Xandra van Lipzig & Carla Fransen

Transcriptie

1 Xandra van Lipzig & Carla Fransen

2 APELDOORN ENERGIENEUTRAAL VAN HET AARDGAS AF OP NAAR EEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING DIE LEVERINGSZEKER, VEILIG EN BETAALBAAR IS 19/11/18

3 19/11/18

4 Ambitie Versnelling plus Versnelling plus is uitgewerkt in Uitvoeringsagenda Energietransitie gericht op uitvoering, pilots, innovatie Eind 2016: Kwartiermaker aangesteld. Plan van aanpak Wijk van de toekomst (december 2017), 4 pilot gebieden de Parken, de Maten, het dorp Loenen als pilots zijn benoemd. Kerschoten/De Naald (lopend vanaf 2012) Eén van de eerste stappen uit het plan is een warmtekansenkaart, die tevens de start vormt voor het transitievisie warmte. 19/11/18

5 Energiegebruik % 49% 12% 0% Gebouwde omgeving bruto gebruik Landbouw gebruik aardgas en elektriciteit Industrie e.d. bruto gebruik Mobiliteit bruto gebruik 6,7% Energieneutraal /11/18

6 Zonnepanelen gebouwde omgeving Zonnepanelen op zonneweides Ondiepe bodemenergie utiliteitsbouw Hout, houtskool en houtpellets Biomassaketels bedrijven Bijmenging biobrandstof Elektriciteit uit biogas RWZI Zon thermisch Windturbines Geothermie Warmte uit biomassa Waterkracht Niet-duurzame bronnen 63% Energiemix in 2030 Versnelling PLUS 30% energie besparen 9% 12% 4% 0% 1% 0% 1% 6% 1% 2% 1% 1%

7 Wat gebeurt in Apeldoorn op het gebied van energietransitie? Gemeente Apeldoorn Bedrijven Inwoners Institutionele partijen Gemeente gaat voorop Stimulering en handhaving Partners in hun kracht Lobby Voorbeeld-functie Verduurzaming vastgoed gemeente Vervoer Gemeente: (elektrische/hybride) auto s, scooter, fiets Openbare verlichting Inkoop Elektriciteit garanties van oorsprong Prestatieafspraken Woningcorporaties Ruimtelijke inpassing Zonne-energie (kansenlab, afwegingskader,pilots) Wind? Voorbereiding omgevingsvisie/plan Financiële instrumenten en rolneming Energiefonds Apeldoorn Financiering voor bedrijven, instellingen * Toezicht en handhaving EML-controles bij zwembaden, sauna s, grote scholen en kantoren Stimuleren en faciliteren EnergyCheckUp (VNO-NCW) Greendeal Zorg Koplopers MJA3 Energieke regio s Innovatie & Samenwerking Remenergie uit treinen H2 tankstation; LNG Contacten Remeha Contacten Kiwa Verduurzaming bedrijventerreinen BKA Zuid Bedrijventerrein Noord (OBAN) Verkenning Geothermie Verkening Power-to-Gas Onafhankelijk advies door Energiek Wonen * Energieregisseurs in de Wijk Energiecoaches (digitale) energieloket (via regio) Sociale innovatie Partnerschap met DeA Community based Virtual Powerplant in Loenen (Interreg) BLOEM (Beekbergen, Lieren, Oosterhuizen) Kerschoten/ De Naald Wijk van de Toekomst Warmtetransitie Meerdere pilot gebieden ism: DeA, Remeha Loenen (c-vvp) De Maten (gemeente)... Deelname GEA-tafels * Wijk de Toekomst Community of Practice (Loenen; etc/) EU Rijk City Deal Clean Tech * Green Deal Zorg * Provincie, G32, VNG Cleantech regio Werkgroep energie Regionale energiestrategie Cleantech icoon A1 Transform 2.0 Focus: financiering Wijkaanpak Deventer,Zwolle, Apeldoorn e.a. Connect055 in De Maten Renovatiesprong bestaande bouw met Woonconnect ism bedrijvenconsortia Stimuleringregeling collectieve investeringen woningvoorraad * Stimuleringregeling locale initiatieven * Tasforce Zonne-energie * Zon op daken voor bedrijven en collectieve projecten voor inwoners Pilots en kaderstelling grondgebonden zonneenergie Versie _v5 Communicatie Monitoring & Prestatiesturing

8 Opgave Apeldoorn Om doelstelling in 2050 te halen, per jaar gebouwen duurzaam verwarmt. Vanaf nu 9 woningen per werkbare dag verduurzamen. Ons uitgangspunt De eerstkomende 7 jaar zullen gasnetten worden vervangen indien de staat van onderhoud dat vraagt. 19/11/18

9 Plan van aanpak Opstellen warmtekansenkaart DNA van de wijk compleet maken Brede bewustwording in de wijk inzichtelijk maken wie allemaal een rol speelt en welke rol dan Inspiratie & ontwerp op maat om te komen tot een warmteplan voor de wijk Opstellen van een realisatieplan Doorlooptijd 2,5 tot 3 jaar om tot lange termijnplan te komen De daadwerkelijke realisatie is qua planning, aanpak en rollen afhankelijk van het warmteplan in de wijk 19/11/18

10 Keuze wijken Het dorp Loenen goed georganiseerd, veel energie bespaard en duurzame opwek gerealiseerd Aanjager Loenen Energie Neutraal en haar revolverend fonds. richt op versnelde en verdergaande professionalisering van de energietransitie Plan voor het inventariseren van de opties voor Loenens lange termijn warmtevoorziening De Parken onder leiding van dea en in samenwerking met Remeha (Power to Gas oplossing) een reeds lopende samenwerking. Veel monumentale panden waarbij verduurzaming een uitdaging is en de optie van een WKK interessant zou kunnen zijn. De Maten groot aantal huisaansluitingen, oftewel de grootste impact op de energiehuishouding als die wijk/buurt wordt aangepakt en met een actief buurtinitiatief De Energieke Maten en een energieregisseur. Dit buurtinitiatief wil aan de slag met een duurzame warmtekeuze voor haar wijk. Kerschoten (lopend vanaf 2012)

11 Tender met onderzoeksvraag Op welke wijze wordt voor gemeente Apeldoorn in de warmte- en koudevraag voorzien zodanig dat er zo snel mogelijk, tegen zo laag mogelijke (integrale) kosten voor gebruiker én maatschappij energieneutraliteit wordt bereikt? 12

12 Warmtekansenkaart Apeldoorn 17 oktober 2018

13 De warmtetransitie OPGAVE: Klimaatneutraal verwarmen van woningen OPTIES Collectieve technieken Individuele technieken Warmtenet gevoed met bijv. geothermie, restwarmte, oppervlaktewater Bijv. elektrische warmtepomp, biomassa-pelletketel of HR-ketel op groengas TRANSITIEVISIE WARMTE (2021): Welke wijken gaan voor 2030 van het aardgas af? En welke alternatieve opties zijn er voor die wijken? 14

14 Vier scenario s Basisscenario: Schilisolatie minimaal label-c Technieken: Elektrische warmtepomp Groengas/synthetisch gas HR-ketel hybride warmtepomp Micro-WKK (stirling) Collectieve warmte Lokale restwarmte Geothermie Wijk-WKK Vaste biomassacentrale WKO Biomassa Cv-ketel (individueel) Variant 1: Geen geothermie Opties gelijk aan basisscenario m.u.v. geothermie Variant 2: Schilisolatie naar minimaal label-b Warmte-opties gelijk aan basisscenario Variant 3: Waterstof Opties gelijk aan basisscenario Waterstof (onbeperkt) i.p.v. Groengas/synthetisch gas Extra kosten investeringen en aanpassing gasnet 15

15 Wat zeggen de uitkomsten? De berekeningen laten zien wat de beste optie is als naar de laagste totale kosten voor de maatschappij wordt gekeken. Het geeft niet de uitkomst die het beste is voor één individu, corporatie of bedrijf. De uitkomsten bieden aanknopingspunten voor de discussie met stakeholders, ze laten de kansen zien en geven een indicatie van de afwegingen die gemaakt moeten worden Dit betekent: De uitkomsten zijn richtinggevend, niet maatgevend; De uitkomsten zijn niet absoluut of zwart/wit; afwijkingen zijn altijd mogelijk; De uitkomsten zijn geldig met de kennis, wetten en regels van nu. 17 juni

16 Overzicht resultaten Basis scenario Variant 1: geen geothermie Variant 2: schillabel B Variant 3: waterstof 17

17 Overzicht resultaten Ruimtebeslag energievraag Windmolen s equivalente n Geothermieputten Basis scenario Schillabel-C Variant 1 Geen geothermie Variant 2 Extra isolatie B Variant 3 Waterstof

18 Basis scenario Veel elektrische warmtepompen Warmtenet o.b.v. geothermie Hoog energieverbruik (32 windmolen equivalenten, 12 geothermieputten) 19

19 Buurtanalyse: voorbeeld Loenen Veel data alleen voorbeeld Goedkoopste: groen gas techniek Tweede optie: elektrische warmtepomp. Voorkeursoptie uit berekeningen: elektrische warmtepomp. Oorzaak: toewijzen groen gas op kosten optimale manier. 20

20 Zekerheid eindresultaat Kostenverschil tussen de goedkoopste optie en de op-één-na goedkoopste optie Voorkeurstechniek in basis scenario Tweede keuze in basis scenario 21

21 DUURZAME WARMTEVOORZIENING WIJK VAN DE TOEKOMST NA DE WARMTEKANSEN KAART! 19/11/18

22 Vervolgtraject Rapport CE Delft openbaar voor publiek * Ervaringen pilotwijken in samenwerking met bewoners als input voor stellen kaders ten behoeve van de transitievisie warmte Plan van Aanpak om te komen tot transitievisie warmte. Organisatie Vervolgonderzoeken technieken Proces naar Beleidskeuzes Zeggenschap Verdeling beschikbare gas Bronnenstrategie, Rol Waterstof Financiering Belangrijk In contact zijn met Management, Bestuur en Raad Bewoners en belanghebbenden betrekken Overzichtelijke stappen zetten 19/11/18

23 Stuurgroep VSW- Waterschap -Alliander Huurdersbelang- dea (bewoners) Gemeente Kerngroep Bestuurlijke opdrachtgever Coordineerend Opdrachtgever/opdrachtnemers overleg opdrachtgever Projectleider Communicatie/ Participatie Data/Planning Techniek Financien Ondersteuning C-VPP Loenen De Parken Energiecooperatie DeA De Maten Gebiedsmanager Gemeente Kerschoten Gemeentelijke projectleider (vacant) Wijk X Bedrijventerreinen Projectleider gemeente C-VVP Albert van Dam Dieuwke de Boer Marjolein Tillema Regisseur per 1 maart 2019 Han Meurs Eerbeek/Loenen Ultradiepe geothermie RES Omgevingsvisie Prov. Gelderland Cleantech Regio Gemeente Versie 14 nov 2018, 19/11/18 19/11/18 24

24 De Maten: complexiteit wijkaanpak 19/11/18

25 Transitie visie Warmte (versie ) 31-dec-21 Verdieping technische vraagstukken nu Voorbereiding gesprek met inwoners en Medio 2019 raad Start gesprek met de inwoners Medio 2019 December 2019 Ontwerp transitie visie Apeldoorn Bron/ wijk/ voor of na 2030 medio 2020 Toetsen in formele inspraak formele traject naar raad afgerond Medio 2021 Op nemen in omgevingsvisie ntb 19/11/18

26 duurzame energievoorziening leveringszeker, veilig en betaalbaar Bovenstroom inwoners huishoudens TerraJoule u r g e n t i e Intentie overeenkomst PvA Loslaten Gesprek met de bewoners Kaders Niet weten Techniek modelen & onderzoek Dynamiek Koers Creatie Visie Realistie Het nieuwe begin Onderstroom

27 Waar staat u nu? Sluit u ogen, ga even naar de situatie bij u thuis. Waar staat u als, bewoner? En ga hier staan. X staat bij Niet weten. Als iedereen bij het nieuwe begin staat, dan, leef je in in jje buren, waar staan zij? Hoe voelt het om daar te staan? Wat wilt u mee geven aan de gemeente, bovenstroom Kunt u hen een concrete opdracht meegeven? Waar past dat bij? De meeste zijn expert? Wat betekent dit voor uw rol als expert? Waar gaat u meer aandacht aan besteden. 19/11/18