JOF t::cprr f:r LOGO, Jaargar 9 Jt, un: mer l!

Transcriptie

1 JOF P f~oo,jdjjk0 Ff~J Ff~ t::cprr f:r LOGO, Jaargar 9 Jt, un: mer l!

2 (6)>17$' IJt0qy'd/;m'CCi'!/M/. :tyz Gf$J C~/) /I d!//i]fij /lji lifr/jj ~t'vt't'/j G7!Ji&IrJ!! izf' pt'ii!di«l{?/j.. _..- I Yi1Ifr/1d II~ /II.d CCi0 il:r;c//;x,;{ ; c]7};fj i!'~y /Ci;JdtZlCJt'/J, ' (C!ffl!fdZl' agi aflft!tyi/};j(j/jl!/(/,//nm GJlft 1I.td /icc/pj/!fl tzlqj(!/j c?f$!jc!jc c!flcdj&e/j (oj!} Jf%/iCC/ /Jf /i/r:qfabfftwt!tyi JflZici /icc/' ~ /it'/'mi'jlt'/j i'fj7t'it'dyj.-.-- (ojf},jlr! II";J/iJ;JCjlr% dlt:&t!j.r:l/j 1/ cc$t'/iyaf/i(7/j /rftt'iij(:agz, cjfvxjfc/fj7fij/(;c/'cf/l/cj7 /Z(;Yo//I:zw' cs'f!k/?/(jjt (~ccf;fcjlty! I!:fl (!IfIJ!d I/Y! to,j(!lidti:ir'dtety!d afm/' GJjif}ci~ t'!tyi cjj~?%j a(f1l.(//fjj r% Jkr:ir'..a6c&c/' c~lifrli:fm; /ir2i0 c&9'c/'r% (tekst van de Nieuwjaarswens op de voorkant) Z W 0 lj,v, MUdrecht W MUeJrccllt > «142 CJ w (l J Een Nieuwsjaarswens 140 Van de voorzitter Opgravingen W UJ 155 Brief Stichting 0 S J, 156 De in het afgelopen :J :J 0 W I Het verdwenen Z Z 167

3 Een Nieuwjaarswens uit 1838 door Herman Lefers nlangs wen:1 door de redaclie van de Proosd!Jkoelier aan m!jgevraagc/ oflk in het archief wat achtelgrondgegevens kon opsporen over de schr!jfster van de meuvi(jaalswens wt 1838, die ditkeerai., voorplaat is gekozen. Deze opdracht heb ik op de volgende manier benaderd. 1. Dc gegevens van het bevolkingsregister van Mijdrecht gaan niet volledig terug naar J 838, maar beginnen enkele jaren later. Ik ben er van uitgegaan, dat de schrijfster, I<atharina van Beijeren, nog steeds in Mijdrecht woont en dus is vermeld bij de eerste inscrlrijvingen in het be volkingsregister. 2. De nieuwjaarswens is geschreven op een kleurenplaat, wat duidt op een familie, die niet tot de armste inwoners behoort, en waarschunlijk zelfs bij de meest welgestelden. In het bevolkingsregister van Mijdrecht tot 1860 Ihet oudst l,eschikbare) komen enkele families voor met de naam Van Beijeren. Dit zijn het gezin van Hendrik van Beijeren op blad 200 en het gezin van Willem van Beijeren op blad 256 Willem is Rooms-I<atholiek en soleepstimmerman. Hij is gehuwd met Johanna Staal en uit dit huwelijk zijn een zoon en een dochter geboren, echter niet een I<atharina. Hendrik is Nederlands-HervoITlld, en 'koopman in turf' of 'veenman' of 'bouwman'. Hij i.s geboren in 1799 in Mijdrecht, en op 6 felxuari J 828 gehuwd met de J 7jarige Margareta Hillegonda Hardebol. Hun eerste kind is een dochter Catharina Hillegonda, geboren op 6 juni Daarna worden nog 8 broers en zusters geboren. Deze familie lijkt de juiste te zijn, want Hendrik is welgesteld en zoon van Erf van Beijeren en Catharina van Eijk. In het kadaster hebben Err van BeUeren en zun errgenamen IhU zelf is overleden v66r het huwelijk van zijn zoon) in 1842 een bezit van J 34 percelen, die samen meer dan 63 ha groot zijn. Grootmoeder Catharina van Eijk overlijdt op 24 april J 838 in Mijdrecht in de ouderdom van 73 jaar, zodat de nieuwjaarswens is gemaakt voor haar laatste nieuwjaar. Dc schrufster Catharina Idie enkele spelfouten maakt in de ondertekening van de wens) is in J 858 gehuwd met eje schilder Johannes Jacol,us van Straten, en kl'eeg tenminste 2 kinderen. Bronnen." 8evolkii)(jsrecj/slex van Mijdleeli! lot 1860 I7lz 20{J, 2.5"6, 412 Gchooltcrcg/')ter van M/jdr(:cl7t ovcy /828 alae 43 van 6.J[jl7i vel/tic/cit de gefjoorlc' van C;-7t/7ani7c7 /-/II/egonda, dochlcr van /-1cndnk V;}17 Be//ere'/? ('17 /lilargaret;) /-//I/CgOI7Ct::l H;Ndcbo/ j--!uwelj;ksrt:gisler Vdn Mj/circe!?t over /828 dktc 2 [ldn 6 fcbn.laji! 828 bc'sc/}i/;fi' ltc.'! l7ulvelj;k van Henelnk Vdn 8ej/(;'((:17- ouc! 28J~lr}/; koopln}!7 Ii"? lull ilk'! Marga/??!;} /////ego!7cja j--!';'n-c!c?bo! oud 17jaar AdI7WCZI.9 zlji7 de /77ocdt.?F vdn de bru!ckgorn!ljvcduwc! be/de oude!:.') van dc' ijru/(j ('17 4 gelu/,qr:)17, t/[/(.7d/ondcr ee'l7 ij/()cy" van cle I7rulcl (cle l7akker DIII< Nanlel7olj. ()vel1j/clc/7sf(-:glster van M/jdrec/7t over /838 dete 34 van 25 ajjn/ vcllnelcft Cdl17dni7d Vdl7 l~!/k 73jad( W(' duwc Vel/7 Ed Vd/7 BcY/C'ICl7, c!oc17ter van Me-7a/te/7 v;}n f:~i;k cn Nce(lj(;, Mew:", be/dc"!7 reeds ovel1eden. Dc ddng/ftc i') gf.:'daan door ZOOI7 liendnk van!jc~i;'r::'ie17,,39j1d( Veel7l77dl7, en claar de c/7/iu/g!ji7. /(;}(!astcr van Mjle/rcd?t art/kef 2 I en de vel1engk~9305 ijescl7rjlven /34 perce/en li7 bcz;( van de erv('/7 Vell7 Eit van Bejjercl7. Een groot dce/ van deze ijezdl/i"tgcn gadt b!j' 17et OVC/~i;(/(:n Vi-.N7 de weduwc ncldn /-/enddk 11( ;('ICI7. DoopooC'k van cle N N. gcmccole van Mildlce/?t (117 17et ouc/-are/7/('! van de N 1-/ ked; 1804 en /806 ell' fai7(/crcn Ct.yytruicLl en Pieler Vdn Ed vdn BC!J'cfC17 en C~llhcmi7d van E!Jk 18!0 den 6 van g/ds/77c.7and geboren ManFilII/7a 1IIIIegond;, doener vao Comell, Hm:lel701 en /li/lcc/oodd van Muijdel7.

4 IT w N IT o o > w o z > Vinkeveen en de Tvveede \Nereldoorlog //:..?::::' IJerjJ het boek 'Vinkc'Veen /~e:=---:'...\);, De Stichting!"mosdUer Publicaties rleeft in novem (/;:::-";\) en de Tweede Wereldoor "f/-~"~\) log" van Mriaan Turken 'j f;==-'~"{ IJurg doen verscrlunen, r::::-'yj De sticllting heeft de 1\.)/.... /j oplage v'an deze -0i. I /~ tweede uitgave be'n.,;' perkt tot 600 exem plaren. Het aantal vool'inschruvingen bedmeg ca. 450 stuks, zodat een reserve is ingebouwd van 150 stuks. Voor [Jel,mgstellenden is dus slechts een klein aantal boeken beschikbaar. "Op is Opl" Evenals IJU het [Jock 'Twee parocrlies verenigd in Driehuis" heeft de drukker 'Van Oorden b.v." te Aalsrneer een schitterend bock vervaardigd. Hiermede is opnieuw een stukje geschiedenis van De Ronde Venen voor het nageslacht vastgelegd. TUdens een feesteluke IJUeenkornst ter presentatie van het boek aan pc'rs en publiek is het eerste exernplaar uitgereikt aim de auteur als waardering voor het vele werk riat hu gedul'ende vele jaren aan de totstandkoming heeft besteed. Het tweede exemplaal' werd aangeboden aan de IJul'gemeester van rie gerneente De I?onde Venen. Publiciteit Reeds jaren IJestoncl er IJinnen Ilet bestuureen vacature. Steeds werd gezocht naar een persoon die zich wilde belasten met het verzorgen van rie externe relaties Ons rnedelid de heer E. Swaab te MUdrecht is IJereid gevonden de I"R.-zaken voor de vereniging te ga,m behartigen. WU zun hiermede oprecht verlleugd en hebben in de algemene ledenvergadering Vim 22 november 2000 voorgesteld hern tot bestuurslici te benoernen, wat met algernene sternmen heeft plaatsgevonden WU heten de rleer SwaalJ van harte welkom in het IJestuur HU is overigens reeds voluit met zun werkzaamrleden begonnen. De Proostkoerier op CD-Rom Zoals in rie septembel'-editie van ons IJlad I'eeds wel'd vermelcl heeft Johan I<IUn de gehele inhoucl van de jaargangen 1985 tot en met 1997 van "De Proostkoerier" opgenomen op een CD-rom. Aile edities over genoemde jaren zun trlans op de computer te raadplegen. Het bestuur is.johan zeer erkenteluk voor deze voor de vereniging belangruke arbeid. Het [Jestuur Ileeft daarom besloten deze CD-romlJeschikbaarte stellen aan bejangstellenden. De kosten bedragen voor leden van de vereniging f 40,- per stuk en voor niet-ieden f 60, - De CD-rom is te verkrugen tudens de ledencontactavond op maandag in het streekarchief te MUdrecht en voorts bu Swaab juweliers, Dorpsstraat 6 te MUdrecht. Toesturen met acceptgiro kost voor leden f 45,.. en voor niet leden f 65, - Etalage in Mijdrecht De vereniging rleelt van het "BouwbedrUf Midreth" IJ.v tot aan de bouvvvakvakanties in 200 J in de Dorpsstraat te MUdrecht de beschikking gekregen over een een etalage in de voor malige winkel van "Decorette". In samenwerking met het streekarchief en het Museum "In de Veenen" zullen de beide etalages worden ingericht om zo meer bekendheid te geven,ian onze vereniging en aan het museum WU zun het IJedrUf voor deze fune geste zeer dankbaar. Verhuizing Reeds lang bestaat de afspraak met het bestuur van het museum "In de Veenen" te Vinkeveen en het gemeentebestuur om, zodra de ruimten in het museum dit toelaten, de vestiging van de vereniging in "Het Prinsenhuis" te

5 MUdrecht te verlelten en over te IJrengen ilclar' de geljouwen van het museum. Oorspmnkelijk lag het in de bedoeling om aile vergaderingen, met uitzondering van de contactavond op maandag, te gaan houden in het museum. De vereniging heeft echter' sedertdien een vrij gmte leclengroei doorgemaakt en de belangstelling voor grotere vergader'ingen is cjaarmede in evenredigheicl zodanig toegenomen dat de in Ilet museum IJeschikbare ruimten mindey cjeschikt lijken voor vel" gaderingen en cursussen Het is wei de [Jecloe ling om bestuursvergaderingen en e1llcjere klclnere bijeenkornsten over' te Ixengen naar Vinke veen. Daarnaast zullen aile': in het bezit van de vereniging zuncje museale stukken, zodls opgrdvingsresultaten, om niet in bruikleen wor' cjen gegeven aan het museum. Deze stukken kunnen dan tijdeluk of permanent worden gebruikt voor het inrlchten van tentoonsteliingen. Voorts Is afgesproken, dat op het terreln van de cultuur- historic, elk IJinnen zijn ofhaar statutaire verantwoordelukheden, nauw overlegd en samengewerkt zal worden llierbij is ook het streekarchief I)etrokken Er zal een comrnissie worden gevorrnd waarin zitting zullen nernen de heren PA. van Golen, mrnens het museum, A. Hagen, namens het archief', en F'C. Grundrnann, narnens de vereniging. Het bestuur heeft rnet rnachtiging van cle algemene ledenvergdcjering van J.3 dpril 2000 rnet ingang van J janudri 200 J de huur van het lokaal In "Het I"rinsenhuis" opgezegd. Het overbrengen Vdn de eigendornrnen zal derhalve voor laatstgenoernde ddturn worden afgeronc1. Twee parochies verenigd in Driehuis De voorraad boeken IJegint te slinken. Het is daarorn wus, nu het [)oek nog voorr'adig is, over te gaan tot danschaf Vdn deze schitterende uil:' gave. Veel wordt erin geschreven over de ge.. schiedenis van de dorpen Mijdrecht en Wilnis. Zowel kerkeluke als I)urgerlijke zaken kornen uit.. geljreid aan de orde met zeer veel aanddcht voor de gewone rnensen, die gedurende buna dui' zendjaren in deze streken hebben gewoond en geleef'd Voor' slechts 142,50 heeft u IJovendien een kerstgeschenk, dat gedurende tal vdnjaren van grote waarde zal bluken te zijn. Het uiterst verzorgde en buzonder fraal geillustreerde boek is verkrijgljaar IJU de Mijdrechtse boekhandels "Mondrid" en 'Bruna", bu "De Nagtegaal" in Wilnls, bu Ilet antiquariaat "Oat Narrenschyp" in Vinkeveen en natuurluk bu de [)estuursleden Vdn de vereniging. Excuses Het beleid van de vereniging en Vdn de re, ddctie is erop gericht dat in "De ProosdUkoerier" slechts die artikelen worden gepubllceerd die nog niet elders zun verschenen. Door een rnisverstand is het artikel over het J OOjarig jubileurn van de rnuziekvereniging 'VIOS" eerst In een plddtseluk bldd verschenen en werd pas daarm in de septernber-edltie van ons blad gepubliceerd. Voor deze ornissie bieden wu de lezer onze welgerneende excuses aan In de TroosdUkoerier", jdargang J 5, m 3, was een artikel van de heel' J.c. Bader opgenomen, getiteld: "De voogdesse van mijn hdrt." Verzuimd was de bmnvermeldlng onder het artikel op te nemen. Het betreft een IJUdrdge van de heer Belder in hetjubileum IJoek "Sticlltenaren uit vroegerjdren deer 2" van de Nederlandse Genealogische Verenl' ging te Utrecht. Hetartikel is mettoestemrning van de genedlogische vereniging in ons blad opgenomen. Hetjubileurnboek is verkrugbddr onder ISB.N. nummer J - J.

6 Opgravingen in Mijdrecht door Marian Sterenborg e Histonsche Vereniging gaat geen opgravl/7gen doen 1/7 het Mijdrec/7tse dolpscentrum achter de Tortisbank" Verkennende graatilvel1(zaamheden die on/angs udgevoerd werden hebben niets opqe/everd Het wachten!,nutotdattletbankgebouwges/oopt woldt: Op de p/aats van /7et kelkgebouwtje van de Gereformeerde kelk "Vrijgemaakr (het voonna/iqe Nutsgebouw) /7eett de Arche%gische Welkgemeenschap Nedel1and f1 WN) op vel?oek van de Histolische Veleniglng 'De Proosd!Jlanden" een viella/bonngen vemcht: Paul Hoogers; d!f: het ve/dwerk vemchtte, stuitte met graatilvelk eerst op een /aag opgehoogde grond en met de vervo/gens Ingezetie bonngen wenl een natuurlijke veen/aag aangetroffen. Geen bebouwing 'G'een aanduldii7gen VOOF bebouwli7gen; aldus Hoogers, die bu zun werk geassisteerd werd door Herman Lefers van de Hisrorische Vereniging. De eerste graafwerkzaamheden waren nog hoopvol; er kwamen scherven uit de J 8'0 eeuw naar IJOven en bu iets dleper spitten trof het lweetal aardewerk aan ult de 17" eeuw. 'Her wofdt sleeds oudef' zel LeteFs. Maar veer ouder werd het nlet. De verwachting was ook nlet zo hoog ge stemd. Deze plaals Ilgt al weef leis Ie vef van de weg. SITdk", dis hetbankgebouw gesloopt wol"dl; dan vefwachten we mee< aldus Lefer's Interessant Het bankgebouw ligt direct aan de Dorpsstraat. 'Dat wofdt Il7tE:'Fessdnt. De Geldo/lneenje kerk /lrllkel3 I Ie Mljdred)1 DaaF Willen we bijzijn,, aldus AWN- coordinator Hoogers, die tevens leraar is aan het Veenlanden College te MUdrecht. Voor het aamreffen van middeleeuwse bebouwlngsresten kan aileen maar gezacht worden tot op de laag natuurluk veen. Oat Is de laag waarop vroeger gebouwd werd. Ais die laag, die duldelijk herkenbaar Is aan de brulne kleur en de stank, berelkt wordt zander dolt lets wordt aangetroffen, dan heeft het geen zln meer om verder te graven. Voorloplg zit het werk er daarom op en de hoop Is gevestigd op de plek waar het bankgebouw staat. Plannen voor een nleuwbouwcomplex worden momemeel voorljereld op de tekentafel, waarna een planologische procedure voigt. Wanneer de bestaande bebouwing gesloopt wordt Is nog niet bekend.

7 Dorpshistorie In beeld [3) door Johan Klijn ndanks het vakanticoseizoc'n waren er toch weer divelse lezels die zich inspanden 0(17 U/t te zoeken welke pe/:sonen erop degeplaatste foto~) voolkomen. Allel"ee/:,t nog enicje Ic'acties betretfende foto nummel" I van cle bijeenkomst van leldel:, van de velkennelij. In cle vonge aflevc'/7l7g wercl velmeld clat deze bj/eenkomstplaatsvondin hetpamchiehuis van Breukelen. op de plaats waal" nu een bejaardente/7uis staat De heer 1-( van Walderveen van de His"torische Kring BIC'ukelen wees emp dat dit pamchk3huis er nog steeds staal; vlak naast 17et bejaardentehuis. Vercler werd dool" meerdere IC'aC!les bevestigd clat pelsoon nummer 8 janus de.long is. Nummer 13 is Gerard van Nieuwkelk en du,nieti-limyzoals daal" meteen waagteken bij vermeld stond Foto 2 Van foto nummer 2 van een groep perso" nen van de Bescherming Bevolking ibb) in MU drecrlt werd door mew. Van DUk uit Gerardus Majella rlaar man Arie van DUk (m 7) Ilerkend. Pastoor Herman de Jong ji". uit OldE'nzaal herkende zijn in J 998 overleden vader Ilerman de Jong sr (m 4), die in die'nst was als amljtenaar bu de gemeente Mijdrecht De heer Oostrom uit Wilnis herkende daarnaast GUs StrUk (nr 14), Manus de Groot (nr J 3), Nol van der 11eijclen (m 6) en Mien Weldam inr. 2) Heli:las waren er geen reacties van ex leden clie wat meer konden vertellen over de organisatie van de met name in MUdrecht Mijdrecht), 'Midreth' en de RI< voetbalvereniging 'Stormvogels'. Deze drie ver"enigingen zun later gefuseerd onder de naam 'Argon'. Wie weet welke vereniging het hier IJetreft waar en wanneer de foto genomen is en wie Cle afgebeelde personen zijn? Uw reacties zun weer well<om bu: JM J<IUn Windmolen DB MUeJrecrlt tel J 074 info histve[j2l.nl De opgave vom dit kwartaal is een foto van een voetbalelftal. De foto komt uit een verzameling foto's van de gemeente Mijdrecht, zodat het waarschunluk een elftal uit deze gemeente betreft. MUdrecht had indet" tud drie voetijalverenigingen, te weten VVM (Va etija Ive ren igin 9

8 De heel' H. Gille sehruft ons: 'Naar aanleiding van de vraag om herkenning van de VI.O.S.-Ieden op de foto in de "Proosdijkoerier" van september 2000, jaargang J 6, nr. 3, biz. J 09, is Ilet antwoord hierop voor mu niet zo moeiluk. In 1973 is er nameluk een boel0e versehenen, getiteld: 'I<ent u ze nog..., de MUdreehtenaren', door mun vader P W Gille uitgeejeven Daarin staat ook de bewuste foto met aile namen van de afgebeelde personen, te weten: Van links naar reellts, Bovenste rij: S Verwey, 1 IOosdUk, JlooseJUk, 1<' Vis en G. I"ieneman. Middelste rij W de Bruin, C Verwey Jzn, M.L. I"osdijk,r Winters, A. Gille, de Ket, 1:. Vlug, K.I= JonCjerlinCJ, C ['osdijk, I< WinCJelaar en D. CatslJurg. Onderste rij: D. van Eek, J. Pieneman, 1= Verwey, Jac Pieneman, dirigent H. GUzen, H. Pood, N. Gille, D. Bakker en J. van Ankeren. De foto is CJenomen tussen ca en J 925 bu de muziektent naast de "BloI0esbruCJ". Nu staat: hier de nieuwe ABNAMPO IJankl NieuwjaarsbUeenkomst 2001 Dc vopr onze vcreniginq qclxuikcjjjke nicuvvjdarslj!jcenkornsl ldl worden gchouclcn op wocnsdc"1g 10 jdfluz'lri 2001 Ie uur in CjelJouw 'De Sellakei" rk1110 cle Gereionneercle Kerk, Dorpsslrd<11 20 Ie Wilnis. WU nocjigcn de Icc.jen uit die buccnkomst bu te vvoncn orn elkddl- ('(\n goc'ej njeu\!~j{:kh' roc' re \/\lcnsen.. Inrroc}ucc's zun OOk.V2JnJlEHlC v,/cjkom. Bijeenkomst: Pondeveense verenicjincjen De Historische VereniQing "Dc Proosc1Uldnc1en" zdl op de nieu\~jd(lrsj)0cenkoj1lst voor vercnigingcn in Wilnis weclcrom met een stelnci vertcgcnv\./oorc!igd zijn. Deze b!jcenkornsr zal worden qcllouden op vrijclaq ~:-) januari zoo J vdnaf J 7.30 uur in het clorpscentum "Willissiec". Pieter Joostenlaim 24. Uw!J('ldngsteHinq die dvoncj zdl ten z('cl'ste op prus worden gestejcj,

9 Verhoefslaging langs de Heerenweg, een middeleeuws drama dool' Joop Frankenhuizen ond 1900 kent Mj;drecht maar een weg de zogenoemde Heerenweg. De weg begintbj; de kaiholieke kelj( li7 Driehuis en loopt via de dolpsstraat door tot de boerderj; van SamlOm op hethofland 0177 aan te geven welk del"'l van de Heerenweg wordt bedoeldspreekt men van de Heerenweg In Bosenhoven of van de Heerenweg li7 Hofland Het probleem waal' Mj;drecht rond 1900 mel'" WOISiclt is dat aan de l-leerenweg al eeuwenlang verhoelslaagden wonen en die nu weigeren nog langer voor het onderhoud van de weg op te draaien Toenemend verkeer Sinds mensenheugenis wmdt de Heerenweg dom de aanwonenden onderhouden. ZU zorgen vom zand en puin, later vom grind en nog later voor keities ZU zorgen ervom (1at de weg strak bluft en geen bollingen gaat venonen omdat de zukanten eerder verzakken dan het middendeel. Vomal aan de westkant van de Heerenweg is dat een pwbleem want daal' loopt een brede wetering. Omdat zu de Heerenweg voor een deer als hun eigendom beschouwen hebben ze er bomen en stwiken op geplant, hekken geplaatst en toegangen tot de woningen gerealiseerd. Tot v66r 1900 is onderhoud financieel gezien geen prableem. Er is nog maar weinig verkeer en de onderhoudskosten van de weg bluven binnen Ilet w deluke Maar de maatschappeluke ontwikkelingen staan niet stil en zun in een stwomversnelling geraakt. EI' wordt gepraat over een spomwegverbinding en electriciteit is aan een opmars IJezig. De graanmaalderu in de dorpsstraat en de maalderu naast de onlangs opgerichte "Boerenleenbank" halverwege de Heerenweg op Bosenhoven krugen het steeds drukker. Steeds meer l;oerenkarten, die met hun grate houten wielen waammheen Uzel'en banden en volgeladen met gl'aan en meel het wegdek kapot rijden En dan niet te vergeten het aantal bdkken, koetsen, cak'ches en alles wat nog meer met paardenkracht over de Heerenweg rudt en u de zaak er niet beter op maken. J<ortom het onderhoud wmdt duurder en de aanwonenden kuken naar de gemeente of die geen duit in het zakje wil doen en het onderhoud wit ovememen Afzien van rechten Het is juli J 902. Op de raadsvergadering van het elf koppen tellende gemeentebestuur komt een vomstel aan de orde om het onderhoud van de Heerenweg op Bosenhoven en Hofland voor rekening van de gemeente te nemen Het is een voorstel van J.F Heuvelink die zelf aan de Heerenweg woont. B&W willen er best aan meewerken en het onderhoud van de weg ovememen, maar dan worden de rechten afkoopbaar gesteld tegen de 'penning 20', net zoals afkoop van tienden en grondwater bu BurgerlUk Wetboek is geregeld Het is een weemde constructie die de nodigeweerstand ondenindt. Bovendien moeten aile aanwonenden dan afzien van hun - in de ogen van het gemeentebe StUUI' vermeende rechten loais het eigendomsrecht op de weg, het plantrecht en genot van grasgewas en die rechten overdragen aan de gemeente. De gemeente heeft uitgerekend dat de onderhoudsplichtigen, de zogenaamde verhoef. slaagden, nu perjaar aan zandgeld f J 57,23 betalen. Voor afkoop wit de gemeente dan eenmalig van de verhoefslaagden f 31 44,60 ontvangen, zunde 20x het bedrag dat een ieder nu jaarlijks betaalt. De afkoopsom is volgens

10 I-icY t?link' Vdn de NtYcnwt~q I7'7C/ FcchlS de Ii? 1972.elr.::>sloop/c villa ''NustenLJUlY'' en 017 de c'l(17tc!'""(j/ond de N. K kerk op de gic'i7s vdn 1-0!nls en Mljdrer171 'Rusfenburq" IS j'llen!dnc!!x'wooncl geweesl door C /(i7llne Owe WelS zeer dclk;{ Ii? de polilk'k 1/i/c7dlli7 I?f/ het lot wclhoucler Vdn 1.1'11178 en licl Vdn de Plovli?cl}!c SId/en Vdn UtlLyJJI bldcht Naar 17CI77 is dc IYJ de /--!clc'nllvcg gck~(jcn [,V'i:'t houder /(i7lgge!7/uq genoemd De J(JIO IS omslleeks! 90S gc/77ddkt B&W billuk want iecjer cjie cjestucjs langs cje Heerenweg kocht wist cjat cjaarop het servituut van cje weg rustte. Onbillijkheid Het servituut van cje weg cjateert van] 7] 0 en staat beschreven in het placaatenboek van cje provincie Utrecht. In ] 889 is cje plicht opnieuw vastgelegcj in enkele verzegelcje stukken. Echter cjoor de jc1ren heen is in de uitvoering van dat servituut een onljillukheid geslopen Wie in de kom van het ejorp woont betaalt niets en wie er buiten woont betaaltvoor het onderhoucj van de aanliggende weg. Sornrnige raadsleden halen alles uit cje kast om het onderhoud cjoor de gemeente te laten doen, ancjel'en cjoen er het zwugen toe. I~aadslid Vlieger stelt dat de kom van cje gemeente loopt vanaf het Driehuis tot aan C. Samsom. '/(omt men nu op 17et do!p dan woldt de s/lcidt netjr:'s sc/700ngemaakt en dadrvoor170e'ft men mel.> te betalen /(omt men dan li7 Bosenhoven ofin Hoflanddan looptmen dlkwlj!.> li7 het nat en li7 17et VUtI en omdat men daar woont mag men nog extfcl voor 17et onderhoud belalen Moeten aangelanden de Heerenweg bltjven onde!l7ouden dan beho!cn zlj die 117 de dorpss/iciat wonen voor het ondel e houddaarook ex/lci blj!c dragct7 '; stelt Vlieger. Raadslid De Boer haalt de Ferste, Tweede en Derde BecJUking en Hofland erbu "Daar wordt welme; of met gepmftieerd van brandweel,' straatverllchtlng en nachtwacht, zaken die een J~7al1tj/c)e ul!gaaf van 1200 gulden verqen 20u het blllljk zljn Inwoners die hlervan wei genie, ten Vlij!e s!cllen van hetservlluut dat wel1le; op hun elgendommen tu5t en de kosten ten laste van de 200 zoeven genoemden gebracl7t 7 Bovendk:n aile pul7lk~ke wegen li7 de polder WOle den door de Inqelanden zelfal ondell7ouden De watc'!:5chappen Blokland, Bosenhoven en Hofland betalen)2larlljks / 600,, als alkoop50m voor de wei'ken vroeger Uti de blimenlandse 12151en ondell7ouden ZIjzlji7 geen ekjenaren van de zuwe, de brug li7 het dolp etc. en voor17et nakomen van selvtiuten ofeddleml!7aall7eden be/70eft men nlet allijd geen ele;enaar Ie zlji7'; stelt het raacjsliej vast. Men komt niet tot overeenstemming en besluit llet voorstel te laten rusten. Net zoals in Wilnis In maart J903 volgu. F. Heuvelink de overleden dokter D. de BruUn op als raadslid. Fen jaar later komt hu tudens de rondvraag terug op het onderhoud van de Heerenweg, HU wil dat het onderhoud van die weg in Bosenhoven en Hofland per ] januari J905 voor rekening van de gemeente komt. Het is cjaar een middeleeuwse toestand waaraan nu snel een einde moet komen en zeker nu er met Wilnis een I.egeling tot afkoop is getroffen voor llet gezamenlijke onderhoucj van de Wilnisse en MUdrechtse zuwe. Wilnis wil niet langei. meebetalen aan het onderlloud van de MUdrechtse zuwe en is bereid daarvoor een afkoopsom te betalen, want de gemeente MUdrecllt mist nu een deel van de opbrengsten van de tolheffing op cje Wilnisse zuwe, FiaaeJslid de Boer steunt het voorstel van Heuvelink niet. Volgens hem komen cjan straks dewaterscllappen om vrustelling van cje afkoop' som die zij nu rnoeten betalen voor werken die vroeger uit de IJinnenlancJse lasten werden on, derhouden. Volgens Heuvelink zijn dat andere zaken. Het servituut van de Heerenweg dateert volgens hem van J553 en de waterschappen zun van veej jongere datum. Wethouder Cjoes meldt dat Wilnis het zandgeld met 5 cent heelt

11 verminderd tervvui de onderlloudskosten voor rekening van de gemeente komen. De kenne IUk niet aan de Heerenweg wonende De Boer ziet onderhoud door de gemeente als een schenking. Men komt er niet uit en IJesloten wordt het voorstel van Heuvelink door te schuiven naar een volgende vergadering Weer een voorstel De volgende vergadering is op 22 april. Het college kmnt niet met een advies maar ht:eft wei over de zaak goed nagedacht. ZU willen het zandgeld van elf naar vier cent IJrengen. Ook is er gepraat over de gelukstelling met de waterschappen dat in de vorige vergadering werd opgemerkt. Die gelukstelling wordt weerlegd, want de door de waterschappen te betalen binnenlandse lasten zun bu contract geregeld. Dan komt burgemeester Van Tricht met een eigen voorstel. Ais het aan hem ligt dan wil hu dat het onderhoud zonder afkoopsom voor rekening van de gemeente komt, '//7aar dan moe/en aile verhoef.s!aagden atstand doen aan de gemeente van hun vermeende eiqendomsrechten en wat daarop staat en groeil: Welgeren ge/7oef.<;laagden om hunnen zandqelden te betalen dan kan 17f'/ gemeenlebesfuur niet andel's doen dan toepassen het leglement op de wegen dat vooischlijfl; voorleder een hoef.slag- paal en voor iedere 50 m2 weg, een el grove PUll7 of. een ell(fezel of./wee elschelp zand En nu moge dll onder/7oud over 100Jda( /oen er blji7a geen passage langs den weg was voldoende Zlji7 gewees/ 17et /egenwoordig velkeer stelt andere ciscn. Op dlt moment gaat (7et om I ( 7 ver/7oef.5iaagden dil"jdailljlc<; feder 157 gu;' den bc/alen. Fii7anoeel ge.z!en is onderhoud door de gemeente geen problecyn'; aldus de IJur gemeester. Drie keer betalen voor onderhoud \/\/egen Om de weifelaars over de streep te trekken wust wethouder Goes er nog op dat de verhoefslaagden in Bosenhoven en Hofland drie keer- voor onderhoud van wegen betalen. Eerst als ingezetenen voor het onderhoud van gemeentewegen, dan als ingelanden van de polders in Hofland en Bosenhoven in de afkoopsom voor binnenlandse lasten en tenslotte als verhoefslaagcje Vroeger- was het onderhoud gem bezwaar. Een beeue zand of puin en klaar was I(ees. Bovendien de weg behoort aan de gemeente en niet aan de aanwonenden. Ondanks de argumenten van Goes bluven de raadsleden verdeeld. Weer komen er allerlei voors en tegens met als gevolg dat het voorstel van de burgemeester met zes tegen vuf stemmen wordt verworpen. Tegen stemejenjanmaat, Schuur, de 130er, Zuidervaart, Oliemans en Burggraaff. Eindelijk een oplossing De f-icic'i7wc.g, gczicn Ii? de nd)linq van liel (!cjlp Of) de achlcigrol7d Fech!:,; de opl7aa/bn~qi7ddf clcac/7tcrd/ja~ wadr L/7ans een stenen fjrug n;)ar de BUlgCJ77ccster Paci /nost!v[~q /~9t I-let huis' l/i7ks \!ven! bci/l/()ol7c! cloor ele I;,~ 1m/it' Vcl17oe/ Dc vrotgerc:? bocnjerjj CIl7ddSt is het l7uis' Vdn A. LJc'lkc'iaaF DaaFl7ddst; sc/7u1zqaancf onder dc bo 177('17, de wol7li~9 Vdn de t.7/?7ilic [,1:Y\llIoeld /17 het rnidden van de (oro stadn Ablal77 Bloc/co Ilnet!/C>f:Sj, 17r-'l(}S! he/77 Bart lds; del!/ds' vell77oedc!ijk cen knccht van bakkef Elcnbc.""7S Na vufjaren gehakketak en langdurige discussies komt op 2 mei J 907 plotseling tot een oplossing. Met algemene stemmen wordt besloten de verhoefslaging op de Heerenweg in Bosenhoven en in Hofland op te heffen en zonder afkoopsorn het onderhoud voor rekening van de gemeente te nemen. Men kon ook niet anders. Zelfs de kantonrechter had zich in het dispuut gemengd door de uitspraak waarin ver- hoefslaagde De Bruin werd vrugesproken van onejerhoudsplicht. Er was daarvolgens de rechter onvoldoende ruimte op de smalie weg om onderhoudsgrind op te slaan. Bron 1i')("}dds17otu/en gf'itlcy:'ntc' A1ijdrecl7t 1902 cv

12 De joodse gemeenschap te Mijdrecht door J.M. Klijn e gesehiedenis van dejoden vangtin Nededandaan na de Oplic!7ting van de Republiek del'zeven VeFenigde Nededande'n Na de vemvenng van Antwelpen doof Spanje vestigelen ponugeesjoodse (')efafdisehe) kooplieden zich 117 AmsteFda177 Daamad,!; ondel' andefe als gevolg van de DeFtiq;imge (Jodog ( ) de pogmms (ui!bafslll7gen van antisemltisme) in Polen ( ) en de /(us<;!,ehe Il7vasie III Lltouwen (1655, 56) s!momden /-foogduitse (Asjkenasi,ehe)joods'C' vluehtelll7gen Nededandbinnen. De Bataafse Republiek blocht vli;held van geloof(tot die tijd Wd<; het hefvomlde geloofde enige orfieieel toegelaten godsdienst gewees!/ VOOF dejoden bfak daafdool' een tijd van emanopa!ie aan zij' konden gaan deelnemen aan hetmaalsehappel!jke levcn openbal'e func1ies vel'vullen en open!!jk hun geloofbel!jden. Gel!Jk als VOOF de kad70lieken gl17g drt eehtef nietzondel'slag of stooten daamm zou heljoodse leven ziell nog lange t/jd deels vefseholen atspelen. Aan de hand van sehaafse bmnnen blijkt dat ook 117 MIJdncctlt eenjoodse gemeensehap heeft geleerd. Verspreiding Over de joodse synagoge in de Mennonietenbuurt is inmiddels het nodige ge' publiceerd I.'. Het gebouw werd in J 805 door joodseamsterd21mse kooplieden aangekocht en geschonken aan de gezamenluke Uithoornse en MUdrechtse joodse gemeenschap. Hoewel de synago~je op MUdrechts grondgebied stond, wordt in dit verlxmd meestal gesproken over de joodse gemeenschap Uithoorn In het dorp van MUdlecht woonden echter ook joden en hun aantal werd dermate groot dat vanwege de grote afstand tussen dorpskern en (Je Mennonietenbuurt een synagoge in het dorp in gebruik wei'd genomen. In de jaarverslagen van de gemeente vinden we vanaf ] 863 onder het hoofdstuk religie aangetekencl "(... ) Ook bestaat er een kleine.joodsche gemeente in het dorp die een kerk hebljen in de kom van het Afbeclclinq J.. Intericur [/ell7 de s)/naqogc /17 de Mennom(clen!Juurt /Voel 1900 F"olo wi:" Me/norbock, pla[cl7dtlas van he! /('11('/7 c/(yj() den li7 Necledand van clc? Inicldc/ceuvVCI7 lot /940

13 Getal der Israelieten Ring van Maarssen Maarsseveen BUkerk IJsselstein Vleuten of Oud Wulven Vreeland I<erkgang MUdrecht Waverveen Abcoude Loosdrecht Totaal k7be/ /. verspreidinrj van de!.';;;:h!!iieten bclxxcnc!e /O[ de!li7g.~yl7a90gem;kllssen Ii? jfpj-; dorp, en een Joodsche gerneente verenigd rnet Uithoorn, die een kerk of synagoge hebben in de Mennonietenbuurt".i. Het Israelitische kerkgenootschap in Neder~ land bestond na 182 I uit synagogale ressorten, die grotendeels sarnenvielen rnet de provincies. De belangrukste gemeente in ieder ressort werd hoofdsynagoge genoemd, waar de opper~ rabbun zetelde. De ressorten waren verdeeld in kerkeluke ringen en soms in daaronder beho~ rende kerkgangen Men sprak in dit verband over ringsynagogen en bui<erken '. De synagoge van de Uithoornse gemeen~ schap in de Mennonietenbuurt verkreeg in 182 I de status van ringsynagoge in het ressort van Amsterdam. De synagoge in MUdrecht daaren~ tegen maakte als bukerk deel uit van de ring~ synijgoge Maar'ssen in het ressort van Arnersfoort. In het I)ewaard gebleven archiefvan de ringsynagoge te M21&SSen tre"ffen we een telling aan aan van het aantal leelen in ] 85], verdeeld over de verschillencje gerneenten (zie tabel I)". Weliswaar is het getal Vim de gerneen~ teleden te MUdrecht klein (slechts ca 2,5(Yb van de totale bevolking), relatiefvormt MUdrecht, op de coml'jinalie van Maarssen en Maarsseveen na, de grootste gemeente. Een andere telling voor de gerneente te MUdrecht over een aantal jaren, waarvan in de periode van circa 1835 tot] 9] 0 MUdr'echt een zelfstandige gemeente vormde, laat soortgeluke getallen zien" izie tal)el 2). Jaar: Aantal: Totale I)evolking: ] 1[ ] T:3fJC/ z Aantal!slae/k~!en 1/7 dc" gr:.ynecnle M/jclreeJ7t vdn //77 I04! Financieel beheer Hoewel relatief groot in aantal heeft de gerneenschap weinig financieel draagkrachlige leden gekend. In de ingekomen stukken van de ringsynagoge Maarssen treffen we verschillende brieven van de kerkmeester te MUdrecht aan met het verzoek tot verlaging van de zgn. ressortale budrage, die via de ringsynagoge aan de hoofd~ synagoge te Arnersfoort rnoest worden afgedra~ gen. In ] 833 werd door de kerkrneester Elias Joseprl HeUmans nog f] 2, afgedragen 7. In ] 835 schreef hu echter naar de rnanhigim (be~ stuurders) van de ringsynagoge dat het hern on~ mogeluk is te betalen (). De Hoofdcornrnissie tot de Zaken der Israelieten bracht hierop het ad~ vies uit de budrage te verlagen tot f 8". Waar, schunluk werd dit advies niet opgevolgd, want in 1850 is er wederorn een verzoek om de jaar, IUkse comril)ulie van f 2,~, gel)aseerd op een budrage door' de drie voornaarnste leden van f2, ~ en door zes leden van f I. ~ wegens een vermindering van leden naarf 8, ~ te verlagen". Ais in ] 85] Salomon Alexander de (jmot benoernd wordt tot inspecteur' van de kerkgang MUdrecht 10, wordt tevens de I)Udrage verlaagd totjaarluks fio,~ In 1853 schreef De Groot als kerkrneester van de bukerk te MUdrecht aan de heren Illanhigilll van de ringsynagoge dat er ':.. geen moqe/ijkheid toe best3c7t hetbedraq te voldoe'n, omrede W i geen geld in k3s hebben,

14 want klein Is de onnangstgma!, ecl7ter zijn de wlgaven zoals apotheker enz. zaken waamp men mets geen rekenlng maak!, edoeh wijhebben om sub<;ldle geschreven naar de Komng. Zoo deze komi; want wij ZiJi7 dezelve dagelij!cs waehtende, dan zullen wij het geld overzenden'1 I. Die suljsidie is waarschijnlijk nooit gekomen, want in J 857, de IJijdrage is dan inmiddels teruggeljracht tot f 8,- jaarlijks, schreet de kerkmeester H.E. Heijmans dat hij niet in staat was ejeze bijdrage te LJetalen '~.. wt1700fde van onvell17ogende en welnlge leden'~ Hij verzocht om een schikking voor de achterstallige betalingen met een LJetalingsregeling in termijnen ge LJaseerd op eenjaarlijkse LJijdrage niethogerdan f 4,- I'. Het bestuur van de ringsynagoge wist kennelijk ook geen raad met dit probleem en probeerde tevergeefs de hoofdsynagoge van Amersfoort hierin te betrekken. De opperrabljijn L.B. Schaap liet echter al in J 848 weten: '1k ben nlmmer met de gemeente M/jdrecl7t In aanraking geweest belrerrende het quotum aangezlen Maarssen mij dat wlbetaalde. Het aandeel dat M/jdreeht daarln betaald dat Is een zaak gel7eel van admlnlstraliefbelang" 13. Ook de parnassijns (bestuurders) van de hoofdsynagoge lieten in 1857 nogmaais weten dat '~.. zulks alzoo mettot l7unne bemoeylngen bel7oorl; waamm z/j verzoeken deze zaak met de gemeente te Mijdreel7t zelve af Ie handelen'". Onenigheid In J 838 waren de financiele perikelen een twistpunt tussen de ker'kmeester Joseph Heijmans en diens LJroer Heijman in Wilnis. In wederom een brief aan de ringsynagoge schreef hij over de moeilijkheden die hij had om de plaats en offergelden te innen, zelfs bij de drie leden die het LJest konden betalen. Hij onder, streepte dit met het feit dat zelfs zijn eigen broer in Wilnis de achterstallige schuld over J837 niet wenste te LJetalen, omdat hij oncler de Ilng van Vi/hoom getmkkc'/7 8. Hij verzocht om machtiging van de ringsynagoge om eventueel met inschakeling van een deurwaarder de verschuldigde gelden te kunnen innen I';. In J 84 J was er' opnieuw onenigheid LJinnen de gemeensch'jp. Joseph Heijmans had al circa tien jar'en cle functie van voorzanger (chazzen) tijdens Nieuwja& en Verzoendag vervuld, maar kwam in conflict met eje door zijn 7wager SA de Groot aangestelde voorzanger t_. Liefmans. Tijdens de Nieuwjaarsviering ontstond een openlijke aanvaring tussen Heijmans, die gewoontegetrouw als voorzanger wilde optreden en Liefmans, die hem met opgeheven stem 'Gij moogtnletlezen'toeriep, waarop Liefmans, gevolgd door De Groot demonstratief de synagoge verlieten. De volgende dag bezochten Liefmans en zijn zoon, Salomon de Groot. Joseph's broer Hartog en nog 'een jongeling' de synagoge te Uithoorn. De overgebleven elf leden waren echter nog voldoende om een dienst in Mijdrecht te kunnen houden. Hoe dit conflict uiteindelijk opgelost is vermelden de LJronnen helaas niet 16. Samenstelling Mijdrechtse gemeente Wanneer we een LJeeld proljeren te vormen van de gezinnen waaruit eje joodse gemeenschap in MijeJr'echt LJestond, zien we al snel dat de familie Heijmans hierin een LJelangrijk 1'01 inneemt. De eerder genoemde kerkmeester Elias Joseph Heijmans was in 1770 in MiddeliJurg (Zld) geljoren en Ileeft zich waarschijnlijk rand J 8 J 0 te Mijdrecht gevestigd In J 8 J 9 koopt hij een woning in de J<erkstraat. Zoals nog zal IJlijken, zal deze woning later als synagoge dienst gaan doen. Hij was gehuwd met Vrouwtje Davids van I'raag en zijn beroep staat omschreven als LJankhouder. Het LJetreft hier waarschijnlijk een pandjesljaas of lommerdhouder. Het b,:lilkieren ging hem echter niet 211 te goed at. want na zijn overlijden in J 838 zagen zijn weduwe en kinderen Jozeph, Hartog, Heijman, Hester (nog minde0arig) en BeVe Igelluwd met Salomon Alexander de Groot) zich genoodzaakt om huis en inljoedel publiek te verkopen 11 om

15 Gezinshoofd Beroep Woonplaats I<inderen Machiel Blom koopman Mennonietenbuun 9 Benjamin Boas koopman Mennonietenbuurt 5 Wolf Mozes Consenheim koopman Mennonietenbuurt 6 Andries Isaia Cune koopman MennonietenlJuurt 6 Jozef van Embden blikslager Dorp 7 MeUer Gobus Salomon Alexander de CJroot koopman Dorp7 6 Elias Salomon de Groot koopman 7 David Hartog groenteboer Dorp 2 Arie Hartog koopman Bozenhoven 7 Hartog Elias HeUmans slager Dorp HeUman Elias HeUmans slager Wilnis Jozef Elias HeUmans koopman Dorp Simon de Jong 4 Jacob Simon de Jong slager Dorp 7 MeUer Hartog Neter groenteboer 1J0rp 7 David MeUer Neter groenteboer? Dorp J,-,. Rafael Izak Oppasser koopman I<ade J Jakob Wolf Polanus koopman Mennonietenbuurt 6 Hartog ZrSlwaluw koopman Bozenhoven 3,- J k7bel3: Overzic17ljOoc/se gezinnen Ie Mljdnx!7! 117 i7e! midden Vdn de 1ge eeuw zun schulden te kunnen aflossen. De inboedel bestond uit niet meer dan enige potten enpannen'en brengt in totaal een schamele 11 18, op. De kavels werden echter grotendeels weer opgekocht door de zoons Joseph en Hartog en schoonzoon Salomon de Groot. Het huis werd voor 400 gulden verkocht aan de Uithoornse joodse koopman Abraham Jacob Frijbits Zoon Joseph was koopman en woonde met zun vrouw Belie Jozef Gobus in Mijdrecht. Zij waren waarschunluk kinderloos. Zoon Hartog was slager te MUdrecht en gehuwd met BeVe Levy. Ook dit echtpaar was kinderloos. Zoon HeUman vestigde zich met zun vrouw l<aave de Leeuwen zoon Elias als slager in Wilnis 18. Andere MUdrechtsejoodse gezinnen in het midden van de negentiende eeuw zun Blom, Boas, Consenheim, Cune, Van Embden, Gobus, De Groot, Hartog, De Jong, Neter, Oppasser, Polanus en Z(Slwaluw. De reconstructie waar deze gezinnen gewoond hebben is niet eenvoudig. Het in het bevolkingsregister vermelde wijk- en huisnummer is niet zonder meer naar een locatie te herleiden. In het bevolkingsregister na 1860 staat bij de meeste gezinnen Mennonieten-buurt, I<ade, Bozenhoven of Dorp verlneld. De beroepen zun koopman, slager, l)likslager of groenteboer. In tabel 3 wordt: een overzicht: gegeven waal-in per gezinshoofd het: beroep, woonplaats en aantal kinderen vermeld zun Synagoge Een huis in de I<erkstraat heeft in de tweede helft van de negentiende eeuw dienst: gedaan als synagoge. Het werd waarschijnluk voor eigen bewoning gekocht door Elias HeUmans op een publieke verkoop door de erven Klaas van Zwiet:en op 27 juli Bij het overluden van Elias HeUmans moeten zijn erfgenamen het verkopen om de schulden af te kunnen lossen. BU eje publieke verkoop op 26 juli 1838 wordt het omschreven als '{.. / een

16 ' ~ '. '. ~'H '.. _ '.' '...,. AfiJcc/cJli7g 2: Detail van dt' ki:lcl7slerj.:i:jalt Mljdrcc17t seclie B wt In 17Ct asyc:'!?kruis' ligt de toren van de N J-! keli,~ bovcnd;l!7 dc' [)O/jJ.,;s/!r:'-7at Dc!Jcide S!T':.-7tcn van hityult 17aar de kclk loe Z/;!7 de f(erldaan (Dievenlddn) en f(e!1cytr'::lcli: /-let!wecdf:' pclcec/ v;}naf de kelk (nu/771ner I 9.5) /<; de /okdlic )/{:'-7/7 de synagoge 17UiZll7q metdaarloe!7e/7oorende elve en groncl slacmde en gelc'gen 117 de Kw/(slTaat Ie M/jdrecl7t, gequotecrcl nulticro 12~ slickkende van de DOIp.s:WClatzUldwac7F!S op IVtde Kel1daan (vroeger genaamcl de Dlevenlaan/ belend ten oosten de Roomscl7 Cat/70lijke an77cn van Mijdrecl7t en ten weslen W,lllem Stofberg cum socia, op de kada5lralc Icqger dty gemeenle M/jdrecl7t!7ekendl17 sccl;(c' B su!7nulnmer 195(. f'19. Het werd verkochl vom I 400 clan Alxallam.Jacob r C rullils, een joodse koopryldn woneneje in Uie hoorn. Afl:Jeelding 2 loo/ll de ligging van het perceel op de kaejaslerkaart van J 832. r'rijllits was een zwager vcm ('en van de erlgenamen, de latere kel-r<rneestel' Salomon Aleximdel' de Groot, en hu heeft hel gel:jouw waarschijnluk onmiddelluk Ilesternd dis synagoge. Voor die tud werd als synagoge een karner in huur gel:jruikt, maar die was niet rneer l:jeschikl:jaar?o. WaarschijnlUk ging het hier orn een kamer in helzellde pandl In J 845 rnoest het pand voor instorting wmden l:jehoed. De reparaties, die op 'de meest moqelijkzul17/qe wljze'werden uitgevoerd, ver- Albeeldmg 6.' De lam/iii' /lelj/nans voor de wol7lng dim I-Ioltlnd Gef7eel 11/7ks ZI/ Salomon, slddnde redlls Zij/' zus' f(aa!!t". BrotY J-I{~i;inans ol7lbn'ckt op clczc (OLD. FOlo: (icl77ccnlc'dl(hic( Dc A/nnde [.1:Y7Cn.

17 elsten een bedrag van f 300, dat nlet door de gemeensehap zelf kon worden opgebraeht. Door het verzenden van gedrukte!jedelbrleven, voorzlen van een antwoordstrook, werd hlervoor door Heljmans en De (iroot geld ingezc} meld 21. In 1849 werd het pand vel'lweht aan de Nederl21nds Israelilisehe gemeente Mljdrecrlt )). Het werd herbouwd in J 884 n en bijgeljouwd in In 1907 werel het p211ld overgenomen door de gebroeders Van Doesburg en geannexeel'd bij het bedrijfstenein van de koekfa[lriek 'De UndelJoom' J'j. Afbeelding 3 toont de I<erkstraat rond 1900 met geheel reehts de symgoge (gevel met ronde raam). Begraven De joodse gemeensehap in Uithoorn onderhandelde in 1870 tevergeefs met de ehristelijk gereformeerde gemeente over een begraafplaats. Hun doden werden begraven op de begraafplaats van Alphen aan den Rijn /". De Mijdreehtse gemeente maakte gebruik van de begl'aafplaats van de ringsynagoge Maarssen, eerst blj Tienhoven en later ook blj het Zandpad aan de Veeht blj de stad Utrecht 26. Op 18 april J 838 sehreef kerkmeester J. E. Heljmans immel's aan Maamen dat de kraamvrouw Is overleden; dat zlj zew voor het doodskleed zorgden, maar of men in Maarssen wilde zorgen dat er een 'plankje' klaarstond, zodat de volgende dag de begrafenis kon plaatsvinden )). Ook zljn vader Elias werd enkele dagen daarvoor in Maamen begraven lil. In het begin van de twintigste eeuw nam de joodse bevolking sterk af Voor een deel is dit een algemene trend in Nederland, die geweten wordt aan de vergrijzing van de joodse bevolking, veroorzaakt cjoor de relalief hoge leeftljd waarop de joodse vrouwen in het huwelljk traden )9. Anderzijds trad er een sterke eoneentratie op in de grote steden, deels door eeonomisehe belangen, ma21r vooral vanwege het felt dat in de steeds klelner wordende gemeenserlappen geen voldoende ledental meer was voor de joodse gebedsdlenst. We vinden dan ook in het bevolkingsregister van Mijdreeht blj veei gezinnen vermeld dat zlj mal Amsterdam verhuisden. In cje periode van J 900 tot 1930 neemt de joodse [levolking in Mijdreeht af van 41 tot 10 personen (zie tabel 2) De synagoge in de I<erkstraat is waarsehljnlljk 211 ruim voor de verkoop In J 907 in onbruik geraakt. De synagoge in de Mennonietenbuurt hield langer stand, maar werd sinds 1938 ook niet meer gebruikt en in 1939 verkoeht 30. In I 94 I IJestond cje joodse bevolking in Mljdreeht volgens telling van de Duitse bezel:ter nog sleehts uit elrie 'voljoden' (mast ec'n 'halfjood' en een 'kwartjood')ji. Het gaat om Heijman, Salomon en I<aage Heijmans, zoons en doehter van Elias Heijmans en Aalge Isaak. Zij woonden op I-lofland, toentertijd m 62. De beide bl'oers waren veehandelaar 3l. De twintigste eeuw Allx."('Ic///7g.3: KCI/(slraat Cli'C;! 1900 Inc!' qchecl Fec/71S ((jevel Inc'!' 17e{ ronde (dan7) de synagogc'. Fo!o: GC'I77(:y.:'ntc;lIc/7/(:"I'Dc Ronde Vc:.YJCI7.

18 Op een bepaald moment moesten aile joden uit de provincie Utrecht van de bezetter naar Amsterdam. Ook de familie HeUmans werd in september J 942 onder begeleiding van de plaatseluke politieagent Talsma op de trein gezet naar Amsterdam, waar zu korte tud introkken bu hun zuster Ester. De woning van broers en zus HeUmans werd op nog onverklaarde wuze vrijwel direct na hun vertrek opnieuw [Jewoond door de tuindel' (en dorpsoplichter) Jacobus Broerse, bugenaamd De Lord'. Geruchten gaan dat zu nog geld en goederen in bewaring hebben gegeven aan een I)oer in de omgeving. Ook hierover is echter tot nu toe niets te achterhalen. u Welke omzwervingen de familie HeUmans vervolgens gemaakt heeft, is niet bekend, maar op 5 februari J 943 worden beide broers en zuster in de gaskamers van het concentratiekamp Auschwitz om het leven gebracht. HeUman was toen 68, l<aa0e 66 en Salomon 62 jaar. Op wrede wuze komt zo een einde aan ongeveer anderhalve eeuw joodse geschiedenis in MUdrecht. Het is dan ook volkomen terecht dat de namen van deze drie MUdrechtse oorlogsslacrltoffers worden vermeld op een monument op rlet I~aadhuisplein. GeraaclplCtgdc II/cralL/ur en blvlll7fy7." Micl)/77an.J, Bc.Y?I77, j-~(, Mic/7/?'lr-'lI7, Do, F//7kas. Gese/7/edcn;:') Vdn dc'/ooc!.'ic' g('177ccnschap 1/7 Ncdcdanc1'; AmslelLiam/AnlwClpcn, G~ Jns. M 1-/, "Memorboek Plalenal!}, van l7elleven derjoc!en Iii Nedelkl!7d van de micle!eleeuwel (J'; Ben!; dis. E:A. (7. van dcy7, Block clrr:;, CMPF vdn den Mj/drecI7!; l77ecr dan vccn aileen;! 985. Sierenborq. M, 'Gee!enkleken voor omgekomen Jooc!se lilwonej:( klanlenaltlkel (in Ulreci7cs Nieuwsbia(J?j. 1M!. Fj e!e De synagoge in e!e Amslell7oek; De Pmoslkoelle'!' 171' 4, /-let Utrecht:> An.17;(;,t; archie'! Vdn de Nedcl1ands /sraeldische gclnccnte Mad/sSe!? /75-0,-, /923. Net Ulrcc!7ts Archie!, archie/ van de Nccledands' /';rarsji/'lchc gc177cc17ic UtTec)7!: /-lei UIIC'C!7t, A/(17ic>( nolclf)ssen 101 /896. GCI77CCn{C Archk-,f Dc Ronde [,{'/7CI7, bevo/kji7gsr(~qister en adresboek Mjjdrecht Ge177Ccntc Arc!7icl D(~' Nonde Vcnen, jaarverslagcn M.(jdICY!7( CiC'InC'c""Y7lC An17ief De Nondc lkncn k3d7slralc kgqer Mjjdrecht Ndd.51 clcze fjlonncn i'i voor dk dmkel gcbrulk gci7k-lc'lkt van li7fonndlie verklegen van hetjood'i //islo!z5ci7 MuseU/77 tc AI77.sIerdalrJ enjan Rouwen/70r'it Speciale dank i'i V('ISC/7Uldigcl ddn Ton /--Iagen Inet ndlnc voor zij17 cnl/7ousiaslc' en dcskllnd~qcass/.stcy7lic' blj' hey achlci17alcn van de gqqev(yjs over /~qgli7g en c~qendo!n van de ~~)/nagogc Ii? de Kel/(Sl/cklt NOlen. Pmoslkoellel' 171: 4: Mljdl'ecl71. meer cian veen aileen. pq Flal'vel'slaq. gem. Mije!lC'c/7t 1863 en volqene!e N) /I 1/ /4 IS 16 J~I/el7. Pli7kas; j.j Ned. lsi." gel77. Il-/;lalssen I17v.nr 8 Pinkas; p. 482 Nee! i51' gem. MaaJ:Ssen. inv171' 6, e!. ci I rei) Nf.:'d l'il." gel77. M(:1etlsscn, li7l/.nr 6. d d 22 apr 1835 Ned 15"1: q077. Maar.5sc'n I17Vnl." 7 dd 28.im. 18.'50 Ned 151' gem Maal:5sen. li7v 171: 129. Ned lsi." gel77. Maarssen, I17V nr 130 Nee! is/: gem. MaaJ:Sscn, inv Ned i,l' gem. Maarsscn, invnr 130. Nee! isl' gem. Maal:sSCY7, I17V dec Ned IS"I: gen? MaaJ:sscn, li?vnr 7. Nee! is/: gem. Ulnxl7l: li7v 171' 193, 1)1lC( d ci 3 nov 1841 van Joseph Elias Nej;inans a<:7n de l77anhl(jli77 del' Ned 1ST ni7gsyoagoge MTIIS5"el7. /1 18 zo,() ;'3 NOlcl/l~'i.5(}n ;/lvnr /7.31, aklen nr 95' en 96. BevolkingsRgislel' Mljdlcch! NOIClJissen. li7vl7i: 1131, akle 171: 96 Nee! isl' gem. Ulled71, li7v 171: 193, i)fli'( ci e! 8 scpt 1838 <7<717 cie man/7icj!i17 del' Nee! lsi' 1700fd synagoqe Ie /lmen/bolt. Ned l'il." gcr17. Mac7lsscn li7vnr / d d 20 nov /(aclastrak' Iqq.ger MIJdre(/7l; art 699. I(ae!aslldle k:qqer Mljdreci?!, alt 2329 Kae!asllale leqc;n Mije!lecl7l, alt Dc Prooslkoerie;; 171." { /996, P 21. PlI7kdS; p. 466 Nee! isr gem Mlin5cY7, li7v n( 7 ci e! 18 apr /838. Nee! iv: gem Maalssen, li7v171: 7 ci ci 23JLII 1838 Pli7ka'i, p. /2.5. PlvosLkocrie'l; I7F 4, /996. Plilkas; p evolkinqlteqisler en ae!resljoek Mlje!recl71: Sie/(Yli)olq

19 Van de consulent IPg/onale geschk:den/s Fred Vogelzang ontv/ng 17et besfuur een briefbefreffende een onderzoekglds ve!1(eer en vervoer; met de volgende /nhoud" Geaeht I)estuur, Samen met Het Utreehts Arehief werkt de Stiehting Stichtse (Jeschiedenis al enige tucl aan een reeks onderzoeksgidsen voor vrijetijdshistoricl en andere geinteresseel-den. I"er gids wardt een bepaald soart onderzoekstheltld toegelieht, worden de bronnen en literatuur bellandeld en is I)U wuze Vdn voarbeeld een bepaald onderzoel< uitgewerl<l Totnogtoe zijn gldsen verschenen over genealoglsch on derzoel<, huizenoncjerzoel<, blogrdfiseh onderzoel< en I<erl<historlsch onclerzoel<. Momenteel werl<en we aan mlgrdtie-onderzoel<. Stichting Stichtse Geschiedenis Voor volgend jdar hebben we het pldn opgevdt om een giclsje te mal<en over onderzoel< nijdr verl<eer en velvoer. DaarbU moet u zich onderwelpen voorstellen als wegen, waterwegen en spoorwegen, verkeersmiddelen, verl<eersbeleld en de IdndsehappelUke gevolgen WU willen graag uw hulp in roepen bu dit gldsje. Er Is nog weinlg onderzoel< gedaan mar Wdt nu genoemd wordt historische Infrastructuuf. Waar liepen de oude zcmdwegen, kerl<enpaden, I<amaltjes, lol<dalspoorwegen etc'? Soms zun er lokdal mensen die daarover grote kennis hebben verzameld, zonder dat die I<ennls tot een publiedtie heeft geleid. WU zun op zoel< mar deze mensen. Is er binnen uw verenlging of in uw gemeente zo'n lokale specialist, die 'alles' weet over de oude paden en wegen7 En als ze niet bu u als bestuur bekend zun, is het mogelui< een oproep in uw tudschrift te doen met deze strel<king? We willen de lol<ale I<ennis graag gebruil<en om te bezien, of het mogelui< is een aantal I<aarten te vervadrdigen, waar dit soort wegen en paden op is incjetel<end. Ik [loop op uw medewerl<ing. I<ennis van deze oude paden I<an lelden tot eerherstel en hel-gebruil<. Zo I<an een stu I< geschledenls letterlui< weer tot leven I<omen. Met vrlendelijl<e groet, Fred Vogelzang Consulent regionale geschiedenis Reacties kunt u zenden aan: Stichtlng Stiehtse Geschiedenls La.v. de Ileer F Vogelzang, Mariaplaats I 1 U< Utrecht telefoon [)c Slkh/!/7g Slichl.sc:' Cj('stl7icyJcni') (.S~S/Jj is' liet provlff ci'lle s!cunpunt voor /)eroeps- en v//;(?!!jc!s17/s1olici tlit? Zic/7 I)czlqllouden met de lolcalt' cn leqionale qe5cliiedcni' 1/7 UtTecht De.sse; silinult.?t'll S;H77('l7l/i/Crking tlt>s(.ji7 /7/5'!O!l:~-c/le VCIt'/7/.9i/"ZQcn f'/7 art/'7icfinste//ii7gen door proji"clen ais de Icelc5 Ultec/llse IJloqlaliec';n Zi/ neeml del'l in de lopcncle!j/fjlioglalie [loot dt? j7idvli7cic' Utre(!71 SABINE en orqal7iscert stuclic:daqcj) en cu!su5sen op he! gelj!t?d van de /oka/e ges"c/7k:den/r Ncge//77dlig vcfjci~ii ncn er ondclzoek.sljandleicfl/lgen c/;(:, /7isI()fICi in staats!ellen zeid!c7nd~~j onderzoek 17<:"-7;1( cen LJepa;-1lc.f olxfenij/cl/7 tc vcnkj7!("17. k/~} de nieul/vstx;(:"( het S!k/7!5' l7is"!olisc/7 C'e,l/!dct houdt de.5s6 g(?ii7fe(essci::y(1('17 oj.) de hooq!e V/ln de nieulli.6tc onrvvikke/k7gcn!hi7nc'n efe /0/(<-7Ie gesc/7icrfijcoc{t:'/7ii7g

20 De Vinkeveense plassen als politiek thema: drooglegging of watersport? door Jan Rouwenhorst --!IillIindjaren 40 van de 20e eeuw ontstaat li7 toenemende mate discussie over de toekomst van ele Vinkeveense plass"en. Want ele verwachtlng is" dat binnen afzienbare t!/d 'van hoger/7and' de vervening zal worden beeli7e1igd Moeten de plassen elrooq gemaakt wore/en of moet het verveenele gel7iedin velbandmetde watersportplas bl!/ven?in ell(nummer van De Proosdj;koerier' een telugblik op de naoodogse peliode tot halverwege de jaren 50 Uitbreidingsmogelijkheden In mei J 946 wordt de heer A.C Blom IJenoemd tot IJurgemeester van Vinkeveen en Waverveen In zun installatietoespraak zegt hij: "(Altljd) zal ik op de bres staan om de bestaans c bronnen In deze gemeente tot grooteren bloei te blengen Verbetenng van de economische ensoc/ale toestanden zaliksteeds beoogen niet U/tslU/tend van mater/fife zljde uk bezien, doch omdateen zoodaniqe verbetenng de bezlnmng op de geeste/ijke waarden in het /even zal vergemakke/ijken "Medio 1949 vraagt hu aan de gemeenteraad van Vinkeveen en Waverveen wat er op termun met de plassen moet gebeuren. Die vraag doet zich voor als de lokale politiek zich in de zomer van dat jaar buigt over mogeluke uitbreidingsmogelijkheden van Vinkeveen, dat dan ruim 5. J 00 inwoners telt Het college van b en w geeft aan tegen uitbreiding van de lintbebouwing te zijn. Men wiljuist kernvorming in de nabuheid van scholen, kerken en winkels. In de raadsvergadering van juni komt een plan ter sprake om ten oosten van de Herenweg een gedeelte van de plassen droog te leggen. Het gaat om een gebied van zo'n 24 hectare, gelegen tussen de Provinciale Weg en de Geuzensloot Het merendeel daarvan is voorbestemd voor woningbouw, maar ongeveer vijf hectare zou ontwikkeld moeten worden tot industrieterrein. Een enkeling dagdroomt zews even van steun in het kader van de Marshallhulp. Oat hulp- of sponsorprogramma, opgezet door de Verenigde Staten, heeft als doel het economisch herstel na de oorlog te bespoedigen en de destuds reeel geachte communistische dreiging ongedaan te maken. Het uitbreidingsplan krugt later de naam 'Zandrik' en voorziet in de bouw van circa 440 woningen. Hoewei 'Zandril<' uiteindeluk geen doorgang vindt, wordt de toekomstige IJestemming van de Vinkeveense Plassen in de jaren '50 vooral binnenskamers onderwerp van bestuurlijke besprekingen. Vreemdelingenverkeer Burgemeester Blom vertelt de raad dat IJU bodemonderzoek is komen vast te staan dat de verveende grond zeer geschikt is voortuinbouw en dat het verioren gaan hiervan algemeen betreurd zou worden. Maar hij belicht ook de keerzijde. Vast staat dat de watersport ondernemers weinig voor kapitaalinvestel'ing zullen voelen, indien straks wellicht de plassen dmog komen. Blom houdt de raadsleden voor dat vooral voorkomen dient te worden dat er een gmte en zeer diepe plas ontstaa1:, zonejer eilandjes. Want dan zal het vreemdelingenverkeer ernstig getroffen worden. Overigens wordt op dat moment zand gezogen voor deaanleg van de rijksweg Amsterdam-

21 TJe Viilkevccnsc!7(p!d SCn' anno 1926 Utrecht. Zo schrljft burgemeester Blom injuli 1949 aan zijn collega in Aalsmeel- dat er in de noordelijke plas een gatvan 20 hectare ten behoevevan de zandwinning is en in de zuidelijke plas is een put van 30 hectare. Er wordt gezogen tot een diepte van circa 20 meter-nap Het zand is bedoeld voor de A-2. De gevolgen van (Jie activiteiten zijn dat leg" akkers in de naljijlleid van de z21ndpunt onder water verdwijnen en verondersteld wordt dat de grotere diepte van de plassen ("en grotere golf\lag tot gevolg heeft, met gevolg een toenemend risico van oeveraantastinq. Bovendien zou de zancjafgraving leiden tot qrotere kwel in cle poldel- Groot-Mijdrecht. 1310m memo reert noq een ander ongunstiq eflect: de ontzande qedeelten zun ten gevolge van de grote diepte niet meer geschikt voor de henqcl visserij. "Welke Ir/vloed deze dii'plen ovengel7y op de visstdncl hebbe'n IS' mij 17k'! bekencl In clk.'n cle viuen leqen die dlcpten beytanclzullen ziji7, zullen zi/ zich cladni7 gdcl/7 Op/70uclen en zic/7 claar lot kapi/ale vissen kunnen onlwlkkelen. Degratemofvis is clan ec/7tersc/7dde/ijk voor de vis5127nc1, "aldus Blom Bescherming In J 949 verschijnt ook een publicatie met de titel l?apportbelrefrcncle debe5chenmi7g van plassen in verbancl methet w!r/nen van zemd Ir/ 17et Weslcn des Idnds'van de Contact Commis.lie voor Natuur- en Landschapsbescherming. De onclerzoekers - de inqenieurs WG. v.d. 1<loot en J. Loeff en de heel- J Tmuw - typeren de Vinkeveense plassen als een gebied dat noq in vervening is. Ze constateren dat "de plassen reedy een zeer gmte belckenis voor de walcl C.spon velkreqen 'In l'let rapport staat verder: 'Dc tdlr//ke eildncljcs maken Ilet bevan'n dantrekke /ijk Het landvhapssc1700n is' (noqj li7 gunstk:;e ontwlkkelin,q. Omlrent de naluulvvetensc/7appelijke waanje Ziji7 nog WClr/li] gegevens bekend Wei is' bekenc1, clat 17et Il70erasqebiedaan cle Noordzijde der plds5cn gekcnmerkt WOldt door lie! voolkomen van ecn lidak' vegetatlc. Zandwli7J71i7q vooreen5pcc/~7alwelk vlr/dtreeds plaa!:s; cloc!7 op een zeer alkeuni7g.swaaldiqe wijze. "Desondanks worejen de Vinkeveense plassen ingedeekj in de categorie waarin zandwinninq toegelaten kan worden, op voor-

22 waarde dat in ljevredigende mi1l:e rekening wordt gehouden met ell' ontwikkeling van llel natuul-sehoon en de ontspanningsgelegenheid Commissie Medio 1950 stelt de 55jarige tuindel- JC de Wit (I<atholieke Volks PartU! in de raad vra sluil Blom is dan alljuna eenjaar lang lid van die in I 949 ingesteleje provineiale eommissie van onderzoek, die aan GS advies moet uitbrengen over de vervening en de drooglegging van de Vinkeveense plassen. Het provineiebestuur wi! ziell namelijk laten informeren over de wense IUklleid om de vervening stop te zetlen, tel- wille van het behoud van eultuurgrond VOOI- de luin-.5lario/;'i/n/ Inct oude 51arl/orcn, ;-7l.~qu)/uS" 1943 gen over de Vinkeveense plassen. Er gaan nameluk geruehlen over grootsehalige zandwinningen. MecJe naar aanleiding cjaarvan oppert de 58jarige I<VI"-wethouderJTh van Wijk, van IJeroep veehouder, ofde raad zieh niet moet uitspreken tegen ontzanding van de plassen. Naar aanleiding van die opmerkingen deelt ljurgemeester Blom mel' dat het wegzuigen van zand in de plassen onderworpen is aan goedkeuring van het college van Cjedeputeerde Slaten van Utrecht, het dagelijks ljestuur van de provineie. EerlUkheidshalve voegt Blom daal-aan toe dat er al een commissie is ingesteld die daarover een beslissing zal moeten nemen. Maar dat kan '/70g wei gen.//ine I/jd duren "HU zegt toe zieh Sdmen met de twee wethouders te zullen IJerdden over het uitlokken van een radcjsbe- IJOUW En GS wil ook weten of drooglegging Vdn de pldssen dl of niet moet worden ljevorderd. Woningbouvv Maar niet aileen in het Utreehtse houdt men zieh met de Vinkeveense plassen ljezig Ook de IJlxgemeester van Amsterddm heeft llier VOOI- grote ljeldngstelling MogelUk is zun intel-esse versterkt door de conelusie in het eerder genoernde rdpport van de Contact Cornmissie voor Natuul-- en LdndselldpslJesehelming Injuli 1950 sehruft de AmstercJamse tjurgemeester ddn de minister Vdn WederoplJouw en Volkslluisvesting een brief, Wddl-in hu wdagt een commissie in te stellen "om het zandw/i7l7/i7gs-

23 Borden geplaalsl door v/werenlgmq De Goede '0c7l7gst; lola Vdn augush" I 943 vraagsluk van aile z!jden te bezien, opdat enerz!jds gmlere eoordinalie tussen de behoefien van verse/7i11ende overhekislk:hamen zou WOIC den belelk/; anderz!jds worcle voorkomen clat cle lanclelljke belangen gesehaacl worclen clool c clatieclereen waarhi)kan Z!Ji7 behoefteaan zancl pm/7eel1le dekkel7. 'Want, zo vindt burgmeester D'Ailly 'de koortsae/71ige haa51; w3allnecle na de ool1og cle ae/71elsland woldt li7gehaald op hetgeblecl van hulzenbouvi/, li7c1usli7elellei17t'1), spoorwegen en weqe'naanleg 117 hetblj'zonder li7 17et Wl".slen cles lancls; brengt meer clan ooit en li7 se/7elper volm dan levoren het vlo3gsluk van de zanclwli7l7/17q ten be/70eve dier welken op de voorqrone/ N Amsterdam rleeft nameluk grate fl0eveelheden zand nodig voor een ongestoorde IJOUW van dringend noodzakeluk geaejlte woningen en onderzoek heeft uitgewezen 'dat em Slig rekenli7q zalmoelen worclen ge/70uclen met de nooclzaak VII cle V'lnkeveense plassen zemcl Ie winnel7. N De Amsterdamse IJestuur-ders hebben haast. Want in al in novemljer laat D'Ailly weten di.lt er onverwuld voorzieningen getroflen moeten worden om de heersende woningnood in Amsterdam te lenigen. En daarom kan ter zake van de zandbehoeften niet gewacht worden totdat het zandwinningsprobleem op nationaal niveau is onderzocht. Aan de gemeente Amsterdam zou vergunning tot ontzanding moeten wo!'ejen verleend, omdat de gemeente beter dan particuliere ondernemingen in staat is rekening te houden met de toekomstige ljelangen van het gebied waar-aan het zand wordt onttrokken. Profiteren Enkele maanden daarvoar, in september 1950, rleeft het WD-partUblad De VrUe Amsterdammer' al een artikel gepubliceerej over Vinkeveen en het z2lnd. Daarin staat dat de plassen volgens welteluk voorsellrift in 1964 droog moeten zun 'Maar er is geen geld voor clmogleggi179- waarv3n men bovendien niet weet ofze renda/lei Is. Door cle vellninclercle koopkraeht Z!J/7 cle gereselveelde fone/len lang met loere! kend N De voar de hand liggende conclusie is duideluk er blijft maar een optie open. En in de

24 prijs van hetzand kunnen de kosten voor deoeververdediging van de plas worden doorljerekend. Er zou IJehoefte zijn aan 30 miijoen kubieke meter zand, "wat door de Iklgl17g en cle kwalkeit van hetzand 15 miljoen gulden goedkoperzou komen dan lotnu 101" j7erekencie 1770 ge/i;khecien. Goedkoop zane! betekent goeclkopex huren. DII zandzwqt lekkf.'j:" De sehrijfster geeft aan dat men in een moeite de aanleg van een kunstma tig strand kan meenemen, waardoor de Ihoofd)stad een modern en mondain recreatieoord rijker wordt. Bovendien kan ook Vinkeveen van de transaetie profiteren. Het dorp wil immers industrialiseren7 Nou, doorde aanleg van verbindings kanaal - cje projeeteerd door het rivlertje De Waver - dat no dig Is voor [let trcjnsport van het zane!, komt Vinkeveen In direete verbinding met de grate water' wegen. 'Behoeftenbevrediging' In okloljer' 1950 ljiedt het VInkeveense college de gemeenteraael een voorstel 21C1Il over eje toekomstige status van de Vlnkeveense plas sen, "een waagstuk clat velc pe/mf.'j7 117 bewe gl17q Ileeft gel7rac/7t (waal17/j) dive;:s-e andere'/7, helz/j wi economisdle; 17elz!j wi IdeE'll" (of) toe.. listische molieven ged/even. gelracht /7ebben hun visle als de/ulrte 117gang Ie doen vl17den. Het komt ons voor dat IJij sornrnlger standpunt de kleur van Ilet praljleem dfh211lkelijk Is Vdn de brll, waarmede men [let IJeziet." I Jet Is volgens het college van belang om als railej een gemotiveer'd standpunt in te nemen, Opdilt nlet 'over O17.S; e!och zonder ons worde besllsl. "Het college zet in op het economiseh IJelilng van "de bel70eftenbewee!iging van de vreeme!eii17gwateltoeli.st': En dat is niet vreemd, want die geeft geld uit In VInkeveen. "Na gellouden enquete en bij een voorzichtige berekening komen wij aan een IJruto opbrengstv211l f ,.. 'VJ! bcdrag zal lelkenjal"e slijgen, naarmalc 17et toe Dc L1i7kevce!7se pir7.'lscn o/tlslree/(s- /9.55 Jisme toeneemt en de bcvolkl17q zich sleeds be ler op de outillaqe en de velzolgl17g van de vl"eemdell17g 117stell: "De eonelusle Is helder. 7-/et slaat vast dat deze 1l7ans steeds toenemende wdvaartsbmn opl70udtie vloeien indicc'n door droogmakinq ofzandwl17m/7q op glvle schaal 17et plas.s"engebleci Zlj17 (unclicc' voor walerspo!t zal hebben vedoren. " In een notltie wijst Blorn de voorzltter van de Utreehtse cornmissle van onderzoek er op ddt [lij ziel'l tot 84 personen heeft gewend "van wie Ik meen te weten dat z!j fi/72117ciele 1/7komslO'n wi 17O't v/cemdo'll17go'nvelkeer genit'ten" en 'Ik velzoc17t daa!17!j m/j vooral belmuwbaar cijfel c male/l~7al te ve/:sli"ekken" over cle hooqte van hun Inkornsten. Het gaat om eafe- en hotel.. houelers, de visserijverenlglng en watersport.. oncjernemingen, 211 cjiln niet in comljimtie met

25 andere bedruven. Blom krijgt van 44 personen respons en heeft daarna 'de stell/ge overlwginq dat vel-sci7/llende der 44 pcnonen mij well/el7t wifiscale angsttelaqe cijfer; hebbengegeve!7. ' Simplistisch Het college deelt de raad mee dat het kleinschalige zandwinning aileen kan billuken als het beperkt [)IUft tot enkele tientallen hect21ren en plaatsvindt over een verspreici geljied. Op dat moment is in iedel' geval Blom al lang op de hoogte van de grootschalige plannen van Amsterdam. De auteul' van het artikel uit het WDblad heeft het Ilem persoonluk toegestuurd. Het collegevoorstelluidt verder: 'iledel; diegeen leek is op waterspor/gebied zal loegeven dat door ontgranding (.) het diepe en woelige water de zei/,pol'! gmtendeels onmogelljk maakt "Oat de legakkers in stand zullen bluven als in de nabuheid het zand tot 25 meter diepte wordt weggezogen 'Iijkt ons simplislisch': En dat terwui die eilanden voor de watersport "van grate betekenis zijn als I/gplaats en als golfbrekers": Tegenover het tot de verbeelding sprekende 'Ievensbelang om goedkoop zand te verkrljgen voor de womi7gbouw" schetst het college het gevaar dat andere economisehe, culturele, sociale en landschappelijke belangen te weinig voor het voetlicht komen. En daarom benadrukt men het belang van een zorgvuldige bewaking en conservel'ing van het plassengebied. Het college stelt de gemeenteraad voor om aan GS van Utrecht met de meeste aandrang te verzoeken "geen IJeslissingen te nemen die aantasting van het huidige kal'akter als watefsponcen/rum tot gevolq (leijben': De gemeenteraad van Vinkeveen en Waverveen gaat geheel akkoord met het voorstel tijdens de raadsvergadering van 26 oktober J 950. Ook de gemeenteraad van Amsterdam wordt van deze visie op de hoogte gebracht. Een maand later neemt de provinciale commissie, waarin ook burgemeester Blom zitting heeft de motie van de gemeenteraad van Vinkeveen en Waverveen voor kennisgeving aan. Geen inzage De vervener H.M. van Vliet O<VI") vraagt in de raadsvergadering van ] J mei ] 953 of het mogelijk is de notulen van de commissie die adviseert over de droogmaking van de Vinkeveense plassen ter inzage te zenden aan de raadsleden. Burgemeester Blom antwoordt dat de commissie adviseert aan GS en dat de vergaderingen niet openbaar zijn. Maar hij be 100ft zich daarover in verbinding te stellen met het provinciebestuur. Orie maanden later, medio augustus, komt er bericht uit Utrecht. Het is een korte, formele reactie, waarin staat dat ''u( tefaalv gedufende de wefkingsduuf der CommisS/I:: Vii7keveense Plassen geen inzage van de nowlen aan bwlenstaandefs kan wolven gegeve!7. "Naar goed gebruil< van die tud betracht de toenmalige bestuurluke elite naar buiten toe de grootst mogelijke stilte. En in een schijnbaar nederige onderworpenheid leggen zowel het college als de gemeenteraad van Vinkeveen en Waverveen zich neer bij het anlwoord uit de provinciaie hoofdstad. Wie had in die tijd anders verwacht van een dorps.. burgemeester en elf bestuurders in deeltud, die in het dagelijks leven druk zijn als betonarbeider, timmerman, tuindel; veehouder ofvervener. Met c!<}/7k dan j Posebool77. Aile roto:s Ll/i elli artikef ZIJil /X,cllikoaar geslelel door ja. C PoI/ILl/zen. 8ro/7/7(:n' Arc/7ief GClneentc l1i7kevecn en U(wclvcen /936-/970: lin n.r 309. No/ulen van de vergadedngen van de goneenlu,1<lc! 1937,1946 /nv. nl: 32/. Agenda:') en notu/en Vdn de velgdcleni~qcl7 Vdn de gel77ccntcraad, lin nr 322 Idem, 1950,195/. lin nr 323 Idem, 1952,1953 Qud Archie! GCI77(;,(;'/7/(;' l.1i7kcveen en l-f,{}[i('fvc'cn li7v 171:>. 758, /276. Wi7kcIICC17SC Plassen: V,:)17 vc/vcl7li7,cj or droogkggli7g lot onlzaoc/lilg nddr rl'c/i.}wic.'oo/d CJ7 Recrt})[/(:Yc17ap PuIJlk_<7tie Vc7J7 de SI,,}fi::,cnlx-y(j Prq)c?c!cn van de gernetylic Dc Nondc L1?J7Cn, )lin! 2000.

26 Het verdwenen Wilnisse zwembad door Joop Fr'ankenhuizell stellen zeven U1lnisse;:s en twee Vii7kevency:s zic/7 pe/soonlljk fl17anc/ccel garant VOO/~ de OpnC17[li7g van E'en zwembad In U1lm~) en kort daa/dp is de zwem- en!)ac1imicl711i7g De Dwker J aan de lierenweg een felt: flet!7ac1 zal echtergeen lang leven best/70ren ZjJi7 In 1945" komt de 170ngerwinter en is er gebrekaanalles. NeteluwIelan ookmetlangolhethout van de eente bac!/70kjes verdwlji7t li7 U1!msse kachels. U1lnis heeft nadlen nooi! meer een zwembad van c!le allure gekenc! Par'ticuliel' initiatief Het is J 4 juni J 933. De Ileren G. Brunt, J. ElenlJaas, M. Vulperllorst, J.H. 13eijer, G. van Heeringen, Ci Ilogerwerf, C I(nigge uit Wilnis en evan I::kris, L. I~ijdes uit Vinkeveen, oprichters van de bad~ en zweminrichting 'DC' DUI~ ke< verklaren zich in een onderhandse akte "so~ lidair- vooraile IJaten en schade welke uit de stich~ ting en exploitijtie mochten voor1vloeien, zoo ook voor het te lenen kapitaal van ten hoogste 2000 gulden met verschuldigde rente. De l,elten ko~ men pas aan de oprichters ten goede wanneer aile schulden derinrichting zijn gedelgej. De even~ tuele winst wordt gelijkelijk verejeeld. Onderge~ tekenden mogen hun aandeel in deze nimmer Of} de r.{c!7(('/?jlond //i7ks IJad/necslcr p/cy Vdn clef V;};.-l/t Inc/' z/jn clocl71cr 5icn. Op de voorgrol7d lian //i7*,; Oddr(edJts;.J"N717k:' vdn de/" V;'ldl1: 7hlt..1.5" V<:'I/7 Beck 71i7ie vdn /--la/jerden en (ic/lie van I-l:J!J(Yr/t'o.

27 vervreemden, verkoopen 01 aan derden overdra gen zonder toestemming van de overige aan' deelhouders Aan de oprichters zal een behoor IUk bewijs van aandeel worden uitgegeven." De akte wordt geregistreerd bu het belastingkantoor te Utrecht Daarmee is de oprichtinc] van de zweminricrlting een leit Het zlnembad Het 145 meter lange en 50 meter Ixede zwemljad, gelegen aan de Herenweg achter waar nu de betonindustrie van de lirma Voorbij zit, voorziet in een IJehoefte. Per jaar worden gemiddeld 60 gezinsabonnementen en 80 per soonlijke abonnementen verkocrlt en daarllij komen ieder seizoen nog zo'n 250 individuele dagkaar~es. De zwemgelegenheid ligt tussen twee legakkers en grenst aan de ringvaart. Ge zien vanal de ingang ligt I'echts een J 10 cm ejiep leerlingenbad en links een 60 cm diep pieren badje. Beide bassins zijn onderheid, hebben een houten bodem en zijn algerasterd door een keten van houten paal~es. lets vel'dec waar het bad het diepst is, staat aan de rechterkant een vier meter hoge duiktoren. Op de grens met de ringvaart ligt een 50 meter lange verplaatsbare kraos en vuilwering. Het gehele llad heelt 50 meter steiger en is omgeven door een hoge schutting, Verder is er een urinoil' en een we Een aansluiting op het drinkwaternet is er nier. De oorlog komt Negen jaar lang kent Wilnis zwemplezier in een eigen zwembad. Dan, in J 940, vallen de Duitsers ons lanei binnen en begint cle Tweede WerelcJoorlog. 1 let effect ervan wordt nlel'kbaar in maar-t J 94 I. Voorzitter Brunt laclt de gemeente Wilnis weten dat de oprichters, die elkjaar 2~) gulden budl'agen aan de instandllouding van het zwembad, dit niet langer meer kunnen doen. Drie hel:jben inmiddels algehaakt waar door de anderen nu meer moeten betalen. HU vel'zoekt de gemeente 'De Duiker' over te ne men. Er is f 1.050, schuld bu de l~oazbank, de grand en waterrluur lledraagt 25 gulden per jaar en de kosten voor de bewaker annex IJad meester Piet van der Vaart belopen in het sei Ook vee/ pic/iff 1/1 het Picren/:Jact Bi! 17Ct lick slaat Jaap Brunt, de [wet' l77e/'y(;~)' InC'[ ZWCI77b;N7c1 z!ii7 Aiel MIi7ic de Glee!; 17eljOngelje /ec/'ils op de 1010 is jdn IIdn I//ky zoen vui gulden per week, De overwegend I<a tholieke gemeenteraacl weigert Wei willen zu de particuliel'e inrichting met 75 gulden perjaar suljsidieren, maar dan moet het I:Jestuur wei de door Ilen vclstgestelcje openstelling in acht ne men. Hulp van de gemeente is noodzaak /-let is alxil De gemeenteraad is dom de Duitsers IXliten werkinej cjestelej en de taken van de raaej worden waar-genomen door de bur gemeester. Hetzellde gelejt VOOI' de pmvincie Utrecht /-let college van Gedeputeerde Staten is vervangen dooreen commissaris. 13urgemees ter Padmos laat de commissaris van cle pmvin cie weten dat de exploitatie van hct zwembad op moeilukheden stuit De eigenaren overwe gen de opstallen onderllands voor afljraak te verkopen. Ec:htec omdat de aanwezigheid van een IJehoorlUk geexploiteerd zwemljad uit oog

28 Begroting aanpassen Groo! /7(\ I Een weldsp /)ilk over be! ZWel77bdc1 Ie IMlni, punt van volksgezondheid wenseluk wordt geacht, wil hu, namens de raad, het zwembad voor J 000 gulden kopen. Of de commissaris daaraan zun goedkeuring wil verlenen. Oat lukt. De Amstelvener I"iet Muldel' laat Padmos dan weten het perceeltje grond aan de Herenweg onder dezelfde voorwaarden dis voor 'De Duiker' te willen verhuren. Dat kost de gemeente J 5 gulden per jaar. In maart 1943 komt het besluit van de commissaris binnen. Het staat [,ol van de voorwaarden en Padmos krugt het er moeiluk mel'. De commissaris eist dat er iemand aanwezig moet zun tot het verlenen van eerste hulp bu ongelukken en maatregelen moet toepassen tot red ding van drenkelingen. Dit houdt in voldoende reddingmateriaal en aanschal van een ver[,andtrommel. Een probleem voor Padmos is dat de IJewal<el annex badmeester zelf niet kan zwemmen, maar of dat bu het opstellen van de voorwaarden heeft meecjespeeld is niet duideluk Wei dat het toilet zuiver gehouden moet worden, dat er geen mensen met zweren of' huiduitslag toegang krugen, dat er afsluitbare afvalbakken komen en er geen meegebrclcht voedsel mag wmden genuttigd. Bovendien moet het terrein elke avond binnen een half uur na sluiting WOI' den schoongemaakt. I'londen moeten worden geweerd en er mogen geen uitstekende spu' kers en splinters in de steigers voorkomen. De commissaris vraagt om een reactie en houdt zich het I'echt voor te laten inspecteren. Een maand later weer een brief van de commissaris. Of de IJurgemeester de post personeel op de vierde wuziging van de begroting van 1942 clan wil passen. Het gaat om de kosten van de persoon belast met toezicht en I:let exli'a materi, aal. Deze zun te laag begroot, zeker nu de gemeente voor J 943 een IJegrotinCj heeft ingediend wa21rop een tekmt van 13 duizend gulden prukt. Een maand later komt Padrnos met het antwoord. Er is een reddingsljoei met 20 meter IUn en een vuf meter lange stok met haak. Er komt een verbandtrommel en een alvalbak, maar een drinkwateraansluiting acht de burgemeester niet nodig. Immers de bezoekers bluven meestal maar kmt. Vanwege de schaarste aan materiaal zullen de meest dringende voor zieningen in J 943 niet worden uitgevoerd. De door I"admos meegestuurde begroting is met II.175,- gulden sluitend. ZU is gebaseerd op J 942. Toen werden verkocht 70 gezinsabonnementen, J 19 dagkaarten a 20 cent en 3 J J dagkaarten a J0 cent. De gemeente Mijdrecht heeft wederom 50 gulden subsidie toegezegd en het water, dat gehuurd wordt van de Usclub "Nooitgedacht", kost jaarlijks maar 10 gulden. Voor badmeester Piet van der Vaart worden keurig aile sociaie premies genoemd. Het gaat daarbu om J, 7% premie ziektewet, 4% premil' zickenfondswet, I 5 rentezegels a 60 cent (mocht Van der Vaart ooit met pensioen gaan), 1% premie ongevallenwet, (de vomloper van de huidige WAO) en 1% premie kinderljuslag, wet. Houtdiefstal Einde 1943 wordt burgemeester Padmos af'gezet en vervangen door de NSB burgemeester H.J. Doude van TroostwUk. Op 15 maart J 945, krap lwee maanden voor de bevrijding van Nederland, schrijft flij de commissaris in Utrecht het zwemfjad te willen verkopen. Hel materieel heeft in de loop der jaren veel geleden. Vernieuwing is noodzakelijk, maal' onder de huidige omstandigheden niet IlaallJaar. De

29 exploitatie levert grote moeilijkheden op vooral het verkrijgen van een gescllikte badmeester De zweminrichting was in J 943 en J 944 niet geopend en zal waarschijnlijk ook dit jaar gesloten blijven. 'Alvorens de IJOutdie(stallen gmole voimen aannemen werddebovenbouw van de badlnlichting afgebmken en opgebol c gen Tl7ans blijken ook de onderclelen in de aarde en onder water n;(y meer vellig. Het vakkundig Itekken van aile steigerpalen en opwimen van de pierenbakken zou momenleelzeer duur WOlden Het is dan ook m i betel' dat het restant170u/we;/( bijopenbareinsc/71ijvli7g WOldt vel/(ocht en wanneer de lijelsomsldnclkj/7eden dli toelalen WOldt overgegaan lot den bouw van een geheelnieuwe li71ichlinq waarvoor cle gelclcn wi de vcr/wop zouden moelen WOlden gereseweercl'; aldus de burgemeester. Toch afbreken Na de bevrijding komt bur'gemeester Padmos weer terug. In augustus pakt hij de zaak rond Ilet zwembad weer op en vraagt GS toe- Nic.Y los/aten.! stemming het houlwerk te ver'kopen. Dat wordt toegestaan mits de gemeente de verc)unning van J 943 laat intrekken. Dit C)ebeurt. In november J 945 reac)eert de inspecteur VolksC)ezondheid Hij vindt het jammer dat de zweminrichting, ook 211 was ze primitiel. wordt gesloten. Nu gaat dejeugd in open water zwemmen waar geen toezicht is. Padmos laat de inspecteur dan nogmaals de argumenten van de gemeente weten. "In de winter van J 944/ J 945 is een deer van het 110ulwerk gestolen en waarschijnlijk als Ixandslol gebruikt en de inspecteur hoeh zich geen zorgen te maken over waterkwaliteit want men kan nog steeds gebruik maken van [let wa ter waarin het zwemljad gelegen was" Reactie ijsclub Naar aanleiding van het bovenstaande vroegen wij een reactie aan de nu 60jarige Theo MaijenlJurg uit Vinkeveen. Eenenveertigjaar was hij bestuurslid van de ijsclub "Nooitgedachf, zijn vader' was dat 23 jaar. Zel/s zijn groolvader had bemoeienis met de in J 9 J 7 opgericllte ijsclub. Hij herinnert zich nog de noodzaak van de oprichtinc) Oat was het droogmaken van de Wilnisse plas. 'l1vegerhadden we In /MInIS wei vier ijsclu!j,), want schaatsen zit de /Mlnisser in het bloed INi:' tellen nu I 100 leden en vier da' gen per week gaan we nog steeds naar het Amsterdamse bos voor clroogl!c7inli7g. " Van De Duiker' herinnert Ilij zich weinig. Wei was hem in de strenc)e winters van J 963 en J 979 opgevallen dat Ilet ijs aan de noordkant steeds omhooc) kwarn. Men kwam er toen achter' dilt daar de duiktoren Ilad gestaan en de vier palen maar net onder de waterspiegel waren algezaac)d. De oplossing kwam door de palen tot op de grond af to' zagen. Dat was zes jaar geleden. De laatste Ilouten erlenis van De Duiker' had het tot dejaren negentig van de 20" eeuw uitc)ehouden. BJV17." CJelnecn!cdrchlcl U/flni5.

30 Unieke manu5criptkaart van de Ronde Venen ontdekt door Marian Sterenborg.--cn unieke manuscriptkaa/t waarvan niemand in Dc Ronde Vcncn hct bestaan WISt, IS onlanqs opqedoken. De Nieuwe Caalt van de groote /(ondevecnse Polders' IS gedatecld 1782 In Wi7kcveen rolde de nieuwe eigenaarklaas Paterde kaartnog eenmaal WI" voo/dat deze naarzeeland weldgeb/clcht voor een kostbare restauratle. Gedetailleerd Restauratie "a-.staan dlilgen op die Ik nog gezlen 17eb op andere kaalten. Dc hulzcn zijil getekendop (undedngsgloolle. Dckelkcn zijl7/7eel precle; nagelekend en zeit, hoolbelgen slaan er op" a/dus Patel". 'De nleuwe 'Caart van de groole Rondevecnse Polders' Is een 170(kaart voor het Hotvan Utrecht. Op de kaart Slaat dat er een dupllcaat van Is. Oat duplk:aal; deslijd, gemaakt voor 17et fiot van fiolland Is hoogstwaarschijnlijk vedoren gegaan omdat 17et bestaan van de kaarten nelgens WOldt genoemd Het i, een manusc/i/jtkaart. met de 17and gemaakt en gesc/711dc1d door een gezworen dus beediljdlandmete( wiam5teiveen ene INittenburg, "aldus /"ater Lan~Js de randen staan de wclpens van de schouten van Holland en Utrecllt DaarbU staan wapens die tot nu toe onbekend zijn. Te zien Is volgens Pater dat men In J 782 al IJehoor/ijk aan het vervenen is gegaan. Omdat de kem Waverveen van de huidige gemeente De Ronde Venen vroeger tot Holland behoorde en de rest van het gebied tot Utrecht, hadden de hoogheemraden dest:uds twee kaart:en laten maken. Het: gebled was te onljekend om de kaart via dure kopergravures te vermenigvuldigen, zodat het: bu het orlglneel en het: duplicaat gebleven is. Volgens Pater is de kaart door de rl00grleemraden veel geraadpleegd. "im'717t een dergelijke goed geden/7/eerde overzlchlkadrt met aile waterslldom{jj('.5 bestond er verder /7/el; "zegt hu. Antiquariaat Bisschopshot In Utrecht had de opgerolde kaart in bezit en volgens Pater ooit gekocht: van een oud notarisechtpaar. Pas toen we dekaartgoedbekeken bleek 170e unlek deze was. Maar hij' /) 117 verschnkkclijke staat en wlrollen doen we dus nk't meer [er.st laten restaureren. Oat gaat wei tlen- tot twaalfcluizend gulden koslen "schat F'ater HU heett de kaart dan ook gekocht samen met /<ot, Dordregter en Joop van de Bovenkamp, die het antiquariaat 'Oat Narrenschyp' runnen. Oat Is gevestigd op het terrein van Pater aan de Herenweg in Vinkeveen, naast het VVV-kantoor. In Zeeland is een restaurateur die bekend Is met schl/derijenrestauratie en cartogratle Beide speciallsaties zijn hleraan de orde. Als hetrestauratlewerk klaal" Is, dan za/ de kaart In een vitrine in het antiquarlaat te bezlchtigen zun en wordt volgens de eigenaren voorkomen dat de kaart oolt In handen valt van mensen bulten het gebled De Ronde Venen. l-{717 /1i7ks naar ((yi7ts: Joop van de BOllenk3177p, Fi7:xl de VVil; lid vdn de ICc/detit' vdn dc Ploosd/JkocricJ; Rob Dordreqler en Klaas Paler 1'010 UN//lC-Marco lione.

31 .. 2e pennlngmeester; ledenadministratie.. bibliotheek & documentatie IiIISTORISCHE \JmENIGING '"[)E frroosdijlanden"' opgericht 20septetnber J 984 Doelstelling De vereniging stelt zich ten doel de belangstelling te wekken voor de geschiedenis van De Ronde Venen en een stimulerend aandeel te leveren in de Onlwikkelingen tot de regionale en lokale geschiedbeoefening in De I<onde Venen in de ruimste zin. Bestuur.. voorzitter; monumentenzorg vice voorzitter, genealogie & pilleografie secretaris, heemkunde & tentoonsr. 2e secretaris, externe acliviteiten penningmeester.. archeologie.. Public Relations Pc. Grundmann Herenweg 38. 3M8 CJ Wilnis teleloon J578 H) r,6ling Middenweg J, 364 J RB Mijdreellt teleloon J474 H. Strubbe Kievitslaan 20, 3645 I<L Vinkeveen teleloon M. Th. Pietersen Mourits Dr.J. SeverijnpJants. 2, 3648 VB Wilnis teleloon B. van Tol Burgers Padmosweg 38, 3648 BG Wilnis teleloon N. van Beek Irmestraat 14, 3648 BI3 Wilnis teleloon A. Hagen Toermalijn J, 3643 M Mijdrecht teleloon A.WM. van den Bosch Pijlstaartlaan 70, 3645 GT Vinkeveen teleloon E. Swaab, Oorpstraat 6, 3641 EC Mijdreeht teleloon RedactieJeden 'De Proosdijkoerier' redactieadres Hans Toll Conincksmeer 20, 3645 WG Vinkeveen teleloon redactielecjen Joop Frankenhuizen, Ton Hagen, Jan J<ouwenhorst en Fred de Wit. 'De IOroosdijl<oerier' is een kwartadluitgave van de Historische Vereniglng 'De Proosdijldnden' geregistreerd onder ISSN I let is niet toegestdan op enigerlei wijze publiealies uit dit blad over te nemen, zander vooralgdande sellriltejijke toesternming van de reddctie. Postadres van de vereniging PostiJUS 65, 3648 ZII Wilnis. Website van de vereniging j;2lnl Ernailadres inlo@histver'plnl BestuurJijke vergadeltuimte Museum 'In de Veenen' Herenweg 240 Vinkeveen. Lidmaatschap Lid worden kan door aanrneldlng bij de ledenadministratie (zle adres boven) De Iidrnaatscllapsl.Jijdrage bedr&lgt f 30" perjaar Bankrelalie: J<ABOBANK, Mijdrecht, rek.nr J Verenigingsavond lecjere maandagavond (IJehalve Injuli en augustus en tussen I<erslmis en Nleuwjaarj van tot UUI' in het gemeente archiel (gemeentehuls) aan de Croonstadtlaan JI I te Mijdrechr. ~ "" 'z '.1>- ". J 6. 7 :" ~t

32 Ais bank in de buurt weten we wat er bij u allemaal om de hoek komt kijken. De Rabobank is een bank met een idee. Het idee heet 'samenwerken'. Met wortels in de plaatselijke samenleving hebben wij als geen ander een traditie van samenwerken en bouwen aan relaties. Van jong tot oud. Dat is meer dan een belofte. Het is onze mentaliteit. De Rabobank is een bank van mensen voor mensen. Daarom zijn wij niet aileen volledig thuis in de financieie wereld. Maar ook bij u in de buurt. We weten wat er bij u allemaal om de hoek komt kijken. We weten wat er speelt. Want aileen dan kunnen we echt op uw wensen inspelen. Met de Rabobank staje er niet aileen voor. Rabobank