MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie juridische zaken MEDEDELING AAN DE LEDEN (18/2010) Betreft: Met redenen omkleed advies van het Huis van Afgevaardigden van de Tsjechische Republiek aangaande het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op seizoenarbeid (COM(2010) C7-0180/ /0210(COD)) Uit hoofde van artikel 6 van protocol 2 betreffende de toepassing van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid, mag ieder nationaal parlement binnen een termijn van acht weken vanaf de datum van toezending van een ontwerp van een wetgevingshandeling aan de voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie een met redenen omkleed advies toezenden waarin wordt uiteengezet waarom het betrokken ontwerp zijns inziens niet strookt met het subsidiariteitsbeginsel. Volgens het Reglement van het Europees Parlement is de Commissie juridische zaken verantwoordelijk voor de waarborging van het subsidiariteitsbeginsel. Bijgaand ter informatie een met redenen omkleed advies van het Huis van Afgevaardigden van de Tsjechische Republiek aangaande bovengenoemd voorstel. CM\ doc PE v01-00 In verscheidenheid verenigd

2 Parlement van de Tsjechische Republiek HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN e zittingsperiode 20 e RESOLUTIE van de Commissie Europese Aangelegenheden, 4 e zitting, 7 oktober 2010 ten aanzien van het Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op seizoenarbeid /Document van de Raad nr /10, COM(2010)379 final/ De Commissie voor Europese Aangelegenheden is na de uiteenzetting van de eerste viceminister van Binnenlandse Zaken, dhr. Jaroslav Salivar en de Directeur van het Departement Internationale Samenwerking van het Ministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken, dhr. Jaroslav Fuchs, na de uiteenzetting van de Rapporteur, mevr. Jana Suchá, alsook na een debat over deze kwestie tot de volgende slotsom gekomen: De Commissie Europese Aangelegenheden - deelt naar aanleiding van het debat over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op seizoenarbeid mede dat in de ogen van de Tsjechische Republiek het voorstel gezien het onderwerp ervan niet met het subsidiariteitsbeginsel strookt, aangezien de situatie van onderdanen van derde landen die daadwerkelijk beogen seizoenarbeid te verrichten in de Tsjechische Republiek, reeds afdoende geregeld kan worden met de bestaande wetgeving; - ziet met het oog hierop alsook gezien de verregaande verschillen tussen de uiteenlopende vormen van seizoenarbeid of andere kortdurende arbeidsbetrekkingen in de EU, niet in wat de toegevoegde waarde van het voorstel is; - brengt overeenkomstig art. 6 van protocol nr. 2 van het Verdrag van Lissabon onder verwijzing naar bovengenoemde redenen een met redenen omkleed standpunt uit en doet deze toekomen aan de voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie. Jaroslav Lobkowicz Jana Suchá Jan Bauer Verificateur Rapporteur Voorzitter PE v /8 CM\ doc

3 Parlement van de Tsjechische Republiek HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN e zittingsperiode 20 e RESOLUTIE van de Commissie Europese Aangelegenheden, 4 e zitting, 7 Oktober 2010 ten aanzien van het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op seizoenarbeid /Document van de Raad nr /10, COM(2010) 379 final/ De Commissie Europese Aangelegenheden, na de uiteenzetting van de eerste vice-minister van Binnenlandse Zaken, dhr. Jaroslav Salivar en de Directeur van het Departement Internationale Samenwerking van het Ministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken, dhr. Jaroslav Fuchs, alsook na de uiteenzetting van de Rapporteur, mevr. Jana Suchá, en na een debat over deze kwestie, K e u r t g o e d het standpunt in de bijlage van onderhavige resolutie. Jaroslav Lobkowicz Jana Suchá Jan Bauer Verificateur Rapporteur Voorzitter CM\ doc 3/8 PE v01-00

4 Bijlage bij resolutie nr. 20 Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op seizoenarbeid COM(2010) 379 final, Document van de Raad nr /10 Interinstitutioneel document 2010/0210/COD Rechtsgrond: Artikel 79, alinea 2, letter a) en b) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie Datum verzending aan het Huis van Afgevaardigden via de Commissie Europese Aangelegenheden: Datum behandeling in de Commissie Europese Aangelegenheden: (1 e ronde) Procedure: Medebeslissingsprocedure. Voorlopig standpunt van de regering (overeenkomstig 109a, alinea 1 van het Reglement van het Huis van Afgevaardigden): D.d , binnengekomen bij de Commissie Europese Aangelegenheden d.d middels het ISAP-systeem. Beoordeling op basis van het subsidiariteitsbeginsel: Na beoordeling van het richtlijnvoorstel en het standpunt van de verantwoordelijke gestor is de Commissie Europese Aangelegenheden van oordeel dat het voorstel niet voldoet aan de criteria van het subsidiariteitsbeginsel. De Commissie meent verder dat de kenmerken van seizoenarbeid dusdanig van lidstaat tot lidstaat verschillen dat de met het voorstel beoogde doelstellingen het beste kunnen worden bewerkstelligd op het niveau van de lidstaten, aangezien deze beter in staat zijn middels hun eigen regelgeving mogelijke specifieke kenmerken op te vangen. De voor de subsidiariteitstest door de nationale parlementen geldende termijn: de Tsjechische versie van onderhavig richtlijnvoorstel werd gepubliceerd op 20 juli De Europese Commissie heeft diezelfde dag alle nationale parlementen schriftelijk kond gegeven van de publicatie van alle taalversies van het document, hetgeen betekent dat de termijn van acht weken ter beoordeling van de subsidiariteit van onderhavig voorstel op die dag inging. In verband met het zomerreces beschikken de nationale parlementen bovenop de genoemde termijn van acht weken nog eens over vier weken extra behandeltijd. Dit maakt dat de standpunten van de nationale parlementen ten aanzien van de subsidiariteit van onderhavig voorstel uiterlijk op 15 oktober 2010 binnen moeten zijn. PE v /8 CM\ doc

5 Verantwoording en onderwerp: Tijdens de Europese Raad in Tampere 1 hebben de lidstaten intensief gewerkt aan de totstandbrenging van de beginselen voor de totstandbrenging van een gemeenschappelijk immigratiebeleid. Twee jaar later diende de Commissie onder verwijzing naar de conclusies van deze Europese Raad een voorstel in voor een richtlijn over de voorwaarden inzake toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op arbeid in loondienst en economische activiteiten als zelfstandige 2. Meningsverschillen tussen de lidstaten over het onderwerp leidden tot blokkering van de besluitvorming in de Raad terzake, waarna de Commissie het voorstel in 2006 uiteindelijk zelf introk. Desondanks bestond er nog altijd een sterke politieke wil om deze problematiek aan te pakken. Dat blijkt onder meer uit de conclusies van de Europese Raad in Thessaloniki (2003) 3, die onder meer benadrukten dat er gezien het feit dat het voorstel voor de hiervoor genoemde richtlijn geblokkeerd bleef in de Raad van de Europese Unie "moet worden gezocht naar legale middelen voor derdelanders om naar de Unie te migreren, met inachtneming van de opvangcapaciteit van de lidstaten [...]" Daarom stelde de Commissie, tevens gezien de verwachte daling van de bevolkingsomvang en de vergrijzing met alle gevolgen voor de economie van dien, in haar Groenboek over een EU-aanpak van het beheer van de economische migratie dat de beleidsinstrumenten op het vlak van migratie dienen te worden herzien vanuit een langetermijnsperspectief, en dan met name met het oog op de gevolgen van de strategie inzake de economische migratie op het concurrentievermogen. 4 Na het Groenboek werd er onder leiding van de Commissie een openbare raadpleging gehouden en bracht de Commissie op 21 december 2005 haar Beleidsplan legale migratie 5 uit, waarin reeds concrete door de Commissie ter zake beoogde wetgevingsinitiatieven geopperd werden. Het was de bedoeling om in het kader van de tenuitvoerlegging van het beleidsplan legale migratie vier zelfstandige richtlijnen uit te brengen ter bepaling van de voorwaarden voor de toegang en het verblijf van concrete categorieën arbeidsmigranten uit derde landen, alsook een kaderrichtlijn waarmee een integraal geheel aan rechten tot stand zou worden gebracht voor arbeidsmigranten uit derde landen 6. Het ging daarbij om de volgende categorieën arbeidsmigranten: hoogopgeleide arbeidskrachten 7, 1 Conclusies van de Europese Raad van Tampere (1999), d.d. 15 en 16 oktober COM(2001) en 20 juni COM(2004) 811 final, waarin de Europese Commissie uitgaande van de huidige migratiestromen een daling verwacht van zo'n 20 miljoen arbeidskrachten tussen 2010 en COM(2005) Het gaat hier om voorstel COM(2007) 638 betreffende één enkele aanvraagprocedure voor een gecombineerde vergunning voor onderdanen van derde landen om op het grondgebied van een lidstaat te verblijven en te werken en betreffende een gemeenschappelijk pakket rechten voor werknemers uit derde landen die legaal in een lidstaat verblijven, die nog altijd in behandeling is en waarvan verwacht wordt dat de Raad er in december 2010 een politiek besluit over neemt 7 De zogeheten blauwe kaarten; de richtlijn betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op een hooggekwalificeerde baan (blauwe kaart) werd goedgekeurd en op 18 juni 2009 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Met deze richtlijn wordt een procedure tot stand gebracht voor de toelating van hooggekwalificeerde arbeidskrachten uit derde landen op basis van gemeenschappelijke definities en criteria ten aanzien van de arbeidsovereenkomst, beroepsopleidingen alsook loonniveaus boven de nationale wettelijke minimumlonen. De aldus toegelaten arbeidskrachten hebben recht op CM\ doc 5/8 PE v01-00

6 seizoenarbeiders, intern binnen bedrijven overgeplaatste werknemers (cruciaal personeel en specialisten) 8, betaalde stagiaires 9. Dan tot slot is de noodzaak tot een conceptuele oplossing ook tot uitdrukking gekomen in het primaire recht. In het Verdrag van Lissabon staat namelijk dat "de Unie een gemeenschappelijk immigratiebeleid ontwikkelt, dat erop gericht is in alle stadia te zorgen voor een efficiënt beheer van de migratiestromen, een billijke behandeling van onderdanen van derde landen [...], en een intensievere preventie en bestrijding van illegale immigratie en mensenhandel." 10 Het gaat er dus niet uitsluitend meer om ervoor te zorgen dat legaal in de Europese Unie werkende buitenlanders dezelfde rechten kunnen genieten als EUburgers, maar tevens dat er een rechtskader tot stand wordt gebracht voor het aantrekken van de benodigde arbeidskrachten, alsmede eenvoudige voorwaarden voor legaal werk voor enerzijds mensen die anders het risico lopen slachtoffer te worden van mensenhandel in de EU en anderzijds voor nu nog illegale arbeidskrachten in de EU. We hebben hier aldus te maken met een integrale aanpak van het thema migratie. Deze is enerzijds gebaseerd op versterking van de samenwerking en de dialoog met derde landen omdat zonder hun betrokkenheid het migratiebeleid tot mislukken gedoemd is en anderzijds is deze gebaseerd op een combinatie van bestrijding van illegale migratie met een actief beleid voor legale migratie. Dit alles neemt niet weg dat gezien het feit dat het hier om een gemeenschappelijke bevoegdheid van de Europese Unie en de lidstaten gaat 11 voor elk wetsvoorstel bekeken dient te worden of het wel overeenstemt met het subsidiariteitsbeginsel. De Europese Unie is gerechtigd "slechts op te treden indien en voor zover de doelstellingen van de voorgestelde maatregel niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt, hetzij op centraal niveau, hetzij op regionaal of plaatselijk niveau, doch vanwege de omvang of de effecten van de voorgestelde maatregel beter op het niveau van de Unie kunnen worden bereikt." 12 Inhoud en gevolgen: In het richtlijnvoorstel wordt uitgegaan van de totstandbrenging van een versnelde procedure voor de toelating van seizoenarbeiders uit derde landen. Dit zou mogelijk moeten worden dankzij een gemeenschappelijke definitie van seizoenarbeider, volgens het voorstel "een onderdaan van een derde land die zijn wettige woonplaats in een derde land heeft, maar tijdelijk op het grondgebied van een lidstaat verblijft met het oog op het verrichten van arbeid in een seizoengevoelige sector, op basis van één of meer arbeidscontracten voor bepaalde tijd die rechtstreeks tussen de onderdaan van een derde een verblijfsvergunning die tevens dienst doet als arbeidsvergunning - de zogeheten blauwe kaart ("EU Blue Carď'). 8 Tezamen met dit voorstel wordt een voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad ingediend betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen in het kader van een overplaatsing binnen hun onderneming (COM(2010) 378/final). 9 Het statuut van stagiaire dient geregeld te worden in het kader van het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen in het kader van een overplaatsing binnen hun onderneming (COM(2010) 378/final. 10 of 79 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. 11 Č1.4SFEU. 12 ČI. 5 SEU. PE v /8 CM\ doc

7 land en de in een lidstaat gevestigde werkgever zijn gesloten", alsmede dankzij gemeenschappelijke criteria, zoals de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst of een bindende werkaanbiedingsdocument waarin het minimumloon of hoger aangegeven staat. De afgegeven verblijfs- en werkvergunning dient hernieuwbaar te zijn voor een bepaalde maximale duur per jaar (momenteel maakt het voorstel gewag van zes maanden) ten behoeve van verblijf/arbeid. Hiermee zouden de voorwaarden voor zogeheten circulaire migratie tot stand worden gebracht, in het kader waarvan een arbeidskracht legaal binnen de Europese Unie verblijft en werk verricht en waarbinnen deze, indien hij of zij aan de vastgestelde voorwaarden voldoet (eerst en vooral dat deze na verstrijking van de toegestane tijdsduur terugkeert naar zijn of haar land van herkomst), in het geval hij of zij daarin geïnteresseerd is op eenvoudigere wijze voor bepaalde duur en met een soortgelijk oogmerk kan terugkomen. Tevens wordt in het voorstel uitgegaan van - de vaststelling van bepaalde procedurele waarborgen, zoals de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen een negatief besluit ten aanzien van het verzoek tot een verblijfsvergunning, alsook het recht op een met redenen omkleed besluit; - eigen controlemechanismes in de lidstaten ter vaststelling van de hoeveelheid uitgegeven vergunningen, alsook de mogelijkheid zogeheten arbeidsmarkttests uit te voeren, te weten een beoordeling van de mogelijkheid of onmogelijkheid de desbetreffende arbeidsplaats te doen invullen door een ingezetene van de gegeven lidstaat of een ingezetene van een andere lidstaat van de Europese Unie; - Het recht van seizoenarbeiders op gelijke behandeling op het gebied van bijvoorbeeld de vrijheid van vereniging, de sociale zekerheid, de opbouw van pensioenrechten op basis van het verworven inkomen, alsook toegang tot goederen en diensten. Met name gezien de volgende elementen kan het voorstel als problematisch betiteld worden: Uit de vastgestelde parameters voor seizoenarbeid komen elementen naar voren die heel specifiek zijn voor bepaalde arbeidsmarkten. Daarbij wijken deze elementen bijvoorbeeld af van de typische kenmerken van in de Tsjechische Republiek in zeer ruime mate gebruikte migrantenarbeid in de bouw. Het voorstel is gebaseerd op de veronderstelling dat dit vraagstuk uitsluitend kan worden aangepakt middels de richtlijn. Er bestaat in de Tsjechische Republiek echter een goed functionerend systeem voor onder meer arbeid van korte duur, hetgeen concreet betekent dat de hele problematiek van seizoenarbeid hier afdoende kan worden opgelost op nationaal niveau. Bovendien wordt in het voorstel onvoldoende ingegaan op de financiële gevolgen voor de verschillende nationale stelsels (met name op het vlak van de sociale zekerheid) en geeft het zonder de vereiste onderbouwing voorrang aan wetgeving boven mogelijke aanpak van de problematiek middels coördinatie en flankerende maatregelen, hetgeen hier toch wel degelijk mogelijk is. Standpunt van de regering der Tsjechische Republiek: De situatie in de Tsjechische Republiek is momenteel dusdanig dat de nationale wetgeving volstaat om te kunnen voorzien in de behoefte aan seizoenarbeid (bijv. middels langdurige visa). Voor wat betreft de bescherming van de werknemers is het beginsel van gelijke rechten stevig verankerd in het Tsjechische arbeidsrecht. De regering van de Tsjechische Republiek is van mening dat dit volstaat. Zij wijst er tevens op dat er met name gekeken moet worden naar de reële achterliggende behoeftes en verder dat de uiteenlopende arbeidsmarkten van de lidstaten om uiteenlopende oplossingen vragen. Gezien dit alles is de Tsjechische regering in tegenstelling tot de Europese Commissie van mening dat het subsidiariteitsbeginsel in dezen niet gerespecteerd CM\ doc 7/8 PE v01-00

8 wordt. Het ministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken heeft met name problemen met de in artikel 16 van het voorstel neergelegd gelijke behandeling van onderdanen van een derde land op het vlak van de sociale zekerheid, zoals bijvoorbeeld de export van pensioenrechten. Het ministerie ziet de inhoud van het artikel als een met het Verdrag betreffende de EU strijdige ingreep in het nationale socialezekerheidsstelsel. In het voorstel is geen enkele mogelijkheid tot derogatie opgenomen en ook wordt op generlei wijze rekening gehouden met de relatief specifieke positie van seizoenarbeiders. De financiële gevolgen van het voorstel kunnen momenteel niet worden becijferd. Veronderstelde planning van de behandeling van het voorstel binnen de EU-organen: Aangezien de termijn van acht weken voor de behandeling van het voorstel door de nationale parlementen nog niet is verstreken, is er nog geen enkel besluit gevallen ten aanzien van de behandeling van het voorstel door het Europees Parlement en de Raad. Inmiddels is wel duidelijk dat de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken van het Europees Parlement belast zal zijn met de behandeling van het voorstel en tevens dat er zich in de Raad inmiddels twee kampen aftekenen van enerzijds voorstanders (als gevolg van hun behoefte aan seizoenarbeid in de landbouw met name de zuidelijke lidstaten) en anderzijds lidstaten die er eerder afgemeten tegenover staan (bijv. Oostenrijk, Nederland, Finland en Litouwen) Conclusie: De Commissie Europese Aangelegenheden 1. is na behandeling van het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op seizoenarbeid en verder met het oog op de problematiek waarvoor deze richtlijn een oplossing zou moeten vormen, tot de slotsom gekomen dat dit voorstel naar de mening van de Tsjechische Republiek niet met het subsidiariteitsbeginsel strookt, en wel omdat de rechten en plichten voor arbeidskrachten uit derde landen die van plan zijn daadwerkelijke seizoenarbeid te verrichten in de Tsjechische Republiek, reeds afdoende bij bestaande wetgeving is vastgelegd. Bovendien is de commissie op basis van een vergelijking tussen de verschillende vormen van seizoenarbeid of andersoortige in de tijd beperkte arbeid binnen de Europese Unie ervan overtuigd dat het voorstel elke toegevoegde waarde ontbeert. 2. neemt onder verwijzing naar voorgaande argumenten overeenkomstig artikel 6 van protocol 2 van het Verdrag van Lissabon een met redenen omkleed standpunt in en doet deze toekomen aan de Voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie. Jaroslav Lobkowicz Jana Suchá Jan Bauer Verificateur Rapporteur Voorzitter PE v /8 CM\ doc