Presentatie van Alexander Klink op 15 december 2015 in Lelystad. In opdracht van Rijkswaterstaat

Transcriptie

1 Presentatie van Alexander Klink op 15 december 2015 in Lelystad In opdracht van Rijkswaterstaat

2 Inhoud: Beelden van bomen in Nederlandse rivieren KRW en knelpunten Kolonisatie van de bomen Conclusies en aanbevelingen Beelden van bomen in Franse rivieren

3 Populier in Overijsselse Vecht

4 Bakenboom in de Maas

5 Boom in vistrap Maurik

6 Boom in vistrap Maurik

7 Boom in vistrap Maurik

8 Draadalgen op takken (50x vergroting)

9 Kiezelalgen op draadalgen (100x vergroting)

10 Kiezelalgen op draadalgen (200x vergroting)

11 Kiezelalgen op draadalgen (250x vergroting)

12 Muggelarve met pop (25x vergroting)

13 Muggelarve darminhoud (400x vergroting)

14 Taakstelling KRW: Schone en ecologisch gezonde rivieren in 2027 of eerder Tijdvak < Herstel van het ooibos Watervervuiling organisch, olie, metalen Natuurvriendelijke oevers Bomen in de rivieren Eutrofiëring en bestrijdingsmiddelen Fluktuerende afvoer bij waterkrachtcentrales Normalisatie??????? Stuwen en stuwbeheer??????? Zuiging door de scheepvaart??????? Exoten en diversiteit oorspronkelijke fauna??????? Legenda: Stadium in het oplossingstraject Ecologisch probleem (nog) niet herkend Probleem herkend Transitie/Oplossing Oplossing twijfelachtig????? deadline KRW doelen

15 Dataset 2490 macrofauna monsters verdeeld over: Nederlandse rivieren Franse Loire, Maas en Seine Faunaresten in oude rivierafzettingen (5160 BP 1900) 15

16 Verandering van de macrofaunagemeenschap in Rijn en Maas in AD KRW score is gedaald van 0,85 naar 0,35 zandbodem 11% vegetatie 9% stortsteen 0% eurytoop 0% bomen 0% eurytoop 12% slibbodem 4% zandbodem 6% vegetatie 1% slibbodem 14% bomen 66% stortsteen 77% 1700 KRW score 0,85 (zeer goed) 2000 KRW score 0,35 (ontoereikend) 16

17 17

18 18

19 19 0,6 0,5 0,4 EKR 0,3 Bomen Stenen Bodem 0,2 0,

20 20

21 21

22 22

23 23 Kenmerkende soorten Bomen Brillia longifurca Micropsectra apposita Polypedilum pedestre Rheotanytarsus photophilus Synorthocladius semivirens Brillia bifida Rheotanytarsus rhenanus Rheocricotopus fuscipes Micropsectra atrofasciata Cricotopus triannulatus agg. Paratrichocladius rufiventris Paratanytarsus dissimilis agg. Harnischia Boophthora erythrocephala Gammarus pulex Tvetenia calvescens Tvetenia discoloripes Tvetenia verralli Hydropsyche bulgaromanorum Rheocricotopus chalybeatus Rheopelopia ornata Caenis macrura Parachironomus frequens Potamanthus luteus Calopteryx splendens Neureclipsis bimaculata Lithoglyphus naticoides Chironomus nudiventris Polypedilum scalaenum Chironomus acutiventris Cryptochironomus rostratus Lipiniella moderata Psychomyia pusilla Lipiniella araenicola Caenis luctuosa Cryptotendipes usmaensis Aantal taxa

24 24 Totaal aantal taxa Microchironomus tener Potthastia longimanus Orthocladius holsatus Oecetis ochracea Cyrnus trimaculatus Lipiniella moderata Lipiniella arenicola Unio tumidus Paranais frici Cricotopus curtus Cryptotendipes gr. usmaensis Stictochironomus pictulus Chironomus nudiventris Cyrnus flavidus Ecnomus tenellus Einfeldia carbonaria Cricotopus triannulatus agg Harnischia spec. Chironomus acutiventris Polypedilum scalaenum Chironomus nudiventris Paratanytarsus dissimilis agg Paratrichocladius rufiventris Xenochirononus senolabis Parachironomus frequens Orthocladius (O) obumbratus Orthotrichia spec. Parametriocnemus stylatus Paralauterborniella nigrohalteralis Tanytarsus gr. brundini Polypedilum cultellatum Orthocladius oblidens Orthocladius rubicundus Cryptochironomus rostratus Potthastia gaedii Rheotanytarsus spec. Polypedilum pedestre Microtendipes gr. chloris Micropsectra atrofasciata Brillia longifurca Brillia bifida Simulium noelleri Simulium erythrocephalum Tvetenia discoloripes agg. Rheocricotopus fuscipes Orthocladius (E) thienemanni agg. Orthocladius (E) rivulorum Eukiefferiella minor Diamesa gr. insignipes Cardiocladius fuscus Virgatanytarsus spec. Rheopelopia spec. Cricotopus annulator Tinodes waeneri Psychomyia pusilla Lype phaeopa Oulimnius rivularis Hydropsyche bulgaromanorum Brachycentrus subnubilus Ephoron virgo Caenis macrura Aantal monsters Substraat Groep E E T T Co T T T C C C C C C C C C C S S C C C C C C C C C S C C C C T C C C C C C C C C C C T T C C C C C C C C T T C C C hout x + + x x + x x x x + x + x x x x x + x x x x + 51 waterplanten 4 + x x stenen 25 x + x x x 14 bodem x x x Wageningen Everdingen Maurik Aersoltsweerde Meerdere locaties 30 soorten alleen op bomen wv. 2 nieuw voor NL 11 soorten niet recent in rivieren aangetroffen Geen soorten alleen op stenen

25 Soorten referentie nu Eendagsvliegen Kevers Kokerjuffers Dansmuggen

26 26 1 0,9 0,8 0,7 0,6 EKR + 5 EPT 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 EKR huidig

27 27

28 28 10 Bomen leveren na 2 jaar nog geen bijdrage aan KRW beoordeling, door ontbreken van eendagsvliegen, kevers en kokerjuffers Biodiversiteit macrofauna neemt wel spectaculair toe Situatie in voorjaar veel gunstiger dan in (na)zomer PM. Toename secundaire productie riviersysteem PM. Betekenis micromilieus door kleinschalige erosie en sedimentatie

29 29 Meer bomen verankeren opdat de meegevoerde macrofauna zich hierop kan vestigen. Nu verdwijnen ze bij hoogwater in de delta of Noordzee Periodieke monitoring van drift in de rivieren, met extra inspanning bij hoogwater Uitbreiden van deze proef naar snelstromende bevaarbare riviertrajecten Nederrijn-Lek beneden stuwen en in Waal achter de langsdammen

30 30 Bomen in de enige onbevaarbare rivier de Grensmaas Meer aandacht voor de Maas en vooral benedenstrooms stuwen Nauwere samenwerking met de Duitse rivierbeheerder omdat we afhankelijk zijn van hun soorten 1. Info over de mate van ecologisch herstel in Niederrhein, vooral m.b.t. eendagsvliegen, kevers en kokerjuffers 2. Maatregelen en onderzoek afstemmen

31 31 Gevelde populier in de Loire (Orléans)

32 32 Beverrat op populier in de Loire (Orléans)

33 33 Eendagsvlieg (Heptagenia longicauda) in de Loire (Orléans)

34 34 Mosselwants (Aphelocheirus aestivalis) in de Loire (Orléans)

35 35 Weidebeekjuffer (Calopteryx splendens) in de Loire (Orléans)

36 36 Spons (Spongilla lacustris) in de Loire (Orléans)

37 37 Vergane boom in de Ain

38 38 Kwabaal (Lota lota) in de Ain (Lyon)

39 Dank voor uw aandacht!

40 Schenkenschans

41