De jaarlijkse statistieken van de hoven en de rechtbanken [ Gegevens 2003 ]

Transcriptie

1 Wegwijs in justitie In de hoofdrol bij justitie De instellingen Meer informatie Justitie in de praktijk De jaarlijkse statistieken van de hoven en de rechtbanken [ Gegevens 2003 ] Rechtbanken van eerste aanleg Jeugdzaken

2 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 Met dank aan het personeel van de Rechtbanken van eerste aanleg (jeugdgriffie) en de stafdienst ICT (FOD Justitie). Het gebruik van de inhoud van deze publicatie als toelichting of bewijsvoering in een artikel of een boek is toegestaan, mits de bron duidelijk en nauwkeurig wordt vermeld. Federale Overheidsdienst Justitie Diensten van de Voorzitter Cel Statistieken Waterloolaan Brussel Tel. 02/ Fax 02/ stat@just.fgov.be Website : onder de sectie Statistieken. 2

3 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 Rechtbanken van eerste aanleg Inleiding De FOD Justitie is bijzonder verheugd u deze publicatie voor te stellen. Aan de hand hiervan kan u zich een beeld vormen van de werking van justitie in de rechtbanken van eerste aanleg (jeugdgriffie). Hiermee wil de Cel Statistieken inspelen op de vraag naar informatie van alle geïnteresseerden. Deze publicatie omvat de gerechtelijke activiteitenstatistieken van de rechtbanken van eerste aanleg (jeugdgriffie). Indien nodig wordt de inhoud van de gepubliceerde rubrieken toegelicht en beschreven in de rubriekbespreking die de leidraad vormt voor het interpreteren van de cijfergegevens van het burgerlijk jaar 2003 (1 januari 2003 tot en met 31 december 2003). In de statistische publicatiebladen treft u horizontaal de rubrieken aan en verticaal de rechtbanken van eerste aanleg. Bijkomende informatie is opgenomen in bijlagen omtrent gerechtelijke begrippen, bronnen inzake gerechtelijke en aanverwante statistieken, bevolkingscijfers per gerechtelijk arrondissement en indeling van de gemeenten in gerechtelijke en administratieve arrondissementen. Deze bijlagen zijn te raadplegen op de website van de FOD Justitie 1. Statistieken in verband met de rechtbanken van eerste aanleg zijn net zoals de politieparketten voorhanden sinds Met betrekking tot de vredegerechten, de rechtbanken van koophandel en de politierechtbanken publiceert de FOD Justitie statistieken sinds het burgerlijk jaar In 1999 werden daar statistische gegevens omtrent de burgerlijke griffies van de Hoven van Beroep en de notariaten aan toegevoegd. Al deze publicaties kaderen in de reeks De jaarlijkse statistieken van de hoven en de rechtbanken. Vanaf 2003 werden enkel door het College van Procureurs-generaal cijfergegevens over het correctioneel parket (openbaar ministerie) gepubliceerd 2. In Kerncijfers van de gerechtelijke activiteit vindt u voor alle rechtsmachten het jaarlijks aantal hangende, nieuwe en behandelde zaken sinds In de brochure Justitie in cijfers worden de FOD Justitie, de rechtbanken en de hoven, de gevangenissen, de Justitiehuizen, de veroordelingen, cijfermatig behandeld. Deze brochure kan u gratis bestellen 3, zolang de voorraad strekt. Al deze publicaties en de brochure Justitie in cijfers kan u terugvinden op de website van de FOD Justitie ( sectie Statistieken, klik op de link Cel Statistieken ). Voor gerechtelijke activiteitenstatistieken en aanverwante statistische gegevens kan u ook bij andere instanties terecht. Het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) stond tot 1998 in 1 sectie Statistieken, klik op de link Cel Statistieken. 2 De publicatie Jaarstatistiek van het Openbaar Ministerie kan u raadplegen via de website van de FOD Justitie ( sectie Statistieken, link College van Procureurs-generaal ). 3 U kan deze brochure bestellen op de website van de FOD Justitie of via stat@just.fgov.be. 3

4 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 voor de inzameling en publicatie van de gerechtelijke statistieken 4. De Vlaamse en Franse gemeenschappen publiceren onder andere informatie omtrent maatregelen genomen ten aanzien van minderjarigen 5. De Dienst Strafrechtelijk Beleid van de Minister van Justitie op haar beurt staat in voor de publicatie van statistische gegevens over veroordelingen, opschortingen en interneringen 6. Ook buiten België worden statistische gegevens over gerechtelijke thema s gepubliceerd 7. Voor het burgerlijk jaar 2003 werden de gerechtelijke activiteitenstatistieken door de Cel Statistieken ingezameld aan de hand van statistische formulieren. De statistieken worden in samenspraak met de betrokken actoren, zoals de (hoofd)griffiers, de systeembeheerders en de stafdienst ICT (FOD Justitie) opgemaakt en aangepast. Het lopend informaticaproject PHENIX 8 heeft onder andere als doelstelling het efficiënter aanmaken van gerechtelijke statistieken. Deze modernisering en rationalisering van de huidige informaticasystemen moet de opvolging van de elektronische dossiers doorheen de gerechtelijke keten realiseren. Op statistisch vlak kan het overschakelen door de griffies verregaande implicaties teweegbrengen. Voorlopig kan de volledige draagwijdte van het project nog niet ingeschat worden. Heeft u nog vragen? Aarzel dan niet om contact op te nemen met de volgende dienst: Federale Overheidsdienst Justitie Diensten van de Voorzitter Cel Statistieken Waterloolaan Brussel Tel. : 02/ Fax : 02/ stat@just.fgov.be Versie september Recentste en laatste jaargang gepubliceerd door het NIS betrof het statistische jaar Nationaal Instituut voor de Statistiek, Gerechtelijke Statistieken. Bedrijvigheid van hoven en rechtbanken. Jaar 1996, Brussel, 1999, 129 p. Website: 5 Zie onder andere: Vlaamse Gemeenschap, Vrind 2004/2005, hoofdstuk 6.2: Welzijn en diversiteit. Website: Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, afdeling Bijzondere Jeugdbijstand. En: Direction générale de l aide à la jeunesse, Ministère de la Communauté Française, Rapport d activités , 87 p. Website: Noot: cijfergegevens over de periode inbegrepen. 6 Dienst Strafrechtelijk Beleid, Statistisch Steunpunt, Statistische gegevens inzake veroordelingen, opschortingen, interneringen. 7 Raadpleeg daaromtrent de bijlage Bronnen inzake gerechtelijke en aanverwante statistieken op de website van de FOD Justitie ( sectie Statistieken, klik op de link Cel Statistieken ). 8 Voor meer informatie omtrent PHENIX kan u terecht op de website van de FOD Justitie ( 4

5 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 Rubriekbespreking In dit hoofdstuk komen de activiteiten van de griffies in jeugdzaken (bij de rechtbanken van eerste aanleg) aan bod. Onderstaand vindt u een uitgebreide beschrijving van de inhoud van de gepubliceerde rubrieken en de daaromtrent in 2003 gehanteerde telwijzen. Opgelet, niet alle statistische gegevens kwamen tot stand op basis van een bevraging van data opgeslagen in een uniform nationaal informaticaprogramma. Bepaalde zijn daarentegen het resultaat van manuele tellingen uitgevoerd door de griffies bij de jeugdrechtbanken. Uiteraard beïnvloedt deze werkwijze de betrouwbaarheid (kwaliteit) en kwantiteit van de gepubliceerde gegevens. Wij raden u dan ook aan de statistische gegevens met enige terughoudendheid te hanteren en onderstaande rubriekbespreking aandachtig te lezen. Burgerrechtelijke zaken. Het aantal zaken werd geteld per zaak en niet per minderjarige. -Nieuwe burgerrechtelijke zaken ingeleid vanaf 1 januari 2003 Betreft alle burgerrechterlijke zaken die vanaf 1 januari 2003 werden ingeleid 9, met uitzondering van de kinderbijslagen 10 (opgedeeld volgens aard van de zaak). toekenning gezamenlijk of exclusief ouderlijk gezag, eventueel gekoppeld aan een omgangsregeling Art. 374 B.W. bepaalt dat indien de ouders niet samenleven en bij gebrek aan overeenstemming of wanneer deze overeenstemming strijdig lijkt met het belang van het kind, de bevoegde rechter de uitoefening van het ouderlijk gezag uitsluitend kan opdragen aan één van beide ouders. Hij kan eveneens bepalen welke beslissingen met betrekking tot de opvoeding alleen met instemming van beide ouders kunnen worden genomen. Daarenboven bepaalt de bevoegde rechter de wijze waarop de ouder die niet het ouderlijk gezag uitoefent, persoonlijk contact met het kind onderhoudt. recht op persoonlijk contact met de ouders Art. 374 B.W. bepaalt dat persoonlijk contact enkel om bijzonder ernstige redenen kan worden geweigerd. omgangsregeling grootouders Art. 375bis B.W. bepaalt dat de grootouders het recht hebben persoonlijk contact met het kind te onderhouden. Datzelfde recht kan aan ieder ander persoon worden toegekend, indien hij aantoont dat hij met het kind een bijzondere affectieve band heeft. adoptie Art. 349 B.W. en art. 350 B.W. betreffen het homologeren door de jeugdrechter van de adoptieakte. Ingeval het weigeren van toestemming 11 onverantwoord wordt geacht door de rechtbank, kan de rechtbank de adoptie uitspreken op basis van art. 353 B.W. Gaat de weigering uit van beide ouders of van de ouder aan wie de bewaring van het kind is toevertrouwd, dan kan de rechtbank de adoptie 12 slechts uitspreken indien diegene die weigert 9 Onder ingeleid verstaat men elke zaak die op de rol werd ingeschreven ongeacht of zij al dan niet reeds werd vastgesteld. 10 Zaken in verband met kinderbijslag werden opgenomen in de rubriek Bestemming van het voorbehouden derde gedeelte van de kinderbijslag. 11 Het verlenen van ouderlijke toestemming is vereist onder art. 348 B.W. 12 Behalve wanneer het gaat om een nieuwe adoptie. 5

6 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 toe te stemmen, zich niet om de te adopteren persoon heeft bekommerd of diens gezondheid, veiligheid of zedelijkheid in gevaar heeft gebracht. Art. 368 B.W. betreft de volle adoptie, waarbij men moet voldoen aan de voorwaarden opgenomen in art. 345 B.W. Uitsluitend minderjarigen kunnen ten volle geadopteerd worden. ontvoogding Art. 477 B.W. betreft op verzoek van de ouders of wanneer deze het niet eens zijn, op verzoek van één van beide ouders, de ontvoogding van de minderjarige die de volle leeftijd van 15 jaar heeft bereikt door de jeugdrechtbank. pleegvoogdij Art. 475ter B.W. betreft de bekrachtiging door de jeugdrechtbank van de overeenkomst waarbij de pleegvoogdij tot stand komt. toestemming huwelijk Art. 145 B.W. betreft de opheffing door de jeugdrechtbank van het verbod tot het aangaan van een huwelijk vóór de leeftijd van achttien jaar is bereikt, om gewichtige redenen. Art. 148 B.W. bepaalt dat zonder de toestemming van zijn ouders een minderjarige geen huwelijk mag aangaan. Indien de ouders weigeren toe te stemmen en de rechtbank deze weigering een misbruik acht, kan de rechtbank toestemming tot het huwelijk verlenen. Ingeval één van de ouders zijn toestemming weigert te geven, kan de rechtbank toestemming verlenen indien de weigering niet gegrond wordt geacht. art. 37 Decreet Franse Gemeenschap De jeugdrechtbank beslist over de betwistingen betreffende de toekenning, de weigering van toekenning of de nadere regels voor de toepassing van een individuele maatregel tot hulpverlening. bekrachtiging/homologatie akkoord Betreft art. 38 Decreet Franse Gemeenschap. De homologatie door de jeugdrechtbank van de overeengekomen maatregel maakt een einde aan de gevolgen van de rechterlijke beslissing. Zodra de homologatie is doorgevoerd, kan de nieuwe maatregel die de toestemming van de partijen heeft gekregen, door de adviseur worden toegepast. De rechtbank kan alleen de homologatie weigeren indien de overeengekomen maatregel strijdig is met de openbare orde. overige Ondermeer schoolkeuze, keuze van godsdienst, afgifte van kledij 13, zijn hieronder begrepen. Evenals zaken ingeleid bij dagvaarding of vrijwillige verschijning. - Gevonniste zaken Betreft het aantal burgerrechterlijke zaken waarin een eindvonnis werd uitgesproken in 2003 (opgedeeld volgens aard van de zaak en naargelang de periode waarin de zaak werd ingeleid, namelijk voor of vanaf 1 januari 2003). - Tussenvonnissen 14 Betreft het aantal tussenvonnissen die werden uitgesproken in burgerrechterlijke zaken in Deze rubriek verwijst naar het aantal tussenvonnissen geveld in het kader van deskundigenaanstelling, heropening der debatten, maatschappelijke enquêtes, bijkomend verhoor, Dagbepalingen en toebedeling van een zaak vallen niet onder deze rubriek. - Wijze beëindiging Betreft de wijze waarop een einde werd gemaakt aan burgerrechterlijke zaken in Eindvonnis (Over grond van de zaak) 13 Bijvoorbeeld nieuwe burgerrechtelijke zaak omtrent de kledij van de minderjarige in geval van co-ouderschap. 14 Geen uitspraak over de grond van de zaak. 6

7 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 Betreft het aantal eindvonnissen aan de hand waarvan de rechter zich in 2003 uitsprak over de grond van de burgerrechterlijke zaken. Doorhalingen Doorhalingen verwijst naar art. 730, 1 Ger. W. inzake het doorhalen van de zaak op de algemene rol op basis van instemming van de partijen. Zowel doorhalingen op basis van een vonnis als diegene geacteerd op het zittingsblad, werden opgenomen. Verbeterend vonnis Betreft de verbeterende vonnissen (art. 794 Ger. W.) op burgerlijk vlak. Verschrijvingen of misrekeningen die in een door de rechter gewezen beslissing voorkomen, kunnen door hem verbeterd worden, zonder evenwel de daarin bevestigde rechten uit te breiden, te beperken of te wijzigen. Verzending dossier Betreft het aantal eindvonnissen aan de hand waarvan de burgerrechtelijke zaak werd verzonden aan een andere rechtsmacht/rechtsgebied. Voeging *Zaken Betreft het aantal burgerrechterlijke zaken die in 2003 werden samengevoegd. *Vonnissen Betreft het aantal vonnissen aan de hand waarvan in 2003 burgerrechterlijke zaken werden samengevoegd. Beschikking Voorzitter Betreft het aantal beschikkingen uitgesproken in 2003 door de voorzitter van de jeugdrechtbank in burgerrechterlijke zaken. Weglatingen Is een toepassing van art. 730, 2 Ger. W. waarbij zaken die sinds meer dan 3 jaar op de rol zijn ingeschreven en waarvan de debatten geen aanvang hebben genomen of die sinds meer dan 3 jaar niet zijn voortgezet ambtshalve kunnen weggelaten worden. Deze rubriek betreft met andere woorden het aantal burgerrechterlijke zaken die in 2003 beëindigd werden op basis van een vonnis weglating. Verbroken door Cassatie Betreft het aantal burgerrechtelijke zaken waarbij het eindvonnis werd verbroken door het hof van Cassatie in Hervormd door Hof van beroep Betreft het aantal burgerrechtelijke zaken waarbij het eindvonnis werd hervormd door het hof van beroep in Overige Betreft vonnissen die een einde maken aan de zaak en die niet vallen onder voorgaande categorieën. Protectionele zaken. Betreft enerzijds ouders en anderzijds minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd (MOF) of die zich in een problematische opvoedingssituatie bevinden (POS). Met betrekking tot deze minderjarigen wordt een persoonlijk dossier opgesteld bij het eerste contact met het jeugdparket. Elke minderjarige heeft aldus slechts één persoonlijk dossier dat wordt opgeheven bij meerderjarigheid. De minderjarige kan betrokken zijn in meerdere zaken, waarbij elk van deze zaken door vordering bij de jeugdrechtbank aanhangig werd gemaakt. Al deze zaken worden bijgehouden in het persoonlijk dossier van de minderjarige. A. TEN AANZIEN VAN DE OUDERS/MINDERJARIGEN 7

8 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar Nieuwe protectionele zaken ingeleid vanaf 1 januari 2003 (nieuwe dossiers) Betreft enerzijds minderjarigen waaromtrent vóór 1 januari 2003 geen persoonlijk dossier bestond en anderzijds zaken ingeleid ten aanzien van de ouder(s) vanaf 1 januari Deze rubrieken omvatten met andere woorden alle zaken ingeleid vanaf 1 januari 2003 met betrekking tot ouders of minderjarigen waaromtrent in 2003 een persoonlijk dossier werd opgesteld. - Navolgende vorderingen Betreft het aantal vorderingen ingeleid in 2003 inzake dossiers opgesteld voor 1 januari Maatregelen Deze maatregelen worden ten aanzien van de ouders of de minderjarigen door de jeugdrechtbank uitgesproken ter bescherming van de minderjarigen. ten aanzien van de ouders Deze voorlopige en definitieve maatregelen zijn gebaseerd op art. 29 en 32 Wet op de Jeugdbescherming 8 april Art. 29 betreft 15 het aanwijzen door de jeugdrechtbank van een persoon die belast wordt met het innen van sociale uitkeringen en de besteding ervan aan de behoeften van de kinderen. Art. 32 betreft de gehele of ten dele ontzetting uit de ouderlijke macht uitgesproken door de jeugdrechtbank. ten aanzien van de minderjarigen Betreft alle voorlopige en definitieve maatregelen genomen tegenover alle minderjarigen (gedurende het jaar kunnen er meerdere maatregelen genomen worden ten opzichte van 1 minderjarige), zowel in POS als in MOF- aangelegenheden. Het betreft zowel maatregelen genomen bij vonnis als bij beschikking. Met betrekking tot de gerechtelijke arrondissementen vallende onder de Vlaamse Gemeenschap werden deze maatregelen genomen op basis van de volgende vorderingsgronden: art en 2 gecoördineerde Vlaamse decreten inzake bijzondere jeugdbijstand 4 april 1990, art Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 1 Wet tot zedelijke bescherming van de jeugd van 15 juli Voor de gerechtelijke arrondissementen vallende onder de Franse Gemeenschap dienden volgende artikels als rechtsgrond: art. 38 en art. 39 Decreet van de Franse Gemeenschap 4 maart 1991 en art Wet op de Jeugdbescherming 8 april Voor Brussel gelden art en 2 gecoördineerde Vlaamse decreten inzake bijzondere jeugdbijstand 4 april 1990, art en art Wet op de Jeugdbescherming 8 april Voor Eupen gelden art en art Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995 en art Wet op de Jeugdbescherming 8 april vonnissen Betreft het aantal vonnissen uitgesproken in 2003 in protectionele zaken/dossiers. beschikkingen Betreft het aantal beschikkingen uitgesproken in 2003 in protectionele zaken/dossiers. - Andere beslissingen Voorbeeld: aanstellen van een deskundige, getuigenverhoor. - Eindvonnissen Betreft het aantal eindvonnissen uitgesproken inzake protectionele zaken/dossiers. 15 Ingeval de kinderen worden grootgebracht in omstandigheden die kennelijk en doorgaans niet voldoen aan de eisen inzake voeding, huisvesting en hygiëne en wanneer het bedrag van de uitkeringen niet wordt aangewend in het belang van de kinderen. 8

9 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar Verzending dossier Betreft het aantal eindvonnissen aan de hand waarvan in 2003 de zaak/ het dossier werd verzonden naar een andere rechtsmacht/rechtsgebied. - Opheffing dossier Betreft het aantal eindvonnissen aan de hand waarvan het dossier met betrekking tot de minderjarige werd opgeheven. Bijvoorbeeld wanneer de minderjarige de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt. - Uithandengeving Enkel ten aanzien van minderjarigen (art. 38 Wet 8 april 1965). Door de uithandengeving wordt de minderjarige onderworpen aan de rechtsmacht van de gewone rechter. Indien de minderjarige die wegens een als misdrijf omschreven feit voor de jeugdrechtbank is gebracht, op het tijdstip van het feit ouder was dan 16 jaar en de jeugdrechtbank een maatregel van bewaring, behoeding of opvoeding niet geschikt acht, kan hij de zaak bij een met redenen omklede beslissing uit handen geven en ze naar het openbaar ministerie verwijzen met het oog op vervolging voor het bevoegd gerecht. B. TEN AANZIEN VAN MINDERJARIGEN Minderjarigen reeds onder toezicht voor 1 januari Betreft minderjarigen die reeds voor 1 januari 2003 onder toezicht stonden van de jeugdrechtbank. Er werd met name voor 1 januari 2003 een dossier bij de jeugdrechtbank opgesteld. Minderjarigen onder toezicht vanaf 1 januari Betreft minderjarigen die na 31 december 2001 onder toezicht van de jeugdrechtbank werden gesteld. Er werd met name na 31 december 2001 een dossier bij de jeugdrechtbank opgesteld. art. 36, 4 Wet op de jeugdbescherming 8 april 1965: betreft de kennisneming van de jeugdrechtbank met betrekking tot de vorderingen van het openbaar ministerie ten aanzien van minderjarigen beneden de leeftijd van achttien jaar die vervolgd worden wegens een als misdrijf omschreven feit (MOF). art. 22, 1, 1 Decreet Vlaamse Gemeenschap 4 april 1990: betreft de kennisneming van de jeugdrechtbank met betrekking tot een problematische opvoedingssituatie (POS) ingeval het openbaar ministerie een afdwingbare pedagogische maatregel noodzakelijk acht, nadat de zaak door de bemiddelingscommissie werd doorverwezen. art. 22, 2 Decreet Vlaamse Gemeenschap 4 april 1990: betreft de kennisneming van de jeugdrechtbank met betrekking tot een problematische opvoedingssituatie (POS) ingeval het openbaar ministerie een afdwingbare pedagogische maatregel noodzakelijk acht, na te hebben aangetoond dat onmiddellijke bijstand- en hulpverlening op vrijwillige basis niet mogelijk zijn en dat de integriteit van de minderjarige gevaar loopt. art. 10 Decreet Franse Gemeenschap 4 maart 1991: betreft het verlengen van de duur van de hulpverlenende maatregel voor één of meer andere jaarlijkse perioden. art. 38 Decreet Franse Gemeenschap 4 maart 1991: betreft de kennisneming van de jeugdrechtbank van de maatregelen die te nemen zijn ten aanzien van een kind, zijn gezin of zijn leefgenoten, wanneer 9

10 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 de lichamelijke of psychische integriteit van een kind thans ernstig bedreigd is, en wanneer één van de personen die de ouderlijke macht uitoefenen of die het kind in rechte of in feite onder hun bewaring hebben, de hulp van de adviseur weigert of die hulp niet benut. art. 39 Decreet Franse Gemeenschap 4 maart 1991: wanneer het dringend noodzakelijk is te voorzien in de plaatsing van een kind waarvan de lichamelijke of psychische integriteit thans rechtstreeks ernstig bedreigd is kan de jeugdrechtbank hetzij een voorlopige maatregel van bewaring treffen voor een periode die niet langer dan veertien dagen mag zijn, hetzij de adviseur toelaten het kind beneden de leeftijd van veertien jaar voorlopig te plaatsen voor een periode die niet langer dan veertien dagen mag zijn. art Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995: de jeugdrechtbank wordt door de Procureur des Konings met een jeugdzaak gelast wanneer een maatregel noodzakelijk blijkt nadat de zaak door het bureau van de Raad voor jeugdbijstand van de Duitstalige Gemeenschap na een mislukte bemiddeling werd doorverwezen of nadat de dienst voor jeugdbijstand een zaak bij uiterste hoogdringendheid heeft gemeld. art Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995: de jeugdrechtbank wordt door het bureau gelast ter oplegging van één of meerdere maatregelen, die slechts voor een maximum duur van één maand mogen worden opgelegd. art Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995: in alle gevallen waar de belangen van de jongeren in gevaar zijn, en waarvan hij de urgentie erkent, kan de jeugdrechter op verzoek van de Procureur des Konings voorlopig en voor een maximumduur van vijftien dagen elke geschikt blijkende maatregel nemen. Als er gevaar dreigt kan de Procureur des Konings een zulke voorlopige maatregel opleggen die echter haar effect na zeven dagen verliest als ze niet door de jeugdrechter bekrachtigd werd. art. 60 Wet 9 april 1965: de jeugdrechtbank kan ten allen tijden, ambtshalve of op vordering van het openbaar ministerie, de maatregelen genomen ten aanzien van de ouders (of diegenen die de minderjarige in hun bewaring hebben) of de minderjarige intrekken, wijzigen en binnen de perken van de wet optreden in het belang van de minderjarige. Uitgezonderd de ter beschikking stelling van de regering. De ouders, voogden of diegenen die de minderjarige onder bewaring hebben of de minderjarige kunnen zich met dit doel bij verzoekschrift tot de jeugdrechtbank wenden. - Voorlopige maatregelen Betreft het aantal vonnissen en beschikkingen die geen eind maken aan de zaak. - Alternatieve maatregelen Betreft het aantal maatregelen die geen plaatsing of uithanden geving omvatten (vonnissen en beschikkingen ten aanzien van minderjarigen uitgesproken in 2003 door de jeugdrechtbank). Bijvoorbeeld, herstel gerichte maatregelen, gemeenschapsdienst. - Burgerlijke partijen Betreft het aantal partijen die zich in 2003 burgerlijke partij gesteld hebben in protectionele zaken. -Bestemming van het voorbehouden derde gedeelte van de kinderbijslag 16 nieuwe zaken 16 Art. 70 en art. 70bis, Samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders. 10

11 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 Na het plaatsen door de jeugdrechtbank van een minderjarige in een Gemeenschapsinstelling wordt tweederde van de kinderbijslag uitgekeerd aan de Gemeenschap. De Jeugdrechter doet uitspraak over de bestemming van het resterende derde gedeelte van de kinderbijslag. Bijvoorbeeld: ouders, spaarboekje minderjarige, andere persoon, Deze rubriek betreft bijgevolg het aantal burgerrechtelijke zaken die daaromtrent vanaf 1 januari 2003 ambtshalve, op verzoek van de partij(en) of op vraag van de Vlaamse, Franse of Duitstalige Gemeenschap, werden ingeleid. beslissingen Betreft het aantal uitspraken in 2003 genomen inzake de zaken omtrent het derde gedeelte van de kinderbijslag. -Plaatsingen Betreft het aantal plaatsingen in 2003 en niet het aantal minderjarigen die gedurende 2003 geplaatst werden. Een minderjarige kon meermaals geplaatst worden. Een bevestiging van een maatregel van plaatsing kon ook beschouwd worden als een plaatsing. Soorten plaatsing: plaatsing bij privé-personen, openbare instellingen (open of gesloten), privé- of federale instellingen, psychiatrische privé-instellingen. Inhoud: oriëntatie en onthaal, gewone plaatsing, observatie, eerste onthaal, oriëntatie en educatie. I. Volgende artikels zijn van toepassing in de Vlaamse, Franse en Duitstalige Gemeenschap: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965: de jeugdrechtbank kan minderjarigen die voor haar zijn gebracht, uitbesteden aan een betrouwbaar persoon of aan een geschikte inrichting, met het oog op hun huisvesting, behandeling, opvoeding, onderrichting of beroepsopleiding. art. 37 2, 4 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965: de jeugdrechtbank kan minderjarigen die voor haar zijn gebracht, toevertrouwen aan een openbare instelling voor observatie en opvoeding onder toezicht. art. 53 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965: indien het feitelijk onmogelijk is een particulier of een instelling te vinden die de minderjarige dadelijk kan opnemen en de nodige maatregelen van bewaring genomen door de jeugdrechtbank niet kunnen ten uitvoer gelegd worden, mag de minderjarige voorlopig, maar voor niet langer dan vijftien dagen, in een huis van arrest worden bewaard. Deze maatregel kan slechts worden toegepast ten aanzien van minderjarigen die ervan verdacht worden een feit te hebben gepleegd, strafbaar met een correctionele gevangenisstraf van één jaar of met een zwaardere straf en voor zover op het ogenblik van de feiten de leeftijd van veertien jaar werd bereikt. Deze maatregel kan slechts éénmaal door de jeugdrechter worden bevolen in de loop van een zelfde procedure. II. Volgende artikels zijn uitsluitend van toepassing in de Vlaamse Gemeenschap: Privé-personen: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 23, 1, 10 Decreet Vlaamse Gemeenschap 4 april 1990 Openbare instellingen: art. 37 2, 4 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 23, 1, 11 Decreet Vlaamse Gemeenschap 4 april 1990 en art. 23, 1, 12 Decreet Vlaamse Gemeenschap 4 april 1990 Privé-instellingen: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 23, 1, 10 Decreet Vlaamse Gemeenschap 4 april 1990 Gevangenissen: art. 53 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 (enkel van toepassing op MOF) 11

12 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 art. 23, 1, 10 gecoördineerde Vlaamse decreten inzake bijzondere jeugdbijstand 4 april 1990: de jeugdrechtbank kan in problematische opvoedingssituaties de minderjarige toevertrouwen aan een betrouwbaar persoon of gezin, voor ten hoogste één jaar indien hij de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt of tot de leeftijd van ten hoogste dertien jaar indien hij jonger is dan twaalf jaar. art. 23, 1, 11 gecoördineerde Vlaamse decreten inzake bijzondere jeugdbijstand 4 april 1990: de jeugdrechtbank kan in problematische opvoedingssituaties de minderjarige uitzonderlijk en voor ten hoogste één jaar toevertrouwen aan een geschikte open instelling. art. 23, 1, 12 gecoördineerde Vlaamse decreten inzake bijzondere jeugdbijstand 4 april 1990: de jeugdrechtbank kan in problematische opvoedingssituaties de minderjarige die de leeftijd van veertien jaar heeft bereikt, uitzonderlijk en voor ten hoogste drie maanden toevertrouwen aan een geschikte gesloten gemeenschapsinstelling, wanneer wordt aangetoond dat enerzijds de minderjarige zich herhaaldelijk onttrekt aan de maatregelen voorzien in art. 23, 1, 10 en art. 23, 1, 11, en dat anderzijds deze plaatsing in een geschikte gesloten instelling noodzakelijk is voor het behoud van de integriteit van de minderjarige. III. Volgende artikels zijn uitsluitend van toepassing in de Franse Gemeenschap: Privé-personen: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 38, 3, 2 Decreet Franse Gemeenschap 4 maart 1991 Openbare instellingen: art. 37 2, 4 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 Privé-instellingen: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 Gevangenissen: art. 53 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 (enkel van toepassing op MOF) art. 38, 3, 2 Decreet Franse Gemeenschap 4 maart 1991: de jeugdrechtbank kan, na te hebben vastgesteld dat het noodzakelijk is dwangmaatregelen te nemen, in uitzonderlijke omstandigheden beslissen aan de minderjarige een tijdelijke huisvesting buiten zijn familiaal leefmilieu te verlenen met het oog op zijn behandeling, zijn opvoeding, het onderwijs dat hij moet volgen of zijn beroepsopleiding. IV. Volgende artikels zijn uitsluitend van toepassing in de Duitstalige Gemeenschap: Privé-personen: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 28, 1, 10 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995 Openbare instellingen: art. 37 2, 4 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 28, 1, 11 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995 en art. 28, 1, 12 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995 Privé-instellingen: art. 37 2, 3 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 en art. 28, 1, 11 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995 en art. 28, 1, 12 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995 Gevangenissen: art. 53 Wet op de Jeugdbescherming 8 april 1965 (enkel van toepassing op MOF) art. 28, 1, 10 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995: de jeugdrechtbank kan de minderjarige aan een erkend pleeggezin toevertrouwen. 12

13 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 art. 28, 1, 11 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995: de jeugdrechtbank kan de minderjarige uitzonderlijk en voor ten hoogste twee jaar aan een geschikte open inrichting toevertrouwen. art. 28, 1, 12 Decreet Duitstalige Gemeenschap 20 maart 1995: de jeugdrechtbank kan de minderjarige die de volle leeftijd van veertien jaar oud is, uitzonderlijk en voor ten hoogste zes maanden aan een gesloten inrichting toevertrouwen wanneer werd aangetoond dat enerzijds de minderjarige zich herhaaldelijk heeft onttrokken aan de onder art. 28, 1, 10 en art. 28, 1, 11 beschreven maatregelen, en dat anderzijds plaatsing in een gesloten instelling noodzakelijk is voor het behoud van de integriteit van de persoon van de minderjarige. - Bevolen maatschappelijke/politionele onderzoeken Betreft het aantal maatschappelijke en politionele onderzoeken die in 2003 werden bevolen door de jeugdrechtbank (ouders en/of minderjarigen). - Verhoren van minderjarigen In burgerlijke aangelegenheden kan de minderjarige ouder dan 12 jaar, indien hij zulks wenst, worden opgeroepen (art. 56bis Wet 8 april 1965). Met betrekking tot protectionele zaken vallen verhoren van minderjarigen ouder dan 12 jaar onder art. 52ter Wet 8 april Akten van hoger beroep Deze rubriek doelt zowel op de betalende als de niet-betalende beroepen die ingesteld werden bij de jeugd- of de burgerlijke griffie tegen vonnissen en beschikkingen uitgesproken door de jeugdrechtbank in burgerrechterlijke en/of protectionele zaken. 13

14 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 Schema statistische parameters. Jaar (De statistische parameters zijn niet enkel op de nieuwe zaken berekend. Zij tellen het aantal handelingen tussen 1 januari en 31 december 2003, onafhankelijk of de zaak in 2003 nieuw was of niet). BURGERRECHTELIJK. Nieuwe burgerrechtelijke zaken ingeleid vanaf 1 januari 2003 Ouderlijk gezag Persoonlijk contact met de ouders Ontvoogding Bekrachtiging akkoord Adoptie Pleegvoogdij Overige Opvang derden Omgangsregeling Art. 37 DFG Toestemming huwelijk Voeging Weglatingen Verbroken door Cassatie Eindvonnissen Beschikking Voorzitter Hervormd door Hof van Beroep Tussenvonnissen Grond van de zaak Verbeterend vonnis Doorhalingen Verzending dossier Overige 14

15 Rechtbanken van eerste aanleg Jaar 2003 PROTECTIONEEL. Protectionele zaken ingeleid vanaf 1 januari 2003 Navolgende vorderingen Maatregelen Vonnissen Andere beslissingen Verzending dossier Uit handen geving Beschikkingen Eindvonnissen Opheffing dossier Plaatsingen Privépersonen Privéinstelling Privé instelling (psychiatrie) Openbare instelling Federale instelling 15

16 Rechtbanken van Eerste Aanleg Jaar 2003 Nieuwe burgerrechtelijke zaken Burgerrechtelijk Totaal Toekenning gezamenlijk of exclusief ouderlijk gezag, eventueel gekoppeld aan een Recht op persoonlijk contact met ouders Opvang door derden Omgangsregeling grootouders Ontvoog- Adoptie ding Pleegvoogdij huwelijk Art. 37 Decreet Franse Gemeenschap Toestemming Bekrachtiging akkoord Overige RESSORT ANTWERPEN ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT HASSELT TONGEREN Totaal RESSORT BRUSSEL BRUSSEL LEUVEN NIJVEL Totaal RESSORT GENT DENDERMONDE GENT OUDENAARDE BRUGGE IEPER KORTRIJK VEURNE Totaal RESSORT LUIK EUPEN HOEI LUIK VERVIERS AARLEN MARCHE - EN - F NEUFCHATEAU DINANT NAMEN Totaal RESSORT BERGEN CHARLEROI BERGEN DOORNIK Totaal HET RIJK

17 Rechtbanken van Eerste Aanleg Jaar 2003 Gevonniste zaken (totaal) Burgerrechterlijk Totaal Toekenning gezamenlijk of exclusief ouderlijk gezag, eventueel gekoppeld aan een Recht op persoonlijk contact met ouders Opvang door derden Omgangsregeling grootouders Ontvoog- Adoptie ding Pleegvoogdij Toestemming Art. 37 Decreet Franse huwelijk Gemeenschap Bekrachtiging akkoord Overige RESSORT ANTWERPEN ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT HASSELT TONGEREN Totaal RESSORT BRUSSEL BRUSSEL LEUVEN NIJVEL Totaal RESSORT GENT DENDERMONDE GENT OUDENAARDE BRUGGE IEPER KORTRIJK VEURNE Totaal RESSORT LUIK EUPEN HOEI LUIK VERVIERS AARLEN MARCHE - EN - F NEUFCHATEAU DINANT NAMEN Totaal RESSORT BERGEN CHARLEROI BERGEN DOORNIK Totaal HET RIJK

18 Rechtbanken van Eerste Aanleg Jaar 2003 Gevonniste zaken (zaken ingeleid voor 1 januari 2003) Burgerrechterlijk Totaal Toekenning gezamenlijk of exclusief ouderlijk gezag, eventueel Recht op persoonlijk contact met ouders Opvang door derden Omgangsregeling grootouders Adoptie Ontvoogding Pleegvoogdij Toestemming Art. 37 Decreet Franse huwelijk Gemeenschap Bekrachtiging akkoord Overige RESSORT ANTWERPEN ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT HASSELT TONGEREN Totaal RESSORT BRUSSEL BRUSSEL LEUVEN NIJVEL Totaal RESSORT GENT DENDERMONDE GENT OUDENAARDE BRUGGE IEPER KORTRIJK VEURNE Totaal RESSORT LUIK EUPEN HOEI LUIK VERVIERS AARLEN MARCHE - EN - F NEUFCHATEAU DINANT NAMEN Totaal RESSORT BERGEN CHARLEROI BERGEN DOORNIK Totaal HET RIJK

19 Rechtbanken van Eerste Aanleg Jaar 2003 Gevonniste zaken (zaken ingeleid vanaf 1 januari 2003) Burgerrechterlijk Totaal Toekenning gezamenlijk of exclusief ouderlijk gezag, eventueel gekoppeld aan een Recht op persoonlijk contact met ouders Opvang door derden Omgangsregeling grootouders Adoptie Ontvoogding Pleegvoogdij Toestemming huwelijk Art. 37 Decreet Franse Gemeenschap Bekrachtiging akkoord Overige RESSORT ANTWERPEN ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT HASSELT TONGEREN Totaal RESSORT BRUSSEL BRUSSEL LEUVEN NIJVEL Totaal RESSORT GENT DENDERMONDE GENT OUDENAARDE BRUGGE IEPER KORTRIJK VEURNE Totaal RESSORT LUIK EUPEN HOEI LUIK VERVIERS AARLEN MARCHE - EN - F NEUFCHATEAU DINANT NAMEN Totaal RESSORT BERGEN CHARLEROI BERGEN DOORNIK Totaal HET RIJK

20 Rechtbanken van Eerste Aanleg Jaar 2003 Tussen- Wijze beëindiging Eind- Door- Verbe- Verzending Voeging Beschikking Weg- Verbroken Hervormd Overige Burgerrechterlijk vonnis- terend Zaken Vonnissen door door Hof sen vonnis halingen vonnis dossier Voorzitter lating Cassatie van beroep RESSORT ANTWERPEN ANTWERPEN MECHELEN TURNHOUT HASSELT TONGEREN Totaal RESSORT BRUSSEL BRUSSEL LEUVEN NIJVEL Totaal RESSORT GENT DENDERMONDE GENT OUDENAARDE BRUGGE IEPER KORTRIJK VEURNE Totaal RESSORT LUIK EUPEN HOEI LUIK VERVIERS AARLEN MARCHE - EN - F NEUFCHATEAU DINANT NAMEN Totaal RESSORT BERGEN CHARLEROI BERGEN DOORNIK Totaal HET RIJK

21 RECHTBANKEN VAN EERSTE AANLEG PROTECTIONELE ZAKEN Inleiding Gezien de vastgestelde lacunes op het vlak van beschikbare cijfergegevens inzake protectionele zaken - aangaande minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd (MOF) en minderjarigen in een problematische opvoedingssituatie (POS) - bij de jeugdrechtbanken, is het Departement Criminologie van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie sinds 2002 belast met een onderzoeksproject dat een wetenschappelijke bijdrage wil leveren aan de productie van betrouwbare, geldige en bruikbare cijfergegevens in functie van het strafrechtelijk beleid. Hieronder vindt u een voorstelling van het betreffende project 1, waarin onder meer ingegaan wordt op de oorzaken van de onbetrouwbaarheid van de beschikbare cijfergegevens en waarin ook voorstellen ter verbetering aangereikt worden. Op basis van de tussentijdse conclusies van dit onderzoeksproject werd door de FOD Justitie (Cel Statistieken) en het Departement Criminologie van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie besloten de gepubliceerde statistieken inzake protectionele zaken te verwijderen van de website van de FOD Justitie. Gezien de onbetrouwbaarheid van deze statistieken worden deze vanaf heden door de FOD Justitie niet meer gebruikt voor beleidsanalyses of geleverd aan interne en externe klanten. In het kader van het Phenixproject zullen beide diensten samenwerken teneinde kwaliteitsvolle statistieken inzake protectionele zaken te kunnen leveren. Versie maart Zie ook (Departement Criminologie/onderzoeksprogramma/jeugdbescherming/onderzoek betreffende de productie en wetenschappelijke exploitatie van statistische gegevens inzake jeugdbescherming). - Nota bijgewerkt in december 2005 Uw contactpersonen, onderzoeksassistentes Isabelle DETRY (FR) Eef GOEDSEELS (NL) isabelle.detry@just.fgov.be Eef.goedseels@just.fgov.be tel.: fax: Tel. : fax :

22 Departement Criminologie Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie Justitie WTC III 11 e verdieping - Simon Bolivarlaan 30 B-1000 Brussel tel.: fax: Onderzoek betreffende de productie en wetenschappelijke exploitatie van statistische gegevens inzake jeugddelinquentie en jeugdbescherming Promotor: Charlotte VANNESTE Onderzoekster : Isabelle DETRY Eef GOEDSEELS 1. Bedoeling van het onderzoek In een eerste fase wil het onderzoek de productie van statistische gegevens inzake jeugddelinquentie en jeugdbescherming wetenschappelijk ondersteunen. Deze investering in de oprichting van betrouwbare databanken vormt een voorafgaande stap om vervolgens de exploitatie van deze databanken mogelijk te maken in het kader van onderzoeken die van nut kunnen zijn voor het strafrechtelijk beleid op dit gebied. De uitvoering van het onderzoeksproject kadert in een groter programma binnen het departement Criminologie dat er op gericht is een wetenschappelijke expertise uit te bouwen aangaande diverse databanken in het domein van de strafrechtsbedeling en dit op basis van een sinds verscheidene jaren opgebouwde expertise terzake (penitentiaire gegevensbank SIDIS-GREFFE, databank van het strafregister,...). 2. Algemeen kader De ontwikkeling van dit onderzoeksproject vertrekt van de veel gehoorde vaststelling dat de statistische gegevens op het gebied van jeugddelinquentie en jeugdbescherming heel wat leemten vertonen. Zowel op politieel, als op gerechtelijk vlak wordt een nagenoeg volledige statistische leemte vastgesteld en de weinige gegevens die bestaan op het niveau van de federale entiteiten betreffen uitsluitend hun bevoegdheden. Hierdoor wordt elk vooruitzicht op een geïntegreerde analyse over de werking van het jeugdrechtelijk systeem, zoals we dat vandaag de dag in België kennen, onmogelijk gemaakt. De politiestatistieken - die relatief recent zijn in ons land (1994) bevatten tot op heden geen enkele informatie over de vermoedelijke daders van een delict en bijgevolg ook geen - Nota bijgewerkt in december 2005 Uw contactpersonen, onderzoeksassistentes Isabelle DETRY (FR) Eef GOEDSEELS (NL) isabelle.detry@just.fgov.be Eef.goedseels@just.fgov.be tel.: fax: Tel. : fax :

23 informatie over de leeftijd van de betrokken personen. Hierdoor kan men op geen enkele manier de inbreuken die door minderjarigen gepleegd zijn, onderscheiden van andere vastgestelde inbreuken. De momenteel nog aan de gang zijnde hervorming op het gebied van de politiestatistiek zou het op termijn mogelijk moeten maken om te beschikken over statistische informatie betreffende bij de politie geregistreerde jeugddelinquentie. Op gerechtelijk vlak is de situatie net zo onbevredigend. De laatste publicatie door het Nationaal Instituut voor de Statistiek van statistieken betreffende de jeugdbescherming handelt over het jaar Na deze datum, die overeenstemt met de communautarisering van een groot deel van de bevoegdheden inzake jeugdbescherming, werden deze cijfers - die trouwens sterk aanvechtbaar zijn 1 - helemaal niet meer gepubliceerd. Hierdoor belandden deze aangelegenheden, die behouden bleven binnen de bevoegdheden van justitie, in een nagenoeg volledige statistische leegte. De activiteit van de statistische analisten bij de parketten, die de voorbije jaren werden aangeworven, is in de eerste plaats geconcentreerd op cijfergegevens van de parketten en correctionele griffies, met uitsluiting weliswaar tot op heden van de jeugdrechtbanken. In deze context kreeg het departement Criminologie van het NICC, dat kon genieten van de ervaring van een onderzoek dat een tijdje eerder was uitgevoerd 2, een onderzoeksproject in deze materie toegewezen. Ten opzichte van de reeds lang verzamelde theoretische kennis in het kader van het onderzoek rond de geïntegreerde criminologische statistiek 3, moest een nieuwe wetenschappelijke bijdrage op dit gebied zich niet zozeer concentreren op het uitwerken van een theoretisch model - die taak was immers reeds volbracht - maar wel op de concrete uitwerking van een dergelijk model - waarvan de principes reeds vastgelegd zijn in relatie tot de specifieke omstandigheden en mogelijkheden van de productie van gegevens op het terrein. Gegeven de lacune op gerechtelijk vlak, werd beslist om in een eerste fase te focussen op de productie van betrouwbare cijfergegevens op het niveau van de de jeugdparketten en -griffies. Op lange termijn is het uiteraard de bedoeling deze gegevens te bekijken in een geïntegreerd perspectief met gegevens uit andere databestanden, zoals onder meer politiële gegevens en gegevens met betrekking tot de uitvoering van de maatregelen, hetgeen aan de Gemeenschappen toebehoort. Deze voorafgaande wetenschappelijke investering in het uitwerken van een instrument voor de productie van betrouwbare gegevens wordt trouwens als onontbeerlijk beschouwd voor 1 Zie de kritiek geformuleerd in CENTRE D ÉTUDE DE LA DÉLINQUANCE JUVÉNILE, Statistiques et protection de la jeunesse, (STUDIECENTRUM VOOR JEUGDDELINQUENTIE, Statistieken en jeugdbescherming), publicatie nr. 41, Brussel, 1977, met bijdragen van HOUCHON G., HAUTIER B.E., VERHELLEN E., RENDERS X., DE BRUYNE H. en WALGRAVE L. 2 Zie hieromtrent VANNESTE C., «Une recherche sur les décisions prises par les magistrats du parquet et les juges de la jeunesse («Een onderzoek naar de beslissingen genomen door de parketmagistraten en jeugdrechters), Journal du Droit des Jeunes, nr. 207, september 2001, 7. en VANNESTE C., "Les logiques décisionnelles des magistrats du parquet et des juges de la jeunesse à l égard des mineurs délinquants ", ("De beslissingslogica van parketmagistraten en jeugdrechters tegenover minderjarige delinquenten"), Revue de Droit Pénal et de Criminologie, februari 2003, 2, BRUGGEMAN W., DE SMEDT C., HENDRICKX A., HOUCHON G., HOTTIAUX A.-M., SCHOTSMANS M., VAN KERKVOORDE, VANNESTE C., Vers une statistique criminologique - Projet de statistiques "criminelles" intégrées, Ministère de l'intérieur, Ministère de la Justice, (Naar een criminologische statistiek - Project inzake geïntegreerde "criminele" statistieken, Ministerie van Binnenlandse Zaken, Ministerie van Justitie, 1987, 227 p., zie vooral pagina s Nota bijgewerkt in december 2005 Uw contactpersonen, onderzoeksassistentes Isabelle DETRY (FR) Eef GOEDSEELS (NL) isabelle.detry@just.fgov.be Eef.goedseels@just.fgov.be tel.: fax: Tel. : fax :