Beschrijvend document voor de toepassing van de Bouwprojecten met duurzaam beton. d.d , concept

Transcriptie

1 Beschrijvend document voor de toepassing van de Bouwprojecten met duurzaam beton d.d , concept

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. BRL Bouwprojecten met duurzaam beton 3. Over de organisatie 4. Naar een duurzame uitvraag 5. Stappenplan naar duurzaam beton 6. BRL, de toepassing 7. BRL, de elementen 8. De BRL en EMVI 9. Werkwijze BRL Voorgenomen organisatiestructuur Bijlage 1 Voorbeeld Duurzaam Beton Eigen Verklaring Bijlage 2 Opdrachtformulier Bijlage 3 Economisch Meest Voordelige Inschrijving Bijlage 4 Begrippenlijst Bijlage 5 Voorbeeld Projectcertificaat Bijlage 6 Voorbeeld duurzaamheidsprofiel betontegel Bijlage 7 Voorbeelden duurzaamheidsprofiel kanaalplaatvloer Bijlage 8 Voorbeeld Checklist betontegel Bijlage 9 Voorbeeld berekeningen index methodiek Bijlage 10 Voorbeelden gewaarmerkte LCA verklaring Bijlage d.d van 20

3 Inleiding Wereldwijd is beton verantwoordelijk voor 7 tot 10% van de CO2-uitstoot en is 15% van de afvalstromen beton gerelateerd. Nederland is ten aanzien van het verduurzamen van beton weliswaar wereldwijd koploper, maar ook hier is nog voldoende ruimte voor verdere verduurzaming. Op basis van onderzoek van CE Delft naar kansrijke handelingsperspectieven voor verduurzaming in de betonketen mag geconstateerd worden dat de verduurzaming van deze keten de meest kosteneffectieve verduurzamingskans voor Nederland biedt. Het is in Nederland mogelijk om circa 1 miljoen ton CO 2 per jaar te reduceren (oftewel 1% CO 2-reductie voor Nederland), hetgeen gelijk is aan maar liefst 5% van de nationale klimaatdoelstelling. Tevens zou de transitie een grote impuls zijn voor de circulaire economie door beton gerelateerde afvalstromen circulair in te richten en te ontwerpen voor hergebruik. Het feit dat Nederland steeds meer een importland wordt voor de grondstoffen van beton vergroot de relevantie voor een transitie naar een circulaire economie. Anderzijds neemt de vraag naar secundaire materialen onder wegen af, waardoor er meer secundair materiaal beschikbaar komt. Dit zal versterkt worden door een toenemende sloop van gebouwen door de grote leegstand van kantoren en gebouwen met een agrarische bestemming. Het is dus van belang de materiaalstromen optimaal op elkaar af te stemmen. Duurzaam en Verantwoord Maatschappelijk Inkopen mag niet blijven steken op ambities, ook moet de realisatie in de praktijk geborgd moet worden. Een inkoop- en handhavingsprotocol in de vorm van een BRL Beoordelings RichtLijn Bouwprojecten met duurzaam beton is daarvoor één van de instrumenten BRL Bouwprojecten met duurzaam beton Het Netwerk Betonketen heeft voor de invoering van duurzaam beton twee bouwstenen ontwikkeld die samen de Beoordelingsrichtlijn Bouwprojecten met duurzaam beton vormen, voor de toepassing van CO 2-arm en Circulair beton. In het inkoopprotocol worden de duurzame maatregelen ten aanzien van de toepassing van beton in het project vastgelegd. Om de duurzame kwaliteit van het project te borgen is een handhavingsprotocol opgezet waarin staat hoe, waar en wanneer gecontroleerd wordt Opsteller van het inkoopprotocol van de BRL is de opdrachtgever van het project Uitvoerder van de BRL is de inschrijver op het project (in veel gevallen de aannemer) De BRL heeft invloed op de bouwfase van een project De BRL geeft de opdrachtgever het gereedschap om duurzaam aan te besteden in relatie tot beton. Het creëert uniformiteit, objectiviteit, snelheid en eenduidigheid en kan de krachten bundelen van voorschrijver en uitvoerder om te komen tot milieuwinst in een betonproject. Het is een prestatieinstrument specifiek gericht op beton waarmee de aannemer in combinatie met zijn leveranciers zich op een innovatieve manier kan onderscheiden, vooral wanneer EMVI criteria zijn opgesteld. 3. Over de organisatie d.d van 20

4 De BRL is een door het Netwerk Betonketen ontwikkeld instrument en is in samenspraak met de leden van het Netwerk vorm en inhoud gegeven. Inmiddels zijn 13 Betonketens actief waarvan ca. 50 organisaties lid zijn en de doelstellingen ondersteunen. De organisatie van de drie noordelijke ketens vindt plaats vanuit Noorden Duurzaam. De netwerken bestaan uit zowel opdrachtgevers, toeleveranciers en opdrachtnemers in de betonketen. Nagestreefd wordt om in elke keten de belangrijkste onderdelen van de betonketen te betrekken. Daardoor ontstaat een samenwerking per regio tussen organisaties welke ongekend is. In elke keten wordt nagestreefd om de balans in de minerale huishouding te gaan benaderen. Verder wordt vanuit de Triple P gedachte gewerkt (People, Planet en Profit/Prosperity) en hebben de ketens als doelstelling maximale CO 2-reductie en optimale circulariteit in een circulaire economie, zie ook Het Netwerk Betonketen wordt gefinancierd door de deelnemers. Elke deelnemer draagt daarmee op een gelijkwaardige basis bij aan de voorliggende doelstellingen. De verschillende ondernemingen in de Betonketen komen per regio met elkaar aan tafel. Hierdoor ontstaat er een Community of Practice die de ondernemingen het inzicht geeft om op onderdelen van hun dagelijks proces zaken op elkaar af te stemmen. Dit mede ingegeven door het aspect duurzaamheid. De bestaande BRL wordt in samenspraak met de leden van het Netwerk Betonketen ontwikkeld. Hiervoor wordt samengewerkt met SKG IKOB als Certificerende Instelling (CI); voor de komende periode zijn er voor de ontwikkeling en toepassing van de BRL bindende afspraken gemaakt. De BRL is onder nummer 5063 aangemeld bij KOMO. Met de ontwikkeling van de BRL zal ook de positie van de BRL gestalte krijgen. Van belang is dat de BRL zich kan beroepen op een onafhankelijke en objectieve borging voor zowel de inhoud als het proces. Ook moet het mogelijk zijn dat andere CI s bij de uitvoering van de BRL ingezet worden. De eerste stap is dat de BRL zich als instrument zal moeten bewijzen. Niet alleen voor wat betreft het draagvlak maar ook voor wat betreft de behoefte er aan en het gebruik er van. Gedacht wordt de BRL onder te brengen in een Stichting waarin de onafhankelijke en objectiviteit statutair is vormgegeven en vastgelegd en waarbij de daarbij behorende organisatorische vorm is ingericht. Zie bijlage 1, de voorgenomen organisatiestructuur Naar een duurzame uitvraag Het duurzaam inkopen van overheden op het gebied van beton krijgt met de BRL systematiek een stevige impuls. Er komt meer ruimte voor innovatie. In de BRL krijgen innovaties een plek en de markt heeft de uitdaging om met betere, nieuwe en vooral duurzame oplossingen te komen. Er is een goed aanbod aan duurzame ondernemingen maar een slecht aanbod aan dan wel vraag naar duurzame bouwprojecten met duurzaam beton. Duurzaam inkopen wil vanzelfsprekend duurzame ondernemingen stimuleren, maar meer nog wil de opdrachtgever een duurzaam product of project verwerven. Aan de mogelijkheid daartoe ontbreekt het d.d van 20

5 nog aan hanteerbare instrumenten. De beschikbare instrumenten voor wat betreft beton zijn voornamelijk verdisconteerd in rekenmethodieken die vooraf worden gebruikt en daarna een stille aftocht blazen. Bovendien is het aandeel van beton in deze instrumenten marginaal te noemen. Daar waar de vraag naar duurzaam beton wel wordt ingezet gaat er nog veel mis. Bijvoorbeeld dat wat wordt gevraagd (in bestekken) komt in veel gevallen niet overeen met dat wat milieutechnisch wenselijk is. Dat wat geboden wordt aan duurzaam beton, wordt niet gehandhaafd en dus niet op prestatie in de uitvoering beoordeeld. Door in het Netwerk Betonketen de circulaire economie op regionale schaal op gang te brengen is ook het aanbod in relatie tot de uitvraag van duurzaam beton beter op elkaar afgestemd. Vervolgens is er in samenspraak met alle ketens, met vertegenwoordigers uit de gehele keten, een algehele uitvraag gedefinieerd in de BRL Bouwprojecten met duurzaam beton. `Naar een duurzame uitvraag` betekent ten aanzien van: Milieu Technisch Financieel Grondstof Afval = grondstof Kwaliteit Bestuurlijk Markt Beton draagt voor ca. 2 % bij aan de CO 2-uitstoot in Nederland en door de toepassing van Duurzaam Beton kan de CO 2 substantieel (min. met 20%) worden verminderd; Met de inzet van Duurzaam Beton kan een forse bijdrage (ca. 5%) geleverd worden aan de realisatie van het Energieakkoord Beton is voor nog geen 2% circulair terwijl dit binnen de bestaande regelgeving (minimaal naar 20%) kan worden verhoogd Duurzaam Beton wordt door de producenten van betonproducten en betonmortel gemiddeld kosten neutraal aangeboden 40% van de totale behoefte aan bouwgrondstoffen in Nederland wordt jaarlijks geïmporteerd (bijna 12 miljoen ton). Op middellange termijn is de winning van grind in Nederland eindig. Waardevolle grondstoffen als zand en grind worden opnieuw in een 2e of 3e leven gebruikt als grondstof in de betonsector. Ook reststoffen (bijvoorbeeld gemalen Hoogovenslakken) kunnen als bindmiddel het primaire cement vervangen Beton steekt voor wat betreft afvalvolume ver boven de andere grondstoffen uit. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat 40% van de totale hoeveelheid afval bouw- en sloopafval is. Dit neemt verder toe door de bouw op inbreidingslocaties (nieuw voor oud). De toepassing als fundatiemateriaal onder wegen neemt echter af. Verder is er sprake van een lineaire economie; van hergebruik of recycling (aandeel < 2%) binnen de waardeketen is geen sprake. Er is een disbalans in de grondstofketen De koppeling van Duurzaam Beton aan kwaliteitsborging betekent dat in de praktijk wordt waar gemaakt, hetgeen bij de aanbesteding is beloofd Duurzaam Beton kan een belangrijke bijdrage leveren aan de realisatie van de bestuurlijke doelstellingen ten aanzien van Circulariteit en CO 2-reductie Tot op heden wordt Duurzaam Beton niet of slechts summier door opdrachtgevers voorgeschreven in de contracten van bouwprojecten. Overheden zijn als opdrachtgever verantwoordelijk voor ca. 40% van de totale productie van beton binnen Nederland d.d van 20

6 128 Duurzaam inkopen Milieuwinst Voor het formuleren van bestekeisen (EMVI) met de inzet van Duurzaam beton zijn instrumenten ontwikkeld die objectief en eenvoudig zijn toe te passen (verschillende gemeenten passen deze al toe) met als uitgangspunt Circulariteit en CO 2-reductie Er is een enorm potentieel aan milieuwinst. Met de toepassing van Duurzaam Beton in (niet-constructieve) bouwprojecten is per jaar een potentiële CO 2-reductie van XXX miljoen kg CO 2 en een besparing op het winnen / importeren van zand & grind van XXX miljoen kg te behalen Stappenplan naar duurzaam beton De BRL Bouwprojecten duurzaam beton is een instrument dat ingezet wordt om te komen tot de realisatie van een bouwproject. Deze BRL gaat er van uit dat het gehele project duurzaam is ontworpen afgestemd op de omgeving, toekomstig beheer en de beoogde levensduur, zonder overdimensionering. En dat de materiaalkeuze is afgestemd op de beoogde levensduur en gestreefd wordt naar hergebruik van vrijkomende materialen. Eveneens moet het vrijkomen van afvalstoffen bij aanleg, gebruik en beheer zoveel mogelijk beperkt worden. De opdrachtgever wordt geadviseerd om de stappen te doorlopen op basis waarvan het project duurzaam kan worden uitgevraagd, aanbesteed, uitgevoerd en gerealiseerd. Stap 1 kennis duurzaam beton vergroten Duurzame bindmiddelen Recyclingmogelijkheden Regelgeving De eerste stap is kennis te nemen van de milieudruk welke door beton wordt veroorzaakt. Let wel, in deze BRL wordt uitgegaan van een milieudruk van beton en niet van andere materialen. Dus een vergelijk wordt in deze niet gemaakt. In de inleiding van dit document is hierover al wat uiteengezet. Voor het overige is informatie te vinden in de rapportages van CE Delft en op Stap 2 duurzaamheidsambitie bepalen Aandeel secundaire grondstoffen in beton Hoeveelheid CO 2-reductie Verwijderen van beton De tweede stap is de ambitie te bepalen. Vele opdrachtgevers hebben een ambitie op het gebied van klimaat en grondstoffen. In de BRL worden deze uitgedrukt in CO 2-emissies en mate van Circulariteit. In de BRL wordt aangeven welke ambitie te realiseren is. Gekozen kan worden voor een stapsgewijze ambitie net hoger dan wat uit de monitoringsgegevens naar voren komt tot en met een innovatieve ambitie. Voor de invulling en de toepassing daarvan wordt verwezen naar hoofdstuk 7 van dit document; BRL, de elementen Stap 3 inschrijvingsdocument opstellen Gunningscriteria (EMVI) Inschrijvingsproducten Beoordeling, boetebepaling Na het bepalen van de ambitie zal een inschrijvingsdocument moeten worden opgesteld waarin de gewenste ambitie is beschreven. De wijze waarop zal weer afhankelijk zijn van de vorm van aanbesteding welke de opdrachtgever verkiest. Bij een uitvraag op basis van bestekposten kunnen de d.d van 20

7 verschillende eisen ook worden opgenomen in basis bestekeisen, ook wel moederbestek genoemd. Ook is het mogelijk om per project de basiscriteria op te nemen. Naast het formuleren van de ambitie in de uitvraag is het ook van belang dat opdrachtnemer kennis kan nemen van de wijze waarop de inschrijvingen met de daarin opgenomen ambitie wordt beoordeeld. Verder zal beschreven worden of en in welke mate de opdrachtnemer consequenties ondervind indien aan de opgegeven prestaties niet wordt voldaan Stap 4 markt consulteren Werkwijze BRL Audits en inspecties LCA verklaring CO 2, MKI, secundaire grondstoffen Alvorens de aanbesteding formeel te starten kunnen opdrachtgevers gebruik maken van een marktconsultatie. Dit is mede afhankelijk van de gewenste en geformuleerde ambitie. Marktconsultatie is ook nog afhankelijk van het te realiseren project. Verder kan in deze stap ook de potentiële inschrijvers worden geïnformeerd over de wijze waarop de BRL als instrument wordt ingezet en wat van de inschrijvers wordt verwacht. Het betreft hierbij de wijze waarop de gevraagde of gewenste prestaties kunnen worden aangetoond. De Duurzaam Beton Eigen Verklaring (voorbeeld zie bijlage 2) van producenten geeft reeds een goed beeld van hetgeen de markt (technisch) kan realiseren. Ook de wijze waarop de borging is georganiseerd komt aan de orde. Dit betreft de inspecties en de audits tijdens de uitvoering Stap 5 start van de aanbesteding Opstellen van nota van inlichtingen Vragenformulier behandelen Op het moment dat er sprake is van een aanbesteding waarop meerdere partijen zich kunnen inschrijven is het mogelijk dat de uitvraag nog vragen en/of nadere toelichting met zich meebrengt. Het is dan mogelijk om vooraf nog vragen te stellen. Veelal wordt daarvoor in het inschrijvingsdocument een uiteenzetting gegeven. De antwoorden worden gedeeld met alle inschrijvende partijen. Stap 6 controleren van de uitvoering Steekproeven Aantoonbaar voldaan aan de duurzaamheidbepalingen Door middel van steekproeven wordt gecontroleerd of de uitvoerder van het project de vooraf opgegeven circulariteit en CO 2-reductie ook in de praktijk heeft gerealiseerd. Er wordt bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de afleverbonnen door welke leverancier geleverd is en of de juiste producten zijn afgeleverd. Ook de mogelijkheid tot het bezoeken van een leverancier is een van de checks die uitgevoerd kan worden. Stap 7 evalueren en verbeteren Evaluatie aanbesteding /beton Duurzaamheidsambitie aanpassen? Na afloop van de uitvoering wordt het project geëvalueerd. In deze fase wordt opgemaakt wat goed ging en wat ging er fout. Dit levert eventueel punten op voor het aanpassen van de BRL. Ook de opgedane ervaring met de procedure kan verbeterpunten opleveren. d.d van 20

8 De gerealiseerde resultaten ten aanzien van Circulariteit en CO 2 geven input voor het beoordelen van de duurzaamheidsambitie van de opdrachtgever. Zijn deze in lijn met de ambitie van de opdrachtgever en kan eventueel een volgende stap gemaakt worden met verder verbeteren van de duurzame prestatie van beton. Communiceer de goede ervaringen en lessons learned binnen en buiten de organisatie: inspireer uw collega s 6. BRL, de toepassing De randvoorwaarden voor de toepassing van de BRL zijn: 142 projectgebonden op alle aanbestedingsvormen alle soorten beton projectomvang met meer dan euro aan betonproducten / betonmortel alle deelmarkten Per project wordt aangeven of, op welke wijzen en in welke mate het toe te passen beton duurzaam zal worden uitgevraagd, aangeboden en toegepast. Het gaat het dus om het inkoopprotocol (vraagspecificaties) en het handhavingsprotocol (kwaliteitsborging) van de duurzaamheid van beton voor de duur van één project. Om te komen tot een vraag en aanbod van een project kiest de opdrachtgever voor een bepaalde vorm van aanbesteding. Van de in Nederland gehanteerde aanbestedingsvormen zijn er diverse. De BRL is een instrument binnen de RAW-systematiek en alle overige vormen van aanbesteden om duurzaam aan te besteden in relatie tot beton. De BRL is van toepassing op alle varianten en soorten van beton. Door het variëren in de samenstelling kunnen de eigenschappen van beton worden aangepast aan de eisen en omstandigheden van het betreffende project. Het betreft betonmortel (in situ of ter plaatse gestort) en prefab beton (geprefabriceerd beton). Er wordt vanuit gegaan dat beton als toe te passen materiaal een substantieel onderdeel vormt of kan vormen van het te realiseren project. Dit betekent dat het aandeel beton in het project minimaal euro bedraagt om de BRL in z n volle omvang toe te passen. Bij kleine projecten kan inkoopprotocol ingevuld worden, terwijl het handhavingsprotocol achterwege gelaten wordt. De BRL kan worden toegepast in alle deelmarkten waarin betonnen producten worden toegepast: woningen, kantoren, bedrijfsgebouwen, agrarische gebouwen, grond weg en waterbouw etc Aan de (technische eisen) van het project moeten de duurzame aspecten van beton gekoppeld worden. Afhankelijk van de ervaring, risico s, technische mogelijkheden etc. kan invulling worden gegeven aan de mate van Circulariteit en CO 2-reductie van het beton BRL, de elementen De BRL is een inkoop- en handhavingsprotocol opgebouwd vanuit een drietal (te stapelen) elementen: 1. De wijze, mate en vorm van het thema Circulariteit in een project d.d van 20

9 De wijze, mate en vorm van het thema CO 2-reductie (product, middelen, transport) van een project 3. De wijze, mate en vorm van het thema milieukosten van de in te zetten (beton)producten (waaronder CO2 product) Door in de BRL te sturen op deze elementen (afhankelijk van het project en de in te zetten producten en middelen) zal met de uitkomst daarvan een zelflerend instrument ontstaan. De verschillende elementen worden geoptimaliseerd en aangescherpt op basis van de ervaringen en de evaluaties van de projecten. De minimumeisen kunnen worden opgenomen bij een aanbesteding in welke vorm dan ook. Verschillende opdrachtgevers hanteren een basis voor een uitvraag, ook wel een basisbestek of moederbestek genoemd. De minimum eisen kunnen in dat basis/moeder bestek worden opgenomen. Let wel, de opgenomen minimumeisen in de BRL worden aangepast op basis van de technologische ontwikkelingen en de ervaringen in uitvoeringsprojecten. De afgelopen jaren is de relatie tussen het klimaat en beton meer voor het voetlicht getreden. Daarmee kwam ook het bewustzijn om de impact van het klimaat ook bij beton terug te dringen. Gezocht wordt naar mogelijkheden om de CO 2-footprint meer en meer terug te dringen. Circulariteit en de CO 2-emissie van beton zijn twee elementen van een totaal aan milieu-effecten van een materiaal welke vertaald worden in een Milieu Kosten Indicator, de MKI waarde. Met deze indicator kan eenduidig en objectief de footprint van het toegepaste of toe te passen materiaal worden bepaald. Hoe lager de MKI-waarde des te lager is de milieubelasting. Het berekende getal toont de milieukosten (in euro s) voor een project. Dit zijn de kosten die gemaakt zouden moeten worden als alle negatieve milieueffecten voor het aanleggen en onderhouden van het project zouden moeten worden vermeden met daarvoor reguliere oplossingen. De negatieve milieu-effecten van materialen en grondstoffen en het toepassen hiervan in aanleg- en onderhoudsprojecten worden op een standaard wijze berekend via een genormeerde LCA (Levenscyclus analyse). De uitvoerder van het project kan kiezen waar de materialen en grondstoffen vandaan moeten komen. Dit betekent dat voor een meer duurzame uitvoering gestuurd kan worden op: De transportafstanden van (secundaire) grondstoffen zoveel mogelijk beperken Zoveel mogelijk toepassen van Circulaire en CO 2-arme grondstoffen Het hergebruik van (vrijkomende) materialen. d.d van 20

10 De BRL en EMVI De aanbestedingswet stelt per 1 april 2013 Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) als verplicht. Een mogelijke EMVI-methode die de opdrachtgever kan hanteren is gunnen op waarde. Bij deze methode worden de inschrijvingen beoordeeld op de aangeboden waarde: de duurzaamheid van beton in combinatie met de prijs. De BRL Bouwprojecten met duurzaam beton biedt inschrijvers de kans zich te onderscheiden op duurzame meerwaarde: Bij betonproducten en betonmortel is milieuwinst te behalen bij de toepassing van gerecyclede bouwgrondstoffen Bij de CO 2-prestatie kan een hogere score worden behaald (met een lagere footprint) via de inzet van bijvoorbeeld duurzame bindmiddelen en transport met lage emissies De opdrachtgever neemt een aantal acties: 1. Het opstellen van de projectspecifieke EMVI-criteria. De EMVI-criteria moeten altijd meerwaarde stimuleren voor de opdrachtgever. Deze meerwaarde wordt in het aanbestedingsproces uitgedrukt in (fictieve) euro s. Deze waarde geeft aan wat de opdrachtgever over heeft voor de te leveren meerwaarde door de inschrijvers. 2. De inschrijvingen worden beoordeeld op basis van deze EMVI-criteria. Door de toepassing van de BRL wordt de EMVI-meerwaarde tijdens en na de uitvoering gecontroleerd. Op het niet leveren van de aangeboden meerwaarde staat een boete. Aanbevelingen: - Kies als gunningscriterium een wegingspercentage voor Duurzaam Beton van zeker 70% zodat de meerwaarde van duurzame oplossingen significant is - Maak de gunningscriteria transparant voor potentiële leveranciers Werkwijze BRL De basis voor de beoordeling van het project is de Beoordelingsrichtlijn Bouwprojecten met duurzaam beton. Via het handhavingsprotocol wordt gecheckt of de eisen voor Duurzaam beton gerealiseerd worden. En middels een gewaarmerkte LCA-verklaring moet worden aangetoond dat het de betonproducten voldoen aan de gevraagde Circulariteit, CO 2-reductie en MKI-score. Hiervoor vinden de volgende werkzaamheden plaats: 211 d.d van 20

11 LCA verklaring CO 2 is een zeer belangrijke factor voor wat betreft de milieubelasting van beton, specifiek die van het bindmiddel Portland Cement. Producenten kunnen de meeste milieuwinst bereiken in het product beton zelf. CO 2-reductie is des te meer van belang aangezien er een mogelijke relatie ligt tussen de mate en wijze van inzet van de voorgenomen en gewenste toepassing van secundaire grondstoffen en de CO 2. Deze koppeling heeft een belangrijke betekenis aangezien de toepassing van secundaire grondstoffen mogelijk een extra bindmiddel behoefte tot gevolg heeft of tot extra transportafstanden leidt. Dus zodra de samenstelling van een mengsel bekend is, kan een Levenscyclus analyse (LCA) gemaakt worden, waarbij de CO 2-reductie kan worden vastgesteld ten opzichte van het referentie mengsel. Ook kunnen zo de MKI-waarde en het aandeel secundaire grondstoffen berekend worden. Voor een nader te bepalen aantal mengsels uit alle betonnen onderdelen wordt daadwerkelijk een gewaarmerkte LCA opgevraagd bij de leverancier. Verschillende tools om met een LCA de CO 2-reductie, MKI-waarde en Circulariteit aan te tonen, kunnen worden ingezet: SI-C index, Welke wordt berekend met de EDP-tool van NIBE, info@nibe.org CUR tool, SBRCURNET, info@sbrcurnet.nl Afhankelijk van de omvang van het project c.q. het aantal beton(mortel)producten wordt in overleg met de opdrachtgever bepaald, hoeveel gewaarmerkte LCA verklaringen aangeleverd moeten worden. Van alle LCA s die gebruikt zijn voor het bepalen van de circulariteit en de milieuprestaties dienen de uitganspunten beschikbaar te zijn zoals: Gebruikte energiebronnen Grondstoffen Transportafstanden Transportmiddelen 237 Tijdens de controles zal aangetoond moeten worden dat aan deze uitgangspunten voldaan wordt Handhavingsprotocol De criteria die in de beoordelingsrichtlijn voorkomen worden gebruikt als basis voor het bestek. Hiervoor vinden de volgende werkzaamheden plaats: Projectaudit: Audit van het project Tijdens de audit zullen de criteria die in het bestek voorkomen beoordeeld worden. De audit zal een dagdeel duren. Aan de hand van de checklist die in de BRL staat zal beoordeeld worden of de criteria zoals de gesteld zijn in het bestek ook voorkomen in de inschrijving van de aannemer. Vervolgens wordt d.d van 20

12 gekeken of de aannemer zijn kwaliteitssysteem van het project zo heeft ingericht dat hij gedurende en na afloop van het project kan aantonen dat aan de duurzaamheidscriteria voldaan wordt. De audit vindt plaats tussen het moment van gunning door de opdrachtgever en de start van de werkzaamheden. De audit vindt plaats bij de aannemer. Het moment van de audit zal plaatsvinden in onderling overleg met de aannemer. Hierbij zal de aannemer rekening houden met verbetermaatregelen indien er tijdens de audit nog tekortkomingen zijn gesignaleerd. De tekortkomingen dienen voor aanvang van de uitvoering van het werk aantoonbaar te zijn opgelost. Zolang deze niet zijn opgelost kunnen er ook geen inspecties op het werk plaatsvinden. Deze inspecties worden ingericht op basis van de planning van de aannemer. De aannemer draagt er zorg voor dat de certificerende instelling gedurende het project toegang heeft bij de toeleveranciers, de demontage/sloopaannemer en eventuele onderaannemers voor het uitvoeren van de projectinspecties. Ten behoeve van de audit worden de volgende documenten een week voor dat de audit plaatsvindt aan SKG-IKOB overhandigd: De bestekteksten met de criteria voor duurzaam beton De inschrijving van de aannemer met betrekking tot de criteria voor duurzaam beton Het kwaliteitsplan van de aannemer voor het betreffende project Planning van het project met daarin de beton gerelateerde onderdelen Projectinspecties: Inspecties tijdens de uitvoering De inspecties vinden onaangekondigd (eventueel wordt een dag van te voren gebeld of de inspectie kan plaatsvinden) uitgevoerd. Hierbij wordt gekeken of de aannemer werkt conform zijn inschrijving en kwaliteitssysteem voor het project. Hiervoor wordt de checklist uit de beoordelingsrichtlijn gehanteerd. Bij tekortkomingen worden deze door de aannemer binnen twee weken aantoonbaar opgelost. Bij tekortkomingen waarbij niet aantoonbaar gewerkt wordt met duurzaam beton zal een extra inspectie worden uitgevoerd. Projectinspecties kunnen op de volgende locaties uitgevoerd worden: Projectlocatie: deze inspectie zal gericht zijn op de geleverde betonmortel en betonproducten. Hierbij wordt gekeken of de geleverde goederen overeenkomen aan de goederen waaraan de LCA s en de vervangingspercentages zijn opgemaakt. Verder wordt gekeken of de uitgangspunten van de LCA s zoals transportafstanden en transportmiddelen overeenkomen met de uitgagspunten van de LCA s Productielocaties betonmortel en betonwaren: deze inspecties zijn gericht op de grondstoffen die in het beton gebruikt zijn, waarbij gecontroleerd wordt of deze overeenkomen met de uitgangspunten die gebruikt zijn bij de LCA en de opgegeven vervangingspercentages. Demontage/sloopaannemer: deze inspectie zal gericht zijn op de juiste verwerking van de verkregen grondstoffen uit het gedemonteerde/gesloopte bouwwerk tot grondstof voor beton. Alle tekortkomingen zowel bij de audit als bij de inspectie worden gerapporteerd aan de opdrachtgever en de aannemer. Indien de opdrachtgever dit noodzakelijk vindt kunnen er extra inspecties uitgevoerd worden. Algemeen In de huidige fase van de opbouw van de BRL wordt het handhavingsprotocol exclusief door SKG-IKOB uitgevoerd. d.d van 20

13 De certificering valt onder het IKOB-BKB Reglement voor Attestering en Certificatie en het IKOB-BKB Reglement Raad van Beroep (zie Afhankelijk van de omvang van het project geldt: Soort project Looptijd Projectaudit Projectinspectie Klein project 0-3 maanden 1 1 Middel project 3 12 maanden 1 3 Groot project > jaar 1 per jaar 6 per jaar Opdrachtgevers kunnen afwijken van deze frequenties waarbij voor de projectinspecties voor een mix van projectbezoeken, productielocatie beton en demontage/sloopaannemer gekozen kan worden Opdrachtformulier, zie bijlage d.d van 20

14 294 Voorgenomen organisatiestructuur bijlage d.d van 20

15 Duurzaam Beton Eigen Verklaring Toepassingsgebied betonnen bestratingsproducten, niet constructief beton Bijlage Ondergetekende verklaart te kunnen voldoen aan de eisen aan de BRL Bouwprojecten met duurzaam beton voor de volgende productgroepen: Productgroep *) Circulariteit: aandeel secundaire toeslagmateriaal (v/v), minimaal 20% Secundair toeslagmateriaal in beton: - voldoet aan NEN-EN voldoet aantoonbaar blijvend aan het besluit Bodemkwaliteit en kan zonder IBC maatregelen worden toegepast - heeft een kwaliteitscertificaat waarin de eisen geborgd zijn CO2-reductie: (referentie 1990), minimaal 20% 302 *) svp productgroep invullen en aankruisen hetgeen van toepassing is Ondergetekende verklaart dat de in dit vragenformulier verstrekte inlichtingen met de werkelijkheid overeenstemmen, juist en volledig zijn. Ondergetekende stemt ermee in dat de verstrekte informatie kan worden gebruikt ten behoeve van een aanbestedingen door opdrachtgevers. Aldus, naar waarheid opgemaakt op: - dag, maand, jaar: - plaats: - door voorletters, naam, functie: - als rechtsgeldig vertegenwoordiger van de onderneming: Handtekening: De Duurzaam Beton Eigen Verklaring wordt voor de leden van het Netwerk Betonketen (kosteloos) gepubliceerd op Aan de Duurzaam Beton Eigen Verklaring kunnen geen rechten worden ontleend. Wanneer aantoonbaar niet voldaan wordt aan de Duurzaam Beton Eigen Verklaring wordt deze verwijderd van d.d van 20

16 Opdrachtformulier Bijlage 3 Opdrachtverlening Naam project: Locatie van het project: Geplande start van het project: Geplande looptijd van het project: 321 Kosten uitvoering BRL Bouwprojecten met duurzaam beton: Gewenste inspecties o Projectlocatie o Productielocatie o Demontage/sloopaannemer Beoordelingsrichtlijn Bouwprojecten met duurzaam beton Opdrachtverlening aan: Opdrachtverlening tot uitvoering van: Beoordeling van het project Opstellen gewaarmerkte LCA verklaringen Het genoemde bedrag is inclusief bijkomende kosten, zoals reis- en verblijfkosten binnen Nederland, secretariaatskosten en reproductiekosten. Eventuele extra werkzaamheden worden uitgevoerd op basis van een uurtarief van 125,- en kilometerkosten van 0,45/km. De genoemde prijzen zijn exclusief BTW Voor akkoord: Naam opdrachtgever Naam: Handtekening: Datum: svp deze opdracht retourneren aan: info@betonketen.nl 329 d.d van 20

17 Economisch Meest Voordelige Inschrijving Bijlage 4 Conformiteitstoets prijs: vastgestelde plafondprijs: TOETSPRIJS IN Gunningcriterium: wegingspercentage Duurzaam Beton: EMVI % Niveau duurzaamheid: aangeboden minimum: NIVEAU X Duurzaam Beton: verschillende betontoepassingen BETON1, BETON? Transportafstand in km: afstand tussen productielocatie en projectadres Gunningscriteria: de Economisch Meest Voordelige Inschrijving wordt bepaald door: Gunningcriteria Maximale Kwaliteitswaarde (MKW) Duurzaam Beton MKW in Transportafstand MKW in PRIJS BETON1 EMVI % x TOETSPRIJS BETON1 = MKW BETON1 ⅙ x MKW BETON1 BETON? EMVI % x TOETSPRIJS BETON? = MKW BETON.. ⅙ x MKW BETON? Maximale Kwaliteitswaarde (MKW) Duurzaam Beton Transportafstand Niveau duurzaamheid % van Maximale Kwaliteitswaarde Transportafstand % van Maximale Kwaliteitswaarde A+ 100 % < 30 km 100 % A 80 % 30 m t/m 60 km 80 % B 40 % 60 km t/m 100 km 0 % C 10 % > 100 km -100% D 0 % Evaluatieprijs: inschrijfprijs minus kwaliteitswaarde De Inschrijver met de laagste Evaluatieprijs wordt geacht de Economisch Meest Voordelige Inschrijving te hebben gedaan. Bij een gelijke en laagste Evaluatieprijs, dan is de Economisch Meest Voordelige Inschrijving: 1. De beste score op gunningcriterium Duurzaam Beton BETON? MET HOOGSTE MKW Nog geen onderscheid: 2. de beste score op het gunningcriterium: PRIJS (laagste prijs), 3. het lot bepaalt Duurzaam Beton Niveau De boete duurzaamheid in is Ieder niveau EMVI % lager dan het x aangebodene Maximale niveau: Kwaliteitswaarde Boetebepaling Transportafstand Aangeboden Geleverd De boete in is gelijk aan < 30 km >60 km 2 x de max. te behalen Kwaliteitswaarde transportafstand <30 km 30 km t/m 1.5 x de max. te behalen 60 km kwaliteitswaarde transportafstand 30 t/m 60 >60 km 1.5 x de gescoorde Kwaliteitswaarde km transportafstand Voorbeelden boetebepaling Aangeboden Geleverd Boete niveau A+ niveau B 2 x (EMVI % x Maximale Kwaliteitswaarde). niveau A+ 60% niveau A+ 40% niveau B 40% x 2 x (EMVI % x Maximale Kwaliteitswaarde) 347 d.d van 20

18 Voorbeeldproject NB GETALLEN AFRONDEN! Conformiteitstoets prijs: vastgestelde plafondprijs: Gunningcriterium: wegings% Duurzaam Beton: 70 % Niveau duurzaamheid: aangeboden minimum: NIVEAU D Duurzaam Beton: betontoepassingen: BETON-TEGEL,-BANDEN,-STENEN,-MORTEL Gunningcriteria Maximale Kwaliteitswaarde (MKW) Duurzaam Beton MKW in Transportafstand MKW in PRIJS BETONTEGELS 70 % x = ⅙ x = BETONBANDEN 70 % x = ⅙ x = BETONSTENEN 70 % x = ⅙ x = BETONMORTEL 70 % x = ⅙ x = Maximale Kwaliteitswaarde (MKW) Duurzaam Beton Transportafstand Niveau duurzaamheid % van Maximale Kwaliteitswaarde Transportafstand % van Maximale Kwaliteitswaarde A+ 100 % < 30 km 100 % A 80 % 30 km t/m 60 km 80 % B 40 % 60 km t/m 100 km 0 % C 10 % >100 km -100% D 0 % Gunningcriteria Duurzaam Beton Transportafstand Inschrijving Fictieve korting Inschrijving Fictieve korting BETONTEGELS A+ 100% = km 80%* 5000 = BETONBANDEN A 80% x = km 100% = BETONSTENEN B 40% x = BETONMORTEL A+ 100% = >100km -100% = FICTIEVE KORTING INSCHRIJFPRIJS EVALUATIEPRIJS Boetebepaling Duurzaam Beton Transportafstand Aange boden Geleverd De boete in is Aangeboden Geleverd De boete in is gelijk aan A+ B 2*70% x = < 30 km >60 km BETONTEGELS 2 x 5.000= A+ 60% A+ 40% B 40% x 2 x 70 % x = <30 km km BETONBANDEN 1,5* 7000= km >60 km BETONTEGELS 1,5* 4.000= d.d van 20

19 Begrippenlijst Bijlage 4 Audit Onderdeel van het handhavingsprotocol zijn audits. Een project wordt geaudit op het voldoen aan de randvoorwaarden zoals het hebben van contracten, registraties en certificaten van de afgenomen producten en de gewaarmerkte verklaringen van de CO 2-emissie, MKI-waarde en Circulariteit voor de gevraagde betonproducten en/of betonmortel aanwezig zijn. Bestek Een bestek is een contractdocument in o.a. de bouwkunde en civiele techniek, waarin alle bepalingen over een project staan. Dit zijn de juridische aspecten, de te gebruiken materialen, de hoeveelheid en hoedanigheid van de materialen, de voorwaarden waaraan het werk moet voldoen of ieder ander denkbaar aspect van een project. Betongranulaat Betongranulaat is een grondstof voor de productie van beton gemaakt van betonpuin. Het materiaal dient minimaal 90% beton te bevatten. BRL 2506 De beoordelingsrichtlijn 2506 geeft producteisen en proceseisen voor betongranulaat, waarin de productie rekening mee gehouden moet worden. Betonproducenten weten door deze beoordelingsrichtlijn dat het betongranulaat van goede kwaliteit is en welke specificaties het heeft. BRL Bouwprojecten met duurzaam beton De BRL Bouwprojecten met duurzaam beton geeft opdrachtgevers een tool om duurzaam aan te besteden met betrekking tot beton. Het creëert uniformiteit en eenduidigheid en bundelt de krachten van voorschrijver en uitvoerder in relatie tot een duurzaam betonproduct. BRL SVMS-007 De beoordelingsrichtlijn Veilig en Milieukundig slopen BRL SVMS-007 bevat richtlijnen voor het management bij sloopprojecten. Door deze richtlijnen te volgen, wordt er op een veilige en milieuvriendelijke manier gesloopt. Ter bevestiging wordt de kwaliteitsverklaring Managementsysteemcertificaat Veilig en Milieukundig Slopen gegeven. Inhoudelijk stelt dit document eisen aan de onderneming, het management van personeel en de middelen, het sloopproces zelf en de vrijgekomen materialen. Hiermee wordt het gehele sloopproces behandeld, waardoor het zekerheid over de kwaliteit geeft aan de opdrachtgever. Certificerende instelling Een certificerende instelling is een organisatie die het project beoordeelt en certificeert ten opzichte van de BRL Bouwprojecten met duurzaam beton. Bij een goed resultaat verstrekt de certificatie-instelling het certificaat. Certificatie-instellingen halen hun accreditatie bij de Raad voor Accreditatie, die toezicht houdt op de uitvoering van de audits. Het is een onafhankelijke derde partij ten aanzien van de organisatie die ze beoordeelt en elke andere partij die de certificatie vraagt: overheid, leveranciers, klanten, enzovoort. d.d van 20

20 Circulaire economie Circulaire economie kan worden gezien als een economisch systeem dat is bedoeld om de herbruikbaarheid van grondstoffen en producten te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. CO 2-emissie Het Nederlandse betongebruik leidt tot een CO 2-emissie van circa 3,5 Mt per jaar. 80% van deze emissie is gerelateerd aan de productie van cement. Deze 3,5 Mt is ca. 2% van totale jaarlijkse CO 2-emissie in Nederland. De CO 2-emissie kan berekend worden met behulp van SI-C van NIBE en in een latere fase ook met de CUR-tool voor groen beton of DUBOMAT. Duurzaamheid Het vinden van een balans tussen people, planet en profit/prosperity waarbij activiteiten en ontwikkelingen aansluiten op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. EMVI EMVI staat voor Economisch Meest Voordelige Inschrijving. Bij een EMVI-aanbesteding wordt niet alleen naar de prijs gekeken, maar wordt eveneens (veel) waarde gehecht aan (kwalitatieve) criteria als publieksgerichtheid, duurzaamheid en/of projectbeheersing. Secundaire grondstoffen Onder secundaire grondstoffen worden verstaan betongranulaat, menggranulaat, gerecyclede spoorballast, minerale reststoffen die vrijkomen bij verbrandings- en scheidingsprocessen van restafval, schoongebrand grind uit teerhoudend asfalt. Grindvervanger Een grof toeslagmateriaal dat gebruikt wordt in plaats van grind of andere delfstoffen. Inspectie Onderdeel van het handhavingsprotocol zijn inspecties. Bij inspecties wordt gecontroleerd of er gewerkt wordt conform het bestek. Dit houdt in dat de projecten bezocht worden en er gekeken wordt of de geleverde producten voldoen aan de randvoorwaarden. Hierbij wordt gekeken of aantoonbaar geleverd is volgens de bestekeisen. LCA LCA staat voor Levenscyclus analyse. Het is een wetenschappelijke methode om de milieubelasting van een product of dienst van wieg tot graf inzichtelijk te maken. In een LCA worden in principe alle processen meegenomen die het milieu beïnvloeden: grondstofwinning, productiefase, gebruiks- c.q. onderhoudsfase en einde levensduur -fase verbruik van energie om de producten en halffabricaten te vervaardigen vrijkomende materialen tijdens de productie transport van de productielocatie naar de bouwplaats en de eventuele processen die daar plaatsvinden. transport van de demontage sloop tot verwerkingslocatie d.d van 20

21 Wanneer een product uiteindelijk aan het einde van zijn levensfase terechtkomt, worden in de LCAberekening eventuele sloopprocessen meegenomen en wordt een product verwerkt in een einde levensduurscenario. De LCA die in de BRL gevraagd wordt kan worden verkregen via de SI-C van NIBE, DUBOMAT of de CUR tool groen beton. Menggranulaat Menggranulaat is een grondstof veelal gebruikt als funderings- of ophogingsmateriaal. De grondstof wordt geproduceerd uit gebroken steenachtige materialen en dient minimaal 50% beton te bevatten. Moederbestek Het moederbestek is een bestek waarin de standaard basis zaken staan vermeldt die als basis gelden voor alle werken (standaardisatie). Het moederbestek wordt bij elk bestek bijgeleverd. NEN-EN De NEN-EN stelt eisen aan toeslagmateriaal in beton. Hierin staat waaraan het betongranulaat moet voldoen en is daarmee voornamelijk toegespitst op de betonrecyclemaatschappijen / betongranulaatproducenten. Transportmiddel Een transportmiddel is een hulpmiddel dat gebruikt wordt om de grondstoffen, betonmortel of prefab beton te transporteren van de productielocatie naar de plek van verwerking. Een transportmiddel kan van alles zijn, van vrachtwagen tot trein en schip. Verwijderen Duurzaam Verwijderen past goed in het nationaal beleid voor afval. Het belangrijkste doel hiervan is via preventie het ontstaan van vrijkomend materiaal/afval te beperken. Vrijkomend materiaal dient waar het uitvoerbaar is nuttig te worden gebruikt als bouwstof, product of als geschikte brandstof. Als laatste keus is verbranden of storten een optie. De voorkeursvolgorde voor afvalbeheer is weergegeven in de Ladder van Lansink : Preventie: kwantitatieve en kwalitatieve preventie Hergebruik: nuttige toepassing door producthergebruik Recycling: nuttige toepassing door materiaal hergebruik Energie: nuttige toepassing als brandstof Verbranden: verbranden als vorm van verwijdering Storten: afvalstoffen worden gestort Vrijgekomen materiaal Alle uit het werk vrijgekomen materialen dienen naar soort en hoedanigheid gescheiden opslagen te worden en ook het transport van het materiaal dient gescheiden plaats te vinden. De vrijgekomen producten en materialen afvoeren naar een door het bevoegd gezag erkende be- of verwerkingsinrichting dat beschikt over een geldig certificaat op basis van BRL 2506 voor de productie van betongranulaat voor toepassing als toeslagmateriaal in beton, en voldoet aan de NEN-EN d.d van 20

22 Voorbeeld Projectcertificaat Bijlage 6 Deze bijlage volgt nog 473 d.d van 20

23 474 Voorbeeld duurzaamheidsprofiel betontegel Bijlage Onderdeel Deel 1 Onderdeel toepassing functionele eenheid Voetpad bestrating 1 m² betontegel 30x30x4 grijs 1 m² betontegel 30x30x4 grijs Score* Innovatie Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ Circulariteit Percentage secundaire toeslagmaterialen v/v % < 20% < 25% < 30% < 35% < 40% > 40 % CO 2 emissie Percentage reductie CO 2 emissie % < 20% < 25% < 30% < 35% < 40% > 40 % MKI waarde Percentage redutie Milieukosten % < 20% < 25% < 30% < 35% < 40% > 40 % CO 2 emissie Transportmiddel kenteken EURO IV IV V V V VI CO 2 emissie Transportafstand km >100 km < 60 km < 60 km < 60 km < 60 km < 30 km Deel 2 Onderdeel project verwijderen/amoveren Algemeen Score** Optimale score Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ Circulariteit Percentage % 0% < 20% < 40% < 60% < 80% 100% Veilig en milieukundig slopen BRL SVMS 007 ja/nee ja ja ja ja ja ja CO 2 emissie Transportmiddel kenteken EURO IV IV V V V VI CO 2 emissie Transportmiddel km >100 km < 60 km < 60 km < 60 km < 60 km < 30 km Deel 3 Onderdeel project people Algemeen Score** Optimale score Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ SROI Percentage % < 2% < 2,5% < 3,0% < 3,5% < 4,0% > 4,0 % Mechanisch werken CROW richtlijn ja/nee ja ja ja ja ja ja 476 * Score is/wordt afgeleid van de marktconsultatie, in deze de Beton Eigen Verklaringen (zie ** Score is/wordt afgeleid van beleid van de opdrachtgever *** Alleen van toepassing bij aanbrengen elementeverharding 477 d.d van 20

24 478 Voorbeelden duurzaamheidsprofiel kanaalplaatvloer Bijlage Onderdeel Deel 1 Onderdeel toepassing functionele eenheid Vloer 1m² Kanaalplaatvloer 1m² Kanaalplaatvloer Score* Innovatie Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ Circulariteit Percentage secundaire toeslagmaterialen v/v % 0% < 5% < 10% < 15% < 20% >20 % CO 2 emissie Percentage reductie CO 2 emissie % < 20% < 25% < 30% < 35% <40% > 40 % MKI waarde Percentage redutie Milieukosten % < 20% < 25% < 30% < 35% < 40% > 40 % Deel 2 Onderdeel toepassing transporteren Transport naar bouwplaats Score** Optimale score Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ CO 2 emissie Transportmiddel kenteken EURO IV IV V V V VI CO 2 emissie Transportafstand km >100 km < 60 km < 60 km < 60 km < 60 km < 30 km Deel 3 Onderdeel project verwijderen/amoveren Algemeen Score** Optimale score Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ Circulariteit Percentage % 0% < 20% < 40% < 60% < 80% 100% Veilig en milieukundig slopen BRL SVMS 007 ja/nee ja ja ja ja ja ja CO 2 emissie Transportmiddel kenteken EURO IV IV V V V VI CO 2 emissie Transportmiddel km >100 km < 60 km < 60 km < 60 km < 60 km < 30 km Deel 4 Onderdeel project people Algemeen Score** Optimale score Aspect Mogelijkheden eenheid E D C B A A+ SROI Percentage % < 2% < 2,5% < 3,0% < 3,5% < 4,0% > 4,0 % Mechanisch werken CROW richtlijn ja/nee ja ja ja ja ja ja 480 * Score is/wordt afgeleid van de marktconsultatie, in deze de Beton Eigen Verklaringen (zie ** Score is/wordt afgeleid van beleid van de opdrachtgever *** Alleen van toepassing bij aanbrengen elementeverharding 481 d.d van 20

25 482 Voorbeeld Checklist betontegel Bijlage Checklist CI Voorbeeld ingevulde Checklist behorende bij Beschrijvend document voor de toepassing van de BRL Bouwprojecten met duurzaam beton RL Bouwprojecten met duurzaam beton Rood in te vullen door opdrachtgever Groen in te vullen door opdrachtnemer Blauw in te vullen door certificerende instelling Deel 1: Betonnen toepassing functionele eenheid: Voetpad, bestrating Functionele eenheid: 1 m² Betontegel 30x30x4 grijs Eis Resultaat bewijslast Voldoet Circulariteit profiel (E t/m A+): D < 25 % 28 % aanwezig ja CO 2 profiel (E t/m A+): D < 25 % 19 % aanwezig nee MKI profiel (E t/m A+): D < 25 % 26 % aanwezig ja CO 2 transport middel (E t/m A+): C V aanwezig ja CO 2 transport afstand (E t/m A+): C 56 km aanwezig ja Onderdeel 2: Onderdeel project verwijderen/amoveren: Eis Resultaat bewijslast Voldoet Circulariteit (E t/m A+): B 77 % aanwezig ja SVMS-007 ja ja aanwezig ja CO 2 transport middel (E t/m A+): C V aanwezig ja CO 2 transport afstand (E t/m A+): C 19 km ontbreekt nee Onderdeel 3: Onderdeel project people: Eis Resultaat bewijslast Voldoet SROI: B 3,2 % aanwezig ja 484 Mechanisch werken ja ja aanwezig ja d.d van 20

26 Voorbeeld berekeningen index methodiek Bijlage 10 Deze bijlage volgt nog Voorbeelden gewaarmerkte LCA verklaring Bijlage 11 Deze bijlage volgt nog Nog toe te voegen: - Korte uiteenzetting voor wat betreft de herkomst van materialen - Korte uiteenzetting voor wat betreft de relatie circulariteit versus MKI/CO Tekst nog invoegen: o CUR-Aanbeveling 112 `Beton met betongranulaat als grof toeslagmateriaal Deze stelt dat tot 50 % van het grove toeslagmateriaal vervangbaar is door betongranulaat zonder aanpassing van rekenregels in de Eurocode 2 (EN 1992). Voor vervangingspercentages tussen de 50 en 100% geeft CUR-Aanbeveling 112 aanpassingen op de rekenregels. o CUR-Aanbeveling 106 Beton met fijne fracties uit recyclinggranulaten als fijn toeslagmateriaal CUR-Aanbeveling 106 is bedoeld voor betonconstructies volgens EN 1992, waarbij het fijne toeslagmateriaal (< 4 mm) van het beton volledig of gedeeltelijk bestaat uit brekerzand 0/4 of de fijne fractie van betongranulaat (0/10) volgens NEN-EN NEN De aanbeveling is van toepassing voor de sterkteklassen C12/15 tot en met C35/45 en op alle milieuklassen volgens NEN-EN NEN Vervangen van zand door granulaat 0/4 is mogelijk tot een gehalte van 50% v/v voor ongewapend beton, gewapend beton, voorgespannen beton zonder aanhechting en voorgespannen beton met aanhechting met nagerekt staal. Een gehalte tot 20% v/v is mogelijk in voorgespannen beton met aanhechting en met voorgerekt staal. De vervanging van zand door granulaat 0/4 dat voldoet aan de in CUR-Aanbeveling 106 gestelde eisen leidt tot aanpassing van de rekenregels voor constructieve toepassingen van het beton. d.d van 20