief en heeft dan ook geen anti-rhesus antistoffen die problemen bij het kind zouden veroorzaken. Daarnaast bevatten de erytrocyten van het kind geen resus-antigeen. Er kan dus geen sprake zijn van resusantagonisme in deze casus NHG-standaarden voor de huisarts. FEEDBACK: Uraatartropathie oftewel jicht is een veelvoorkomende reumatische aandoening. Voorkeurslocaties zijn de grote teen, enkels alsmede de knieën. Naast de artritis kunnen bij lichamelijk onderzoek ook tophi worden gezien, pijnlijke ophopingen van kristallen in het bindweefsel. Andere reumatische aandoeningen zijn o.a. artrose wat wordt gekenmerkt door ochtendstijfheid van met name het PIP- en DIPgewricht, de heup, knie en wervelkolom. Bij septische artritis is de knie het meest aangedaan. De diagnose wordt gesteld door microbiologisch onderzoek van het synoviaal vocht. Reumatoïde artritis is een langzaam progressieve aandoening van met name de gewrichten van de handen. Reactieve artritis is een reactie op een infectie elders in het lichaam Leerboek chirurgie (2e geh.herz. dr. 2012) Gooszen H. e.a., blz FEEDBACK: Kiemceltumoren zijn tumoren in het mediastinum die bèta-hcg en alfafoetoproteïne aanmaken. Extragonadale kiemceltumoren komen in vergelijking met testistumoren relatief zeldzaam voor. Echter komen kiemceltumoren in meer dan de helft van de gevallen in het mediastinum voor en metastaseren snel Klinische neurologie (17e herz. dr. 2012) Kuks J. e.a., blz. 404 FEEDBACK: Bij frontotemporale dementie ontstaat er geleidelijk een verandering van persoonlijkheid en gedrag met daarnaast stoornissen in de uitvoerende functies. Pas veel later in het beloop worden geheugenstoornissen duidelijk. Bij de ziekte van Alzheimer staan stoornissen in het episodisch geheugen en /of een gestoord leervermogen voorop. Verder kan er sprake zijn van visuospatiële stoornissen, stoornissen in het vinden van de juiste woorden en executieve stoornissen. Er is sprake van een vroege vorm van Alzheimer 'early onset alzheimer als deze symptomen beginnen voor de leeftijd van 65 jaar. Bij lewy body dementie staan opvallende variaties in aandacht en alertheid samen met visuele hallucinaties en symptomen van parkinsonisme op de voorgrond. Bij vasculaire dementie is er vaak een stapsgewijze achteruitgang. Het beeld hangt sterk af van de ernst en lokalisatie van de cerebrovasculaire aandoeningen. Vaak is de persoonlijkheid nog redelijk intact en staat verlies van psychisch tempo op de voorgrond NVOG Richtlijnen. gravidarum FEEDBACK: De behandeling van diabetes gravidarum begint altijd met een dieetadvies. Bij ongeveer 80% van de vrouwen met diabetes gravidarum zijn de bloedglucose waarden met behulp van dit dieet goed onder controle. Wanneer dit dieet niet leidt tot verbetering van de glucoseregulatie moet glucoseverlagende medicatie gestart worden. Behandeling met insuline is hierbij de eerste keus behandeling. Het gebruik van orale antidiabetica in de zwangerschap is nog niet voldoende onderzocht en wordt dan ook afgeraden Interne geneeskunde (14e geh. herz. dr. 2010/2011) Meer van der J. en Stehouwer C. e.a., blz. 775 FEEDBACK: De diagnose diabetes insipidus wordt gesteld met behulp van een dorstproef, waarbij elk uur de diurese, lichaamsgewicht, bloeddruk, polsfrequentie, plasmanatrium en osmolaliteit van plasma en urine worden gevolgd. Een voortgaande overmatige diurese met laagblijvende urineosmolaliteit en oplopende plasmanatriumspiegels en plasmaosmolaliteit bevestigen de diagnose diabetes insipidus. Door vervolgens de reactie op toegediend ADH op de diurese vast te stellen, kan men centrale diabetes insipidus onderscheiden van de renale vorm: bij de centrale vorm zal de diurese stoppen na toediening van exogeen ADH, in tegenstelling tot bij renale diabetes insipidus waarbij er geen effect is van exogeen ADH op de diurese omdat de nier minder of niet gevoelig is. Patiënten met psychogene polydipsie hebben geen verhoogde plasmaosmolaliteit NHG-standaarden voor de huisarts Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., blz Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., blz Leerboek interne geneeskunde (15e geh.herz. dr. 2017) Stehouwer C. e.a., blz. 225 FEEDBACK : Factor II, VII, IX en X zijn vitamine-k-afhankelijke stollingsfactoren. Vitamine K is een vetoplosbaar vitamine. Het is een bestanddeel van bladgroenten en koolsoorten en wordt verder in de darm gesynthetiseerd door bacteriën. Vitamine K is noodzakelijk bij de carboxylering van de meerdere glutamaatresiduen van stollingsfactoren II, VII, IX en X, wat ervoor zorgt dat deze factoren sterk binden aan de membraan van geactiveerde bloedplaatjes (via calcium en geëxposeerd fosfatidylserine), waardoor de stollingcascade zeer efficiënt kan verlopen door de concentratie van de factoren op dit oppervlak.

8 194. Fysische diagnostiek: uitvoering en betekenis van het lichamelijk onderzoek (2e herz. dr. 2015) Jongh de T. e.a., blz. 58 FEEDBACK: Als de Korotkovtonen wegvallen kort na het ontstaan van fase-1-tonen en bij een wat lagere druk weer beginnen, noemt men dat een auscultatory gap. In het geval van een auscultatory gap (silent gap) kan zich een foutief lage meetwaarde voordoen van de systolische druk. Als er sprake is van een auscultatory gap wordt de bovenwaarde (systolische druk) afgelezen bij de eerste keer dat men tonen hoort, dus bij 180 mmhg. De diastolische waarde wordt afgelezen bij de tweede keer dat de tonen verdwijnen Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., blz Skin disease 196. Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9th ed. 2014/2015) Kumar V. e.a., blz FEEDBACK: De ontwikkeling van emfyseem is veelal geassocieerd met roken. Er is echter een genetische aandoening waarbij er een niet met roken geassocieerde vorm van emfyseem kan ontwikkelen. Bij deze afwijking is er sprake van de aanmaak van een niet-functionele vorm van alfa-1-antitrypsine in de lever. De plasmaconcentratie van (functioneel) alfa-1-antitrypsine is verlaagd waardoor neutrofiel elastase onvoldoende geremd wordt en emfyseem ontwikkelt Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., blz FEEDBACKPROMPT: Cushing Kumar & Clark's clinical medicine (9th ed. 2016/2017) Kumar P. e.a., blz. GEEN OPGAVE FEEDBACKPROMPT: niercarcinoom Farmacotherapeutisch Kompas. ouderen FEEDBACKPROMPT: verdelingsvolume geneesmiddelen leeftijd Leerboek gezondheidsrecht (3e herz. dr. 2013) Engberts D. e.a., blz. 37 FEEDBACK: Een patiënt heeft het recht op vernietiging van het gehele dossier of een deel daarvan op basis van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO, art. 455). Volgens deze wet moet een arts aan zo n verzoek meewerken, behoudens uitzonderingsgevallen, ongeacht het wettelijke bewaartermijn van 15 jaar. De hulpverlener dient binnen drie maanden het dossier vernietigen als de patiënt daarom verzoekt. Doorgaans zal de arts van de patiënt vragen dat hij een dergelijk verzoek schriftelijk bevestigt. Zonder een schriftelijk verzoek zal de hulpverlener immers niet kunnen aantonen dat het dossier op verzoek van de patiënt is vernietigd en dat de afwezigheid van het dossier er niet op duidt dat de hulpverlener nalatig is geweest bij het aanmaken of bewaren van het dossier. Ten aanzien van het beheer van patiëntgegevens en de uitwisseling hiervan bestaan er ook uitgebreide richtlijnen van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG).

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - MEI

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - MEI GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - MEI 2015 Vervallen items (n=5): 27, 28, 32, 144, 151. Sleutelwijzigingen (n=2): 3 en 158 Nr. Antwoord Literatuur 1. B

Nadere informatie

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - DECEMBER

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - DECEMBER GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2013 vervallen vragen (n=12): 6, 15, 17, 27, 49, 101, 114, 123, 154, 159, 177, 183 sleutelwijzigingen (n=1):

Nadere informatie

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - MEI

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - MEI GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - MEI 2014 Vervallen items (n=15): 3, 35, 41, 47, 56, 64, 67, 69, 78, 136, 140, 164, 179, 182, 192; Geen sleutelwijzigingen.

Nadere informatie

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - FEBRUARI

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - FEBRUARI ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - FEBRUARI 2015 Vervallen vragen (n=17: 16, 23, 57, 59, 97, 108, 118, 127, 141, 180, 184, 187, 188, 189, 191, 197 en 200) Sleutelwijzigingen

Nadere informatie

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - SEPTEMBER

GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE - SEPTEMBER GEWIJZIGDE ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - SEPTEMBER 2014 vervallen vragen (n=11): 2, 13, 57, 68, 75, 87, 110, 113, 148, 158, 187 ; sleutelwijzigingen (n=2): 149

Nadere informatie

017 C Hengeveld e.a. Leerboek Psychiatrie, 2e druk, 2e oplage, Hfdst. 11.1: angststoornissen

017 C Hengeveld e.a. Leerboek Psychiatrie, 2e druk, 2e oplage, Hfdst. 11.1: angststoornissen ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2014 Vervallen vragen (n=9): 60, 91, 96, 99, 100, 101, 143, 150 en 174. Sleutelwijzigingen (n=4): 52, 56, 75 en 194. Nr.

Nadere informatie

Inhoud. 10 Voorwoord 10

Inhoud. 10 Voorwoord 10 Inhoud 10 Voorwoord 10 1 11 Algemene inleiding 11 1.1 11 Inleiding 11 1.2 12 De huisarts in historisch perspectief 12 1.2.1 12 De huisarts 12 1.2.2 15 De doktersassistent 15 1.3 16 NHG-standaarden 16 1.4

Nadere informatie

Trastuzumab (Herceptin )

Trastuzumab (Herceptin ) Trastuzumab (Herceptin ) Borstkanker (mammacarcinoom) De diagnose borstkanker is bij u vastgesteld. Dit wordt ook wel een mammacarcinoom genoemd. De behandeling van een mammacarcinoom bestaat uit een operatieve

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Schildklierafwijkingen en zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Normaal gesproken werkt de schildklier naar behoren. Bij een abnormale werking kan de schildklier te snel werken (hyperthyreoïdie)

Nadere informatie

Ulcus cruris venosum. Otto Dankerlui Dermatoloog

Ulcus cruris venosum. Otto Dankerlui Dermatoloog Ulcus cruris venosum Otto Dankerlui Dermatoloog TweeSteden ziekenhuis Vestiging Tilburg Indeling Inleiding Epidemiologie Etiologie Symptomatologie Diagnostiek Inleiding Inleiding Oorzaken Ulcus Cruris

Nadere informatie

dagziekenhuis inwendige geneeskunde Zoledroninezuur

dagziekenhuis inwendige geneeskunde Zoledroninezuur dagziekenhuis inwendige geneeskunde Zoledroninezuur Inhoud Zoledroninezuur 3 Voorbereiding 3 Rijvaardigheid en gebruik van machines 3 Gebruik bij ouderen 4 Uitzonderingen bij gebruik 4 Combinatie met andere

Nadere informatie

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In

Nadere informatie

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NRLP-12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NRLP-12 gerelateerde terugkerende

Nadere informatie

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA)

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE ARTRITIS

Nadere informatie

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison. In deze

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en Zwangerschap

Patiëntenvoorlichting Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en Zwangerschap Patiëntenvoorlichting Gynaecologie Schildklierafwijkingen en Zwangerschap In het kort De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallen moeten voor

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap

Schildklierafwijkingen en zwangerschap Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. De schildklier 1 Schildklierziekten 2 Onderzoek 2 Behandeling 3 Gevolgen en eventuele complicaties voor jezelf

Nadere informatie

Maag-, darm- en leverziekten

Maag-, darm- en leverziekten Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten Prednison bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison.

Nadere informatie

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2015

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2015 ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - DECEMBER 2015 Met feedback voor studenten Vanaf de ivtg van september 2015 zal er bij de antwoordsleutel van de vragen niet alleen

Nadere informatie

Kernboekenlijst Opleiding geneeskunde VUmc

Kernboekenlijst Opleiding geneeskunde VUmc Kernboekenlijst Opleiding geneeskunde VUmc Bachelorjaar 1: cohort 2014 2015 Bachelorjaar 2: cohort 2013 2014 Bachelorjaar 3: cohort 2012 2013 Masterjaar 1: cohort 2011 2012 Masterjaar 2: cohort 2010 2009

Nadere informatie

Vermoeidheid & hartziekten

Vermoeidheid & hartziekten Vermoeidheid & hartziekten Menno Baars, cardioloog HartKliniek Nederland april 2014 Cardioloog van de nieuwe HartKliniek Nieuwe organisatie van eerstelijnscardiologiecentra Polikliniek & dagbehandeling

Nadere informatie

De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 3 Schildklierziekten 3 4. Schildklier en zwangerschap 6 8. Tot slot 9

De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 3 Schildklierziekten 3 4. Schildklier en zwangerschap 6 8. Tot slot 9 De schildklier is een klein orgaan dat voor de luchtpijp ligt, boven het kuiltje in de hals (figuur 1). Normaal is de schildklier niet te zien of te voelen. De schildklier wordt gestimuleerd door het hormoon

Nadere informatie

Bisfosfonaten bij borstkanker

Bisfosfonaten bij borstkanker Oncologie i Bisfosfonaten bij borstkanker Patiënteninformatie Adjuvante therapie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw specialist heeft met u besproken dat u, naast de behandeling met hormonale therapie, in

Nadere informatie

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen

Nadere informatie

Parkinson en Dementie

Parkinson en Dementie Parkinson en Dementie Alzheimer Café 4 februari 2019 dr. Arthur G.G.C. Korten neuroloog geheugenpolikliniek Laurentius Ziekenhuis Roermond Inhoud De ziekte van Parkinson Dementie Lewy Body Ziekte en Parkinsondementie

Nadere informatie

Waarom worden deze kousen gedragen

Waarom worden deze kousen gedragen Waarom worden deze kousen gedragen Therapeutische Elastische Kousen worden voorgeschreven door de huisarts of de behandelend specialist. De elastische kousen worden bijvoorbeeld voorgeschreven bij de volgende

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Majeed Versie 2016 1. WAT IS MAJEED 1.1 Wat is het? Het Majeed syndroom is een zeldzame genetische aandoening. Kinderen met dit syndroom lijden aan chronische

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING NVOG Nederlandse Vereniging voor PATIËNTENVOORLICHTING Schildklierafwijkingen en Zwangerschap No 16 2004 NVOG Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Majeed Versie 2016 1. WAT IS MAJEED 1.1 Wat is het? Het Majeed syndroom is een zeldzame genetische aandoening. Kinderen met dit syndroom lijden aan chronische

Nadere informatie

Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier

Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier Hypothyreoïdie Traag werkende schildklier Afdeling interne geneeskunde De schildklier De schildklier maakt schildklierhormonen aan. Schildklierhormoon speelt een grote rol bij de stofwisseling in alle

Nadere informatie

Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis

Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis Versie 2016 1. WAT IS REUMATISCHE KOORTS 1.1 Wat is het? Reumatische koorts wordt veroorzaakt

Nadere informatie

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - SEPTEMBER 2017

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - SEPTEMBER 2017 ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - SEPTEMBER 2017 Nr. Antwoord 1. A 16. A 2. B 17. B 3. A 18. A 4. B 19. B 5. D 20. C 6. B 21. C 7. B 22. A 8. B 23. A 9. A 24. B 10.

Nadere informatie

1 Geheugenstoornissen

1 Geheugenstoornissen 1 Geheugenstoornissen Prof. dr. M. Vermeulen 1.1 Zijn er geheugenstoornissen? Over het geheugen wordt veel geklaagd. Bij mensen onder de 65 jaar berusten deze klachten zelden op een hersenziekte. Veelal

Nadere informatie

Methotrexaat. Poli Reumatologie

Methotrexaat. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen dan kunt

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap

Schildklierafwijkingen en zwangerschap Gynaecologie / Verloskunde Schildklierafwijkingen en zwangerschap i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inhoudsopgave In het kort Wat is de schildklier en hoe werkt hij? De ontwikkeling van de schildklier

Nadere informatie

Wat zijn de verschijnselen

Wat zijn de verschijnselen Lichen sclerosus Wat is lichen sclerosus Lichen sclerosus is een (goedaardige) huidaandoening, waarbij de huid langzaam zijn elasticiteit verliest. Hierdoor voelt deze vast en strak aan en wordt wit van

Nadere informatie

Prednison of Prednisolon

Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van

Nadere informatie

Wondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU

Wondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Wondsymposium 31-10-2018 Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Hoe zou je deze wond beschrijven? Leren kijken Even meekijken Dermatologie = Leren kijken = Actief! Waar gaan we het over hebben? Anatomie

Nadere informatie

Prednison, prednisolon (corticosteroïden)

Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Uw behandelend arts heeft u prednison voorgeschreven. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan

Nadere informatie

Eigen spreekuur en chronische ziekten

Eigen spreekuur en chronische ziekten M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten Tweede druk Houten 2013 V Voorwoord Het werk van de doktersassistent is de afgelopen jaren uitgebreid. In dit AG-katern komt een aantal chronische

Nadere informatie

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA)

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE ARTRITIS

Nadere informatie

Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8

Nadere informatie

Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6

Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500, omhulde tabletten 500 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

Behandeling met Entyvio (vedolizumab)

Behandeling met Entyvio (vedolizumab) Praat met uw arts als u graag meer informatie wilt over de behandeling met. Behandeling met (vedolizumab) Meer informatie Deze brochure is een aanvulling op de bijsluiter. We hopen dat de meeste vragen

Nadere informatie

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - FEBRUARI 2017

ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - FEBRUARI 2017 ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - FEBRUARI 2017 Nr. Antwoord 1. A 16. B 2. B 17. B 3. B 18. B 4. A 19. B 5. A 20. B 6. A 21. A 7. B 22. A 8. A 23. B 9. B 24. D 10.

Nadere informatie

91. D 192. A 93. A 194. B 95. D 96. A 97. D 98. A 99. D 100. C 101. B 102. C 103. B 104. C 105. A

91. D 192. A 93. A 194. B 95. D 96. A 97. D 98. A 99. D 100. C 101. B 102. C 103. B 104. C 105. A ANTWOORDSLEUTEL INTERUNIVERSITAIRE VOORTGANGSTOETS GENEESKUNDE (ivtg) - FEBRUARI 2017 Vervallen vragen (n=7): 1, 23, 31, 43, 44, 85 en 200. Geen sleutelwijzigingen. Nr. Antwoord 1. A 16. B 2. B 17. B 3.

Nadere informatie

Prednison/Prednisolon

Prednison/Prednisolon Prednison/Prednisolon Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: prednison. Hoe werkt prednison? Bij patiënten

Nadere informatie

Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6

Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850, omhulde tabletten 850 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,

Nadere informatie

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

Schildklier en zwangerschap

Schildklier en zwangerschap Schildklier en zwangerschap De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallen moeten voor en tijdens de zwangerschap de schildklierhormonen onder controle

Nadere informatie

MDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

MDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa MDL Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Gebruik 5 Bijwerkingen 5 Stoppen met Predni(so)lon 7 Interactie met andere geneesmiddelen 8 Vaccinaties

Nadere informatie

schildklierafwijkingen en zwangerschap

schildklierafwijkingen en zwangerschap schildklierafwijkingen en zwangerschap 2 Inhoud 1 Algemeen 1.1 Wat is de schildklier en hoe werkt hij 1.2 De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 2 Schildklierziekten 2.1 Hypothyreoïdie 2.2 Hyperthyreoïdie

Nadere informatie

NAPROXEN 500 MG TEVA zetpillen. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 28 november : Bijsluiter Bladzijde : 1

NAPROXEN 500 MG TEVA zetpillen. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 28 november : Bijsluiter Bladzijde : 1 1.3.1 : Bijsluiter Bladzijde : 1 Samenstelling BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Naproxen 500 mg Teva, à 500 mg naproxen. Werking Naproxen heeft een ontstekingsremmende, pijnstillende en koortsverlagende

Nadere informatie

Preventie van nier- en ureterstenen

Preventie van nier- en ureterstenen Infobrochure Preventie van nier- en ureterstenen mensen zorgen voor mensen De nier De nieren zijn boonvormige organen die achter in de buikholte liggen. Met een uitgebreid filtersysteem verwijderen de

Nadere informatie

Bewegingsapparaat bij het ouder worden

Bewegingsapparaat bij het ouder worden Meer leren over lichaam en gezondheid Bewegingsapparaat bij het ouder worden Sandrine Bours Reumatoloog MUMC+ Agenda Inleiding Osteoporose Artrose Artritis Reumatoïde artritis Jicht Inleiding Skelet nodig

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Patiënteninformatie. Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Patiënteninformatie Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Inhoudsopgave 1 In het kort 2 Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (EUG) 3 Bij wie komt een EUG voor 4

Nadere informatie

Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling: Onderwerp:

Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie In het kort De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallenmoeten voor en tijdens de zwangerschap de schildklierhormonen

Nadere informatie

Ulcus van de onderste extremiteit. V.N.Chigharoe aios chirurgie

Ulcus van de onderste extremiteit. V.N.Chigharoe aios chirurgie Ulcus van de onderste extremiteit V.N.Chigharoe aios chirurgie Casus 55 jr meneer VG: DM 2(15 jr), HT, teenamputaties li voet, DM retinopathie Intoxicaties: roken+ Presenteert met een niet genezende ulcus

Nadere informatie

Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis

Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Klinische symptomen

Nadere informatie

P a n c r e a t i t i s

P a n c r e a t i t i s P a n c r e a t i t i s Deze folder geeft u informatie over een acute ontsteking van de alvleesklier (acute pancreatitis) en de behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk

Nadere informatie

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Poli Gynaecologie

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Poli Gynaecologie Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Poli Gynaecologie 0 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze folder is zeer volledig

Nadere informatie

Dermatologie. Lichen sclerosus

Dermatologie. Lichen sclerosus Dermatologie Lichen sclerosus 1 Wat is lichen sclerosus? Lichen sclerosus is een (goedaardige) huidaandoening, waarbij de huid langzaam zijn elasticiteit verliest waardoor deze vast en strak aanvoelt en

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn Uw behandelend arts en/of verpleegkundige specialist heeft met u gesproken over het gebruik van Methotrexaat (MTX). In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

MCTD (mixed connective tissue disease)

MCTD (mixed connective tissue disease) MCTD (mixed connective tissue disease) Wat is MCTD? MCTD is een zeldzame systemische auto-immuunziekte. Ons afweersysteem (= immuunsysteem) beschermt ons tegen lichaamsvreemde indringers, zoals o.a. bacteriën

Nadere informatie

Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog

Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u het medicijn methotrexaat gaat gebruiken.

Nadere informatie

Hyperthyreoïdie Snel werkende schildklier

Hyperthyreoïdie Snel werkende schildklier Hyperthyreoïdie Snel werkende schildklier Afdeling interne geneeskunde De schildklier De schildklier maakt schildklierhormonen aan. Schildklierhormoon speelt een grote rol bij de stofwisseling in alle

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Etanercept Voor de behandeling van psoriasis

Etanercept Voor de behandeling van psoriasis In overleg met uw dermatoloog heeft u besloten te starten met Etanercept voor de behandeling van psoriasis. In deze brochure leest u wat u moet weten over de behandeling met het medicijn Etanercept. Deze

Nadere informatie

Plaquenil. (Hydroxychloroquine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen

Plaquenil. (Hydroxychloroquine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen Plaquenil (Hydroxychloroquine) Bij reumatische aandoeningen U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten Plaquenil gaat gebruiken of u overweegt dit te

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Het PAPA-Syndroom Versie 2016 1. WAT IS PAPA 1.1 Wat is het? Het acroniem PAPA staat voor Pyogenische Artritis, Pyoderma gangrenosum en Acne. Het is een

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap

Schildklierafwijkingen en zwangerschap Patiënteninformatie Schildklierafwijkingen en zwangerschap Informatie over onderzoek en behandeling van schildklierafwijkingen tijdens de zwangerschap Inhoudsopgave Pagina Wat is de schildklier en hoe

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Poli Gynaecologie Route 48

Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Poli Gynaecologie Route 48 00 Schildklierafwijkingen en zwangerschap Poli Gynaecologie Route 48 1 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze

Nadere informatie

St. Antonius Ziekenhuis

St. Antonius Ziekenhuis INTERNE GENEESKUNDE IgA-nefropathie BEHANDELING IgA-nefropathie Door uw arts is IgA-nefropathie bij u vastgesteld of er is een vermoeden dat u deze aandoening heeft. In deze folder leest u meer over de

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Het PAPA Syndroom Versie 2016 1. WAT IS PAPA 1.1 Wat is het? Het acroniem PAPA staat voor Purulente Artritis, Pyoderma gangrenosum en Acne. Het is een erfelijk

Nadere informatie

Algemeen 2. De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 3 Schildklierziekten 3 Hypothyreoïdie 3 Hyperthyreoïdie 4. Schildklier en zwangerschap 6 6

Algemeen 2. De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 3 Schildklierziekten 3 Hypothyreoïdie 3 Hyperthyreoïdie 4. Schildklier en zwangerschap 6 6 Algemeen De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallen moeten voor en tijdens de zwangerschap de schildklierhormonen onder controle worden gehouden.

Nadere informatie

H.242440.1113. Buiten baarmoederlijke zwangerschap

H.242440.1113. Buiten baarmoederlijke zwangerschap H.242440.1113 Buiten baarmoederlijke zwangerschap In het kort Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (extra uteriene graviditeit, EUG) is een zwangerschap buiten de baarmoederholte. Een dergelijke zwangerschap

Nadere informatie

NLRP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts

NLRP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro NLRP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NLRP12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NLRP12 gerelateerde terugkerende koorts

Nadere informatie

Ranitidine MAE 300 mg, filmomhulde tabletten

Ranitidine MAE 300 mg, filmomhulde tabletten Ranitidine MAE 300 mg, filmomhulde tabletten Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel Bewaar deze bijsluiter. Het kan nodig zijn om deze nog eens door

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Azathioprine (Imuran). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Adalimumab Voor de behandeling van psoriasis

Adalimumab Voor de behandeling van psoriasis In overleg met uw dermatoloog heeft u besloten te starten met Adalimumab voor de behandeling van psoriasis. In deze brochure leest u wat u moet weten over de behandeling met het medicijn Adalimumab. Deze

Nadere informatie

Prednison, Prednisolon. corticosteroïden

Prednison, Prednisolon. corticosteroïden Prednison, Prednisolon corticosteroïden Inhoudsopgave Werking 3 Gebruik 3 Bijverschijnselen 4 Aanvullende informatie 5 Methylprednison injecties 6 Vaccinaties 6 Sint Maartenskliniek 7 Colofon 8 2 U heeft

Nadere informatie

Boeken bachelor geneeskunde

Boeken bachelor geneeskunde Groene markering hieronder betekent dat het boek nog niet eerder is aanbevolen voor aanschaf voor het betreffende cohort. Jaar van eerste gebruik door cohort en bachelor geneeskunde 2018 2016 ANATOMIE

Nadere informatie

Azathioprine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Azathioprine. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Azathioprine Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw maag-, darm- en leverarts (MDL-arts) heeft u azathioprine (merknaam Imuran ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap

Schildklierafwijkingen en zwangerschap 7-11-2016 703 Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave In het kort Wat is de schildklier en hoe werkt hij? De ontwikkeling van de schildklier bij de baby Schildklierziekten Onderzoek Bij de

Nadere informatie

Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen

Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Ipsen Endocrinologie Increlex (injectie met mecasermine [rdna-herkomst]) Patiënteninformatie over ernstige primaire IGF-1-deficiëntie en hoe Increlex daarbij kan helpen Voorlichtingsfolder zoals beschreven

Nadere informatie

Vroegsignalering bij dementie

Vroegsignalering bij dementie Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl

Nadere informatie

Diabetes en zwangerschap - Suikerziekte tijdens zwangerschap -

Diabetes en zwangerschap - Suikerziekte tijdens zwangerschap - Diabetes en zwangerschap - Suikerziekte tijdens zwangerschap - Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Ik ben zo benauwd. Titia Klemmeier/Josien Bleeker

Ik ben zo benauwd. Titia Klemmeier/Josien Bleeker Ik ben zo benauwd Titia Klemmeier/Josien Bleeker dyspneu ademnood kortademigheid benauwdheid Bemoeilijkte ademhaling Programma Inventarisatie leerdoelen Kennis over de praktijk? Alarmsymptomen Achtergrond

Nadere informatie

AANDOENINGEN van het BLOED. H.H. TAN, arts 2015

AANDOENINGEN van het BLOED. H.H. TAN, arts 2015 AANDOENINGEN van het BLOED H.H. TAN, arts 2015 BLOED 2 RODE BLOEDCELLEN (ERYTROCYTEN ; 4,5-5,5 x 10 12 /ltr, 4-5 x 10 12 /ltr) * Vervoeren O 2 naar het weefsel * Voeren CO 2 af * Levensduur: 120 dagen

Nadere informatie

Chirurgie. Acute Pancreatitis. Afdeling: Onderwerp:

Chirurgie. Acute Pancreatitis. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Acute Pancreatitis 1 Acute Pancreatitis Acute ontsteking van de alvleesklier Ligging en functie van de alvleesklier De alvleesklier (het pancreas) is een orgaan dat dwars

Nadere informatie

Blindedarmontsteking Appendicitis. Poli Chirurgie

Blindedarmontsteking Appendicitis. Poli Chirurgie 00 Blindedarmontsteking Appendicitis Poli Chirurgie Wat is een blindedarm (appendix)? De appendix (letterlijk aanhangsel) bevindt zich daar waar de dunne darm overgaat in de dikke darm, dat wil zeggen

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Preventie van nier- en ureterstenen

Preventie van nier- en ureterstenen Infobrochure Preventie van nier- en ureterstenen mensen zorgen voor mensen 2 U werd behandeld voor nierstenen. Om deze in de toekomst te voorkomen, raden wij u aan om de hierna beschreven adviezen op te

Nadere informatie

Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie

Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie Humaan Papilloma Virus (HPV) Inleiding Als u nog nooit van het HPV (Humaan Papilloma Virus) gehoord heeft, is dat niet raar: want ondanks dat het virus

Nadere informatie

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap Obstetrie & Gynaecologie Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap Extra Uteriene Graviditeit (EUG) Inleiding U krijgt deze informatie over een buitenbaarmoederlijke zwangerschap als aanvulling op de mondelinge

Nadere informatie

Informatie voor patiënten die Vidaza gebruiken

Informatie voor patiënten die Vidaza gebruiken Informatie voor patiënten die Vidaza gebruiken Informatie over de behandeling met Vidaza (azacitidine) 1 Deze informatie wordt u aangeboden door Celgene B.V. Persoonlijke gegevens Naam: m/v Adres: Postcode:

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran ) bij dermatologische aandoeningen

Azathioprine (Imuran ) bij dermatologische aandoeningen Azathioprine (Imuran ) bij dermatologische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel azathioprine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie