Kwetsbare burgers langer thuis. Schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveaus

Transcriptie

1 Kwetsbare burgers langer thuis Schets gewenst aanbod op verschillende geografische gebiedsniveaus Tilburg Juni 2011

2 Samenstelling: Marjo Lahaije, Gemeente Tilburg Hilde Stoop, Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie/Zet Han te Brummelstroete, Gemeente Tilburg Uitgegeven bij: 2011 Drukwerk: gemeente Tilburg Oplage: 200 Exemplaren Te bestellen bij: Gemeente Tilburg Marjo Lahaije Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in enig vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaand schriftelijke toestemming van de uitgever. 2

3 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Leeswijzer Deel 1: Behoeftecategorieën en behoefteprofielen Behoeftecategorieën Behoefteprofielen kwetsbare groepen Behoefteprofiel burgers Behoefteprofiel jongeren Behoefteprofiel mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperkingen Behoefteprofiel mensen met een verstandelijke beperking Behoefteprofiel van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek Behoefteprofiel van mensen met maatschappelijke problematiek Behoefteprofiel kwetsbare vrouwen Behoefteprofiel (hulpbehoevende) ouderen Behoefteprofiel dementie Behoefteprofiel mantelzorgers Behoefteprofiel van vrijwilligers Deel 2 Prevalentie van kwetsbare groepen Deel 3: Gebiedsschetsen Deel 4 : Van schetsen naar implementatie Projectorganisatie Projectorganisatie, taken en verantwoordelijkheden Stappenplan Gereedschap bij planning gewenst aanbod op schaalniveau huis/woning Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau buurt: Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau wijk/dorp/kleine gemeente: Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau gemeente: Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau middelgrote subregio: Gereedschap bij planning realisering aanbod op schaalniveau grote gemeente/ regio Bijlage Functionele beschrijvingen van behoeften van (kwetsbare) burgers Geraadpleegde bronnen

4 4

5 Inleiding In 2004 heeft de gemeente Tilburg de nota Wonen en welzijn, een zorg minder gepubliceerd. Aanleiding voor de nota was/is de verwachting dat steeds meer mensen -met name mensen met een functiebeperking- een beroep zullen (moeten) doen op algemeen toegankelijke voorzieningen in de wijk. Enerzijds houdt dit verband met het feit, dat mensen vaker en langer zelfstandig willen (blijven) wonen. Anderzijds wordt zo gepoogd de kosten van de (intramurale) zorg in de hand te houden. Om in te kunnen spelen op deze veranderingen was er behoefte aan een planningsinstrument voor de fysieke en sociale infrastructuur dat ook rekening houdt met specifieke woonwensen en zorg en ondersteuningsbehoefte van mensen met beperkingen. De aanwezigheid van mensen met en zonder beperkingen in een wijk stelt n.l. andere eisen aan het voorzieningenniveau in een gebied (wijk of buurt). Het aanbod moet van betekenis zijn voor mensen die geen hulp/zorg nodig hebben en voor mensen die dat wél nodig hebben: een "design for all". Woonservicezones Langer zelfstandig (kunnen) blijven wonen en volwaardig meedoen in de samenleving: volwaardig burgerschap vindt z n basis in een adequate woning én woonomgeving, met voorzieningen in de nabijheid die in de behoeften voorzien en respect van medebewoners; idealiter dus in een woon-servicezone waar de zorg vermaatschappelijkt is, wat betekent dat de zorg en ondersteuning zoveel mogelijk in de eigen thuissituatie en in hun directe woonomgeving wordt verstrekt. Een woonservicezone is ontworpen als een kerngebied van een levensloopbestendige buurt of wijk, dat wil zeggen met een ruimtelijke en organisatorische verknoping van geschikt wonen, professionele en vrijwillige welzijns- & gemaksdiensten en zorgfuncties, waar bewoners van verschillende signatuur en verkerend in verschillende levensfasen, samen leven en oog hebben voor elkaars noden. De woonservicezone beoogt zo burgers proactief en preventief te faciliteren in hun zelfredzaamheid (en samenredzaamheid 1 ) en maatschappelijke participatie. 1 Term afkomstig van Pieter Hillhorst: Volks krant De filosofie van de jaren 10 5

6 Woonservicezones STAGG- scenario en behoefteprofielen De woonservicezone benadering is gebaseerd op het zogenaamde STAGG-scenario. STAGG staat voor Stichting Architectenonderzoek Gebouwen Gezondheidszorg ("studieclub" van de BNA), die zijn ideeën omtrent een decentrale zorg- en dienstverlening reeds in de jaren-90 presenteerde. Het scenario gaat uit van een denkbeeldig gebied met zo'n inwoners (i.c. een flinke wijk of dorp), waarvoor kengetallen zijn opgesteld omtrent het aantal personen met specifieke zorgbehoeften (verband houdend met beperkingen en/of vergrijzing). Voor de personen met specifieke zorgbehoeften zijn de daarvoor benodigde specifieke(re) woonvormen berekend -i.c. (levensloop)geschikt of beschermd. De spreiding van multifunctionele gebouwen (zorg- welzijn en dienstverlening) wordt berekend op basis van loopafstanden die reëel en verantwoord zijn. Het STAGG-scenario gaat uit van cirkelgebieden die qua doorsnee afgestemd zijn op loopafstanden die afgelegd kunnen worden door of naar kwetsbare burgers. Voor bepaalde diensten geldt dat ze vanuit een zorgknooppunt aan huis geleverd moeten kunnen worden bijvoorbeeld 24 uurs zorg en/of zorg op afroep (kleine cirkel, R=150m), terwijl in andere behoeften kan worden voorzien vanuit grotere afstand, bijvoorbeeld planbare zorg of doordat de klant zelf voor zijn diensten/ontmoeting/ cursus naar een locatie gaat om het te halen (grotere cirkels, resp. R=300m of R=500m). Op basis van de kengetallen worden per gebied de benodigde aantallen woonvormen (geschikt, verzorgd en beschermd wonen), het aantal vierkante meters welzijns- en zorggerelateerde voorzieningen berekend en wordt de spreiding aangegeven binnen de cirkelgebieden. Ook wordt gekeken naar de kwaliteit van de woonomgeving (zoals: barrièrevrije & sociaal veilige looproutes en bereikbare/ bruikbare bushaltes). STAGG heeft aldus een scenario ontwikkeld, waarmee organisaties op de beleidsterreinen van wonen, welzijn en zorg een planningsinstrument in handen hebben en gebieden kunnen worden getransformeerd tot wijken/buurten die niet alleen geschikt zijn voor de doorsnee burger, maar ook voor burgers die min of meer afhankelijk zijn van ondersteuning door anderen, al dan niet professionals. Het gaat daarbij niet alleen om kwantitatieve kengetallen, maar ook om kwaliteitskenmerken voor zowel de woning, de voorzieningen, als de woonomgeving. Het scenario staat bekend onder verschillende namen: woonzorgzones, woonzorgservicezones, woonservicezones etc. Overigens is STAGG bezig met een heroverweging van de kengetallen op basis de praktijk. Omdat het planningsinstrument toch nog onvoldoende antwoord gaf op de vraag waaruit het aanbod in de cirkelgebieden moet bestaan, zijn in de aanloop naar de Wmo in 2007 verschillende klantgroepen /kwetsbare burgers uit de regio Midden-Brabant bevraagd. Planning van de eerste lijnvoorzieningen (huisarts, fysiotherapie, tandarts, apotheek) en de noodzakelijke afstemming hiervan op de bevolkingssamenstelling bleek al te zijn geregeld: kengetallen zijn beschikbaar (zie VAAM: Voor de planning van aanbod van welzijnsvoorzieningen, ontbraken kengetallen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er grote verschillen bestaan tussen gemeenten in het voor- 6

7 zieningenniveau. Dit bleek uit de factsheets per gemeente uit 2003 opgesteld door SGBO, (nu BMC) in het kader van het project IgLO van de VNG. In zijn de behoeften van kwetsbare groepen nader onderzocht in het kader van het project Het vormgeven van maatschappelijke ondersteuning van de gemeenten uit Midden-Brabant in het kader van de Regionale Sociale Agenda ( ). Gevraagd is naar de behoeften op verschillende domeinen van leven en hoe nabij het antwoord voorhanden moet zijn (spreiding inhoudelijke aanbod). De resultaten van dit onderzoek zijn in drie boekwerken over de behoefteprofielen voor kwetsbare burgers in 2007 en 2008 gepubliceerd 2. In dit 4 e boekwerk verbinden we de onderzochte behoeften van 8 kwetsbare groepen met het gebiedsscenario van STAGG. Vraagstelling In de Wet maatschappelijke ondersteuning worden negen terreinen/prestatievelden genoemd waarop de gemeente maatschappelijke ondersteuning moet leveren, als dat nodig is. Lokale politici en beleidsambtenaren zouden in dat kader geholpen zijn met gereedschap voor het plannen van het ondersteuningsaanbod om zodoende randvoorwaardelijk bij te dragen aan een optimale kwaliteit van leven voor met name kwetsbare groepen. Gemeenten maar ook aanbieders kiezen steeds vaker voor een gebiedgerichte aanpak, waarbij inzicht in de vraag van de bewoner onontbeerlijk is. Door de Kanteling binnen het Wmo-beleid wordt de focus vooral gericht op een vraagen wijkgerichte invulling, waarbij zelfstandigheid, zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van alle burgers behouden of vergroot worden. Dit boekwerk met de voorbeelden van mogelijke antwoorden kan hen daarbij helpen. Kwaliteit van Leven Welzijnsvoorzieningen zijn van oudsher vaak gekoppeld aan gebieden waar nogal wat mensen in achterstandsituaties wonen. Maar welzijnsvoorzieningen en sociale netwerken krijgen een steeds belangrijkere taak ten aanzien van het vergroten van maatschappelijke participatie van met name kwetsbare groepen. Kwetsbare mensen wonen echter niet alleen in gebieden met relatief veel achterstandssituaties. Een gebieds/wijkgerichte aanpak is derhalve overal wenselijk. De rol van sociale netwerken en welzijnsvoorzieningen voor kwetsbare groepen zullen belangrijker worden, mede als gevolg van de veranderingen binnen de AWBZ: aanscherping van de AWBZ-indicatiecriteria en overheveling van de AWBZ-functie "Begeleiding" naar de Wmo. In diverse Wmobeleidsplannen van gemeenten anno 2011 komen we de volgende uitgangspunten tegen: eigen kracht eerst, dan de inzet van sociale netwerken en algemene voorzieningen en als dit onvoldoende is pas individuele voorzieningen inzetten. Hilarion Petzold en socioloog Piet Houben stellen dat mensen welbevinden ervaren als zij basiskwaliteit ervaren in alle levensdomeinen. Dat betekent dat 2 Bron: Het vormgeven van maatschappelijke ondersteuning Deel 1. Behoefteprofielen van kwetsbare groepen Deel 2. Met zorg kiezen! Deel 3. Checklist prestatievelden Hilde Stoop, Marjo Lahaije en Myra Lennarts Gemeente Tilburg, Zet en Provincie Noord-Brabant Tilburg,

8 alle behoeften in voldoende mate beantwoord (kunnen) worden. De Behoefteprofielen van kwetsbare groepen maken inzichtelijk welke behoeften de diverse groepen hebben. (Zie Deel 1) Vanuit sociale netwerken en voorzieningen worden kwetsbare burgers ondersteund in het handhaven van die basiskwaliteit. Schets van gewenste functies als gereedschap Wij presenteren u de schets van gewenste functies op de verschillende gebiedsniveau s, om de diverse behoeften van diverse groepen kwetsbare burgers te beantwoorden. Deze schets kan als raster of toets gebruikt worden om: - inzicht te krijgen in wat op elk gebiedsniveau aan functies (antwoorden of aanbodpakket) aanwezig zou dienen te zijn; - inzicht te verkrijgen in de mate waarin het bestaande aanbodpakket aansluit bij het gewenste functiepakket of er voldoende diversiteit in beantwoording aanwezig is en of er sprake is van overlappingen en hiaten; - inzicht te verkrijgen in mogelijkheden van het (re-)combineren, bundelen of integreren van (elementen van) diverse antwoorden zodat er een effectiever en efficiënter voorzieningenpakket tot stand kan komen. Zo kunnen nieuwe/andere combinaties in het aanbod voor meer doelgroepen ontstaan. Uit de gebiedsschetsen blijkt bijvoorbeeld dat sociale dagopvang als behoefte door verschillende groepen is genoemd. Toch organiseert iedere sector, maar ook aanbieders uit dezelfde sector alleen voor zijn eigen doelgroep/klanten een aanbod of voorziening vaak voor een groot gebied. Combinaties maken het mogelijk dat er dicht in de buurt van waar mensen wonen aanbod kan worden gerealiseerd. De noodzaak hiertoe neemt ook toe gezien de maatregelen die worden genomen om de kosten van de zorg in de hand te houden. De inzichten bieden aangrijpingspunten voor de dorps- en/of wijkgerichte aanpak en kunnen gebruikt worden om (gebieds-)ontwikkelingsplannen bij te stellen en te komen tot nieuwe productontwikkeling die beter aansluiten bij de vraag. Flexibiliteit in de aard van antwoorden is noodzakelijk omdat de samenstelling en leeftijdsopbouw van de bevolking niet statisch zijn en (technologische) ontwikkelingen en veranderingen binnen wet- en regelgeving en/of beleid nieuwe antwoorden mogelijk maken. Wat vandaag qua dienstverlening adequaat werkt, hoeft dat morgen bovendien niet meer te zijn. Dat vergt creativiteit van aanbieders, die bijvoorbeeld op basis van de wetenschap op enig moment kunnen kiezen voor een andere meer evidence based interventie. Het vergt ook creativiteit van sociale netwerken. Het gereedschap: de gebiedsschetsen, zijn bedoeld voor professionals van (lokale)overheden, woningcorporaties, zorg- en welzijnsinstellingen, bewoners-/ belangenorganisaties en sociale steunsystemen, die samen de sociale architectuur /infrastructuur van woongebieden vorm geven. Professionals kunnen het gereedschap gebruiken om in het kader van gebiedsontwikkeling te bepalen welke, al dan niet professionele partij aan de slag kan gaan met het realiseren 8

9 van eventueel ontbrekend innovatief aanbod in een gebied. Volgens de Wmo aanpak zal bij de individuele beantwoording van behoeften van burgers eerst gekeken worden naar het eigen sociale netwerk. Als blijkt dat dat niet mogelijk is, komt professionele hulp in beeld: in eerste instantie algemene voorzieningen en pas daarna individuele voorzieningen. Burgers en belangenorganisaties kunnen het gereedschap gebruiken als instrument bij het beoordelen of een gebied Wmo-proof is. 9

10 10

11 Leeswijzer Het document bestaat uit vier delen: 1. Behoeftecategorieën/behoefteprofielen 2. Kengetallen /prevalentie kwetsbare groepen 3. Schetsen van gewenste functies op de verschillende geografische schaalniveaus 4. Gereedschap t.b.v. planning aanbod op verschillende gebiedsniveaus Bijlage: Functionele beschrijvingen van behoeften van (kwetsbare) burgers Deel 1 Behoeftecategorieën / behoefteprofielen Als eerste volgt een lijst met behoefte-items waarvan de mate van beantwoording de kwaliteit van leven van (kwetsbare) burgers (mede) bepalen, geordend tot 17 hoofd- behoeftecategorieën, met daarbij behorende subcategorieën. In deze behoefteprofielen zijn de door de doelgroep zelfgerapporteerde behoeften opgenomen. De mensen die geïnterviewd zijn, hebben hun behoeften in gangbaar Nederlands geformuleerd. Wij hebben hun omschrijvingen vertaald naar meer functionele omschrijvingen en gecategoriseerd tot de hoofd en subcategorieën. Voor de functionele omschrijving van alle behoeften verwijzen we naar de bijlage. Dan volgen behoefteprofielen van 11 bevraagde (kwetsbare) doelgroepen. Het al dan niet voorzien in die behoeften op de verschillende gebiedsniveau s bepaalt mede de ervaren kwaliteit van leven. Deel 2 Kengetallen/ prevalentie kwetsbare groepen Als tweede volgt een tabel met kengetallen over het voorkomen van kwetsbare groepen. Om te kunnen plannen is het noodzakelijk om zicht te hebben op het volume van kwetsbare groepen. In combinatie met hun behoeften is een inschatting van het gewenste aanbod mogelijk. Deel 3 Gebiedsschetsen In dit deel maken we de match tussen gewenste functies op de verschillende en behoeften van kwetsbare groepen, vanuit het perspectief van de kwetsbare groepen zelf. In de overall-gebiedsschets is een koppeling gemaakt tussen de behoeften van 8 van de 11 kwetsbare groepen (bron: Behoefteprofielen van kwetsbare groepen) en het door de doelgroep gewenste beantwoordings- (aanbiedings-)niveau. De doelgroepen Burgers, Mantelzorgers en Vrijwilligers komen in de schets niet meer terug. Vanuit de insteek Wmo: het bieden van maatschappelijke ondersteuning als dat nodig is, hebben we de behoeften voor burgers in het algemeen niet afzonderlijk opgenomen in de overall-schets. Bij de beantwoording van de behoeften van burgers gaat het niet meer om specifieke voorzieningen of maatregelen. Mantelzorgers zijn niet meer als een aparte groep opgenomen, omdat de behoeften van mantelzorgers nauw samenhangen met de behoeften van de mensen waarvoor zij zich inzetten. In de antwoorden voor degenen waarvoor zij zich inzetten, ligt ook de beantwoording van de behoeften van mantelzorgers besloten. De behoeftecategorieën 13.3 en 13.4, en 16 vervallen hierdoor. Ook de vrijwilligers zijn niet als aparte groep in de schets opgenomen, daar zij als een van de aanbieders gezien kunnen worden die antwoorden kunnen bieden op behoeften van kwetsbare burgers. Hierdoor komt ook de behoeftecategorie 17 niet meer terug in de overall-schets. Zo resteren van de 11 derhalve nog 8 kwetsbare groepen. 11

12 12

13 We onderscheiden onderstaande 6 (geografische) gebiedsniveaus of aanbiedingsniveau s: Gebied (aanbiedingsniveau) Omvang uitgedrukt in aantal inwoners Thuis Buurt Wijk (dorp) Kleine gemeente Subregio (middelgrote gemeente) Regio (grote gemeente) Deel 4 Van schetsen naar implementatie Deel 4 bevat suggesties ten aanzien van het organiseren van het veranderproces naar gebieden, die toekomstbestendig zijn. We gaan in op partijen die betrokken dienen te worden en stappen die moeten worden gezet. In een samenwerkingsovereenkomst kan worden vastgelegd tot welke prestaties de verschillende (in)formele organisaties, zich verbinden met aanduiding van een tijdsplanning voor de effectuering/implementatie. Bij al die samenwerkingsverbanden mogen de klanten, in de vorm van particuliere opdrachtgevers, of co-constructor uiteraard niet ontbreken 3. De term particulier opdrachtgever ontlenen we aan de woningbouwsector. Hiermee willen we duidelijk maken dat bij de ontwikkeling van de fysieke en sociale omgeving de betrokken (kwetsbare) burgers dienen te worden beschouwd/benaderd als zelfstandige (mede-) opdrachtgevers. Want opdrachtgevers zijn, met ondersteuning, in staat binnen de beschikbare budgetten zelf keuzen te maken, gericht op behoud en bevordering van hun eigen regie/welbevinden. Tenslotte treft u Gereedschap-formats voor de zes, die in het veranderproces als gereedschap ingezet kunnen worden. Wij wensen u veel succes! 3 Zie ook Volkskrant 10 juli 2010: Mobiliseer de dikkerds, de rokers en de drinkers van Klasien Horstman. 13

14 Deel 1: Behoeftecategorieën en behoefteprofielen 1.1. Behoeftecategorieën In zijn de behoeften van kwetsbare groepen nader onderzocht. Gevraagd is naar de behoeften op verschillende domeinen van leven en hoe nabij het antwoord voorhanden moet zijn (spreiding inhoudelijke aanbod). In dit boekwerk hebben we dankbaar gebruik gemaakt van het verzamelde materiaal om te komen tot gebiedsschetsen waarin met de behoeften van de meest kwetsbare groepen in onze samenleving rekening is gehouden. We onderscheiden 17 hoofdbehoeftecategorieën op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, zorg en inkomensondersteuning. Nadere concretisering vindt plaats in subcategorieën. Zie hieronder. Voor definiëring van de behoeften verwijzen we naar de bijlage. Hoofdcategorie Behoeften 1. Informatie en voor lichting 2. Samen leven in de wijk 3. Participatie 4. Specifieke preventie 5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6. Wonen Subcategorie 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 2.1 Versterken van de civil society 2.2 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk/werkbegeleiding 3.11 Voor- en naschoolse opvang 3.12 Kinderopvang gedurende deelname aan reintegratie-/inburgeringtraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.2 Kortdurende opvoedingsondersteuning 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg 5 Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen 6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-) hulpmiddelen 14

15 Hoofdcategorie Behoeften Subcategorie 6.6 Aangepaste woonvorm 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 7.4 Financiële hulpverlening 8. Verkrijgen van voorzieningen op maat 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.3 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/ Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensondersteunende voorzieningen 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning 9. Mobiliteit 9.1 Openbaar vervoer 9.2 Individuele vervoers- verplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 10. Service 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en breng servicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 11. Voeding 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt 12. Screening, diagnostiek en behandeling 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 12.3 Crisisinterventie 13. Mantelzorgondersteuning 13.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 13.2 Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger 13.3 Verlichting van zorgtaken 13.4 Financiële ontlasting 13.5 Ontheffing van inkomensverwerving 14. Zorg en thuis wonen 14.1 Ondersteunende begeleiding en behandeling 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) en behandeling 14.6 Begeleid wonen 15. Onzelfstandig wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 16. Mantelzorgondersteuning 16.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 16.2 Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger 16.3 Verlichting van mantelzorgtaken 15

16 Hoofdcategorie Behoeften 17. Ondersteuning van vrijwilligers(werk) Subcategorie 16.4 Financiële ontlasting 16.5 Ontheffing van inkomensverwerving 17.1 Ondersteuning en coördinatie 17.2 Faciliteren 17.3 Subsidie/onkostenvergoeding 17.4 Vrijstelling betaald werken 16

17 1.2. Behoefteprofielen kwetsbare groepen De nu volgende 11 tabellen bevatten de door die groep of hun mantelzorgers grotendeels zelf gerapporteerde behoeften. De nummering van de behoeftecategorieën en subcategorieën correspondeert met de nummers uit de tabel in paragraaf 1.1 De profielen hebben geen sociale kaart-functie, maar kunnen wel gebruikt worden bij het maken van een sociale kaart voor een doelgroep. Voor sociale kaart-informatie verwijzen wij verder naar o.a. de Wmo-loketten, al dan niet in digitale vorm (bijvoorbeeld lokaalloket.nl) Hierna volgen de behoefteprofielen van onderstaande 11 groepen mensen: 1. Alle burgers, zonder participatieproblemen of ondersteuningsbehoeften 2. Jeugd en jongeren 3. Mensen met een fysieke en/of zintuiglijke beperking of chronische ziekte 4. Mensen met een verstandelijke beperking 5. Mensen met psychische/psychiatrische problematiek 6. Mensen met maatschappelijke problematiek 7. Kwetsbare vrouwen, vrouwen die behoren tot de doelgroep van de vrouwenopvang 8. Hulpbehoevende ouderen 9. Dementerenden 10. Mantelzorgers 11. Vrijwilligers 17

18 1. Behoefteprofiel burgers Behoeften van burgers 1. Informatie en voorlichting 2. Samen leven in de wijk 3. Participatie 4. Specifieke preventie 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt voor signalen veiligheid, kwaliteit van wonen en leven 2.1 Versterken van de civil society 2.2 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3.2. Ontmoeting 3.4.Ontspanning 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.11 Voor- en naschoolse opvang 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.3. Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 5. Wonen 5.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensonderst 8.1 Toeleiding tot de eunende voorzieningen 9. Mobiliteit 9.1 Openbaar vervoer 10. Service 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en breng servicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 18

19 2. Behoefteprofiel jongeren Behoeften van jeugd en jongeren 1. Informatie en voorlichting 3. Participatie 4. Specifieke preventie 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.4 Ontspanning 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.12 Voor- en naschoolse opvang 3.8 Kinderopvang gedurende deelname aan re-integratie- /inburgeringtraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.2 Kortdurende opvoedingsondersteuning 4.3. Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg 5. Begeleiden OGGZ 5 Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen doelgroepen 6. Wonen 6.1 Aangepaste woonvorm 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.3 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensondersteun ende voorzieningen 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(systeem)-ondersteuning 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 12.3 Crisisinterventie 13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Begeleid wonen 15. Onzelfstandig wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 19

20 3. Behoefteprofiel mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperkingen. Behoeften van mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperking en/of chronische ziekte 1. Informatie en voorlichting 1.1 Informatie en voorlichting 3. Participatie 1.2 Meldpunt 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang en activering 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk 4. Specifieke preventie 4.1 Bemoeizorg 6. Wonen 6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-)hulpmiddelen 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 9. Mobiliteit 10. Service 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning 9.1 Individuele vervoers- verplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en brengservicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 20

21 Behoeften van mensen met fysieke en/of zintuiglijke beperking en/of chronische ziekte 11. Voeding 11.1 Maaltijdlevering thuis 11.2 Eetpunt 12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen 15. Onzelfstandig wonen 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 13 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 21

22 4. Behoefteprofiel mensen met een verstandelijke beperking. Behoeften van mensen met verstandelijke beperking 1. Informatie en voorlichting 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 2. Samen leven in de wijk 2.1 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3. Participatie 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 4. Specifieke preventie 6. Wonen 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 9. Mobiliteit 10. Service 3.2 Ontmoeting 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk/-begeleiding 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.5 Bemoeizorg 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-)hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem) ondersteuning 9.2 Individuele vervoers- verplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en breng servicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 11. Voeding 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 22

23 Behoeften van mensen met verstandelijke beperking 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt 12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuiswonen 15. Onzelfstandig wonen 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 23

24 5. Behoefteprofiel van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek Behoeften van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek 1. Informatie en voorlichting 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 2. Samen leven in de wijk 2.1 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid (sgevoel) in buurten en wijken 3. Participatie 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Anti-discriminatie 4. Specifieke preventie 4.5 Bemoeizorg 3.10 Aangepast werk/-begeleiding 5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6. Wonen 5 Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Aangepaste woonvorm 7. Financiële/administratieve hulpverlening 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning 9. Mobiliteit 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 11. Voeding 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Eetpunt 12. Screening, diagnostiek en behandeling 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 12.3 Crisisinterventie 13. Steun en hulp van mantelzorg 13.1 Steun en hulp van mantelzorg 24

25 Behoeften van mensen met psychische/ psychiatrische problematiek 14. Zorg en thuis wonen 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen 15. Onzelfstandig wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 25

26 6. Behoefteprofiel van mensen met maatschappelijke problematiek Behoeften van mensen met maatschappelijke problematiek 1. Informatie en voorlichting 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 2. Samen leven in de wijk 2.2 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3. Participatie 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk/-werkbegeleiding 4. Specifieke preventie 5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6. Wonen 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 11. Voeding 12. Screening, diagnostiek en behandeling 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg 5. Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Eetpunt 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 12.3 Crisisinterventie 26

27 Behoeften van mensen met maatschappelijke problematiek 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen 15. Onzelfstandig wonen 13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 27

28 7. Behoefteprofiel kwetsbare vrouwen Behoeften van kwetsbare vrouwen 1. Informatie en voorlichting 3. Participatie 4. Specifieke preventie 5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6.Wonen 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 12. Screening, diagnostiek en behandeling 14. Zorg en thuis wonen 15. Onzelfstandig wonen 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Anti-discriminatie 3.10 Aangepast werk/-begeleiding 3.11Voor- en naschoolse opvang 3.12 Kinderopvang gedurende deelname aan reintegratie-/inburgeringstraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.2 Kortdurende opvoedingsondersteuning 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg 5 Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8. Cliënt(-systeem)ondersteuning 12.3 Crisisinterventie 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.6 Begeleid wonen 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 28

29 8. Behoefteprofiel (hulpbehoevende) ouderen Behoeften van (hulpbehoevende) ouderen 1. Informatie en voorlichting 3. Participatie 4. Specifieke preventie 6. Wonen 7 Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 9. Mobiliteit 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 3.1 Educatie en scholing (niet-regulier) 3.2 Ontmoeting 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg 6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoning 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-)hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.3 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieningen/Inkomensonders teunende voorzieningen 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6. Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem) ondersteuning 9.1 Openbaar vervoer 9.2 Individuele vervoers- verplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10. Service 10.1 Haal- en brengservicediensten 29

30 Behoeften van (hulpbehoevende) ouderen 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 11. Voeding 12. Screening, diagnostiek en behandeling 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen 15. Onzelfstandig wonen 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 30

31 9. Behoefteprofiel dementie Behoeften van dementerenden en hun mantelzorgers 1. Informatie en voorlichting 3. Participatie 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 4. Specifieke preventie 4.5 Bemoeizorg 6. Wonen 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 9. Mobiliteit 10. Service 11. Voeding 12. Screening, diagnostiek en behandeling 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-) hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.7 Regie en coördinatie 8.8 Cliënt(-systeem) ondersteuning 9.2 Individuele vervoers- verplaatsingshulpmiddelen 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 10.1 Haal- en brengservicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt 12.1 Screening en diagnostiek 12.2 Behandeling 31

32 Behoeften van dementerenden en hun mantelzorgers 12.3 Crisisinterventie 13. Steun en hulp van mantelzorg 14. Zorg en thuis wonen 13.1 Steun en hulp van mantelzorg 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 15 Onzelfstandig wonen 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 15.1 Tijdelijk verblijf 15.2 Langdurig verblijf 16. Mantelzorg-ondersteuning 16.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 16.2 Tijdelijk ontlasting 16.4 Verlichting van zorgtaken 16.5 Financiële ontlasting 16.6 Ontheffing van inkomensverwerving 32

33 10. Behoefteprofiel mantelzorgers Behoeften van mantelzorgers 1. Informatie en voorlichting 1. Informatie en voorlichting 3. Participatie 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Belangenbehartiging 4. Specifieke preventie 4.5 Bemoeizorg 7. Financiële/ administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 16. Mantelzorgondersteuning 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning 16.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 16.2 Tijdelijk ontlasting 16.3 Verlichting van zorgtaken 16.4 Financiële ontlasting 16.5 Ontheffing van inkomensverwerving 33

34 11. Behoefteprofiel van vrijwilligers Behoeften van vrijwilligers 17. Ondersteuning van vrijwilligers(werk) 17.1 Ondersteuning en coördinatie 17.2 Faciliteren 17.3 Subsidie onkostenvergoeding 17.4 Vrijstelling betaald werken 34

35 Deel 2 Prevalentie van kwetsbare groepen In onderstaand schema worden de bekende kengetallen met hun bron vermeld. Doelgroep % per Met lichamelijke beperking 12, Met ernstige lichamelijke beperking 3,1 310 volgens OESO-indicator Lichamelijke beperking licht 13, Lichamelijke beperking Matig 6,5 650 Lichamelijke beperking Ernstig 3,4 340 Bron Sociaal Rapport Brabant, 2004 Rapportage Gehandicapten 2002 SCP Chronisch zieken 9,4 940 Sociaal Rapport Brabant, met lichamelijke (langdurige) beperkingen jaar met beperkingen 33, jaar met beperkingen met beperkingen jaar met lichamelijk (langdurige) ernstige beperkingen jaar met lichamelijk (langdurige) ernstige beperkingen met lichamelijk (langdurige) ernstige beperkingen jaar ernstig belemmerd door 0 chronische ziekte of beperking 75+ ernstig belemmerd door chronische ziekte of 25 beperking Verstandelijke beperking 0,64 64 Verstandelijke beperking 0,31 31 Licht: IQ: Verstandelijke beperking Zwaar: IQ: lager dan 35 0,33 33 Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen SCP, 2004 Sociaal Rapport Brabant, 2004 Ambulante chronisch psychiatrische patiënten 0,316 31,6 SGBO: Thuisbasis voor kwetsbare burgers: de gemeente. December 2004 Ernstig psychische en/of maatschappelijke beperkingen Dak- en thuislozen 0, Zwerfjongeren 0, Alcoholverslaafden 2, ,5 Harddrugsverslaafden 0, SGBO: Thuisbasis voor kwetsbare burgers: de gemeente. December met depressie jaar 11, jaar 13, jaar 19 Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen SCP,

36 55+ met cognitieve beperking % Lichte cognitieve beperking 8,9 Ernstige cognitieve beperking 2, jaar 3, jaar 6, jaar 20,9 Dementie % 40-44jr 0, jr 0, jr 0, jr 0, jr jr 1, jr 2, jr 6, jr 15, jr 27, jr 36,1 95+jr 42,6 Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen SCP, 2004 Alzheimer Nederland, 2000 (gebaseerd op ERGO-onderzoek) 36

37 Deel 3: Gebiedsschetsen In dit deel maken we de match tussen gewenste functies op de verschillende gebiedsniveau s en behoeften van kwetsbare groepen, vanuit het perspectief van de kwetsbare groepen zelf. De overall-schets laat zien op welke afstand de kwetsbare groepen het aanbod willen hebben, om zelfstandig te kunnen leven. De nummering van de behoeftecategorieën en subcategorieën correspondeert met de nummers uit de tabel in paragraaf 1.1.Deel 1. Als in de schets is aangegeven dat voor een bepaalde groep op een laag geografisch gebiedsniveau aanbod moet komen, dan komt de kleur van die groep alleen terug op een hoger geografisch gebiedsniveau als de wijze waarop inhoud wordt gegeven aan de functie op dat schaalniveau anders is. Kwetsbare groepen Iedere groep heeft een eigen kleuraanduiding. Komt de kleur voor in een van de hokjes in de schetsen, dan betekent dat dat op dat gebiedsniveau aanbod voor deze doelgroep wenselijk is. 1. Jeugd en jongeren 2. Burgers met een fysieke en/of zintuiglijke beperking en chronische ziekten 3. Burgers met een verstandelijke beperking 4. Burgers met psychische/psychiatrische problematiek 5. Burgers met maatschappelijke problematiek 6. Kwetsbare vrouwen, vrouwen die behoren tot de doelgroep van de vrouwenopvang 7. Hulpbehoevende ouderen 8. Mensen met dementie Verdere toelichting * 8.3: Toeleiding is mogelijk vanuit thuis via telefonie en ICT en/of op gemeentelijk niveau: in de vorm van het bezoeken van een fysieke locatie ** 8.4, 8.5 en 8.6: Indicatie kan middels huisbezoek of op gemeentelijk niveau: het bezoeken van indicatiestellingsbureau *** 8.7 en 8.6: Thuis: opstellen gewenst begeleidings-/zorgplan, gemeentelijk niveau: backoffice-uitvoering **** 15.1 en 15.2 Of beantwoording van deze behoefte ook gewenst is op elk wijk/dorpsniveau is afhankelijk van populatiegrootte van een wijk of dorp en de fysieke afstand tot bestaande locaties t.o.v. de betreffende wijk of het dorp. 37

38 1. Informatie en voorlichting 2. Samen leven in de wijk 3. Participatie 4. Specifieke preventie 1.1 Informatie en voorlichting 1.2 Meldpunt 2.1 Versterken van de civil society 2.2 Vergroten van de sociale leefbaarheid en veiligheid(sgevoel) in buurten en wijken 3.1 Educatie en scholing (niet regulier) 3.2 Ontmoeting 3.3 Lotgenotencontact 3.4 Ontspanning 3.5 Sociale dagopvang 3.6 Sociale dagopvang en toezicht 3.7 Belangenbehartiging 3.8 Burgerparticipatie en beleidsontwikkeling 3.9 Antidiscriminatie 3.10 Aangepast werk/werkbegeleiding 3.11 Voor- en naschoolse opvang 3.12 Kinderopvang gedurende deelname aan re-integratie- /inburgeringtraject en/of begeleid (zelfstandig) wonen 4.1 Voorkomen en signalering van opvoedingsproblemen 4.2 Kortdurende opvoedingsondersteuning 4.3 Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) 4.4 Collectieve preventie OGGZ 4.5 Bemoeizorg THUIS BUURT WIJK GEMEENTE SUBREGIO REGIO

39 5. Begeleiden OGGZdoelgroepen 6. Wonen 7. Financiële/administratieve hulpverlening 8. Het verkrijgen van voorzieningen op maat 9. Mobiliteit 5 Bereiken en begeleiden van OGGZ-doelgroepen 6.1 Zelfstandig wonen in levensloopbestendige woning of in woonzorgwoningen 6.2 Aangepaste woonomgeving 6.3 Fysieke woningaanpassing 6.4 Veiligheidstechniek in de woning 6.5 (Verpleeg-) hulpmiddelen 6.6 Aangepaste woonvorm 7.1 Adviserende en administratieve hulpverlening 7.2 Financiële tegemoetkoming 7.3 Inkomensondersteuning 7.4 Financiële hulpverlening 8.1 Consultatie en advies 8.2 Bemiddeling 8.3 Toeleiding tot de Wmo/AWBZ/Jeugdzorgvoorzieni ngen/ Inkomensonder-steunende voorzieningen* 8.4 Indicatie en toewijzing van individuele Wmovoorzieningen** 8.5 Indicatie van toewijzing van AWBZ-functies** 8.6 Indicatie voor verkrijgen van materiële/financiële hulp** 8.7 Regie en coördinatie*** 8.8 Cliënt(-systeem)ondersteuning*** 9.1 Openbaar vervoer 9.2 Individuele vervoers- verplaatsingshulpmiddelen THUIS BUURT WIJK GEMEENTE SUBREGIO REGIO

40 10. Service 11. Voeding 9.3 Aangepast vervoer buitenshuis 9.4 Toegankelijkheid van openbare ruimten en gebouwen 10.1 Haal- en breng servicediensten 10.2 Servicediensten thuis 10.3 Overige servicediensten 11.1 Ondersteuning bij bereiding van de maaltijd 11.2 Maaltijdlevering thuis 11.3 Eetpunt 12. Screening, 12.1 Screening en diagnostiek diagno- stiek en 12.2 Behandeling behandeling 12.3 Crisisinterventie 13. Mantelzorgondersteuning 13.1 Begeleiding en ondersteuning van mantelzorg 13.2 Tijdelijk ontlasten van de mantelzorger 13.3 Verlichting van zorgtaken THUIS BUURT WIJK GEMEENTE SUBREGIO REGIO Zorg en thuis wonen 15.Onzelfstandig wonen 14.1 Ondersteunende begeleiding 14.2 Huishoudelijke hulp 14.3 Persoonlijke verzorging 14.4 Verpleging 14.5 Activerende begeleiding (dagstructurering en activering) 14.6 Begeleid wonen 15.1 Tijdelijk verblijf**** 15.2 Langdurig verblijf**** 40

41 Deel 4 : Van schetsen naar implementatie 4.1. Projectorganisatie De schets uit deel 3 kunnen ingezet worden op initiatief van: Een gemeente. Een samenwerkingsverband van gemeenten in een regio. Doelgroepvertegenwoordigers en belangenbehartigerorganisaties. Aanbieder(s) van zorg en/of welzijn in een gemeente of regio. Alle partijen gezamenlijk. Het verdient aanbeveling om een projectorganisatie op te zetten gericht op het Wmo-proof maken van een gebied voor alle kwetsbare groepen. Welke partijen in de projectorganisatie betrokken kunnen/dienen te worden of een actieve rol kunnen/dienen te vervullen is afhankelijk van wie de initiatiefnemer c.q. opdrachtgever is. Bijvoorbeeld: Doelgroepvertegenwoordigers en belangenbehartigerorganisaties willen inzicht verkrijgen in hoeverre het bestaande aanbod c.q. antwoorden past/passen bij de vraag (zowel de aard van en/of mate van diversiteit in de antwoorden als de kwaliteit van de antwoorden) vanuit doelgroepen-/gebruikersperspectief om zodoende hun vraag naar beleidsmakers en aanbieders beter te kunnen onderbouwen. Zij zullen een andere voorkeur hebben over de samenstelling van de projectgroep als een gemeente of gemeenten de initiatiefnemer/opdrachtgever is/zijn. Veelal zal dan gekozen worden voor participatie van vragervertegenwoordiging én aanbieders van (informele) zorg en welzijn en van woningcorporaties. De Zorgverzekeraars met veel klanten in dat gebied en het Zorgkantoor worden ook vaak uitgenodigd om te participeren. Wanneer de aanbieder(s) de initiatiefnemer of opdrachtgever is (zijn) en het beoogd resultaat is zicht krijgen op welk aanbod op welk aanbiedingsniveau aangeboden zou kunnen worden, kan het zijn dat men volstaat met participatie van cliëntenvertegenwoordigers, eventueel aangevuld met doelgroepvertegenwoordigers en belangenbehartigerorganisaties 4.2. Projectorganisatie, taken en verantwoordelijkheden Het is aan te bevelen om de sturing neer te leggen bij een gemeentelijke stuurgroep Wmo, waar over het algemeen alle actoren uit de verschillende zorgsectoren (en wonen) in vertegenwoordigd zijn, een projectleider te benoemen en een werkgroep samen te stellen. Als er geen Wmo-stuurgroep is dan is een aparte stuurgroep wenselijk. In de stuurgroep participeren vertegenwoordigers van de participanten met mandaatbevoegdheid. Deze stuurgroep: Is verantwoordelijk voor de voortgang van het project. Geeft middels de projectleider sturing aan de uitvoering. Is verantwoordelijk voor de PR en communicatie. Besluit welke vervolgacties gestart dienen te worden. Legt vervolgafspraken, waarin participanten aangeven welke acties zij zullen gaan ondernemen om het bestaande aanbodpakket te verbeteren, vast in convenanten. Verzoekt aan de hand van de aanbevelingen uit het eindrapport organisaties, niet zijnde participanten, die een rol kunnen spelen in de gewenste veranderingen hieraan uitvoering te geven. 41