INTERMEDIÊRE FASE GRAAD 6 NOVEMBER 2018 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2

Transcriptie

1 INTERMEDIÊRE FASE GRAAD 6 NOVEMBER 2018 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 PUNTE: 40 TYD: 2 uur NAAM: Hierdie vraestel bestaan uit 13 bladsye.

2 2 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 (EC/NOVEMBER 2018) INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Hierdie vraestel bestaan uit TWEE AFDELINGS. AFDELING A Lees en Kyk (Totaal 25 punte) ʼn Koerantberig (10 punte) ʼn Boekomslag (5 punte) ʼn Gedig (10 punte) AFDELING B Taalstrukture en Konvensies (30 2 = 15 punte) 2. Lees die tekste en vrae goed deur. 3. Beantwoord AL die vrae. 4. Moenie verkeerd van die vraestel afskryf nie. 5. Nommer jou antwoorde korrek sodat dit met die vraestel ooreenstem. 6. Skryf netjies en leesbaar.

3 (EC/NOVEMBER 2018) AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 3 AFDELING A: LEES EN KYK: KOERANTBERIG Lees die onderstaande koerantberig en beantwoord vrae 1 9. KOUGA IS MEER WATERPLAS AS DAM 1 Candice Bezuidenhout 2 Die Nelson Mandelabaai-metro se grootste dam, die Kouga, is op 7,9% slegs ʼn stroompie wat sukkel om tussen digte gras deur te vloei. Plek-plek hou die stroompie op en kan ʼn klein plas eers weer meters verder opgespoor word. 3 Die dam wat ook die Kouga-munisipaliteit, wat Jeffreysbaai en Humansdorp insluit, en die Gamtoosvallei van water voorsien, het amper geen water in nie. 4 Lucas Andrew, die departement van water en sanitasie (DWS) in die Oos- Kaap, se direkteur, sê die droogte in die provinsie is reeds baie ernstig, veral in die westelike dele. 5 Volgens hom is daar reeds vyf munisipaliteite wat tot rampgebiede verklaar is weens die droogte. Die proses om ook die O.R. Thambo-distriksmunisipaliteit, wat dorpe soos Mthata en Port St Johns insluit, tot rampgebied te verklaar, is tans aan die gang. 6 Hy sê verder dat die reënval baie onvoorspelbaar was, met sekere damme in die provinsie wat vol is en ander wat baie leeg bly. Hy vra van die gemeenskap en individuele verbruikers om bewus te wees van die erge droogte en waterverbruik te verminder en lekkasies aan te meld. [Aangepas uit DIE BURGER, Saterdag 20 Januarie 2018]

4 4 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 (EC/NOVEMBER 2018) WOORDVERKLARING stroompie (par. 2) - baie klein riviertjie plas (par. 2) - ʼn poel water van water voorsien (par. 3) - gee water waterverbruik (par. 6) - gebruik van water lekkasies (par. 6) - water wat bv. uit ʼn pyp, of kraan uit drup, of lek Vrae: 1. Wie is die skrywer van die koerantberig? 2. Uit watter koerant kom die artikel? 3. Op watter dag en datum het die artikel in die koerant verskyn? 4. Wat dink jy is die hoofidee van die koerantberig? Omkring die letter van die mees korrekte antwoord. A Die Kouga-dam is baie leeg. B Reënval was onvoorspelbaar. C Vyf munisipaliteite is tot rampgebiede verklaar. D Kouga-dam is die grootste dam in die Nelson Mandelabaai-metro. 5. Vind een woord in paragraaf 6 wat beteken ʼn mens weet nie wat gaan gebeur nie. Skryf slegs die woord neer. 6. Waarvoor staan die afkorting DWS? 7. Dui aan of die volgende stelling WAAR of ONWAAR is: 7.1 Mthata en Port St Johns is ook as droë rampgebiede verklaar.

5 (EC/NOVEMBER 2018) AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V Skryf ʼn sin uit die teks neer om jou antwoord in VRAAG 7.1 te bewys. 8. Waarom is dit belangrik dat almal probeer om water te bespaar? 9. Wat is jou opinie van mense wat nie help om water te bespaar nie?

6 6 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 (EC/NOVEMBER 2018) LEES EN KYK: BOEKOMSLAG Lees die onderstaande boekomslag en beantwoord vrae Noem die twee hoofkarakters in die boek. 11. Gee enige ander titel van ʼn boek wat deur Karina Kotze geskryf is.

7 (EC/NOVEMBER 2018) AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V Die hoofkarakters ontdek ʼn geheime grot en ʼn versteekte skat en ontmoet die eilandbewoners. Wat dink jy kan nog met hulle op hierdie eiland gebeur? Noem twee dinge. 13. Sal jy graag die boek wil lees? Waarom sê jy so? (2) LEES EN KYK: GEDIG Lees die onderstaande gedig en beantwoord vrae DIE DONGAJOL Daar was eens dertig paddatjies Diep in ʼn moddersloot. Hul sou die nag makietie hou, Dans poot aan poot aan poot. Keerrr voorrr! Daar stamp Platannatjie Haar disnis teen ʼn klip. Hul laaf haar gou met slak-tjoutjou En doepa haar bo-lip. Toe riel die dertig paddatjies En kwêla dat dit kraak, Sluk kort-kort bietjies spaanserietbrou Teen rumatiek en vaak. Met dagbreek klink ʼn dik gesteun: Ons gô is proppers uit! Toe spring elke padda hinkebeen Terug na sy eie kluit. [Marie van Reenen: Uit Gouelint my storie begint]

8 8 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 (EC/NOVEMBER 2018) WOORDVERKLARING makietie (reël 3) partytjie slak-tjoutjou (reël 7) slak-bredie kwêla (reël 10) tipe dansmusiek spaanserietbrou (reël 11) tipe drankie kluit (reël 16) ʼn klont of hopie grond donga (titel) sloot 14. Wie het die gedig geskryf? 15. Verduidelik dongajol in jou eie woorde. 16. Wat dink jy is ʼn riel (reël 9)? Kies die mees geskikte antwoord deur die korrekte letter te omkring. A Kuier B Dans C Kwaak D Gesels 17. Waarvoor help spaanserietbrou volgens die gedig? Noem TWEE dinge. 18. Die herhaling van die k -klank in reël 10 kwêla dat dit kraak is ʼn voorbeeld van: Kies die mees gepaste antwoord deur die korrekte letter te omkring. A Metafoor B Alliterasie C Assonansie D Personifikasie 19. Waar of onwaar. In die vierde strofe word omarmde rym gebruik. (2)

9 (EC/NOVEMBER 2018) AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V Skryf ʼn woord uit die gedig neer wat rym met moddersloot Dink jy die dertig paddatjies het hulleself baie geniet? Merk die korrekte antwoord. Ja Nee 21.2 Verduidelik jou antwoord in VRAAG BLAAI OM NA AFDELING B. TOTAAL AFDELING A: 25

10 10 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 (EC/NOVEMBER 2018) AFDELING B: TAALSTRUKTURE EN KONVENSIES 22. Gee die verkleinwoord van die onderstreepte woord. Skryf slegs die woord neer. Byvoorbeeld: stroom stroompie Die dam se watervlak is baie laag. 23. Gee die korrekte intensiewe vorm vir die volgende woord. Byvoorbeeld: Baie vol is propvol. (Die dam is propvol water.) Die dam is baie leeg. 24. Skryf die volgende sin oor en vul die korrekte leestekens in. Lucas Andrews sê die droogte is baie ernstig 25. Onderstreep die korrekte woord tussen hakies om die sinne te voltooi Die provinsie is baie (droog / droër / droogste) as gewoonlik Dit is die (min / minder / minste) reën wat nog ooit geval het. 26. Kies die korrekte vorm van die byvoeglike naamwoord tussen hakies. Onderstreep die korrekte woord Dit is ʼn (leeg / leë) dam Dit sal (goed / goeie) wees as almal water spaarsamig gebruik. 27. Onderstreep enige selfstandige naamwoord in die onderstaande sin. Die stroompie vloei tussen die digte gras. (4)

11 (EC/NOVEMBER 2018) AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V Skryf die sin in die toekomende tyd. Byvoorbeeld: Dit reën hard. Dit sal hard reën. Almal moet water spaarsamig gebruik. 29. Skryf die sin in die verlede tyd. Begin met gister. Daar vloei ʼn klein stroompie. Gister 30. Kies die sinoniem (woord met dieselfde betekenis) vir die onderstreepte woord. Omkring jou keuse. Almal was bly toe dit begin reën. A woon B Hartseer C Gelukkig D Ongelukkig 31. Skryf ʼn antoniem (woord met teenoorgestelde betekenis) vir die onderstreepte woord neer. Skryf slegs die woord neer. Die rivier vloei stadig. 32. Onderstreep die korrekte woord tussen hakies. Die reën val (hart / hard) op die sinkdak. 33. Verbind die twee sinne met die woord tussen hakies. Die damme is leeg. Die reën was baie onvoorspelbaar. (omdat) 34. Onderstreep die korrekte voorsetsel in hakies. Almal verlang (na / vir) die dae toe daar nog baie water was. (2)

12 12 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V2 (EC/NOVEMBER 2018) 35. Die woord was het meer as een betekenis. Gebruik die woord in twee kort sinne om twee verskillende betekenisse te wys. 36. Omkring die mees korrekte betekenis van die volgende idioom. Die reën wat daar buite val is soos musiek in my ore. (2) A B C D Die reën wat val laat my sing. Die reën wat val is goeie nuus. Die reën wat val maak my ore seer. Die reën wat val sing liedjies in my ore. 37. Onderstreep die korrekte versamelnaam in die volgende sin. Daar is ʼn (werpsel / trop / swerm) bye langs die dam. 38. Skryf die sinne in die ontkennende vorm. Byvoorbeeld: Dit reën hard. Dit reën nie hard nie Die dam is leeg Almal meld lekkasies aan. 39. Skryf die meervoud vir die woord wat onderstreep is. Skryf slegs die woord neer. Byvoorbeeld: dam damme Daar vloei ʼn stroom water. 40. Gee die vroulike vorm van die woord wat onderstreep is. Skryf slegs die woord neer. My buurman het ʼn watertenk in sy tuin.

13 (EC/NOVEMBER 2018) AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL V Kies die korrekte afleiding van die woord vriend wat die sin waar sal maak. Omkring die korrekte letter. Die man praat (vriend) met my. A vriendin B bevriend C vriendelik D vriendskap 42. Skryf die getal in die volgende sin in woorde. Skryf slegs die woord neer. Die dam is 80% vol. 43. Kies die korrekte voornaamwoord tussen hakies. Onderstreep die korrekte woord. Ons moet (hulle / julle / ons) bes doen om water te bespaar. TOTAAL AFDELING B (30 2): 15 GROOTTOTAAL: 40