14 KM. wandelen. Rondje Amstelmeer. Wandelen langs moeraseilandjes en natuurvriendelijke oevers

Transcriptie

1 14 KM wandelen Rondje Amstelmeer Wandelen langs moeraseilandjes en

2 Normerdijk W A D D N Z Woudpolder N99 B A L G Z A N D N99 21 A M S T 6 De Verzakking L D I Amsteldiepdijk P 31 Start 13 wandelroute Lutjestrand Dam Rijksstraatweg Westerland WIRINGN De Haukus 1 10 Stoomweg N249 Van wijcksvaart L a g e O u d e Ve e r Van 20 wijcksluis Veerweg 50 5 Amsteldijk A M S T L M R 17 N244 Slootweg Slootvaart ANNA PAULOWNA- Lotmeer 4 LNH Kruisweg een kilometer Zwinweg POLDR Waardkanaal 63 3 Ulkesluis 2 Amstelmeerweg WIRINGRMRPOLDR Lengte: 14 km Start/eindpunt: Lutjestrand, Lutjeweg in Westerland Bereikbaarheid: Parkeerplaatsen vindt u bij Lutjestrand, en de Van wijcksluis in Anna Paulowna. Bus 658 stopt ook bij deze twee locaties. ten & drinken: In De Haukes, bij de Van wijcksluis en bij Lutjestrand (seizoensgebonden). Bijzonderheden: honden op delen van de route niet toegestaan. Routebeschrijving Deze wandelroute loopt met de klok mee rondom het Amstelmeer. Volg de knooppunten (KP) van Wandelnetwerk Noord-Holland.

3 en rondje Amstelmeer is méér dan de moeite waard. Het gebied is ideaal om uit te waaien en voor een leuke wandeling. Maar ook voor een dagje genieten van de zon en voor natuurliefhebbers is het Amstelmeer in de kop van Noord-Holland een unieke stek. Voor mensen die van wandelen, fietsen en varen houden, biedt het Amstelmeer een geweldige natuurbeleving. Kijkpunten en wandeling Het Amstelmeer is ontstaan door de aanleg van de Amsteldiepdijk. De aanleg in 1924 van deze 2,5 kilometer lange dijk tussen Noord-Holland en het vroegere eiland Wieringen was de eerste stap tot de afsluiting van de Zuiderzee. Het meer vormt nu een zoetwaterbuffer voor onder andere de landbouw in de Wieringermeer. Vanaf Lutjestrand loopt u met het meer aan uw rechterzijde naar De Haukes, tot KP 10. De Haukes 1 Vóór 1924, toen Wieringen nog een eiland was, was De Haukes een aanmeerplek voor de veerboot die de stoomlijn Schagen-Wieringen compleet maakte. Ook de postboot meerde aan in De Haukes. Het gelijknamige café in de Haukeshaven herinnert daar nog aan. De Haukes is nu een jachthaven met jachtwerf voor watersporters op het Amstelmeer. Via het water is het Amstelmeer op verschillende manieren te bereiken. Schippers die vanuit de Wieringermeer het Amstelmeer willen bevaren, moeten eerst door een sluis. De schutsluis in de havenmonding van de Haukes, schut boten wel vier meter omhoog! Aan het meer ligt bij Westerland het Lutjestrand, waar zomers veel mensen zonnen, zwemmen, surfen en kitesurfen. Vlakbij het Lutjestrand ligt het hoogste punt van Wieringen. Dat is een keileembult uit de ijstijd die 13 meter boven NAP ligt. Vanaf dit punt heeft u een schitterend uitzicht over de wijde omgeving. Bij helder weer zijn Den Helder en Texel duidelijk zien! Vanaf KP 10 loopt u door tot aan KP 63 bij de Ulkesluis. Halverwege komt u langs de Vooroevers. Vooroevers 2 De Amstelmeerdijk begrenst de zuidoostoever van het Amstelmeer met de Wieringermeerpolder. De dijk maakt onderdeel uit van het Hollands Kustpad. Deze doorgaande wandelroute passeert hier de Noordboog. Dit is een ecologische verbinding tussen de kusten van het IJsselmeer, de Waddenzee en de Noordzee. De Amstelmeerdijk is versterkt en opgehoogd. Aan de voet zijn, net als langs de Amsteldijk, moerasachtige vooroevers aangelegd die bijdragen aan de kwaliteit van de Noordboog én die tevens als golfbreker dienen. De Amstelmeerdijk is met de aanleg beter bestand tegen hoge waterstanden en harde wind. In het Amstelmeer zijn ook beroepsvissers actief. De vooroevers beperken hun visgebied. Daar staat tegenover dat de vooroevers als paaigebied zorgen voor een betere visstand. Het ondiepe water trekt watervogels als grondeleenden, duikeenden

4 en vogels zoals de lepelaar aan. Op de oevers groeien riet, liesgras, oeverzegge, biezen en lisdodden. Dode planten vormen een mooie onderlaag voor nestbouw. Op droge stukken komen struikjes. en walhalla voor de blauwborst en de sprinkhaanzanger. Ulkesluis 3 Op de grens van het Amstelmeer met het Waardkanaal ligt de Ulkesluis. Over de sluis ligt een brug. Voor de recreatievaart zijn een passantensteiger en een ligweide aangelegd. Het Waardkanaal is rijk aan natuur. De dijk van het kanaal is verzwaard en tegelijkertijd zijn faunatunnels en eilandjes voor dieren aangelegd. Als ecologische verbinding is het een oase voor libellen, de rugstreeppad, de groene kikker, de kleine watersalamander, het bruin zandoogje, de kleine karekiet, de haas, de meervleermuis en de waterspitsmuis. Zelfs de otter zou zich hier thuis voelen! Het Noord-Hollandpad, een gemarkeerde lange afstandswandelroute van circa 200 kilometer door Noord-Holland, verlaat bij de Ulkesluis de Amstelmeerdijk en gaat verder langs het Waardkanaal. Na KP 63 loopt u verder langs het Amstelmeer, naar KP 50. Als eerste passeert u aan de linkerkant het Lotmeer. Amsteldijk 4 Op de Amsteldijk is vlakbij het gemaal Oosthoek een vogelkijkpost geplaatst. De dijk geeft uitzicht op de nieuwe vooroevers in het Amstelmeer. Aan de zuidwestkant van de dijk ligt de Oostpolder. De Amsteldijk is in 2007 versterkt waarbij de natuurstenen bekleding is vervangen door betonelementen. De vrijgekomen stenen zijn hergebruikt als oeverbescherming op diverse plekken in het Amstelmeer, zoals voor de vooroevers. Deze oevers dienen als golfbreker voor de dijk én als rustplek voor dieren. Het ondiepe water aan de voet van de dijk is ideaal voor paaiende vissen. Voor de aanleg van een aantal vooroevers is gebruik gemaakt van vrijgekomen grond uit de Oostpolder. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft hier 2,5 hectare extra ruimte voor water gegraven door verbreding van de sloot. De toevoer naar het gemaal is verbeterd en er is nu bij droogte voldoende water beschikbaar voor de landbouw. De 100 meter brede sloot is ook geschikt voor wateropvang bij extreme regenbuien. Bij KP 50 liggen rechts in het meer de Moeraseilanden die een natuurlijke bescherming van dijken vormen. Vervolg de route naar KP 20. Moeraseilanden 5 In het Amstelmeer liggen van oudsher moeras eilanden. Tussen de vaargeul van het Balgzandkanaal en de Amsteldijk zijn nieuwe moeraseilanden aangelegd. Moeraseilanden breken golfslag en vormen daarmee een natuurlijke bescherming van de dijken. Bovendien dragen zij bij aan de balans tussen afslag en aangroei van het land van de Verzakking. De moeraseilanden versterken de aantrekkelijkheid van het Amstelmeer dat van zichzelf diep is en steile oevers kent. Naast meer variatie in dier- en plantsoorten heeft het grotere riet- en moerasgebied een zuiverende werking op het water. In het rietland komen zeldzame vogelsoorten voor als het baardmannetje en de blauwborst. In de moeraseilanden vinden de dieren rust en bescherming tegen watersporters en roofdieren zoals de vos. De route gaat verder langs KP 20 en 21. Bij KP 21 gaat u rechtsaf de Amsteldiepdijk op, vlak voor de brug de N99 oversteken. Aan het begin van de dijk heeft u prachtig zicht op de Verzakking. Links vindt u een kijkscherm met uitzicht over het Wad.

5 De Verzakking 6 Vanaf de Amsteldiepdijk ziet u in het zuiden het Amstelmeer met aan het begin een stuk moeras, genaamd De Verzakking. Bij de aanleg van de Amsteldiepdijk zakte de dijk weg in het veen. Ten zuiden van de dijk kwam het veen hierdoor omhoog, vandaar de naam de Verzakking. Dit gebied vormt een uniek brak overgangsgebied tussen de zoute Waddenzee en het zoete Amstelmeer. De Verzakking is voor een groot aantal vogelsoorten van belang als broed-, rust- en foerageergebied. Veel amfibieën en vissen, zoals de snoek en driedoornige stekelbaars, paaien en eten hier. r groeien zeldzame plantensoorten die profiteren van de kwel van brakwater. In 2007 is de Verzakking versterkt zodat er meer riet, wateren oeverplanten kunnen groeien. Dit is ook gunstig voor de waterkwaliteit: riet heeft een zuiverende werking. De geleidelijke overgang tussen land en water is blijvend hersteld. De dieren kunnen zich hierdoor makkelijker verplaatsen. Ten noorden van de Balgzanddijk ligt Balgzand een onderdeel van de Waddenzee. Het is een belangrijk broedgebied voor de kluut, visdief, lepelaar en verschillende soorten meeuwen. Het hele jaar maken vogels gebruik van de schorren om te overtijen bij hoogwater. Vanaf de Verzakking gaat de route verder over de Amsteldiepdijk, weer terug naar het beginpunt. Uitgave van: Stichting Landschap Noord-Holland Tel , info@landschapnoordholland.nl landschapnoordholland.nl/wandelen Foto s: K. Scharringa, K. Leek, R. van Wijk, M. Schaefer, H. van Bruggen, J. Rijnders, WGM Doorn-Meyne.