METHODOLOGIE HET KONINKLIJK BESLUIT VAN 13 FEBRUARI 2001

Transcriptie

1 METHODOLOGIE INHOUD en METHODOLOGIE INHOUD EN METHODOLOGIE Deze geannoteerde versie van de privacywet bevat zeven rubrieken. Op de hiernavolgende bladzijden wordt voor iedere rubriek uiteengezet waarom voor deze rubrieken werd gekozen («Waarom deze rubriek?»), wat de inhoud ervan is (), en waar en hoe de documenten waarnaar wordt verwezen en waarvan een relevant uittreksel of samenvatting wordt gegeven, kunnen geraadpleegd worden («Waar kan ik deze documenten terugvinden?»). Elke uiteenzetting wordt afgesloten met een korte toelichting over de. In de Nederlandstalige tekst van deze geannoteerde versie worden de bronteksten in het Engels vermeld als de officiële Nederlandstalige vertaling ontbreekt. HET KONINKLIJK BESLUIT VAN 13 FEBRUARI 2001 «Koninklijk besluit van 13 februari 2001»? In de aanloop naar de goedkeuring van de wet van 8 december 1992 werden een zeker aantal complementaire koninklijke besluiten genomen. Het koninklijk besluit van 13 februari 2001 (KB van 13 februari 2001) is de samensmelting van 15 koninklijke besluiten die op dat ogenblik bestonden. Het KB van 13 februari 2001 omschrijft onder welke voorwaarden sommige bepalingen van de privacywet moeten worden toegepast: Het koninklijk besluit voegt toe dat bij de verwerking van gevoelige persoonsgegevens over de gezondheid of gerechtelijke gegevens de verantwoordelijke voor de verwerking bijkomende maatregelen moet nemen, meer bepaald de aanduiding van de categorieën personen die gemachtigd zijn toegang te hebben dot deze gegevens alsook hun onderwerping aan een vertrouwelijkheidsverplichting (artikelen 25 en 26). Deze artikelen 25 en 26 van het KB van 13 februari 2001 zijn de weergave van de artikelen 6, 7 en 8 van de privacywet die respectievelijk handelen over de verwerking van gevoelige gegevens betreffende de gezondheid en gerechtelijke gegevens. De artikelen 37 tot 46 van hetzelfde koninklijk besluit vervolledigen artikel 13 van de privacywet met een omschrijving van de manier waarop de onrechtstreekse toegang in tegenstelling tot de algemene regel van rechtstreekse toegang tot bepaalde persoonsgegevens mag plaatsvinden. Zij vervolledigen de interpretatie van deze bepaling. Waar kan ik het koninklijk besluit van 13 februari 2001 vinden? Het koninklijk besluit is gevoegd bij de geannoteerde versie van de wet (zie «Bijlagen»). Het koninklijk besluit kan geraadpleegd worden op de website van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer: rubriek «Wetgeving». HET HUISHOUDELIJK REGLEMENT VAN DE COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER «Huishoudelijk reglement»? Zoals de privacywet vereist, heeft de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer een Huishoudelijk reglement goedgekeurd. Het eerste reglement ( ) werd recent (mei 2007) vervangen door een geamendeerde versie waarin enerzijds rekening wordt gehouden met de verworven werkervaring van de Commissie en anderzijds met de integratie van de sectorale comités binnen haar instelling. Het Huishoudelijk reglement omschrijft de rol van de Commissie, haar bevoegdheden en de manier waarop zij die bevoegdheden moet uitoefenen. Er wordt vooral verwezen naar uittreksels uit het Huishoudelijk reglement daar waar de voorschriften bepaalde bevoegdheden toekennen aan de Commissie. De artikelen 29 en 30 van de privacywet vertrouwen aan de Commissie een advies- en aanbevelingsbevoegdheid toe over elke kwestie vallend binnen het toepassingsgebied van de wet van 8 december Bijgevolg wordt hierbij verwezen naar het Huishoudelijk reglement. Dit reglement geeft een duidelijke toelichting over de manier waarop elke adviesaanvraag wordt behandeld en elke aanbevelingsprocedure wordt georganiseerd. Ook de manier waarop klachten worden behandeld (artikel 31 van de privacywet), waarin de Commissie een bemiddelende rol speelt, wordt door de voorschriften van het Huishoudelijk reglement verder aangevuld. Wet en duiding Verwerking persoonsgegevens (1 april 2011) Larcier 3

2 Waar kan ik het Huishoudelijk reglement terugvinden? Het Huishoudelijk reglement is gevoegd bij de geannoteerde versie van de wet (zie «Bijlagen»). Het koninklijk besluit kan geraadpleegd worden op de wetsite van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer: rubriek «Wetgeving». VERWIJZING NAAR ANDERE WETGEVING «Verwijzing naar ander wetgeving»? De wet van 8 december 1992 moet worden toegepast in diverse en gevarieerde contexten. Soms achtte de wetgever het nuttig dat haar voorschriften wijken voor andere normen die specifiek aangepast zijn aan de ene of andere context. Deze voorschriften worden immers geïntegreerd in het bestaand wetgevend corpus waarnaar zij soms verwijst en co-existeren met de andere specifieke wetgevingen waarmee zij nauw verbonden zijn. In de rubriek «verwijzing naar andere wetgeving» worden de bepalingen van andere wetgeving weergegeven waarnaar de privacywet uitdrukkelijk verwijst. Artikel 10, 2 van de privacywet regelt het recht op toegang tot persoonsgegevens betreffende de gezondheid, onverminderd artikel 9, 2 van de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt. Om het de lezer gemakkelijker te maken en bij te dragen aan de verstaanbaarheid van de tekst wordt artikel 9, 2 van die wet weergegeven. Als gevolg van een wijziging aan de privacywet in 2003 werden sectorale comités opgericht binnen de Commissie. Dit wordt bekrachtigd met de artikelen 31bis en 36bis van de privacywet. Het is echter vooral in de specifieke wetgeving tot oprichting van die comités en in dit geval het uitvoerend koninklijk besluit, dat hun samenstelling, bevoegdheden en werking nauwkeurig worden omschreven. Bijgevolg worden onder de artikelen 31bis en 36bis van de privacywet de relevante tekstgedeelten van die reglementeringen weergegeven zoals de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen of het koninklijk besluit van 17 december 2003 om er maar enkele van te citeren. Waar kan ik «de andere wetgevingen» terugvinden? Deze wetgeving kan geraadpleegd worden op de website van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ( rubriek «Wetgeving»). Deze wetgeving waarnaar de privacywet verwijst is ook altijd beschikbaar via de zoekmachine van de FOD Justitie op het volgend adres: «Belgisch Staatsblad»). De chronologische index van de wetgeving waarnaar wordt verwezen, is terug te vinden op de laatste bladzijden van deze geannoteerde versie. INTERNATIONALE WETGEVING «Internationale wetgeving»? De privacywet is geen geïsoleerd juridisch instrument. Zij sluit aan op een internationale regelgevende dynamiek, meer bepaald, inzake verwerking van persoonsgegevens en breder nog, inzake de bescherming van het fundamenteel recht op privacy. De instrumenten die aan deze bescherming bijdragen, of ze nu goedgekeurd werden op het niveau van de Verenigde Naties, de OESO, de Raad van Europa of de Europese Unie, zijn waardevolle bronnen voor wie zich interesseert in het ontstaan maar ook in de toekomst van de normering inzake bescherming van persoonsgegevens. De privacywet is de omzetting van de richtlijn 95/46/EG en de toepassing van bepaalde van haar bepalingen bijvoorbeeld deze over de grensoverschrijdende gegevensstroom is nauw verweven met de besluitvorming op niveau van de Europese instellingen. Het is logisch dat deze geannoteerde versie ernaar verwijst. Enkele voorbeelden Artikel 2 van de privacywet stelt het volgende: «Iedere natuurlijke persoon heeft in verband met de verwerking van persoonsgegevens die op hem betrekking hebben, recht op bescherming van zijn fundamentele rechten en vrijheden, inzonderheid op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer». Teksten zoals het Internationaal pact voor burgerlijke en politieke rechten (artikel 17), het Europees verdrag voor de rechten van de mens (artikel 8) of het Handvest voor fundamentele rechten van de Europese Unie (artikelen 7 en 8) die het fundamenteel recht op bescherming van het privéleven bekrachtigen, worden bijgevolg vermeld onder deze algemene verklaring. De beweegredenen van een wettige verwerking waarvan sprake in artikel 5 van de privacywet zijn geïnspireerd op die van artikel 7 van de richtlijn 95/46/EG; er wordt bijgevolg naar verwezen. Artikel 21 van de privacywet machtigt de doorgifte van gegevens naar landen die geen deel uitmaken van de Europese Unie voor zover die landen een passend bescher- 4 Wet en duiding Verwerking persoonsgegevens (1 april 2011) Larcier

3 mingsniveau kunnen waarborgen voor de doorgegeven persoonsgegevens. Dientengevolge worden onder artikel 21 van de privacywet de beslissingen vermeld waarmee de Europese Commissie erkent dat de ene of andere staat een passend beschermingsniveau waarborgt. Waar kan ik de bronnen vermeld onder deze rubriek terugvinden? De lezer wordt verwezen naar de websites die in de index worden vermeld. De Raad van Europa heeft een speciale bladzijde «Protection des données à caractère personnel» waar de belangrijkste bronteksten en werkzaamheden van de Raad van Europa kunnen worden bekeken: t/dghl/standardsetting/dataprotection/default_en.asp De meeste interessante documenten over gegevensbescherming van de Europese Unie kunnen geraadpleegd worden vertrekkende vanuit de homepagina van de Raad van Europa index en.htm de rubriek «Affaires juridiques/legal Affairs» «Coopération juridique/legal Cooperation» «protection des données/data protection». Een chronologische index van de teksten, goedgekeurd door de verschillende internationale referentie-instellingen waarnaar verwezen wordt in deze geannoteerde versie van de privacywet, is terug te vinden op het einde van dit document. DE ADVIEZEN VAN DE WERKGROEP VAN HET ARTIKEL 29 (GROEP 29) «Advies van de Groep 29»? In de Groep 29 zijn de gegevensbeschermingsautoriteiten van de 27 lidstaten van de Europese Unie en de Europese toezichthouder voor gegevensbescherming vertegenwoordigd. De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer neemt in die hoedanigheid deel aan deze werkgroep die onder meer moet bijdragen aan een geharmoniseerde toepassing van de richtlijn 95/46/EG. Tijdens de 13 jaar dat hij in werking is ( ) gaf de Werkgroep ongeveer 180 adviezen, werkdocumenten, aanbevelingen en resoluties over verschillende onderwerpen zoals de bescherming van persoonsgegevens op het internet, binnen een werkrelatie of in het kader van terrorismebestrijding. Naast vele andere onderwerpen werden ook de onderwerpen biometrie, en RFID-technologie besproken. In deze geannoteerde versie van de privacywet wordt verwezen naar meer dan negentig documenten die door de Groep 29 werden goedgekeurd. Van elk advies wordt een korte samenvatting gegeven of een punt aangehaald dat relevant is voor de geannoteerde bepaling. Zodoende wordt de lezer de weg gewezen en gestimuleerd zich verder in het onderwerp te verdiepen door het advies integraal door te nemen. Artikel 1, 1 van de privacywet definieert het begrip «persoonsgegeven». Deze definitie is rechtstreeks geïnspireerd op het artikel 2a) van de richtlijn 95/46/EG. In 2007 keurde de Groep 29 een werkdocument goed dat het begrip «persoonsgegeven» bekrachtigt: wat houdt dit begrip in? Wat zijn de wezenlijke elementen van deze definitie? Hoe moet ze worden toegepast? Bijgevolg wordt bij artikel 1 1 van de privacywet naar dit artikel verwezen. Artikel 7, 2 van de privacywet beschrijft onder welke voorwaarden een verwerking van persoonsgegevens betreffende de gezondheid mag plaatsvinden. Bij deze bepaling wordt verwezen naar het advies van de Groep 29 over de elektronische medische dossiers. Waar kan ik de adviezen van de Groep 29 vinden? De adviezen, werkdocumenten, aanbevelingen en resoluties van de Groep 29 zijn te raadplegen op het volgend adres: Deze documenten zijn bijna altijd beschikbaar in alle werktalen van de Europese Unie. Als de Franstalige of de Nederlandstalige versie ontbreekt, is er steeds een Engelse de taal waarin de teksten in eerste instantie worden opgesteld versie beschikbaar 1. De homepagina van de Groep bevat verschillende rubrieken die de geïnteresseerde lezer kan inkijken. Op die manier krijgt hij alle informatie omtrent zijn leden, de procedureregels, jaarverslagen, etc. Om de werkzaamheden van de Groep te raadplegen klik op «Documents adoptés/documents adopted». De documenten zijn per jaar geïnventariseerd. U vindt het gewenste document met een eenvoudige klik op het jaar waarin het document werd goedgekeurd en door te klikken op het document in de lijst die verschijnt. De chronologische index van de teksten van de Groep 29 waarnaar in deze geannoteerde versie van de privacywet wordt verwezen vindt u op het einde van dit document. 1. De vertalingen worden progressief online gezet. Om het document in de taal van zijn keuze te kunnen raadplegen wordt de lezer verzocht om regelmatig de wetsite van de Werkgroep te bezoeken. Wet en duiding Verwerking persoonsgegevens (1 april 2011) Larcier 5

4 DE VERSLAGEN EN STUDIES VAN DE RAAD VAN EUROPA «Verslagen en Studies van de Raad van Europa»? Het Raadgevend Comité van het Verdrag 108 van de Raad van Europa voor de bescherming van personen ten opzichte van de geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens (T-PD) heeft de volgende opdrachten: formuleren van voorstellen die de toepassing van het Verdrag moet vergemakkelijken of verbeteren; uitbrengen van adviezen over elke kwestie betreffende de toepassing van het Verdrag. Het Comité mag ook beroep doen op deskundigen die zich moeten beraden over een specifieke problematiek die betrekking heeft op de bescherming van persoonsgegevens en de toepassing van het Verdrag 108. De werkzaamheden van het Comité zijn evenzeer nuttige bronnen omdat de begrippen die in het Verdrag 108 worden bekrachtigd, zijn overgenomen, weliswaar gedetailleerder, in de richtlijn 95/46/EG die werd omgezet in de privacywet. Alle werkzaamheden zitten gegroepeerd onder de rubriek «Verslagen en Studies van de Raad van Europa». Het advies van het Raadgevend Comité van het Verdrag 108 (T-PD) over het begrip «verwerking» en «verantwoordelijke voor de verwerking» wordt vermeld onder het artikel 1, 2 de en 4 de lid van de privacywet die respectievelijk de begrippen «verwerking» en «verantwoordelijke voor de verwerking» definiëren. In de artikelen 6, 7 en 8 van de privacywet die handelen over gevoelige gegevens sensu lato, wordt verwezen naar de Studie van de heer SIMITIS over gevoelige gegevens. Waar kan ik de Verslagen en Studies van de Raad van Europa terugvinden? De Verslagen en Studies van de Raad van Europa kunnen in het Frans en in het Engels geraadpleegd worden op de website van de Raad van Europa op het adres: coop%e9ration_juridique/protection_des_donn%e9es (pagina gewijd aan de gegevensbescherming). Klik op de rubriek «Documents» en vervolgens op «Reports and studies by experts» en op «Reports and studies of Data protection Committees». De chronologische index van de Verslagen en Studies van de Raad van Europa waarnaar wordt verwezen in deze geannoteerde versie van de privacywet is terug te vinden op eind van dit document. RECHTSPRAAK VAN HET HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE «Rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie»? De rechtbank van eerste aanleg en het Hof van Justitie van Luxemburg zijn vanzelfsprekend bevoegd om zich naar aanleiding van een geschil uit te spreken over de bepalingen van de richtlijn 95/46/EG en de omvang van het toepassingsgebied ervan te omschrijven. Hun rechtspraak is essentieel voor een goede verstaanbaarheid en correcte toepassing van die begrippen van de richtlijn en derhalve van de nationale bepalingen die de omzetting ervan zijn. De relevante uittreksels van enkele arresten ter zake van de Rechtbank van eerste aanleg en het Hof van Justitie worden weergegeven bij de desbetreffende bepalingen van de privacywet. Voorbeeld In het arrest Bodil Lindqvist oordeelt het Hof dat wanneer op een internetpagina wordt verwezen naar diverse personen die geïdentificeerd worden hetzij via hun naam, hetzij via andere middelen, dit zonder twijfel een «verwerking van persoonsgegevens» betreft. Bijgevolg wordt naar deze rechtspraak verwezen in de artikelen 1 1 en 2 van de privacywet, die respectievelijk het begrip «persoonsgegeven» en «verwerking» definiëren. Waar kan ik de arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie vinden? De rechtspraak van de Rechtbank van eerst aanleg en het Hof van Justitie van Luxemburg is te vinden via de zoekmachine De chronologische index van de arresten van de Rechtbank van eerste aanleg het van het Hof van Justitie van de Europese Unie waarnaar wordt verwezen in deze geannoteerde versie van de privacywet is te vinden op het einde van dit document. RECHTSPRAAK VAN HET EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS «rechtspraak van het Europees Hof voor de rechten van de mens»? Overeenkomstig de rechtspraak van het Europees Hof die stelt dat het Verdrag een «levend instrument» is heeft het Hof, vertrekkende van artikel 8 dat het recht op bescherming van het privéleven bevestigt, een omvangrijke jurisprudentie opgebouwd met betrekking tot de bescher- 6 Wet en duiding Verwerking persoonsgegevens (1 april 2011) Larcier

5 ming van persoonsgegevens. Het zijn vooral het rechtmatigheidsbeginsel en het proportionaliteitsbeginsel die bijzondere aandacht krijgen. Het Secretariaat van het Raadgevend Comité van het Verdrag 108 (T-PD) selecteerde een zestigtal arresten die handelen over persoonsgegevens. Deze selectie diende als basis voor de arresten waarnaar wordt verwezen bij de bepalingen van de privacywet. De beschouwingen in die arresten zijn nauw verwant met die bepalingen. Krachtens het arrest Rotaru t. Roemenië omschrijft het Hof nauwkeurig wat begrepen moet worden onder «inmenging bepaald door de wet». Bijgevolg wordt naar dit arrest verwezen bij artikel 5 van de privacywet dat handelt over de rechtmatigheid van een verwerking. Het arrest Segersted-Wiberg en anderen t. Zweden: dit arrest gaat onder meer over de vraag wanneer, gelet op zijn bevoegdheden, de Zweedse autoriteit voor gegevensbescherming kan beschouwd worden als een overheid die een daadwerkelijke beroepsmogelijkheid biedt, zoals bedoeld in artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Dit arrest wordt vermeld in de marge van de artikelen van de privacywet die handelen over de bevoegdheden van de Commissie. Waar kan ik de arresten vinden van het Europees Hof voor de rechten van de mens? De arresten van het Hof van Straatsburg zijn te vinden op de website van het Hof op het volgend adres: Om de arresten te raadplegen: klik op «Jurisprudence/ Case law». Met de zoekmachine van de Hof kunt u ook opzoekingen verrichten op basis van meerdere criteria. Er werd reeds gezegd dat het Secretariaat van het Raadgevend Comité van het Verdrag 108 (T-PD) de belangrijkste arresten inventariseerde over de bescherming van personen ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens. Dat resulteerde in een Compendium van de rechtspraak. Dit Compendium bevat voor elk geselecteerd arrest de relevante fragmenten uit het corpus van het arrest en het dispositief dat door het Hof werd aangenomen. Het wordt regelmatig bijgewerkt. Dit Compendium is beschikbaar bij de Raad van Europa. De chronologische index van de arresten van het Europees Hof voor de rechten van de mens waarnaar verwezen wordt in deze geannoteerde versie van de privacywet is terug te vinden op einde van dit document. Wet en duiding Verwerking persoonsgegevens (1 april 2011) Larcier 7