Navigia. is klaar voor de toekomst. nummer 1 juli 2008 NIEUWSBRIEF VAN NAVIGIA

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Navigia. is klaar voor de toekomst. nummer 1 juli 2008 NIEUWSBRIEF VAN NAVIGIA"

Transcriptie

1 newsline nummer 1 juli 2008 NIEUWSBRIEF VAN NAVIGIA Voorwoord 2 Zoeklicht; Navigia filmt! 3 Marktontwikkelingen 6 - Bezoek aan de zeevaartschool 6 - Navigia en Filipijnse stagiaires 8 - Netherlands Shipping Training Centre 9 Varende schepen 10 Meevaarverslagen 12 Voorschrift 5 16 Stand van zaken nieuwbouw 18 Kort nieuws 20 Navigia is klaar voor de toekomst

2 Voorwoord Navigia is verhuisd! Op de voorzijde van deze Newsline een foto van ons nieuwe pand. Hoewel nog niet alles klaar is, functioneert onze walorganisatie nu vanuit deze nieuwe locatie Hoogkerk. We hebben nu volop de ruimte voor de groei die is ingezet. De invulinstructies inkomstenbelasting waren dit jaar vroeg in het bezit van onze participanten. Hierdoor konden de participanten ruim voor 1 april aangifte doen. Bijkomend voordeel was dat de jaarvergaderingen vroeg in het voorjaar konden worden gehouden. In deze Newsline opnieuw veel interessante onderwerpen. In de rubriek Zoeklicht staat Navigia dit keer zelf centraal. De rederij organiseerde een filmsessie op één van haar schepen in de haven van Rotterdam. De filmbeelden zijn bestemd voor de website en bieden live informatie voor iedereen die meer weten wil. Sjouk Bos, manager investments & communication, was in Rotterdam op de set aanwezig en schreef een boeiend verslag. Door de verwachte krapte op de arbeidsmarkt voor zeevarenden wil Navigia extra investeren in de opleiding van jong en goed opgeleid zeevaartpersoneel. In deze Newsline daarom ruim aandacht voor de diverse initiatieven van de rederij. Een impressie van het bezoek aan de zeevaartschool in het havenplaatsje Galle, Sri Lanka. Verder een verslag van de selectie van acht Filippijnse stagiaires op schepen van Navigia. Ten slotte aandacht voor de opening van het Netherlands Shipping Training Centre in Palompon, Filippijnen en het nieuwe Internaat. Auke Douma en Linda Daling van het crewing department waren ter plaatse aanwezig en tekenden hun bevindingen op. In de rubriek Varende schepen komen dit keer alle schepen van de Navigiavloot aan bod. Ook de respectievelijke charteraars en vaargebieden passeren de revue. Beide meevaarverslagen in deze Newsline maken duidelijk dat meevaren geen luxe cruise is maar het echte zeemansleven. Boeiend geschreven, schetsen ze een realistisch beeld van het dagelijkse leven aan boord. Met dank aan Kees Booij (ms Merwedijk) en Peter Spijkerman en Nel Hogenboom (ms Veersedijk). Het belang van een goede uitkijk wordt nogal eens onderschat. Het verwaarlozen van de uitkijk is echter de hoofdoorzaak van strandingen en aanvaringen op zee. Klaas van Dokkum licht het belang van Voorschrift 5 toe. Er wordt hard gewerkt aan de uitbreiding van de Navigiavloot. De Indiase Chowgule werf leverde het afgelopen halfjaar twee nieuwe multi-purpose schepen op. Op de Chinese Penglai Bohai Shipyard vordert de bouw van onze multi-purpose schepen gestaag. In de rubriek Nieuwbouw een overzicht van alle activiteiten en een inventarisatie van de schepen die op stapel staan. In Kort nieuws staan we stil bij de oplevering van het ms Vechtdijk door de Indiase Chowgule werf. Verder aandacht voor de verhuizing van Navigia naar haar nieuwe hoofdkantoor. Ook informeren wij u over de vernieuwde website van de rederij. Als laatste onderwerp van deze Newsline de succesvolle samenwerking tussen Navigia en Van der Velde stuurmachines en roeren. Waarom is de samenwerking tussen beide partners in groei zo n succes? Twee direct betrokkenen geven hun visie. In de rubriek Zoeklicht staat gewoonlijk één van de Navigiamedewerkers centraal. Deze keer schotelt Newsline u iets geheel anders voor. Wat dacht u van een heuse filmsessie aan boord van één van de Navigiaschepen? Sjouk Bos, investments & communication (voorheen: cvbeheer/pr en communicatie), was aanwezig op de Rotterdamse set en doet verslag. De redactie van Newsline wenst u veel leesplezier! 2 Newsline

3 ZOEKLICHT: NAVIGIA FILMT AAN BOORD VAN HET MS VEERSEDIJK Door Sjouk Bos, manager investments & communication Vandaag gaan we filmen op het ms Veersedijk. Samen met cameramannen Alex en René die verantwoordelijk zijn voor het creatieve werk. Kapitein Berk en 2 e officier Oleksandr Mykytyuk van het ms Veersedijk staan ons bij. Het ms Veersedijk ligt in de haven van Rotterdam, waar het bij verschillende terminals containers moet laden en lossen. De bedoeling is dat wij een filmische impressie maken van de bedrijvigheid op het rond het schip. De film is bestemd voor de vernieuwde website van Navigia. Ze geeft bezoekers van de site een live indruk van hoe het een groot schip van de rederij in de praktijk vergaat. Van te voren is een globaal schema voor laden en lossen bekend, maar dat kan ook heel anders lopen dan gepland. Ik ben nog maar net uit mijn woonplaats Grou vertrokken, of ik krijg kapitein Berk al aan de lijn. Hij vertelt dat het schip vertraging heeft opgelopen; het ligt nog bij de Maerskterminal. Het filmschema moet dus worden aangepast. Ik overleg met de filmploeg over verandering van schema. We besluiten de overtocht van het schip van de Maerskterminal naar de volgende haven ECT Home te filmen. Dat is een tocht van ongeveer twee uur. Bij dit zonnige weer levert dat vast prachtige beelden op. Tegelijk met cameramannen René en Alex kom ik bij de Maerskterminal aan. Bij de bezoekers- en cargologe moeten we stoppen en worden onze personalia gecontroleerd. Onze komst is bekend. Collega Jan Cremer, die ook het meevaren van de participanten verzorgt, heeft ons van te voren aangemeld. We mogen doorrijden. Op de kade voor ons verrijst het silhouet van het enorme schip. De kranen zwaaien langs de blauwe hemel en voeren containers af en aan. Een geweldig gezicht! Meteen rijdt een security autootje met zwaailichten naar me toe: heeft u toestemming om te filmen? Jazeker! Na even onderhandelen mag m n auto aan de kade blijven staan en kunnen we aan boord. Ik heb een gebaksdoos met Friese oranjekoek bij me, voor de bemanning. Vlak voordat ik de gangway opstap, waait de deksel van de doos! Dat is een mooi gezicht! Nu hebben de Filippijnse matrozen meteen zicht op de Friese traktatie. Een van hen neemt de Newsline 3

4 doos van me over en levert deze af bij de kok. Alex is achter mij aan gekomen en begint - eenmaal aan boord - direct te filmen. René is beneden op de kade blijven staan. Hij zal het vertrekkende schip van daar af filmen. Op de brug ontmoeten we kapitein Coen Berk, 2 e officier Oleksandr Mykytyuk en de loods. Oleksandr Mykytyuk zal ons het schip laten zien. Al snel blijkt dat cameraman Alex met heel andere ogen naar het schip kijkt dan Oleksandr en ik. Voortdurend blijft hij achter om een lijnenspel vast te leggen of om het schip te filmen vanuit een bijzondere hoek. Oleksandr, die door is gelopen, kijkt weer heel anders naar het schip dat zijn woon- en werkplek is en constateert dat het vast geen film for seamen wordt. Wanneer we de kombuis binnenlopen, is de kok al bezig met het avondeten. Vandaag staat er nasi op het menu. We vervolgen onze tocht door nauwe gangetjes. Zo n camera is toch wel een onhandig ding! Alex zeult het bakbeest over de smalle trapjes. Oleksandr sleept met het zware statief. Zo komen we gedrieën in de machinekamer aan. Net als elders op het schip, is alles hier spik en span. Onder het genot van oorverdovend lawaai legt 2 e engineer Hardiyenko Oleksy ons de werking van de hoofdmotor uit. Na de machinekamer is het voordek van het ms Veersedijk aan de beurt. Aan dek halen Alex en Oleksandr de gevaarlijkste capriolen uit. You keep the camera, I keep you roept Oleksandr tegen de cameraman, die als een acrobaat met de camera over de voorsteven hangt. Ik weet het nu zeker: het worden prachtige beelden en het wordt een interessante film! Hierna demonstreert Oleksandr ons het machinaal opschieten van de trossen. Hij vertelt dat hij uit de Oekraïne komt en zijn eerste reis met een schip van Navigia maakt. Hij is nu een maand aan boord en zal nog drie maanden blijven. Hierna keert hij voor vier maanden terug naar huis. Na zijn verlof wil Oleksandr graag opnieuw voor Navigia varen daar is hij nu al achter! Het bevalt hem uitstekend bij de rederij. Hij hoopt dat Navigia net zo tevreden is. Via de portofoon laat de kapitein weten dat we over vijftien minuten bij de terminal van ECT Home arriveren. Oleksandr legt uit dat hij zich moet verkleden voor het afmeren en laden/lossen 4 Newsline

5 van het schip en neemt haastig afscheid van Alex en mij. Wij nemen onze posities op de brug weer in, zodat we het aanmeren van het schip van bovenaf kunnen filmen. Wanneer we de terminal naderen, zien we René op de kade staan. Hij filmt hoe het schip door kapitein Berk tussen twee andere containerschepen door naar de wal wordt gemanoeuvreerd. Dan zijn we klaar, o nee toch niet! Nog snel een paar shots van de containers die aan boord worden gezet. René kan er geen genoeg van krijgen. Dan is al het werk gedaan en zijn we klaar. Wanneer ik afscheid neem voel ik me voldaan. Ik ben tevreden over onze sessie en verheug me op de beelden van het schip en de haven van Rotterdam. De film wordt vast een groot succes! Dan klinkt achter mij een stem, die in onvervalst Rotterdams schreeuwt: heeeee, jij daaaaar, jaaaaaa jij, pleur het daar maar neer! Heeft u toestemming om te filmen? Jazeker! Nieuwsgierig na het resultaat? Kijk onder meevaren participanten op Newsline 5

6 Bezoek aan de Zeevaartschool in Galle, Sri Lanka Navigia Auke Douma en Linda Daling, crewing Van de zestien Navigiaschepen die op dit moment in de vaart zijn, zijn er vier die volledig door Sri Lankese bemanningsleden worden bemand. De nieuwe bemanningsleden worden opgeleid door het Mercantile Seamen Training Institute. Auke Douma en Linda Daling van de afdeling crewing reisden af naar Sri Lanka en namen een kijkje op het opleidingsinstituut. 6 Newsline

7 m a r k t o n t w i k k e l i n g e n Wanneer we in Colombo (Sri Lanka) aankomen, hebben we een turbulente vliegreis achter de rug. Gelukkig volgt nu een prachtige autotocht. Een kleine vier uur lang rijden we in zuidwestelijke richting langs de kust naar het uiterste puntje van het eiland. In het plaatsje Galle, op een prachtige locatie en direct aan zee, ligt het doel van onze reis: de campus van het Mercantile Seamen Training Institute (MSTI). Het instituut vormt één geheel met the Dutch Fort van Galle. Heel opmerkelijk. De geschiedenis van het Mercantile Seamen Training Institute gaat terug tot In dat jaar werd het instituut opgericht door de Mercantile Shipping Compagny (MSCL). De MSCL zelf bestaat sinds Het is een onderneming met 49% Duitse aandeelhouders. Ook de directeur van de zeevaartschool is een Duitser. Kapitein Horst V. Endlich is inmiddels ruim 20 jaar verantwoordelijk voor het traininginstituut. In 2004 werd Sri Lanka getroffen door een zware Tsunami. Naast de grote financiële en emotionele schade die het eiland te verwerken kreeg, kreeg ook de zeevaartschool een zware klap te verwerken. Het zeewater steeg ruim vier meter en verwoestte een groot deel van het trainingsinstituut. Dankzij voornamelijk Duitse bijdragen is het instituut intussen volledig hersteld en beschikt het weer over de noodzakelijke praktijkleermiddelen, zoals reddingsboten en radioapparatuur. Volgens kapitein Horst V. Endlich is dit het enige positieve effect van de Tsunami geweest. De campus van het MSTI is zo gebouwd dat het instituut kan functioneren als een schip. Het hoofdgebouw beschikt over offices, een messroom en een crew mess-room. Daarnaast zijn er trainingsruimtes, workshopruimtes, een machinekamer, een power generator, watertanks en wasruimtes. In een tweede gebouw bevinden zich de klaslokalen. Voor de school ligt een open terrein dat direct aan de zee grenst; hier kunnen de diverse vaardigheden in de praktijk worden geoefend. Het MSTI kent afzonderlijke trainingsprogramma s voor deck ratings, engine ratings en catering ratings. Iedere training begint met een uitgebreide selectie. Deze vindt intern plaats, opdat de cadetten direct kunnen wennen aan het leven aan boord. Na de selectie volgt een korte eerste leerfase op de zeevaartschool, waarin de nieuwkomers zich de basisbeginselen van de zeevaart moeten eigen maken. Aansluitend gaan ze vijftien maanden naar zee. In deze fase worden ze begeleid door een speciaal On Board Trainings Programme. Na de periode op zee keren de cadetten voor drie maanden terug naar school, om opnieuw lessen te volgen en hun examens te doen. De hele opleiding door krijgen de cadetten uiteenlopende studieonderdelen aangeboden, waaronder zeer veel Engelse les. Hierdoor, en doordat er op school uitsluitend Engels wordt gesproken, is hun beheersing van het Engels opvallend goed. De opleiding aan het MSTI kan bogen op een hoog slagingspercentage. Van de 80 studenten die jaarlijks worden toegelaten, slaagt vrijwel iedereen. Na het afronden van hun opleiding kunnen de cadetten kiezen: of meteen aan slag of verder studeren voor de rang van officier (sinds kort kunnen ze hiervoor behalve in Australië ook op Sri Lanka zelf terecht). Door de gunstige arbeidsmarkt en arbeidsvoorwaarden geven de meesten de voorkeur aan het eerste en gaan direct als dekcadet aan de slag. Dit is jammer, want de economie van Sri Lanka en de zeevaart zitten te springen om goed opgeleide officieren. Een goede doorstroming naar hogere functies is bovendien gezond: het levert nieuwe arbeidplaatsen op de werkvoer op. Newsline 7

8 Navigia plaatst acht Filippijnse stagiaires Navigia Shipmanagement BV heeft een uitgebreid nieuwbouwprogramma, waardoor er voortdurend vraag is naar jong en goed opgeleid zeevaartpersoneel. Om ook in de toekomst over voldoende gekwalificeerde mensen te kunnen beschikken, wil de rederij haar betrokkenheid bij het opleiden van personeel intensiveren. Een van de middelen hiertoe is het uitbreiden van het aantal stagiaires aan boord. Crewing agent Auke Douma bezocht de selectiedagen van het Filippijnse Palompon Institute of Technology (PIT) en contracteerde acht stagiaires voor de rederij. Hieronder volgt zijn verslag. 8 Newsline

9 Het aantal Nederlanders met een zeevaartopleiding loopt de afgelopen decennia steeds verder terug. Om hier verandering in te brengen heeft de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) diverse initiatieven ontplooid, die echter - mede door de economische situatie - onvoldoende resultaat hebben gehad. De redersvereniging is daarom naar alternatieven gaan zoeken en is in dit kader een samenwerkingsverband aangegaan met de zeevaartschool van het Palompon Institute of Technology (PIT). Het PIT, dat op het Filippijnse eiland Leyte ligt, omvat naast een afdeling scheepvaart ook een afdeling chemie, ICT en administratie, en is met zijn studenten één van de economische motoren van de regio. Het zeevaartonderwijs bij het PIT is Engelstalig, monodisciplinair en vergelijkbaar met het Nederlandse MBO-zeevaartonderwijs. De opleiding tot stuurman en scheepswerktuigkundige beslaat drie schooljaren en sluit af met een stagejaar. Het Rotterdamse Scheepvaarten Transportcollege bewaakt het onderwijsniveau. Derdejaars studenten die geslaagd zijn voor het schoolexamen hebben de gelegenheid om een Nederlands MBO examen af te leggen. Wanneer ze hiervoor slagen, hebben ze toegang tot de selectieprocedure voor stagiaire op een Nederlands schip. Deze selectieprocedure en de verdeling van de beschikbare stageplaatsen vinden plaats onder de regie van de KVNR. De selectiedagen, die onlangs plaatsvonden, waren een goot succes. Maar liefst vijftien Nederlandse rederijen waren naar Palompon gekomen en van de 166 kandidaten konden er 150 als stagiaire worden geplaatst. Namens Navigia Shipmanagement BV was crewmanager Auke Douma bij de selectiedagen aanwezig. Hij selecteerde acht stagiaires voor de rederij: zes stuurman stagiaires en twee scheepswerktuigkundige stagiaires. Begin juni zijn deze stagiaires geplaatst op de stage-schepen van rederij. Evenals de andere stagiaires van Navigia worden ze intensief begeleid door de scheepsleiding en de afdeling crewing van de rederij. Opening Netherlands Shipping Training Centre en Internaat In het Filippijnse Palompon vond onlangs de opening plaats van het Netherlands Shipping Training Centre (NSTC) en het bijbehorende Internaat. De opening werd verricht door mevrouw D.T. Combista (President Palompon Institute of Technology (PIT), de heer R.G. Brinks (ambassadeur van Nederland in de Filippijnen) en de heer A. Korteland (voorzitter Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) en voorzitter Bestuur NSTC). Diversevertegenwoordigers van Nederlandse rederijen waren aanwezig waaronder manager crewing Auke Douma waren bij de opening aanwezig. Het Netherlands Shipping Training Centre (NSTC) is een gezamenlijk initiatief van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR), het Rotterdamse Scheepvaart- en Transportcollege en het Palompon Institute of Technology (PIT). Doel van de (Filippijnse) stichting is om studenten van het PIT de gelegenheid te bieden een aantal aanvullende cursussen in Palompon zelf te volgen. Deze aanvullende cursussen zijn verplicht evenals het afleggen van een Filippijns staatsexamen om de Filippijnse vaarbevoegdheid als wachtofficier te verkrijgen. Alle trainingsprogramma s zoals proficiency in survival craft and rescue boats, advanced fire fighting en GMDSS general operator voldoen aan de internationale richtlijnen en sluiten aan op de wensen van de Nederlandse vloot. De instructeurs die de trainingen geven, zijn speciaal opgeleid door het Rotterdamse Scheepvaart- en Transportcollege. Tegelijk met de oprichting van het NSTC is er met financiële steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken een Internaat gebouwd. Dit Internaat is bestemd om de studenten van het NSTC te huisvesten. De reguliere studenten van het PIT worden op de gebruikelijke wijze bij gastgezinnen in Palompon ondergebracht. Newsline 9

10 HET LAATSTE NIEUWS Varende schepen ms Merwedijk ms VEERSEDIJK ms SIRRAH ms AMSTELDIJK ms Spaarnedijk ms WMS Amsterdam ms WMS Rotterdam ms WMS Vlissingen ms WMS GRONINGEN ms WMS HARLINGEN ms MARNEDIJK ms DAMSTERDIJK 10 Newsline ms Eemsdijk ms Dinteldijk ms Vechtdijk ms VeERSEdijk

11 Navigia heeft op dit moment vijftien schepen in de vaart, waarvan twaalf containerschepen en drie bulkcarriers. De containerschepen zijn ondergebracht bij zes verschillende charteraars, waarvan vijf schepen bij Unifeeder en drie schepen bij SYMS. De resterende vier containerschepen varen voor respectievelijk B.G. Freight, Mac ANDREWS, OOCL en MSC. De drie bulkcarriers - de ms Damsterdijk, Dinteldijk en Vechtdijk - varen op de spotmarkt (waar schepen per reisopdracht worden bevracht) en doen wisselende havens over de hele wereld aan. Onderstaand schema zet alle schepen, charteraars en bestemmingen nog eens overzichtelijk voor u op een rij. c h a r t e r a a r c h a r t e r ms MERWEDIJK Unifeeder Hamburg - Helsingborg - Gothenburg - Bremerhaven ms VEERSEDIJK Unifeerder Antwerpen - Rotterdam - Gothenburg - Helsingborg ms SIRRAH Unifeeder Hamburg - Bremerhaven - Kopenhagen - Helsingborg ms AMSTELDIJK B.G. Freight Rotterdam - Dublin - Rotterdam ms Spaarnedijk Mac ANDREWS Bilbao - Sheerness - Rotterdam - Bilbao ms WMS Amsterdam Syms Nagoya - Lianyungang - Qingdao - Nagoya ms WMS Rotterdam Syms Kobe - Iwakuni - Shanghai - Osaka ms WMS Vlissingen Syms Lianyungang - Qiangdao - Osaka - Kobe ms WMS GRONINGEN Unifeerder Hamburg - Riga - Klaipeda - Bremerhaven ms WMS HARLINGEN OOCL Hull - Grangemouth - Southampton - Hull ms MARNEDIJK Unifeeder Bremerhaven - Hamburg - Kopenhagen - Bremerhaven ms Eemsdijk MSC Algerije - Spanje ms DAMSTERDIJK vrije vaart Europa ms Dinteldijk vrije vaart Europa ms Vechtdijk vrije vaart Europa Newsline 11

12 geen luxe cruise, maar het echte zeemansleven! drie enthousiaste verhalen Ook voor dit nummer van NewsLine ontving de redactie weer enkele verslagen van participanten die een reis op een van de Navigiaschepen hebben meegemaakt. Drie verslagen van reizen in november en december Goed geschreven, onderhoudende verhalen, maar zeer gedetailleerd en helaas te lang om helemaal af te drukken. U krijgt dus een bewerking. Een samenvatting van Een ervaring die we niet hadden willen missen, Een reis die we als heel bijzonder hebben ervaren en Vijf fascinerende dagen. Aan boord van de VEERSEDIJK Eindelijk Na jaren wachten is het dan toch zover gekomen. We gaan meemaken hoe alles in z n werk gaat bij een containerfeeder. We zijn nieuwsgierig naar het laden en lossen, naar het varen en naar de bemanning. Onze reis begint met iets wat we de komende week goed zullen leren kennen: vertraging! Vanwege het slechte weer vertrekken we niet op 16, maar op 18 november. Eerst maken we kennis met onze hut, die groter is dan we hadden gedacht. Daarna ontmoeten we de bemanningsleden, een gemengd gezelschap uit de Philippijnen, Rusland, de Oekraïne en Zweden. We redden ons prima in het Engels. Eerst krijgen we een rondleiding over het schip en uitleg over de reddingsmiddelen. Uiteindelijk vertrekken we pas echt op maandag de 19 e, met de complete containerlading aan boord. 12 Newsline

13 Niet aan wal Rustig varen we naar Gothenburg en vervolgens naar Arhus. Jammer dat we in beide plaatsen niet van boord kunnen. Een loods hebben we niet nodig. Onze Zweedse kapitein Lennart Fredriksson bezit zelf de papieren om naar binnen te varen. Op weg naar Felixtowe. Bremerhaven staat gepland, maar slaan we over omdat we al zoveel vertraging hebben opgelopen. Een volgend schip zal de containers die blijven staan wel meenemen. We houden zo n 900 ton aan lading over. In de nacht van 23 november worden we wakker. Het schip slingert zo dat we ons moeten vasthouden in bed om niet gelanceerd te worden. Dat heb je met zo n geringe lading. We worden gelukkig niet zeeziek en genieten van deze ervaring. Een wonder dat alle containers soms vier hoog op de luiken blijven staan. Bij Felixtowe ankeren we op zee, de ligplaats is niet vrij. Direct lossen en weer zeewaarts. Ook hier niet aan wal geweest. Wachten Wanneer we voor de kust van Hoek van Holland aankomen, moeten we ook daar wachten. Er liggen minstens dertig andere schepen die naar binnen willen. De wind is opgestoken en de loodsdienst is gestaakt, zodat de kapitein zelf naar de ingang van de Nieuwe Waterweg vaart, waar de loods alsnog aan boord komt. Onze reis eindigt op de losplaats bij de ECT home terminal in de Prins Willem Alexander haven in Rotterdam, 24 november, 24 uur. Anders, maar wel mooi! Inmiddels kijken we terug. Onze reis was anders dan verwacht, maar daarom niet minder geslaagd. Aan nieuwe indrukken geen gebrek. We hebben veel opgestoken van het reilen en zeilen van een containerfeeder als de Veersedijk. De bemanning eet bijvoorbeeld niet, zoals wij dachten, in twee ploegen. Iedereen rent op zijn eigen tijd naar binnen, eet in vijf minuten en rent weer weg. Bij deze bemanning was er onderling weinig contact, maar de communicatie met ons was uitstekend, zowel over het schip en de reis als over privézaken. Dat we niet aan wal konden gaan was jammer, vooral omdat de kapitein vertelde dat dit vaak genoeg wel kan. Opdrachten van de charteraar hebben nu eenmaal altijd voorrang. We wisten dat we niet op een cruiseschip zaten. Wel hebben we bedacht dat die lange wachttijden al met al veel geld moeten kosten. Kortom: wij kunnen iedere participant aanraden een keer mee te varen als de gelegenheid zich voordoet. Kanttekening is volgens ons dat je redelijk gezond moet zijn en veel leesvoer bij je moet hebben. Peter Spijkerman en Nel Hogenboom Newsline 13

14 Mee met de MERWEDIJK Welkom Aan de Eurogate kade in Hamburg ligt de Merwedijk er prachtig bij, haast als nieuw. Mijn hart slaat een slagje over, zo n mooi schip met een Nederlandse vlag achterop.en daarvan is ongeveer 10 centimeter van mij! Ik word ontvangen met koffie, zelfgebakken cake en slagroom en maak kennis met een rustige, gezellige man, kapitein Busch. Daarna, in mijn hut, voel ik me heel belangrijk: een zitkamer met bureau en hoekbank, een aparte slaapkamer met twijfelaar en nóg een bureau en een badkamer met douche, wastafel en toilet. Ook de middagmaaltijd overtreft mijn verwachtingen. Sir, noemt de kok mij bij het opdienen. Hij serveert de zakken drop die ik voor de bemanning heb meegenomen in schalen. Snel en zorgvuldig werken Het laden gebeurt snel, het volgende schip ligt al klaar om onze plaats in te nemen. Onze professionele ontmeerders hebben blauwe autootjes, de oranje auto s van de concurrent staan al klaar om onze opvolger vast te leggen. Het laden gebeurt ook zorgvuldig, de kapitein laat een flatcontainer achter die open is van boven en niet opnieuw gestuwd kan worden. Het valt me op dat een heel schip verplaatsen naar een plek verderop, 20 minuten varen, blijkbaar goedkoper is dan containers naar de andere kade brengen. Grote Hollanders Mijn wekker heb ik op half zes gezet, ik wil erbij zijn wanneer we vertrekken. Om kwart over vijf word ik wakker, verdorie we varen al! Nou dan blijf ik maar liggen. We varen de Elbe af naar de ingang van het Kieler kanaal. De passage duurt acht uur en zorgt voor veel bedrijvigheid. Ik heb nog nooit zoveel loodsen bij elkaar gezien in zo n korte tijd! Het kanaal is gegraven in 1895, voor de oorlogsvloot van Keizer Wilhelm. Jaarlijks gaan er wel schepen door. Wij zijn behoorlijk groot, we horen tot categorie 4 en hijsen daarom de zwarte zak. Van ons groepje zijn wij het snelste schip en 14 Newsline

15 dus mogen we voorop varen. Wel moeten we wachten op een plek waar ons schip en een ander Nederlands schip categorie 6 elkaar niet kunnen passeren: Die Holländer sind die grösste, zegt de Duitse loods. Goede contacten Ik heb het goed aan boord. De maaltijden zijn overvloedig en heerlijk klaargemaakt. Mijn contacten met de bemanning verlopen soepel. Een Filippijnse matroos roept mijn hulp in bij het in werking krijgen van een nieuwe opwaardeerkaart in zijn mobiele telefoon. De Oekraïense 1 e officier Michael laat mij zien hoe je een van tevoren ingeplande route vaart. Kapitein Busch waarschuwt mij als er iets bijzonders waar te nemen valt zoals een gigantische brug met verlichte pijlers bij nacht. Idioot gezicht die auto s die hoog over ons heen rijden. Pedro, de kok uit Manilla die veel op Nederlandse schepen heeft gevaren, showt zijn kennis van onze taal: Goede morgen, eet smakelijk, dank u wel Ik leer dat dank u wel in het Filippijns Salamat is, van salamat datang. Ik kan in het Maleis nog tellen tot tien, het wordt reuze gezellig. De 3 e officier spreekt met mij de veiligheidsregels door nadat ik van hem gedaan gekregen heb dat ik gauw een paar foto s mag nemen op de kade van Frederica. Okay, I ll watch you, zegt hij, maar ik moet wel direct terugkomen. De safety regulations zijn streng sinds 9/11, vind ik. Company policy, sir. Indrukwekkend Het loskomen van de kade gebeurt met een sleepboot. Windkracht 6, dwars op het schip. De sleepboot maakt voor aan het schip vast, de boegschroef moet geholpen worden. Buitengaats gaat het pas echt waaien, windkracht 8. Eerst blijft het schip rustig liggen, maar dan begint het een beetje te rollen, op de brug gaan we zo n anderhalve meter op en neer. Iedereen kijkt uit naar een visserschip dat overdue, te laat, is. In Arhus aangekomen doet de loods zelf de manoeuvre op de brugvleugel. Het valt me op dat veel loodsen alle moeilijke manoeuvres met het schip zelf uitvoeren, heel knap. Wat ook indrukwekkend is, is de machinekamer. Oordoppen op en samen met Sergey uit Sint Petersburg - Dick Advocaat! - mag ik alles bekijken. Het ziet er ruim en schoon uit. De grote MAN hoofdmotor, 8000 pk valt op. Good German machine, volgens Sergey. Op dat moment belt de kapitein: of ik boven kom kijken. Sergey maakt nog gauw een grap over Jeltsin: van boven wit (haar), in het midden blauw (ogen), daaronder rood (drankneus), kortom de Russische vlag! Dan ren ik weg, want tussen de machinekamer en de brug bevinden zich negen verdiepingen. Afscheid De hele reis door maak ik foto s en film. Vaak komen de bemanningsleden hun adres geven om zo mijn foto s te kunnen ontvangen. Ik wil een groepsfoto maken met iedereen erop, wat niet meevalt met al die verschillende diensten. Maar het lukt. Ik vertel het gezelschap over Sinterklaas en geef iedereen een chocoladeletter M en een envelopje met zijn naam erop. De kapitein beloof ik een film van de reis. Als afscheidscadeau krijgt hij een fles wijn en een onderhoudende video. Hij heeft mij prettig gezelschap gevonden, zegt hij. Nou dat is wederzijds. Zijn betrokkenheid blijkt wel uit het feit dat hij in februari 2008 met pensioen mag, maar graag nog een poosje doorwerkt. Ik moet afscheid nemen, maar misschien kan ik het schip en zijn bemanning over een paar weken wel bezoeken in Rotterdam. Dan vertrek ik van de Merwedijk, na vijf fascinerende dagen, met 150 foto s en bijna anderhalf uur film. Kees Booij Newsline 15

16 voor schrift 5 Toelichting bij voorschrift 5 Door Klaas van Dokkum, auteur van lesboeken voor maritieme opleidingen In onze vorige Newsline stond een artikel van de hand van Klaas van Dokkum over stabiliteit. Deze keer een lesje over 'Uitkijk' op zeeschepen, uit één van zijn lesboeken. Wij kozen voor het hoofdstuk 'Voorschirft 5 Uitkijk'. Algemeen Voorschrift 5 is een kort voorschrift dat op het eerste gezicht weinig aan duidelijkheid overlaat. Theoretisch heeft men het voorschrift snel aangeleerd. De praktijk leert echter dat goede uitkijk houden meer inhoudt dan alleen maar kennis genomen te hebben van dit voorschrift. De meeste aanvaringen en strandingen worden namelijk veroorzaakt door het niet of verkeerd toepassen van voorschrift 5 Uitkijk. Grote variatie in (omgevings) omstandigheden per schip. De wijze waarop de OOW (officier van de wacht - officer on watch) van een schip zijn taak moet uitvoeren is van schip tot schip zeer verschillend. Men kan over het algemeen goed de eigen situatie inschatten, maar helaas is het vaak zo dat men geen idee heeft van de situatie waarin de ander zich bevindt. De manier van uitkijk houden wordt mede beïnvloed door de omstandigheden waarin de OOW zich bevindt, zo zal: de OOW op een grote tanker in alle rust zijn (uitkijk) taken op de brug kunnen uitvoeren bij windkracht 7, maar zal de OOW van bijv. een klein vissersschip in de nabijheid van deze tanker blij zijn als hij zich op zijn slingerende schip staande kan houden; de OOW op een containerschip een heel ander beeld van zijn directe omgeving hebben dan een zich in de buurt bevindende zeilende vrachtvaarder; de OOW op een modern passagiersschip een veelheid aan instrumenten tot zijn beschikking hebben terwijl de in de buurt zijnde prauwen alleen zon en wind als beschikbare middelen hebben. In bovenstaande en vele andere voorbeelden zou de omstandigheid waarin de OOW zich bevindt, de wijze van uitkijken niet mogen beïnvloeden. Toch zullen de heersende omstandigheden en beschikbare middelen in de praktijk een verschillend begrip en uitvoering van het begrip goede uitkijk teweegbrengen. Elke OOW zal de intentie hebben goede uitkijk te houden zodanig dat er geen direct gevaar voor aanvaring ontstaat waardoor de veiligheid van de medeopvarenden in gevaar gebracht kan worden. De stuurman op een zeilschip of klein vissersschip zal, in de directe omgeving van grote schepen, zich sneller bedreigd voelen dan de stuurman op een groot schip. In dit soort situaties zal de intensiteit van het kijken en luisteren op kleine schepen waarschijnlijk anders zijn dan op grote schepen. Voortdurend moet in het oog worden gehouden dat de bepalingen ter voorkoming van aanvaringen op zee van toepassing zijn op alle zeegaande schepen. Er varen op de wereldzeeën veel minder goed uitgeruste schepen dan schepen die zijn uitgerust met geavanceerde elektronische plotsystemen Verwaarlozen van de uitkijk Sommige OOW s denken dat het verantwoord is de uitkijk voor korte of langere tijd te verwaarlozen. Men denkt (onterecht) de situatie wel te overzien. Omstandigheden in en buiten het schip kunnen echter zo snel veranderen dat het veronachtzamen van de uitkijk onverantwoord is. Bij calamiteiten bleek vaak de oorzaak: tijdelijk de brug onbemand; in slaap vallen; het verrichten van werkzaamheden op de brug; afgeleid worden door computer, radio en/of televisie; afgeleid worden door andere personen op de brug ( niet praten met de bestuurder ) waarbij de andere persoon nogal eens de extra uitkijk is; teveel vertrouwen hebben op radaralarmen; het verkeerd inschatten van het zicht; men denkt vaak dat er meer zicht is dan in werkelijkheid. 16 Newsline

17 Relatie brugbezetting en het houden van goede uitkijk. Het aantal personen dat op de brug aanwezig moet zijn voor het houden van goede uitkijk kan variëren tussen één en meerdere. Soms is er geen keus vanwege de beperkte ruimte die beschikbaar is voor de navigatie. Staat iemand alleen op de brug dan is een absolute noodzaak dat deze het wachtalarm aan heeft staan. Het niet aanzetten van het wachtalarm mag niet beïnvloed worden door redenen als: de functie van de betreffende persoon; dag of nacht; ik val nooit in slaap ; het verstoort de aandacht ; er zijn al genoeg alarmen op de brug. De OOW is verantwoordelijk voor het houden van goede uitkijk. Wordt de OOW teveel afgeleid door werkzaamheden die hij/zij op de brug moet uitvoeren en die tot gevolg hebben dat het houden van goede uitkijk verstoord wordt dan is de OOW verplicht om deze werkzaamheden door anderen te laten uitvoeren. Indien deze werkzaamheden (zoals VHF contact, oftewel marifooncontact, navigatie informatie enz.) een relatie hebben met het houden van goede uitkijk dan moet de verantwoordelijke persoon hierover geïnformeerd worden. Van wie deze extra informatie ook afkomstig is, alleen de OOW is en blijft verantwoordelijk. Extra informatie kan onder meer komen van: stuurlieden en/of kapitein; extra uitkijk; loods; Vessel Traffic Service. Deze informatie, die de verantwoordelijke persoon krijgt, moet een directe relatie hebben met het houden van goede uitkijk. Wijze van uitkijken Er is een verschil in de manier van uitkijken op schepen die geen radar (A) hebben en die wel radar(s) (B) hebben. A Heeft een schip geen radar dan zal men visueel moeten uitkijken. Wordt het uitzicht belemmerd door masten of andere obstakels dan zal men een extra uitkijk moeten plaatsen. Men moet permanent rondom zicht hebben, alleen of met extra uitkijk. Op deze schepen speelt het luisteren ook een belangrijke rol. Voorbeelden: Op een zeilschip kan men vaak onderdeks de trillingen van andere (werktuiglijk voortbewogen) schepen goed horen. Vooral op de oceaan kan een zeilschip een ander schip vaak eerder horen dan zien. Anderzijds kan bij veel wind de tuigage zoveel lawaai maken dat goed luisteren belemmerd wordt. B Gebruikt men radar dan behoort het uitkijken een voortdurende wisselwerking te zijn tussen visuele uitkijk en waarnemingen verkregen van de radar: Zodra men met het oog een object waarneemt moet men controleren op het radarscherm of dit object ook een echo geeft. Ziet men regelmatig een met het oog waargenomen echo niet op het radarscherm, dan moet men zich afvragen of de radar wel goed ingesteld is. Ziet men op het radarscherm een echo dan moet men visueel controleren of dit overeenkomt met de indruk die men van het radarbeeld van dit object heeft verkregen. Voordeel van bovengenoemde werkwijze: Men houdt zich scherp voor wat betreft het eigen waarnemingsvermogen. Voortdurende controle van het zelf ingestelde radarbeeld. De roerganger is geen (extra) uitkijk. Het uitzicht vanaf een supertanker heeft onder andere de beperking van een blinde hoek recht vooruit. De radar registreert geen rook, dit is alleen waarneembaar met het oog. Het zicht op dit schip wordt gedeeltelijk belemmerd door de deklading. Er zijn extra maatregelen getroffen om dit probleem te ondervangen, onder meer door het plaatsen van een uitkijkpost op het voorschip. De manier van uitkijk kan mede beïnvloed worden door de omstandigheden waarin het schip zich bevindt zoals slecht weer, of door obstakels op het schip zoals masten en tuigage. Newsline 17

18 Stand van zaken Uitstaande orders 18 Newsline

19 nieuwbouw Navigia Shipmanagement BV heeft een pretentieus nieuwbouwprogramma. Zowel in India als in China wordt er hard aan uitbreiding van de Navigiavloot gewerkt. Om welke schepen gaat het en voor wanneer staat de oplevering gepland? Welke schepen kwamen er de afgelopen periode in de vaart? Newsline praat u bij. India De Indiase Chowgule werf leverde het afgelopen halfjaar twee nieuwe schepen op: het ms Dinteldijk en Vechtdijk. Het ms Dinteldijk en Vechtdijk zijn evenals het eerste Navigiaschip dat in India van de helling rolde - het ms Damsterdijk - multi-purpose schepen van ton. Het totale aantal schepen dat de werf voor Navigia bouwde, komt hiermee op drie. Het ms Dinteldijk heeft haar maiden voyage en diverse andere reizen inmiddels achter de rug. Het ms Vechtdijk is in april 2008 opgeleverd en dus nieuw in de vaart. In de rubriek Kort Nieuws in deze Newsline een kleurrijk fotoverslag van de feestelijke tewaterlating van deze jongste telg van de Navigiavloot. De Chowgule werf zal voor Navigia nog drie schepen bouwen: het ms Velserdijk, Voornedijk en Veendijk. Wanneer alles volgens plan verloopt, vindt de oplevering van deze schepen in 2008 plaats. Het totale aantal Indiase schepen komt hiermee op zes. China Ook in China wordt er hard gewerkt aan uitbreiding van de Navigiavloot. De Penglai Bohai Shipyard werkt op dit moment aan de bouw van zes multi-purpose schepen van ton. Het tweede schip - het ms Siegedijk - is voor Navigia bestemd. Op termijn zal de werf een hele serie van deze multi-purpose schepen bouwen. Op de foto s de Penglai Bohia Shipyard en de in aanbouw zijnde scheepssecties. Newsline 19

20 k o r t Ms Vechtdijk opgeleverd Op 29 april jl. werd het ms Vechtdijk opgeleverd. Het ms Vechtdijk is het derde schip dat de Indiase Chowgule werf in opdracht van Navigia heeft gebouwd. Evenals haar twee voorgangsters - het ms Damsterdijk en Dinteldijk - is het een multi-purpose schip van ton. Behalve de drie genoemde schepen zal de Chowgule werf nog drie schepen voor Navigia bouwen: het ms Velserdijk, Voornedijk en Veendijk. Wanneer alles volgens plan verloopt worden deze schepen dit jaar opgeleverd. In bijgaande fotoreportage een kleurrijke schets van de feestelijke tewaterlating van de jongste telg van de Navigiavloot. Website Navigia vernieuwd De website van Navigia is opnieuw uitgebreid. Naast vertrouwde onderwerpen zoals organisatie, emissie en het nieuwsarchief vindt u op nu ook een uitgebreide fleetlist. In de toekomst komt er voor de participanten nog een extra service bij. Via een beveiligde module kunnen zij hun persoonlijke gegevens inzien en een gepersonifieerde invulinstructie downloaden. De redactie van Newsline nodigt u uit om een kijkje te nemen op de vernieuwde site. Beslist de moeite waard! Navigia verhuisd In het u toegezonden verhuisbericht heeft u kunnen lezen dat Navigia op 16 juni haar nieuwe kantoor - aan de A7 (afslag Hoogkerk) - heeft betrokken. Het nieuwe kantoor, dat het oude pand aan de Groningse Stedumermaar vervangt, biedt meer ruimte aan het walpersoneel en is beter toegerust voor de geplande groei van de rederij. Op de voorzijde van deze Newsline een foto van het nieuwe kantoor. De nieuwe adresgegevens vindt u op de achterzijde. 20 Newsline

21 Navigia en Van der Velden: Partners in groei In het bedrijfsmagazine van Van der Velden, leverancier van stuurmachines en roeren, is een artikel geplaatst over de samenwerking met Navigia. Hierbij een verkorte versie. Sinds haar oprichting in 1996 heeft Navigia veelvuldig samengewerkt met Van den Velde stuurmachines en roeren. Peter Bandringa, Senior Fleetmanager bij Navigia, typeert de samenwerking tussen beide partners in groei als volgt: Voor de toekomst staan meerdere nieuwbouwcontracten met Van der Velde op het programma. Het geheim van de succesvolle samenwerking? De prijs/kwaliteitverhouding, concludeert Navigia s Managing Director Jan van Breden. Die speelt een belangrijke rol. Onze ervaring met Van der Velden producten is zeer goed. De flaproeren zijn zeer geschikt voor onze kleinere schepen. Ze maken het mogelijk om zonder sleepboten snel te kunnen manoeuvreren. Service and back-up zijn zeer belangrijk voor ons en Van der Velden heeft bewezen hierin een goede partner te zijn. De prettige samenwerking heeft ertoe geleid dat nu meerdere schepen van Navigia met Van der Velden apparatuur zijn uitgerust. Zo levert Van der Velden BARKE roeren en stuurmachines voor het ms Siegedijk, een 8000 DTW multi-purpose schip dat de Chinese Penglai Bohai Shipyard voor Navigia bouwt. Ook het ms Flevodijk en Friesedijk (880 TEU containerschepen, gebouwd door de Mawei Shipyard) worden door Van der Velden met TIMON roeren uitgerust. Tenslotte zal Van der Velde het ms Amerdijk (1350 TEU containerschip; Sainty Shipyard) van TIMON roeren en Rotary Vane stuurmachines voorzien. w w w.vd v e l d e n.nl Newsline 21

22 advertentie Varen bij een Dijk van een rederij! Navigia Shipmanagement B.V. is een groeiende rederij in Groningen met momenteel vijftien moderne schepen die varen onder Nederlandse en Cypriotische vlag in charter- en in de vrije vaart. De vloot bestaat uit containerfeederschepen tot 880 TEU en multi-purpose schepen tot ton. De komende jaren wordt onze vloot uitgebreid met een aantal nieuwe schepen. Het commerciële, administratieve, technische en nautische beheer wordt door Navigia Shipmanagement B.V. uitgevoerd. Onze rederij kenmerkt zich door een prettige werkomgeving waar teamgeest belangrijk is. Wij zijn voor onze schepen op zoek naar enthousiaste en gemotiveerde: KAPITEINS, HOOFDWERKTUIGKUNDIGEN en STUURMANNEN MET AMBITIE Wij vragen: van kapiteins een vaarbevoegdheid van 3000 GT of all ships; van hoofdwerktuigkundigen een vaarbevoegdheid van 3000 KW of all ships; stuurmannen die binnen afzienbare tijd de stap naar een kapiteinsfunctie kunnen en willen maken; vermogen om aan een internationale bemanning leiding te geven; goede contactuele eigenschappen; goede beheersing van de Engelse taal in woord en geschrift; enthousiasme en motivatie om in teamverband bij te dragen aan een perfecte performance van de schepen en het succes van de rederij. Wij bieden: arbeidsvoorwaarden conform de CAO Handelsvaart tot 9000 GT; een prima overwerktoeslag en een goede reiskostenvergoeding; een planning met vaar- en verlofperioden in goed overleg; uitstekende carrièreperspectieven bij een ambitieuze rederij; een rederij die met u een duurzame relatie wil opbouwen om samen verder te bouwen aan de groei van onze organisatie. Graag ontvangen wij uw curriculum vitae voorzien van een motivatiebrief en referenties per . Het adres is: info@navigia.nl. Voor vragen kunt u contact opnemen met crewing department op telefoonnummer Navigia Shipmanagement B.V. Johan van Zwedenlaan DX Groningen tel +31 (0) fax +31 (0) info@navigia.nl 22 Newsline

23 16 juni 2008 Vanwege de groei van onze organisatie op zee en aan de wal, gaan wij verhuizen! Due to growth of our organisation, both on shore and off shore, we are moving! Da unsere Organisation auf See und an Land gewachsen ist, ziehen wir um! Navigia Shipmanagement BV Johan Van Zwedenlaan DX Groningen P.O. Box BK Groningen T F info@navigia.nl Newsline 23

24 colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van Navigia Shipmanagement B.V. Johan van Zwedenlaan DX Groningen Postbus BK Groningen tel +31 (0) fax +31 (0) investments@navigia.nl Bij de samenstelling van de Newsline is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. Vergissingen en drukfouten zijn echter niet uitgesloten. De Newsline wordt uitgegeven door de Naviga Shipmanagement B.V. Het gebruiken van informatie uit deze Newsletter in elke vorm, mag alleen na schriftelijke toestemming van de Naviga Shipmanagement B.V. oplage 5000 exemplaren Tekstredactie Sjouk Bos Stuyling de Lange Tekstproductie & Advies Olga Schoonheim Ontwerp en vormgeving AIDA bureau voor communicatie, Groningen 24 Newsline

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart Maritiem 2016/2017

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart Maritiem 2016/2017 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart Maritiem 2016/2017 Later hoop ik een heel goede kapitein te worden. In die functie run ik zelfstandig een heel bedrijf, in de vorm van een schip. Dat houdt

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2019/2020

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2019/2020 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2019/2020 Tijdens mijn opleiding liep ik stage op een sleepboot die kraanschepen naar boorplatforms sleept. Daar wil ik later mee verder. Een sleepboot

Nadere informatie

Donderdag 29 nov 2007 Vrijdag 30 november 2007

Donderdag 29 nov 2007 Vrijdag 30 november 2007 Donderdag 29 nov 2007 De wekker gaat om 3.45, ik rij weg van Zoetermeer om 4.30 want het is bijna 500 km naar Hamburg, waar ik tussen 11 en 12 uur word verwacht aan de Eurogate kade. De Merwedijk ligt

Nadere informatie

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2018/2019

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2018/2019 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2018/2019 We maken op school veel sommen. Daarnaast doe je veel met je handen. Je leert een compressor uit elkaar halen en hoe een grote motor werkt.

Nadere informatie

Voorlopig onderzoek naar de gronding van ms Zhen Hua 10 Europoort, 2 februari 2008

Voorlopig onderzoek naar de gronding van ms Zhen Hua 10 Europoort, 2 februari 2008 Datum Voorlopig onderzoek naar de gronding van ms Europoort, 2 februari 2008 2 van 12 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Feitelijkheden 4 2.1 Het schip en de bemanning 4 2.2 Reisgegevens 5 2.3 Het onderzoek

Nadere informatie

KO N I N K L I J K E V E R E N I G I N G VA N N E D E R L A N D S E R E D E R S

KO N I N K L I J K E V E R E N I G I N G VA N N E D E R L A N D S E R E D E R S KO N I N K L I J K E V E R E N I G I N G VA N N E D E R L A N D S E R E D E R S Werken op zee betekent: - De hele wereld zien. - Na de zeevaartschool ben je zeker van een baan. - Een hoog salaris. - Snel

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2017/2018

novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2017/2018 novacollege.nl/maritiem Binnenvaart Zeevaart MARITIEM 2017/2018 Mijn droom is als kapitein op een baggerschip te varen. Ik houd van het water. Ook de afwisseling lijkt me leuk: twee maanden lang onderweg

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Oude Glorie. Evenementen. Nieuwsbrief jaargang 1, nummer 7. Onregelmatig (als er iets te melden valt) 10 september 2015. Website Oude Glorie

Oude Glorie. Evenementen. Nieuwsbrief jaargang 1, nummer 7. Onregelmatig (als er iets te melden valt) 10 september 2015. Website Oude Glorie Oude Glorie Nieuwsbrief jaargang 1, nummer 7 Onregelmatig (als er iets te melden valt) 10 september 2015 Website Oude Glorie De een is op weg naar het volgende evenement, de ander ligt al weer in de thuishaven.

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Groep 7 - Varen over de Westerschelde

Groep 7 - Varen over de Westerschelde Leerkrachtinformatie Groep 7 - Varen over de Westerschelde Lesduur:90 minuten (in tweetallen) DOEL De leerlingen weten welke type schepen er over de Westerschelde varen; hebben onderzocht hoe de stabiliteit

Nadere informatie

Ik vind zelf dat ik best veel geleerd heb vooral over het touwwerk, had de week alleen iets anders willen beginnen.

Ik vind zelf dat ik best veel geleerd heb vooral over het touwwerk, had de week alleen iets anders willen beginnen. De week op de morgenster, Maurits cleijne. Ik begon de week met een heel goed gevoel over deze tocht naar engeland, had er zeer veel zin in, en ging er voor. Toen ik de eerste dag op de morgenster kwam

Nadere informatie

7 e bericht van zeevarenden Vrijdag 2-6-2011. We spreken inmiddels al effe Zweeds.

7 e bericht van zeevarenden Vrijdag 2-6-2011. We spreken inmiddels al effe Zweeds. 7 e bericht van zeevarenden Vrijdag 2-6-2011 We spreken inmiddels al effe Zweeds. We zitten inmiddels boven de 55 e breedte graad. Donker wordt het niet meer en de langste dag moet nog komen. Het is een

Nadere informatie

Laat de teleurstellingen van vandaag nooit de dromen van morgen overschaduwen

Laat de teleurstellingen van vandaag nooit de dromen van morgen overschaduwen 22 e jaargang februari/maart 2014 No139. VAN DE REDACTIE Voor u ligt weer een nieuw exemplaar van uw clubblad Samengesteld door uw redactie en vrijwilligers die bereid waren om even een beetje van hun

Nadere informatie

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal...

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... 2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... Alweer een tijdje geleden, maar vanwege de drukte nog geen verslag, maar zondag 16 november jongstleden liep ik mijn eerste Zevenheuvelenloop in Nijmegen.

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Les Aardrijkskunde & Geschiedenis

Les Aardrijkskunde & Geschiedenis C Deze les bestaat uit 16 vragen over de zeescheepvaart. De meeste vragen hebben ook met aardrijkskunde en geschiedenis te maken. Als je deze les af hebt, weet je alles over de scheepvaart! eerkeuzevragen

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Een nieuw leven. Een maand eerder. Zondag 25 juli

Een nieuw leven. Een maand eerder. Zondag 25 juli Een maand eerder Zondag 25 juli Een nieuw leven Het lijkt me zo leuk om naar Aruba te verhuizen. Simon krijgt daar een topbaan en ik kan mijn leven weer op orde brengen. Ik kan gaan doen wat ik wil. Een

Nadere informatie

1. Hieronder is een verkeerssituatie afgebeeld. Geen van beide schepen volgt stuurboordwal. Geef aan welk vaartuig voorrang heeft.

1. Hieronder is een verkeerssituatie afgebeeld. Geen van beide schepen volgt stuurboordwal. Geef aan welk vaartuig voorrang heeft. 43 Examen maart 2013 ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 2 maart 2013 Opmerking: Tenzij anders vermeld hebben de vragen betrekking op het APSB. Verklaring van de gebruikte symbolen 1. Hieronder is een verkeerssituatie

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Schotland reis MS Word Export To Multiple PDF Files Software - Please purchase license. 10 mei tot 15 mei

Schotland reis MS Word Export To Multiple PDF Files Software - Please purchase license. 10 mei tot 15 mei MS Word Export To Multiple PDF Files Software - Please purchase license. Schotland reis 2009 10 mei tot 15 mei De week rust pakte even anders uit voor de achter gebleven bemanning, het was zo n bar weer

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

Heleen slaat het boek dicht. Vanavond komt er niets van lezen, haar gedachten dwalen steeds af.

Heleen slaat het boek dicht. Vanavond komt er niets van lezen, haar gedachten dwalen steeds af. 1 Heleen van Rijnsburg zet de wekker op halfacht. Als ze nu nog een halfuurtje leest in bed, dan krijgt ze zeven uur slaap. Dat is precies genoeg. Zes uur is te kort en acht uur is te lang. Op het nachtkastje

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

Rotterdam 25 november 2011 TKN, aanpassing aan de toekomst

Rotterdam 25 november 2011 TKN, aanpassing aan de toekomst Rotterdam 25 november 2011 TKN, aanpassing aan de toekomst Herijking TKN exameneisen en -opzet Aanleiding. Geleidelijke afname aantal examenkandidaten Aanpassing aan de tijd nodig Verzoeken uit het veld

Nadere informatie

ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 19 november 2011

ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 19 november 2011 ALGEMEEN EN BEPERKT STUURBREVET 19 november 2011 Hieronder staan de vragen van het Stuurbrevet-examen van 19 november 2011. Het gedeelte Beperkt en het gedeelte Algemeen bestaan ieder uit 20 vragen (60

Nadere informatie

Jaarverslag 2013-2014

Jaarverslag 2013-2014 NOVA Voorzitter Anthony Matthijsen 24-9-2014 Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Mijn taken... 3 Externe contacten... 4 Vergaderingen... 4 Administratie... 4 Commissies... 5 Eerstejaarsfeest... 5 De club...

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Haven van Amsterdam. Open zee. Sluis Ijmuiden

Haven van Amsterdam. Open zee. Sluis Ijmuiden Opis 2012. Haven van Amsterdam Open zee Sluis Ijmuiden 3 oktober 2012 De start van vandaag was er een met veel strubbelingen maar met een geweldig eind. Gisterenavond mochten de jongens even van hun privileges

Nadere informatie

Ook zo toe aan een oplossing?

Ook zo toe aan een oplossing? Ook zo toe aan een oplossing? Zit het jou ook niet lekker: die verjaringsdossiers op je bureau? Of ben je in een vervelend conflict verzeild geraakt over grond? Wil je op een snelle en goedkope manier

Nadere informatie

NT 2 2003/2004 SPREKEN EXAMEN II. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen

NT 2 2003/2004 SPREKEN EXAMEN II. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen SPREKEN Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten EXAMEN II 2003/2004 Opgavenboekje Examennummer kandidaat: Aanwijzingen U gaat een spreektoets maken. De toets bestaat uit drie delen. Elk deel begint met

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Navigia kijkt terug op succesvol 2005

Navigia kijkt terug op succesvol 2005 NEWSline NIEUWSBRIEF VAN NAVIGIA Navigia kijkt terug op succesvol 2005 1 Marktontwikkelingen 2 Interview met kapitein van dokkum 3 Bericht van de accountant 4 Mare trader voegt schepen aan de vloot toe

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF Het nieuwe Koningin Wilhelmina

NIEUWSBRIEF Het nieuwe Koningin Wilhelmina NIEUWSBRIEF Het nieuwe Koningin Wilhelmina 1 In dit nummer 2. De gemeente laat weten 2. Veilig en weer goed zicht 3. Pendelbus is succes 3. Interne verhuizing loopt goed 4. Mevr. Reijneke over haar interne

Nadere informatie

autonoom varende schepen, op afstand bewaakte of bestuurde schepen, onbemand varende schepen

autonoom varende schepen, op afstand bewaakte of bestuurde schepen, onbemand varende schepen Visie KVNR op autonoom varende schepen, op afstand bewaakte of bestuurde schepen, onbemand varende schepen Introductie KVNR Collectieve belangenbehartiging van: meer dan 400 Nederlandse reders en scheepsbeheerders

Nadere informatie

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis

Nadere informatie

10 tips voor het werven van de ideale stagiair

10 tips voor het werven van de ideale stagiair 1. Zorg dat ze je kennen Als jongeren je bedrijf niet kennen, dan solliciteren ze niet. Logisch. Om de beste leerlingen te krijgen, is contact met de onderwijsinstelling heel belangrijk. En dit contact

Nadere informatie

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 1. Doet u dit examen voor de eerste keer of gaat het om een herexamen? Eerste keer 279 70% Herexamen 104 26% Niet beantwoord 16 4% Totaal 399 2. Als de voorlopige

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!!

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Voorwoord De Rijopleiding in Stappen (RIS) is een nieuwe, moderne rijopleiding.

Nadere informatie

JE NADERT EEN VAN DE ALLERMOOISTE BEROEPEN: LOODS.

JE NADERT EEN VAN DE ALLERMOOISTE BEROEPEN: LOODS. JE NADERT EEN VAN DE ALLERMOOISTE BEROEPEN: LOODS. WAT DENKT EEN LOODS IN DE BOCHT NAAR DE HAVEN? Een verraderlijke stroming vanuit het zuiden, sterke westenwind, een kwets bare jachthaven in het oosten,

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Informatie zeilkamp organiseren

Informatie zeilkamp organiseren WWW.NIEUWE-MAEN.NL Informatie zeilkamp organiseren Beste leraar/lerares, U wilt een excursie, werkweek of uitje plannen voor uw leerlingen. Wij nodigen u dan ook graag uit voor een informatie bijeenkomst

Nadere informatie

VOLVO Ocean Race 2009

VOLVO Ocean Race 2009 VOLVO Ocean Race 2009 Rotterdam - Stockholm Nadat we na binnenkomst Rotterdam een paar dagen rust hadden gehad waarbij er ook weer bemanning gewisseld is zijn we bij de race voor Hoek van Holland geweest,

Nadere informatie

Peppelinfo december 2014, nummer 4

Peppelinfo december 2014, nummer 4 Peppelinfo december 2014, nummer 4 Beste ouders, Inmiddels ben ik al weer drie weken op de Peppel en begin ik me al aardig thuis te voelen. Ik heb al veel ouders ontmoet en al een aantal prettige gesprekken

Nadere informatie

Halzen. met. Clipper Stad Amsterdam

Halzen. met. Clipper Stad Amsterdam Halzen met Clipper Stad Amsterdam Hier weer een klein theorie lesje manoeuvreren onder zeil met Clipper Stad Amsterdam. Als je het vorige stukje dat ik had geschreven hebt gelezen, dan weet je dat we het

Nadere informatie

Zondag, 18 oktober 2015.

Zondag, 18 oktober 2015. Zondag, 18 oktober 2015. Nadat we gisteren eerst nog de familiedag hadden gevierd, heel gezellig, met haast iedereen, Heeft Ria mij weggebracht naar het station van Hengelo. Vincent, Angelique, Bobbie

Nadere informatie

Varende eventlocaties. met een steeds. veranderend. decor

Varende eventlocaties. met een steeds. veranderend. decor Varende eventlocaties met een steeds veranderend decor Van bruisende feesten... Met de veelzijdige vloot van Spido is er vrijwel voor elk gezelschap een passend schip. De luxe passagiersschepen zijn geschikt

Nadere informatie

De Radio Operator in de Offshore

De Radio Operator in de Offshore De Radio Operator in de Offshore Nadat ik door mijn werkgever, zeg maar, op straat werd gezet (Wel met een goede regeling), ben ik eerst verder gaan solliciteren binnen de IT. Dan kom je er toch achter

Nadere informatie

Meezeilen vanuit Kos. Actief zeezeilen

Meezeilen vanuit Kos. Actief zeezeilen Meezeilen vanuit Kos Actief zeezeilen Van mei tot en met oktober varen we elke week vanuit Kos langs de twaalf eilanden van de Dodekanesos. Een zeezeiltocht vanaf Kos verzekert je van een vakantie volop

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016 Ontdek ons zoute DNA Zonder de scheepvaart geen Nederland basisonderwijs 2015/2016 Welkom in het scheepvaartmuseum amsterdam Ontdek Het leven aan boord van verschillende schepen, doe mee aan het havenspel

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

BPR, geluidseinen, lichten 28 februari 2017

BPR, geluidseinen, lichten 28 februari 2017 BPR, geluidseinen, lichten 28 februari 2017 vraag 1) Wie is de gezagvoerder van een sleep met een gesleept vaartuig? A. de schipper van de sleepboot B. de schipper van het gesleepte vaartuig C. geen van

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Verkort jaarverslag. Inhoud. 1 Verkort jaarverslag 2011. Pensioenfonds Werk en (re)integratie. Een terugblik op 2011 2. Sparen of beleggen?

Verkort jaarverslag. Inhoud. 1 Verkort jaarverslag 2011. Pensioenfonds Werk en (re)integratie. Een terugblik op 2011 2. Sparen of beleggen? Pensioenfonds Werk en (re)integratie Verkort jaarverslag 2011 Inhoud Een terugblik op 2011 2 Sparen of beleggen? 3 Zorgen over de gevolgen 4 Altijd kijken naar de 5 lange termijn Interessante gegevens

Nadere informatie

Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT. Muitgeverij. marmer

Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT. Muitgeverij. marmer redders langs de kust Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT Muitgeverij marmer Schoolreis Ed Koopman / KNRM Enkhuizen / Donderdagmiddag 15:34 uur DE DRIEËNDERTIG KINDEREN

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel?

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je

Nadere informatie

VAARBEVOEGDHEDEN KOOPVAARDIJ versie 02-09- 2015

VAARBEVOEGDHEDEN KOOPVAARDIJ versie 02-09- 2015 Monsterboekje Medische Keuring Aankomend gezel VAARBEVOEGDHEDEN KOOPVAARDIJ versie 02-09- 2015 LVA: lijst van afkortingen ETO: Electrotechnisch Officier GT: Gross Tonnage H: Hoofdwerktuigkundige KW: Kilo

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Verslag beurtfeart Eernewoude-Oude Veenen-Wartena-Eernewoude op 26 september 2015.

Verslag beurtfeart Eernewoude-Oude Veenen-Wartena-Eernewoude op 26 september 2015. Verslag beurtfeart Eernewoude-Oude Veenen-Wartena-Eernewoude op 26 september 2015. Door het skutsjemuseum in Eernewoude is vanwege het 5 jaar in de vaart hebben van de Aebelina een beurtfeartocht georganiseerd.

Nadere informatie

Kielboot zeilen - Basistheorie BPR in het kort. Inleiding

Kielboot zeilen - Basistheorie BPR in het kort. Inleiding Kielboot zeilen - Basistheorie BPR in het kort Inleiding et Binnenvaartpolitiepeglement (BPR) beschrijft alle regels ter voorkoming van aanvaringen op de openbare wateren in Nederland. Om dit 250 pagina

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege Verhalen uit het Midden-Oosten naverteld door Sandra van der Stege Moeilijke woorden staan schuin. Ze worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 63. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Inhoud

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

CTRB met erkende vaartijd volgens STCW 95 STCW2010

CTRB met erkende vaartijd volgens STCW 95 STCW2010 CTRB met erkende vaartijd volgens STCW 95 STCW2010 1. Dek STCW 95: Opleidingen begonnen vóór 1/7/2013, en relevante vaartijd (CTRB) gestart vóór 1/1/2017 II/1 (officer in charge of a navigational watch)

Nadere informatie

Maar gelukkig is er nog de Zing-Piet. Die zorgt ervoor dat alle Pieten alle Sinterklaasliedjes goed kunnen zingen. Dus ook:

Maar gelukkig is er nog de Zing-Piet. Die zorgt ervoor dat alle Pieten alle Sinterklaasliedjes goed kunnen zingen. Dus ook: Weten jullie hoe Sinterklaas van Spanje naar Nederland komt? Ja? Met de fiets? Nee! Met de stoomboot, natuurlijk! Het is een heel gedoe voordat Sinterklaas en zijn Pieten kunnen vertrekken. Je wil niet

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 1 Januari 2015 Van de redactie Hallo, Een nieuw jaar en ook weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Zwarte Piet heeft zich vergist

Zwarte Piet heeft zich vergist november 2013 vanaf 4 jaar Zwarte Piet heeft zich vergist tekst: Judith Nieken muziek: Ton Kerkhof - Zwarte Piet heft zich vergist 1 Zwarte Piet heeft zich vergist met z n bootje, met z n bootje, Zwarte

Nadere informatie

Max van Olden DE JUISTE MAN. in makkelijke taal

Max van Olden DE JUISTE MAN. in makkelijke taal Max van Olden DE JUISTE MAN in makkelijke taal 3 Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen DEEL 1 1996 Vrijdagvond, zeven uur. De cursus van vandaag is afgelopen. Oscar doet zijn schrijfblok dicht. Hij

Nadere informatie