^*-Ufy. SIGN:l_ ïl- ^^o EX. HO: A MLV: &Uj0ci. Drs. A.Boers H. Droge G.Koppert Drs.K.J.Poppe STANDAARDBEDRIJFSEENHEDEN1981. Mededelingno.290.

Transcriptie

1 Drs. A.Boers H. Droge G.Koppert Drs.K.J.Poppe STANDAARDBEDRIJFSEENHEDEN1981 Mededelingno.290 Mei1983 ^*-Ufy V ri..ii..;;:^ctk SIGN:l_ ïl- ^^o EX. HO: A MLV: &Uj0ci Landbouw-EconomischInstituut Conradkade 175, Den Haag Telefoon AfdelingLandbouwtoestel313 AfdelingTuinbouwtoestel 240/242. Prijs ƒ5,50

2 REFERAAT STANDAARDBEDRIJFSEENHEDEN 1981 Boers, drs.a., Droge,H, Koppert, G.,Poppe, drs. K.J. Den Haag, Landbouw-EconomischInstituut, pag., tab. Indezemededelingwordenzoweldenieuwealsdetotnutotgebruiktenormenvermeld voordestandaardbedrijfseenheid (sbe),waarmeedeomvangvan verschillende soortenland-entuinbouwbedrijvenopéénnoemerkanworden gebracht. Indeloopderjarentredenveranderingenopindeverhoudingen tussende netto-toegevoegdewaardenvandeverschillendegewassenendiersoorten, dieaan debepaling vanhetaantalsbepereenheid gewasofdiertengrondslagliggen. Daarom isregelmatigeaanpassing vandesbe-normennoodzakelijk.nadeintroduktievandesbein1968gebeurdedateerder in1976opbasisvandeverhoudingenin Thanswordendenieuwenormenweergegeven, diezijnberekend opbasis van deomstandigheden in1981. Tevensiseenbeschrijving gegevenvandegevolgde berekeningsmethode. Standaardbedrijfseenheden/Toegevoegde waarde/bedrijfsgroottealgemeen/bedrijfstype/produktiefactoren

3 INHOUD Biz. INLEIDING 5 1. SBE ALS MAATSTAFVOORBEDRIJFSOMVANGENINDELINGIN BEDRIJFSTYPEN 7 2. PERIODIEKEAANPASSING 8 Tabel 1 Veehouderijenvoedergewassen 9 Tabel 2 Akkerbouw 10 Tabel 3 Tuinbouwonderglas 11 Tabel 4Tuinbouwopengrond 12

4 INLEIDING In1968 werddestandaardbedrij fseenheid (sbe) geïntroduceerd alsmiddelom deomvangvanland-entuinbouwbedrijven te meten.opdeze wijzekondende beteeldeoppervlaktenvande verschillendegewassenendeaantallendierenvande verschillendeveesoortenonderéénnoemer wordengebracht. Deverdelingvan het totaalaantalsbeperbedrijfoverdediversebedrijfsonderdelen, werdde basis voordebedrijfstyperingvolgenshetvat-systeem.inmiddels wordtook voor anderedoeleindenveelvuldiggebruikgemaaktvandeze sbe. Doordeindeloopderjarenoptredendewijzingenin de verhoudingentussen denetto-toegevoegdewaardevande verschillendegewassenendiersoorten, die aandebepalingvanhetaantalsbepereenheidgewasofdiertengrondslagliggen,is regelmatigeaanpassingvandesbe-normennoodzakelijk.deeerste aanpassingvondplaatsin1976opbasisvande verhoudingenin1975. Thanszijnv/eerzodanigewijzigingenopgetreden, datnieuweberekeningennoodzakelijkwerden, diezijnuitgevoerdovereenkomstigdeomstandighedenin1981. Indeze mededeling zijndenieuwesbe-normen vermeld, naastdetotnu gebruiktesbe-normen1975.

5 SBE ALS MAATSTAFVOORBEDRIJFSOMVANGENINDELINGINBEDRIJFSTYPEN Voordeomvangvanagrarischebedrijvenwerden vanoudshermaatstaven gebruiktalsdeoppervlaktecultuurgrond,deoppervlaktevandeglasopstanden, hetaantaldieren, hetaantalarbeidskrachtenenz. Vooronderlingevergelijking vanbedrijvenofbedrijfsonderdelenzijndeze maatstavennietgeschiktals gevolgvanonvergelijkbaregrootheden (b.v.aantallendierenvanverschillende veesoorten)of verschilleninintensiteitvanhetgrondgebruik (b.v.oppervlakte granenversusoppervlakteglasopstanden). Bovendienrichtendezemaatstavenzich slechtsopéénaspectvande produktie,t.w.deomvangvanhetproduktieapparaat. Economischgezien wordtdegrootte vaneenbedrijfechterbepaalddoorde omvangvandenetto-produktieofnetto-toegevoegde waarde. Dezenetto-toegevoegdewaardeis hetverschil tussende waarde vandeeindproduktieende waardevandedaarvooraangewendeproduktiemiddelen.dit verschilomvatdande kosten vandeproduktiefactorengrond, kapitaalenarbeiden hetondernemersoverschot c.q.netto-overschot. Denetto-toegevoegdewaardekandanookbeschouwdwordenalsdegerealiseerdebeloningvoordedriesamenwerkendeproduktiefactoren:grond, kapitaal en arbeid. Denetto-toegevoegdewaardeisberekendvoorelkgewasper haen voorelke diersoortperdier.dezeberekeningenzijngebaseerdop bedrijven meteen doelmatigebedrijfsgrootteen bedrijfsvoering waarbijincidentelejaarlijkseschommelingenin kostenenopbrengstenzijngeëlimineerd.daarnaiseen bepaald bedragaantoegevoegde waardegelijkgesteld aan 1 sbe.opdeze wijzekande economischeomvangvaneenagrarischbedrijfen vandeafzonderlijke produktierichtingenbinneneen bedrijfwordenuitgedrukt in sbe. Eensbe kanaldusgedefinieerdwordenalseeneenheid gestandaardiseerde toegevoegde waarde, d.w.z. berekend ineen basisperiodebijeendoelmatige bedrijfsvoeringenondernormaleomstandigheden.

6 PERIODIEKEAANPASSING Inverbandmetwijzigingenindeverhoudingentussendetoegevoegdewaarde vandeverschillendegewassenendiersoortenis periodiekeherberekeningnoodzakelijk, waardoordegewijzigdeverhoudingenookin hetaantalsbetot uitdrukking komen. Bijdebijstellingvanhetaantalsbepergewasofdiersoortwordthetmet eensbecorresponderendebedragaantoegevoegdewaardezodaniggekozendatin hetnieuwebasisjaarhettotaleaantalnieuwesbeongeveergelijkisaan het aantaloudesbe.hoeweldetotaleproduktieomvang innederlanduitgedruktin sbe,gelijkblijft,zullenerdoordeaanpassingenwelveranderingenoptreden indeonderlingeverhoudingentussengewassen, diersoortenen produktierichtingen. Toepassingvandesbe-1981i.p.v.desbe-1975opdeMei-inventarisatie 1981,geeftperproduktierichting devolgendeveranderingen: Landbouwtelling 1981 Sbe 1981in % vansbe-1975 Veehouderij -rundveehouderij 10 -varkenshouderij 8 -pluimveehouderij 81,0 - graslanden voedergewassen 103,5 - totaleveehouderij 98,2 Akkerbouw (incl.akkerbouwmatiggeteeldegroenten) 10 Tuinbouw -groentenonderglas 1,4 -bloemenonderglas 93,2 - totaalglastuinbouw 103,6 - groentenopengrond (tuinb.matiggeteeld) 115,9 - fruitteelt 112,2 -boomkwekerij 95,6 -bloembollenteelt 88,5 -overigetuinbouw 99,8 - totaaltuinbouw 102,8 HetLEIzaldenieuwesbevoorbedrijfs-economischonderzoekinvoeren met ingangvanhetboekjaar 1982/83. Eennaderetoelichting isvermeld ineerder verschenenlei-mededelingen 1).!) Mededelingno.8 "Hetgebruikvanstandaardbedrij fseenheden", (1982). Mededeling no.273 "Toepassingvanstandaardbedrij fseenhedenen bewerkingseenhedeninonderzoeken voorlichtingoplandbouwbedrijven".(1983).

7 Tabel 1 Veehouderijenvoedergewassen Aantal sbe WEIDEVEE (per dier) melkkoeien stierenouderdan 1 jaar jongvee mestvee, meststieren schapen jongepaarden (excl. werkpaarden) manegepaardenen pony's pensionpaardenen pony's melkgeiten INTENSIEVEVEEHOUDERIJ (per dier) fokzeugenen-beren mestvarkens opfokzeugenen -beren mestkalveren leghennen 5 mnd.e.o. opfokkuikens,jonge hennen slachtkuikens slachtkuikenouderdieren idemjongerdan 6 mnd. eendenvoordeleg eendenvoordeslacht slachtkalkoenen kalkoenenvoorde broed idemjongerdan 7 mnd. nertsenouderdieren konijnenouderdieren VOEDERGEWASSEN (per ha) grasland ruwvoederwinningp.snedegrasland 2) snijmais snijmaiste veldeverkocht koolrapen, wortelen voederbietenenov. knol-en wortelgewassen veldbonenenov.groenvoedergewassen lucerne, klaver raaigrassene.d. (nagewas) stoppelknollene.d. (nagewas) bladkool,snijrogge (nagewas) DIVERSEN boerenkaas (per 100 kg kaas) werkvoorderden (per ƒ100,-) » 1, 0,7 0,7 0,3 0,7 8,0 4,0 1,4 0,18 0,18 0,4 0,013 0,006 0,0035 0,03 0,01 0,03 0,01 0,008 0,07 0,02 0,2 1,0, 3,5 7,0 4,5 1,5 1,5 2,0 0,2 0, » 1, 0,8 0,6 0,3 0,7 9,0 4,0 1,1 1,15 0,15 0,15 0,32 0,01 0,0045 0,003 0,02 0,01 0,02 0,01 0,008 0,06 0,015 0,16 0,35 1,1 0,85 3,5 5,0 1,5 1,0 2,0 2,0 0, 0,10 1) Weideveeincl.ruwvoederwinninggrasland. 2) Uitsluitend indienbekendvoorbedrijfsvergelijkendonderzoek. Weidevee wordtdan: melkkoeien2,1,stieren 1.0, jongvee0,7, mestvee0,5,schapen 0,, melkgeiten 1.0 sbe.

8 Tabel 2 Akkerbouw Aantalsbeperha GRANEN wintertarwe overigegranen HAKVRUCHTEN suikerbieten consumptieaardappelen (klei) consumptieaardappelen (zand) pootaardappelen (klei) pootaardappelen (veen, zand) fabrieksaardappelen vroegeaardappelen aardappelente veldeverkocht HANDELSGEWASSEN vlas graszaad koolzaad overigezaderijen OV. MARKTBAREAKKERBOUWGEWASSEN bruine, witte bonen erwten, kapucijners conservenpeulvruchten zaaiuien zaaiuiente veldeverkocht plantuien zilveruitjes winterzaadbieten (perjaar) AKKERBOUWMATIGEGROENTEN spinazie witlofwortelen waspeen winterwortelen knolselderij spruitkool schorseneren 6,5 7,5 12,0 9,0 4,5 9,0 5,5 3,5 3,5 3,5 2,0 7,0 5,0 14,0 5,5 6,5 6,5 5,0 9,5 15,5 13,5 2,0 7,0 8,0 5,0 1 9,0 4,2 11,0 5,5 3,2 2,7 8,0 8,0 4,0 9,0 8,0 5,0 14,0 13,5 10

9 Tabel 3 Tuinbouwonderglas Aantal sbe per ha GLASGROENTEN Tomaten verwarmd Tomaten onverwarmd Komkommersverwarmd Komkommersonverwarmd Aardbeien verwarmd Aardbeienonverwarmd Paprika verwarmd Paprika onverwarmd Augurken verwarmd Augurkenonverwarmd Overigegroenten verwarmd Overigegroentenonverwarmd Opkweekmateriaalgroenten BLOEMISTERIJ Rozen Anjers, grootbloemig Anjers,tros Chrysanten Freesia Orchidee Gerbera Alstroemeria Lelie Amaryllis Overigesnijbloemen Potplanten, bloeiend Potplanten, blad Perkplanten Overigebloemisterij gewassen Opkweekmateriaalbloemen FRUITONDERGLAS BOOMKWEKERIJEN VASTEPLANTENONDERGLAS CHAMPIGNONS (per100 m2)

10 Tabel 4 Tuinbouwopengrond Aantalsbeper ha GROENTEN (tuinbouwmatigeteelt) Aardbeien Andijvie Asperges Augurken Bewaarkool Bloemkool Herfst-en vroegekool Knolselderij Kropsla Prei Schorseneren Spinazie Spruitkool Stambonen Stokbonen Tuinbonen Was-en bospeen Winterpeen Witlofwortel Overigegroenten PIT-ENSTEENVRUCHTEN Appels Peren Pruimen Morellen Kersen Overigepit- ensteenvruchten KLEINFRUIT TUINBOUWZADEN BLOEMKWEKERIJGEWASSEN OPENGROND Trekheesters Bolbloemgewassen Overigebloemkwekerij gewassen BOOMKWEKERIJGEWASSEN Bos-en haagplantsoen Laan-, park-en vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Overigesierheesters Vasteplanten BLOEMBOLLENEN-KNOLLEN Hyacinten Tulpen Narcissen Gladiolen Lelies Irissen Overigbij goed