1. Opzet van de proefprojecten

Transcriptie

1 Proefproject inzet van camera s tegen sluikstorten Situering Het Netheidsnetwerk zoekt kandidaten voor het opzetten van onderzoeksprojecten rond de inzet van (verplaatsbare) camera s om sluikstorten tegen te gaan. Handhaving is het sluitstuk van een integraal sluikstortbeleid. Naast sensibilisering, een geschikte infrastructuur en goed onderhoud, participatie van diverse partijen en een aangename omgeving onderzoekt het Netheidsnetwerk de impact van handhaving op sluikstorten. We benaderen hierbij handhaving in de brede zin, gaande van het stimuleren van sociale controle, over het aanspreken van overtreders tot het effectief innen van boetes. We willen met deze oproep onderzoeken of het wenselijk is meer in te zetten op camerabewaking als ondersteuning van handhaving. Het Netheidsnetwerk subsidieert in dit kader in totaal 10 onderzoeksprojecten. Een eerste selectie vond plaats in februari waarna vijf projecten van start gingen. Vijf nieuwe projecten worden geselecteerd in deze tweede selectieronde. Hiervoor kan je nog tot 15 april een dossier indienen. Aangezien het de bedoeling is dat de projecten op korte termijn inzicht kunnen geven in goede praktijken, knelpunten, te verwachten effecten wordt voorrang gegeven aan projecten waarbij camera s op korte termijn effectief kunnen ingezet worden en waar de handhaving op punt staat. 1. Opzet van de proefprojecten Een veel voorkomend probleem bij handhaving is dat de daders niet gekend zijn of moeilijk te identificeren. De inzet van (verplaatsbare) camera's op sluikstortgevoelige plaatsen kan helpen bij het identificeren van de daders. Daarnaast hebben camera's mogelijks ook een ontradend effect. De inzet van camera s is aan strenge regels gebonden. (Meer info hiervoor in het handhavingshandboek van Indevuilbak.be.) De voorwaarden voor cameratoezicht in de openbare ruimte zijn omschreven in de camerawet van 21 maart 2007 en de privacywet van 8 december Daaruit volgt dat enkel gebruik kan gemaakt worden van vaste camera s en voorlopig vaste camera s (in dit document verplaatsbare camera s genoemd). Voorlopig vaste camera s zijn camera s die binnen een bepaalde goedgekeurde perimeter kunnen verplaatst worden wanneer het sluikstorten zich ook verplaatst. Mobiele bewakingscamera s (verplaatsing tijdens de observatie) mogen enkel door politiediensten gebruikt worden en vallen bijgevolg buiten het kader van dit proefproject. De doelstellingen van de camerabewaking kunnen in grote lijnen worden omschreven als: Ontradend effect Handhaving: identificatie en beboeting Daarin zijn een aantal combinaties mogelijk waardoor het voor de pilootprojecten rond camerabewaking zinvol lijkt om de volgende maatregelen te testen: Eén of meerdere vaste camera s die gedurende langere tijd aanwezig blijven op een locatie; Rotatie van camera s op diverse sluikstortgevoelige plaatsen (hotspots);

2 Het gebruik van nepcamera s (die een afschrikkingseffect in kaart brengen) ; Het effect van zeer goedkope maatregelen die sociale controle suggereren, zoals (borden met) afbeeldingen van ogen; De inzet van camera s, zowel als sluitstuk van een integraal sluikstortbeleid en als maatregel binnen een niet uitgewerkt sluikstortbeleid. Tegelijkertijd zal steeds een zeer goede monitoring nodig zijn om de effecten in kaart te brengen. Van fundamenteel belang is ook het monitoren van de mate van verschuiving naar andere/nieuwe hotspots. Er moet dus aan de volgende randvoorwaarden voldaan worden om een succesvol cameraproject te realiseren: Degelijke monitoring van de locatie waar de camera wordt ingezet, maar ook de nabije omgeving; Een goede omkadering van de inzet van camera s: bv. opvolging van de beelden, rotatie van de camera s, afstemming opruimrondes Met het oog op efficiëntie moet de focus liggen op sluikstort op sluikstortgevoelige locaties. De uitvoering van de proefprojecten loopt in De resultaten van de proefprojecten worden in 2018 verwacht en door het Netheidsnetwerk verspreid naar andere lokale besturen. 2. Onderzoeksvragen Met de proefprojecten wordt getracht een antwoord te verkrijgen op volgende onderzoeksvragen: 1. Impact camera s a. Heeft de inzet van (verplaatsbare) vaste camera s: i. Een (uitdovend) effect op sluikstorten? Zo ja, op welke termijn? ii. Een verplaatsend effect? Zo ja, in welk percentage van de gevallen? iii. Geen effect? b. Als er een effect wordt vastgesteld, is dat effect dan toe te schrijven aan: i. afschrikking (preventieve werking) of ii. handhaving (verhoogde pakkans) c. Indien de camera zorgt voor een afschrikeffect, hoe lang na het terug wegnemen van de camera loopt dit effect door? d. Heeft de inzet van dummy camera s hetzelfde ontradingseffect als de inzet van werkende camera s? e. Heeft de inzet van bewakingscamera s geleid tot het identificeren en bestraffen van daders? In hoeveel % van de vaststellingen? 2. Locatie a. Is het effect van de inzet van bewakingscamera s op de hoeveelheid sluikstort afhankelijk van het type locatie (glasbolsite, parking, wegberm, ) waar de camera wordt gezet? b. Zo ja, op welke doelplaatsen leidt de inzet van een bewakingscamera tot positieve resultaten? c. Met welke omgevingsfactoren moet men rekening houden bij de inzet van camera s? 3. Type camera

3 a. Is het effect van de inzet van camera s afhankelijk van het type camera dat wordt ingezet? Zichtbare versus verborgen camera s? b. Welk zijn de voordelen en nadelen van het type camera waarvan gebruik werd gemaakt? c. Wat zijn de eigenschappen die een bewakingscamera succesvol maken in de aanpak van sluikstort (vast, verplaatsbaar, autonomie van de batterij, bewegingsdetectie, ) 4. Inzet van camera s als sluitstuk van een integraal sluikstortbeleid: a. Leidt de inzet van (verplaatsbare) camera s tot betere resultaten indien deze maatregel het sluitstuk van een integraal sluikstortbeleid is? b. Heeft de implementatie van meer kostenefficiënte maatregelen vooraf aan de inzet van camera s een positief effect op de resultaten van de inzet van camera s? c. Welke extra maatregelen versterken het effect van de camera s? Welke extra maatregelen hebben geen effect? i. Ondersteunende communicatie ii. Communicatie over vaststellingen/boetes iii. Plaatsing signalisatie camerabewaking (op site zelf of aan de rand van de gemeente) iv. 5. Succesfactoren en knelpunten a. Wat zijn de knelpunten bij het implementeren van camerabewaking in het kader van sluikstorten? b. Welke extra maatregelen / samenwerkingen versterken het effect van de camera s? 6. Kostenplaatje a. Wat is het effect van de inzet van bewakingscamera s (per type / aanpak) op de kostprijs van het gemeentelijk afvalbeleid? 3. Voorwaarden voor deelname Projecten met camerabewaking zijn kostelijk zowel financieel, als qua tijdsinvestering. Bovendien verwachten we op relatief korte termijn (eind 2018) resultaten waardoor het belangrijk is dat de onderzoeksprojecten snel kunnen opstarten. Gelet hierop en op bovenstaande, verbinden we daarom volgende voorwaarden aan deelname aan het proefproject: 1. Duidelijke omschrijving van het huidige beleid voor de aanpak van sluikstort en de lokale problematiek Camerabewaking wordt als onderdeel van de pijler handhaving aanzien als het sluitstuk van een integraal beleid tegen sluikstorten. We willen weten welk bijkomend effect de inzet van camera s heeft op sluikstorten indien meer kostefficiënte maatregelen al geïmplementeerd zijn. We moeten duidelijk kunnen vaststellen wat het specifieke lokale probleem is dat mede door het cameratoezicht moet worden verholpen. Bovendien stellen we voor, om maximaal effect te bekomen, om camera s bij voorkeur op grote, eerder anonieme sluikstort- en dumpingplaatsen in te zetten. Locaties toegankelijk met de auto lijken het meest geschikt voor de proefprojecten, omdat de kans op identificatie toeneemt.

4 Kandidaten vermelden in hun motivatie: a. Welke maatregelen zij in het verleden al genomen hebben tegen sluikstorten; a. Wat daarvan de resultaten zijn. b. Met welke problemen zij, eventueel ook na de uitrol van een integraal sluikstortbeleid, geconfronteerd blijven; c. De locaties op hun grondgebied die zich lenen voor cameratoezicht en geven een korte beschrijving van deze locaties. 2. Ervaring met handhaving Kandidaten voegen aan hun motivatie een overzicht toe van de flow die doorlopen wordt bij de handhaving van overtredingen in het kader van sluikstort en zwerfvuil. a. Bewijs dat handhavingsluik in orde is b. Stroomdiagram handhaving sluikstort/zwerfvuil (welke stappen worden doorlopen, wie is verantwoordelijk); 3. Stand van zaken voor ingebruikname camera s Binnen drie maanden willen we met de projecten van start gaan. Kandidaten vermelden in hun motivatie welke stappen de gemeente/intercommunale/politiezone tot nu reeds heeft ondernomen ter voorbereiding van het gebruik van bewakingscamera s: a. Stand van zaken van implementatie juridisch kader; b. Bewijs dat de nodige stappen werden ondernomen voor het gebruik van camera s op de voorgestelde locaties; c. Aanbesteding of aanschaf camera( s) (startdatum vanaf wanneer camera s operationeel zijn) 4. Plan van aanpak Het specifieke plan van aanpak: opzet, aard, aantal camera s, type camera (nep, verplaatsbaar, vast), monitoring Geef hiervan een inschatting van de tijdsinvestering (aantal dagen) per taak. Deze taken omvatten onder meer coördinatie van het project, plaatsing en onderhoud camera, bekijken van de beelden, identificatie van de dader, opmaken vaststelling en boete, registreren, opruimen en doorzoeken van de sluikstorten, verwerking en rapportering verzamelde gegevens, evaluatie. 5. Consequente opvolging Voor een goede omkadering en een maximaal effect van de inzet van camera s dient er consequent opvolging te worden gegeven aan de met camera s vastgestelde ongeregeldheden. Daarnaast is het noodzakelijk dat na afloop van de proefperiode, de continuïteit van het project verzekerd wordt. Het met steun van het Netheidsnetwerk aangekochte materiaal wordt in functie daarvan eigendom van de domeinbeheerder. Als tegenprestatie verwacht het Netheidsnetwerk dat gedurende de loop van het proefproject de nodige gegevens verzameld worden in functie van het kunnen beantwoorden van onderzoeksvragen. Om een antwoord op de onderzoeksvragen te kunnen geven dienen minimaal volgende gegevens gemonitord te worden: Per proeflocatie:

5 o Hoeveelheid aangetroffen sluikstort (volume, gewicht, aantal sluikstorten) per week/maand op de plaats waar een bewakingscamera wordt ingezet: Voorgaand aan de inzet ervan, Tijdens de inzet ervan, Na de inzet ervan. o Hoeveelheid aangetroffen sluikstort (volume, gewicht, aantal sluikstorten) in de directe nabijheid van het beeldveld van de camera s; o Type camera, periode, aantal pv s, aantal geïdentificeerde daders, aantal uitgeschreven boetes. Hoeveelheid aangetroffen sluikstort (volume, gewicht, aantal sluikstorten) op de omringende hotspotlocaties? Is een stijging merkbaar? Aantal probleemlocaties op het grondgebied voor en tijdens het proefproject. Is er een verschuiving naar andere locaties? Er wordt ondersteuning voorzien vanuit een onderzoeksbureau voor de correcte registratie, input en verwerking van de gegevens door de deelnemers aan de projectoproep. Echter, de registratie zelf zal in grote mate door de gemeentes/intercommunales zelf moeten worden uitgevoerd. Kandidaten vermelden in hun motivatie: a. Een uitdrukkelijk engagement van de betrokken gemeentes (en intercommunale), a. zowel voor een consequente opvolging van de met camera s vastgestelde ongeregeldheden gedurende de looptijd van het proefproject als nadien om de continuïteit van het project te verzekeren, b. om tijdens de looptijd van het proefproject de nodige gegevens te monitoren (nulmetingen, effectmetingen, zowel op locatie als in een gebied ruimer dan de cameralocatie) die noodzakelijk zijn om een antwoord te kunnen bieden op de onderzoeksvragen en rapportering van deze gegevens; b. Een uitdrukkelijk engagement van de betrokken politiezones voor een consequente opvolging van de met camera s vastgestelde ongeregeldheden, zowel voor de looptijd van het proefproject als nadien om de continuïteit van het project te verzekeren. c. De toestemming om de met de camera s vastgelegde beelden voor onderzoeksdoeleinden door te geven aan de VUB voor analyse van het dadergedrag. 6. Kostenraming In de mate van het mogelijke vragen we een eerste inschatting van de kosten verbonden aan het project. Met daarbij een raming van de totale projectkost en een opsplitsing van de kosten per kostenplaats: aankoop camera, personeelskost per activiteit (plaatsen camera, opvolging, coördinatie, vergaderingen, monitoring en evaluatie...), communicatie (opmaak en productie materialen...), andere kosten. Kandidaten gaan in op deze voorwaarden door deze informatie in te vullen in de daarvoor voorziene projectfiche. Op basis van deze gegevens wordt na de eventuele selectie een interactiemoment voorzien tussen de kandidaat en het Netheidsnetwerk zodat onder meer de kostenraming en het plan van aanpak kan besproken worden en eventueel aangepast. 7. Ondersteuning van het Netheidsnetwerk

6 Het Netheidsnetwerk voorziet financiële ondersteuning tot 75% van de gemaakte kosten van in totaal tien proefprojecten, zowel met intercommunales, politiezones, als met individuele gemeenten. Enkel de meerkosten die een rechtstreeks gevolg zijn van het project kunnen worden ingebracht. De maximale subsidie bedraagt per proefproject. In februari 2017 werden al vijf projecten geselecteerd. Uit de projectvoorstellen ingediend ten laatste 15 april 2017 zullen opnieuw vijf projecten geselecteerd worden. Volgende uitgaven worden voor 75% in rekening genomen: De aankoop van het materiaal (bijv. vaste en verplaatsbare (nep)camera( s), inclusief batterij en batterijlader, beeldschermen, ); Bekabeling, plaatsen en aansluiten van de materialen; Opleiding personeel verbonden aan de ingebruikname van de materialen; Andere kosten voor omkaderende maatregelen in het kader van het project (bv. aankoop borden camerabewaking). - Personeelskosten gepresteerd door eigen personeel in het kader van het project. Enkel personeelskosten voor monitoring, opvolging van beelden, opvolging van project, installatie camera s, uitvoering andere maatregelen verbonden aan het project komen in aanmerking. Personeelskosten, gepresteerd door eigen personeel, kunnen voor een maximum van 75% van het subsidiebedrag in aanmerking komen. - Personeelskosten voor kortlopende, heel specifieke opdrachten in het kader van het project, zoals jobstudenten en uitzendkrachten. - Advies van externe consulenten indien de medewerkers van het netheidsnetwerk dit wenselijk vinden Volgende uitgaven worden niet in rekening genomen: Alle overheadkosten (voor kantoren, ICT-materiaal...) Personeelskosten behalve voor de situaties hierboven beschreven Na afloop van het project worden de camera s eigendom van de domeinbeheerder, zodat de continuïteit van het project wordt verzekerd. Alle ingediende kosten moeten relevant zijn voor het project en moeten worden goedgekeurd. Na afloop van het project wordt een facturatiedossier ingediend met alle facturen en bewijsstukken van de gemaakte kosten. Bij grote afwijkingen van uitgaven ten opzichte van de oorspronkelijke raming, wordt een duidelijke motivatie meegegeven en toestemming gevraagd aan de medewerkers van het Netheidsnetwerk. Pas na goedkeuring van dit facturatiedossier door de medewerkers van het Netheidsnetwerk zal worden overgegaan tot de vergoeding van gemaakte kosten. Het facturatiedossier, eventueel werkmateriaal of eindverslag moeten uiterlijk drie maanden na het einde van het project (bv. datum evaluatievergadering) toegestuurd worden naar info@indevuilbak.be of via de post: OVAM, t.a.v. het Netheidsnetwerk, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen. 8. Selectie van de onderzoeksprojecten De selectieprocedure verloopt als volgt:

7 1. De gemeente/intercommunale/politiezone stelt zich kandidaat via het daarvoor voorziene formulier Projectfiche dat een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving van het project, een gemotiveerde kostenraming en een uitdrukkelijk engagement bevat; 2. Het Netheidsnetwerk maakt een selectie uit de ingediende dossiers op basis van tien criteria opgedeeld in drie categorieën: A) De volledigheid van het ingediende voorstel: 1) Beschrijving van de lokale problematiek: we moeten duidelijk kunnen vaststellen wat het specifieke lokale probleem is dat mede door het cameratoezicht moet worden verholpen; 2) Beschrijving van de bruikbare locaties om camera s in te zetten tegen sluikstorten; 3) Plan van aanpak; 4) Engagement van de indiener voor de opvolging van camerabeelden: een uitdrukkelijk engagement van de betrokken gemeente( s)/intercommunale/politiezone voor een consequente opvolging van de met camera s vastgestelde ongeregeldheden, zowel voor de looptijd van het proefproject als nadien om de continuïteit van het project te verzekeren; 5) Engagement van de indiener om de nodige gegevens te monitoren: een uitdrukkelijk engagement van de betrokken gemeente( s)/intercommunale/politiezone om tijdens de looptijd van het proefproject de nodige gegevens te monitoren die noodzakelijk zijn om een antwoord te bieden op de onderzoeksvragen en rapportering van de gegevens; 6) Engagement van de betrokken politiezone(s): een uitdrukkelijk engagement van de betrokken politiezone(s), zowel voor de looptijd van het proefproject als nadien om de continuïteit van het project te verzekeren; 7) Kostenraming: een eerste inschatting van de kosten verbonden aan het project met een opsplitsing naar de aankoop van de camera, de personeelskost per activiteit (plaatsen camera, opvolging, coördinatie, vergaderingen, monitoring en evaluatie ), communicatie en eventuele andere kosten. B) De mate waarin de aanvraag rekening houdt met het onderzoeksaspect van de oproep; 8) Houdt men in het plan van aanpak en de kostenraming rekening met het onderzoeksaspect van dit project, wordt dit voorzien in het takenpakket van het personeel; C) Operationeel binnen drie maanden. Tijdspanne waarbinnen het project kan worden opgezet. Er wordt rekening gehouden met de tijdspanne waarbinnen het proefproject opgestart kan worden: 9) Is het juridisch kader in orde om op korte termijn met het project van start te gaan: politiereglement, retributiereglement, privacycommissie, opleidingen, adviezen en aangiftes ikv gebruik van camera s ; 10) Werden reeds camera s aangekocht of werd er al een aanbesteding uitgeschreven.

8 3. Tot slot houden we rekening met het (risico)profiel van de gemeente/intercommunale/politiezone inzake de sluikstortproblematiek zodat we voldoende variatie hebben in het onderzoek. 9. Tijdspad en afspraken (tweede ronde) Kandidaturen worden ten laatste ingediend op 15 april 2017; Kandidaten worden ten laatste op geselecteerd op 30 april 2017; Looptijd projecten gedurende ; Oplevering resultaten en eindvaluatie: ten laatste eind Taakverdeling Kandidaten: Voorstel van mogelijke locaties; Aankoop camera s via geijkte procedures; Installatie en opvolging camera s; Uitvoeren van monitoringactiviteiten, opruimactiviteiten en andere maatregelen in kader van het project; Organisatie vergaderingen projectgroep en coördinatie van de projectgroep; Prefinanciering van alle kosten; Driemaandelijks rapport van een stand van zaken van het proefproject; Tempera (ondersteunend onderzoeksbureau): - Terreinverkenning bij projecten; - Uitwerken monitoring (instrumenten opstellen, ondersteuning bij nulmetingen, effectmetingen); - Opvolging van de projecten - Evaluatierapport van het proefproject. Netheidsnetwerk: Voorstel en sturing van maatregelen; Opvolging van het project en interpretatie van de effecten; (Stimuleren van) kennisdeling na afloop van het project. 11. Meer informatie? Via en info@indevuilbak.be