DUURZAAMHEID OP EN ROND LELYSTAD AIRPORT. Overzicht projecten & initiatieven

Transcriptie

1 DUURZAAMHEID OP EN ROND LELYSTAD AIRPORT Overzicht projecten & initiatieven

2 INHOUDSOPGAVE A. INLEIDING Achtergrond 3 Gezamenlijke ambitie 4 Doel van dit overzicht 5 B. PROJECTEN Overzicht en beschrijving projecten 2 6

3 A. ACHTERGROND Lelystad Airport wordt gefaseerd ontwikkeld als Twin-Airport van Schiphol, om vanaf 2020 alternatieve capaciteit te bieden voor niet mainport gebonden verkeer. De focus voor Lelystad Airport ligt op het realiseren van verbindingen met toeristische steden en regio s in Europa en de overige landen rond de Middellandse Zee. Lelystad Airport heeft de ambitie om Europe s preferred leisure airport te worden. Voor de ontwikkeling van het aantal vliegtuig bewegingen wordt voorzien een ingroeipad van vlieg bewegingen voor de periode 2020 tot Voor verdere groei voorbij vliegtuigbewegingen is een herziening van het Nederlandse luchtruim nood zakelijk. Daarmee ontstaat voor Lelystad Airport ruimte om door te groeien naar en op termijn maximaal vliegbewegingen per jaar. Lelystad Airport, LAB (Lelystad Airport Businesspark), provincie Flevoland en gemeente Lelystad werken samen om het lucht havengebied in Lelystad zo duurzaam en circulair mogelijk te ontwikkelen en exploiteren. De partijen streven hierbij naar een eenduidige uitstraling van het gebied. Vanuit eigen beleid en doelstellingen delen zij het belang van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Bij de realisatie van de luchthaven en bedrijfsterrein infrastructuur nemen de partijen ambitieuze maatregelen op het gebied van energiebesparing, gebruik van duurzame energie, lokale werkgelegenheid en het delen van kennis. Versie: oktober

4 A. GEZAMENLIJKE AMBITIE Alle partijen richten zich op aantoonbare verbetering van de luchthaven en directe omgeving op het gebied van 5 thema s: KLIMAATVRIENDELIJKE LUCHTVAART BEREIKBAARHEID & LUCHTKWALITEIT GRONDSTOF- SCHAARSTE AMBITIE DUURZAME WERKGELEGENHEID OMGEVING & GELUID 4

5 A. DOEL VAN DIT OVERZICHT Om het luchthavengebied zo duurzaam mogelijk te ontwikkelen, informeren en inspireren partijen elkaar. De uitwisseling van kennis en projecten kan leiden tot nieuwe samenwerkingen en nieuwe kansen. Daarnaast is een gezamenlijk luchthavenfonds opgericht voor de financiering van initiatieven die de leefbaarheid, duurzaamheid en economische netwerkvorming op en rondom Lelystad Airport bevorderen. Dit document geeft een overzicht van de duurzame projecten, inclusief omschrijving en het beoogde resultaat. De term duurzaamheid wordt in dit document gebruikt om de brede maatschappelijke verantwoording van de betrokken partijen te benoemen. De definitie van duurzaamheid, zoals gehanteerd door de Verenigde Naties is daarbij het best van toepassing: Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. 5

6 A. OVERZICHT PROJECTEN 1. EFFICIËNTE LUCHTHAVEN 2. ONDERZOEKSPROGRAMMA TOEKOMSTBESTENDIGE LUCHTHAVEN 3. LOKALE DUURZAME ENERGIEVOORZIENING 4. POWERPARKING 5. GROOTSCHALIGE ZONNE-ENERGIEVOORZIENING 6. BIOBASED GRONDSTOFFEN 7. DUURZAME WATERKETEN 8. BODEMENERGIE 9. MATERIALENHUB 11. PLAN VAN AANPAK LEEFBAARHEID EN HINDER 12. MOBILITEIT 13 CONVENANT VOEDSELVEILIGHEID 14. STADSBOERDERIJ BOER KOK 15. DE LELYSTADSE BOER 16. TESTCENTRUM VOOR ZELFRIJDENDE VOERTUIGEN 17. STAGE- EN WERKERVARINGSPLEKKEN 18. CERTIFICERING 19. GEBIEDSMANAGEMENT 10. AFVALSTROMEN: RECYCLEN EN PREVENTIE 6

7 1. EFFICIËNTE LUCHTHAVEN Er is en wordt een nieuwe luchthaven gebouwd voor voornamelijk vakantie (leisure) en point - to point verkeer. In de ontwikkeling en realisatie van Lelystad Airport is en wordt de Best Value - aanpak gebruikt. Bij de aanleg van de start- en landings-baan hebben innovatieve concepten geleid tot minder grondverzet en materiaal-gebruik. Daarnaast is de terminal circulair gebouwd (gebruik van hout en glas, demontabel en modulair uitbreidbaar). Een luchthaven met een energiezuinig gebouw, met innovatieve lay out en toepassingen, waarbij de wensen van de reiziger en de behoeftes van de vliegmaatschappijen centraal staan. In de aanbesteding zijn ook de eerste 15 jaar onderhoud opgenomen. Hierdoor zijn duurzame oplossingen ook in het belang van de aannemer. Lelystad Aiport Klimaatvriendelijke luchtvaart Grondstof Schaarste INFORMATIE Meer informatie over de best value aanpak vind je op: lelystadairport.nl/uploads/documents/ factsheet-best-valuedef-aanp.pdf 7

8 2. ONDERZOEKSPROGRAMMA TOEKOMSTBESTENDIGE LUCHTHAVEN Lelystad Airport biedt de mogelijkheid om als testlocatie te dienen voor het testen van innovaties op het gebied van Toe komstbestendige Luchthavensystemen (zoals duurzame energie, transport, faunabeheer en omgevingsmanagement). De uitkomsten van deze tests kunnen luchthavens in Nederland (en daarbuiten) waardevolle inzichten en kennis op leveren, die kunnen leiden tot (inter) nationale innovatieve toepassingen. Provincie Flevoland en Lelystad Airport zijn de kwartiermakers en willen in afstemming met ondermeer Rijks overheid, onderzoeksinstellingen en luchthavens tot een onderzoeks pro gramma komen. Een innovatiecluster op en rond LA, waartoe een onderzoeksprogramma wordt gestart in het vierde kwartaal van Provincie Flevoland en Lelystad Aiport Klimaatvriendelijke luchtvaart 8

9 3. LOKALE DUURZAME ENERGIEVOORZIENING LAB heeft een overeenkomst met Liander voor het aanleggen van een toekomst bestendig energienetwerk op LA, LAB en bij mogelijke gebiedspartners, waar opwekking en consumptie zoveel mogelijk op elkaar afgestemd is. Liander heeft als eerste project uit deze overeenkomst een gelijkstroomnet aangelegd op Lelystad Airport Business park (LAB). Het koppelen van vraag en aanbod van gelijkstroom in een lokaal stroomnet biedt voordelen zoals besparing van energie, apparatuur, ruimte en geld. LAB is het 1 e bedrijventerrein met een publiek gelijkstroomnetwerk en legt daarmee de basis voor een onderscheidend werkmilieu. De aanwezigheid van het hybride stroomnetwerk maakt het gebied aantrekkelijk voor innovatieve en toekomstgerichte ondernemers. LAB Klimaatvriendelijke luchtvaart INFORMATIE Meer informatie over het hybride stroomnetwerk vind je op: businesspark.nl/nl/over-lab/ 9

10 4. POWERPARKING PowerParking speelt in op de toekomstige ontwikkeling van elektrisch rijden. PowerParking is een vernieuwend project waarbij een deel van de parkeerplaatsen op LA en LAB wordt ingericht als lokale duurzame energiecentrale. Hernieuwbare energie wordt opgewekt middels een zonnedak. Deze energie wordt direct gebruikt in de omgeving en bij over schotten tijdelijk opgeslagen in de accu s van geparkeerde elektrische auto s en in batterijen. Er is een EFRO subsidie voor de realisatie van PowerParking toegekend en de ontwerpfase is in volle gang. Innovatieve aanpak voor de opslag van schone energie waarbij efficiënt wordt ingespeeld op toekomstige ontwik kelingen. Laadfaciliteiten stimuleren elektrisch rijden en hebben een verlaagde CO2-uitstoot tot gevolg. Provincie Flevoland, Lelystad Airport en LAB Klimaatvriendelijke luchtvaart Grondstof schaarste Duurzame werkgelegenheid 10

11 5. GROOTSCHALIGE ZONNE-ENERGIEVOORZIENING Op Lelystad Airport wordt een zonne-energievoorziening ontwikkeld die zoveel mogelijk in de eigen energiebehoefte moet voorzien. LAB stimuleert bedrijven in de uitgifte voorwaarden om zonne panelen op het dak te realiseren. Tevens ontwikkelt LAB de Zonnegolf en de Zonnepoort. Daarnaast spelen er meerdere zonne-initiatieven in het gebied bij verschillende initiatiefnemers (waaronder De Lelystadse Boer en Rijkswaterstaat). Partijen zijn een proces gestart om de initiatieven zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Het streven is een zo hoog mogelijk percentage schone energie op te wekken. Daarnaast maakt het gebruik van zonnepanelen het opwekken van duurzame energie zichtbaar voor bezoekers, houdt vogels op afstand en levert duurzame energie voor het gebied. Het gaat hierbij niet alleen om de productie, maar ook om het lokaal gebruiken en eventueel opslaan van duurzame energie. Provincie Flevoland, LAB en Lelystad Airport Klimaatvriendelijke luchtvaart INFORMATIE Meer informatie over groot schalige zonne-energievoorziening vind je op: businesspark.nl/nl/flight-district/ 11

12 6. BIOBASED GRONDSTOFFEN Rondom de luchthaven worden grassen en andere plantaardige biomassa tot groene grondstoffen verwerkt voor de transport sector, duurzame producten voor de agrarische sector en verpakkingsmateriaal. Bij de luchthaven wordt gekozen voor het verbouwen van planten die vogelwerend werken. Met Bambooder en Stichting De Lelystadse Boer wordt een plan ontwikkeld om grootschalig bamboe te telen en verwerken. Vogelwerende gewassen rond de luchthaven dragen bij aan de vlieg veiligheid. Daarnaast stimuleert het de productie van groene grondstoffen. LAB en Lelystad Airport Klimaatvriendelijke luchtvaart 12

13 7. DUURZAME WATERKETEN Op Lelystad Airport en Lelystad Airport Businesspark speelt duurzaam gebruik van water een belangrijke rol. Beide partijen zoeken naar robuuste oplossingen voor watervoorziening op de lange termijn. Een intentieovereenkomst duurzame waterketen is in juni 2017 ondertekend met als doelstelling zoveel mogelijk drinkwater te besparen, efficiënt in te zamelen en decentraal te zuiveren. Beperking van het (drink)watergebruik, gevolgd door cascadering (optimaal benutten) van het watergebruik, waterarm inzamelen, zwart, grijs en hemelwater apart afvoeren en het winnen van energie en grondstoffen uit afvalwater. Gemeente Lelystad Grondstof schaarste Klimaatvriendelijke luchtvaart 13

14 8. BODEMENERGIE Op Lelystad Airport en Lelystad Airport Businesspark komt geen gasaansluiting. De bodem op LAB wordt gebruikt voor opslag van energie: warmte- en koude opslag. Hiervoor is een masterplan voor de bodem ontwikkeld dat uitwisseling van thermische energie tussen gebouwen en de bodem optimaliseert. Door de provinicie en LAB is gepartici peerd in een aanvraag voor Interreg subsidie voor een project dat het gebruik van een geïntegreerde energiesysteem benadering demonstreert om het gebruik van hernieuwbare energie te maximali seren en de koolstofemissies te vermin deren. Eind 2018 wordt bekend of de subsidie wordt toegekend. De eerste bronnen op Flight District I worden toekomstbestendig aangelegd zodat toekomstige gebruikers er efficiënt op kunnen aansluiten. LAB en provincie Flevoland Grondstof schaarste Klimaatvriendelijke luchtvaart SAMENHANG Lokale duurzame energie voorziening 14

15 9. MATERIALENHUB Binnen het luchthavengebied wordt een depot aangelegd. Hier worden grond stoffen die vrijkomen bij bouwwerkzaam heden opgeslagen. Door dit lokaal op te slaan en opnieuw te gebruiken, ontstaat een gesloten grondbalans. Het doel hiervan is om zuinig met grondstoffen om te gaan. Bij LAB wordt de vrijgekomen grond van de watergang gebruikt voor de zonnegolf. We werken samen op het gebied van (zuinig gebruik van) grondstoffen, zowel bij vraag als bij aanbod. Een voorbeeld hiervan is dat vrijgekomen materialen van de sloot van de terminal worden gebruikt in de aan te leggen geluidswal. Het eerste deel van het grondlichaam is gerealiseerd. LAB en Lelystad Airport Grondstof schaarste SAMENHANG Efficiënte luchthaven Mobiliteit 15

16 10. AFVALSTROMEN: RECYCLEN EN PREVENTIE Het scheiden van afval bij de bron en de hoeveelheid afval verminderen. Dit gebeurt efficiënt door centrale inzameling van gescheiden afvalstromen op het hele luchthaventerrein en op LAB. Het doel is om een deel van het afval lokaal te hergebruiken. De adviezen in het rapport van het Groene Brein worden op de luchthaven geoperationaliseerd door Viggo. Op LAB worden nieuwe bedrijven verplicht om afval in minimaal 5 gescheiden stromen aan te bieden voor inzameling. LAB en Lelystad Airport Grondstof schaarste SAMENHANG Efficiënte luchthaven 16

17 11. PLAN VAN AANPAK LEEFBAARHEID EN HINDER Lelystad Airport zet zich in voor het zo veel mogelijk beperken van hinder rond de luchthaven. Lelystad Airport, provincie Flevoland en gemeente Lelystad hebben gezamenlijk het Luchthavenfonds opgericht. Doel van het Luchthavenfonds is het stimuleren van duurzaamheid, leefbaarheid en economische ontwikkeling op en rond de luchthaven. Een plan van aanpak zorgt dat adequaat gehandeld wordt bij het beperken van hinder waar mogelijk en bij het behoud van de leefbaarheid. Met als resultaat dat de uitbreiding van de luchthaven niet botst met de omgeving. Lelystad Airport Omgeving & geluid 17

18 12. MOBILITEIT De nieuwe provinciale weg (Anthony Fokkerweg, N727) tussen de A6 en de luchthaven is cruciaal voor de bereik baarheid. De aanleg van de provinciale weg omvat een aantal duurzame aspecten. Bij de verbreding van de A6 wordt extra op duurzaamheid ingezet, onder andere met de Zonnepoort. De bus tussen Lelystad en Lelystad Airport wordt elektrisch. Daarnaast wordt een e- bikeroute met snelfietspad van station Lelystad Centrum naar de luchthaven aangelegd. In het gebied worden tevens e-bikes ter beschikking gesteld. Minder energie en grondstofgebruik, zichtbaarheid van duurzame keuzes en toekomstbestendig maken van de infrastructuur voor toekomstige veranderingen in het mobiliteitssysteem. Provincie Flevoland Bereikbaarheid & luchtkwaliteit INFORMATIE Meer informatie over de mobiliteit vind je op: dossiers/lelystad-airport/beterebereikbaarheid 18

19 13. CONVENANT VOEDSELVEILIGHEID In maart 2015 hebben het ministerie van Infrastructuur & Milieu, Stichting Comité Direct Omwonenden (CDO), Lelystad Airport en provincie Flevoland afspraken vastgelegd in het convenant Voedsel veiligheid en nadeelcompensatie in de omgeving van Lelystad Airport. Hierin zijn afspraken gemaakt over het toekomstig monitoren van landbouw gewassen in de omgeving van de lucht haven. Uit de uitgevoerde metingen blijkt dat de luchthavenactiviteiten geen nadelige invloed hebben op landbouw gewassen in de omgeving. Provincie Flevoland Omgeving & geluid SAMENHANG Plan van aanpak leefbaarheid en hinder Stadsboerderij Boer Kok INFORMATIE Meer informatie over het convenant voedselveiligheid vind je op: /12/15/lelystad-airport-heeft-geennegatieve-invloed-op-landbouwgewassen 19

20 14. STADSBOERDERIJ BOER KOK Een boerderij gelegen binnen het gebied van Lelystad Airport Businesspark waar voedsel verbouwd wordt met een breder doel dan alleen productie. O.a. door jongeren bekend te maken met de oorsprong van voedsel en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt hier te laten werken. Boer Kok zorgt voor een sociale bijdrage aan de regio, zichtbare duurzame keuzes, een aantrekkelijke bestemming en vergroening van het luchthavengebied. Boer Kok en LAB Omgeving & geluid SAMENHANG Convenant voedselveiligheid Stage en werk- ervaringsplekken 20

21 15. DE LELYSTADSE BOER Een agrarisch gebied rondom Lelystad Airport, met ondernemers in verschillende agrarische sectoren. Stichting De Lelystadse Boer wil met zijn activiteiten een bijdrage leveren aan bredere maatschappelijke effecten (sociale cohesie, leefbaarheid, vergroten acceptatie luchthaven en duurzaamheid). De Lelystadse Boer kent drie werksporen: 1. Rentmeesterschap: onderhoud luchthavenomgeving 2. Hofleverancier: lokaal voedsel, lokaal gegeten, 3. Duurzame landbouw Dura Vermeer heeft voor het beheer van Lelystad Airport een overeenkomst gesloten met de Lelystadse Boer. Tevens wordt het berm behe er bij LAB door de Lelystadse Boer uitgevoerd. De Lelystadse Boer onderzoekt de mogelijkheden voor het opwekken van zonne-energie op dak en grond en onderzoekt de mogelijkheden voor een voedselconcept voor Lelystad Airport. Stichting de Lelystadse Boer Klimaatvriendelijke luchtvaart Grondstof schaarste Duurzame werkgelegenheid SAMENHANG Convenant voedselveiligheid Bio-based grondstoffen 21

22 16. TESTCENTRUM VOOR ZELFRIJDENDE VOERTUIGEN Onderzocht wordt of het mogelijk is om een testcentrum voor zelfrijdende auto s op te zetten nabij het (nieuwe) RDW testcentrum. In de omgeving van Lelystad Airport kan op de openbare weg getest worden, inclusief de A6. Het gebied omvat de perfecte mix van verkeer en ruimte om de nodige maat regelen te treffen. De eerste fase van het haalbaarheids-onderzoek is door TASS-Idiada uitgevoerd. Een testcentrum draagt bij aan de ontwikkeling van toekomstgerichte mobiliteit en kan innovatieve bedrijven aantrekken. Provincie Flevoland, LAB en Lelystad Airport Duurzame werkgelegenheid 22

23 17. STAGE- EN WERKERVARINGSPLEKKEN Het ROC van Amsterdam, het ROC van Flevoland, Lelystad Airport, Werkbedrijf Lelystad, Luchtvaart - Themapark Aviodrome, de provincie Flevoland en de gemeente Lelystad hebben de overeenkomst SamenwerkingsCollege Amsterdam Lelystad Airport ondertekend. De onderwijsportfolio bevat 4 onderdelen: Leisure & Hospitality; Maintenance, Repair and Overhaul; Airport Services; Logistiek. Kansen creëren voor de arbeidsmarkt. Dit project vormt een impuls voor starters en herintreders op de arbeids markt in de regio. Gezamenlijk i.s.m. SCALA en Hogeschool van Amsterdam Duurzame werkgelegenheid 23

24 18. CERTIFICERING BREEAM-NL is het instrument om integraal de duurzaamheid van nieuwe en bestaande gebouwen, gebieden en sloopprojecten te meten en te beoordelen. BREEAM-NL is afgeleid van het internationale BREEAM en wordt beheerd en ontwikkeld door de Dutch Green Building Council. Voor de ontwerpfase van LAB is een certificaat behaald. Inditex bouwt conform de LEED Gold certificaat eisen. Tevens is de terminal conform LEED Gold certificaat gebouwd. Leed is het internationaal erkende systeem voor het rangschikken van de verduurzaming van gebouwen. De certificering volgt de certified, silver, gold, platinum trap. Lelystad Airport Businesspark heeft voor de planvorming een BREEAM waardering gekregen van 3 sterren en is daarmee het eerste bedrijventerrein in Nederland met een BREEAMcertificaat. Inmiddels zijn er meerdere. Bij de realisatie van het bedrijventerrein is het de ambitie om minimaal deze sterren te behouden. LAB en LA Omgeving & geluid INFORMATIE Meer informatie over BREEAM-NL vind je op: projecten/lelystad-airportbusinesspark-0 24

25 19. GEBIEDSMANAGEMENT Bij Lelystad Airport Businesspark (LAB) wordt nadrukkelijk ingezet op gebieds management en mobiliteits management voor energie, datacommunicatie, kwaliteit van de openbare ruimte en veiligheid. Door onder meer het in eigendom houden van een deel van de openbare ruimte en de infrastructuur, die door de gebieds management organisatie worden beheerd, kan LAB maximale efficiëntie en een integrale uitstraling behalen. Opzetten van dynamisch verkeersinformatiesysteem in samenwerking met COBRA Gestart met e-bike en e-car deelsysteem LAB en gemeente Lelystad Omgeving & geluid 25

26 COLOFON Dit is een uitgave van: Provincie Flevoland Gemeente Lelystad Lelystad Airport LAB Alle rechten voorbehouden 26