1 Aromatherapie via de Neus; basistoepassingen

Transcriptie

1 BASISKENNIS AROMATHERAPIE LES 3 Inleiding in de Aromatherapie 1 Aromatherapie via de Neus; basistoepassingen De toegang tot het lichaam via ons reuksysteem is de makkelijkste en snelste manier om essentiële oliën toe te passen. Het betreft hier het inhaleren van de fijne mist van de olie of de damp van de vluchtige componenten die uit de olie gecondenseerd zijn. Het inhaleren ( we kennen allemaal de geurlampjes of verdampers, maar ook het direct ruiken aan de etherische olie) kan een krachtige manier zijn om geheugen, hormonen en emoties te beïnvloeden. Verder kan het de lucht zuiveren, een ruimte desinfecteren en via ons reukorgaan makkelijk alle holtes en slijmvliezen in het hoofd en de (slijmvliezen van) bronchiën/longen bereiken. Daarin kennen we 2 soorten inhalatie; Directe en indirecte inhalatie (in de Aromatherapie ingedeeld door Buckle in 2004). Voordat we verder ingaan op de verschillende manieren van inhalatie nog even een kort stukje over de fysieke weg van een geur molecuul en waarom het goed is deze te kennen en zo een beter inzicht in de werking van de aromatherapie te krijgen. Wanneer een geurmolecuul wordt geïnhaleerd door de neusholte, wordt het eerst waargenomen door de reukcellen die deel uit maken van het reukepitheel. Dit is de slijmvliesbekleding boven in de neusholte. Het is maar een klein gebied en bestaat uit gespecialiseerde zenuwcellen die trilhaartjes hebben. Deze hebben receptoren die zich aan een geurmolecuul kunnen binden. Via het zeefbeen in de neusholte geeft de reukcel een signaal af aan de reukkolf die op zijn beurt deze impulsen doorstuurt naar 5 verschillende gebieden in de hersenen waaronder de amygdala een onderdeel van ons limbisch systeem dat ik al eerder benoemde i.v.m. het verwerken van indrukken/geuren en ons geheugen. Door deze relatief korte en snelle weg die de essentiële oliën hebben te gaan tot in ons limbisch systeem hebben ze zulk een diepgaand fysiologisch en psychologisch effect. Dat ze dit effect hebben is ook wetenschappelijk bewezen en goed in onderzoeken beschreven. Gatty & Cayola (1923) effecten in behandeling met essentiële oliën bij onrust en depressie. Bardeau (1976) 90% van de microben in de lucht werden gedood door het verdampen van essentiële oliën. Meest effectief waren: kruidnagel, lavendel, marjolein, munt, den, rozemarijn en tijm. 1

2 Directe inhalatie (ideaal voor 1 persoon) Een geopende flacon met essentiële olie dicht bij het gezicht houden en inhaleren. 1 tot 2 druppels in de hand doen, een kommetje maken, voor de neus houden en inhaleren Zakdoek of tissue: 1-3 druppels op een tissue of een zakdoek en inhaleren. Ook watjes, handdoeken of kussenslopen zijn heel geschikt om druppels etherische olie te gebruiken. Bij baby s en kleine kinderen op de kussensloop hoekjes een druppeltje is voldoende. Dit is helemaal ideaal bij luchtweg klachten. Stomen: 1 tot 5 druppels in een schaal/kom of inhalatieschaaltje. Bij schaal of kom, een handdoek over het hoofd doen. Let op met kokend water. 5 tot 10 Minuten is voldoende. Deze methode is uitermate geschikt bij holte ontstekingen en andere luchtwegklachten. Voor dit laatste zijn eucalyptus, den en Tea Tree zeer geschikt hiervoor. Deze zijn ook zeer geschikt in combinatie met elkaar Indirecte inhalatie (verdamping/verstuiving, hele ruimte) Simpelste oplossing (winterperiode) ; een paar druppels olie op een tissue en deze op de verwarming leggen. Door de luchtcirculatie wordt de olie door de kamer verspreid. Olie op een watje of een wattenstaafje kan men makkelijk op ventilatoren ( in auto bijv.) of luchtgaten vastzetten. Heel geschikt voor kleine ruimten Verneveling; door een diffuser te gebruiken op basis van koude nevel. Deze komt dan als een fijne micro nevel in de ruimte en kan zo snel een grotere ruimte bedekken. Vooral bij het verspreiden van oliën die voor hun antiseptische eigenschappen gebruikt worden zeer geschikt. Aromalampjes (met waxinelichtjes) zijn hiervoor ook geschikt, alleen moet met daarbij steeds rekening houden met het bijvullen van water. Voor ruimten met kleine kinderen dus minder geschikt. Elektrische geurverspreiders zijn dan veiliger en meer geschikt voor grotere ruimten met kleine kinderen of bijvoorbeeld een werkruimte. Hierbij komt geen water of waxinelichtjes van pas. Geurblokjes, vaak van aardewerk zijn, weer heel geschikt voor naast het bed, kleine ruimten zoals auto toilet of linnenkast. Hierop 6 tot 10 druppels aanbrengen. Luchtbevochtigers/verdampingsbakjes aan de radiatoren zijn ook heel geschikt om etherische oliën in te doen. 2 Basistoepassingen voor thuisgebruik Etherische oliën zorgen ervoor dat u veel meer met natuurlijke producten in huis kunt werken. In dit hoofdstuk enkele praktische toepassingen in huis, persoonlijke verzorging en huishouden Bad & Douche Badwater: 3 tot 6 druppels aan badwater toevoegen als bad volloopt. Voor een goede verdraagzaamheid bij gevoelige huid en een optimale verdeling in het badwater, de druppels eerst toevoegen aan een bad/douchegel of neutrale badolie. Douchegel; 3-6 druppels per 15 ml. natuurlijke douchegel. Dit mengsel is in een afgesloten verpakking makkelijk enige tijd te bewaren. Badzout: 3 a 10 druppels per ¼ tot ½ kop badzout, mengsel eerst oplossen voor het nemen van het (voet)bad. 2

3 Let bij bad of douche altijd op welke olie u neemt op welk tijdstip van de dag! Gebruikt activerende oliën alleen s ochtends en s avonds kalmerende, verzachtende oliën. Persoonlijke verzorging Sporten: Voor het sporten werken pepermunt en rozemarijn goed om de spieren te voor te bereiden. Na het sporten werken marjolein, witte spar of eucalytus, kalmerend, verzachtend en ontspannende op de spieren of gewrichten. Bij echte spierpijn werken geranium, citroen, kaneel en rozemarijn ( als mengsel) erg goed, kramp- en pijnstillend. Yoga: Sandelhout en wierook verstuiven of inhaleren verbetert de concentratie om te mediteren Tandpasta: meng enkele druppels pepermunt en/of tea tree met wat baking soda ofwel bakzout en reinig hiermee tanden en tandvlees Huiselijke sfeer Essentiele oliën kunnen aanzienlijk bijdragen aan de atmosfeer in je huis. De reclame speelt daar ook vaak op in. Dit kunnen we zeer goed met natuurlijke essentiële oliën zelf bewerkstelligen. Hierdoor krijgen we geen chemische bestanddelen in ons huis en worden we niet belast met allerlei (zelfs kankerverwekkende) stoffen die onze gezondheid alleen maar schaden. Kalmerend/ontspannend: lavendel. Of als combinatie en als je niet van lavendel houdt; ylang ylang, romeinse kamille, sinaasappel, sandelhout of roos. Dit werkt ook goed op drukke kinderen die na een lange dag tot rust moeten komen. Opbeurend: citrus geuren zoals citroen, grapefruit of sinaasappel. Heel geschikt voor feestje of bijeenkomst. Vrolijk: mandarijn en zeer geschikt voor kleine kinderen of een depressieve bui. School en kantoor Zoals in les 2 al benoemd kunnen we etherische oliën ook gebruiken om de concentratie te verbeteren en het geheugen positief te ondersteunen. Dit komt weer door de link die het interpreteren van aroma s in de hersenen heeft met het gedeelte voor lange termijn geheugen en emoties. Rozemarijn en pepermunt hebben het vermogen om het geheugen en de oplettendheid van personen te verbeteren. Lavendel, citroen of rozemarijn ondersteunen de concentratie Citroen, pepermunt, eucalyptus of witte spar verkwikken en verfrissen door de dag Schoonmaken en desinfecteren Ontsmettend: Citroen, tea tree, kaneel, tijm en pepermunt Ontgeurend: Pepermunt, salie, tea tree, lavendel, geranium en eucalyptus Hiermee kun je voor je huishouden (keuken en badkamer) in combinatie met baking soda en azijn heel goede natuurlijke hulpmiddelen maken voor het schoonmaken. Citroenolie geeft een streeploos effect, ontvet en ontgeurt. Kan dus puur voor af te nemen en eindeloos veel toepassingen voor toevoegen aan: afwaswater, geurverdelging stofzuiger, prullenbak en in vaatwasser Schimmelwerend zijn citroen, witte spar en tea tree en kunnen aan schoonmaakwater, sprays en doeken worden toegevoegd. 3

4 Geur verdelgend werken lavendel, citroen, tea tree, pepermunt. Doe ze op een watje, tissue of een geurblokje om in kast, schoenenkast of laden te gebruiken om geuren te neutraliseren Insecten werend zijn citroen, eucalyptus, tea tree, kattenkruid en mengsels met Ylang Ylang, cypres, ceder en thuya. (denk hier ook aan dōterra Terrashield!) 3 Basis uitleg om inwendig met aromatherapie te werken Eerder ( in les 2) gaf ik al aan dat inwendig gebruik van essentiële oliën in Nederland niet erg bekend is en zelfs door de Engelse school wordt afgeraden door onbekendheid in gebruik. Door de Franse school ( met veel ervaring en kennis uit het verleden) wordt echter inwendig gebruik juist vaker gebruikt, ook omdat het een onderdeel van de artsen studie is. Als natuurgeneeskundige kan men die studies (minors op de universiteiten) echter ook volgen, maar moet dan wel goed in de Franse taal onderlegd zijn. Daarbij komt dat de zuivere essentiële olie van therapeutische kwaliteit moet zijn, en dat is niet altijd ( ook niet bij de bekende merken) het geval. Ze worden vaak verdund of verwerkt met schadelijke chemicaliën. Hierover later in dit hoofdstuk meer onder GRAS- FA- en FL status. Zonder dat we ons ervan bewust zijn krijgen we dagelijks al best wat etherische oliën binnen via voeding, thee en snoep. Pepermunt en citrus oliën worden veel in snoepgoed gebruikt, maar ook in veel voedingsmiddelen. Denk ook aan de Earl Grey thee die met Bergamot-olie op smaak wordt gebracht. Verder is de pepermunt(olie) bekend om zijn werking bij een opgeblazen gevoel en zijn snelle werking wat verlichting misselijkheid betreft. Niet alle oliën zijn geschikt voor inwendig gebruik, sommigen kunnen sublinguaal ( onder de tong) ingezet worden, anderen alleen via voeding of capsules. Hiervoor is dus wel een wat specifiekere kennis nodig. Vooral de lipofiel karakter van de essentiële oliën (vet minnend) speelt een rol bij de opname. Om deze in de maag of darm af te leveren dient de olie in een drager vermengd te worden of in een vloeibare emulsie te zijn opgelost. Er zijn speciale capsules op de markt die je daarvoor kunt gebruiken. Deze zijn geschikt om met 3 druppels olie te vullen en in te nemen, eventueel aangelengd met olijfolie. Voordeel van de capsules is, dat ze pas uiteenvallen in de maag en zodoende mondholte of slokdarm niet kunnen irriteren. Duidelijk is dat men met deze manier van inzetten een duidelijk en farmacologisch effect kan krijgen. Laat je daartoe echter uitleg geven door een therapeut met ervaring in aromatherapie of volg de vervolgmodules van de cursus. Duidelijk en veilig toepasbaar voor iedereen is de pepermunt olie zoals eerder hier beschreven. Ook de citroenolie en sinaasappelolie is erg goed in te zetten in thee s, water en andere drankjes. Ook bij het koken zijn de essentiële oliën goed in te zetten. ( zie bijlage voor receptuurvoorbeeld) Een goed bruikbare receptuur bij Candida, toepasbaar in capsules, is de combinatie van oregano, kruidnagel en tea tree. Bij diarree en algemeen ziekmakende bacteriën en parasieten in het darmkanaal is de combinatie van oregano, schorskaneel en kruidnagel zeer goed toepasbaar. Buckle noemt in 2003 in zijn werk een aantal methoden waardoor oliën veilig en gemakkelijk kunnen worden ingenomen waarin o.a. Op norit ( actieve kool) tabletten. Essentiele olie op tablet druppelen en innemen. 4

5 In honing; druppel essentiële olie op een theelepel honing, vermeng met lauw tot lauwwarm water en drink het op. Vooral oliën die antivirale karakter hebben kunnen zo goed ingenomen worden en olie en honing versterken elkaars kwaliteiten. Andere vormen van inwendig gebruik zijn ( niet het doorslikken maar) via de slijmvliezen van de mond ( mondspoelingen en sublinguaal), oordruppels, neus, anus en vagina. Via de slijmvliezen ( o.a. ook via zetpillen) komen de oliën binnen zonder de lever te belasten. GRAS- FA- en FL status De Amerikaanse FDA (Food and Drugs Administration) heeft een aantal essentiële oliën generiek goedgekeurd voor inwendig gebruik en werkt daarvoor met de volgende classificaties: GRAS: Generally Recognized As Safe (algemeen erkent als veilig voor menselijke consumptie) FA: Food Additive (voeding toevoeging) FL: Flavoring Agent (smaakstof) Oliën die deze status niet hebben mogen dus ook niet inwendig gebruikt worden. (voorbeelden zijn: berk en cederhout olie) Veel voorkomende essentiële oliën die de GRAS-status hebben: Anijs Grapefruit Basilicum Jasmijn Laurier Jeneverbes Bergamot Lavendel Zwarte Peper Citroengras Kamille Limoen Kardemom Mandarijn Selderij Marjolein Kaneel Melisse Citroen Sinaasappel Scharlei Oregano Koriander Pepermunt Venkel Rozemarijn Geranium Tijm Gember Vanille Veel voorkomende essentiële oliën die de FA/FL- status hebben: Dille Wierook Tea Tree Mirre Patchouli Sandelhout Vetiver Witte Spar In de vervolg cursussen worden voorbeelden van inname gegeven die door onderzoek zijn gestaafd. 4 De zuiverheid van essentiële oliën; een korte uitleg Essentiële oliën worden gebruikt voor parfum, als smaakmaker en voor de aromatherapie. Om ze therapeutisch ( aromatherapie) te gebruiken zijn er echter wel hoge eisen aan de kwaliteit en zuiverheid. 5

6 Om aan deze hoge eisen te voldoen worden therapeutische essentiële oliën tijdens het productieproces getest. Zo wordt gekeken naar Een acceptabel percentage chemische bestanddelen Garantie van afwezigheid van pesticiden Afwezigheid van synthetische chemicaliën Wat wil die hoogste zuiverheid nu zeggen? Een zuivere essentiële olie moet afkomstig zijn van één plantensoort en één destillatieproces. Ook bekende merken mengen soms/vaak verschillende kwaliteiten met elkaar of voegen chemische of synthetische stoffen toe waardoor de essentiële olie verdund wordt. Testen door derden kunnen dan aantonen en garanderen dat een olie zuiver is en vrij van vreemde substanties. Dit testen gebeurd op verschillende manieren en in verschillende stadia. Tijdens de plantselectie, de oogst, de destillatie, het verpakken en de opslag. De testmethoden gaan van simpel tot en met inmiddels de meest geavanceerde laboratorium diagnostiek. Ik noem ze hier van eenvoudig tot geavanceerd en beschrijf ze beknopt zodat u daar inzicht in heeft. Belangrijk om een eigen oordeel over kwaliteit te vormen of aan anderen uit te leggen met welke kwaliteit oliën u werkt en waarom. Sensorische evaluatie; meest simpele vorm van testen die door deskundige kwekers en destillateurs wordt uitgevoerd en waar je geen machines voor nodig hebt. Deze mensen hebben een dusdanige ervaring dat ze met reuk, visuele textuur en kleur van de olie een goed oordeel over de kwaliteit kunnen geven. Dit is nuttig, maar geeft nog geen inzicht in de zuiverheid en chemische analyse. De training hiervoor is echter vaak dusdanig dat een getrainde neus ook dit opmerkt. Denk hierbij grofweg aan het ruiken aan echte lavendel en dan een flesje synthetisch geproduceerde lavendel. Dit verschil ruikt u meestal zelf al direct. Ze traint men de neus op een gegeven moment zodanig dat men de diverse lavendelsoorten zelfs kan onderscheiden. Fysieke analyse; Er zijn relatief goedkope methoden om de fysieke eigenschappen van een olie te beoordelen. Hiertoe behoren; soortelijk gewicht, brekingsindex en optische draaiing. Het soortelijk gewicht zegt iets over de dichtheid/zuiverheid van de essentiële olie. De brekingsindex meet de snelheid waarmee licht zich door een vloeistof voortbeweegt. Met een refractometer kan de brekingsindex van de essentiële olie worden gemeten en vergeleken met de ideaal score, die is namelijk constant. Hiermee kunnen ook kleine onzuiverheden of schade worden opgespoord. Een te hoge brekingsindex kan bijvoorbeeld betekenen dat de olie is geoxideerd als gevolg van veroudering of blootstelling aan veel licht, maar kan ook betekenen dat ermee is geknoeid en er een goedkopere variant is toegevoegd ( en geen pure olie meer is.) Optische draaiing is een meting van de draaiing van gepolariseerd licht terwijl het zich door chiraal materiaal voortbeweegt. Een heel ingewikkelde materie die erop neer komt dat men door het eindresultaat (gedraaid of niet gedraaid licht) men kan zien of het om een natuurlijke of synthetische substantie gaat. 6

7 Moderne chemische analyse Al in 1833 publiceerde de Franse chemicus Dumas de eerste analyse van de chemische bestanddelen van essentiële oliën. ( Baser et al., 2009) Tot einde 19 de eeuw waren chemische reacties en optische draaiing de enige methoden die gebruikt konden worden voor het identificeren van de bestanddelen van de essentiële oliën. Met name door de recente ontwikkelingen van moderne chemische analyse methoden waaronder de gaschromatografische-massaspectrometrie en de infrarood-spectrometrie is de structurele identificatie en analyse van chemische bestanddelen nu mogelijk. Het gaat voor deze basiskennis te ver deze helemaal uit te leggen. Feit is dat deze moderne analyse methoden de werkzame stoffen binnen de essentiële olie haarfijn kunnen detecteren en zo de chemische uitleg over de werkzaamheid ook duidelijk is geworden en zeker het verschil in puurheid van de verschillende olieleveranciers. Men moet ten allen tijden contact op kunnen nemen met de leverancier van een essentiële olie om informatie te vragen over de testen die op de essentiële olie zijn uitgevoerd. 5 Wat kun je verwachten van de vervolgmodules Aromatherapie Vele recepturen en toepassingen! Verdieping van de chemische bestanddelen, hun werking en doelgebieden Uitwerking van de diverse enkelvoudige essentiële oliën en hun werkingsgebied Het samenstellen van olie mengsels op basis van hoog, middel en grondtoon Uitwerking van de geschiedenis met relatie tot het heden ofwel hoe de toepassingen proefondervindelijk en later wetenschappelijk zijn tot stand gekomen en vastgelegd Diepere kennis over de werkingsmechanismen in ons lichaam m.b.t. tot onze reactie op essentiële oliën, ofwel verdere kennis van ons limbische systeem, onze systemische cyclus en het sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel Specialistischere toepassingen via huid, neus en inwendig gebruik Diepere kennis wat betreft de drager-oliën Massage technieken ( incl. Praktijkdagen) Specifieke toepassingen in modules voor ; kinderen, sport, ouderen en terminale patiënten Verdeeld in modules Los te volgen Aan elkaar te koppelen tot een beroeps opleiding. Gebruikte literatuur: Internet; o.a. Pubmed voor wetenschappelijk onderzoek en onderbouwingen Aromecum van Drs. Harmen Rijpkema Modern Essentials van Aroma Tools Divers bronmateriaal dōterra/civas/volatile/ifa Yvonne Schreurs-Tauber