NOC*NSF Toepassing van de sociaal en culturele btw-vrijstelling op denksporten. 15 februari 2018

Transcriptie

1 NOC*NSF Toepassing van de sociaal en culturele btw-vrijstelling op denksporten 15 februari 2018

2 Tot eind vorig jaar werden denksporten voor de btw aangemerkt als sport. Naar aanleiding van een recentelijk gewezen uitspraak van het Europees Hof van Justitie, de zaak English Bridge Union Limited, is toepassing van de sportvrijstelling voor denksporten niet meer mogelijk. Het hof heeft in deze zaak beslist dat een activiteit zoals wedstrijdbridge, die wordt gekenmerkt door een te verwaarlozen lichamelijke component, niet onder het begrip sport uit de btw richtlijn valt. Het Hof heeft in dezelfde zaak aangegeven dat het bevorderen van bepaalde activiteiten mogelijk wel onder de vrijstelling voor culturele diensten kan vallen. Tijdens onze bespreking van 19 december 2017 zijn wij naar aanleiding van bovenstaande, ingegaan op de mogelijkheden om voor de denksporten een andere btw-vrijstelling toe te passen. Wij hebben de diverse vrijstellingen geanalyseerd en zien uitstekende mogelijkheden voor toepassing van de sociaal culturele vrijstelling. De uitbreiding van de kleineondernemingsregeling (hierna: KOR) is eveneens genoemd als optie. Toepassing van de KOR is naar onze inschatting echter minder opportuun omdat de mogelijke wijzigingen naar verwachting niet tijdig geïmplementeerd wordt en dit een extra administratieve last met zich meebrengt. Deze extra last is een groot bezwaar welke voorkomen wordt indien een vrijstelling van toepassing is. Inhoud 1. Denksporten 3 2. Wettelijke kaders 7 3. Denksporten onder een btw-vrijstelling 9 4. Afsluitend Bijlage: Relevante wettelijke 12 bepaling In deze memo gaan wij in op de mogelijke toepassing van de sociaal culturele vrijstelling. Wij schetsen allereerst kort de achtergrond van de denksporten. Daarna behandelen we de financiële gevolgen. Vervolgens gaan wij nader in op de mogelijke invulling van de sociaal culturele vrijstelling en bespreken wij de wettelijke kaders bij de toepassing van de btw-vrijstelling voor sociale en culturele prestaties. Afsluitend geven wij een overzicht van onze overwegingen.

3 1A. Denksporten Sociaal Maatschappelijk belang van denksport Denksporten in de internationale sportdefinitie In Nederland zijn ± mensen lid van een denksportvereniging. Daarnaast zijn er een groot aantal beoefenaars actief buiten de bij NOC*NSF aangesloten verenigingen. De denksporten schaken, dammen, bridge en go zijn in Nederland via een nationale sportbond aangesloten bij NOC*NSF. Voor het bepalen van wat wel of geen sport is sluit NOC*NSF aan bij de internationale sportdefinitie zoals gehanteerd door Sportakkoord. Daarbij geldt onder andere de categorie hoofdzakelijk geestelijk. Om te worden toegelaten tot de lijst met sporten moet een activiteit: een vorm van competitie hebben; niet afhankelijk zijn van een geïntegreerde geluksfactor; niet worden bepaald door onnodige gezondheid- of veiligheidsrisico s van deelnemers; geenszins schadelijk zijn voor een levend wezen, en; niet afhankelijk zijn van materiaal wat door één aanbieder wordt aangeboden. Denksporten voldoen aan deze criteria en worden door NOC*NSF gezien als sport. Het sociaal maatschappelijke belang van denksport Naast het sportieve element vertegenwoordigen denksporten ook een sociaal maatschappelijk belang. Dit uit zich onder meer in: Het beoefenen van denksporten is leeftijdsonafhankelijk. Vanaf 5 jaar kun je het al leren. plezier dan individuele sporters. Wie deel uitmaakt van een sociaal netwerk geniet meer van het leven, blijft langer gezond en is beter in staat zelfstandig te wonen. Denksporten brengen ouderen fysiek en sociaal in beweging. Vereenzaamde bejaarden leren mensen kennen tijdens hun sportieve uren en gaan na verloop van tijd ook buiten de denksport om met hen afspreken. Denksporten hebben een gunstig effect op de geestelijke vermogens van ouderen. Dat geldt vooral voor het uitstellen van dementie. Amerikaans onderzoek toont aan dat ouderen die geregeld schaak of bridge spelen hun kans op Alzheimer met maar liefst 75% reduceren. Ook ouderen met een lichamelijke beperking kunnen aan denksport doen. Het maakt niet uit of je in een rolstoel zit of met een stok loopt. Voor blinden bestaat bij het schaken een aparte vorm, zij spelen bij een reguliere club. Er zijn veel onderzoeken geweest naar het effect van schaken op jonge kinderen. Schaken verbetert de leerprestaties, waarbij het effect op zwakker presterende kinderen het hoogst is. Daarnaast worden kinderen aantoonbaar socialer van schaken. Ook bridge en dammen hebben een aantoonbaar positief effect op de leerprestaties. Denksporten vormen een universele taal die verschillende groepen in de maatschappij samenbrengen. Pagina 3

4 1A. Denksporten Sociaal Maatschappelijk belang van denksport Bronnen Denksporten tegen vereenzaming. &action=file.download Bridge: het overdenken waard. Summary and Evaluation of the Outcomes of the German School Chess. Foundationhttp:// %20Evaluation%20of%20the%20Outcomes%20of%20the%20German%20Sc hool%20chess%20foundation%20(english)%20%20.pdf The impact of chess on primary school children s cognitive development. Social Relationships and Health: A Flashpoint for Health Policy. Bridgen met mensen met een beperking. Denken en doen. Bridgend de eenzaamheid te lijf. Doen-eenzaamheid.pdf Bridgen verbetert de leerprestaties, Silicon Valley Youth Bridge. study.html Pagina 4

5 1A. Denksporten Denksportbonden Bridge Nederland kent een echte bridgecultuur. De Nederlandse Bridgebond kent naast de bonden van de VS en Frankrijk de meeste leden ter wereld, namelijk ± Bridgeclubs hebben een sterke sociale functie voor de leden. Bridge heeft een uniek bereik onder oudere sporters van boven de 60 jaar. De gemiddelde leeftijd van een lid is 71 jaar. Schaken De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB) heeft ± leden. De schaakbond heeft in verhouding een groot bereik onder kinderen. Zo n leden van de Schaakbond zijn jonger dan 18 jaar. Ontwikkeling ledenaantal Wanneer de btw-vrijstelling vervalt voor de denksport dan wordt het sporten duurder. De huidige contributie voor lidmaatschap van een denksportvereniging staat onder druk. Een één op één verhoging als gevolg van btw-heffing is naar verwachting niet mogelijk, hierdoor komen verenigingen in de financiële problemen. Naar verwachting neemt het ledenaantal sterk af. Dammen De Koninklijke Nederlandse Dambond heeft ± leden. Zo n 400 leden van de dambond zijn jonger dan 18 jaar, leden zijn ouder dan 18 jaar. Go De Nederlandse Go Bond heeft ± 500 leden. Bijna alle leden van de Go Bond zijn ouder dan 18 jaar. Denksportdeelnemers niet aangesloten bij de overkoepelende bond Wij benadrukken dat het aantal denksportbeoefenaars dat wordt getroffen door het vervallen van de btw-vrijstelling aanzienlijk groter is dan de hierboven genoemde aantallen. Er zijn diverse verenigingen die niet bij een bond zijn aangesloten. Bond Totaal 2016 Jeugd Volwassenen Koninklijke Nederlandse Dambond Koninklijke Nederlandse Schaak Bond Nederlandse Bridge Bond Nederlandse Go Bond Totaal Pagina 5

6 1B. Denksporten Toepassing btw-vrijstelling sociale en culturele prestaties en financiële gevolgen Toepassing btw-vrijstelling voor sociale en culturele prestaties Tijdens onze bespreking van 19 december 2017 hebben we gesproken over de mogelijke toepassing van de btw-vrijstelling voor sociale en culturele prestaties. Naar aanleiding van onze analyse past een opname van de georganiseerde denksporten in Bijlage B binnen de wettelijke kaders: De btw-vrijstelling ziet erop toe bepaalde prestaties in het kader van sociaal en culturele belang uit te sluiten van btw-heffing. De denksportbonden dienen een sociaal en cultureel belang, zij bevorderen participatie en halen mensen uit een sociaal isolement of voorkomen dat ze daar in komen. Denksporten dragen bij aan de gezondheid. Zo neemt de kans op Alzheimer bij ouderen aanzienlijk af. Denksporten dragen bij aan de cognitieve vaardigheden van kinderen. Het bevordert de leerprestaties. De denksportbonden en verenigingen beogen geen winst. Financiële gevolgen De financiële impact van het vervallen van de btw-vrijstelling is in de volgende slides opgenomen. Het belangrijkste financiële effect doet zich voor bij de denksporters zelf, voor hen wordt het uitoefenen van de sport grosso modo 21% duurder. De verenigingen zullen de btw moeten doorberekenen aan hun leden. Het dempende effect van aftrek van voorbelasting bij de denksportbonden en verenigingen is beperkt. Hierbij merken wij op dat wij allereerst het effect uitwerken bij een gelijkblijvend aantal leden. De verwachting is evenwel dat de verschuldigde btw niet (volledig) kan worden doorberekend aan de leden van de verenigingen, omdat de contributies al onder druk staan. Gevreesd wordt voor een fors verlies van zwel het aantal bij de bonden aangesloten verenigingen als het aantal bij verenigingen aangesloten denksporters. Daarom is tevens het effect berekend bij een afnemend ledenaantal van 15%. In de impact op de niet bij de bond aangesloten verenigingen hebben wij geen inzicht. Daarnaast maken de bonden en verenigingen zicht zorgen over de vereiste btw-administratie die door overwegend kleine verenigingen (de meeste clubs hebben minder dan 50 leden) moet worden gevoerd. De clubs worden gerund door vrijwilligers die deze expertise niet hebben. Wij verwachten dat het hierdoor lastiger wordt om vrijwilligers te vinden voor de besturen van onze verenigingen. Voor dit bezwaar wordt ook eventuele toepassing van de KOR niet als oplossing gezein. Pagina 6

7 1B. Denksporten Financiële gevolgen Financiële gevolgen indien denksporten niet meer btw vrijgesteld presteren Vereniging met gemiddeld ledenaantal Bij gelijkblijvend ledenaantal Bridge Schaken Dammen Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil 100 leden 100 leden 65 leden 65 leden 40 leden 40 leden Contributie 7.000, , , , , ,00 - Overige baten 200,00 200, Totale inkomsten 7.200, , , , ,00 Bondscontributie 2.150, , , , , ,00 - Zaalhuur* 3.180, ,00-180, , ,00-90, , ,00-72,00 Materiaal 968,00 800,00-168,00 968,00 800,00-168,00 363,00 300,00-63,00 Overige** 968, ,00 332,00 242,00 700,00 458,00-500,00 500,00 Totale kosten 7.266, , , , , ,00 Saldo -66,00-50,00 16,00 374,00 174,00-200,00 402,00 37,00-365,00 *= de zaalhuur was belast tegen 6%, omdat het aan te merken was als de verhuur van een sportaccomodatie. **= door de btw-plicht zal de er een btw-administratie moeten worden ingericht. Deze kosten hebben wij op 500 euro exclusief btw geschat. Pagina 7

8 1B. Denksporten Financiële gevolgen Financiële gevolgen indien denksporten niet meer btw vrijgesteld presteren Vereniging met gemiddeld ledenaantal Bij 15% daling ledenaantal Bridge Schaken Dammen Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil 100 leden 85 leden 65 leden 55 leden 40 leden 34 leden Contributie 7.000, , , , ,00-855, , ,00-525,00 Overige baten 200,00 200, Totale inkomsten 7.200, , , , ,00-855, , ,00 Bondscontributie 2.150, ,50-322, , ,10-378, , ,55 - Zaalhuur* 3.180, ,00-180, , ,00-90, , ,00-72,00 Materiaal 968,00 800,00-168,00 968,00 800,00-168,00 363,00 300,00-63,00 Overige** 968, ,00 332,00 242,00 700,00 458,00-500,00 500,00 Totale kosten 7.266, , , , , ,55 Saldo -66,00-777,50-711,50 374,00-302,10-676,10 402,00-268,55-670,55 *= de zaalhuur was belast tegen 6%, omdat het aan te merken was als de verhuur van een sportaccomodatie. **= door de btw-plicht zal de er een btw-administratie moeten worden ingericht. Deze kosten hebben wij op 500 euro ex btw geschat. Pagina 8

9 1B. Denksporten Financiële gevolgen Financiële gevolgen indien denksporten niet meer btw vrijgesteld presteren Vereniging met bovengemiddeld ledenaantal Bij gelijkblijvend ledenaantal Bridge Schaken Dammen Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil 200 leden 200 leden 110 leden 110 leden 80 leden 80 leden Contributie , , , , , ,00 - Overige baten 200,00 200, Totale inkomsten , , , , ,00 Bondscontributie 4.300, , , , , ,00 - Zaalhuur* 6.360, ,00-360, , ,00-180, , ,00-180,00 Materiaal 1.936, ,00-336, , ,00-420,00 968,00 800,00-168,00 Overige** 968, ,00 332,00 242,00 700,00 458,00 242,00 700,00 458,00 Totale kosten , , , , , ,00 Saldo 636, ,00 364,00 804,00 946,00 142, , ,00-110,00 *= de zaalhuur was belast tegen 6%, omdat het aan te merken was als de verhuur van een sportaccomodatie. **= door de btw-plicht zal de er een btw-administratie moeten worden ingericht. Deze kosten hebben wij op 500 euro ex btw geschat. Pagina 9

10 1B. Denksporten Financiële gevolgen Financiële gevolgen indien denksporten niet meer btw vrijgesteld presteren Vereniging met bovengemiddeld ledenaantal Bij 15% daling ledenaantal Bridge Schaken Dammen Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil Huidig Straks Verschil 200 leden 170 leden 110 leden 94 leden 80 leden 68 leden Contributie , , , , , , , , ,00 Overige baten 200,00 200, Totale inkomsten , , , , , , , ,00 Bondscontributie 4.300, ,00-645, , ,90-653, , ,10-438,90 Zaalhuur* 5.300, ,00-300, , ,00-120, , ,00-90,00 Materiaal 1.936, ,00-336, , ,00-210,00 968,00 800,00-168,00 Overige** 968, ,00 332,00 242,00 700,00 458,00 242,00 700,00 458,00 Totale kosten , , , , , ,10 Saldo 1.696,00 545, , , , , ,00 887,90-886,10 *= de zaalhuur was belast tegen 6%, omdat het aan te merken was als de verhuur van een sportaccomodatie. **= door de btw-plicht zal de er een btw-administratie moeten worden ingericht. Deze kosten hebben wij op 500 euro ex btw geschat. Pagina 10

11 2. Wettelijke kaders (I) Nationale wettelijke kaders Doel en strekking van de sociaal en culturele btw-vrijstelling Met de sociaal culturele vrijstelling van artikel 11, 1, onderdeel f, Wet OB wordt beoogd diensten met een sociaal of cultureel karakter buiten de heffing van btw te houden. Uit de parlementaire geschiedenis volgt dat de btw-vrijstelling voor sociaal en culturele prestaties een ideëel karakter heeft. Dit betekent dat commercieel opererende ondernemers zijn uitgesloten van de toepassing van de vrijstelling. Toepassing van de vrijstelling mag niet resulteren in verstoring van de concurrentieverhoudingen. De wet vermeldt niet welke prestaties als sociaal en cultureel worden aangemerkt. Bijlage B bij Uitvoeringsbesluit Wet OB voegt hier aan toe dat als leveringen en diensten van sociale of culturele aard in ieder geval zijn aangewezen de leveringen en diensten door de instellingen genoemd in Bijlage B. Voor zover prestaties niet zijn aangewezen in bijlage B kunnen organisaties op grond van artikel 7 Uitvoeringsbesluit Wet OB een verzoek indienen om in de bijlage te worden opgenomen. De prestaties kunnen in dat geval delen in de btw-vrijstelling indien het gaat om: prestaties die nauw samenhangen met maatschappelijk werk, met de sociale zekerheid en met de bescherming van kinderen en jongeren; en diensten van culturele aard (anders dan die genoemd in tabel 1 onderdeel b) en daarmee samenhangende leveringen. Gelet op het ideële karakter van de btw-vrijstelling vindt de btw-vrijstelling ook hier enkel toepassing voor zover: sprake is van een instelling van sociaal culturele aard. Gelet op de doel en strekking van de btw-vrijstelling voor sociale en culturele prestaties zijn op grond van artikel 7 Uitvoeringsbesluit Wet OB en artikel 6b van de Uitvoeringsbeschikking Wet OB een aantal specifieke leveringen en diensten uitgesloten van de vrijstelling. Deze uitsluiting ziet toe op het voorkomen van een ernstige concurrentie verstoring. Pagina 11

12 2. Wettelijke kaders (II) Europese wettelijke kaders volgens de Btw-richtlijn Doel en strekking Bij de interpretatie van de vrijstelling voor sociaal en culturele prestaties speelt de corresponderende bepaling in de btw richtlijn een belangrijke rol. In de btw richtlijn is de vrijstelling in twee verschillende onderdelen opgenomen, namelijk in artikel 132, lid 1, onderdeel g en n: Onderdeel g ziet op diensten en leveringen die nauw samenhangen met maatschappelijk werk en sociale zekerheid. Onderdeel n stelt bepaalde culturele diensten vrij, alsmede nauw daarmee samenhangende leveringen, verricht door publiekrechtelijke culturele instellingen of door andere culturele instellingen die door de betrokken lidstaat worden erkend. Het doel van de vrijstelling bestaat erin dat bepaalde in de sociale en culturele sector verrichte prestaties van algemeen belang op het gebied van btw gunstiger worden behandeld. Hierdoor zijn de prestaties goedkoper en beter toegankelijk voor particulieren die er recht op hebben. De vrijstelling is opgenomen in het hoofdstuk dat activiteiten van algemeen belang vrijstelt, hetgeen uit recente jurisprudentie volgt een belangrijke doelstelling van de richtlijn is. Nationale invulling Ook Nederland heeft gebruik gemaakt van de toegekende beoordelingsvrijheid. Zo is de vrijstelling van artikel 11, lid 1, onderdeel f Wet OB zoals hiervoor aangegeven alleen van toepassing als de instelling geen winst beoogt en er geen verstoring van de concurrentie is. Voor bepaalde specifieke instellingen geldt dat wel winst mag worden beoogd, zolang deze wordt aangewend voor instandhouding of verbetering van de leveringen en diensten die worden verleend. In een recente uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is ook vanuit de rechtspraak meer invulling gegeven aan de reikwijdte en uitleg die we in Nederland aan de sociaal culturele vrijstelling van artikel 11, lid 1, onderdeel f Wet OB geven. Het Gerechtshof beslist in deze zaak dat de inhoud van het begrip sociale zekerheid gericht is op stelsels die de bescherming, door middel van vergoeding, van de bevolking tegen verschillende sociale risico s verzekeren. Artikel 133 van de btw richtlijn geeft hierbij aan dat lidstaten de toepassing van de vrijstelling van artikel 132, lid 1, onderdeel g en n afhankelijk kunnen stellen van bepaalde voorwaarden. De lidstaten kunnen bepalen welke diensten voor de vrijstelling in aanmerking komen, dit is ook door het Europese Hof van Justitie bevestigd. Deze beoordelingsmarge kan volgens jurisprudentie worden verklaard doordat culturele tradities en regionaal erfgoed per lidstaat en zelfs per regio kunnen verschillen. Pagina 12

13 3. Denksporten onder de btw-vrijstelling (I) Denksporten als onderdeel van de btw-vrijstelling voor sociale en culturele prestaties Sociaal en cultureel karakter Naar onze mening passen de door NOC*NSF en aangesloten bonden aangeboden denksporten zowel binnen de Europese als nationale wettelijke kaders binnen de btw-vrijstelling. NOC*NSF en de bij hen aangesloten denksportbonden hebben als doel zoveel mogelijk mensen te bewegen tot sportbeoefening. Btw heffen over contributie heeft tot gevolg dat deze sporten duurder en daardoor minder aantrekkelijk worden. Een btw-vrijstelling kan uitkomst bieden. De denksporten hebben een maatschappelijk karakter en brengen de beoefenaars verschillende vaardigheden bij die onder andere een positief effect hebben op de geestelijke vermogens van ouderen en op de leerprestaties van kinderen. In aansluiting op de argumentatie van het Gerechtshof is voor toepassing van de vrijstelling van belang dat de aard van de activiteiten gericht is op bescherming van sociale risico s. Dat hiervan sprake is wordt ondersteund door de volgende feiten: Denksporten gaan vereenzaming tegen. Denksporten verbeteren de geestelijke vermogens en leerprestaties. Denksporten zijn toegankelijk voor alle doelgroepen. De sporten kunnen tot op hoge leeftijd worden gespeeld en ook mensen met een beperking kunnen meedoen. Verschillende doelgroepen kunnen tegen elkaar spelen, zoals jong tegen oud. Bovengenoemde wordt ondersteund door de op pagina 4 benoemde bronnen. Mensen die lid zijn van een sportvereniging sporten langer en met meer plezier dan individuele sporters. Ontmoeting en het onderdeel uitmaken van een sociaal netwerk zijn belangrijke redenen waarom mensen aan (denk) sport doen. Op deze manier wordt positief bijgedragen aan de sociale cohesie en gezondheid van de Nederlandse maatschappij in zijn totaliteit. Pagina 13

14 3. denksporten onder de btw-vrijstelling (II) Denksporten als onderdeel van de btw-vrijstelling voor sociale en culturele prestaties Winst beogen De betreffende denksportbonden stellen zich tot doel de beoefening van de denksport in Nederland te stimuleren, in stand te houden en uit te breiden. Met deze activiteiten wordt geen winst beoogd. Concurrentie Het toepassen van de sociaal culturele vrijstelling mag niet leiden tot concurrentieverstoring. Gelet op de activiteiten van de bonden die beperkt zijn tot het stimuleren van de denksport is van concurrentie met commerciële derde partijen geen sprake. Conclusie Gelet op voorgaande dienen de denksporten een sociaal en cultureel belang. Door de denksportbonden en verenigingen wordt geen winst beoogd en er wordt niet in concurrentie met derden getreden. Daarnaast is de toepassing van de sociaal-culturele vrijstelling zeer wenselijk om de administratieve lasten niet onnodig te verhogen. Een opname van denksporten in Bijlage B past ons inziens daarom binnen de Europese en nationale wettelijke kaders. Pagina 14

15 4. Afsluitend Mochten er naar aanleiding van het voorgaande nog vragen bij u opkomen, dan horen wij dat graag. Wij zijn bereikbaar op telefoonnummer (Petra de Waal) of (Martien Louwers) Met vriendelijke groet, Ernst & Young Belastingadviseurs LLP, namens NOC*NSF en de bij haar aangesloten denksportbonden Petra de Waal Pagina 15