magazine Thema Individueel Ondersteuningsplan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "magazine Thema Individueel Ondersteuningsplan"

Transcriptie

1 Nummer 2, juni 2015 Thema Individueel Ondersteuningsplan Bij Zideris mag je zijn wie je bent, kun je groeien naar vermogen, ondersteunen we je naar persoonlijk geluk magazine

2 In dit Zideris magazine Op de voorpagina staan Elderic Franciscus en Edie Scheele. Samen met burgemeester Van Rumund en buurvrouw Adriana Hulsman openden zij het nieuwe gebouw van Zideris in Wageningen op 29 mei 2015! Kijk voor meer foto s van de feestelijke opening op Samen afspraken maken pagina 4 Wat is een IOP eigenlijk? Aliena, Annick, Ingrid en Maria leggen het je uit. Vrijwilligers bij Zideris pagina 7 Weet jij wat een Maatje doet? Vrijwilliger Marc Roelofs vertelt hierover. Deze rubriek wordt geschreven door Ans den Boer, vrijwilliger bij Zideris én nieuw redactielid. Zideris, eigenzinnige zorg Zideris is een kleinschalige organisatie met een eigen gezicht. Onder het motto eigenzinnige zorg bieden wij professionele begeleiding en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking. U vindt Zideris in de provincies Utrecht en Gelderland. Zideris is onderdeel van Stichting De Opbouw in Utrecht. Zideris Magazine is het relatieblad van Zideris, eigenzinnige zorg. Het verschijnt vier keer per jaar en is beschikbaar voor alle cliënten, medewerkers en vrijwilligers. Daarnaast verzenden we de uitgave gratis aan cliëntvertegenwoordigers en andere externe relaties. U leest meer over Zideris op Op bezoek bij pagina 8 Deze keer gaan we op bezoek bij het Kaarsen- en keramiekatelier in Wageningen. Redacteur Loes neemt een kijkje samen met Heidi van de Craats. Zideris Kunst pagina 9 Ada de Jong schreef een gedicht over ronde vormen in haar dichtbundel. Ze deelt het graag met ons. Cliënten in beeld pagina 10 Annes en Jim, Emile, Klaas, Patrick, Peter en Wim vertellen allemaal kort iets over wat er in hun IOP staat. Gentle teaching bij Zideris pagina 12 Zideris onderscheidt zich met warme, professionele zorg en de persoonlijke relatie met haar cliënten. Hoe verwerk je Gentle teaching qua taalgebruik in het individuele ondersteuningsplan? Daarover vertelt Corrie. Zideris bouwt pagina 13 Steeds meer cliënten van Zideris verhuizen naar appartementen. Zo kunnen zij zelfstandig wonen: iets wat veel mensen in hun IOP hebben staan. Kort nieuws pagina 14 In het korte nieuws verhalen over de vakantieactiviteiten, zangdiensten en een prachtige onweersfoto van Richard de Vos. Zideris Kunst pagina 15 Huisdichter Jessica Magnin schreef haar gedicht met de titel Mijn plan. 2 Zideris magazine 2015/2 In het zonnetje Pagina 16 Bert van de Heiligenberg staat deze keer in het zonnetje. Waarom? Omdat hij én aan zijn doelen uit het IOP werkt, én omdat hij supergezond bezig is!

3 Voorwoord Het IOP is echt jóuw plan Je weet vast dat Zideris alles wat met de zorg en ondersteuning voor jou te maken heeft, opschrijft in een plan. We noemen zo n plan een Individueel OndersteuningsPlan. Afgekort: IOP. Daar gaat dit nummer van Zideris Magazine over. Over hoe belangrijk zo n plan is en waar jij en wij het voor gebruiken. Je weet toch dat dit IOP echt jóuw plan is? Als het goed is wel, want het is samen met jou en je vertegenwoordiger opgesteld. Het gaat dan ook helemaal over jouw leven. Over wat je leuk vindt. Waar je blij van wordt of juist niet. En wat je moeilijk vindt. Waaraan je zou willen werken, waarin je beter zou willen worden. Enzovoorts. De medewerkers van Zideris gebruiken het plan dagelijks. Ze schrijven er bijvoorbeeld in op hoe het met je gaat. En minstens één keer per jaar gaan ze met jou en je vertegenwoordiger heel goed na of het plan nog wel klopt. Of het nog bij je past. We vinden het dan heel belangrijk dat je ook zelf actief meedenkt over wat er in je plan komt te staan. Wij vinden het een heel prettige manier om zo voor jouw ondersteuning te kunnen zorgen. Dan zien we niets over het hoofd en werken we samen met jou aan je ontwikkeling én daarmee aan jouw geluk. Dat willen we graag! En daarmee kunnen we dus met recht zeggen: het IOP is echt jóuw plan! Veel leesplezier met alweer een mooi en interessant nummer van Zideris Magazine! Joost Meijs, directeur Zideris magazine 2015/2 3

4 Samen afspraken maken Krijg jij hulp? Dan heb je een ondersteuningsplan. Soms heet het anders: bijvoorbeeld een zorgplan, een persoonlijk ondersteuningsplan of een persoonlijk plan. Bij Zideris noemen we zo n plan: Individueel OndersteuningsPlan of IOP. Vanaf 2014 werkt Zideris met een nieuw IOP. door Inge de Boer en Dirk-Jan Beumen Het individuele ondersteuningsplan is is het geheel aan informatie en acties die ertoe moeten leiden dat de cliënt zijn wensen en behoeften zo optimaal mogelijk kan realiseren. Het gaat hierbij over wensen en behoeften in de woonsituatie, het werk- en de dagactiviteiten, als de vrije tijd. (Bron: Handleiding IOP Zideris). Dat klinkt heel zakelijk, maar dat is het niet alleen. Want het is belangrijk om met elkaar te praten over die dingen die iemand nodig heeft in zijn of haar leven. Zo zorgen we er voor dat de ondersteuning past bij wat je nodig hebt. En blijft Zideris ervoor zorgen dat jij het naar je zin hebt. Want dat willen we graag! Vier mensen vertellen wat het IOP voor hen betekent: Aliena Leidekker, Maria Bos en Annick en haar moeder Ingrid. Annick woont bij Zideris Huis ter Heide in een woning op het terrein aan de Rembrandtlaan. Ze vertellen samen waarom het IOP voor hen belangrijk is, wat er eigenlijk in staat en hoe ze er mee om gaan. Aliena en Maria werken allebei bij Zideris: Aliena als gedragskundige en Maria als persoonlijk begeleider. Zij vertellen over de nieuwe stijl van begeleiden én over de professionele manier van werken. Een gesprek tussen Annick en Ingrid, dochter en moeder Wat staat er in het IOP? Als we aan Annick vragen wat er in haar IOP staat zegt ze eerst dat ze dat eigenlijk niet weet. Dat is ook nogal een grote vraag, het IOP is een uitgebreid document. Er staan wensen van de cliënt in, de stijl van begeleiding die iemand nodig heeft, en de doelen waar de cliënt aan wil werken. Ingrid helpt Annick een beetje door te wijzen op een gesprek dat kort geleden plaatsvond met haar persoonlijk begeleider Helen. Dan weet Annick het weer: De doelen moesten er anders in, meer over wie je bent, hoe je bent, over dat ik zelfstandig ben gaan wonen en zo. Over het gebruik van internet en over mijn onzekerheid. Maar ook over met het openbaar vervoer reizen, dat heb ik al behaald. En daar ben ik best trots op. Ingrid vertelt wat er volgens haar veranderd is: De doelen stonden er altijd wel in, maar algemener en er werd niet altijd aan gewerkt. Nu wordt het vaker bijgesteld. In het IOP van Annick (rechts) staat meer over wie ik ben, hoe ik ben, over dat ik zelfstandig ben gaan wonen en zo. Toen Annick bij Zideris kwam had ze helemaal geen plan. Maar Zideris stelde deze werkwijze flink bij. Nu heeft iedere cliënt een plan met doelen. Hoe kom je op een nieuw doel? Ingrid: Meestal komen we zelf met ideeën. Dan hebben we het thuis over waar nog iets aan moet gebeuren. Wij hadden altijd wel goed contact met de begeleiding. Ik vind het wel goed dat er nu wat vaker naar wordt gekeken en er beter op wordt gelet. Ik kan merken dat de administratie beter op orde is en het helderder is hoe zij er voor staat. Annick heeft ook doelen voor haar werk. Het werken bij een andere organisatie kon niet doorgaan. Maar nu wordt ze door Zideris begeleid om in het UMC te gaan werken bij Huffels (red.: restaurant en winkels), en daar heeft ze heel erg zin in. Ze wil eigenlijk heel graag een echte baan, zelf geld verdienen en zelfstandig wonen ergens in Utrecht. Heb je ook doelen voor het zelfstandig wonen? In het begin was het erg wennen, eerst had je de hele avond mensen om je heen, nu niet meer. Daarom maak ik afspraken om op bezoek te gaan. Maar het heeft me ook veel goeds gebracht, want nu doe ik veel samen met Naomi, 4 Zideris magazine 2015/2

5 eigenlijk wel wil leren autorijden. Dat gaan we nog niet in je IOP zetten, eerst maar eens een brommerrijbewijs halen, dat kan je er wel in zetten, zegt Ingrid. Gelukkig is Annick het daar mee eens! Gedragskundige Aliena en persoonlijk begeleider Maria Hoe gaat het werken met de nieuwe IOP s in zijn werk? Maria vertelt dat er veel is veranderd door het werken met de nieuwe ondersteuningsplannen: In het verleden schreef ik ondersteuningsplannen zonder er over te praten met de cliënt. En dat is eigenlijk heel raar. Dat moest zo, dachten wij, ook door de beperkte mogelijkheden van onze cliënten. Nu worden we gedwongen om te zoeken naar manieren om in beeld te brengen hoe cliënten ergens over denken. Dat levert hele ontroerende momenten op, eigenlijk in elk IOP gesprek komt wel een mooi moment voor. Nu is het veel leuker. mijn bovenbuurvrouw. Dat had ik nooit gedacht, dat we zoveel samen zouden doen. Boodschappen doen, koken, schoonmaken, we gaan zelfs samen op vakantie, naar Spanje, verteld Annick. Alle doelen in het IOP bespreekt Annick met Helen, de persoonlijk begeleider. Die gaat haar nu ook deels in het werk begeleiden. Eerst was er weinig aansluiting tussen werk en wonen. Straks gaat het vanuit één plan, want de Annick in het werk is dezelfde als de Annick in het wonen. Hoe wordt jouw IOP gemaakt, Annick? Op woensdagavond komt Helen vaak bij Annick langs om bij te praten hoe het gaat. Helen schrijft daarna Annick s IOP. Ik bespreek het plan eerst met Helen, voordat Ingrid het krijgt. Annick vindt dit fijn, want dan kan ze eerst vertellen wat ze zelf wil en er dingen inzetten die ze anders wil. Ingrid vindt die volgorde prima: Het is haar plan. Het is wel vaak zo dat wij als ouders aanvullende doelen hebben want wij kennen haar anders dan hier, maar het is haar plan. En als zij nou doelen wil waar jullie niet achterstaan? Ingrid: Gelijk heeft ze, want het is haar leven. Maar dat komt eigenlijk nooit voor. Maar dan zegt Annick dat ze Het is mooi als je letterlijk kan teruglezen wat de cliënt heeft gezegd, vult Aliena aan. En het is dan extra mooi als de persoonlijk begeleider daar op aan weet te sluiten. Dan lees je dat er een echt gesprek heeft plaatsgevonden. Afhankelijk van de mogelijkheden van de cliënt gaat het over kleinere of grotere onderwerpen, maar er vindt wel een gesprek plaats. In het IOP staat wat de cliënt wenst, wat wij moeten doen om de cliënt de dag door te helpen en waar de cliënt aan wil werken: de doelen die we samen opstellen, aldus Maria. De gedragskundige bekijkt of het IOP past bij het persoonsbeeld. Aliena: Wij stellen een persoonsbeeld van een cliënt op. Dat is een totaalbeeld van de cliënt op basis van alle informatie die we hebben. Als het goed is leidt dit tot een compact en beeldende beschrijving, waardoor je de cliënt voor je ziet. De doelen van de cliënt passen meestal in het persoonsbeeld en in het perspectief. Dat komt volgens Maria doordat de verlangens van de cliënt passen bij het sociaal/emotionele niveau van de cliënt. Dat begint vaak heel groot: ik wil zelfstandig zijn bijvoorbeeld. In het gesprek probeer je het dan kleiner te maken door naar voorbeelden te vragen. Maria constateert dat wij vaak de situatie van nu te vanzelfsprekend vinden. Dat we ons onvoldoende realiseren waar iemand vandaan komt, wat hebben wij gedaan om die groei mogelijk te maken. Begeleiders mogen daar best trots op zijn. Aan de andere kant moeten we er ook niet vanuit gaan dat als iemand iets bereikt heeft, wij het zo los kunnen laten. Het gaat goed, omdat begeleiders de juiste context weten te scheppen. Dat moet ook in het IOP worden beschreven. Zideris magazine 2015/2 5

6 Aliena en Maria vertellen dat het IOP constant in beweging is. Welke rol is er nu voor cliëntvertegenwoordigers? Vroeger werd alleen met hen gesproken. Vertegenwoordigers vinden het volgens Maria wel fijn om letterlijk iets terug te lezen wat de cliënt gezegd heeft. Het nieuwe plan is ook overzichtelijker en geeft meer richting. Aliena: Ergens naar toe werken kan ook betekenen: prettig oud worden of een comfortabel leven leiden. Naast wat iemand kan en aankan is ook de levensfase van belang. Als we vragen of iemand ook niets mag willen, zegt Aliena dat dat wel mag, maar: Iedereen wil zich geliefd voelen, wil een gelukkig leven, positieve aandacht, wil zich comfortabel voelen. Niemand wil de hele dag gestrest zijn. Dus niets willen bestaat eigenlijk niet. Als het IOP er is: wat gebeurt er dan? Maria: Dan gaan we werken aan de doelen. Sommige cliënten zijn daar heel actief mee. Andere cliënten vinden het fijn als er een A4-tje is waar de doelen op staan, soms ook gevisualiseerd. Zideris ontwikkelde hiervoor speciale doelenkaarten en doelendozen. Zowel Maria als Aliena constateren dat het belangrijk is om de cliënt iets mee te geven waar ze zelf iets mee kunnen. Maria geeft aan dat zij het belangrijk vindt voor de nabije toekomst dat we een volgende stap gaan maken in het methodisch werken. Nu is het nog regelmatig een document dat in de kast ligt. Volgens Aliena is het ook belangrijk om hier goed mee om te gaan in de teambesprekingen. Een concreet, gericht overleg waarin de belangrijke zaken besproken worden. Aliena: Daar heeft iedereen ook recht op! Iedereen heeft hard gewerkt aan de totstandkoming van het IOP; de cliënt heeft zijn stinkende best gedaan, de persoonlijk begeleider, de gedragskundige. Soms levert ook de fysiotherapeut of de medische dienst een bijdrage, of de nachtdienst voegt iets toe Dan heeft iedereen er ook recht op dat er iets mee wordt gedaan! De cliënt moet ook regelmatig terughoren hoe de voortgang is. Dat blijft nog wel eens achterwege. We moeten we het écht serieus nemen. Vooral voor die cliënt. Die is er speciaal voor gaan zitten, heeft koffie gezet, heeft er misschien een nacht slecht van geslapen. Beiden zijn overtuigd dat het werken met dit nieuwe IOP een continuproces is. Het blijft zich ook steeds ontwikkelen en het zal blijven veranderen, we blijven bewegen. Maar door er serieus, concreet en methodisch mee om te gaan maken we stappen, of zoals Aliena het zegt: Het duurt lang, maar we komen er wel! Wil je meer informatie over het IOP? Surf dan eens naar online naar Op deze pagina staat meer uitleg over het IOP. Je kunt er een folder lezen en een filmpje bekijken. Dit filmpje is helemaal nieuw en is gemaakt door Heidi v/d Craats en Martine Huting. 6 Zideris magazine 2015/2

7 Vrijwilliger bij Zideris Wist je dat er bij Zideris zo n vierhonderd mensen zich onbetaald inzetten voor onze cliënten? Zij kiezen er heel bewust voor om vrijwilligerswerk te doen. Wat drijft en motiveert hen? In deze nieuwe column stellen we steeds een vrijwilliger aan u voor, deze keer Marc Roelofs. De rubriek wordt geschreven door Ans den Boer, zelf óók vrijwilliger bij Zideris. Mijn reis ging deze keer naar Zideris Rhenen Cuneraweg 12. Omdat het magazine deze keer over het individueel ondersteuningsplan (IOP) gaat, ging ik op zoek naar een vrijwilliger die daarmee werkt. Zo kwam ik terecht bij Marc Roelofs, hij is het maatje van Bart Looyen. Ik ben heel benieuwd wat Marc voor vrijwilligerswerk doet, dus daar stel ik hem een paar vragen over. Marc, wil je iets over jezelf vertellen? Ik ben vrijwilliger bij Zideris en ik werk bij sport en bewegen. Daar begeleid ik zowel groepen als individuen. Dat doe ik samen met Els van Rixoort, bewegingsagoog bij Zideris. Verder werk ik ook op kantoor om voor vrijwillige chauffeurs het recreatievervoer te plannen, en daar heb ik Bart ontmoet. Ik heb lang als marketingmanager gewerkt, maar ben daar door omstandigheden mee gestopt. Het is voor mij belangrijk om structuur in mijn leven te hebben, werken op vaste tijden bijvoorbeeld. En ik ben heel blij met mijn werk bij Zideris, want zo kreeg ik meer structuur in mijn leven. Zideris is een prettige organisatie om voor te werken. Ik denk dat het komt omdat vrijwilligers een serieuze rol hebben. Dat werkt heel prettig. Hoelang ben je maatje van Bart? Sinds december 2014 ben ik inderdaad Maatje van Bart Looyen. Als Maatje bezoek je een cliënt om samen leuke uitjes mee te ondernemen. Of je Bart (links) doet aan judo. Marc (rechts) helpt hem daar graag bij. helpt bij zaken waar de cliënt anders niet, of moeilijk aan toekomt. Ik ondersteun Bart bij sport en bewegen. Bart, wat onderneem je samen met Marc? Bart is heel blij met zijn maatje Marc. Ik ben nu begonnen met judo en ik heb het erg naar mijn zin. Er komen veel nieuwelingen en daar pas ik mij nu wel bij aan, dit kostte mij voorheen altijd veel moeite. Van Marc krijg ik echt steun in de rug. Daar ben ik heel blij mee, vertelt Bart. Bart sport nu een keer per week en denkt er nog wel over om misschien nog een andere sport te gaan doen. Bart, wil je nog iets vertellen over de relatie met Marc? Marc is een leuke vrijwilliger, ik heb veel aan hem. Ik heb meer kennis gekregen van allerlei zaken en ben meer gaan ondernemen door Marc. Ben heel blij, want zonder Marc was ik niet zover gekomen. Marc, heb jij hier nog iets aan toe te voegen? Ik vind het geweldig dat Bart zoveel initiatief gaat tonen en het is heel fijn om met elkaar om te gaan. Wij lachen heel wat af samen. Marc en Bart, hartelijk dank voor dit interview! Ans den Boer Zideris magazine 2015/2 7

8 Op bezoek bij een kleurrijk Kaarsen- en Keramiekatelier Wendy en Heidi (rechts) laten de kleurrijke kaarsen graag zien. Ik ben op bezoek bij het Zideris Atelier aan de Crocusstraat 51 c met Heidi van de Craats. Heidi is persoonlijk assistent in cluster Rhenen/Wageningen. Zij maakte in dialoog met de cliënten al veel Individuele Ondersteuningsplannen (IOP s). Wendy van Dijk geeft ons een rondleiding. Wendy werkt bij het Atelier zowel bij de kaarsenmakerij als op de afdeling keramiek. Wendy kan op beide afdelingen zelfstandig werken. Heidi, ben je hier wel eens eerder geweest? Ja, ik ben hier vaker geweest, want ik ben PA (persoonlijk assistent) van een aantal cliënten die hier werken. Dan kom ik langs om het IOP (individueel ondersteuningsplan) te bespreken met de cliënt en met de medewerker. We starten in de kaarsenmakerij, hier werkt Wendy mee aan het maken van kaarsen. Ze maken grote, dikke, kleine en gekleurde kaarsen. Wanneer ze klaar zijn, gaan de kaarsen naar een andere plek waar weer de lont wordt geknipt. Dan zijn ze klaar voor de verkoop en gaan de kaarsen naar de winkel. Heidi merkt op dat nu er een label op de kaarsen zit het veel duidelijker is waar ze gemaakt worden. Wat doe je bij Zideris? Ik ben PA van een aantal cliënten. Ik maak de IOP s samen met de cliënt en met de cliëntvertegenwoordiger. Ik kom dan ook langs op de werkplekken en op de woning. Als iemand het niet fijn heeft op de plek waar hij of zij werkt of woont, onderzoek ik hoe we dit kunnen verbeteren. Of kijk ik of er mogelijkheden zijn om verder te ontwikkelen. Vind je je werk leuk? Ja, ik vind mijn werk leuk. Zideris is niet zo groot als organisatie en daardoor ken ik ook een heleboel mensen. Sinds 2001 werk ik bij Zideris. Wat vind je belangrijk voor cliënten? Ik vind het vooral belangrijk dat iemand een fijn leven heeft, dat hij dingen kan doen waar hij goed in is. En als dit ook een doel heeft - zoals kaarsen maken die worden verkochtis dat helemaal mooi. Ook vind ik het belangrijk dat mensen zich veilig voelen. Dat ze niet op hun tenen hoeven te lopen omdat je iets moet doen wat je niet goed kan. Wendy geeft aan dat zij fijn woont op Sluis 3 van Zideris Rhenen en ook het werken bij het Atelier Wageningen is fijn. Fijn omschrijft Wendy als dat mensen naar je luisteren en je mag zijn wie je bent. Op de afdeling keramiek aangekomen laat Wendy zien wat zij hier maakt: een melkkan met een koe erop. Er wordt veel keramiek verkocht. Heidi vraagt aan Wendy of er ook via internet verkocht wordt, dit moet Wendy even navragen bij Stephanie (begeleider). Er is inderdaad een link op de website van Zideris naar het Zideris Kaarsen- en Keramiekatelier, maar er is nog geen eigen website. Wat zou je in de toekomst wensen voor cliënten, Heidi? Ik hoop dat de dingen die ik belangrijk vind, ook zo blijven: dat er meer zelfstandigheid en vrijheid komt voor cliënten. En vooral dat de cliënt centraal blijft staan! 8 Zideris magazine 2015/2

9 Zideris kunst ronde vormen Gedicht van Ada de Jong En wat wens je voor jezelf? Gezond te blijven en alle dingen kunnen blijven doen die ik leuk vind, zoals fietsen, wandelen, de stad in. En ik hoop nog een tijd bij Zideris te kunnen werken. We eindigen in de kantine waar iedereen lekker koffie zit te drinken. Ook wordt hier gezamenlijk gegeten als de groep niet te groot is. Wat vind je van deze locatie? Ik vind deze locatie leuk, met veel afwisseling aan werk. Het ziet er vrolijk uit met al die kleuren. Maar het mooist vind ik dat er hier gewerkt wordt en het ook een verkooppunt is. De afsluitende foto maken we in de winkel omdat daar zoveel mooie kleurige kaarsen staan. Heidi en Wendy bedankt voor jullie medewerking en beide succes met jullie plannen. De kleurrijke kaarsen van het Kaarsen- en Keramiekatelier zijn te koop bij de bijbehorende Kadowinkel! Het adres van de Kadowinkel is Crocusstraat 51a 6708 ER Wageningen Ronde vormen vind ik fijn Daar kun je iets mee doen Het voelt apart als je ronde vormen maakt Een vreemd gevoel Je moet dan je eigen cirkel trekken Maar het vasthouden lukt soms niet door mijn hand Dan probeer ik iets anders Als dat niet lukt dan schei ik ermee uit Dan baal ik Dat voelt dan niet prettig Maar rondjes draaien dat gaat wel Daar word ik blij van Dan doen mijn spieren niet meer pijn Zideris magazine 2015/2 9

10 Cliënten in beeld Wim vind het gezellig om te koken Wim Swienink heeft als doel in zijn IOP om meer activiteiten en plezier in het weekend te hebben. Op de Crocusstraat waar hij woont wordt op vrijdag, zaterdag en zondag zelf gekookt. Wim vindt het altijd gezellig om daar bij te helpen. Hij helpt nu elke zondag met de voorbereiding en het klaarmaken van de maaltijd. Op zaterdag bespreekt hij met de begeleider wat hij zondag gaat koken. Wim geniet hier erg van. Gezellig koken met Wim! >> Annes en Jim zwemmen samen Annes Azahaf en Jim van Zanten wonen in Huis ter Heide. Ze zijn nu een jaar met elkaar bevriend, vanaf het moment dat Annes op de groep kwam wonen. Als de één ergens mee zit, zegt ie dat tegen de ander. Er is wel eens discussie, maar ze hebben nog nooit ruzie gehad. Annes en Jim hebben zelfde dingen in hun IOP staan om als doel aan te werken. Ze trekken daarom samen op in het werken met hun doelen: ze willen meer onder de mensen komen en meer activiteiten in hun vrije tijd doen. Nu zwemmen ze elke week samen: baantjes trekken en in het bubbelbad zitten. Het bevalt prima! << Annes en Jim. Peter wil een beetje minder Hallo, ik ben Peter en ik wil graag gezond blijven en een beetje afvallen. Hier werk ik aan. Op maandag weeg ik mij en schrijf dan op wat ik weeg. Op donderdag ga ik wandelen of fietsen en bij slecht weer doe ik iets met de spellen uit de beweegdoos. Op vrijdag krijg ik mijn loon. Samen met de begeleiding maak ik een boodschappenlijstje en doe dan boodschappen. Soms vind ik het wel moeilijk om gezonde keuzes te maken en wil ik toch snoepjes en koekjes kopen. Vaak lukt het ook wel. Ik ben al drie kilo afgevallen. Peter Tieleman, Mijdrecht. Peter s leerdoel uit zijn IOP is een gezonde leefstijl ontwikkelen en afvallen. Peter laat zijn doelenkaart zien. >> 10 Zideris magazine 2015/2

11 Ik kan zelfstandig kaarsen gieten Patrick de Haan werkt op de Crocusstraat 51c in Wageningen. Patrick had als doel om zelfstandig kaarsen te kunnen gieten. Stephanie heeft een boekje gemaakt waarin met behulp van foto s en kleuren staat welke lont in welke mal hoort. Met dit boekje kan Patrick nu zelfstandig een kaars maken. Hij maakt er ongeveer één per dag, een beetje afhankelijk van de grootte van de kaars en hoeveel kleuren er worden gebruikt. Patrick maakt elke dag kaarsen en heeft er veel plezier in. Patrick bij zijn werktafel. >> Van een ei wordt iedereen blij Klaas Drenth werkt op Plein 3 (Zideris Rhenen). Zijn werk vond hij op een gegeven moment niet leuk meer, hij wilde graag wat anders doen. Dit besprak Klaas met zijn begeleider Jan Vos. Klaas vertelde dat hij graag iets nuttigs doet, iets waar mensen blij van worden. Jan ging op zoek en kwam terecht bij een boer met eieren. Klaas en Jan gaan nu iedere maandag en donderdag 2100 eieren ophalen met het busje bij de boer. Klaas verpakt de eieren in doosjes van tien. Op dinsdag en vrijdag gaan ze weer terug naar de boer en dan worden ze verkocht op de markt in Veenendaal. Zo werkt Klaas aan zijn doel om nuttig werk te doen waar anderen en hij zelf ook blij van worden. Op woensdag heeft hij een rustdag en kan dan o.a. lekker fietsen. << Klaas Drenth bij de 2100 eieren. Ik negeer het gewoon Als ik s middags thuis kom, komt de begeleiding op mijn appartement. Ik drink dan een kopje koffie en we praten over mijn dag. Doel is dat ik kan vertellen hoe het met mij gaat. Dit doe ik om geen spanning op te bouwen. Door te praten met begeleiding blijf ik rustig. Ik vind deze gesprekken heel belangrijk. Emile Essenberg, Mijdrecht Het leerdoel van Emile is dat hij leert praten over wat hem bezighoudt, om hem vervolgens te helpen om geen spanning op te bouwen. Het helpt Emile om s middags een praatje te maken en de dag door te nemen. >> Zideris magazine 2015/2 11

12 Zideris onderscheidt zich met warme, professionele zorg en de persoonlijke relatie met onze cliënten. Eén van de manieren waarop we dat doen, is Gentle teaching. Gentle teaching is een grondhouding en methodiek, een warme en respectvolle manier van handelen. In deze column verzamelen we bijzondere verhalen over Gentle teaching. Hoe verwerk je Gentle teaching qua taalgebruik in het individuele ondersteuningsplan? Daarover vertelt Corrie. Gentle taalgebruik in het Individueel ondersteuningsplan (IOP) door Corrie van Doorn In de dagelijkse praktijk gebruiken we heel wat woorden, vaak zonder bewust te zijn van de negatieve of positieve betekenis die ze hebben, en hoe ze onze gevoelens en houding beïnvloeden. Een bewuste woordkeuze of een bewuste interpretatie van gebruikte woorden kan helpen de relatie met anderen te verbeteren en meer plezier te hebben, of te krijgen. Maar wat is vriendelijk taalgebruik? Wat heeft taalgebruik met Gentle teaching te maken? Ik praat hierover met collega s, surf wat op het internet, duik in de handleiding IOP en de basiscursus Gentle teaching, en kom tot het volgende. Claimen? Of heeft iemand je nodig? De manier waarop je over een cliënt praat, bepaalt mede hoe je met hem of haar omgaat. Als je zegt dat iemand je claimt, geeft dit geen goed gevoel. Wellicht raak je zelfs wel een beetje geïrriteerd. Kijk er eens anders naar: je cliënt heeft je blijkbaar erg nodig. Als je het zo bekijkt, wordt je gedrag misschien anders, kun je welgemeend aandacht geven. Voor iedereen is dit prettig. Doe het eens en ervaar het effect. Taal is machtiger dan je denkt. Sommige woorden maken dat je je hakken in het zand zet: dat gaat mij niet gebeuren. Andere woorden roepen eerder zorgzame gevoelens op. Hierover gaat Gentle taalgebruik. Woorden als claimen of manipuleren zeggen meer over het gevoel van de begeleider, dan over wat de cliënt nodig heeft. Jeroen Groenland, trainer Gentle teaching. Probeer te achterhalen hoe je cliënt zich voelt Een cliënt zoekt grenzen op als hij eigenlijk onzeker is over wat wel of niet mag. Laat je diegene in onzekerheid, dan gaat hij door tot ook jouw grens is bereikt. Met vaak als gevolg dat je beheersmatig reageert om de ander te corrigeren. Als je ziet dat iemand het even niet meer weet en onzeker is, probeer hem op een vriendelijke manier te leiden naar gewenst gedrag. Ja, maar denk ik bij mezelf en jij waarschijnlijk ook, lekker makkelijk praten, maar in die en die situatie werkt dit echt niet. Tom Paul bespreekt zijn IOP met Hennie Misschien niet nee, maar het is het proberen zeker waard. Lukt het de ene keer niet, dan misschien een volgende keer wel? Probeer het eens! Gedrag is een vertaling van gevoel. Probeer te achterhalen hoe je cliënt zich voelt. Wellicht kun je iets doen aan het gevoel. Gentle taalgebruik is méér dan alleen maar woorden Gentle met elkaar communiceren is meer dan alleen maar woorden; je houding, je mimiek, geur, geluid, alles waarmee je contact maakt hoort erbij in het contact aangaan met elkaar. Het is de dialoog tussen begeleider en cliënt, verbaal en non verbaal. Dáár ligt de verbinding tussen gentle taalgebruik en het IOP. Het vertrekpunt voor het IOP is immers ook de dialoog: een gesprek tussen persoonlijk begeleider en cliënt over waar hij is, hoe hij zich voelt en waar hij graag zou willen zijn. Die dialoog leidt tot een plan waarin staat beschreven hoe de cliënt, samen met de begeleiding, werkt aan het realiseren van zijn wensen en behoeften in de woonsituatie, het werk/dagactiviteiten en vrije tijd. 12 Zideris magazine 2015/2

13 Zideris bouwt door Inge de Boer Het is belangrijk dat jij het naar je zin hebt. Daarom praten we over de dingen die je wilt, zoals wat vind jij leuk om te doen, waar heb je begeleiding bij nodig, of Waar wil je wonen? Hierover maak je met Zideris afspraken. Deze afspraken schrijven we op in jouw ondersteuningsplan: jouw IOP. Zideris ziet en hoort dat veel van onze cliënten graag zelfstandig willen wonen. Daar passen we graag onze woningen zoveel mogelijk op aan. In Wageningen, Bilthoven en in Veenendaal lopen een aantal bouwprojecten, en in dit magazine vertellen we graag meer over hoe ver deze projecten zijn. Zideris Bilthoven Bij Zideris Bilthoven en Maartensdijk verhuizen verschillende mensen: Er gaan dertig mensen verhuizen naar de Koperwieklaan in Bilthoven. Zij gaan in een eigen vleugel van het gebouw van De Bilthuysen bewonen. Op zaterdag 9 mei 2015 was een drukbezochte kijk- en meetdag bij de Koperwieklaan, want daar weten ze al in welk appartement iedereen komt te wonen. Iedere bewoner krijgt een eigen badkamer, woonkamer en een eigen keukenblok. Er zijn ook een paar ontmoetingsruimtes waar de bewoners samen gebruik van kunnen maken. De Koperwiek ligt dichtbij een winkelcentrum met veel winkels, en ook de bus en trein zijn dichtbij. Bij deze nieuwe locatie gaat Zideris Bilthoven ook starten met nieuwe dagbesteding. Er gaan ook twaalf mensen verhuizen naar de Massijslaan in Bilthoven, en vijf bewoners blijven daar gewoon wonen. De locatie Groenekanseweg wordt eerst verbouwd zodat er zes appartementen ontstaan. Zideris Veenendaal In Veenendaal is de nieuwbouw van Zideris Veenendaal Hollandia gestart. Midden in het centrum van Veenendaal bouwen we een nieuw gebouw met appartementen voor veertig bewoners. Elk appartement heeft een eigen badkamer, woonkamer, slaapkamer en keukenblok. De nieuwe locatie aan de Koperwieklaan in Bilthoven biedt veel nieuwe mogelijkheden. Op dinsdag 12 mei was de eerste informatiebijeenkomst over de nieuwbouw in Veenendaal. Op deze avond vertelde Erik Baank (clustermanager) over het nieuwe gebouw, over wie er meeverhuizen, over de begeleiding en over alle mogelijkheden die we straks hebben met deze mooie locatie. Je leest meer over Zideris Veenendaal Hollandia op: Zideris Wageningen In het Zideris Magazine schreven we de afgelopen keren al vaker over Zideris Wageningen Generaal Foulkesweg 15. Nu is het gebouw eindelijk klaar! De bewoners zijn in hun eigen appartement gaan wonen, Medewerkers hebben hun nieuwe werkplek gevonden, én Dagbestedingslocatie Eigenhandig is gestart! Op vrijdag 29 mei 15 vierden we samen met cliënten, medewerkers, ouders en vertegenwoordigers én de nieuwe buren de opening van het nieuwe pand. Een plek waar we trots op zijn! Zideris magazine 2015/2 13

14 Vakantieactiviteiten Zideris Rhenen, Veenendaal, Wageningen Ze komen er weer aan! Noteer het maar vast in je agenda: van 3 t/m 14 augustus 2015 zijn de Vakantieactiviteiten van Zideris Rhenen, Veenendaal, Wageningen! Er worden weer verschillende activiteiten voor cliënten georganiseerd. Eén onderdeel verklappen we vast: De Harley Davidson Club heeft toegezegd om weer voor jullie te komen rijden! De rest van het programma houden we nog even geheim. Het programmaboekje wordt naar verwachting begin juli verspreid en wordt ook op de website gepubliceerd. Wie het programma digitaal wil ontvangen kan mailen naar recreatiezideris@.nl De Harley Davidson Club komt weer motorrijden! Zangdiensten bij Zideris Ongeveer acht keer per jaar komt er zaterdag s avonds een Gospelkoor of -groep een uurtje zingen voor onze cliënten in het Forum bij Zideris Rhenen. Sommige cliënten staan al bij het Forum klaar als het koor er aan komt om te kijken hoe zij hun spullen klaarzetten. Er zijn koren bij die al jaren hier komen zingen en inmiddels dus een aantal cliënten kent. Soms is het een koor waar een medewerker van Zideris in zingt, dat geeft extra veel herkenning. We zingen samen allerlei bekende christelijke liederen en luisteren naar een aantal liederen die het koor voor ons zingt. We maken er muziek bij met onze instrumenten en bewegen lekker mee met de muziek. Na afloop is thee of koffie met een koekje. We worden tijdens de zangdiensten altijd geholpen door een aantal vrijwilligers, zij halen cliënten bij de woning op, zitten gezellig bij hen tijdens de dienst of die helpen met drinken uitdelen. Ook familie en bekenden van onze cliënten zijn van harte welkom op deze avonden! Dus kom gezellig eens bij een zangdienst in het Forum kijken! Zangdiensten bij Zideris. Foto Yolanda Lokkerbol. Yolanda Lokkerbol 14 Zideris magazine 2015/2

15 Zideris kunst mijn plan Gedicht van Jessica Magnin Ik wil bepalen mijn plan Ik sta op een schip en ik vaar uit de haven Ik ga straks naar de overkant. Ik heb in mijn hand een kaart waarop ik kan zien de schat, een nieuw land en al mijn andere doelen. Ik wil de kapitein zijn. Storm! Kijktip: Zideris op RTL4 én RTL5 Deze foto werd door Richard de Vos gemaakt tijdens een heftige hagelbui op 31 maart in Veenendaal. Richard woont aan De Omloop in Veenendaal. Hij vindt bijzondere weersomstandigheden mooi om te zien en mee te maken. Dank voor je foto, Richard! Deze flinke hagelbui werd vastgelegd door Richard de Vos. Op woensdag 5 juni kwam RTL bij Zideris Wageningen filmen voor het programma LifestyleXperience. Begeleider Manon Wieringa en cliënt Youri van Kooten werden geïnterviewd door presentator Jeroen Post over Zideris. LifestyleXperience is een programma van RTL en heeft wekelijks wisselende thema s. Zideris is door de programmamakers uitgenodigd iets te vertellen over de gehandicaptenzorg én over Zideris. Het programma wordt op zondag 21 juni 2015 om Jeroen Post interviewt Yoeri in zijn appartement. 14:20 uur op RTL4 (onder voorbehoud) uitgezonden, en herhaald op zaterdag 27 juni 2015 om 15:10 uur op RTL5 (onder voorbehoud). Zideris magazine 2015/2 15

16 magazine Redactie Dirk-Jan Beumer, Inge de Boer, Ans den Boer, Corrie van Doorn, Loes Groeneveld en Ineke Rozema Fotografie Medewerkers Zideris en Wim van Hof (GAW) Vormgeving en opmaak Wendy Buss en Jelle de Gruyter (GAW) Komkommer eten is gezond én lekker, zegt Bert. Mijn doel: twee stuks fruit per dag eten door Deborah Mantel Mijn naam is Bert van de Heiligenberg, ik woon op de Mozartdreef in Veenendaal. Ik wil jullie graag iets vertellen over mijn nieuwe doel, want sinds een aantal maanden werk ik aan het doel om per dag twee stukken fruit te eten. Ik wil namelijk graag afvallen en dat lukt door genoeg te bewegen en gezond te eten. Genoeg bewegen lukt mij al heel goed. Ik werk bij De Wildernis in Achterberg waar ik veel moet lopen. En ik zit op fitness en voetbal. Bij de voetbal train ik niet alleen, maar speel ik ook wedstrijden of help ik de trainer van een ander team. Nu wil ik graag leren om iedere dag genoeg fruit te eten. Eerst ben ik met mijn contactpersoon gaan kijken welk fruit ik lekker vind. Appels vind ik erg lekker, en pruimen vind ik echt heel erg vies, die wil ik niet eten. En elke dag twee stukken fruit eten is nog best lastig, want wanneer moet ik dit nou doen? Samen met mijn begeleider zijn we een goede oplossing bedacht: ik neem iedere dag een stuk fruit of groente mee naar het werk in een bakje. Soms komkommer, tomaten of wortels, heerlijk! Het tweede stuk fruit eet ik door mijn toetje. Bijvoorbeeld magere yoghurt met stukjes appel: gezond en lekker! Met mijn doel maak ik andere bewoners op De Mozartdreef ook enthousiast. Nu er op de woning meer fruit is, worden er steeds meer broodjes gezond, toetjes met fruit en fruitsalades gegeten. Vorige week hadden we zelfs zoveel fruit gegeten met zijn alle dat ik op vrijdag geen fruit meer mee kon nemen naar het werk: alles was op! Over twee maanden hoop ik dat ik er zelf aan denk om elke dag twee stukken fruit te eten. Druk Drukkerij Modern, Bennekom Kopij Kopij voor het Zideris Magazine is van harte welkom! Je kunt dit inzenden tot begin september Stuur jouw teksten, foto s of tekeningen per of post op het onderstaande adres. De redactie ontvangt ook heel graag foto s. Let daarbij goed op de resolutie. We ontvangen graag originele, onbewerkte bestanden van tenminste 2 MB groot. Stel je digitale camera in op de beste kwaliteit ( fijn ). Redactie Zideris Magazine Bureau Organisatieondersteuning Postbus 30, 3910 AA Rhenen t e communicatie@zideris.nl De redactie behoudt zich het recht voor ontvangen kopij niet te plaatsen, te redigeren of in te korten. Volgende nummer Zideris Magazine Het Zideris Magazine van september 2015 gaat over De Buren! Want iedereen heeft buren! Wil je iets vertellen over jouw buren? Heb jij de allerleukste buren van iedereen? Vertel erover! Jouw stukje is van harte welkom.

Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou!

Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg, wat verstaan jullie daar onder? vragen mensen mij wel eens. De claim zet je ook aan het denken, want het betekent ook dat je eigenwijs

Nadere informatie

Individueel Ondersteuningsplan

Individueel Ondersteuningsplan Individueel Ondersteuningsplan of: IOP Deze presentatie is speciaal voor cliëntvertegenwoordigers, medewerkers en vrijwilligers van Zideris. Het gaat over de nieuwe individuele ondersteuningsplannen van

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding

Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding Samen doen wij dat! info Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding informatie voor cliënten Inhoud INHOUD 1. Verhogen van de kwaliteit van leven van mensen met epilepsie 4 2. Het kwaliteitskader

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Koffiehuis & branderij Coffyn is al jaren een geliefde plek in Nijmegen. Gasten komen bij Coffyn genieten

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Begeleiding, wonen en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking

Begeleiding, wonen en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking Begeleiding, wonen en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking Wij zíjn er voor jou Prezzent ondersteunt je om zo zelfstandig mogelijk te wonen, op onze woonlocaties of met ambulante begeleiding.

Nadere informatie

Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw

Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw gedrag gevaarlijk is voor andere mensen. Dit mag nooit

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 1 De wet langdurige zorg 4 Woon je in een instelling en heb je 24 uur per dag zorg en ondersteuning

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan

Nadere informatie

Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS?

Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Inhoud WELKE INFORMATIE VIND JE IN DIT BOEKJE? Bladzijde 3 - Waarom een boekje over je buurt? Bladzijde 4 - Ontdek je buurt Bladzijde 6 - Een buurtkaart

Nadere informatie

Onze cliënten aan het woord

Onze cliënten aan het woord Onze cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Naam cliënt : Naam invuller vragenlijst : Woning cliënt : Datum : 1 Toelichting Inleiding Naam instelling wil graag

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

WELKOM IN EEN BEHANDELGROEP

WELKOM IN EEN BEHANDELGROEP WELKOM IN EEN BEHANDELGROEP Samen werken aan jouw toekomst Oriëntatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Wat is Lijn5? Bij Lijn5 kun je hulp krijgen als je problemen hebt. Bijvoorbeeld: Je hebt

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Cliënten. Een uitgave van Careander Contact. THEMANUMMER: Hoera voor de vrijwilliger

Cliënten. Een uitgave van Careander Contact. THEMANUMMER: Hoera voor de vrijwilliger Een uitgave van Careander - 3 2018 Cliënten Contact THEMANUMMER: Hoera voor de vrijwilliger VAN DE BESTUURDER: Vrijwilligers Op 7 december is het Nationale vrijwilligersdag. Dan bedanken we alle vrijwilligers

Nadere informatie

SDWNIEUWS. > En nog meer! Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers september 2011

SDWNIEUWS. > En nog meer! Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers september 2011 SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers september 2011 MET BELANGRIJKE INFORMATIE VOOR JOU, LEES DIT BLAD GOED! Veranderingen in zorg en veiligheid Sneller antwoord op jouw

Nadere informatie

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag Thema Op het werk. Demet TV Lesbrief 8. De eerste werkdag Deze les gaat over de eerste werkdag. gaat voor het eerst werken bij een snoepfabriek. Hij komt binnen en maakt kennis met de chef. De chef vertelt

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht.

Thema Gezondheid. Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht. http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht. Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met de leerkracht. Zinnen maken met omdat. Hulp vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Ondersteuning bij wonen ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Voorpagina: Kjerke de Vries: Ik heb niet erg veel hulp nodig. Daarom verhuis ik van een

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Wonen, werken, meedoen

Wonen, werken, meedoen Wonen, werken, meedoen zoals jíj dat wilt Bij Prezzent is er van alles te doen Wij zíjn er voor jou Bij Prezzent kun je wonen, werken en meedoen zoals jij dat wilt. Wij hebben woonlocaties met zelfstandige

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

COACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe)

COACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe) COACHFRIEND Werkboek (voeg hier je profielfoto toe) Van : Email : Mobiel : Skype/Lync : Leeftijd : Beroep : Opleiding: (Kruis je keuze aan) Universitair/ HBO/ MBO Dit document is vertrouwelijk en mag niet

Nadere informatie

Vacaturebank Vrijwilligers April 2016

Vacaturebank Vrijwilligers April 2016 Vacaturebank Vrijwilligers April 2016 Wegens het wegvallen van de vaste vrijwilliger zoeken wij voor Lilia 4 een nieuwe vrijwilliger die met 2 bewoners af en toe iets wil ondernemen. Te denken valt aan

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Het beste uit jezelf

Het beste uit jezelf Het beste uit jezelf 2 3 Met elkaar bouwen aan het Huis van Philadelphia Philadelphia wil dat mensen met een beperking gelukkig kunnen zijn en het beste uit zichzelf kunnen halen. Daarom doen we ons werk

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

Zo werkt het. Wij hebben een steile trap in huis. Wij willen hem minder steil. Doe mee via de site

Zo werkt het. Wij hebben een steile trap in huis. Wij willen hem minder steil. Doe mee via de site extra editie 5 september 2015 Als je het mij vraagt Klanten, mensen uit hun netwerk en medewerkers van Dichterbij praten in de komende tijd met elkaar over hun wensen, kansen en mogelijkheden. Dat gebeurt

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet Regio Waardenlanden

Nieuwsbrief CliëntAanZet Regio Waardenlanden Nummer 5 Juni 2015 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

Algemene informatie Wmo

Algemene informatie Wmo Algemene informatie Wmo Informatie over de Wmo Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de Wmo. Wmo betekent Wet maatschappelijke ondersteuning. Veel mensen met een beperking krijgen daar mee te maken. Het

Nadere informatie

Cliënten. Een uitgave van Careander Contact. THEMANUMMER: De strategische koers

Cliënten. Een uitgave van Careander Contact. THEMANUMMER: De strategische koers Een uitgave van Careander - 1 2018 Cliënten Contact THEMANUMMER: De strategische koers VAN DE BESTUURDER: Aan de slag Careander heeft een nieuwe visie. We hebben de visie opgeschreven, hier staat in hoe

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Les1, Beperkende overtuigingen

Les1, Beperkende overtuigingen Les1, Beperkende overtuigingen Welkom! Bedankt voor het aanvragen van deze mini-cursus. Blijkbaar ben jij op zoek naar een manier om goed voor jezelf te zorgen, om het roer om te gooien. Deze cursus heb

Nadere informatie

Contact. Cliënten. 50 jaar Careander: Jubileumfeest Voorstellingen Kinderfeest En verder: Boek Aan het werk. viert feest

Contact. Cliënten. 50 jaar Careander: Jubileumfeest Voorstellingen Kinderfeest En verder: Boek Aan het werk. viert feest Een uitgave van Careander - 4 2017 Cliënten Contact 50 jaar Careander: Jubileumfeest Voorstellingen Kinderfeest En verder: Boek Aan het werk Careander is een protestants christelijke organisatie voor mensen

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

MPS Prins Willem Alexander. Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober

MPS Prins Willem Alexander. Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober Voorwoord Namens Stichting On Toer heten we iedereen welkom aan boord van de Mps Prins Willem Alexander. Wij vinden het leuk dat jullie keuze op onze bootvakantie

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

december 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Paul Natte Kerstkaart

december 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Paul Natte Kerstkaart december 2012 vanaf 4 jaar tekst: Marian van Gog muziek: Paul Natte Kerstkaart Kerstkaart Refrein: Ik stuur een kerstkaart naar oom Rob en één naar tante Fee. Zeg postbezorger, breng je ook voor mij een

Nadere informatie

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Individueel Behandeltraject

Individueel Behandeltraject Individueel Behandeltraject SAMEN WERKEN AAN JOUW TOEKOMST Informatie voor jongeren, ouders en verwijzers Kom verder! www.ln5.nl erom dat jij leert én zelfstandiger wordt. Natuurlijk gaat er ook veel goed

Nadere informatie

De Driestroom Begeleiding bij zelfstandig wonen

De Driestroom Begeleiding bij zelfstandig wonen De Driestroom voor mensen met een verstandelijke beperking Begeleiding bij zelfstandig wonen Begeleiding bij zelfstandig wonen Woont u zelfstandig of wilt u zelfstandig gaan wonen? Heeft u daar begeleiding

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015 Auteur: Wendy Verkerk- Klein Voorwoord Voor u ligt het eerste jaarverslag van TOV te Tiel. Februari 2015 is stichting Jij bent TOV opgericht waardoor we dit jaar

Nadere informatie

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Angela is. gelukkig. hier. Wij dus ook. Hannie, moeder. groeien geluk

Angela is. gelukkig. hier. Wij dus ook. Hannie, moeder. groeien geluk Angela is hier gelukkig. Wij dus ook. Hannie, moeder groeien geluk van 1 GROEIEN VAN GELUK Vakantiefoto s kijken met Rob, met Alex een boekje lezen op de bank, samen met Jeroen naar de sportschool. Al

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Cliënten aan het woord

Cliënten aan het woord Cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Versie Wonen Naam cliënt : Woning cliënt : Datum : Je ontvangt deze vragenlijst omdat we graag willen weten hoe je het wonen

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 3 April 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4

Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie