Koninklijk bezoek aan het Veerse Meer

Transcriptie

1 SPECIAL Nieuwsbrief juni 2005 Rondom het Veerse Meer bied met toekomst Rondo Introductie Koninklijk bezoek aan het Veerse Meer Vanwege haar vijfentwintigjarig regeringsjubileum vereerde Hare Majesteit koningin Beatrix de provincie Zeeland op vrijdag 10 juni met een bezoek. Er was gezocht naar een Zeeuwse plaats of streek waar een programma uitgevoerd kon worden, dat het midden hield tussen een werkbezoek en een koninginnedag. Ook moest er 'iets aan de hand zijn'; terugkijkend op de voorbije kwart eeuw, maar vooral vooruitkijkend. Kortom, een gebied waar de toekomst op het punt staat opnieuw te beginnen. Al snel kwam toen het Veerse Meer bovendrijven als beeldbepalend, leerzaam èn onderhoudend decor van het koninklijk bezoek. Het resulteerde in een klinkend dagprogramma voor de Markiezin van Veere met 'haar' stadje als startpunt. Eerst een gesprek met Gedeputeerde Staten over Delta In Zicht, daarna het bekijken van een tentoonstelling over het Veerse Meer, vervolgens een vaartocht over het meer, bij Wolphaartsdijk aan land en via het bij het Veerse Meerproject horende natuurgebied Oosteren Westerschenge naar het eindpunt: de Grote Markt in Goes. Midden op het Veerse Meer werd het eerste exemplaar van deze nieuwsbrief overhandigd aan de koningin. Deze editie is als special door het koninklijk bezoek geïnspireerd. Het bevat niet alleen een flinke samenvatting van de fototentoonstelling in Veere, maar ook teksten over en illustraties van de onderwerpen die op boot of in bus met het koninklijk gezelschap besproken worden. Tenslotte biedt dit blad u een retrospectieve toekomstvisie. Op deze pagina's leest u een korte karakteristiek van de onderwerpen die met koningin Beatrix en haar gevolg besproken zijn. De waterkwaliteit van het Veerse Meer hoort daar natuurlijk ook bij, maar daaraan is verderop in deze nieuwsbrief een langer artikel gewijd. Aan al deze onderwerpen wordt in de Gebiedsvisie Rondom het Veerse Meer uitgebreider aandacht besteed; een samenvatting daarvan biedt de brochure Visie op het Meer (zie colofon). Rondo Groen-blauwe slinger op Noord-Beveland Er zijn veel deelprojecten binnen het overkoepelende project Rondom het Veerse Meer, maar geen enkele luistert naar zo'n poëtische naam als deze: de groenblauwe slinger. Een waardevolle, maar tamelijk eentonige strook op Noord-Beveland wil meer. Het door landbouw gedomineerde landschap zou met meer groen en blauw, ofwel met meer natuur en water, een grotere recrea- tieve aantrekkingskracht kunnen hebben. Bezoekers van het Veerse Meer zitten namelijk niet dag in dag uit op het meer of pal aan de oevers; ze willen ook het achterland intrekken. Er liggen wat dat betreft op Noord-Beveland fraaie kansen. En omdat bedrijven al sterk die richting op denken en initiatieven ontwikkelen, is de gemeente nu bezig plannen te maken. Van die initiatieven moeten zeker een landschapscamping bij natuurgebied het Bokkegat bij Wissenkerke, Landgoed Rijckholt bij Geersdijk (natuur- en vitaliteitscentrum) en de plannen van bierbrouwerij Emelisse te Kamperland worden genoemd. Mooie voorbeelden van particulier initiatief, dat omarmd en begeleid wordt door gemeentelijke visie. Vorig jaar is door landschapsarchitectenbureau Bosch Slabbers een ontwerpvisie van deze strook Noord-Beveland gemaakt. Over het vervolg bezint de gemeente zich nu.

2 De Veerse Dam De Veerse Dam is een robuust staaltje Hollandse waterbouwkunde en tegelijkertijd dé plaats waar je de spanning tussen de elementen en de 'gemaakte wereld' kunt voelen; woest en onvoorspelbaar aan de ene kant, kabbelend en doordacht aan de andere kant. De Dam is sinds 1961 letterlijk en figuurlijk het sluitstuk van het Veerse Meer. Kortom, een bijzondere plek waar veel meer te doen zou moeten zijn dan parkeren en een frietje eten. Het mooie van deze plek is ook dat de overheidsvisie van opwaarderen in eerste instantie naadloos aansluit bij initiatieven uit het bedrijfsleven, dat staat te trappelen om deze strategische plek commercieel te benutten. Hier raken publieke en private doelen elkaar op allerlei niveaus en dat maakt het soms ingewikkeld, maar vooral interessant. Het plaatje bij dit artikeltje laat het voorlopige ontwerp zien van een hotel aan de Veerse Dam, dat letterlijk contact maakt met het water. Dit ontwerp werd ook aan koningin Beatrix tijdens haar boottocht over het Veerse Meer gepresenteerd. De ideeën van deze ondernemer worden uiteraard nog getoetst aan allerlei maatstaven. Want uiteraard is niemand blij met een groot gebouw dat in de prachtige omgeving misstaat en zichtlijnen doorbreekt - om maar iets te noemen. Momenteel wordt gewerkt aan een samenwerkingsconstructie die de publieke en de private doeleinden rond de Veerse Dam in één goede baan gaat leiden. Deze constructie zal zowel organisatorisch, financieel als juridisch van aard zijn. Het streven is de overeenkomst in het komend najaar te ondertekenen, maar omdat de ervaring leert dat dit soort processen vaak meer tijd vergen dan gepland, is vooraf afgesproken dat zorgvuldigheid en aandacht voor detail belangrijker zijn dan een snelle eindtijd. Impressie hotel Veerse Dam. Rondo Het havengebied van Kamperland De gemeente Noord-Beveland heeft voor het havengebied van Kamperland een ontwerp-visie opgesteld. Het gebied, dat de landbouwhaven, het havenkanaal en de jachthaven bevat, maakt momenteel een desolate en wat verwaarloosde indruk. In potentie is dit gebied echter aantrekkelijk, alleen al omdat je hier met de boot 'tot in het dorp' kunt komen. In de gebiedsvisie Rondom het Veerse Meer is het gebied daarom tot recreatieve 'hot spot' benoemd. In de gemeentelijke visie wordt uitgegaan van een mix van wonen, werken en recreëren. Het aantal ligplaatsen zal flink toenemen: van ongeveer driehonderd naar 540. Maar eerst moet het aantrekkelijker worden om daar aan te leggen. De gemeentelijke visie heeft inmiddels ter inzage gelegen. De reacties waren vooral positief. Nu wordt onderzocht wat de financieel-economische consequenties van de herontwikkeling kunnen zijn. Als de planologische procedure goed wordt doorlopen, kan in 2007 of 2008 worden begonnen met de daadwerkelijke uitvoering, die in fasen zal verlopen. De huidige staat van het havengebied.. 2 Rondom het Veerse Meer

3 De Oosterschenge, de Westerschenge en het tussenliggende gebied lenen zich bij uitstek voor de ontwikkeling van een fors natuurgebied waarin het goed wandelen en fietsen is. Al eerder is dit gebied door de overheid aangewezen als onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De gemeente Goes ziet het wel zitten om in de directe omgeving van het stedelijk gebied een uitgestrekt natuurgebied te hebben. Het gebied is groot genoeg om gevarieerd te zijn: zilte graslanden, rietlanden, schraalgraslanden, struiken en bos. Genoeg afwisseling rond het water dus. Om daarvan De Ooster- en Westerschenge echt te genieten zal benenwagen en fiets gebruikt moeten worden, waardoor het een rustig natuurgebied kan blijven, waar vogels ongestoord kunnen rusten, broeden en foerageren. Het wandel- en fietspadennetwerk is onlangs al uitgebreid, maar er is meer mogelijk. Het is ook de bedoeling door nieuwe routestructuren het Schengegebied nadrukkelijker bij het Veerse Meer te betrekken. Het allermooiste en meest ingrijpende aspect van het plan is het idee om de beide Schenges weer met elkaar in contact te brengen, zodat de eens belangrijke stroom het Schenge weer in ere wordt hersteld. Eeuwen geleden was dit de vaarroute tussen Sloe/'t Veergat en de Oosterschelde. Als dit allemaal doorgaat, dan gaat ook het dorp Wolphaartsdijk min of meer terug in de tijd; tot 1809 was het een eiland. Maar voor die hereniging van beide plassen moeten nog heel wat obstakels worden overwonnen; figuurlijke (procedureel en financieel), maar ook letterlijke. Zo doorsnijdt de drukke Deltaweg het oostelijk deel van het natuurgebied. Een mooi aansluitend initiatief is dat van de Maatschap Wilhelminapolder, die bezig is kreken in het aangrenzende agrarische gebied in ere te herstellen. Onderzocht wordt ook of de Schenge dienst kan doen als waterberging in geval van overvloedige regenval, zodat het stedelijk gebied droge voeten houdt. Beeld van de huidige Schenge. Impressie van hoe het zou kunnen worden. Rondo Oranjeplaat en de Oranjepolder Arnemuiden ligt straks weer aan het water, als het aan de plannenmakers ligt. Weer? Jazeker, tot 1871 lag het vissersdorp aan open water. Nu is bedacht om het Veerse Meer naar Arnemuiden toe te trekken. Dit kan door aan de westkant van de Oranjeplaat de dijk te verleggen of door er een opening met afsluiter in te maken. Hoe dan ook, in beide gevallen ontstaan meer water, oevers en buitendijkse gebieden. En dat biedt weer meer mogelijkheden voor waterrecreatie, vooral aan de oostkant van de inham. Aan de oevers zal met name de dagrecreatie een plek kunnen vinden, terwijl voor verblijfsrecreatie in het binnengebied ruimte zal zijn. Het water gaat dus richting 'bewoonde wereld'. En die 'bewoonde wereld' gaat richting water. De gemeente Middelburg speelt namelijk sterk met de gedachte om Arnemuiden in noordoostelijke richting, dus aan de westkant van het nieuwe water, uit te breiden door pal aan het water te bouwen. Door beide 'bewegingen' ontstaat dus een nieuw stedelijk front aan het water. Dat vergt echter nog wel gedegen onderzoek, ook naar de financiële haalbaarheid. De wil is er, want er zijn voor deze gemeente verder niet veel mogelijkheden om uit te breiden. Hoewel de plannen er inmiddels anders - minder verstrekkend - uitzien, gaat het idee terug op de eind jaren '90 opzien barende Kwaliteitsatlas van de gemeente Middelburg, waar stedenbouwkundige Jachthaven Oranjeplaat. Riek Bakker haar stempel op drukte. Om het populaire recreatiegebied Oranjeplaat zelf een kwaliteitsimpuls te geven, is ondermeer gedacht aan de aanleg van een zandstrand aan de noordwestkant en een openbaar haventje aan de zuidzijde. Voor dit strand ligt het plan klaar; waterschap Zeeuwse Eilanden gaat het aanleggen. Inmiddels hebben drie ondernemers op Oranjeplaat hun plannen voor uitbreiding en kwaliteitsverbetering van hun verblijfsaccommodaties ingediend. Rondom het Veerse Meer 3

4 De geschiedenis van een herstellende waterkwaliteit Veel zout en zuurstof, en een weinig tij "En 't tij kwam in en 't tij ging uit; 't water rees en viel." Zo beschreef Nescio in 1911 in zijn novelle De Uitvreter 't Veergat door de ogen van Bavink en Japi. Het Veerse Gat stond in rechtstreekse verbinding met de Noordzee. De waterkwaliteit was toen ook vergelijkbaar met die van de Noordzee. En zo was dat de eeuwen daarvoor. En zo zou het nog eeuwen daarna hebben kunnen blijven......als niet de regering na de Ramp in 1953 had besloten tot de uitvoering van het Deltaplan. In 1960 werd de Zandkreekdam aangelegd en in 1961 de Veersegatdam. Het Veerse Gat veranderde in het Veerse Meer. Het getij verdween en daarmee ook de intensieve uitwisseling van water met de Noordzee. Het werd een stilstaand meer, waarop vanuit de omliggende polders door gemalen voedselrijk polderwater werd uitgeslagen. Vaak is dat een combinatie die garant staat voor de ontwikkeling van overmatige algen- of wierengroei. En dat gebeurde ook in het Veerse Meer: groene soep en grote hopen stinkende zeesla op plekken, waar je eigenlijk onbezorgd zou willen (zonne-)baden. Tot verdriet van een belangrijke groep gebruikers van het meer, de recreanten. Zomer- en winterpeil In de oorspronkelijke plannen zou de Oosterschelde afgedamd worden en verzoeten. De bedoeling was dat dan ook het Veerse Meer zoet zou worden. Dat ging allemaal niet door. Halverwege de jaren '70 besloot de regering vanwege de natuur- en visserijbelangen de Oosterschelde niet af te sluiten, maar door de aanleg van een stormvloedkering de verbinding met de Noordzee en daarmee het getij in tact te laten. De Oosterschelde bleef een zoute zeearm. Peilbeheer. Op het nieuwe meer werd een waterpeil ingesteld, dat geïnspireerd was op twee belangrijke functies van het meer: de recreatie en de ontwatering van het omringende landbouwgebied. In de zomer werd het peil voor de recreatie ingesteld op NAP en in de winterperiode werd het verlaagd tot NAP, waardoor de gemalen makkelijker hun water kwijt konden. Dat betekende dat elk voorjaar een grote hoeveelheid Oosterscheldewater werd ingelaten om het peil te verhogen tot NAP. Woestijn Door de combinatie van het gevoerde peilbeheer, het zout blijven van de Oosterschelde en het uitmalen van het voedselrijke en relatief zoete polderwater ontstond een merkwaardig, maar wat kwaliteit betreft minder(w)aardig meer. In de winter, wanneer normaal gesproken veel polderwater wordt uitgemalen, werd het meer zoeter (of beter gezegd brakker). Tegelijkertijd werd het meer door dat polderwater belast met veel voedingsstoffen: stikstof en fosfaat. In het voorjaar werd veel zout Oosterscheldewater ingelaten om het peil weer op NAP te krijgen. Dit zoute water is zwaarder dan het brakke water en mengt er dus niet goed mee. Daardoor ontstond een gelaagdheid in het water: in de diepere lagen het zware zoute water met daarboven de lichtere laag van brak water. In die lichtere laag (met veel voedingsstoffen) ontwikkelden zich algen, die bij afsterven afzonken naar de zoute zwaardere laag in de diepte. Daar werden die algen afgebroken en dat kost zuurstof. Omdat die laag niet mengde met de laag daarboven, raakte de zuurstof op en ontstond er zuurstofloosheid. Hele delen van de bodem werden daardoor onleefbaar voor vissen; ecologisch gezien was het daar een woestijn. Door het peilbeheer stond 's winters een groot deel van de ondiepere delen droog. Hier stierf af, wat zich in de zomer ontwikkeld had. Tot een stabiele ontwikkeling van de bodemflora en -fauna kwam het hier niet. Ook dat deel van de bodem ontwikkelde zich tot een ecologische woestijn. Al met al kon de waterkwaliteit van het meer omschreven worden als armetierig, zeker in vergelijking met de Oosterschelde, die zich intussen ontwikkelde tot een zoute zeearm met een zeer hoge soortenrijkdom. Boven verwachting In de loop van de jaren '80 van de vorige eeuw werd een uitgebreid onderzoek uitgevoerd om te kijken hoe de kwaliteit van het meer verbeterd kon worden. Dat resulteerde in 1989 in de Beleidsanalyse Doorlaatmiddel. Waterbeheer Veerse Meer. Daarin werd aanbevolen een doorlaatmiddel in de Zandkreekdam aan te leggen, een vast peil in te stellen en de belasting met voedingsstoffen te verminderen. Het heeft tot juni 2004 geduurd voordat het aanbevolen doorlaatmiddel in gebruik kon worden genomen. Sindsdien heeft het Veerse Meer in relatief korte tijd een grote verandering ten goede ondergaan. Het doorlaatmiddel blijkt boven verwachting te werken. In korte tijd konden geweldige verbeteringen gemeten worden: zowel het zout- als zuurstofgehalte gingen omhoog. Wat het zoutgehalte betreft gaat het Veerse Meer steeds meer lijken op de Oosterschelde en de Noordzee. Of dat ook tot uiting zal komen in de soortensamenstelling moet nog blijken. De tijd zal en moet het leren, maar er worden telkens meer zeevissen en zeekreeften in het Veerse Meer gesignaleerd... Winst Intussen wordt gewerkt aan de twee andere aanbevelingen. Onlangs is een planstudie gestart met als doel de voor- en nadelen van een ander peilbeheer in kaart te brengen. Afhankelijk van de resultaten daarvan zal besloten worden hoe het peilbeheer er in de nabije toekomst uit zal zien. Daarnaast wordt gekeken in hoeverre het mogelijk is het voedselrijke polderwater om te leiden naar water waar het minder kwaad kan of zelfs nuttig kan zijn: de Wester- of de Oosterschelde. Als dat allemaal gerealiseerd is, begint het Veerse Meer wat de waterkwaliteit betreft weer wat te lijken op 't Veergat ten tijde van Nescio. Alleen het getij ontbreekt nog. Of nee, door het doorlaatmiddel is er weer een klein getij van zo'n tien centimeter ontstaan. Geen vergelijking met tij en tijd van het Veerse Gat, maar toch is door dat kleine getij een intergetijdegebied van enkele hectares ontstaan. Gezien het dramatische verlies van ecologisch zeer waardevol intergetijdegebied in de afgelopen decennia moet je dan concluderen: tel uit je winst! 4 Rondom het Veerse Meer

5 Een Gat met een tij, een Meer met een peil Op deze pagina's krijgt u in tekst en beeld een indruk van een eeuw Veere, met het Veerse Gat en het Veerse Meer centraal. Dit is ook het thema van de tentoonstelling die ter gelegenheid van het koninklijk bezoek in de Schotse Huizen te Veere is opgezet. De komende tijd zal deze tentoonstelling in afgeslankte vorm op verschillende andere plaatsen rond het Veerse Meer te zien zijn. Veerse Gat En 't water klotste en rees en daalde, en door de nacht schoof de zon die je niet zag door 't Noorden. En 't laatste licht van den dag schoof mee door 't Noorden en werd 't eerste licht van den nieuwen morgen. Zoo raakte de eene dag aan den anderen, zooals dat in Juni altijd is. Nescio, De Uitvreter (1911) Een stadje aan het Veerse Gat, waar de tijd sleet zoals het tij. Dat was wat Japi, een romanfiguur van de schrijver Nescio, aan het begin van de 20 e eeuw aantrof. Net zoals eeuwen daarvoor en in zijn beleving waarschijnlijk ook de eeuwen die daarop zouden volgen. Wie de foto's van de hoogaarzen in de haven of van het vergezicht vanaf de Grote kerk bekijkt, krijgt prompt heimwee naar dit verleden. Veere was in die tijd een stadje met zo'n duizend inwoners; een kleine gemeenschap met een karakteristieke bevolking. Maar ook een plaats die toen bekend stond als één van de 'dode steden' van ons land. In de Middeleeuwen was Veere een rijke handelshaven, zelfs de marinebasis voor de Nederlanden. Na de Franse tijd was het meeste leven eruit. Maar dat veranderde ook weer enigszins. Door de in 1871 opgeworpen Sloedam raakte het eiland Walcheren uit het isolement. Arnemuiden werd hierdoor afgesloten van open zee en de vissersvloot moest uitwijken naar de Veerse haven. Vanaf die tijd begon zich het toerisme te ontwikkelen. In de tijd van Nescio was Veere al een geliefde plaats voor verpozing zoekende vreemdelingen. Vanuit de haven werd er flink gevist op mosselen en garnalen. In 1914 bestond de vloot uit dertig schepen, waarvan veertien het registratieteken VE (Veere) en de overige ARM (Arnemuiden) voerden. Bij tijd en wijle werd op zeehonden gejaagd. Tussen 1904 en 1923 werden in Veere nog 1232 gevangen zeehonden aangevoerd, waarvoor een premie werd ontvangen. Het tij had ook invloed op de gesteldheid van de oever. Door het plotseling wegvallen van grondlagen langs de oevers en zeedijken ontstonden ontgrondingen en daardoor gevaarlijke situaties door de zogeheten oever- en dijkvallen. In de periode zijn er aan de Walcherse kust langs het Veerse Gat ruim vijftig oever- en dijkvallen geteld. De ruimte, het bijzondere 'Zeeuwse licht', oude gebouwen, bevolking in dracht en het leven rond het water trokken schrijvers en schilders naar Zeeland. Bekende en minder bekende artiesten, zoals Jan Toorop, Maurice Gòth en Dirk van Gelder, lieten zich inspireren door de sfeer van Veere en het silhouet van de stad vanaf het Veerse Gat. In 1910 spoelde op Schouwen een walvis aan. Het dier werd ter bezichtiging naar de haven van Veere gesleept. Velen lieten zich hier tegen betaling met de vis fotograferen. Vissersschepen van Veere en Arnemuiden omstreeks 1950 broederlijk naast elkaar in de Haven van Veere. Zo zag vóór de sluiting van het Veerse Gat de kust tussen Vrouwenpolder en Veere eruit. Op 27 april 1961 werd onder grote Walcherse belangstelling vanaf het strand het Veerse Gat gesloten. Rondom het Veerse Meer 5

6 Veerse Meer Achteraf gezien is Veere relatief genadig uit de wereldoorlogen, de inundatie van Walcheren en de Watersnoodramp gekomen. Uitvloeisel van de stormvloed van 1953 was wel dat het Veerse Gat moest worden afgesloten. De consequenties hiervan waren dat de vissersvloot naar Colijnsplaat vertrok, de reddingboot een ander station kreeg en de veerdienst op Kamperland, waaraan Veere ooit zijn naam ontleende, uit de vaart werd genomen. Het dagelijkse tij werd een zomer- en winterpeil. Tussen 1957 en 1961 veranderden het Het Gat is dicht. De haven ligt voor joker. Jaap Fischer, Het Veerse Gat (1962) Veerse Gat en de Zandkreek in het Veerse Meer. Deze naam werd door het Aardrijkskundig Genootschap en Rijkswaterstaat voorgesteld, omdat Veere de centrumplaats aan dit meer zou worden. De protestgeneratie moest nog achttien worden, toen op 27 april 1961 de laatste schuiven van de caissons werden gesloten. Met de Ramp nog vers in het geheugen waren er nauwelijks geluiden tegen de afsluiting te horen. Onder de leus 'Een dam zonder sluis - voor Veere een kruis' werd nog geprobeerd een open verbinding te behouden. Deze poging van de Veerse bestuurders om het tij te keren mocht niet baten. Jaap Fischer bezong een jaar later in zijn ballade 'Het Veerse Gat' de gelatenheid van de Veerse vissers. Hun gemor was snel verstomd toen hen een nieuwe lig- en woonplaats werd aangeboden. Na hun vertrek zou Veere het wel als recreatiestad overleven, aldus de zingende student. De plannenmakers gingen er vanuit dat het nieuw te vormen meer zou uitgroeien tot een recreatiegebied van internationale allure. Het inrichtingsplan dat in 1960 door de landschapsarchitect Nico de Jonge was getekend, voorzag hierin. In de loop van de jaren '60 werden de grotere mobiliteit en de gestegen welvaart oorzaken van een groeiende stroom toeristen. Het beeld dat door foto's en films van het Veerse Meer wordt opgeroepen, is dat van een op of aan het water naar ontspanning en ruimte zoekend volk. De breuk met het verleden leek na 1961 voor Veere volledig. Waar ooit houten vissersschepen meerden, liggen nu polyester plezierjachten. In de loop van zijn 700-jarig bestaan had de stad aan het water meer stormen weten te doorstaan. Deze zou Veere ook weer te boven komen. Veerse Dam, meerzijde, omstreeks Zicht op het Veerse Meer vanaf de silo bij Kortgene; op de achtergrond Wolphaartsdijk (ca. 1966). Surfers en het onveranderde silhouet van Veere (ca. 1986). Hengelen aan het Veerse Meer, omstreeks Rondom het Veerse Meer

7 Kort toekomstverhaal Jaap en Japi zijn er weer Dertig jaar geleden, 1999 of daaromtrent, fietste ik voor het laatst de Veerse Meerroute. Nu doe ik het weer; gepensioneerd, tijd zat. Ik hou mezelf voor de gek door te denken dat het tempo nu lager ligt dan toen, omdat mijn kleinzoon nu meefietst. Op de Zandkreekdam stoppen we een poosje en kijken rond in het multimediale informatiecentrum, waar je via een webcam zicht hebt op de zeehondenkolonie die zich ter hoogte van Veere ophoudt op een zandplaat waarvan ik het bestaan niet wist. Ze zijn met z'n zestigen en hebben het gezellig - dat zie je zo. Terwijl mijn kleinzoon bezig is alle zeehonden een naam te geven, loop ik even naar buiten en zie ik een eenzame, studentikoze jongen met een gitaar aan de waterkant staan. Dat is vreemd, zonder versterker en zo. Ik loop dichterbij, zie geen omgekeerd hoofddeksel liggen, en kom nog dichterbij. Hij waant zich onbespied en ongehoord; hij is een liedje aan het maken. Ik hoor iets over een gat van Veere, dat eerst dicht ging, maar later een kier is geworden. Snap 't maar. Luister: In Veere willen we weer stoppen, maar we vinden het een beetje te druk. Allemaal achterkleinkinderen van Fritz und Wilhelm en die havenmeid aus Bremen, denk ik. Dus willen we verder, richting de Piet en Wolphaartsdijk, net als toen. Hé, wat is dat? Waar is dat mooie pad? Water. We zien alleen maar meerwater tot aan de groene einder. En de huizen aan het water dan, waar we nu langs fietsen? Middelburg! - zegt een blauw bord. Ach ja, Middelburg aan het water - droom fijn verder, 'De kier geeft zicht. Het water ligt te pro-o-o-o-o-o-o-onken...' zeiden we destijds. En nu fietsen we over de Riek Bakkerboulevard. Rechts zie ik moderne herenhuizen, links hoor ik het klotsende water. Aan de waterkant zie ik ineens een eenzame, starende man, helemaal gebiologeerd door de bewegingen van het water. Hij komt me bekend voor - alleen in woord overigens, niet in beeld. Ik loop naar hem toe. 'Lekker weertje, meester', zeg ik. 'Nogal', zegt Japi, want hij is het. 'Is u niet die heer uit Amsterdam, die altijd aan de waterkant zit?' Japi moet lachen en zegt: 'Ik zit nog al eens aan de waterkant. Daarvoor kom ik naar Zeeland. Ik maak me nog veel te druk. En er is hier weer waterkant bijgekomen, hè.' 't Gesprek hokt wat. Japi kijkt in de golfjes. Ik kijk mee. Zo'n waterplas heeft 't maar goed, die golft maar en weerspiegelt de wolken, is aldoor anders en blijft toch gelijk. Heeft nergens last van. We staan en we kijken. Daar heb je Goes en Lange Jan, de toren van Middelburg, de spil van Walcheren; hij lijkt wel dichterbij gekomen. En 't tij komt in en 't tij gaat uit; 't water rijst een beetje en valt een beetje. Ja, we hebben daar lang gestaan. De volgende dag. Weer thuis. Na het avondmaal - nog nooit zoveel gegeten; die zeelucht graaft, zeggen ze in Veere - ga ik op zolder zoeken naar een oud drukwerk. Gebiedsvisioen Veerse Meer, heette het zo niet? Ik vind het. Ik lees het. En ik concludeer: jongen, je hebt op je oude dag zomaar door een eindbeeld gefietst. Ik denk ook terug aan de twee ontmoetingen, de unplugged studentikoos en de waterstaarder. Ze zouden elkaar 's tegen moeten komen, zomaar ergens aan het Veerse Meer; daar zou toch best iets moois uit voort kunnen komen... Rondom het Veerse Meer 7

8 Het eindbeeld Het Veerse Meer is een optimaal bereikbaar gebied, dat voor de recreant aantrekkelijke routestructuren heeft, dat gezond water heeft en waar de waterhuishouding voor zowel landbouw als natuur optimaal is. Er is een nieuw recreatief-stedelijk gebied aan toegevoegd dat geen afbreuk doet aan de bestaande stedelijke, ecologische en landschappelijke waarden. Er is meer ruimte voor natuur(-ontwikkeling) dan ooit en er zijn enkele landschappelijke ingrepen gedaan, die het gebied aantrekkelijker maken. Het gebied heeft heel wat ontwikkelingsperspectieven voor een duurzame landbouwstructuur. Rondom het Veerse Meer bied met toekomst Colofon Deze nieuwsbrief verschijnt onder verantwoordelijkheid van de stuurgroep en de coördinatiegroep Rondom het Veerse Meer - een gebied met toekomst. Als u dit project wilt volgen kunt u een GRATIS ABONNEMENT op de nieuwsbrief aanvragen bij het informatiecentrum van de provincie Zeeland (Postbus 6001, 4430 LA Middelburg, tel , infocentrum@zeeland.nl). Voor meer informatie over het project, bijvoorbeeld de brochure Visie op het Meer (februari 2005) kunt u contact opnemen met het secretariaat (tel , veersemeer@zeeland.nl.). De website biedt naast algemene informatie over het project ook de complete Gebiedsvisie Rondom het Veerse Meer (december 2004). Samenstelling: Monique Ekkebus en Jos Vaessen (Provincie Zeeland) Tekst: Tjeerd Blauw (Provincie Zeeland), Peter Blom (Zeeuws Archief), Arend van der Wel (TEKSTUWEL) Eindredactie: TEKSTUWEL, Goes Foto's: Adri Gideonse, Provincie Zeeland, collectie Veere Zeeuws Documentatiecentrum, Jaap Wolterbeek, jhr. Leonard den Beer Poortugael Tekening: Jacques Bijlevelt uit Veere: Haven van Veere 1813 Opmaak: Provincie Zeeland, afd. Informatievoorziening & Documentatie Grafische realisatie: LnO drukkerij/uitgeverij, Zierikzee 8 Rondom het Veerse Meer