2006 in dienst waren een hogere vergoeding dan de medewerkers die na die datum in dienst zijn getreden. Daarnaast is de omvang van het dienstverband

Transcriptie

1 Advies inzake een geschil tussen de werkgeversdelegatie en de werknemersdelegatie van de commissie voor georganiseerd overleg van de provincie Flevoland Bij brief van 26 november 2015 heeft de werkgeversdelegatie van de commissie voor georganiseerd overleg van de provincie Flevoland de Lokale Advies- en Arbitrage commissie (LAAC, hierna te noemen: de commissie) verzocht om advies. I. Verzoek om advies De werkgeversdelegatie van de provincie Flevoland vraagt bij brief van 26 november 2015 advies over het geschil, dat is ontstaan over de wijze waarop een oplossing moet worden gevonden voor de budgetoverschrijding van de regeling compensatie ziektekostenverzekering (CZV). Dit verzoek om advies is later aangevuld bij brief van 4 december De werkgeversdelegatie is gehoord tijdens een zitting van de commissie, gehouden op maandag 18 januari 2016 te Utrecht. De heer L. Verbeek (CdK, tevens voorzitter van de commissie voor georganiseerd overleg), de heer T. van der Wal (Algemeen directeur, tevens secretaris van de provincie Flevoland) mevrouw S. Nieuwenhuis (accounthouder PenO) en mevrouw R.T.M. Wichmann (secretaris van de commissie voor georganiseerd overleg) waren aanwezig namens de werkgeversdelegatie. De werknemersdelegatie heeft haar standpunt bij brief van 15 januari 2016 toegelicht. II. Het ontstaan van het geschil De provincie Flevoland kent sinds haar ontstaan in 1986 een van de overige provincies afwijkende afspraak voor de ziektekosten. Veel van de toen in dienst tredende ambtenaren waren afkomstig van het Rijk en kenden de zogeheten Interim-regeling. De provincie Flevoland heeft destijds gekozen voor toepassing van de Interim-regeling voor alle ambtenaren. De ambtenaren van de overige provincies vielen onder de IZR, later IZA. Toen per 1 januari 2006 de nieuwe Zorgverzekeringswet werd ingevoerd, is door de provincie Flevoland besloten de bestaande Interim-regeling aan te passen onder de titel compensatie ziektekostenverzekering (CZV). Reden daarvoor was dat de voor de overige provincies afgesproken compensatieregeling voor medewerkers van de provincie Flevoland tot een ongewenste verslechtering van hun inkomenspositie zou leiden. De CZV biedt medewerkers die voor 1 januari 1

2 2006 in dienst waren een hogere vergoeding dan de medewerkers die na die datum in dienst zijn getreden. Daarnaast is de omvang van het dienstverband en de gezinssamenstelling van invloed op de hoogte van de compensatie. In de commissie voor georganiseerd overleg van Flevoland is afgesproken dat de meerkosten van de nieuwe regeling voor 50% door de werkgever zouden worden gedragen en voor 50% ten laste van de zogeheten lumpsum zouden worden gebracht. De regelingen, die uit het lumpsum-budget gefinancierd worden, zijn tot op heden: Regeling compensatie zorgverzekering (CZV) Afdelingsuitjes Stimulering bewegingsactiviteiten. Hoewel verwacht werd dat de meerkosten van de CZV na verloop van tijd zouden afnemen, zijn mede als gevolg van de economische crisis de totaalkosten alleen maar gestegen. Partners die hun inkomen verloren deden noodgedwongen meer een beroep op de regeling. De tekorten bedragen de afgelopen jaren: 2011: : : : : (naar verwachting) Het lumpsum-budget bleek ontoereikend voor de financiering van de CZV. Over de oplossing van dit probleem wordt al sinds 2012 overleg gevoerd binnen de commissie voor georganiseerd overleg. Op 7 januari 2015 heeft de werknemersdelegatie een aantal opties aangereikt, die ertoe zouden moeten leiden dat de kosten van de CZV beheersbaar blijven. Uitgangspunt daarbij is de handhaving van de CZV voor de huidige medewerkers en een beperking van de aanspraak voor nieuwe medewerkers en nieuwe situaties. Na een in de loop van 2015 gevoerde discussie over het al dan niet bestaan van een budget van 0.7% van de loonsom voor decentraal vast te stellen arbeidsvoorwaarden heeft de werkgeversdelegatie op 8 oktober 2015 aan de werknemersdelegatie voorgesteld de CZV in 3 jaar tijd af te bouwen. Dit voorstel werd niet geaccepteerd door de werknemersdelegatie. Op 27 oktober 2015 wordt in overleg met de werknemersdelegatie afgesproken dat nog een uiterste poging gedaan wordt om tot goede afspraken te komen. Aan het technisch overleg werd opgedragen een cijfermatige onderbouwing te geven voor het beheersbaar houden van de kosten, met voorstellen te komen waarmee de tekorten binnen deze collegeperiode (nog 3 jaar) weggewerkt zouden kunnen worden en de toekomstbestendigheid van de regeling te bezien. In het technisch overleg gehouden op 3, 10 en 17 november 2015 is gesproken over de financiële gegevens en zijn oplossingsscenario s verkend voor het wegwerken van de tekorten in een periode van 3 jaar. De oplossingsscenario s zijn: 1. Het schrappen van de afdelingsuitjes, hetgeen een besparing van zou opleveren; het tekort zou op deze wijze in 14.7 jaar weggewerkt worden; 2

3 2. Nieuwe medewerkers die per 1 januari 2016 in dienst zijn gekomen ontvangen de reguliere compensatie zoals deze in de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies (CAP) geregeld is; 3. Kinderen ontvangen geen compensatie meer per 1 januari 2016 voor zover het om nieuwe aanvragen gaat; 4. Partners ontvangen geen compensatie meer per 1 januari 2016 voor zover het om nieuwe aanvragen gaat; 5. Het laten vervallen van de sportregeling, hetgeen een jaarlijkse besparing van oplevert; het tekort zou op deze wijze in 7.1 jaar weggewerkt worden; 6. De afbouw van de Flevolandse CZV tot 75% van het bedrag dat zittende medewerkers nu ontvangen, hetgeen een jaarlijkse besparing van oplevert; het tekort zou op deze wijze in 6.6 jaar weggewerkt worden; Een ander scenario is nog de afbouw van de Flevolandse CZV tot 70%, hetgeen een jaarlijkse besparing van oplevert; het tekort zou op deze wijze in 5.2 jaar weggewerkt worden; De werknemersdelegatie opteert voor de scenario s 1 en 5 en onderschrijft ook de scenario s 2 tot en met 4 om de kosten niet verder te laten stijgen. Voor de werkgeversdelegatie is scenario 6 in combinatie met de scenario s 2 tot en met 4 de enige reële optie. Volgens de werkgeversdelegatie leidt de jarenlange budgetoverschrijding en het niet wegwerken van de tekorten tot een politiek niet meer te verantwoorden probleem. Omdat het tot op heden niet gelukt is om op basis van lumpsumfinanciering tot afspraken te komen over het verwerken van de tekorten vraagt de werkgeversdelegatie advies aan de LAAC. Concreet worden de volgende vragen voorgelegd aan de LAAC: 1. Bent u van mening dat het proces om te komen tot budgetbeheersing van de CZV zorgvuldig is verlopen? 2. Bent u van mening dat de opstelling van de werkgeversdelegatie redelijk is geweest? 3. Bent u van mening dat de opstelling van de werknemersdelegatie redelijk is geweest en dat zij hun verantwoordelijkheid hebben genomen ten aanzien van de afspraken over de lumpsumfinanciering? 4. Bent u van mening dat de werkgeversdelegatie in alle redelijkheid van de werknemersdelegatie kan vragen in te stemmen met scenario 6 in combinatie met de scenario s 2 tot en met 4? De werknemersdelegatie heeft laten weten geen advies te vragen omdat zij nog mogelijkheden ziet om via onderhandelingen met de werkgeversdelegatie tot overeenstemming te komen. III. Standpunt werkgeversdelegatie De werkgeversdelegatie is van mening dat er landelijk gezien geen basis meer is voor de CZV. Gesteld wordt dat er dringend behoefte is aan normalisatie van arbeidsvoorwaarden. Deze naar het oordeel van de werkgeversdelegatie riante compensatieregeling werkt belemmerend op de externe mobiliteit en zou afgebouwd moeten worden. De werkgeversdelegatie vindt een afbouw in 3 jaar alleszins redelijk. 3

4 Ook politiek acht de werkgeversdelegatie het niet verantwoord dat de CZV al jaren tot een budgetoverschrijding leidt. De afspraak is dat 50% van de meerkosten van deze regeling binnen het lumpsum-budget opgevangen zou worden. De tekorten lopen op en al geruime tijd wordt hierover zonder resultaat overleg gevoerd binnen de commissie voor georganiseerd overleg. De werknemersdelegatie opteert voor maatregelen die de rechten van de huidige medewerkers niet aantasten. Door dit standpunt wordt volgens de werkgeversdelegatie geen recht gedaan aan de drie opdrachten die aan het Technisch Overleg zijn meegegeven, nl. een regeling die past binnen het budget, het wegwerken van de tekorten binnen deze collegeperiode en de toekomstbestendigheid van de regeling in relatie tot andere provincies (normalisering). De werkgeversdelegatie opteert voor een aanpak waarbij ook het niveau van de vergoeding in het geding is; dit om meer op één lijn te komen met de regeling, die door de andere provincies wordt gevolgd. Daardoor zou de externe mobiliteit worden bevorderd. Het beslag dat met name door de CZV gelegd wordt op het lumpsum-budget staat ander gewenst P&O-beleid in de weg. Voorheen werd uit dit budget nieuw beleid gefinancierd ten aanzien van bijvoorbeeld diversiteit en trainees. Dat kan volgens de werkgeversdelegatie helaas nu niet meer. IV. Standpunt werknemersdelegatie De werknemersdelegatie heeft haar standpunt op 15 januari 2016 schriftelijk toegelicht. Verwacht wordt dat er door de daling van de kosten van de CZV als gevolg van natuurlijk verloop en de verdere verlaging van de werkgeversheffing Zorgverzekeringswet in 2016 geen financieringsprobleem meer is. Vanuit die optiek ontbreekt de noodzaak de CZV aan te passen. In de vergadering van de commissie voor georganiseerd overleg van 23 november 2015 had de werknemersdelegatie hierover nog een aantal technische vragen willen stellen, maar de werkgeversdelegatie heeft die gelegenheid niet meer geboden. De werknemersdelegatie verwijst voor haar standpunt naar haar brief van 7 januari 2015 waarin de bereidheid werd getoond de CZV aan te passen voor nieuwe medewerkers. Hiermee zou op termijn de CZV geharmoniseerd worden met de CAP-regeling voor de overige provincies. Voor de huidige medewerkers, en zeker de medewerkers in de lagere schalen, is de CZV volgens de werknemersdelegatie een belangrijke secundaire arbeidsvoorwaarde. Voorgesteld wordt de huidige CZV voor hen in stand te houden en, zoals nu ook het geval is, de lokale lumpsum-budget daarvoor te blijven inzetten. De werknemersdelegatie plaatst kanttekeningen bij de opstelling van de werkgeversdelegatie en bij de wijze waarop zij dit proces heeft doorlopen. De werknemersdelegatie vindt dit niet zorgvuldig, maar ziet nog steeds mogelijkheden om via onderhandeling tot overeenstemming te komen. V. Overwegingen De werknemersdelegatie en de werkgeversdelegatie verschillen niet met elkaar van mening over de vraag hoe de meerkosten van de uit 2006 daterende CZV gedragen moeten worden. Afgesproken is dat de helft van deze kosten voor rekening van de werkgever komt en de andere helft gefinancierd 4

5 wordt uit het lumpsum-budget. Overschotten worden gereserveerd en tekorten moeten binnen de lumpsum opgevangen worden. De kosten van de CZV zijn de laatste jaren anders dan verwacht toegenomen, waardoor de noodzaak ontstond om de onderdelen die uit het lumpsum-budget gefinancierd worden opnieuw kritisch te bezien. Naast de afdelingsuitjes en de stimulering van bewegingsactiviteiten legt de CZV in belangrijke mate beslag op dit budget. Met name door toepassing van de CZV zijn forse tekorten ontstaan. Sinds 2012 wordt in de commissie voor georganiseerd overleg en in technisch overleg regelmatig gesproken over de vraag hoe de tekorten kunnen worden verwerkt en hoe de CZV financieel beheersbaar kan worden gemaakt; tot op heden zonder resultaat. De eerste vraag is of de LAAC van mening is dat het proces om te komen tot budgetbeheersing van de CZV zorgvuldig is verlopen. Hoewel kanttekeningen geplaatst kunnen worden bij de lange duur van het proces en de wijze waarop gecommuniceerd is over het al dan niet vervallen van het decentrale arbeidsvoorwaardenbudget in 2015, kan vastgesteld worden dat de tekorten die de CZV met zich meebracht sinds 2012 voortdurend aan de orde zijn gesteld binnen de commissie voor georganiseerd overleg. Niet gesteld kan worden dat het proces om te komen tot budgetbeheersing onzorgvuldig is geweest. De werkgeversdelegatie heeft zich bereid getoond op een open en reële wijze overleg te voeren. Dat de werkgeversdelegatie en de werknemersdelegatie elkaar tot op heden niet hebben kunnen overtuigen doet daar niet aan af. De tweede vraag is of de opstelling van de werkgeversdelegatie redelijk is geweest. De afspraak om binnen het kader van de lumpsumfinanciering een oplossing te vinden voor het wegwerken van de tekorten staat vast. Zowel de werkgeversdelegatie als de werknemersdelegatie heeft zich daartoe verplicht en is daaraan gebonden. Gezien de oplopende tekorten acht de LAAC het niet onredelijk dat de werkgeversdelegatie zich op het standpunt stelt dat de tekorten binnen een beperkte termijn worden afgebouwd. Daarbij valt, uitgaande van de juistheid van de financiële gegevens, waarschijnlijk niet te ontkomen aan een discussie over de beperking van de CZV aanspraken, ook voor zittende medewerkers. In de diverse scenario s die zijn uitgewerkt heeft de werkgeversdelegatie zich niet als een onredelijke overlegpartner opgesteld. De derde vraag is of de opstelling van de werknemersdelegatie redelijk is geweest en of zij haar verantwoordelijkheid heeft genomen ten aanzien van de afspraken over de lumpsumfinanciering. Zoals weergegeven heeft zowel de werkgeversdelegatie als de werknemersdelegatie zich verplicht om binnen het kader van de lumpsumfinanciering tot een oplossing te komen. De werknemersdelegatie heeft op 7 januari 2015 schriftelijk een aantal opties aangereikt in de veronderstelling dat daarmee over een aantal jaren een volledige dekking vanuit de lumpsum mogelijk was. De werknemersdelegatie toonde de bereidheid nieuwe medewerkers onder de CAP, zoals deze voor de overige provincies geldt, te laten vallen en geen vergoeding van ziektekosten meer te verstrekken aan partners en kinderen van huidige medewerkers (met uitzondering van bestaande situaties). Zo nodig zouden ook de budgetten voor afdelingsuitjes en de stimulering van bewegingsactiviteiten bevroren kunnen worden. Deze voorstellen komen op hoofdlijnen overeen met de scenario s 1 tot en met 5 waarvoor de werknemersdelegatie in het technisch overleg van november 2015 heeft geopteerd. Daarmee laat de werknemersdelegatie zien dat zij bereid is mee te denken over een oplossing. De 5

6 verwachting dat daarmee op redelijk korte termijn een volledige dekking binnen het lumpsum-budget kan worden gevonden is, uitgaande van de juistheid van de financiële gegevens, echter niet reëel. Gezien de lange duur van dit proces en gezien de verplichting die ook de werknemersdelegatie op zich heeft genomen, mag verwacht worden dat thans op korte termijn duidelijkheid ontstaat over het pakket van maatregelen dat nodig is om de gesignaleerde tekorten binnen het lumpsum-budget op te vangen. Dit kan met zich meebrengen dat ook de CZV aanspraken van zittende medewerkers ter discussie worden gesteld. Met erkenning voor de rol van de werknemersdelegatie als belangenbehartiger mag ook van haar verwacht worden dat op dit punt open en reëel overleg wordt gevoerd. De vierde vraag is of de LAAC van mening is dat de werkgeversdelegatie in alle redelijkheid van de werknemersdelegatie kan vragen in te stemmen met scenario 6 in combinatie met de scenario s 2 tot en met 4. Dit scenario houdt in dat nieuwe medewerkers een tegemoetkoming in de ziektekosten ontvangen overeenkomstig de CAP en dat de huidige CZV aanspraken worden afgebouwd naar 75% of 70% van het verschil tussen de huidige regeling minus de vergoeding op basis van de CAP. Bestaande aanvragen voor partners en kinderen blijven bestaan, nieuwe aanvragen worden niet meer gehonoreerd. Berekend is dat hiermee de tekorten in 6.6 of 5.2 jaar weggewerkt kunnen worden. Gezien de financiële tekorten die de CZV in zijn huidige vorm veroorzaakt en mede gezien het gegeven dat de ambtenaren van de provincie Flevoland ten opzichte van de ambtenaren van de overige provincies door de CZV een aanmerkelijk inkomensvoordeel genieten, acht de LAAC het niet onredelijk dat de werkgeversdelegatie inzet op versobering van deze regeling volgens het voorgestelde scenario. De LAAC laat daarbij in het midden of deze versobering uitsluitend door middel van dit scenario gerealiseerd kan worden. Hierover zal nader overleg moeten plaatsvinden. Een redelijk uitgangspunt is, dat de gesignaleerde tekorten binnen een beperkte termijn worden afgebouwd. VI. Advies De commissie is van mening, dat de procedure, die de werkgeversdelegatie van de provincie Flevoland heeft gevolgd om te komen tot een versobering van de CZV niet als onzorgvuldig kan worden gekwalificeerd. De voorstellen die de werkgeversdelegatie heeft gedaan om de door de CZV veroorzaakte tekorten op te vangen binnen het lumpsum-budget zijn op zichzelf niet onredelijk. Geadviseerd wordt het overleg met de werknemersdelegatie voort te zetten met als inzet de gesignaleerde tekorten binnen een beperkte periode af te bouwen. Aldus vastgesteld op 26 januari 2016 prof. mr. P.F. van der Heijden, voorzitter prof. mr. E. Verhulp, lid drs. S. Janssen, lid mr. B.H. Abbing, secretaris 6