Moeder & baby in de psychiatrie, een kwetsbare combinatie
|
|
- Irena van den Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderzoek & Praktijk Trefwoorden Psychiatrie Moeder en kind zorg Kitty Verbeekprijs Winnaar Kitty Verbeekprijs 2012 Moeder & baby in de psychiatrie, een kwetsbare combinatie Ogen vol angst kijken mij aan. Kijken langs mij heen, uit het raam, naar het dak van het tegenoverstaande gebouw. Ze vraagt met zachte stem wat die mensen daar doen. Ik draai mijn hoofd om, kijk naar het dak en zie niets. Ik kijk weer naar de vrouw. Mijn ogen dwalen naar beneden, naar de Maxi-Cosi naast haar stoel. Twee grote ronde ogen in een klein gezichtje kijken zoekend de wereld in. Het hoofdje komt in beweging, huilgeluidjes klinken. Vader, die aan de andere kant van de baby zit, kijkt mij vragend aan. Hij heeft donkere kringen onder zijn ogen, hij is zichtbaar uitgeput. De afgelopen negen dagen is hij dag en nacht bezig geweest met zorgen voor zijn vrouw en hun eerste baby. Auteur Marja J. Boon-Hoogendijk Verpleegkundige zorglijn ziekenhuis- en zwangerschapgerelateerde psychiatrie, Erasmus MC Correspondentie Erasmus MC Rotterdam Afdeling Psychiatrie Postbus CA Rotterdam Zijn vrouw was continu bezig met de borstvoeding, ging daar volledig in op en hoogde het aantal voedingen dagelijks op. Aan slapen kwam zij niet toe, zij bleef kasten ordenen, wat tot nog meer chaos leidde. Wanneer vader hier iets van zei en haar aanspoorde te rusten reageerde zij toenemend geagiteerd. Ze raakte van dag tot dag meer verward, gaf aan het idee te hebben achtervolgd te worden in haar eigen huis. Via de televisie kreeg zij hierover bericht. Het journaal was dan ook met name voor haar bestemd. Toen zij vertelde dat haar baby niet van haar was maar van de buurvrouw, die drie maanden daarvoor bevallen was, besloot vader dat het zo niet langer ging. In overleg met familieleden werd besloten om de baby bij grootouders onder te brengen. Op dat moment ging het mis, het liep uit op een handgemeen. Professionele hulp werd ingeschakeld en moeder werd met een inbewaringstelling opgenomen. Nu zitten ze hier, op de afdeling psychiatrie van het Erasmus MC te Rotterdam. Ik voel de machteloosheid van moeder en vader, wat ook mij een gevoel van onmacht geeft. Mijzelf dit realiserend, denk ik aan mijn expertise en sta ik vol vertrouwen naast hen. Deze moeder kan op dit moment niet ingaan op de behoeften van haar baby. Het huilen van het kleine kindje lijkt zij zelfs niet op te merken. Moeder is het contact met de werkelijkheid kwijt, zij maakt een postpartum psychose door. Ik richt mij op de baby en probeer hem met mijn stem gerust te stellen. De baby maakt sabbelgeluidjes, vader vertelt dat het tijd is voor een voeding. Ik stel voor dat we naar de babykamer gaan. Vader wekt de indruk dat er een last van zijn schouders valt nu hij het kindje hier tvz Tijdschrift voor Verpleegkundigen nr. 3 43
2 Onderzoek & Praktijk Met dit essay won Marja Boon-Hoogendijk de Kitty Verbeekprijs 2012, een tweejaarlijkse prijs voor artikelen over het verplegen van mensen met psychiatrische problematiek. achter kan laten met de zekerheid dat hij te allen tijde kan komen. Ik observeer dat moeder dusdanig bezet is met haar gedachten en belevingen dat zij opdrachten nodig heeft om de zorg voor haar baby verantwoord uit te voeren. Ik praat tegen de baby terwijl moeder bezig is met verschonen, benoem wat zij doet. Ik zie en voel de kwetsbaarheid van deze situatie: een kraamvrouw met ernstige psychiatrische klachten die binnen haar mogelijkheden van het moment probeert te zorgen voor haar baby van twee weken oud. Wat kan ik als verpleegkundige de moeder, haar baby en haar partner tijdens deze opname bieden? Moeder-baby opname Op de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC Rotterdam kunnen moeders met psychiatrische problemen samen met hun baby tot de leeftijd van zes maanden worden opgenomen. Het doel van een moeder-baby opname is behandeling van de psychiatrische problematiek van de moeder en het optimaliseren van de interactie tussen moeder en baby. Het behandelteam bestaat uit een multidisciplinair team. Een in moeder/kind interactie gespecialiseerde verpleegkundige en een lichaamsgericht infant mental health specialist verzorgen de specifiek op moeder en baby gerichte behandelonderdelen. De baby verblijft tijdens de opname in een afgesloten ruimte die ingericht is voor het verblijf en de verzorging van maximaal vijf baby s. De moeder verzorgt haar baby zoveel als mogelijk en verantwoord is. In het begin gebeurt dit onder directe begeleiding van een in moeder-kind interactie gespecialiseerde verpleegkundige. Deze één op één begeleiding wordt ingezet om moeder te ondersteunen en te structureren in de zorg voor haar baby. Ze heeft ook hulp nodig om de signalen die de baby geeft te herkennen, te interpreteren en ernaar te handelen. Rust, reinheid en regelmaat zijn van groot belang voor zowel moeder als baby. Dit betekent onder meer dat in het begin van de opname de avond-, nacht- en eerste ochtendvoeding van de baby overgenomen worden, zodat moeder een goede nachtrust kan hebben. In de loop van de opname neemt de verpleegkundige meer afstand in het begeleiden en neemt moeder in toenemende mate de zorg voor haar baby op zich, zodat zij die uiteindelijk zelfstandig uitvoert. Zorg voor moeder op de afdeling Moeder vertoont op de afdeling een klassiek postpartum beeld. Zij heeft perioden van ernstige verwardheid, afgewisseld met korte meer adequate momenten. Haar psychotische klachten en drukke gedrag nemen toe door de prikkels die zij krijgt bij het volgen van het groepsprogramma. Er wordt een individueel rustprogramma voor haar gemaakt met daarin veel momenten op haar prikkelarme slaapkamer. Wanneer moeder in de groep komt, blijft ze bij de verpleegkundige in beeld, zodat deze meteen kan inspelen op toenemend druk of grensoverschrijdend gedrag. Zij is juist die ene vrouw op de 1000 die postpartum een psychose doormaakt. De eerste symptomen van dit ernstige ziektebeeld zijn veelal in de eerste week na de bevalling, na enkele symptoomvrije dagen, waar te nemen: slaapstoornissen, prikkelbaarheid, ontremming en achterdocht. Vervolgens ontstaan er psychotische verschijnselen zoals verwardheid, hallucinaties, wanen, gestoorde realiteitsbeleving en symptomen van manie of depressie. De kans op agressie naar de baby en op suïcide is verhoogd. Vanwege de ernst van het ziektebeeld is opname vrijwel altijd nodig (Bergink e.a., 2011). Op de afdeling observeer ik moeder. Wanneer ik haar slaapkamer binnenkom zie ik dat ze het bed voor het raam heeft geschoven. Ze zit op het bed met haar spullen uitgestald om zich heen. Een foto van haar baby heeft zij in haar handen. Als ik haar vraag hoe het gaat, kijkt ze mij met onrustige, droevige ogen aan. Emotioneel antwoordt ze dat de baby op de foto niet haar baby is. De oogjes van de baby zijn de ogen van de buurvrouw, die zij vanmorgen op tv zag. Ze praat door. Met oprechte interesse luister ik naar haar, mezelf realiserend hoe angstig zij moet zijn door deze gedachten en belevingen. Ik spreek haar niet tegen. Ik bied realiteit, vertel haar over het hier en nu. Dit geeft haar rust 44 tvz Tijdschrift voor Verpleegkundigen nr. 3
3 Verpleegkundige diagnose NANDA Verpleegkundige doelstelling NOC Verpleegkundige interventies NIC P: Stoornis in gedachte-inhoud, die zich uit in een niet op feiten gebaseerde overtuiging & verstoring van de waarneming geuit in denkbeeldige waarnemingen die niet berusten op objectief waarneembare zintuiglijke prikkels. Samenhangend met E: Postpartum Psychose Zich uitend in S: Angst, achtervolgingswaan, visuele hallucinaties, betrekkingsideeën, vertraagd in handelingen, verstoorde concentratie. P: Verstoring van de moederrol Samenhangend met E: Postpartum Psychose Zich uitend in S: Verminderde concentratie tijdens de zorg voor de baby, psychotische belevingen rondom haar baby, verminderd in staat om in te spelen op de behoeften van de baby. Doel op korte termijn: Mw. functioneert zonder zichtbaar last te hebben van psychotische kenmerken als hallucinaties en wanen. Doel op lange termijn: Mw. toont in toenemende mate inzicht in en kennis van eigen psychotische kenmerken door deze te verwoorden met daarbij de aanleidende factoren. Doel op korte termijn: Mw. voert de zorg voor de baby onder begeleiding uit en speelt in op de behoeften van de baby. Doel op lange termijn: Mw. toont meer vertrouwen in zichzelf om de taken van haar moederschap te vervullen. Interventies gericht op korte termijn: - Mw. benaderen op een rustgevende en angstreducerende manier; - Opbouwen van een therapeutische vertrouwensrelatie middels individuele gesprekken; - Aandacht van mw. richten op het hier en nu; - Mw. begeleiden volgens individueel rustprogramma; - Observeren van symptomen (zie S) waaruit blijkt of psychotische kenmerken toe- of afnemen; Interventies gericht op lange termijn: - Start Psycho Educatie Post Partum Psychose; - Signaleringsplan opstellen gericht op het bewaren van psychisch evenwicht. Interventies gericht op korte termijn: - Mw. krijgt 1 op 1 begeleiding op de babykamer voor ondersteuning & structurering in de zorg voor haar baby; - Mw. krijgt hulp om de afgegeven signalen van de baby te herkennen, te interpreteren en daarnaar te handelen; - Observeren van de moeder/kind interactie; - Mw. stimuleren om voldoende rustmomenten te nemen zodat zij voldoende energie heeft voor de verzorging van haar baby; - Avond-, nacht- en ochtendvoeding worden overgenomen van mw; Interventies gericht op lange termijn: - Mw. wordt positief bekrachtigd in haar moederrol, zodat haar zelfvertrouwen toeneemt. en houvast. Ik geef haar de voorgeschreven medicatie en merk dat ze toe is aan rust. Laverend tussen haar wens om nog een activiteit te doen en mijn wens dat ze gaat rusten, komen we tot een compromis. Dit heeft mijn voorkeur boven een directieve benadering waarbij moeder geen keus wordt gelaten. Zo houdt ze nog enig gevoel van autonomie in een omgeving waar ze daarvan al veel heeft moeten inleveren. We spreken af dat ik haar over een uur zal wekken, het is dan tijd voor een voeding van de baby. Zorg voor moeder op de babykamer Op de babykamer observeer ik moeder in haar moederrol. Hoe reageert zij op haar baby? Maakt ze oogcontact? Is ze in staat om naast de technische handelingen aandacht te hebben voor de baby? Ondersteunt ze de baby voldoende bij het optillen en verplaatsen? Is zij in het contact met de baby intrusief, opdringerig, of toont ze respect voor de eigenheid van de baby? Toont de moeder zich sensitief, invoelend, tegenover de baby? Is er sprake van vijandigheid in het contact? Biedt de moeder structuur door verbaal handelingen te introduceren en af te ronden? 1 Tijdens de eerste periode van de opname is moeder vooral bezig met zichzelf en met wat in haar nabije omgeving gebeurt. Zij heeft hierdoor minder oog voor de signalen van de baby. Het is duidelijk dat zij nog veel kan groeien in het contact met de baby. De één op één begeleiding is niet overbodig. Ik geef haar tips, ondersteun haar bij de technische verzorging, wijs op het contact dat de baby met haar probeert te maken om tvz Tijdschrift voor Verpleegkundigen nr. 3 45
4 Onderzoek & Praktijk Meest voorkomende psychiatrische problemen na de bevalling Postpartum depressie De klachten en verschijnselen van een postpartum depressie verschillen niet veel van die van een gewone depressie. Kenmerken kunnen zijn: ernstige somberheid, geen plezier meer kunnen beleven, een voortdurend leeg gevoel (geen band voelen met de baby), piekeren en malen (ook over de gevoelens voor de baby), verminderde concentratie, prikkelbaar zijn, terugkerende gedachten aan de dood. Postpartum psychose De presentatie en de ernst van een postpartum psychose kunnen zeer wisselend zijn, maar altijd komen ernstige verwardheid en een gestoorde beleving van de werkelijkheid voor. Een verminderde slaapbehoefte, onrust en achterdocht zijn vroege verschijnselen. Later kunnen verwardheid, verschijnselen van een manie of van een depressie, wanen en hallucinaties optreden. zo de moeder-kind interactie te optimaliseren. Per keer maak ik een inschat- reageert hij op derden, betrekt hij moe- contact met moeder te maken? Hoe ting of dit wijzen op het contact dat de der daarin? Hoe zit het met de motorische ontwikkeling van het kindje? baby probeert te maken, moeder niet nog meer bevestigt in haar onmogelijkheden van het moment. Wanneer hier gespannen indruk? Ik kijk of de baby Maakt het een ontspannen of juist een sprake van is, ga ik naast moeder zitten, zich richt op de moeder wanneer zij waarborg de veiligheid van de baby en contact hebben en of er sprake is van verdraag hoe zij met de baby omgaat. interactie. Dit interactiegedrag hangt Dit om te voorkomen dat de onzekerheid over het moederschap bij haar tie tussen ouder en kind (Derkx e.a., samen met de ontwikkeling van de rela- toeneemt, maar ook om aansluiting bij 2011). Deze relatie is de basis van waaruit de baby zich gaat ontwikkelen. Ook haar te vinden en haar te helpen meer vertrouwen in haar moederschap te het gevoel van zelf en het gevoel van krijgen. zelf in relatie tot anderen ontwikkelt zich vanuit deze relatie (Stern, 1995). Zorg voor de baby Een relatie van grote waarde! Op de babykamer observeer ik de baby. Wanneer tijdens de opname blijkt dat Hoe reageert deze op zijn moeder? de moeder voor langere tijd de baby Probeert hij oogcontact te maken met niet kan bieden wat deze nodig heeft moeder? Wat is zijn reactie wanneer om zich optimaal te kunnen hechten, dit lukt? Wat doet hij wanneer het wordt vanuit de afdeling bij het steunsysteem de vraag neergelegd wie een niet lukt? Laat de baby ongenoegens merken en zo ja, voor hoe lang? Is hij hechtingspersoon voor de baby kan te troosten bij verdriet? Probeert hij zijn. De baby kan dan met één vast persoon een ouder -kind relatie opbouwen en zich zo verder gaan ontwikkelen. Zorg voor de partner Op de babykamer zie en ondersteun ik de partner. Hij wordt gedurende de opname uitgenodigd om zoveel hij kan en wil voor de baby te zorgen, al dan niet samen met moeder. Ik bied hem ondersteunende gesprekken waarin ik aandacht heb voor zijn eigen welbevinden en voor zijn vragen. Vragen als: hoe kan het dat mijn vrouw die normaal psychisch stabiel is, nu zo ziek is; wat is de oorzaak hiervan, komt het door hormonen; wordt ze weer helemaal beter; is ze in staat om in de toekomst weer zelfstandig voor de baby te zorgen; hoe lang gaat de opname duren? Ik geef vader uitleg over het ziektebeeld en het verloop van een postpartum psychose. Het krijgen van een eerste kind is een belangrijke risicofactor (Bergink, 2012a). Vader kan gerustgesteld worden dat zijn vrouw van deze psychose volledig zal genezen en in de toekomst weer zelfstandig in de thuissituatie voor de baby kan zorgen. Hij krijgt uitleg over het verloop van de opname en het ontslag. Ik vertel hem dat moeder via verlof aan de thuissituatie gaat wennen en dat de opnameduur gemiddeld 40 dagen is (Bergink, 2012b). Ik bespreek de mogelijkheid van gespecialiseerde gezinsverzorging na ontslag uit het ziekenhuis. Moeder zal thuis verder herstellen en niet meteen het dagelijkse leven dat zij gewend waren, weer kunnen oppakken. Psycho-educatie Het gaat beter met moeder. De door de psychiater voorgeschreven medicamenteuze behandeling (rustgevende 46 tvz Tijdschrift voor Verpleegkundigen nr. 3
5 medicatie, antipsychotica en een stemmingsstabilisator) slaat aan. Ook de duidelijke structuur van de afdeling heeft haar goed gedaan. Haar dagnachtritme is hersteld en ze heeft een ritme in haar dagelijkse bezigheden gevonden, wat zorgt voor voorspelbaarheid en rust. Moeder vertelt mij dat zij als ze moe wordt nog (rand)psychotische klachten heeft. Ze merkt dat omgevingsgeluiden dan harder binnenkomen, dat het haar meer energie kost om zich te concentreren op taken en dat opnieuw de gedachten opspelen dat het nieuws speciaal voor haar bestemd is. Ik stel met haar een signaleringsplan op. We onderzoeken wat en welke situaties zij beter uit de weg kan gaan omdat zij ervaren heeft dat die haar, op dit moment nog wankele, evenwicht kunnen verstoren. We bespreken wat zij zelf kan doen om haar evenwicht te bewaren en hoe zij hierin ondersteund kan worden door hulpverleners en naastbetrokkenen. Een ander gespreksonderwerp is het schuldgevoel dat moeder ten opzichte van haar baby ervaart. Zij kan in het gesprek haar gevoelens daarover uiten en ontvangt steun. Zonder af te doen aan haar gevoelens, wijs ik haar op de groeiende band tussen haar en haar baby. Ik geef haar in een aantal gesprekken psycho-educatie over de postpartum psychose. Ik leg haar daarin, mede aan de hand van een folder, de algemene kenmerken en het beloop van een postpartum psychose uit en geef haar de gelegenheid te reflecteren op haar eigen psychose. Ook vader wordt hierin betrokken, hij wordt uitgenodigd bij een gesprek aan te schuiven. Op de babykamer is een verandering zichtbaar. Moeder heeft minder structuur nodig, wordt zelfstandiger, speelt sneller in op de signalen van de baby. Er is ook onzekerheid: doe ik het wel goed; wat vertelt mijn baby met deze manier van huilen; kan ik wel goed genoeg voor mijn baby zorgen; doe ik de technische zorg zoals het hoort? Het zijn vragen die alle moeders - ziek of gezond - hebben. Bij deze moeder zijn de eerder door de kraamzorg gegeven uitleg en adviezen niet binnen gekomen. Ik leg een en ander daarom opnieuw uit en geef positieve bekrachtiging. Ontslagfase Het herstel zet door. Moeder heeft tijdens verloven die steeds werden vooren nabesproken, kunnen wennen aan het thuis zijn. Vader en moeder hebben weer vertrouwen in elkaar als partner en als ouder van hun baby. Zij zijn er aan toe om naar huis te gaan en daar te gaan werken aan de laatste stap in het herstelproces. Hierin wordt moeder begeleid door de gespecialiseerde gezinsverzorging. Zij zullen haar wekelijks bezoeken en samen met haar nagaan hoe zij de zorg voor haar baby kan combineren met de zorg voor zichzelf en voor het huishouden en wat zij SAMENVATTING daarbij eventueel aan steun nodig heeft. De drie van elkaar losstaande en zoekende personen die ik bij de opname zag, zie ik vertrekken als samenhangend gezin met vertrouwen in de toekomst. Noot 1 Intrusiviteit, Sensitiviteit, Vijandigheid en Structurering zijn gebaseerd op de Emotional Availability Scales, Biringen, Robinson & Emde, Referenties Bergink, V., Lambregse-van den Berg, M.P., Koorengevel, K.M., Kupka, R., Kushner, S.A. (2011). First-onset psychosis occurring in the postpartum period: a prospective cohort study. J Clin Psychiatry; 72(11): Derkx, B., Pannevis, C., Rexwinkel, M. & Schmeets, M. (2011). Handboek infant mental health. Assen: Van Gorcum, p.224. Stern, D.N. (1995). The motherhood constellation. New York: Basic Books. Bergink, V. (2012a). First-onset postpartum psychosis. Doctoral thesis p. 39. Erasmus MC: University Medical Center Rotterdam. Bergink, V. (2012b). First-onset postpartum psychosis. Doctoral thesis, p. 38. Erasmus MC: University Medical Center Rotterdam. Op de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC Rotterdam kunnen moeders met psychiatrische problemen samen met hun baby tot de leeftijd van zes maanden worden opgenomen. Het doel van een moeder-baby opname: behandeling van de psychiatrische problematiek van de moeder en het optimaliseren van de interactie tussen moeder en baby. In het multidisciplinaire behandelteam zit ondermeer een in moeder/kind interactie gespecialiseerde verpleegkundige. Marja Boon-Hoogendijk beschrijft het verloop van een behandeling van een moeder met baby in dit essay dat werd onderscheiden met de Kitty Verbeekprijs tvz Tijdschrift voor Verpleegkundigen nr. 3 47
Moeder & Baby in de psychiatrie; een kwetsbare combinatie
Moeder & Baby in de psychiatrie; een kwetsbare combinatie Marja J. Boon-Hoogendijk Verpleegkundige zorglijn ziekenhuis- en zwangerschapgerelateerde psychiatrie Erasmus MC Rotterdam, afdeling Psychiatrie,
Nadere informatiePostpartum psychiatrie op de moeder-baby unit
Oprichtingssymposium LKPZ 9 september 2010, Corpus, Oegstgeest Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit Kathelijne Koorengevel, psychiater Monica Ouwens, dans- en bewegingstherapeut Afdeling Psychiatrie
Nadere informatieWelkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten
Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten huishoudster maaltijden De Kraamverzorgster beschuitjes smeren lange dagen korte nachten lange werkweken vrouw/moeder mantelzorger kameleon borstvoeding
Nadere informatieAfdeling Psychiatrie. (opnamemogelijkheid moeder en baby)
Afdeling Psychiatrie (opnamemogelijkheid moeder en baby) Deze folder geeft informatie over de opnamemogelijkheid van moeder en baby op de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC. De folder is bedoeld voor
Nadere informatieMoeder en baby op de PAAZ
Moeder en baby op de PAAZ MOEDER EN BABY OP DE PSYCHIATRISCHE AFDELING ALGEMEEN ZIEKENHUIS (PAAZ) De PAAZ biedt een opnamemogelijkheid voor moeder en baby. Als leeftijdsgrens van de baby wordt tot ongeveer
Nadere informatieBehandeling op de Moeder Baby Unit (MBU)
PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Behandeling op de Moeder Baby Unit (MBU) BEHANDELING Behandeling op de Moeder Baby Unit (MBU) Deze folder geeft informatie over een gezamenlijke opname van moeder en baby op de
Nadere informatieInformatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater
Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop
Nadere informatieDelirium of delier (acuut optredende verwardheid)
Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten
Nadere informatieDelirium op de Intensive Care (IC)
Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven
Nadere informatieAan de slag met psychose en bipolaire stoornis
Aan de slag met psychose en bipolaire stoornis Anja Stevens, psychiater, Dimence Charlotte Marchandisse, VS, GGZinGeest Zwolle, 8 december Phrenoscongres Opzet Introductie hypomanie, manie, psychose Rollenspellen
Nadere informatieBehandeling bij psychose
Behandeling bij psychose Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatiePSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP. Just Wernand Psychiater
PSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP Just Wernand Psychiater Intake Vpk Gz psycholoog psychiater Inventarisatie Stadium zwangerschap > consequenties voor zorgplan Gewenst / gepland? (partner?) Verloop fysiek /
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid
Nadere informatieGezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft
Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische
Nadere informatieGedwongen opname met een IBS of RM *
Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke
Nadere informatieOver mensen met psychische of psychiatrische problematiek. Bijeenkomst voor kerken, raden en verenigingen in de gemeente Aalburg 19 november 2009
Over mensen met psychische of psychiatrische problematiek Bijeenkomst voor kerken, raden en verenigingen in de gemeente Aalburg 19 november 2009 Programma 19.30 uur Opening 19.35 uur Inleiding door Gertie
Nadere informatieHaïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010
Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te
Nadere informatieBehandeling bij psychose
Versie Mei 2018 - objectid 15724 vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt, www.jessazh.be Contactgegevens Afdelingspsychiaters Dr. Sven Estercam Dr. Emmanuel Maes Dr. Gert Neirinck Hoofdverpleegkundige
Nadere informatieSchizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie
ggz voor doven & slechthorenden Schizofrenie Leven in een andere wereld Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie Herkent u dit? Denkt u wel eens dingen te zien
Nadere informatieDepressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer
Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke
Nadere informatiePatiënteninformatie. Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli. Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatiePatiënteninformatie. Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling
Patiënteninformatie Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling 1 Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 20140024 Delier.indd 1 1 24-01-17 14:02 Acuut optredende verwardheid (delier) Wat is acuut optredende verwardheid
Nadere informatieVroegsignalering van angst bij kanker
Vroegsignalering van angst bij kanker Symposium juni 2016, Amsterdam Hoe harder we angst bevechten, hoe meer ze ons verleidt en verstikt. Hoe meer we de angst in de ogen zien, hoe sneller ze vrijheid biedt.
Nadere informatieParkinson en Psychoses
Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm
Nadere informatieChecklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24)
Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24) Voor de domeinen cognitie, communicatie en psycho-emotioneel kan de checklijst voor Cognitie en Emotionele problemen na een
Nadere informatieOPPER studie Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose Erasmus MC, Rotterdam
Postpartum Psychose Postpartum psychose patientenvereniging opgericht! www.kraambedpsychose.nl Veerle Bergink 31 Oktober 2012 Postpartum Psychose Binnen 4 weken na de bevalling Incidentie: 1 op de 1.000
Nadere informatieIn de war? Op de Intensive Care
In de war? Op de Intensive Care Albert Schweitzer ziekenhuis juni 2015 pavo 1168 Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care. Waarschijnlijk
Nadere informatieH.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen
H.40001.0915 Zorg voor kwetsbare ouderen 2 Inleiding Uw naaste is opgenomen in het ziekenhuis. Een oudere patiënt is kwetsbaar als er sprake is van een wankel evenwicht in de gezondheid en het dagelijks
Nadere informatieEdwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN
P S Y C H O S E Edwin Beld, psychiater Werkzaam in Den Helder GGZ NHN PSYCHOSE Psychose Krankzinnigheid Manie Schizofreen Schizoaffectief Borderline? Waanstoornis Maniak Psycho Geestesziek Bezeten Gek
Nadere informatieOnrustige baby. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar
Onrustige baby Moeder en Kind Centrum Beter voor elkaar Inleiding Baby s huilen. Dit is normaal voor een baby. Maar úw kind blijft huilen en niets lijkt daarbij te helpen om uw baby te troosten. Klinkt
Nadere informatieAls uw baby veel huilt
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor ouders Als uw baby veel huilt z Uw baby is opgenomen op de kinderafdeling, omdat hij onrustig is en veel huilt. Het doel van de opname
Nadere informatieTerrorisme en dan verder
Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.
Nadere informatieDelier Acute verwardheid.
Delier Acute verwardheid www.nwz.nl Inhoud Wat is een delier? 3 Wat zijn de verschijnselen? 3 De behandeling 4 Wat kunt u als naaste doen? 5 Nazorg 5 Uw vragen 6 Notities 6 * waar hij staat, kunt u ook
Nadere informatieCombipoli Psychiatrie/Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Sophia Kinderziekenhuis U bent doorverwezen naar de combipoli Psychiatrie/Kinder- en Jeugdpsychiatrie om te onderzoeken of u extra hulp kunt gebruiken bij de omgang met uw kind. In deze folder leest u
Nadere informatieInformatiefolder delier
Informatiefolder delier Informatiefolder delier Het gedrag en de reactie van uw partner, familielid, vriend(in) of kennis zijn anders dan u gewend bent. Hij of zij is onrustig, begrijpt u niet, geeft vreemde
Nadere informatiePresentatie. POP poli Aandachtspunten bij kinderwens, zwangerschap en bevalling bij cliënten met psychische klachten/aandoeningen.
Astrid Pool, CPV/SPV Werkzaam bij GGZ-NHN PEAC Heerhugowaard (Persoonlijkheid, Eetstoornissen, ADHD en Complexe trauma) Ziekenhuispsychiatrie en POP Poli Presentatie POP poli Aandachtspunten bij kinderwens,
Nadere informatieTerrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?
Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook
Nadere informatieKOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen
KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?
Nadere informatieHet hechtingsproces. bij kinderen tussen de 0 en 2 jaar. Kindergeneeskunde. Hechting. Hoe verloopt het hechtingsproces?
Het hechtingsproces bij kinderen tussen de 0 en 2 jaar Kindergeneeskunde In deze brochure leest u meer over de hechtingsprocessen bij baby s in de leeftijd van 0 tot 12 maanden. Daar waar ouders staat
Nadere informatieInhoud. - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot
Wie Ben ik? Inhoud - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot Kind en ziekenhuis Ouderparticipatie september 1993 Kind en ziekenhuis kindgericht = gezinsgericht februari 2009
Nadere informatieBaby s die veel huilen Informatie voor ouders
Baby s die veel huilen Informatie voor ouders Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 1177 Inleiding Als uw baby veel huilt gaat u van alles proberen om de oorzaak te vinden. Zeker als uw baby
Nadere informatieVraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans.
Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans. Hypothese: De verpleegkundige interventies die worden ingezet bij depressie, op afdeling De Schans,
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening
Nadere informatieAcute verwardheid (delirium) op de Intensive Care
Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care Op dit moment verblijft uw partner of familielid op de afdeling Intensive Care. Dit is een afdeling waar (ernstig) zieke mensen worden behandeld en verzorgd.
Nadere informatieDIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS. Maaike Nauta Leonieke Vet. Klinische Psychologie RuG. Accare UC Groningen
DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS Maaike Nauta Leonieke Vet Klinische Psychologie RuG Accare UC Groningen Dit lukt me nooit Anderen vinden het niks Ik zie er niet uit Ze vinden me saai Maar wanneer
Nadere informatieAls je het niet meer ziet zitten...
Infobrochure Als je het niet meer ziet zitten... Omgaan met een huilende baby mensen zorgen voor mensen Inhoud Als je het niet meer ziet zitten...4 Huilen...5 Als huilen een probleem is...6 Voeden...6
Nadere informatieAcute verwardheid (delier)
Acute verwardheid (delier) Inleiding Uw partner, familielid is in ons ziekenhuis opgenomen. Zoals u waarschijnlijk heeft gemerkt, reageert hij/zij 1 niet zoals u gewend bent. Het is vaak moeilijk om met
Nadere informatieDe mantelzorg DER LIEFDE
De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers
Nadere informatieTake-home toets klinisch redeneren 2
Take-home toets klinisch redeneren 2 Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 1F2 Datum: 23-01-2012 Deel 1: Casus Mevrouw Alberts is een 81 jarige weduwe. Haar man is 5 maanden geleden overleden
Nadere informatieGGzE centrum psychotische stoornissen. Act. Zorg bij de eerste psychose. Informatie voor cliënten >>
GGzE centrum psychotische stoornissen Act Zorg bij de eerste psychose Informatie voor cliënten >> Uw klachten de baas en het dagelijks leven weer oppakken GGzE centrum psychotische stoornissen geeft behandeling
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieZwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens
Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar Anja Stevens 14 december 2013 Inhoud Inleiding Kinderwens Zwangerschap Bevalling Kraambed en daarna Zwangerschapsplan Vaders Take
Nadere informatieGGzE Centrum Bipolair. Centrum Bipolair. Specialistisch behandelcentrum voor mensen met een bipolaire stoornis. cliënten >>
GGzE Centrum Bipolair Centrum Bipolair Specialistisch behandelcentrum voor mensen met een bipolaire stoornis cliënten >> De bipolaire stoornis komt voor bij ongeveer 1 à 2 procent van de bevolking. Het
Nadere informatieAchtergrondinformatie. Hoe is het beloop van vermoeidheid na kanker? Internationale literatuur Prevalentie: uitgezet tegen tijd sinds behandeling
Achtergrondinformatie Ongeveer 99% van alle patiënten ervaart tijdens de behandeling van Drie maanden na de behandeling van heeft 2-4% van de ziektevrije patiënten last van ernstige Hoe is het beloop van
Nadere informatieDELIER. Informatie voor partner, familie en vrienden
DELIER Informatie voor partner, familie en vrienden Bij uw partner of familielid is er sprake van een delier of acute verwardheid. In deze folder kunt u lezen wat een delier is en waar de behandeling uit
Nadere informatieTherapiegroep voor zwangeren met psychische klachten
Therapiegroep voor zwangeren met psychische klachten Albert Schweitzer ziekenhuis april 2011 pavo 0746 Inleiding De afdeling Psychiatrie heeft een therapiegroep voor zwangeren van achttien jaar en ouder
Nadere informatieExcessief huilen. Informatie voor ouders met een huilbaby
Excessief huilen Informatie voor ouders met een huilbaby Wat is excessief huilen? Een baby die excessief (= bovenmatig, buitensporig) huilt, wordt ook wel huilbaby genoemd. Maar hoe stellen we vast of
Nadere informatieDokter, ik heb kanker..
Dokter, ik heb kanker.. huisartsen-duodagen noordwest utrecht november 2006 Anette Pet Klinisch psycholoog-psychotherapeut Hoofd Patiëntenzorg Welmet Hudig Theoloog Therapeut Het Helen Dowling Instituut
Nadere informatieHet verlies van een dierbare
Het verlies van een dierbare Het Zorgpad Stervensfase is gebaseerd op de Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP). De LCP is door het Erasmus MC Rotterdam en het IKNL locatie Rotterdam integraal
Nadere informatieACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN
ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen
Nadere informatiePsychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater
Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline
Nadere informatieHuilen & troosten. Folder: 1106 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-8
Huilen & troosten Folder: 1106 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-8 2-8 Huilen en troosten Alle baby s huilen. Huilen hoort bij baby s. Maar waarom huilen
Nadere informatieIn de war? Op de Intensive Care
In de war? Op de Intensive Care Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care.
Nadere informatieDepressie bij ouderen
Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is
Nadere informatieBipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN
Bipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN Er zijn altijd situaties die ons erg boos, blij of verdrietig maken: emotionele pieken en dalen horen bij het leven. Maar het kan voorkomen dat u last heeft van
Nadere informatieStemmingsstoornissen. Postpartum depressie. Depressie na bevalling
Stemmingsstoornissen Postpartum depressie Depressie na bevalling GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische
Nadere informatieRust, regelmaat en eenduidigheid bij baby s Praktische adviezen
Rust, regelmaat en eenduidigheid bij baby s Praktische adviezen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Inleiding 1 Veiligheid en voorspelbaarheid 1 Rust 2 Regelmaat 2 Eenduidigheid 2 Communicatie
Nadere informatieAcute verwardheid / Delier
Acute verwardheid / Delier In deze folder vindt u informatie over acute verwardheid / delier. Daarnaast staat beschreven wat u voor uw naaste kan doen. Waar "hij" staat, kunt u uiteraard ook "zij" lezen.
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieNazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders
Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk
Nadere informatieWat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan
Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieCAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013
CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieNa de schok... Informatie voor ouders
Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatiePost Intensive Care Syndroom (PICS)
Intensive Care Post Intensive Care Syndroom (PICS) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is het Post Intensive Care Syndroom (PICS)?... 3 Klachten en symptomen PICS... 4 Wat kunt u zelf doen?... 6 Familieleden
Nadere informatieOver slapen, (teveel) huilen en regelmaat
VERZORGING Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat voor ouders met een baby tot 3 maanden 2 Waarom huilt een baby? Alle baby s huilen en dat is een gezonde zaak. Het is normaal. Huilen hoort bij de ontwikkeling
Nadere informatieBaby s die regelmatig huilen
Baby s die regelmatig huilen Kinderafdeling Beter voor elkaar Huilen Baby s huilen, dat is normaal. Huilen is voor een baby een vorm van communiceren, om te laten merken dat hij/zij u nodig heeft. Door
Nadere informatieDe muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.
De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar
Nadere informatieBipolaire stoornissen
Bipolaire stoornissen PuntP kan u helpen volwassenen Sommige mensen hebben last van stemmingsschommelingen die niet in verhouding staan tot wat er in hun persoonlijke omgeving gebeurt. De stemming lijkt
Nadere informatieBabylichaamstaal. Van te vroeg geboren baby s
Babylichaamstaal Van te vroeg geboren baby s Inleiding Voor een pasgeboren baby is lichaamstaal de eerste en enige manier om te vertellen wat hij wel of niet prettig vindt. Omdat hij nog niet kan praten,
Nadere informatieNiet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek
Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat is ongeveer een derde van ons hele leven. Er zijn wel verschillen in de behoefte aan slaap. Waar de
Nadere informatieAls je het niet meer ziet zitten...
Infobrochure Als je het niet meer ziet zitten... Omgaan met een huilende baby mensen zorgen voor mensen 2 Inhoud Als je het niet meer ziet zitten...4 Huilen...5 Als huilen een probleem is...6 Voeden...6
Nadere informatieDe patiënt met acuut optredende verwardheid (delier)
De patiënt met acuut optredende verwardheid (delier) De patiënt met acuut optredende verwardheid/delier Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen vanwege een ziekte, een ongeval en/of een operatie.
Nadere informatieBehouden Kiezen verkrijgen
Gek op School Behouden Kiezen verkrijgen Casus 1 Jan 23 jaar, student Rechten. Eerste psychose op zijn 20e tijdens studiereis. Aanmelding via de huisarts. 1e psychose onderzoek UCP: voorlopige diagnose;
Nadere informatiePijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling
Uw kind is waarschijnlijk opgenomen in het ziekenhuis of dit gaat binnenkort gebeuren. Deze folder is bedoeld om u als ouder(s)/ verzorger(s) te informeren over pijn bij kinderen en tips te geven hoe hier
Nadere informatieDepressie. Meer dan een somber gevoel. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over depressie
ggz voor doven & slechthorenden Depressie Meer dan een somber gevoel Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over depressie Herkent u dit? Iedereen is wel eens somber of treurig.
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieKijken, luisteren, zorgen (ontwikkelingsgerichte zorg)
Kijken, luisteren, zorgen (ontwikkelingsgerichte zorg) LUISTEREN Als ik je vraag naar mij te luisteren en jij begint mij adviezen te geven, dan doe je niet wat ik je vraag. Als ik je vraag naar mij te
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Overmatig huilen. (excessief huilen) Opname van baby s
PATIËNTEN INFORMATIE Overmatig huilen (excessief huilen) Opname van baby s 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding U bent met uw kind bij de kinderarts gekomen omdat het erg veel huilt en er is geadviseerd om
Nadere informatieinformatie voor cliënten FACT-team
informatie voor cliënten FACT-team FACT-team Voor een grote groep mensen is het leven moeilijk. Zij hebben niet alleen last van psychiatrische klachten, zoals bijvoorbeeld somberheid of het horen van stemmen,
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieregio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl
regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat
Nadere informatieTe vroeg geboren, wat langer geduld. Orbis Jeugdgezondheidszorg
Te vroeg geboren, wat langer geduld Orbis Jeugdgezondheidszorg Inleiding Couveusekinderen zijn kinderen die na hun geboorte een tijd (enkele weken tot enkele maanden) in de couveuse hebben gelegen. De
Nadere informatieKinderen op bezoek op de Intensive Care
Kinderen op bezoek op de Intensive Care Informatie voor ouders/verzorgers Als een ouder of een familielid op de Intensive Care is opgenomen, kan dit voor kinderen veel vragen oproepen. Kinderen hebben
Nadere informatieDe pedagogisch medewerker
De pedagogisch medewerker 1 Inleiding Het kind dat in het ziekenhuis wordt opgenomen, komt in een voor hem vreemde omgeving terecht. Voor kinderen is het ziekenhuis een onnatuurlijke situatie. Ziek zijn
Nadere informatie