J AA RVE R S LAG STICHTING COMENIUS MUSEUM. Cultuurhistorisch museum in Naarden

Transcriptie

1 J AA RVE R S LAG STICHTING COMENIUS MUSEUM Cultuurhistorisch museum in Naarden

2 I N H O U D Voorwoord. 1. Beleid; Beleidsnotitie Jaarprogramma Samenwerking met andere organisaties: 3.1. internationaal 3.2. landelijk 3.3. regionaal 3.4. lokaal 4. Mausoleum 5. Analyse bezoekers Evaluatie Vooruitzichten Comenius Museum Intern Missie, statuten, doelstellingen Organisatie bestuur. Dagelijks Bestuur Algemeen Bestuur Raad van Advies. Directeur Secretariaat Vrijwilligers, werkgroepen. 9. Financiering 2

3 VOORWOORD De Stichting Comenius Museum heeft als taak zorg te dragen voor het beleid, de organisatie en dagelijkse gang van zaken rondom het Comenius Museum in Naarden. Het Museum is gewijd aan de nagedachtenis van J.A.Komenský, de wereldberoemde geleerde, theoloog, filosoof en pedagoog uit de 17 e eeuw, een man met een zeer grote invloed op het Europees denken, cultuur, onderwijs en filosofie, die de laatste jaren van zijn leven in Nederland heeft doorgebracht en in Naarden is begraven. Het mausoleum waarbinnen Comenius is begraven maakt onderdeel uit van een uniek monumentaal gebouw, dat in de jaren dertig van de twintigste eeuw is heringericht. Na de ontdekking van het graf van Comenius in jaren twintig is de voormalige kapel in de dertiger jaren in samenwerking tussen de Nederlandse en Tsjechoslowaakse overheden gerestaureerd en ingericht door vooraanstaande Tsjechische kunstenaars en zo omgevormd tot een bijzondere plek. Bezoekers uit de hele wereld komen het graf van Comenius bezoeken. Het Mausoleum is verbonden met het Museum, waar de bezoeker kennis kan maken met het leven en werk van Comenius door de vaste en tijdelijke tentoonstellingen. links: Het Mausoleum van bovenaf gezien. rechts: Standbeeld van Comenius in de binnentuin. 1. BELEID Uitgangspunt van het beleid is instandhouding en ontwikkeling van het Comenius Museum als een kleinschalig cultuurhistorisch museum, dat verbonden is met het mausoleum van Jan Amos Comenius. Samenwerking met gelijksoortige instellingen in de regio en waar dat functioneel is ook daarbuiten, is daarbij noodzakelijk. Die samenwerking kan inhoudelijk en/of organisatorisch van aard zijn. De doelstellingen van de Stichting Comenius Museum zijn alsvolgt geformuleerd: 1. Het in stand houden van het Comenius museum te Naarden met de daarin ondergebrachte verzameling gedenkstukken en documentatie over het leven, werk en gedachtegoed van de wijsgeer Jan Amos Comenius (Komenský) (28 maart november 1670). 2. Het dagelijks beheer van en het toezicht op het, inpandig met het museum verbonden, Comenius Mausoleum en het zorgdragen voor de toegankelijkheid ervan. 3. Het bijdragen aan het behoud van de culturele erfenis van Comenius door het onder de aandacht brengen en het uitdragen van kennis over de persoon Comenius en zijn gedachtegoed. Beleidsnotitie In de Beleidsnotitie werd opnieuw de missie van het museum vastgelegd met de doelen voor de toen volgende vier jaar. De sterke en zwakke punten van het Comenius Museum zijn geanalyseerd. Uitgebreid is stilgestaan bij de mogelijkheden en de middelen voor de realisatie van de doelen. Hierbij gaat het om de beeldvorming over Comenius, het bezoekersaantal, de positie en profilering van het Comenius Museum, het museum als organisatie en de financiële basis (zie de tekst van Beleidsnotitie ). 3

4 2. JAARPROGRAMMA Het museale seizoen 2010 kan opnieuw als zeer succesvol beschouwd worden. Het museum heeft met de komst van de (parttime) directeur de heer Hans van der Linde in 2009 de nieuwe inhoudelijke en organisatorische impulsen gekregen en heeft ook dit jaar een uitgebreid aantal activiteiten georganiseerd die door de Nederlandse en buitenlandse bezoekers als interessant en informatief zijn ervaren. De volgende evenementen en programma s kunnen genoemd worden: Tentoonstellingen. Het museum heeft in 2010 vier grote tentoonstellingen georganiseerd, waarvan twee eigen tentoonstellingen, één in samenwerking met het partner museum in Uherský Brod en één in samenwerking met het Huizer Museum in Huizen. 1 Kinderbijbels in het Comenius, de geschiedenis van de kinderbijbels in Nederland, 10 december 2009 t/m 5 april Eigen tentoonstelling in samenwerking met het Nationaal Onderwijs Museum en de heer Dr. Willem van der Meiden, de collectie. 2 ''Van Lente tot Winter, rituelen uit Comenius geboortestreek, van 10 april 2010 t/m 30 mei In samenwerking met Museum J.A. Komenský in Uherský Brod. 3 De Moederschool, hedendaagse kunstenaars geïnspireerd door Comenius, paralleltentoonstelling met het Huizer Museum in Huizen, 11 juni t/m 3 september Van Mariaconvent tot Comenius Museum 570 jaar geschiedenis van een gebouw, van 2 oktober 2010 t/m 3 april Eigen tentoonstelling in samenwerking met het Vestingmuseum en het Stads- en Streekarchief in Naarden. Kranslegging 2010: De traditionele kranslegging ter gelegenheid van de geboortedag van Comenius vond dit jaar op 27 maart plaats. In het mausoleum en in de Grote Kerk in Naarden werd in samenwerking met de Gemeente Naarden en de Comenius Stcihting een uitgebreid programma georganiseerd. In het mausoleum: Kranslegging door de Ambassadeurs van de Tsjechische en de Slowaakse Republiek en door de burgemeester van Naarden bij het graf van Comenius. Daarna een kranslegging bij zijn standbeeld naast de Grote Kerk Naarden. In de Grote Kerk Naarden: Lezing: Angelus Pacis: Comenius vision on a solution of international conflicts and today s diplomacy, door de heer J.E. ing. P. Mareš, ambassadeur van Tsjechië, gevolgd door een concert: Het Labyrint der Wereld en het Paradijs des Harten, van de Tsjechische componist Petr Eben: door de heer H. Verhoef, (spreekstem) en de heer W. Kooijmans (orgel). 4

5 Lezingen. Naar aanleiding van de tentoonstelling over de kinderbijbels heeft het Museum op 18 maart 2010 een lezing georganiseerd. Deze werd gegeven door Dr. Willem van der Meiden, met als titel: Zoo heerlijk eenvoudig, de geschiedenis van de kinderbijbels in Nederland. Comenius Cultureel. Onder de bezielende leiding van het Algemeen Bestuurslid mevrouw Veronica Smelt, zijn onder de titel Comenius Cultureel concerten georganiseerd in het mausoleum in samenwerking met o.a. het Amsterdams conservatorium. In de ruimte van het mausoleum werd aan jonge getalenteerde musici een podium aangeboden voor hun optreden. Dit met o.a. de opzet om een nieuwe groep publiek naar het museum te halen. De concerten werden ook aangeboden in combinatie met gastronomie, waarbij de bezoekers vóór het concert een diner in Restaurant Promers konden gebruiken. De bezoekers konden van de volgende programma s genieten: 1. Concert, Soiree, Sarah Jeffery, blokfluit, Katarzyba Czubek, blokfluit, 11 februari Concert, Soiree, Ana Irene Rodrigues, saxofoon, Joao Paulo Hendriques, gitaar, 20 mei Concert, Soiree, Frederic Voorn, piano, 23 september Concert, Soiree, Eva van Grinsven, saxofoon, Lars Niederstrasser, saxofoon, 18 nov Kerstconcert, 21 december 2010 werd helaas afgelast in verband met noodweer. Historisch Café Naarden. Traditiegetrouw werd de samenwerking binnen het Historisch Café Naarden voortgezet. Dit jaar heeft er op 18 mei 2010 in het mausoleum de lezing Naarden in Stukken, door Streekarchivaris Anne Medema, plaatsgevonden. Literaire avond. Op de literaire avond, gehouden in het Mausoleum, was het programma Voordrachten, muziek en spel met poëzie en kunst, naar aanleiding van de tentoonstelling De Moederschool op 2 september 2010 gehouden. Educatief project Stichting Omgevingseducatie. In 2009 en 2010 is door de Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht en Eemland (OGVE) in samenwerking met het Comenius Museum een onderwijsproject ontwikkeld voor groep zes van het basisonderwijs. Deze lessenreeks maakt deel uit van het project Naarden, mijn woonomgeving, dat voor de scholen in de gemeente Naarden is ontwikkeld. De leerlingen werken in de klas met een informatieve lesbrief waarmee een bezoek aan het museum inhoudelijk wordt voorbereid. Tijdens de les in het museum bezoeken de leerlingen, onder leiding van de leden van onze Werkgroep Educatie, het Mausoleum en de vaste opstelling. Vervolgens is er een activiteit in de tuin van het Museum waarbij het gebruik van de zintuigen centraal staat. Dit doet recht aan de opvatting van Comenius dat alles in de geest daar door de zintuigen is gekomen. Weer op school verwerken de leerlingen hun belevenissen in een werkstuk. Deze werkstukken zijn vervolgens in het museum tentoongesteld. Dit project is o.a. ook door Comenius basisschool in Naarden op 27 mei 2010 gevolgd. Nieuwjaarsbijeenkomst van de Vereniging Nederland Tsjechië en Slowakije -VNTS. De Nieuwjaarsbijeenkomst van de Vereniging Nederland Tsjechië en Slowakije heeft op 30 januari 2010 in het Mausoleum plaats gevonden. Open Monumentendag. Traditiegetrouw heeft de jaarlijkse Open Monumentendag, ditmaal op 11 en 12 september 2010, plaatsgevonden. Tijdens deze dagen waren Comenius Museum en Mausoleum gratis toegankelijk voor het publiek. 5

6 Museum Weekend. Tijdens het Museumweekend op 10 en 11 april 2010 waren Comenius Museum en Mausoleum opengesteld voor de bezoekers. Oktobermaand Kindermaand. In samenwerking met Kunst en Cultuur Noord-Holland werd 10 oktober 2010 in het Museum een speurtocht georganiseerd voor kinderen van jaar. Internationale tentoonstellingen collectie De Geer in Tsjechië. Leden van de familie De Geer uit de 17 e eeuw hebben het mogelijk gemaakt dat Comenius zich in Nederland in de laatste jaren van zijn leven kon vestigen en rustig aan zijn belangrijke geschriften kon werken. In samenwerking met de Tsjechische overheid en in het bijzonder met de twee partnermusea is het gedeelte van de eigen collectie van de schilderijen van de familie De Geer in het jaar 2010 voor de eerste keer in Tsjechië tentoongesteld: Tentoonstelling van portretten van de familie De Geer in het Museum van J.A. Komenský in Uherský Brod. Van tot Speciale selectie van portretten met aandacht op de relatie met Comenius. Organisatie: Vladimir Hobrlant en Hans van der Linde Tijdens de vernissage waren o.a. aanwezig de burgemeester en de bewindslieden van Uherský Brod en vertegenwoordigers van het Tsjechische Ministerie van Cultuur. Namens ons Museum heeft ons Dagelijks Bestuurslid Vladimír Hobrlant een lezing over Comenius en diens relatie met de familie De Geer verzorgd en is zijn publicatie over de familie De Geer gepresenteerd. In juni heeft de Cultureel Attaché van de Nederlandse ambassade in Tsjechië de tentoonstelling bezocht. Tentoonstelling van portretten van de familie De Geer in het Museum van J.A. Komenský in Praag. Van tot Speciale selectie van portretten met aandacht op de relatie met Comenius Organisatie: Vladimir Hobrlant en Hans van der Linde Tijdens de vernissage in Praag werd gesproken door o.a. Nederlandse ambassadeur in Praag, de heer J.C. Henneman en de Staatssecretaris van Onderwijs van Tsjechië, mevrouw Eva Bartoňová. Tijdens de opening waren veel bezoekers uit de landelijke culturele en onderwijswereld aanwezig en de tentoonstelling kreeg aandacht in de landelijke pers. Vladimír Hobrlant heeft een lezing over de familie De Geer verzorgd. Ook de voorzitter en de secretaris van ons museum waren bij de opening aanwezig. Conferentie Erfenis van J.A. Comenius en zijn betekenis voor de toekomst. Op initiatief van het Tsjechische Parlement en door samenwerking van het Tsjechische Ministerie van Onderwijs, de Tsjechische ambassade in Den Haag en de Nederlandse ambassade in Praag, alsmede met de samenwerkende musea J.A. Komenský in Tsjechië en in Naarden, werd een internationale conferentie georganiseerd in Praag. Namens het Museum heeft de heer Vladimír Hobrlant een lezing gehouden over de erfenis van Comenius in het Museum in Naarden. Ook onze Secretaris Helena Verhoef was deelnemer aan de Conferentie. 6

7 INTERNE ACTIVITEITEN. Nieuwjaarsbijeenkomst. Nieuwjaarsbijeenkomst met het Algemeen Bestuur, de Raad van Advies en de vrijwilligers van het Comenius Museum, 8 januari Excursie Amersfoort. In het kader Gluren bij de buren heeft het Museum een dagje uit georganiseerd van het Dagelijks Bestuur en vrijwilligers van het Comenius Museum, naar het Museum Flehite in Amersfoort, op 22 juni Decemberbijeenkomst. De decemberbijeenkomst met het Algemeen Bestuur, de Raad van Advies en de vrijwilligers van het Comenius Museum op 10 december 2010, was bedoeld als een bedankje voor de medewerkers, vrienden, bestuurders en Raad van Adviesleden. Deze bijeenkomst vormde voor alle mensen die bij het Comenius Museum betrokken zijn een goede afsluiting van het jaar Tijdens deze bijeenkomst werd het eerste exemplaar van de Nota Vrijwilligersbeleid aan de voorzitter van de vrijwilligers overhandigd. Tegelijk is de nieuwe website van ons Museum geïntroduceerd. 3. SAMENWERKING MET ANDERE ORGANISATIES 3.1. Internationale samenwerking. Samenwerking met de Tsjechië. In het jaar 2010 werd verder uitvoering gegeven aan het Mutual Co-operation Agreement dat op 1 december 2004 in Naarden door het Museum, de Tsjechische partners en de Gemeente Naarden was getekend. Dat heeft dit jaar o.a. geleid tot de tentoonstelling: Van Lente tot Winter, rituelen uit Comenius geboortestreek in samenwerking met het museum in Uherský Brod en tot de tentoonstellingen van Portretten van de familie De Geer in Uherský Brod en in Praag. Tsjechische en Slowaakse ambassade. De contacten met de Tsjechische ambassade verliepen ook dit jaar naar wens. Zoals gebruikelijk waren er uitvoerige contacten met de Tsjechische ambassade over uiteenlopende administratieve zaken. De ambassadeur, J.E. ing. Petr Mareš bleef tot de laatste dagen van zijn ambtsperiode zeer geïnteresseerd in de gang van zaken van het museum. Daarna maakte al snel de nieuwe Tsjechische ambassadeur, de heer J.E. Judr. Jaroslav Horák (samen met zijn echtgenote), zijn opwachting tijdens de opening van de tentoonstelling in oktober De nieuwe ambassadeur gaf aan aangenaam verrast te zijn door de huidige stand van zaken in het museum en de professionele zorg die aan de nagedachtenis van Comenius in het museum en het mausoleum besteed wordt. De contacten met de Slowaakse ambassade zijn dit jaar minder intensief geweest, maar worden nog steeds onderhouden. 7

8 Museum Uherský Brod en Pedagogisch Museum in Praag. De goed lopende partnercontacten met het museum in Uherský Brod werden verder voortgezet. Het museum in Uherský Brod zorgt al jarenlang, in opdracht van het Tsjechische Ministerie van Cultuur, voor het beheer van de financiële subsidie aan het Museum namens de Tsjechische regering. Daarnaast is de tentoonstelling Van Lente tot Winter, rituelen uit Comenius geboortestreek naar Naarden gekomen en vanuit het Naardense museum is de tentoonstelling Portretten van de familie De Geer naar Uherský Brod en naar Praag gegaan. Dit jaar ontstond er een intensievere samenwerking met het Pedagogisch Museum in Praag, dat onder het Tsjechische Ministerie van Onderwijs valt. Als eerste initiatief van beide musea is de tentoonstelling Portretten van de familie De Geer in Praag. Deze tentoonstelling is opgenomen in de agenda van het culturele programma 2010 van de Nederlandse ambassade in Tsjechië. De directeuren van beide musea waren in 2010 op werkbezoek in Naarden en willen graag de samenwerking continueren. Met het Praagse museum wordt overleg gepleegd over bruikleen van hun expositie Comenius en zijn betekenis voor huidig Europa. Uit Uherský Brod kwam in 2010 o.a. een fototentoonstelling naar Naarden. Ook enkele bestuursleden van het Comenius Museum in Naarden waren afgelopen jaar op het werkbezoek in Praag. Voor 2011 wordt een werkbezoek van de directeur van het Comenius Museum in Naarden voorbereid naar Praag en Uherský Brod en mogelijk ook naar Prerov. Tsjechisch Centrum. Dit jaar zijn er nagenoeg geen contacten met het Tsjechisch centrum geweest. Mogelijkheden voor verdere samenwerking worden in 2011 opnieuw verkend. CzechTourism. Ook de contacten met CzechTourism zijn dit jaar gestagneerd. In 2011 wordt opnieuw verkend of de contacten nuttig kunnen zijn Landelijke samenwerking Nationaal Onderwijs Museum, Rotterdam. In 2010 zijn de contacten tussen beide musea voorgezet om samenwerkingsmogelijkheden in de toekomst te continueren Regionale samenwerking Huizer Museum. In 2010 is met het tentoonstellingsproject De Moederschool vormgegeven aan regionale samenwerking met het Huizer Museum. Met het door het Comenius Museum in het Nederlands uitgegeven boek van Comenius als inspiratiebron hebben professionele kunstenaars uiteenlopende werken gemaakt. De kunstwerken zijn in een gelijktijdige dubbeltentoonstelling in zowel het Huizer Museum als in het Comenius Museum getoond. De wederzijdse samenwerking is dermate goed bevallen dat die in 2011 een vervolg zal krijgen met een tentoonstelling rond het thema beschermheiligen Lokale samenwerking. Gemeente Naarden. In 2010 zijn de goede contacten met gemeente Naarden voortgezet. Met de gemeente is regelmatig overleg geweest over zaken betreffende huur, onderhoud, vergunningen, etc. Dit jaar werkt de gemeente Naarden voor de eerste keer direct mee aan de voorbereidingen van de eerste Comeniusdag 2011, in samenwerking met een aantal organisaties binnen en buiten de gemeente. Ons museum nam ook in 2010 deel aan het Evenementenoverleg van de gemeente Naarden en aan de voorbereiding en uitvoering van de jaarlijkse Open Monumentendag. Comenius Stichting. Sinds 2009 zijn de contacten met de Comenius Stichting hervat. Omdat Stichting Comenius Museum en Comenius Stichting o.a. beiden ten doel hebben het gedachtegoed van Comenius levend te houden en uit te dragen, werd binnen beide organisaties gezocht naar toekomstige samenwerkingsmogelijkheden. Dit kwam in 2010 tot uiting in een regelmatig overleg tussen bestuursleden/gedelegeerden van beide organisaties en het opstellen van een gezamenlijk document over verdergaande samenwerking en mogelijk ook een fusie. 8

9 Samenwerking Gooiconsult Groep. In 2010 is met het in Huizen gevestigde adviesbureau Gooiconsult Groep een 5-jarige afspraak gemaakt rondom de sponsoring van de Comeniusdag. Voorbereidingen Comeniusdag Als resultaat van de samenwerking met de vorengenoemde organisaties kan de eerste Comeniusdag, gehouden ter gelegenheid van de geboortedag van Comenius (28 maart) op 26 maart 2011 in het Mausoleum en in de Grote Kerk te Naarden gezien worden. Beide Stichtingen, samen met de Gemeente Naarden en de sponsor, gebruiken hun sterke kanten om deze dag tot een bijzondere traditie te maken. De kranslegging bij het graf van Comenius werd in 2011 gecombineerd met een lezing, waarvan de opzet is dat deze in het vervolg jaarlijks plaatsvindt en steeds wordt gerelateerd aan een thema uit het werk van Comenius (zoals onderwijs, religie, theologie en filosofie). Het voornemen is voorts in deze samenwerking te komen tot een jaarlijkse prijsuitreiking voor het beste project naar aanleiding van het jaarlijkse thema. Dit alles wordt omkleed met muziek en een feestelijke ontmoeting van het belangstellende publiek uit Nederland en uit het buitenland. Als doel wordt door middel van deze dag gestreefd naar het werven van nieuw en met name jong publiek en het vinden van sponsors. Bezoekerscentrum. Op initiatief van de Gemeente Naarden zijn een aantal organisaties in Naarden bij elkaar gekomen om samen te gaan werken. Dit leidt tot nieuwe plannen rondom het ontstaan van een Bezoekerscentrum in Naarden. Historisch Café. Het organiseren van het Historisch Café blijft een belangrijke vorm van samenwerking in Naarden tussen het Nederlands Vestingmuseum, het Stads- en Streekarchief, de Stichting Tussen Vecht en Eem, de Vereniging Werkgroep Vestingstad en het Comenius Museum. Het Historisch Café heeft in 2010 één lezing in ons museum georganiseerd. 4. MAUSOLEUM. Na het afronden van de grondige restauratie van het interieur van het Mausoleum door de Rijksgebouwendienst in 2009 is het mausoleum nu weer volledig beschikbaar voor bezoekers. In het gastenboek is iedere keer weer te lezen dat bezoekers onder de indruk zijn van het monumentale mausoleum en de aandacht van het Museum voor de nagedachtenis van Comenius. 5. ANALYSE BEZOEKERS In het jaar 2010 kwamen bezoekers naar het Comenius Museum. Het aantal bezoekers is dit jaar lager in vergelijking met twee voorgaande jaren. De twee winterse perioden (rond januari en december) met slecht weer en veel gladheid, alsmede de Zoals ieder jaar was in 2010 een van de belangrijke taken van het Museum om te zorgen dat het aantal bezoekers een stijgende lijn zou krijgen. Uit de analyse van de bezoekers van het museum in 2010 blijkt het volgende: maanden durende wegopbrekingen in het centrum van Naarden, hebben een negatieve invloed gehad op het aantal bezoekers van het Museum. Het is een uitdaging en de taak voor bestuur en directie om zo snel mogelijk te analyseren welke mogelijkheden er zijn om het aantal bezoekers opnieuw een stijgende lijn te laten vertonen. 9

10 Aantal bezoekers aan het Comenius Museum ( ). Jaar Bezoek Museum Mausoleum Volwassenen Groepen Senioren MJK, CJP Studenten Kinderen Gratis/ vriend Extra bezoek Fotofestival geen geen Internationale bezoekers. Iedere jaar komen bezoekers uit het buitenland, zoals uit Tsjechië, Slowakije, maar ook uit China, Argentinië, Japan en Polen etc. Met name deze groep bezoekers is geïnteresseerd in het Mausoleum en wil vooral het graf van J.A. Comenius bezoeken. Het museum ontvangt ook een aantal keer per jaar delegaties via de Tsjechische of Slowaakse ambassade en de bevriende steden in verband met de Stedenband van Naarden. Het valt op dat de buitenlandse bezoekers vaker in grote groepen (toeristen) het Museum bezoeken. Ook groepen scholieren, vaak in samenwerking met het Nederlandse voortgezet onderwijs, zijn regelmatig gasten van het Museum. Landelijke bezoekers. Het Museum krijgt bezoekers uit heel Nederland. Deze bezoekers komen voor de tentoonstellingen die in landelijke of in regionale bladen aangekondigd worden of maken gebruik van de museumkaart als ze Naarden bezoeken. Het totale aantal landelijke bezoekers is dit jaar lager dan het jaar ervoor. Bezoekers uit de regio. Het museum organiseert een aantal gevarieerde activiteiten in regionale en plaatselijke context voor bewoners van de stad Naarden en het Gooi zoals lezingen, concerten, wijkbezoek aan het museum, educatieprojecten voor scholen in Naarden, samenwerking met de stadsgidsen, etc. Vrienden van het museum. Het Museum heeft circa 80 Vrienden van het Museum. Onder Vrienden van het Museum worden verstaan donateurs die voor minimaal 1 jaar doneren aan het Museum. Daarvoor ontvangen ze een aantal voorrechten, zoals gratis toegang met een introducé; 10% korting op artikelen uit de museumwinkel, uitnodigingen voor openingen en het Comenius Bulletin 6. EVALUATIE 2010 Conform de doelstellingen van de Beleidsnota werd aan de volgende interne activiteiten in het Museum gewerkt: de nieuwe website van het Museum met het nieuwe logo en de huisstijl is tot stand gekomen; de nieuwe huisstijl van het Museum is verder doorgevoerd; veel aandacht werd besteed aan de interne organisatie en communicatie binnen het museum; de werkgroepen binnen de vrijwilligersgroep zijn gedefinieerd; in samenwerking met de vrijwilligersgroep is een Notitie Vrijwilligersbeleid tot stand gekomen; er wordt gewerkt aan het uitwerken van het communicatie-/publiciteitsplan; het archief en de bibliotheek hebben de aandacht en er wordt gewerkt aan het aanschaffen van het nieuwe programma ADLIB voor de moderne digitale registratie van de collectie van het museum. het kantoor is beter bezet door de komst van een parttime medewerker. het kantoorarchief is verbeterd met een duidelijke papieren en digitale documentatie. er wordt gewerkt aan nieuwe klimaatbeheersing om de mogelijkheid te blijven scheppen voor bruikleen uit de collecties van de andere musea. 10

11 7. VOORUITZICHTEN 2011 in 2011 wil het Museum twee eigen tentoonstellingen realiseren en twee tentoonstellingen in samenwerking met de partnermusea in Tsjechië en/of in Nederland; de jaarlijkse Comenius herdenking met kranslegging en aansluitende openbare bijeenkomst wordt in één samenhangend programma met de jaarlijkse Comenius voordracht opgenomen. De organisatie vindt plaats in samenwerking met de Comenius Stichting tijdens Comeniusdag. Naast het positieve effect van krachtenbundeling is ook verbreding van de doelgroep een belangrijke doelstelling. er wordt een eerste opzet gemaakt voor de nieuwe vaste presentatie tentoonstelling over Comenius; de mogelijkheden voor de reizende tentoonstelling (Portretten Familie De Geer) in Zweden, Slowakije of Duitsland worden verder onderzocht; daarnaast wordt gewerkt aan de voorbereiding van een aantal lezingenreeksen en concerten; de Comeniusdag 2011 wordt gezien als samenwerkingsactiviteit en als een van de hoogtepunten van het jaar, met de kranslegging, het uitgebreide culturele programma en lezing en ontvangstmoment voor de geïnteresseerden in het leven en de erfenis van Comenius; Het huidige educatieve programma voor basisonderwijs wordt verder uitgedragen naar basisscholen in de regio. Intern. er wordt doorgegaan met het opzetten en uitwerken van een communicatie/publiciteitsplan en een marketingplan voor het museum. De nieuwe website wordt hier een onderdeel van. het ADLIB digitale registratieproject wordt voortgezet. verder worden de mogelijkheden onderzocht voor eventuele bouwkundige aanpassingen binnen het museum. Gedacht wordt aan een andere opstelling van de tentoonstellingzalen, etc. Regionaal. het museum zal verder investeren in nadere samenwerking (op projectbasis) met andere culturele organisaties in Naarden en omgeving. Hierbij wordt de Gemeente Naarden gevraagd om de activiteiten van het Museum feitelijk en daadwerkelijk te blijven ondersteunen en promoten. het Museum zal meewerken aan de ontwikkeling van een gecombineerd aanbod voor bezoekers aan Naarden. Dit vanuit het ontwikkelen van een gezamenlijk aanbod door de culturele instellingen in Naarden en omgeving. Internationaal. Het museum zal zorgvuldig contacten blijven onderhouden met de (internationale) partnermusea en instellingen en zal uitwisseling van tentoonstellingen of andere programma s stimuleren. 8. COMENIUS MUSEUM INTERN 8.1. Missie, Statuten, Doelstellingen. De missie van het museum is het uitdragen van het gedachtegoed van Comenius omdat zijn denken mensen inspireert om zorgvuldig met elkaar om te gaan, verbinding te zoeken waar deling dreigt en duurzaam om te gaan met de wereld en haar bewoners. Dit jaar zijn de statuten van de Stichting Comenius Museum in overeenstemming gebracht met de aangegane verplichtingen in de samenwerkingsoverkomst met het Tsjechische Ministerie van cultuur en de Gemeente Naarden, alsmede met de in de loop der tijd gegroeide praktijk. Het passeren van de akte van wijziging heeft plaats gevonden in april

12 In de nieuwe Statuten werd vastgelegd dat de Stichting Comenius Museum de dagelijkse verantwoordelijkheid draagt voor het mausoleum en de toegankelijkheid daarvan via het gebouw van het museum. Verder werden de doelstellingen van de Stichting scherper geformuleerd en werden een aantal praktische aanpassingen van het bepaalde rond het besturen van de Stichting vastgelegd. Het Algemeen bestuur heeft op 5 november 2009 ingestemd met de aanpassingen. De stichting tracht haar doel te bereiken door: het bezoek aan het museum en mausoleum te stimuleren en op ruime schaal mogelijk te maken; het houden van tentoonstellingen; het houden van lezingen en andere bijeenkomsten al dan niet in samenwerking met derden; het verspreiden van informatie w.o. het uitgeven van drukwerken; het samenwerken met andere Nederlandse en Tsjechische instituten en instituten uit derde landen die betrokken zijn bij het behoud van Comenius geestelijk erfgoed; het stimuleren van wederzijdse culturele betrekkingen met zijn geboorteland Tsjechië teneinde de culturele betekenis van het gedachtegoed voor nu en in de toekomst levend te houden; het herdenken van de geboorte- (28 maart) en sterfdag (15 november) van Comenius het aanwenden van alle andere wettige middelen Organisatie. BESTUUR. Het Dagelijks Bestuur (DB) heeft in 2010 een intensief maandelijks vergaderschema gevolgd. Bij het DB overleg zijn, naast de DB leden, aanwezig geweest: de directeur, Hans van der Linde, namens het kantoor Maria Krutzen en twee afgevaardigden namens de vrijwilligers. De vrijwilligers wisselden per DB vergadering. De samenstelling was het Dagelijks bestuur was als volgt: Hans van Oostveen, voorzitter (2014) Helena Verhoef, secretaris (2014*) Harry Rörik, penningmeester (2011) Vladimir Hobrlant, lid (2014) Tijdens het directieloze tijdperk heeft het DB ook de operationele taken verricht, voortreffelijk geassisteerd door de kantoororganisatie. Door de komst van onze directeur, die zich snel inwerkte, is het bestuur teruggekeerd naar zijn oorspronkelijke taken. De contacten met de Tsjechische ambassade in den Haag en Nederlandse ambassade in Praag, het Ministerie van Cultuur en het Ministerie van Onderwijs in Tsjechië, de partner musea van J.A.Komenský in Uherský Brod en Praag, etc. worden in het bijzonder door het DB lid de heer Vladimír Hobrlant onderhouden. Het Algemeen Bestuur (AB) is in 2010 driemaal bij elkaar geweest. Aan de hand van de zorgvuldige procedure werden de jaarverslagen (financieel en inhoudelijk) en de begroting 2011 vastgesteld. Tijdens de laatste AB vergadering heeft dhr. Paul de Wit, verdienstelijk AB lid en voormalig voorzitter van de Stichting, na meer dan 10 jaar werkzaam geweest te zijn voor het museum, afscheid van zijn bestuurlijke functie en dus van het lidmaatschap van het bestuur genomen. Hij stelde zich wel nog beschikbaar als adviseur op het gebied van juridische zaken. Als nieuw AB lid is de heer Alexander Overdiep toegetreden. De heer Overdiep zal zich vooral bezig houden met communicatie, publiciteit en marketing. 12

13 De samenstelling van het Algemeen bestuur was als volgt: Hans van Oostveen, voorzitter (2014) Helena Verhoef, secretaris (2014*) Harry Rörik, penningmeester (2011) Vladimir Hobrlant, lid (2014) Oldrich Uttendorfský (2014) Veronica Smelt (2012*) Jan Hoekema (2012*) Hans Versnel (2014) Alexander Overdiep (2015*) Noot: Tussen haakjes is het jaar van aftreden vermeld. *Een eenmalige herbenoeming voor vijf jaar is mogelijk. Werkgroep Communicatie en Publiciteit. Naar aanleiding van de Beleidsnota heeft het bestuur samen met de directeur als speerpunt gekozen: het verbeteren van de communicatie en publiciteit van het museum. De werkgroep bestaat uit: AB lid Alexander Overdiep, secretaris mevrouw Helena Verhoef, directeur Hans van der Linde en namens secretariaat mevrouw Maria Krutzen. Gewerkt wordt aan een Communicatieplan met o.a. een verbetering van het stappenplan rondom de externe publiciteit en de planning, het verbeteren van de digitale bestanden en het uitbreiden van de bezoekersgroepen cq. het aantal bezoekers. Daarnaast is er aandacht besteed aan de totstandkoming van de nieuwe website van het museum. Werkgroep Samenwerking Stichting Comenius Museum en Comenius Stichting. De gemeente Naarden, in de persoon van de vroegere burgemeester Peter Rehwinkel, heeft sterk aangedrongen op samenwerking tussen beide stichtingen. Onder auspiciën van de gemeente is door beide stichtingen een werkgroep samengesteld met als taak de samenwerking van de beide Stichtingen te bevorderen. Stichting Comenius Museum werd vertegenwoordigd door de directeur dhr. Hans van der Linde en secretaris mevrouw Helena Verhoef. Het resultaat van dit overleg heeft o.a. geleid tot een gezamenlijk document over de samenwerkingsmogelijkheden, contacten tussen de voorzitters van beide Stichtingen en de start van het organiseren van een gezamenlijke Comeniusdag in Comité Comeniusdag Het comité is samengesteld uit vertegenwoordigers van beide stichtingen alsmede de recent aangetreden sponsor Gooiconsult Groep teneinde de Comeniusdag 2011 te organiseren Namens het museum is directeur Hans van der Linde lid van het comité en drijvende kracht bij de organisatie van die dag, Raad van Advies (RvA). Conform artikel 9 van de Statuten van de Stichting Comenius Museum, dat het instellen van een Raad van Advies mogelijk maakt, heeft het bestuur de organisatie van de RvA en de taken en bevoegdheden vastgesteld. De voorzitter is onafhankelijk en bekleedt geen functie in het bestuur. De Raad regelt zelf haar secretariaat. De Raad adviseert het bestuur over allerlei zaken rondom het museum. 13

14 De Raad van Advies zag er in 2010 als volgt uit: Maud Arkesteijn - van Willigen: Prof. dr. P Leupen: Drs. Kees Mercks: Prof. Dr. Bruno Naarden: Drs. Tijs van Ruiten: Prof. Dr. Els Ruisendaal: Prof. Dr. Jaap Schouten: Prof. Dr. Leendert Groenedijk: voorzitter, tentoonstellingen, publicaties, conservator op projectbasis; lid, emeritus hoogleraar middeleeuwse geschiedenis en groot kenner van de geschiedenis van de regio; lid, gepensioneerd medewerker van de UvA, Slavisch instituut, topvertaler Tsjechische literatuur; lid, Emeritus hoogleraar Russische taal en cultuur UvA, kenner 17 e eeuw (o.a. Nicolaas Witsen); lid, directeur Nationaal Onderwijs Museum Rotterdam, museale kennis, collecties; lid, hoogleraar taalkunde Europese universiteit Nederland en België, uitgever; lid, Emeritus hoogleraar onderwijskunde VU. lid, Emeritus hoogleraar historische pedagogiek VU Alle leden zijn tot 2011 herbenoemd, behalve Jaap Schouten die in 2010 is afgetreden en Alexander Overdiep, die in najaar 2010 lid is geworden van het Algemeen Bestuur. PERSONEEL. Directeur. De heer drs. Hans van der Linde, directeur van het Comenius Museum, werkt voor het museum in deeltijd voor 0,5 FTE. Zijn taken zijn o.a.: behoud en beheer van het museum en mausoleum, contacten met andere museale instellingen, het inhoudelijk samenstellen en organiseren van tentoonstellingen, het organiseren van lezingen en andere activiteiten, het ontwikkelen van educatieve activiteiten, het zorg dragen voor de externe communicatie van het museum, het uitbreiden van de sponsoractiviteiten en het leiding geven aan de organisatie van het museum en de vrijwilligersgroep. Tegelijk vertegenwoordigt hij de Stichting bij het organiseren van de Comeniusdag 2011 in samenwerking met de gemeente Naarden, Comenius Stichting en de sponsor Gooiconsult Groep. Administratief medewerkster. Mevrouw Maria Krutzen is in 2010 benoemd als de vaste administratief medewerkster voor 18 uur per week. In de vorige jaren werkte mevrouw Krutzen al als vaste vrijwilliger op de administratie. Met de komst van de (parttime) directeur en de vaste administratieve medewerker is de verdere professionalisering van het museum in gang gezet. Mede door hun vaste taken werden de continuïteit van het museum, de vernieuwde organisatie en de nieuwe activiteiten binnen het museum verder ontplooid. Vrijwilligers. De vaste groep van 31 vrijwilligers heeft ook dit jaar met hoge inzet en enthousiasme gezorgd voor de dagelijkse gang van zaken in het museum. Mevrouw Gerrie Brok werd unaniem als voorzitter van de vrijwilligersgroep gekozen. Als vice-voorzitter werd mevrouw Tine de Graaf benoemd. De voorzitter en vice-voorzitter zijn voor één jaar benoemd en kunnen daarna herbenoemd worden. De groep vrijwilligers heeft maandelijks een gezamenlijk overleg gehad. In de werkgroepen hielpen de vrijwilligers het beleid en de activiteiten in het museum verder te ontwikkelen. De vrijwilligers hebben in 2010, op verzoek van en in samenwerking met de directeur, zelf de Nota Vrijwilligersbeleid tot stand gebracht. Het definitieve document werd in december 2010 door het Dagelijks Bestuur vastgesteld. Hiermee zijn de taken en de positie van de vrijwilligers en de taken van de werkgroepen beschreven. Werkgroep Balie. De baliemedewerkers zorgden voor het openen en sluiten van het museum, de ontvangst van bezoekers en het geven van informatie. Zij regelden zelf hun rooster, hadden een eigen overlegstructuur en werkten nauw samen met de directeur en het bestuur. 14

15 Werkgroep Technisch team. Ook dit jaar heeft het technische team gezorgd voor het goed functioneren van de technische voorzieningen in het museum en mausoleum. Het team was onmisbaar bij de technische voorbereiding en uitvoering van tentoonstellingen, licht, verwarming, technische apparatuur, vochtregulatie etc. in het museum. Werkgroep Tentoonstellingen. De Werkgroep Tentoonstellingen nam het aan om op initiatief van de directeur twee eigen exposities te organiseren. Deze werden een groot succes. Om die reden zal deze Werkgroep ook in het jaar 2011 het organiseren van tentoonstellingen continueren. Werkgroep Bulletin. De werkgroep bulletin heeft de redactie van het Comenius Bulletin, dat 1 x per vier maanden verschijnt, gevoerd. Werkgroep Educatie. De Werkgroep Educatie heeft, in samenwerking met de Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht en Eemland (OGVE) deelgenomen aan de ontwikkeling van een onderwijsproject voor groep zes van het basisonderwijs. Naar aanleiding daarvan hebben enkele klassen van het basisonderwijs het Museum bezocht. Kantooroverleg. Het Kantooroverleg heeft maandelijks plaats gevonden. Directeur Hans van der Linde, administratief medewerkster Maria Krutzen, voorzitter vrijwilligersgroep Gerrie Brok en Secretaris van het bestuur Helena Verhoef zijn de leden van dit overleg. Ze zorgen samen voor de coördinatie van de dagelijkse taken binnen het museum en de voorbereiding van vragen aan en besluiten van het bestuur. Tevens zorgt het Kantooroverleg voor de interne uitwisseling van informatie, met behulp van het maandelijkse infoblad Comenius Intern dat naar alle medewerkers van het museum gestuurd wordt. 9. FINANCIERING De Stichting Comenius Museum wordt t.b.v. de exploitatie van het Museum en het dagelijks beheer van het Mausoleum door de Tsjechische regering gefinancierd. De Gemeente Naarden stelt al vanaf het jaar 1992 het museumgebouw ter beschikking. De Tsjechische ambassade in Den Haag zorgde voor enkele doelsubsidies o.a. voor de uitgave van publicaties van het Museum. Het jaar 2010 kon daardoor, hoewel met een klein verlies, financieel goed worden afgerond. De financiële situatie van het Museum blijft ook in de toekomst grote aandacht van het bestuur vragen. Zie verder Financieel Jaarverslag 2010 Vastgesteld door het Algemeen Bestuur in de vergadering. Voorzitter Secretaris J. C. van Oostveen H. Verhoef-Musílková 15

16 Zkrácená Česká verze V roce 2010 zaznamenalo Muzeum J.A.Komenského v Naardenu další úspěšnou sezónu svého působení. Zajímavý celoroční program, výstavy, přednášky, koncerty a dále Muzeální weekend, Den otevřených dveří kulturních památek, příležitosti k setkání s občany Naardenu přilákaly dospělé návštěvníky, seniory, studenty a školáky z regionu i z celého Holandska. Muzeum je také cílem turistů z mnoha zemí, jako je Čína, Argentina, Japonsko, Polsko a zejména mnoha návštěvníků z České a Slovenské republiky. Předsednictvo muzea spolupracovalo s ředitelem, dobrovolnými spolupracovníky a poradní komisí na dalším zlepšení organizace, struktury a postavení muzea v regionálním, národním a mezinárodním kontextu. Nová webová stránka, logo, publicita a spolupráce s dalšími organizacemi v Holandsku a v Česku je konkrétní ukázkou práce muzea J.A. Komenského v Naardenu v roce Muzeum zorganizovalo v roce 2010 čtyři výstavy v Naardenu a dvě mezinárodní výstavy v Uherském Brodě a v Praze. Jedná se o tyto výstavy: Výstava Dětské bible v Komenského muzeu - dějiny dětské bible v Holandsku. Vlastní výstava ve spolupráci s Národním školním muzeem v Rotterdamu. Výstava Od jara do zimy zvyky a tradice v rodišti Komenského ve spolupráci s partnerským muzeem v Uherském Brodě. Výstava Škola hrou interpretace současných umělců, inspirovaná knihou Komenského, ve spolupráci s muzeum v Huizenu. Výstava Dějiny budovy Komenského muzea v Naardenu ve spolupráci s Městským a regionálním archívem v Naardenu. Výsledkem kolegiálních a přátelských vztahů byla organizace dvou mezinárodních výměnných výstav obrazů rodiny De Geerů, která byla důležitým finančním mecenášem Komenského za jeho pobytu v Holandsku. Výstava obrazů, které jsou ve vlastnictví muzea v Naardenu, byla v květnu 2010 otevřena v Uherském Brodě a v červnu 2010 za účasti velvyslance a kulturního attaché Holandského velvyslanectví v Praze. Představitelé muzea v Naardenu se také na pozvání zúčastnili konference Dědictví J.A.Komenského a jeho význam pro budoucnost, která byla pořádána Českým Parlamenten ve spolupráci s Ministerstven školství, kultury a sportu. 16

17 Každoroční oslavy narození Komenského dne 27. března (Kranslegging 2010) se zúčastnili starostka Naardenu, zástupci města a regionu, velvyslanec České republiky a kulturní attaché Slovenské republiky. Během slavnostního programu ve Velkém kostele v Naardenu uspořádalo muzeum slavnostní koncert,v kterém zazněla skladba Labyrint světa a ráj srdce od Petra Ebena na texty J.A.Komenského. Tato skladba byla na tomto koncertu poprvé provedena v Holandsku. Český velvyslanec, pan J.E. ing. P. Mareš, vystoupil s přednáškou: Angelus Pacis: Comenius vision on a solution of international conflicts and today s diplomacy. Muzeum J.A. Komenského v Naardenu se tradičně těší z velké podpory Českého velvyslanectví v Den Haagu. Nový velvyslanec České republiky v Holandsku J.E. JUDr. J. Horák s chotí byli vítanými hosty na otevření jedné z výstav. Stejně jako předešlé roky pokračovalo muzeum tento rok v důležité spolupráci s Muzeem J.A. Komenského v Uherském Brodě a navázalo další spolupráci s Pedagogickým muzeem J.A. Komenského v Praze v České republice. Muzeum J.A.Komenského v Naardenu pokračovalo v roce 2010 v kolegiální spolupráci s Národním školním muzeem v Rotterdamu, prohloubilo spolupráci s muzeem v Huizenu a muzeem Hernhutters v Zeistu. Spolupráce s dalšími institucemi a organizacemi bude v budoucnosti zajištovat bohatší výběr programů a silnější finanční základnu muzea. Předsednictvo muzea za spolupráce s ředitelem schválilo tento rok nový dokument Organizační Statuty dobrovolných spolupracovníků, jehož cílem je zlepšení organizace a postavení různých spolupracovníků v muzeu a vytvoření pracovních skupin pro rozšíření aktivit a růstu významu muzea v budoucnu. Jedná se zároveň o další realizování cílů muzea, vyjádřených v interních Statutech, jež vycházejí ze spolupráce Českého Ministerstva Kultury, Muzea v Uherském Brodě a města Naarden. 17

18 18