Indicatief investeringsplan Elektriciteit

Transcriptie

1 Indicatief investeringsplan Elektriciteit

2 Inhoud 1 Inleiding Wettelijke context Algemene principes Structuur investeringsplan 3 2 Basisprincipes van het investeringsbeleid Onze visie op netbeheer Grondslagen van het investeringsbeleid Best practice Risk Based Asset Management Beleidsbenadering Beleidsbenadering voor de integratie van decentrale productie, warmtepompen en elektrische voertuigen Toekomstverwachtingen decentrale productie, warmtepompen en elektrische voertuigen en raming van de capaciteitsbehoeften Toekomstvisie: Transitie naar slimme netten Faciliteren van de markt in het kader van flexproducten Masterplan Wind Beleidsbenadering decentrale productie kleiner of gelijk aan 10 kva Beleidsbenadering cabines (K.B. van 4 december 2012) Energie-efficiëntie van de elektriciteitsinfrastructuur 12 3 Gegevenstabel 14 4 Belangrijke investeringen in netten Vervangingsinvesteringen in onderstations Opel Haven van Antwerpen Distribution automation Ruggengraatinvesteringen 17 5 Knelpuntdossiers Definitie Oude knelpunten Masterplan Wind regio Genk Zuid Windcluster Tongeren/Riemst Congestie in de kustregio Koekhoven Geetbets Nieuwe knelpunten Kristalpark Lommel Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest 17/08/2016

3 1 Inleiding 1.1 Wettelijke context Op grond van artikel van het Energiedecreet van 8 mei 2009 stelt iedere netbeheerder jaarlijks een indicatief investeringsplan op voor het net dat hij beheert. Het investeringsplan bestrijkt een periode van drie jaar en wordt jaarlijks ter goedkeuring voorgelegd aan de VREG. Het investeringsplan bevat: 1 een gedetailleerde raming van de capaciteitsbehoeften van het net in kwestie, met aanduiding van de onderliggende hypothesen; 2 het investeringsprogramma inzake vernieuwing en uitbreiding van het net dat de netbeheerder zal uitvoeren om aan de behoeften te voldoen; 3 een overzicht en toelichting over de in het afgelopen jaar uitgevoerde investeringen; 4 de toekomstverwachtingen in verband met decentrale productie. Als gevolg van de goedkeuring van het investeringsplan door de VREG wordt het hierna volgende investeringsplan gepubliceerd. 1.2 Algemene principes Als Vlaams multi-utilitybedrijf, met sterke lokale verankering is het onze missie te zorgen voor veilige en betrouwbare nutsvoorzieningen aan de beste voorwaarden. Sinds 2012 loopt bij Infrax het programma Excellent. Daarmee willen we een duurzaam bedrijf creëren dat in staat is om toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden. Daarom leggen we de focus op continue verbetering. Alle lagen binnen de organisatie ontwikkelen de reflex om telkens na te gaan hoe we verder kunnen verbeteren en hoe we nog efficiënter kunnen werken. Dit alles moet ertoe leiden dat Infrax de best mogelijke dienstverlening kan bieden aan de best mogelijke prijs. Met Excellent willen we ons bovendien sterker profileren als marktleider die zich kan meten met de beste distributienetbeheerders in Europa. Dit alles vertaalt zich ook naar de manier waarop we onze distributienetten verder willen uitbouwen. 1.3 Structuur investeringsplan Dit investeringsplan heeft tot doel het investeringsbeleid van Infrax toe te lichten. In hoofdstuk 2 worden de basisprincipes van het investeringsbeleid beschreven. Naast een samenvatting van de kencijfers van de netten van Infrax (hoofdstuk 3) wordt er ook een beknopt overzicht gegeven van belangrijke investeringsprogramma s (hoofdstuk 4) voor de komende jaren. Tot slot wordt aan de hand van gedetecteerde knelpunten ingegaan op lange termijn investeringen in hoofdstuk Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

4 2 Basisprincipes van het investeringsbeleid 2.1 Onze visie op netbeheer Grondslagen van het investeringsbeleid Het investeringsbeleid van Infrax is gebaseerd op drie grondslagen: veiligheid, betrouwbaarheid en kostenefficiëntie. De eerste en zeer belangrijke grondslag is veiligheid. De veiligheid van het personeel, de aannemers én de burgers primeert. Op gestructureerde wijze worden veiligheidsrisico s geïdentificeerd, geïnventariseerd en geanalyseerd. Maatregelen om het niveau van de veiligheidsrisico s te reduceren worden vastgelegd. Rekening houdend met de effectiviteit van elke maatregel worden maatregelen geselecteerd en goedgekeurd. Door middel van een concrete beschrijving en afspraken wordt de geselecteerde maatregel uitgevoerd. Tijdens de uitvoering is er een opvolging van de kosten, uitvoeringswijze en timing. Na de uitvoering wordt geëvalueerd of de maatregelen effectief aan de reductie van de risico s hebben bijgedragen. De tweede grondslag is betrouwbaarheid. Infrax streeft naar de uitbouw van betrouwbare netten rekening houdend met de eigenheid van het net en de evolutie van het netgebruik. Op basis van betrouwbaarheidsindicatoren worden acties gedefinieerd en bestudeerd. Rekening houdend met de effectiviteit van elke actie worden maatregelen geselecteerd, goedgekeurd en uitgevoerd. Tijdens de uitvoering is er een opvolging van de kosten, uitvoeringswijze en timing. Het effect van de uitgevoerde actie wordt aan de hand van de betrouwbaarheidsindicatoren opgevolgd en geëvalueerd. Een voorbeeld hiervan wordt toegelicht in het hoofdstuk Belangrijke investeringen in netten distribution automation. De derde grondslag is kostenefficiëntie. Deze grondslag zit intrinsiek verweven in alle processen die doorlopen worden bij het nemen van investeringsbeslissingen. Zoals blijkt uit de toelichting bij de voorgaande grondslagen wordt er steeds rekening gehouden met de effectiviteit van maatregelen. Hierbij wordt de hoeveelheid resultaat afgezet tegen de hoeveelheid kosten. De veroorzaakte kosten worden tijdens de uitvoering opgevolgd en vergeleken met de geraamde kosten. Infrax zoekt een evenwicht tussen de 3 grondslagen bij het formuleren van investeringsprogramma s en maakt daarbij gebruik van de principes van Risk based Asset Management Best practice Risk Based Asset Management Om ervoor te zorgen dat enkel de juiste investeringen en werkzaamheden in de netten gebeuren heeft Infrax een risk based asset management proces geïmplementeerd. Risk Based Asset Management zorgt voor een optimale balans tussen de bedrijfsdoelstellingen en daarmee tussen de belangen van alle stakeholders op korte en lange termijn. Deze methodiek is conform de filosofie van de Britse PAS-55, de ISO 5500X en compatibel met de filosofie van de ISO 9001: Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

5 Risk Based Asset Management omvat de volgende stappen: 1. Risico-inventarisatie en analyse: identificeren, inventariseren en analyseren van risico s die de bedrijfsdoelstellingen (kunnen) bedreigen, inclusief bepaling van het risiconiveau op basis van het daartoe opgestelde beoordelingskader. 2. Ontwikkeling van alternatieve oplossingen: bepalen van mogelijke maatregelen om het niveau van de gevonden risico s te reduceren. 3. Keuze en goedkeuring: het selecteren van een optimale combinatie van maatregelen op basis van hun effectiviteit, die aan de hand van de bedrijfsdoelstellingen wordt beoordeeld met gebruikmaking van portfolio-optimalisatie. 4. Implementatie en programmamanagement: het uitvoeren van de geselecteerde maatregelen door middel van concrete beschrijving, afspraak voor uitvoering aan de hand van SLA s (formele afspraken) met en opvolging van de service providers die de werkzaamheden uitvoeren. 5. Evaluatie: enerzijds wordt het werkprogramma tijdens de uitvoering opgevolgd naar kosten, uitvoeringswijze en timing, anderzijds wordt geëvalueerd of het uitvoeren van de maatregelen effectief aan de reductie van de risico s hebben bijgedragen. Op die manier worden de beschikbare middelen (budgetten) optimaal besteed en wordt rekening gehouden met de impact van diverse alternatieven op de verschillende bedrijfsdoelstellingen. De alternatieven die worden weerhouden of prioritair behandeld leveren de grootste bijdrage tot het realiseren van alle bedrijfsdoelstellingen. Door toepassing van de Risk Based Asset Management methodiek wordt niet alleen geoptimaliseerd over de verschillende bedrijfsdoelstellingen, maar wordt ook geoptimaliseerd over alle mogelijke maatregelen voor de instandhouding (onderhoud, herstelling, vervangingen) en uitbreiding van de netten. Deze maatregelen moeten immers allemaal dezelfde bedrijfsdoelstellingen helpen realiseren. Het gevaar van suboptimalisatie, zoals dat in andere organisatiesystemen bestaat, omdat het beleid van instandhouding van de bestaande netten enerzijds en planning en uitbreiding anderzijds niet op elkaar zijn afgestemd wordt op die manier bij Infrax vermeden Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

6 2.2 Beleidsbenadering Beleidsbenadering voor de integratie van decentrale productie, warmtepompen en elektrische voertuigen Periodiek worden de netten doorgerekend op basis van de geregistreerde afnames en injecties en de geregistreerde spanningsklachten. Hierdoor worden de netlocaties geïdentificeerd die versterkt moeten worden. Daarop worden netversterkingen gedefinieerd die vervolgens gebudgetteerd worden. Regelmatige planningsgesprekken met Elia laten toe noodzakelijke investeringen in de transport- en distributienetten op elkaar af te stemmen Toekomstverwachtingen decentrale productie, warmtepompen en elektrische voertuigen en raming van de capaciteitsbehoeften Infrax voerde een studie uit (GRINT: GRid Integratie van Nieuwe Technologieën) die onderzocht wat de effecten zijn van een gewijzigd afname- en/of injectiegedrag van de netgebruikers op de noodzakelijke investeringen in het distributienet. Dit gebeurde aan de hand van scenario s m.b.t. de evolutie in penetratiegraad van o.a. decentrale productie, elektrische voertuigen en airconditioning. Bovendien werden de effecten van niet-stochastisch afnamegedrag van netgebruikers (e.g. vraagsturing afhankelijk van het aanbod aan windenergie) op de gelijktijdigheid van de netbelasting onderzocht. Uit de studie blijkt onder andere dat de noodzakelijke investeringen sterk locatieafhankelijk zijn en afhankelijk van het tempo waarmee bovenstaande technologieën en marktprocessen zich zullen manifesteren in het elektriciteitsnet Toekomstvisie: Transitie naar slimme netten De visie van Infrax is dat de transitie naar slimme(re) netten gefaseerd zal verlopen, met steeds meer monitoring, lokale controle, en uiteindelijk ook een meer actieve rol voor de distributienetgebruiker. In deze transitie onderscheiden we volgende drie fases Optimaal gebruik maken van bestaande netinfrastructuur door monitoring en automatisatie Sinds enkele jaren investeert Infrax in bijkomende distributiemonitoring. Door de bewaking van de real-time nettoestand is het mogelijk om de resterende capaciteit van het net eerst optimaal te benutten, vooraleer over te moeten gaan naar netversterkingen. De betere kennis van de actuele belastingstoestand van het net laat Infrax toe om de onthaalcapaciteit ervan te maximaliseren. In een Distributie Management Systeem (DMS) gebeurt de bepaling van de belasting van de middenspanningskabels en het spanningsniveau op de toegangspunten op basis van een stateestimation (schatting). De afgaande feederstroom wordt hierbij verdeeld over de verschillende middenspanningscabines pro rata het synthetic load profile (SLP) van de betreffende transformator/klant. Tot voor de opkomst van decentrale productie was dit een relatief juiste benadering. Tegenwoordig is de afgaande feederstroom niet meer alleen maatgevend voor de belasting van de MS-kabels, maar moeten ook de actuele lokale injecties meegenomen worden in de berekening. Deze injecties zijn echter volatiel en kunnen moeilijk in een statische SLP-curve gemodelleerd worden Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

7 Om deze reden is Infrax enkele jaren geleden gestart met het uitrollen van een real-time monitoring systeem van de distributiecabines, zodat de werkelijke actuele nettoestand berekend kan worden op basis van ogenblikkelijke metingen. Momenteel is ongeveer de helft van de MS-cabines uitgerust met een telemonitoring device, en het is de bedoeling dit in de komende jaren verder uit te rollen. Deze devices communiceren via GPRS met het SCADA-DMS systeem over de ogenblikkelijke toestand (vermogen, stroom en spanning) van de transformator in de cabine. In geval van netstoringen wordt bovendien de informatie van de kortsluitverklikkers doorgegeven aan het DMS, zodat de exploitatiedienst snel naar de juiste locatie kan gestuurd worden door de dispatching Lokale controle van regelbare bronnen, verbruikers en assets afhankelijk van de lokale netparameters Door het stijgende aandeel decentrale productie (PV en wind), staat de spanningskwaliteit in bepaalde netten onder druk. Een slimme lokale controle van deze productie-eenheden kan bijdragen aan het verhogen van de onthaalcapaciteit van de bestaande netten. Momenteel gebeurt dit reeds voor grote decentrale productie units, waarvan actief vermogen P en reactief vermogen Q via telecontrole gestuurd kunnen worden teneinde de lokale spanning en netbelasting (in N-1 situaties) binnen de toelaatbare grenzen te houden. Op kleinere schaal werd dit ook reeds uitgevoerd in het project Meta-PV, waarin PV-omvormers op basis van lokale netparameters, de uitgewisselde P en Q volgens bepaalde karakteristieken stuurden om de onthaalcapaciteit te vergroten. De vermogenselektronische omvormers in batterijopslagsystemen en EV-laadpalen bieden gelijkaardige mogelijkheden voor een autonome lokale optimalisatie van het uitgewisselde actieve en reactieve vermogen met het net. Verder onderzocht Infrax reeds het potentieel van een regelbare distributietransformator (OLTC; On Load Tap Changer) als oplossing voor spanningsproblemen in LS-netten Optimalisatie van vermogensstromen binnen de technische beperkingen van het net, door toepassing van een dynamische nettoegang en maximale inzet van flexibiliteit Infrax beschouwt het als haar opdracht te zorgen voor een optimale aanleg en exploitatie van de netten tegen een zo laag mogelijke maatschappelijke kost. De netbeheerder kan daarbij gebruik maken van conventionele en nieuwe technologieën, afhankelijk van het technisch-economisch meest interessante alternatief. Infrax heeft uitgebreide simulaties uitgevoerd waarbij de impact van diverse ontwikkelingsscenario s met betrekking tot nieuwe technologieën op de elektriciteitsnetten werd berekend. Daarbij wordt zeer duidelijk aangetoond dat de netbeheerders binnen afzienbare termijn voor aanzienlijke investeringen zullen staan indien onbeperkte nettoegang (binnen het contractuele aansluitvermogen) voor alle netgebruikers op elk moment van de dag gegarandeerd moet kunnen worden. Door de toename van lasten en decentrale productie met een niet willekeurig karakter, zal de piekbelasting immers de hoogte ingaan en gelden de gelijktijdigheidsfactoren waarmee de huidige netten werden ontworpen niet meer. Uiteindelijk zullen er gedurende bepaalde periodes van de dag lokale congestie- en spanningsproblemen in de distributienetten optreden. Het alternatief voor de conventionele oplossing, i.e. een netversterking, is het inzetten van flexibiliteit om de vermogensstromen binnen de technische beperkingen van het net te optimaliseren. Flexibiliteit wordt gedefinieerd als de aanpasbaarheid van de vermogensuitwisseling met het net van lasten, opslag of productie door de grootte van het vermogen aan te passen of door de 7 19 Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

8 vermogensuitwisseling in de tijd te verschuiven als reactie op (prijs)signalen van de markt of netbeheerder. Infrax is ervan overtuigd dat het kostenefficiënter is om uit te gaan van een distributienet dat niet op de steeds hogere theoretische piek wordt gedimensioneerd, maar wel op basis van een gegarandeerde basisnettoegang en een flexibele nettoegang per aansluiting. De basisnettoegang is de limiet aan capaciteit die door de DNB ten allen tijde gegarandeerd moet zijn. Deze bepaalt dus de nominale capaciteit van de distributienetten, de zogenaamde basisinfrastructuur. Deze dient door de beleidsmakers bepaald te worden. De flexibele nettoegang kan, afhankelijk van de actuele beschikbare capaciteit van het lokale net, tijdelijk beperkt worden door de netbeheerder, volgens strikt bepaalde modaliteiten (aantal/duur/grootte van de beperkingen). Bovendien zal dit samenspel tussen flexibele netgebruikers en de netbeheerder volledig geautomatiseerd verlopen, zodat er geen enkel comfortverlies is. Dit vereist bidirectionele communicatie tussen netgebruiker en DNB, volgens een gestandaardiseerd protocol, hetgeen bijvoorbeeld via de slimme meter ketting geïmplementeerd zou kunnen worden Faciliteren van de markt in het kader van flexproducten Door het stijgend aandeel volatiele hernieuwbare energie (wind en PV) in de Belgische productiemix, wordt het een steeds grotere uitdaging om de ogenblikkelijke balans tussen vraag en aanbod te blijven garanderen. Op het transmissienet verdwijnen bovendien steeds meer energiecentrales omdat ze niet meer rendabel zijn. Daardoor kampt de transmissienetbeheerder (Elia) met een dreigend tekort aan productiemiddelen om de vraag te dekken en de balans te handhaven. Om dit op te vangen kan sinds enige tijd ook gebruik gemaakt worden van de aanwezige flexibiliteit in de distributienetten. De verwachting is dat er steeds meer middenspanningsklanten via een aggregator zullen deelnemen aan flexproducten SDR (Strategic Demand Reserves), R3DP (R3 Dynamic Profile) en R1. Daarnaast houden we er rekening mee dat, vanaf 2017, Elia bijkomende flex-producten zal lanceren. Infrax is als DNB betrokken partij en vandaar genoodzaakt om volgende processen op te zetten: Een flexregister bijhouden: een register dat alle nodige gegevens bevat om dit nieuwe marktmechanisme te faciliteren. Dataservices: flexproducten vragen een aangepaste metering en datamanagement. Een NFS (Network Flex Study): Verifiëren of de aangeboden flexibiliteit congestie- en/of spanningsproblemen veroorzaakt in de distributienetten. Bedrijfsvoering (congestiebeheer of actief netbeheer) Masterplan Wind Wind Infrax Naar aanleiding van de studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen werd een gedetailleerd zicht verworven op de investeringen die vereist zijn voor de aansluiting van het gedefinieerde potentieel. Infrax wenst de 2020-doelstellingen voor hernieuwbare energie te realiseren, zijnde de Vlaamse doelstelling voor de aansluiting van 1060 MW aan windenergie en de doelstelling van de provincie Limburg voor het CO2-neutraal maken van de provincie. Op basis hiervan werd door Infrax een Masterplan Wind opgesteld. Dit plan houdt in eerste instantie rekening met de groene gebieden (cfr. studie Onthaalcapaciteit ) en met de witte gebieden 8 19 Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

9 (aanvragen van windturbines in zones die niet gedetecteerd werden binnen de VITOpotentieelstudie maar toch zonder netuitbreiding aansluitbaar zijn op de dichtstbijzijnde MS-kabels). In principe worden er geen rode en oranje gebieden aangesloten vermits deze projecten de aansluiting van groene gebieden hypothekeren op vlak van budget en resources. De reeds aangevraagde dossiers vertonen een trend van 2 MW tot 2,3 MW per turbine. Het Masterplan Wind is gebaseerd op deze turbinevermogens en dit resulteert in onderstaande tabel. Vermogen (MW) Aansluiting/netversterking (km MS-net) Inter-Energa Iveg 38 5 Infrax West 12 3,5 PBE 2 2 TOTAAL ,5 Tabel 1:Potentieel aan windturbinevermogen op de netten van Infrax volgens masterplan Wind Bovenop deze volumes is er nog bijkomend potentieel binnen het Infrax-grondgebied op gronden van bestaande ELIA-klanten. We gaan ervan uit dat dit potentieel aangesloten wordt door Elia. Om de 2020-doelstelling te realiseren, wordt er een budget voorzien voor de realisatie van de aansluiting en de netversterkingen voor de projecten uit het Masterplan Wind. Infrax plant dit te realiseren tussen 2014 en Hiervoor worden de nodige budgetten voorzien. Wanneer echter het jaarbudget opgebruikt is, worden de laatst bijgekomen aanvragen verwezen naar het volgende boekjaar. Met het realiseren van de aansluiting van de groene en witte gebieden wordt minstens het dubbel bereikt van de Vlaamse doelstelling. Daarom geeft Infrax voorrang op vlak van budget en resources aan aanvragen binnen deze gebieden. De overige aanvragen worden afgewezen of, indien onderdeel van een grotere cluster, doorverwezen naar ELIA Windplan Limburg 2014 De actualisatie van het "Windplan Limburg", die in opdracht van het provinciebestuur werd uitgevoerd, toont aan dat er nog een potentieel is om 200 bijkomende windturbines te bouwen binnen de provincie Limburg. Sinds 2012 beschikt de provincie over een windplan. Dit plan werd opgesteld om specifieke gebieden aan te duiden die in aanmerking kwamen voor de inplanting van windmolenparken. Sindsdien is er veel veranderd. Het beleid inzake milieuvoorwaarden wijzigde en er verschenen verschillende publicaties over het ruimtelijke beleid rond de inplanting van windturbines. Ook de ruimtelijke/landschappelijke context waarbinnen de nieuwe windturbines geplaatst kunnen worden, verandert voortdurend. Vandaar de nood aan een actualisatie wat heeft geleid tot een nieuw Windplan Limburg 2014, gepubliceerd in oktober Het Windplan Limburg 2014 is een leidraad in het kader van de meest geschikte inplantingsplaatsen in Limburg voor grootschalige windturbines. Het plan houdt verder geen rekening met de aansluitkosten en de daaruit afgeleide gebieden zoals gedefinieerd in het Masterplan Wind. Infrax heeft daarom een studie uitgevoerd om de aansluitkosten voor elke windturbine in het nieuwe Windplan Limburg 2014 vast te leggen. Uit deze studie blijkt dat de aansluitkosten per turbine lager zijn dan euro/mw, waardoor alle windturbines in aanmerking komen (= groen gebied). Het Masterplan Wind werd door Infrax bijgestuurd op basis van deze nieuwe cijfers, wat resulteert in onderstaande tabel Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

10 Vermogen (MW) Aansluiting/netversterking (km MS-net) Inter-Energa Iveg 38 5 Infrax West 12 3,5 PBE 2 2 TOTAAL ,5 Tabel 2: Potentieel aan windturbinevermogen op de netten van Infrax volgens masterplan Wind, bijgestuurd op basis van windplan Limburg Het nieuwe windplan Limburg detecteert 154MW extra windvermogen in vergelijking met het masterplan wind uit Daartegenover staat een beperkte verhoging van 9% van aan te leggen netversterkingen. M.a.w. brengt het nieuwe windplan 70% meer windenergie op en dit met een beperkte budgetverhoging van slechts 9%. Tabel 3 geeft een overzicht, uitgedrukt in MW, van de aanvragen die Infrax ontving en de realisaties die uitgevoerd werden. In 2016 werd door Infrax 68,5 MW aan wind aangesloten. Op basis van de reeds ontvangen aanvragen (oriëntatie- en detailstudies) zal de komende jaren 241 MW aan wind aangesloten kunnen worden. We benadrukken dat de overzichtstabel slechts een partieel beeld schetst voor het grondgebied waar Infrax actief is als distributienetbeheerder. Er werd immers ook potentieel toegewezen aan Elia Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

11 WIND & WKK gerealiseerd in MW WIND & WKK in studie + oriënterend WIND & WKK geofferteerd & nog niet beslist WIND & WKK besteld WIND & WKK geannuleerd door klant (en niet hernomen aanvragen) in 2016 WIND & WKK geweigerd door DNB in 2016 WIND & WKK totaal bestudeerde vermogens Naam DNB Type productie < MW MW MW MW MW MW Inter-Energa Wind onshore 45,53 11,65 18,15 42,35 45,64 38,55 57,00 43,55 16,40 0,00 9,15 318,82 Inter-Energa WKK / Cogen bio 20,68 3,04 2,50 0,00 0,38 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 26,60 Inter-Energa WKK / Cogen gas 3,46 0,00 0,14 1,10 2,17 0,00 0,00 2,84 6,75 0,00 0,00 16,46 Iveg Wind onshore 15,00 2,50 0,00 11,90 0,00 30,00 10,50 6,40 27,00 0,00 0,00 44,10 Iveg WKK / Cogen bio 8,30 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3,10 0,00 3,10 Iveg WKK / Cogen gas 63,78 6,60 1,40 4,00 2,00 9,70 0,75 4,90 7,50 2,00 0,00 15,15 Infrax West Wind onshore 32,74 0,00 0,00 0,10 0,00 0,00 17,90 0,00 0,00 0,00 0,00 17,90 Infrax West WKK / Cogen gas 17,85 0,80 0,19 0,00 0,00 0,00 0,00 6,55 3,88 0,00 1,50 10,43 Infrax West WKK / Cogen bio 1,62 0,00 0,00 2,00 0,00 0,00 2,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2,00 Infrax West WKK / Cogen diesel 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2,50 0,00 0,00 0,00 0,00 2,50 PBE Wind onshore 11,50 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 58,80 3,65 0,00 0,00 35,60 62,45 PBE WKK / Cogen bio 7,08 0,00 0,00 0,81 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3,00 0,00 0,00 Wind onshore 104,77 14,15 18,15 54,35 45,64 68,55 144,20 53,60 43,40 0,00 44,75 443,27 TOTAAL INFRAX WKK / Cogen bio 37,68 3,04 2,50 2,81 0,38 0,00 2,00 0,00 0,00 6,10 0,00 31,70 WKK / Cogen gas 85,09 7,40 1,73 5,10 4,17 9,70 0,75 14,29 18,13 2,00 1,50 42,04 WKK / Cogen diesel 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2,50 0,00 0,00 0,00 0,00 2,50 Tabel 3: Aanvragen in clusters uit studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen toegewezen aan Infrax Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

12 2.2.6 Beleidsbenadering decentrale productie kleiner of gelijk aan 10 kva Aangezien de plaatsing van een PV-installatie <=10kVA enkel via een melding na indienstname gebeurt, kan de netbeheerder niet altijd op voorhand voorspellen of er spanningsproblemen kunnen ontstaan die een uitval van de omvormer kunnen veroorzaken. Ten tijde van de grote toename aan PV-installaties <=10kVA heeft Infrax een rubriek op haar website geplaatst die de klant met gerichte informatie moet helpen om de binneninstallatie in functie van de PV-installatie te dimensioneren. Het probleem van de uitval van de omvormer kan namelijk in vele gevallen door de klant zelf opgelost worden. Dikwijls is de klant of zijn installateur onvoldoende geïnformeerd over de technische vereisten aan de binneninstallatie. Dit gaat bijvoorbeeld over de vereiste kabelsectie die gebruikt moet worden. Deze kabelsectie wordt doorgaans op basis van het vermogen van de PV-installatie gekozen, terwijl daarenboven ook het spanningsverlies essentieel is. Indien de klant volledig conform is met de Infrax-voorschriften (Reglement voor netkoppeling van PV-installaties) en de omvormer valt nog steeds uit, zal Infrax de nodige oplossingen op haar distributienet onderzoeken Beleidsbenadering cabines (K.B. van 4 december 2012) In het kader van het K.B. van 4 december 2012 betreffende de minimale voorschriften inzake veiligheid van elektrische installaties op arbeidsplaatsen, werd een programma opgesteld voor de renovatie/afscherming van de elektrische installaties in de distributiecabines van Infrax. Het programma werd bepaald op basis van de risico analyses die uitgevoerd werden in de distributiecabines Energie-efficiëntie van de elektriciteitsinfrastructuur Naar aanleiding van de Europese Richtlijn 2012/27/EU artikel 15.2 betreffende energie-efficiëntie ontvingen de distributienetbeheerders de opdracht van Forbeg ( = de vier Belgische energieregulatoren) om een voorstel te formuleren. De richtlijn houdt in dat de lidstaten ervoor zorgen dat, uiterlijk op 30 juni 2015: a) een beoordeling wordt uitgevoerd van het potentieel voor energie-efficiëntie van hun gas- en elektriciteitsinfrastructuur, in het bijzonder wat betreft transport, distributie, beheer van de belasting van het net en interoperabiliteit, en de aansluiting op installaties voor energieopwekking, inclusief de toegangsmogelijkheden voor micro-energiegeneratoren; b) concrete maatregelen en investeringen worden vastgesteld voor het invoeren van kosteneffectieve verbeteringen van de energie-efficiëntie in de netwerkinfrastructuur, met een tijdschema voor de invoering ervan. Onder de koepel van Synergrid hebben de netbeheerders samen een studie uitgevoerd en een antwoord geformuleerd. Er werden 2 hoofdcategorieën geïdentificeerd, namelijk: 1. Potentiële vermindering van verliezen en verbruiken 2. Potentieel voor efficiënter gebruik van beschikbare infrastructuur voor potentiële reductie van investeringsbehoeften Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

13 De netbeheerders hebben in deze studie dus het potentieel geanalyseerd van de vermindering van energieverbruik van de uitbating van gas- en elektriciteitsinfrastructuur en de reductie van investeringsnood door efficiënt gebruik van beschikbare infrastructuur. De studie heeft geenszins geleid tot bijkomende inzichten en/of projecten om pro-actief de energieverliezen van de distributienetten te beperken noch om de investeringen in de bestaande infrastructuur bij te sturen. Het huidige investeringsbeleid houdt reeds optimaal rekening zowel met het aspect van de energieverliezen in de elektriciteitsnetten als de efficiëntie van de investeringen, rekening houdend met het faalgedrag van de bestaande assets en de performantie die verwacht wordt van deze netten qua veiligheid en onbeschikbaarheid Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

14 3 Gegevenstabel Onderstaande gegevenstabel biedt een samenvatting van de kencijfers van de netten van Infrax. Status 01/01/2017 Inter-energa Iveg Infrax West PBE INFRAX Middenspanningsnetten Niet-geïsoleerde bovengrondse lijn (m) Geïsoleerde bovengrondse lijn (m) Ondergrondse kabel (m) Totaal lijnen en kabels MS (m) Laagspanningsnetten Niet-geïsoleerde bovengrondse lijn (m) Geïsoleerde bovengrondse lijn (m) Ondergrondse kabel (m) Totaal lijnen en kabels MS (m) Posten (middenspanning) Transformatorenstations Schakelposten Cabines (middenspanning/laagspanning) Klantcabines Distributiecabines Toegangspunten ( Actieve ) Actieve LS toegangspunten Aansluitingen Aansluitingen middenspanning Aansluitingen laagspanning Aansluitingen productie-installaties Meetapparatuur Facturatie meters middenspanning Facturatie meters laagspanning Budgetmeters Tabel 4: Gegevenstabel Infrax - toestand op 1/1/2017 (Inter-energa bevat vanaf 01/01/2016 ook het gebied Voeren) Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

15 4 Belangrijke investeringen in netten 4.1 Vervangingsinvesteringen in onderstations Omwille van veiligheid en betrouwbaarheid worden verouderde en niet interne-boog-vaste MSinstallaties vernieuwd. Alle MS-installaties zijn volgens type installatie en leeftijd geïnventariseerd. De niet interne-boog-vaste MS-installaties en de MS-installaties ouder dan 45 jaar komen in aanmerking voor vernieuwing. Niet-interne-boog-vaste MS-installaties worden volledig vernieuwd. Om continuïteit van de energievoorziening te garanderen is de bouw van een nieuw onderstation in dit geval vereist. Interne-boog-vaste MS-installaties komen in aanmerking voor een retrofit waarbij de bestaande MSinstallatie geüpgraded wordt. Afhankelijk van de capaciteit en het aantal te vervangen MS-installaties kunnen vervangingsinvesteringen uitgesteld worden tot de MS-installatie een maximale leeftijd van 50 jaar bereikt heeft. Door externe factoren, zoals werken in synergie met de HS-netbeheerder, het ontbreken van reserveonderdelen of aantasting door vocht, kunnen vervangingsinvesteringen vervroegd worden. 4.2 Opel Haven van Antwerpen De terreinen van de vroegere site OPEL Belgium met oppervlakte van 95 ha zijn nu eigendom van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. De terreinen zullen aan de markt aangeboden worden. In functie van de invulling van deze terreinen kunnen de nodige studies en de eventueel nodige investeringen voor elektriciteitsdistributie uitgevoerd worden. 4.3 Distribution automation Infrax investeert in distributie-automatisatie: ten gevolge van de hoge penetratie aan decentrale productie is het noodzakelijk een real-time beeld te krijgen van de belastingstoestand van de netten. Daarom wordt ons SCADA-Distribution Management Systeem voortdurend opgewaardeerd. In meer dan 2000 distributiecabines worden momenteel reeds stromen en spanningen gemonitord en worden deze metingen samen met de stand van de kortsluitverklikkers naar de centrale controlekamer doorgestuurd. Dit zorgt voor een correcter beeld van de toestand van het net en laat toe de netten tot hun technische mogelijkheden te benutten, de netversterkingen optimaler te kunnen plannen, de asset managementprocessen te ondersteunen en storingen sneller op te lossen. Onze ambitie is deze metingen uit te breiden tot ongeveer 30% van de distributiecabines. Momenteel zijn de belangrijke primaire schakelstations en de cruciale schakelknooppunten in de middenspanningsnetten voorzien van telebediende vermogenschakelaars. In een aantal distributiecabines wordt geïnvesteerd in telebediening van de lastschakelaars. Via lokale units (RTU) worden commando s gestuurd naar schakelaars om sneller de netten te kunnen herschakelen. De uitrol van deze technologieën is echter afhankelijk van de lokale situatie en beperkt zich de eerstvolgende jaren tot een honderdtal cabines. Op basis van betrouwbaarheidsindicatoren werd beslist te investeren in de netten van DNB s Infrax West en PBE om de onderbrekingsduur van het middenspanningsnet te verbeteren. De geplande investering bestaat enerzijds uit het motoriseren van last- en vermogenschakelaars in cruciale schakelknooppunten van het middenspanningsnet. Anderzijds wordt geïnvesteerd in het op afstand Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

16 uitlezen van de stand van kortsluitverklikkers. Ingeval van een onderbreking van het middenspanningsnet kan hierdoor de storing sneller opgelost worden Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

17 4.4 Ruggengraatinvesteringen JAAR DNB Netdeel Motivatie_VREG Inter-Energa 1.Onderstations Preventief vervangen Dispersie- en schakelcabines Preventief vervangen Dispersie- en schakelcabines Werk in opdracht derden MS-feeders Aansluiting klant MS-feeders Decentrale productie groen Smart Grids Aanpassingen voor monitor en controle Smart Grids Preventief vervangen Netsturing (CAB) Preventief vervangen Infrax West 1. Onderstations Preventief vervangen MS-feeders Verhogen capaciteit MS-feeders Decentrale productie groen Smart Grids Aanpassingen voor monitor en controle Iveg 1.Onderstations Aanpassen aan AREI reglementering Dispersie- en schakelcabines Aanpassingen voor monitor en controle Dispersie- en schakelcabines Aanpassen aan AREI reglementering MS-feeders Verhogen capaciteit MS-feeders Decentrale productie groen MS-feeders Aansluiting klant Smart Grids Standaardisatie van assets Smart Grids Aanpassingen voor monitor en controle Netsturing (CAB) Decentrale productie PBE 1.Onderstations Preventief vervangen Dispersie- en schakelcabines Verhogen capaciteit Dispersie- en schakelcabines Preventief vervangen MS-feeders Verhogen capaciteit MS-feeders Decentrale productie groen Smart Grids Aanpassingen voor monitor en controle Netsturing (CAB) Standaardisatie van assets Tabel 5: Geplande ruggengraatinvesteringen (dit zijn puur indicatieve aantallen, deze kunnen om verschillende redenen wijzigen) Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

18 5 Knelpuntdossiers 5.1 Definitie Hieronder worden de situaties opgesomd waarbij niet op korte termijn maar wel op middellange termijn een oplossing vereist is om vooral decentrale productie te kunnen aansluiten. 5.2 Oude knelpunten Masterplan Wind regio Genk Zuid Uit het Masterplan Wind Infrax werd duidelijk dat het gedefinieerde windpotentieel in regio Genk Zuid grotendeels aansluitbaar is. De aansluitbaarheid van een deelpotentieel van 21 MW bleek een knelpunt te zijn. Infrax onderzocht deze regio en stelde een plan op voor de integratie van een nieuwe dispersiecabine, gevoed met twee verbindingen vanuit onderstation Langerlo. Deze netversterking laat toe het gedetecteerde windpotentieel aan te sluiten op het aanwezige 10 kv-net. De integratie van een nieuwe dispersiecabine is ook terug te vinden in de ruggengraatinvesteringen. De aanvang der werken is ten vroegste gepland in Vandaag heeft Infrax nog geen concrete aanvragen van winddossiers ontvangen voor de betrokken regio Windcluster Tongeren/Riemst Het windplan Limburg detecteert op de grens Tongeren/Riemst een potentieel van 27 windturbines. Uit gesprekken met enkele ontwikkelaars blijkt dat in die omgeving turbines van 3 à 3,5MW het meest rendabel zouden zijn. Dat betekent een windpotentieel van ongeveer 80 à 90MW. Dit vermogen is onmogelijk te integreren op het bestaande 10kV-net en zelfs met rechtstreekse verbindingen naar het 10kV-Onderstation is dit niet haalbaar. Om die reden hebben Elia en Infrax besloten om een nieuw 30kV-station op te richten, naast het bestaande 10kV-station van Riemst (Herderen). De oprichting van een nieuw transformatiestation is duur en de realisatie neemt veel tijd in beslag. Aangezien er reeds enkele concrete projecten aangevraagd werden en de realisatietermijn van het 30kV-station niet verenigbaar is met de vergunningstermijnen van deze windprojecten, is er gezocht naar een tussenoplossing. Deze tussenoplossing bestaat uit het voorzien van een tussentransfo met beperkte capaciteit die de aanwezige 10kV-spanning van TS Riemst optransformeert naar 30kV. De te gebruiken transformator wordt gehuurd bij Elia en biedt in eerste fase een capaciteit van maximaal 21MVA, goed voor 6 windturbines van 3,5MVA. Momenteel is deze capaciteit toegekend aan twee concrete projecten. Indien er bijkomende aanvragen komen en deze samen met de bestaande aanvragen uit fase 1 een drempel van 30MW overschrijden, dan zullen Elia en Infrax het volwaardige 30kV-station realiseren, waarvan de capaciteit opgetrokken wordt tot 110MVA door middel van een nieuwe transformatie uit het 150kVnet Congestie in de kustregio De indienstname van het Stevin-project (Elia) is intussen gerealiseerd. Daardoor wordt de injectiecapaciteit voor een groot gebied binnen Infrax West, die door congestie beperkt werd, vrijgegeven door ELIA Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest

19 Concreet ontving Infrax West één aanvraag in 2016 voor de verzwaring van een WKK-installatie van 2.000kVA naar 3.500kVA. Na correspondentie met Elia blijkt een Gtrad aansluiting mogelijk te zijn indien de indienstname pas vanaf 2018 gepland is Koekhoven Het onderstation TS Koekhoven is in april 2016 in dienst genomen. Dit onderstation is niet redundant uitgevoerd maar zoals overeengekomen met Elia bijkomend voorzien van een trunkverbinding op 15kV met een N-1 capaciteit van 10 MVA (redundantie voor afname). Intussen is de capaciteit van het nieuwe onderstation TS Koekhoven reeds volledig benut door de opgebouwde lokale producenten (WKK) en afnemers. Er is dus geen onthaalcapaciteit meer beschikbaar voor toekomstige aanvragen (afname en injectie) Geetbets Naar aanleiding van de integratie van kleine en grote decentrale productie-eenheden in de regio van Geetbets werd vastgesteld dat het spanningsniveau van het middenspanningsnet sterk beïnvloed wordt. De werken voor de netuitbreiding en voor de inplanting van een nieuwe dispersiecabine om dit probleem op te lossen zijn afgerond en de nieuw aangelegde netten zijn in dienst. De decentrale productie installaties die op de wachtlijst stonden werden aangesloten. De regio van Geetbets is niet langer een congestieregio voor decentrale productie. 5.3 Nieuwe knelpunten Kristalpark Lommel In 2017 heeft Infrax twee grote aanvragen voor decentrale productie ontvangen op locatie Kristalpark te Lommel. Eén partij wenst 75MW aan PV te plaatsen, verdeeld over 15 aansluitingspunten. Een andere initiatiefnemer wenst 57,5MW extra windvermogen te plaatsen, verdeeld over 3 aansluitingspunten. Er komt dus ongeveer 130MW extra productie bij. Infrax heeft hierover contact opgenomen met Elia om te becijferen wat technisch-economisch de beste aansluitmethode is. Uit overleg met Elia is beslist om het distributienet vanuit Lommel 26kV te versterken. De netversterkingen houden de aanleg van 26kV-kabels in voor een totale kabellengte van 16-24km Indicatief investeringsplan Infrax Vlaams Gewest