AMENDEMENTEN NL In verscheidenheid verenigd NL 2012/2096(INI) Ontwerpverslag Tunne Kelam (PE v01-00)

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie buitenlandse zaken 2012/2096(INI) AMENDEMENTEN Ontwerpverslag Tunne Kelam (PE v01-00) Cyberveiligheid en -defensie (2012/2096(INI)) AM\ doc PE v01-00 In verscheidenheid verenigd

2 AM_Com_NonLegReport PE v /74 AM\ doc

3 1 Ágnes Hankiss Visum 2 bis (nieuw) - gezien de mededeling van de Commissie - Terrorismebestrijding: bescherming van kritieke infrastructuur (COM(2004)0702), 2 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Visum 6 bis (nieuw) - gezien het voorstel van de Commissie over aanvallen op informatiesystemen en tot intrekking van Kaderbesluit 2005/222/JBZ van de Raad (COM(2010)0517), 3 Ágnes Hankiss Visum 8 bis (nieuw) - gezien zijn resolutie van 22 mei 2012 over de interne veiligheidsstrategie van de Europese Unie 4, 4 Aangenomen teksten, P7_TA-PROV(2012)0207. AM\ doc 3/74 PE v01-00

4 4 Marietje Schaake Visum 8 bis (nieuw) - gezien de verslagen van 16 mei 2011 (A/HRC/17/27) en 10 augustus 2011 (A/66/290) van Frank La Rue, bijzonder rapporteur van de VN, over het bevorderen en beschermen van het recht op vrijheid van mening en meningsuiting, waarin de toepasselijkheid van internationale normen en voorschriften voor mensenrechten betreffende het recht van vrijheid van mening en meningsuiting op het internet als communicatiemiddel wordt benadrukt, 5 Marietje Schaake Visum 8 ter (nieuw) - gezien zijn wetgevingsresolutie van 27 september 2011 inzake het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1334/2000 tot instelling van een communautaire regeling voor controle op de uitvoer van producten en technologie voor tweeërlei gebruik, 6 Marietje Schaake Visum 8 quater (nieuw) PE v /74 AM\ doc

5 - gezien zijn resolutie van 17 november 2011 over het open internet en netneutraliteit in Europa 4, 4 Aangenomen teksten, P7_TA(2011) Ágnes Hankiss Visum 9 gezien zijn resolutie van 12 juni 2012 over de bescherming van kritieke informatie-infrastructuur bereikte resultaten en volgende stappen: naar mondiale cyberveiligheid 4, 4 Aangenomen teksten, P7_TA(2012)0237. gezien zijn resolutie van 12 juni 2012 over de bescherming van kritieke informatie-infrastructuur bereikte resultaten en volgende stappen: naar mondiale cyberveiligheid 5, 5 Aangenomen teksten, P7_TA(2012) Ágnes Hankiss Visum 9 voetnoot 4 4 Aangenomen teksten, P7_TA(2012)0237. Schrappen 9 Marietje Schaake Visum 9 bis (nieuw) AM\ doc 5/74 PE v01-00

6 - gezien de resolutie van de VN- Mensenrechtenraad van 5 juli 2012 met de titel "The promotion, protection and enjoyment of human rights on the Internet", waarin het belang wordt onderkend van de bescherming van de mensenrechten en de vrije stroom van informatie online, 5 rsessions/session20/pages/resdecstat.aspx. 10 Marietje Schaake Visum 9 ter (nieuw) - gezien Verordening (EU) nr. 36/2012 van de Raad van 18 januari 2012 betreffende beperkende maatregelen in het licht van de situatie in Syrië en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 442/2011, waarin beperkingen worden ingesteld op de uitvoer van ICT's en van apparatuur voor toezicht 6, 6 PB L 16 van , blz Marietje Schaake Visum 10 bis (nieuw) - gezien Verordening (EU) nr. 264/2012 van de Raad van 23 maart 2012 tot wijziging van Verordening (EU) PE v /74 AM\ doc

7 nr. 359/2011 betreffende beperkende maatregelen tegen bepaalde personen, entiteiten en lichamen in verband met de situatie in Iran, waarin beperkingen worden ingesteld op de uitvoer van ICT's en apparatuur voor toezicht 7, 7 PB L 86 van , blz Indrek Tarand, Amelia Andersdotter namens de Verts/ALE-Fractie Visum 13 bis (nieuw) - gezien het rapport van het Europees Agentschap voor netwerk- en informatiebeveiliging over samenwerking tussen computercrisisteams en rechtshandhavinginstanties, gepubliceerd op 28 februari 2012, 13 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging A A. overwegende dat de EU en haar lidstaten in de huidige geglobaliseerde wereld in hoge mate afhankelijk zijn geworden van een veilige cyberspace; A. overwegende dat de EU en haar lidstaten in de huidige geglobaliseerde wereld in hoge mate afhankelijk zijn geworden van veerkrachtige en betrouwbare informatiediensten en daaraan gerelateerde infrastructuren; 14 Norica Nicolai AM\ doc 7/74 PE v01-00

8 Overweging A A. overwegende dat de EU en haar lidstaten in de huidige geglobaliseerde wereld in hoge mate afhankelijk zijn geworden van een veilige cyberspace; A. overwegende dat de EU en haar lidstaten in de huidige geglobaliseerde wereld in hoge mate afhankelijk zijn geworden van een veilige cyberspace en van een veilig gebruik van informatie- en digitale technologie; 15 Marietje Schaake Overweging A bis (nieuw) A bis. overwegende dat de toegang tot internet van cruciaal belang is voor de toegang tot informatie, de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid en het recht van vergadering, en voor economische, sociale, politieke en culturele ontwikkelingen; 16 Marietje Schaake Overweging A ter (nieuw) A ter. overwegende dat informatie- en communicatietechnologieën ook gebruikt worden als instrumenten van repressie door middel van (massa-)censuur, controle en het achterhalen van de herkomst van informatie en het opsporen van personen; PE v /74 AM\ doc

9 17 Marietje Schaake Overweging A quater (nieuw) A quater. overwegende dat de context waarin technologieën gebruikt worden voor een groot deel bepaalt of deze technologieën kunnen bijdragen aan positieve ontwikkelingen of, integendeel, aan repressie; 18 Marietje Schaake Overweging A quinquies (nieuw) A quinquies. overwegende dat door deze veranderingen nieuwe contexten worden gecreëerd, hetgeen de noodzaak met zich meebrengt bestaande wetgeving in nieuwe contexten toe te passen op basis van een strategie die gericht is op het mainstreamen van het internet en ICT's in het buitenlands beleid en het veiligheidsbeleid van de EU; 19 Justas Vincas Paleckis Overweging B B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen AM\ doc 9/74 PE v01-00

10 voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat, hoewel de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft, de bedreigingen voor kritieke infrastructuur steeds geavanceerder worden en vergaande bescherming rechtvaardigen; 20 Sabine Lösing Overweging B B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en dreigingen steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; B. overwegende dat cyberproblemen en dreigingen weliswaar met een enorme snelheid groeien, maar meestal van primitieve aard zijn; overwegende dat de VS naar verluidt reeds cyberaanvallen op andere landen hebben uitgevoerd en dat sommige EU-landen, waaronder Duitsland, capaciteiten op dit gebied ontwikkelen; Or. de 21 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging B PE v /74 AM\ doc

11 B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; B. overwegende dat de risico's op het gebied van cyberveiligheid een uitdaging vormen in het kader van wetgeving en technologie, maar ook in het kader van de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat het merendeel van de uitermate zichtbare en ontwrichtende cyberincidenten momenteel van politieke aard is; overwegende dat het gezien de aard van de overgrote meerderheid van de cyberincidenten technologisch niet ingewikkeld is om deze aan te pakken; 22 Marietje Schaake Overweging B B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen groeien en een grote bedreiging kunnen vormen voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en -dreigingen ook van politieke aard zijn; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; 23 Norica Nicolai Overweging B AM\ doc 11/74 PE v01-00

12 B. overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen voor de veiligheid, stabiliteit en concurrentiepositie van de lidstaten en de private sector; overwegende dat dergelijke dreigingen daarom niet mogen worden beschouwd als kwesties voor de toekomst; overwegende dat cyberproblemen en - dreigingen steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; B. overwegende dat cyberproblemen, - dreigingen en aanvallen met een enorme snelheid groeien en een grote bedreiging vormen voor de veiligheid, verdediging en stabiliteit van de EU-lidstaten en de private sector; overwegende dat cyberproblemen en -aanvallen een voortdurend risico vormen voor de veiligheid en verdediging van Europa, zowel wat betreft de belangen van personen als wat betreft de belangen van landen, en steeds meer van politieke aard worden; overwegende dat de overgrote meerderheid van de cyberincidenten vooralsnog primitief blijft; 24 Norica Nicolai Overweging B bis (nieuw) B bis. overwegende dat cyberspace, met zijn bijna 2 miljard wereldwijd onderling verbonden gebruikers, is uitgegroeid tot een van de meest machtige en efficiënte middelen om democratische ideeën uit te dragen en mensen te organiseren bij hun streven naar vrijheid en strijd tegen dictaturen; overwegende dat het gebruik van cyberspace door ondemocratische en autoritaire regimes een steeds grotere bedreiging vormt voor de rechten van individuele personen op vrijheid van meningsuiting en vereniging; overwegende dat het derhalve cruciaal is om te zorgen dat cyberspace open blijft voor een vrije stroom van ideeën, informatie en meningsuiting; PE v /74 AM\ doc

13 25 Norica Nicolai Overweging B ter (nieuw) B ter. overwegende dat cyberspace zowel beveiligd als beschermd moet worden; 26 Justas Vincas Paleckis Overweging C C. overwegende dat er binnen de EU en de lidstaten talloze obstakels zijn van politieke, wetgevende en organisatorische aard; overwegende dat er op het gevoelige en kwetsbare vlak van de cyberveiligheid een gebrek aan gemeenschappelijke standaarden en gemeenschappelijke maatregelen bestaat; C. overwegende dat de samenwerking op het gebied van cyberveiligheid binnen de EU en de lidstaten te kampen heeft met talloze obstakels van politieke, wetgevende en organisatorische aard; overwegende dat er op het gevoelige en kwetsbare vlak van de cyberveiligheid een gebrek aan gemeenschappelijke standaarden en gemeenschappelijke maatregelen bestaat; 27 Norica Nicolai Overweging C C. overwegende dat er binnen de EU en de lidstaten talloze obstakels zijn van politieke, wetgevende en organisatorische aard; overwegende dat er op het gevoelige en kwetsbare vlak van de cyberveiligheid een gebrek aan gemeenschappelijke standaarden en gemeenschappelijke maatregelen bestaat; C. overwegende dat er binnen de EU en de lidstaten talloze obstakels zijn van politieke, wetgevende en organisatorische aard voor de ontwikkeling van een integrale en gezamenlijke aanpak op het gebied van cyberdefensie; overwegende dat er op het gevoelige en kwetsbare vlak van de cyberveiligheid een gebrek aan gemeenschappelijke definities, standaarden AM\ doc 13/74 PE v01-00

14 en gemeenschappelijke maatregelen bestaat; 28 Geoffrey Van Orden Overweging D D. overwegende dat de uitwisseling en de coördinatie binnen de EU-instellingen en met en tussen de lidstaten nog altijd ontoereikend is; Schrappen 29 Justas Vincas Paleckis Overweging D D. overwegende dat de uitwisseling en de coördinatie binnen de EU-instellingen en met en tussen de lidstaten nog altijd ontoereikend is; D. overwegende dat de uitwisseling van middelen en de coördinatie van het beleid binnen de EU-instellingen en met en tussen de lidstaten nog altijd ontoereikend is; 30 Norica Nicolai Overweging D D. overwegende dat de uitwisseling en de coördinatie binnen de EU-instellingen en met en tussen de lidstaten nog altijd ontoereikend is; D. overwegende dat de uitwisseling van middelen en de coördinatie van het beleid binnen de EU-instellingen en met en tussen de lidstaten, evenals met externe partners, nog altijd ontoereikend is; PE v /74 AM\ doc

15 31 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging E E. overwegende dat op EU- en internationaal niveau duidelijke en geharmoniseerde definities van 'cyberveiligheid' en 'cyberdefensie' ontbreken; overwegende dat het inzicht in cyberveiligheid en overige belangrijke terminologie van land tot land aanzienlijk verschilt; E. overwegende dat het in het internationale debat ontbreekt aan een duidelijke en geharmoniseerde terminologie op het gebied van cyberveiligheid, wat tot algehele verwarring leidt, zowel wat betreft de ernst van de beschreven incidenten als wat betreft de maatregelen die moeten worden genomen om die incidenten aan te pakken; overwegende dat er, gezien het brede scala aan activiteiten en gebeurtenissen die tot verstoringen van de levering van informatie- en communicatiediensten kunnen leiden, zeer uiteenlopende responsen nodig zijn, waardoor de noodzaak van een terminologie die evenwichtig is, en evenredig aan en afgestemd op de specifieke omstandigheden, nog groter wordt; 32 Geoffrey Van Orden Overweging E E. overwegende dat op EU- en internationaal niveau duidelijke en geharmoniseerde definities van 'cyberveiligheid' en 'cyberdefensie' ontbreken; overwegende dat het inzicht in cyberveiligheid en overige belangrijke terminologie van land tot land aanzienlijk E. overwegende dat op internationaal niveau duidelijke en geharmoniseerde definities van 'cyberveiligheid' en 'cyberdefensie' ontbreken; overwegende dat het inzicht in cyberveiligheid en overige belangrijke terminologieën van land tot land aanzienlijk verschillen; AM\ doc 15/74 PE v01-00

16 verschilt; 33 Justas Vincas Paleckis Overweging F F. overwegende dat de EU nog geen eigen samenhangende beleidsmaatregelen heeft geformuleerd ten aanzien van de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur; F. overwegende dat de EU nog geen eigen samenhangende beleidsmaatregelen heeft geformuleerd ten aanzien van de bescherming van kritieke informatieinfrastructuur; 34 Ágnes Hankiss Overweging F F. overwegende dat de EU nog geen eigen samenhangende beleidsmaatregelen heeft geformuleerd ten aanzien van de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur; F. overwegende dat de EU nog geen eigen samenhangende beleidsmaatregelen heeft geformuleerd ten aanzien van de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur, die een multidisciplinaire aanpak vergt, waarin de belangrijke aspecten van burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken aan bod moeten komen, zoals binnenlandse veiligheid, databescherming en het recht op vertrouwelijkheid, zodat de veiligheid verbeterd wordt en tegelijkertijd de grondrechten gerespecteerd worden; 35 Geoffrey Van Orden Overweging F PE v /74 AM\ doc

17 F. overwegende dat de EU nog geen eigen samenhangende beleidsmaatregelen heeft geformuleerd ten aanzien van de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur; F. overwegende dat de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur van vitaal belang is voor alle EU-lidstaten; 36 Norica Nicolai Overweging F F. overwegende dat de EU nog geen eigen samenhangende beleidsmaatregelen heeft geformuleerd ten aanzien van de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur; F. overwegende dat de EU een initiatief heeft geformuleerd inzake de bescherming van kritieke informatie en infrastructuur, met een actieplan dat in 2011 door de Commissie gepubliceerd is; 37 Justas Vincas Paleckis Overweging G G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter bestrijding van cybercriminaliteit, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit; G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter bestrijding van cybercriminaliteit, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Europees Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit; 38 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie AM\ doc 17/74 PE v01-00

18 Overweging G G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter bestrijding van cybercriminaliteit, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit; G. overwegende dat de Europese Unie verschillende initiatieven heeft vastgesteld ter bestrijding van cybercriminaliteit, zoals een voorstel voor de oprichting van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit en een richtlijn over aanvallen op informatiesystemen en tot intrekking van het betreffende kaderbesluit, een regelgevingskader voor onlineadvertenties en strenge veiligheidseisen voor, bijvoorbeeld, internetbankieren en de online financiële sector; 39 Norica Nicolai Overweging G G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter bestrijding van cybercriminaliteit, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit; G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter bestrijding van cybercriminaliteit op civiel vlak, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit, maar geen concreet plan heeft op het gebied van veiligheid en defensie; 40 Geoffrey Van Orden Overweging G G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter G. overwegende dat de EU diverse initiatieven heeft voorgesteld ter PE v /74 AM\ doc

19 bestrijding van cybercriminaliteit, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit; bestrijding van cybercriminaliteit, met inbegrip van de vestiging van een nieuw Centrum voor bestrijding van cybercriminaliteit; merkt op dat zowel de oprichting als de daaruit voortkomende werkprogramma's van dit centrum daar waar mogelijk budgetneutraal moeten zijn; 41 Petru Constantin Luhan Overweging H H. overwegende dat het bouwen aan onderling vertrouwen tussen de private sector en de ordehandhavinginstanties van het allergrootste belang is bij de strijd tegen cybercriminaliteit; H. overwegende dat het bouwen aan onderling vertrouwen tussen de private sector en de bevoegde autoriteiten van het allergrootste belang is bij de strijd tegen cybercriminaliteit; 42 Norica Nicolai Overweging H H. overwegende dat het bouwen aan onderling vertrouwen tussen de private sector en de ordehandhavinginstanties van het allergrootste belang is bij de strijd tegen cybercriminaliteit; H. overwegende dat het bouwen aan onderling vertrouwen tussen de private sector, de ordehandhavinginstanties en de defensieorganisaties van het allergrootste belang is bij de strijd tegen cybercriminaliteit; 43 Justas Vincas Paleckis Overweging J AM\ doc 19/74 PE v01-00

20 J. overwegende dat een grote hoeveelheid gevallen van cybercriminaliteit in de private sectoren ongemeld blijft als gevolg van de gevoelige aard van de informatie en de mogelijke schade aan de reputatie van de desbetreffende ondernemingen; J. overwegende dat een grote hoeveelheid gevallen van cybercriminaliteit in zowel de overheidssectoren als de private sectoren ongemeld blijft als gevolg van de gevoelige aard van de informatie en de mogelijke schade aan de reputatie van de desbetreffende ondernemingen; 44 Norica Nicolai Overweging J J. overwegende dat een grote hoeveelheid gevallen van cybercriminaliteit in de private sectoren ongemeld blijft als gevolg van de gevoelige aard van de informatie en de mogelijke schade aan de reputatie van de desbetreffende ondernemingen; J. overwegende dat het merendeel van de gevallen van cybercriminaliteit in de private sectoren ongemeld blijft als gevolg van de gevoelige aard van de informatie en de mogelijke schade aan de reputatie van de desbetreffende ondernemingen; overwegende dat ook veel cyberaanvallen op overheidsinstanties en -organen zelden gemeld worden; 45 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging J bis (nieuw) J bis. overwegende dat een groot aantal cyberincidenten plaatsvindt vanwege een gebrek aan veerkracht en betrouwbaarheid van de private en publieke netwerkinfrastructuur, slecht beschermde of beveiligde databestanden en andere gebreken in de kritieke PE v /74 AM\ doc

21 informatie-infrastructuur; overwegende dat slechts een paar lidstaten het beschermen van hun netwerk en informatiesystemen en de daarin opgenomen gegevens tot hun zorgplicht rekenen, wat het gebrek aan investering in geavanceerde beveiligingstechnologie, opleiding en ontwikkeling van relevante richtsnoeren verklaart; 46 Norica Nicolai Overweging J bis (nieuw) J bis. overwegende dat het merendeel van de plegers van grootschalige cyberaanvallen die de nationale of internationale veiligheid en defensie in gevaar brengen, nooit worden geïdentificeerd en vervolgd; overwegende dat er geen internationaal overeengekomen respons bestaat op een cyberaanval van een staat tegen een andere staat, evenmin als overeenstemming over de vraag of dit als een 'casus belli' kan worden beschouwd; 47 Geoffrey Van Orden Overweging K K. overwegende dat het Europees Agentschap voor netwerk- en informatiebeveiliging (ENISA) wordt ingeschakeld als instantie om de lidstaten te ondersteunen bij de uitwisseling van goede praktijken op het gebied van Schrappen AM\ doc 21/74 PE v01-00

22 cyberveiligheid, onder meer door aanbevelingen te doen over de ontwikkeling, de uitvoering en het onderhoud van een strategie inzake cyberveiligheid, alsmede dat dit agentschap een ondersteunende rol vervult bij de nationale strategieën inzake cyberveiligheid, de nationale rampenplannen, de organisatie van pan- Europese en internationale oefeningen op het gebied van de bescherming van kritieke informatie-infrastructuur, en de ontwikkeling van scenario's voor nationale oefeningen; 48 Luis Yáñez-Barnuevo García Overweging L bis (nieuw) L bis. overwegende dat een groot aantal lidstaten afhankelijk is van de beveiligingstechnologie van derde landen en dat de inspanningen om deze afhankelijkheid te verminderen moeten worden vergroot. Or. es 49 Sabine Lösing Overweging M M. overwegende dat cyberdefensie een van de topprioriteiten is van het EDA, dat uit hoofde van het Vermogensontwikkelingsplan een projectteam cyberveiligheid heeft ingesteld, waarbinnen het merendeel van de lidstaten samenwerkt aan het M. overwegende dat cyberdefensie een taak van civiele actoren en organisaties en niet van het leger of aan het leger gerelateerde instellingen moet zijn; PE v /74 AM\ doc

23 verzamelen van ervaringen en het opstellen van aanbevelingen; Or. de 50 Geoffrey Van Orden Overweging M M. overwegende dat cyberdefensie een van de topprioriteiten is van het EDA, dat uit hoofde van het Vermogensontwikkelingsplan een projectteam cyberveiligheid heeft ingesteld, waarbinnen het merendeel van de lidstaten samenwerkt aan het verzamelen van ervaringen en het opstellen van aanbevelingen; M. overwegende dat cyberdefensie al ruim een decennium op de agenda van de NAVO staat, sinds in 2002 het 'Cyber Defense Programme' werd aangenomen op de top van Praag; overwegende dat er ook activiteiten worden ontplooid onder auspiciën van andere organisaties, waaronder het EDA; overwegende dat cyberdefensie een van de topprioriteiten is van het EDA; 51 Sabine Lösing Overweging N N. overwegende dat investeringen in cyberveiligheid en defensieonderzoek en -ontwikkeling van cruciaal belang zijn om een hoog niveau van cyberveiligheid en - defensie te bevorderen en te onderhouden; overwegende dat de defensie-uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling zijn afgenomen in plaats van dat ze zijn opgeschroefd naar de overeengekomen 2% van de algehele defensie-uitgaven; N. overwegende dat investeringen in onderzoek en ontwikkeling op het gebied van cyberveiligheid in een redelijke verhouding moeten staan tot de te verwachten risico's; Or. de AM\ doc 23/74 PE v01-00

24 52 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging N N. overwegende dat investeringen in cyberveiligheid en defensieonderzoek en - ontwikkeling van cruciaal belang zijn om een hoog niveau van cyberveiligheid en - defensie te bevorderen en te onderhouden; overwegende dat de defensie-uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling zijn afgenomen in plaats van dat ze zijn opgeschroefd naar de overeengekomen 2% van de algehele defensie-uitgaven; N. overwegende dat investeringen in cyberveiligheid van cruciaal belang zijn om een hoog niveau van cyberveiligheid te bevorderen en te onderhouden; overwegende dat de defensie-uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling zijn afgenomen in plaats van dat ze zijn opgeschroefd naar de overeengekomen 2% van de algehele defensie-uitgaven; 53 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging O O. overwegende dat het vergroten van het bewustzijn onder en het voorlichten van burgers over cyberveiligheid het fundament moeten vormen voor een allesomvattende strategie inzake cyberveiligheid; O. overwegende dat het vergroten van het bewustzijn onder en het voorlichten van gebruikers van informatie- en communicatietechnologieën over beste praktijken op het gebied van beveiliging van persoonsgegevens alsmede duurzaam onderhoud van communicatiediensten het fundament moeten vormen voor een allesomvattende strategie inzake cyberveiligheid; 54 Geoffrey Van Orden Overweging O PE v /74 AM\ doc

25 O. overwegende dat het vergroten van het bewustzijn onder en het voorlichten van burgers over cyberveiligheid het fundament moeten vormen voor een allesomvattende strategie inzake cyberveiligheid; O. overwegende dat het vergroten van het bewustzijn onder en het voorlichten van burgers over cyberveiligheid onderdeel moeten zijn van een allesomvattende strategie inzake cyberveiligheid; 55 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging P P. overwegende dat een helder evenwicht moet worden gevonden tussen veiligheidsmaatregelen en burgerrechten; P. overwegende dat veiligheidsmaatregelen de grondrechten van de EU en haar lidstaten moeten eerbiedigen, overeenkomstig de artikelen 2, 6 en 21 van het VWEU, zoals de vrijheid van meningsuiting, gegevensbescherming en privacy; 56 Luis Yáñez-Barnuevo García Overweging P P. Overwegende dat een duidelijk evenwicht moet worden gevonden tussen de veiligheidsmaatregelen en de rechten van de burgers; P. Overwegende dat een duidelijk evenwicht moet worden gevonden tussen de veiligheidsmaatregelen en de rechten van de burgers, waarbij voldoende garanties worden geboden wat betreft het recht op bescherming van de goede naam, van de persoonlijke levenssfeer en van persoonsgegevens en persoonlijke informatie zonder dat de vrijheid van meningsuiting in het gedrang komt; AM\ doc 25/74 PE v01-00

26 Or. es 57 Norica Nicolai Overweging P P. overwegende dat een helder evenwicht moet worden gevonden tussen veiligheidsmaatregelen en burgerrechten; P. overwegende dat een helder evenwicht moet worden gevonden tussen veiligheidsmaatregelen en burgerrechten, waarbij geen van beide uit naam van de ander mag worden opgeofferd; 58 Norica Nicolai Overweging Q Q. overwegende dat cyberspace, met zijn bijna 2 miljard wereldwijd onderling verbonden gebruikers, is uitgegroeid tot een van de meest machtige en efficiënte middelen om democratische ideeën te bevorderen en mensen te organiseren bij hun pogingen om naar vrijheid te streven en tegen dictatuur te strijden; overwegende dat het gebruik van cyberspace door ondemocratische en autoritaire regimes een steeds grote bedreiging vormt voor de rechten van individuele personen op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging; overwegende dat het derhalve cruciaal is om te zorgen dat cyberspace open blijft voor een vrije stroom van ideeën, informatie en meningsuiting; Schrappen 59 Marietje Schaake PE v /74 AM\ doc

27 Overweging Q Q. overwegende dat cyberspace, met zijn bijna 2 miljard wereldwijd onderling verbonden gebruikers, is uitgegroeid tot een van de meest machtige en efficiënte middelen om democratische ideeën te bevorderen en mensen te organiseren bij hun pogingen om naar vrijheid te streven en tegen dictatuur te strijden; overwegende dat het gebruik van cyberspace door ondemocratische en autoritaire regimes een steeds grote bedreiging vormt voor de rechten van individuele personen op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging; overwegende dat het derhalve cruciaal is om te zorgen dat cyberspace open blijft voor een vrije stroom van ideeën, informatie en meningsuiting; Q. overwegende dat het internet, met zijn bijna 2 miljard wereldwijd onderling verbonden gebruikers, is uitgegroeid tot een van de meest machtige en efficiënte middelen om democratische ideeën te bevorderen en mensen te organiseren bij hun pogingen om naar vrijheid te streven en tegen dictatuur te strijden; overwegende dat het gebruik van het internet en informatie- en communicatietechnologieën door ondemocratische en autoritaire regimes een steeds grotere bedreiging vormt voor de rechten van individuele personen op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging; overwegende dat het derhalve cruciaal is om te zorgen dat het internet open blijft voor een vrije stroom van ideeën, informatie en meningsuiting; 60 Geoffrey Van Orden Overweging R R. overwegende dat er steeds meer behoefte is aan meer respect voor en betere bescherming van het recht van individuele personen op privacy; Schrappen 61 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Overweging R AM\ doc 27/74 PE v01-00

28 R. overwegende dat er steeds meer behoefte is aan meer respect voor en betere bescherming van het recht van individuele personen op privacy; R. overwegende dat het recht op privacy en gegevensbescherming zijn vastgelegd in het EU-Handvest en in artikel 16 van het VWEU; 62 Norica Nicolai Overweging R R. overwegende dat er steeds meer behoefte is aan meer respect voor en betere bescherming van het recht van individuele personen op privacy; R. overwegende dat er steeds meer behoefte is aan meer respect voor en betere bescherming van het recht van individuele personen op privacy; overwegende dat de noodzaak om cyberspace op nationaal niveau, voor instellingen en militaire instanties, te beveiligen en verdedigen weliswaar belangrijk is, maar nooit mag worden gebruikt als een excuus om de rechten en vrijheden in cyberspace en in de informatieruimte op welke manier dan ook in te perken; 63 Marietje Schaake Overweging R bis (nieuw) R bis. overwegende dat het internet is uitgegroeid en zich op organische wijze heeft ontwikkeld tot een platform van enorme publieke waarde; PE v /74 AM\ doc

29 64 Marietje Schaake Overweging S S. overwegende dat de mondiale cyberproblemen en -dreigingen vragen om een collectieve internationale reactie; S. overwegende dat het mondiale en grensoverschrijdende karakter van het internet vraagt om nieuwe vormen van internationale samenwerking en beheer met meerdere belanghebbenden; 65 Marietje Schaake Overweging S bis (nieuw) S bis. overwegende dat netneutraliteit een essentieel uitgangspunt is voor het open internet, om concurrentie en transparantie te waarborgen; 66 Marietje Schaake Overweging S ter (nieuw) S ter. overwegende dat regeringen in steeds grotere mate voor de beveiliging van hun kritieke infrastructuur gebruik maken van de particuliere sector; 67 Marietje Schaake AM\ doc 29/74 PE v01-00

30 Overweging S quater (nieuw) S quater. overwegende dat zowel digitale beveiliging als digitale vrijheid nodig zijn om de vruchten te kunnen plukken van technologische ontwikkelingen, en dat de één niet vervangen kan worden door de ander; 68 Marietje Schaake Overweging V bis (nieuw) V bis. overwegende dat de EU uitsluitend een voorbeeldfunctie op het gebied van de digitale vrijheden kan hebben als deze in de EU gewaarborgd worden; 69 Sabine Lösing Paragraaf 1 1. merkt op dat cyberdreigingen zowel in de EU als wereldwijd een snel groeiend gevaar vertegenwoordigen, en dat de bezorgdheid over de mogelijkheden voor aanvallen van georganiseerde criminelen, terroristen of politieke activisten op de kritieke informatiesystemen en infrastructuren van de lidstaten en de EUinstellingen alom toeneemt; 1. merkt op dat het aantal cyberdreigingen zowel door niet-overheidsactoren als door staten, waaronder ook westelijke landen, toeneemt; Or. de PE v /74 AM\ doc

31 70 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Paragraaf 1 1. merkt op dat cyberdreigingen zowel in de EU als wereldwijd een snel groeiend gevaar vertegenwoordigen, en dat de bezorgdheid over de mogelijkheden voor aanvallen van georganiseerde criminelen, terroristen of politieke activisten op de kritieke informatiesystemen en infrastructuren van de lidstaten en de EUinstellingen alom toeneemt; 1. merkt op dat de cyberdreigingen zowel in de EU als wereldwijd een snel groeiend probleem vertegenwoordigen, en dat de bezorgdheid over de mogelijkheden voor aanvallen van georganiseerde criminelen, terroristen of politieke activisten op de kritieke informatiesystemen en infrastructuren van de lidstaten en de EUinstellingen alom toeneemt; betreurt het gebrek aan bezorgdheid over technische, spontane storingen in de dienstverlening tengevolge van ongelukken, hardwareproblemen en andere factoren; 71 Marietje Schaake Paragraaf 1 1. merkt op dat cyberdreigingen zowel in de EU als wereldwijd een snel groeiend gevaar vertegenwoordigen, en dat de bezorgdheid over de mogelijkheden voor aanvallen van georganiseerde criminelen, terroristen of politieke activisten op de kritieke informatiesystemen en infrastructuren van de lidstaten en de EUinstellingen alom toeneemt; 1. merkt op dat cyberdreigingen zowel in de EU als wereldwijd een groeiend gevaar vertegenwoordigen, en dat de bezorgdheid over de mogelijkheden voor aanvallen van georganiseerde criminelen, terroristen of politieke activisten op de kritieke informatiesystemen en infrastructuren van de lidstaten en de EU-instellingen alom toeneemt; 72 Norica Nicolai AM\ doc 31/74 PE v01-00

32 Paragraaf 1 1. merkt op dat cyberdreigingen zowel in de EU als wereldwijd een snel groeiend gevaar vertegenwoordigen, en dat de bezorgdheid over de mogelijkheden voor aanvallen van georganiseerde criminelen, terroristen of politieke activisten op de kritieke informatiesystemen en infrastructuren van de lidstaten en de EUinstellingen alom toeneemt; 1. merkt op dat cyberdreigingen tegen en cyberaanvallen op overheids-, administratieve, militaire en internationale instanties zowel in de EU als wereldwijd een snel groeiend gevaar vertegenwoordigen en steeds vaker voorkomen, en dat er gegronde redenen zijn voor bezorgdheid over mogelijke aanvallen van staten en andere partijen zoals met name terroristen en criminele organisaties op kritieke informatie- en communicatiestructuren en infrastructuren van EU-instellingen en -lidstaten, die potentieel grote schade kunnen aanbrengen, waaronder kinetische effecten; 73 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Paragraaf 1 bis (nieuw) 1 bis. wijst op de bezorgdheid over politiek gemotiveerde aanvallen op informatiesystemen en de invloed van burgerlijke ongehoorzaamheid op het informatielandschap, en verzoekt om een adequate reactie van de instellingen op het groeiend aantal burgers dat informatietechnologieën gebruikt als middel om een politiek standpunt kenbaar te maken; 74 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie PE v /74 AM\ doc

33 Paragraaf 1 ter (nieuw) 1 ter. benadrukt in dit verband dat er, gezien de enorme mogelijkheden die informatie- en communicatietechnologie biedt om nieuwe ideeën uit te dragen en mensen met een gedeelde visie met elkaar in contact te brengen, grote voorzichtigheid geboden is met het opleggen van restricties aan het gebruik dat burgers van deze middelen kunnen maken; 75 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Paragraaf 2 2. onderstreept derhalve de noodzaak van een mondiale en gecoördineerde aanpak van deze problemen op EU-niveau door middel van de ontwikkeling van een allesomvattende EU-strategie inzake cyberveiligheid, die voorziet in een gemeenschappelijke omschrijving van cyberveiligheid en -defensie en een gemeenschappelijke operationele visie, en die rekening houdt met de meerwaarde van de bestaande agentschappen en organen; benadrukt het cruciale belang van coördinatie en het creëren van synergieën op EU-niveau teneinde de verschillende initiatieven, programma's en activiteiten te combineren; beklemtoont dat een dergelijke strategie moet zorgen voor flexibiliteit en regelmatig moet worden bijgewerkt om zich aan te passen aan het snel veranderende karakter van cyberspace; 2. onderstreept derhalve de noodzaak van een mondiale en gecoördineerde aanpak van deze problemen op EU-niveau door middel van de ontwikkeling van een allesomvattende EU-strategie inzake cyberveiligheid, die voorziet in een gemeenschappelijke omschrijving van cyberveiligheid en een gemeenschappelijke operationele visie, en die rekening houdt met de meerwaarde van de bestaande agentschappen en organen; benadrukt het cruciale belang van coördinatie en het creëren van synergieën op EU-niveau teneinde de verschillende initiatieven, programma's en activiteiten te combineren; beklemtoont dat een dergelijke strategie moet zorgen voor flexibiliteit en regelmatig moet worden bijgewerkt om zich aan te passen aan het snel veranderende karakter van cyberspace; AM\ doc 33/74 PE v01-00

34 76 Luis Yáñez-Barnuevo García Paragraaf 2 2. onderstreept de noodzaak van een allesomvattende en gecoördineerde benadering van deze problematiek op EUniveau, met de ontwikkeling van een uitputtende EU-strategie op het gebied van cyberveiligheid waarin algemene definities worden opgesteld van cyberveiligheid en cyberdefensie, alsmede een gemeenschappelijke operationele visie, en waarin de toegevoegde waarde van bestaande bureaus en lichamen in aanmerking wordt genomen; onderstreept het cruciale belang van coördinatie en het genereren van synergie op Unie-niveau om ondersteuning te bieden aan diverse initiatieven, programma's en activiteiten; benadrukt dat met deze strategie flexibiliteit gegarandeerd moet zijn en dat zij regelmatig moet worden aangepast aan de snelle veranderingen die inherent zijn aan cyberspace; 2. onderstreept de noodzaak van een allesomvattende en gecoördineerde benadering van deze problematiek op EUniveau, met de ontwikkeling van een uitputtende EU-strategie op het gebied van cyberveiligheid waarin algemene definities worden opgesteld van cyberveiligheid en cyberdefensie, alsmede een gemeenschappelijke operationele visie, en waarin de toegevoegde waarde van bestaande bureaus en lichamen in aanmerking wordt genomen, evenals de goede praktijken en de reeds geleerde lessen van lidstaten die al over een nationale strategie beschikken; onderstreept het cruciale belang van coördinatie en het genereren van synergie op Unie-niveau om ondersteuning te bieden aan diverse initiatieven, programma's en activiteiten; benadrukt dat met deze strategie flexibiliteit gegarandeerd moet zijn en dat zij regelmatig moet worden aangepast aan de snelle veranderingen die inherent zijn aan cyberspace; Or. es 77 Geoffrey Van Orden Paragraaf 2 2. onderstreept derhalve de noodzaak van een mondiale en gecoördineerde aanpak van deze problemen op EU-niveau door middel van de ontwikkeling van een 2. onderstreept derhalve de noodzaak van een mondiale en gecoördineerde aanpak van deze problemen, en dat de lidstaten moeten toewerken naar overeenstemming PE v /74 AM\ doc

35 allesomvattende EU-strategie inzake cyberveiligheid, die voorziet in een gemeenschappelijke omschrijving van cyberveiligheid en -defensie en een gemeenschappelijke operationele visie, en die rekening houdt met de meerwaarde van de bestaande agentschappen en organen; benadrukt het cruciale belang van coördinatie en het creëren van synergieën op EU-niveau teneinde de verschillende initiatieven, programma's en activiteiten te combineren; beklemtoont dat een dergelijke strategie moet zorgen voor flexibiliteit en regelmatig moet worden bijgewerkt om zich aan te passen aan het snel veranderende karakter van cyberspace; over een gemeenschappelijke juridische omschrijving van cyberveiligheid en een gemeenschappelijke operationele visie, waarin de meerwaarde van de bestaande agentschappen en organen moet worden meegenomen; benadrukt het belang van coördinatie tussen de lidstaten teneinde de verschillende initiatieven, programma's en activiteiten te combineren; 78 Norica Nicolai Paragraaf 2 2. onderstreept derhalve de noodzaak van een mondiale en gecoördineerde aanpak van deze problemen op EU-niveau door middel van de ontwikkeling van een allesomvattende EU-strategie inzake cyberveiligheid, die voorziet in een gemeenschappelijke omschrijving van cyberveiligheid en -defensie en een gemeenschappelijke operationele visie, en die rekening houdt met de meerwaarde van de bestaande agentschappen en organen; benadrukt het cruciale belang van coördinatie en het creëren van synergieën op EU-niveau teneinde de verschillende initiatieven, programma's en activiteiten te combineren; beklemtoont dat een dergelijke strategie moet zorgen voor flexibiliteit en regelmatig moet worden bijgewerkt om zich aan te passen aan het snel veranderende karakter van cyberspace; 2. onderstreept derhalve de noodzaak van een mondiale en gecoördineerde aanpak van deze problemen op EU-niveau door middel van de ontwikkeling van een allesomvattende EU-strategie inzake cyberveiligheid, die voorziet in een gemeenschappelijke omschrijving van cyberveiligheid en cyberdefensie en van wat wordt verstaan onder een defensiegerelateerde cyberaanval, en een gemeenschappelijke operationele visie, en die rekening houdt met de meerwaarde van de bestaande agentschappen en organen; benadrukt het cruciale belang van coördinatie en het creëren van synergieën op EU-niveau teneinde de verschillende - militaire en civiele - initiatieven, programma's en activiteiten te combineren; beklemtoont dat een dergelijke strategie moet zorgen voor flexibiliteit en regelmatig moet worden bijgewerkt om zich aan te passen aan het snel veranderende karakter AM\ doc 35/74 PE v01-00

36 van cyberspace; 79 Sabine Lösing Paragraaf 3 3. dringt er bij de Commissie op aan de mogelijkheid te onderzoeken om een beroep te doen op de solidariteitsclausule ingevolge het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Titel VII, artikel 222) in het geval van een ernstige cyberaanval op een lidstaat; 3. dringt er bij de Commissie op aan om in haar planning uitsluitend niet-militaire maatregelen in overweging te nemen; Or. de 80 Indrek Tarand namens de Verts/ALE-Fractie Paragraaf 3 3. dringt er bij de Commissie op aan de mogelijkheid te onderzoeken om een beroep te doen op de solidariteitsclausule ingevolge het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Titel VII, artikel 222) in het geval van een ernstige cyberaanval op een lidstaat; 3. dringt er bij de Commissie op aan er zorg voor te dragen dat het mogelijk wordt een beroep te doen op de solidariteitsclausule ingevolge het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Titel VII, artikel 222) in het geval van een grootschalige cyberaanval op een lidstaat; onderkent echter de noodzaak om een gemeenschappelijke terminologiestandaard tot stand te brengen met betrekking tot wat legitiem kan worden opgevat als een cyberaanval, alvorens een beroep te doen op deze clausule; PE v /74 AM\ doc

37 81 Norica Nicolai Paragraaf 3 3. dringt er bij de Commissie op aan de mogelijkheid te onderzoeken om een beroep te doen op de solidariteitsclausule ingevolge het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Titel VII, artikel 222) in het geval van een ernstige cyberaanval op een lidstaat; 3. dringt er bij de Commissie op aan de mogelijkheid te onderzoeken om een beroep te doen op de solidariteitsclausule ingevolge het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Titel VII, artikel 222) in het geval van een ernstige cyberaanval op een lidstaat die de nationale veiligheid van die lidstaat in gevaar brengt; 82 Petru Constantin Luhan Paragraaf 3 bis (nieuw) 3 bis. benadrukt dat het GVDB moet waarborgen dat troepen die militaire operaties en civiele missies van de EU uitvoeren, beschermd worden tegen cyberaanvallen; onderstreept dat cyberdefensie een actieve mogelijkheid dient te worden van het GVDB; 83 Ágnes Hankiss Paragraaf 3 bis (nieuw) 3 bis. benadrukt dat de coördinatie binnen de EU versterkt en verbeterd dient te worden, allereerst en vooral tussen civiele en militaire partijen en ook tussen het AM\ doc 37/74 PE v01-00

38 justitieapparaat en andere instanties die bevoegd zijn op het gebied van het voorkómen, bestrijden en bestraffen van aanvallen op informatiesystemen; 84 Marietje Schaake Paragraaf 3 bis (nieuw) 3 bis. erkent dat de mensenrechten ook online beschermd moeten worden, en is van mening dat ICT's binnen alle EUprogramma's gemainstreamd moeten worden om daaraan bij te dragen; 85 Petru Constantin Luhan Paragraaf 3 ter (nieuw) 3 ter. adviseert de Commissie de mogelijkheid te onderzoeken om programma's voor de werving van zogenaamde "white hat hackers" op te nemen in het overheidsbeleid op het gebied van cyberveiligheid; (Deze praktijk bestaat reeds in de particuliere sector, waar hackers worden ingehuurd om doelbewust in te breken in een bedrijfssysteem om de zwakke plekken daarin bloot te leggen, die daardoor kunnen worden vermeden.) 86 Marietje Schaake PE v /74 AM\ doc

39 Paragraaf 3 ter (nieuw) 3 ter. verzoekt de Commissie en de Raad, de digitale vrijheden eenduidig te erkennen als grondrechten en als een absolute vereiste voor de uitoefening van de universele mensenrechten zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering en toegang tot informatie, en voor het waarborgen van transparantie en verantwoording in het openbare leven; 87 Norica Nicolai Paragraaf 3 bis (nieuw) 3 bis. verzoekt de Commissie en de Raad, samen met de lidstaten een witboek over cyberdefensie op te stellen, waarin heldere definities en criteria worden vastgelegd waarmee een onderscheid kan worden gemaakt tussen cyberaanvallen op civiel en op militair gebied, afhankelijk van de motivatie achter en de gevolgen van de aanval, alsmede de verschillende reactieniveaus, waaronder dat van onderzoek, opsporing en vervolging van daders; 88 Norica Nicolai Paragraaf 3 ter (nieuw) AM\ doc 39/74 PE v01-00

40 3 ter. dringt aan op de noodzaak de Europese veiligheidsstrategie te actualiseren, met het oog op de opsporing van en het vinden van mogelijkheden voor de opsporing en vervolging van cyberaanvallers, zowel individuen als netwerken als door een staat gesteunde aanvallers; 89 Norica Nicolai Paragraaf 4 4. benadrukt het belang van horizontale samenwerking en coördinatie op het vlak van cyberveiligheid binnen en tussen EUinstellingen; 4. benadrukt het belang van horizontale samenwerking en coördinatie op het vlak van cyberveiligheid binnen en tussen EUinstellingen en agentschappen; 90 Marietje Schaake Paragraaf 4 bis (nieuw) 4 bis. merkt op dat de parameters van de wetgeving in een mondiaal onderling verbonden wereld voortdurend in beweging zijn en dat traditionele concepten van jurisdictie die gekoppeld zijn aan het territorium van natiestaten niet meer passen bij de online-omgeving zonder grenzen; is van mening dat open en op samenwerking gestoelde besluitvormingsprocessen van essentieel belang zijn om het open en participerende karakter van het internet te respecteren, is ervan overtuigd dat de EU ernaar moet PE v /74 AM\ doc

41 streven een voortrekkersrol te vervullen bij het ontwikkelen van een uitgebalanceerd evenwicht tussen onlinevrijheid en de fundamentele basisregels, waaronder mechanismen voor geschillenbeslechting die ook rekening houden met conflicterende jurisdicties; 91 Marietje Schaake Paragraaf 4 ter (nieuw) 4 ter. benadrukt dat het internet momenteel relatief ongereguleerd is en beheerd wordt vanuit een multistakeholder benadering, die zich op organische wijze heeft ontwikkeld tot een netwerk van partijen in de overheids- en de particuliere sector, terwijl de VN in 2005 het Forum voor Internetbeheer hebben ingesteld als belangrijkste internationale platform voor discussies op het gebied van internetbeheer; 92 Marietje Schaake Paragraaf 4 quater (nieuw) 4 quater. is bezorgd over pogingen van coalities van regeringen en bedrijven om het open en participerende karakter van internetbeheer te ondermijnen, door te proberen gereglementeerd toezicht en vanuit overheden en particuliere partijen meer controle op het internet en op telecomoperaties uit te oefenen, hetgeen AM\ doc 41/74 PE v01-00