Online Juridisch Advies voor U (OJAU) T.a.v.: Binckhorstlaan 36-C BE DEN HAAG

Transcriptie

1 1 > Retouradres Postbus EH Den Haag Online Juridisch Advies voor U (OJAU) T.a.v.: Binckhorstlaan 36-C BE DEN HAAG Internationale Turfmarkt DP Den Haag Postbus EH Den Haag Contactpersoon Onderwerp Uw Wob-verzoek met betrekking tot adopties uit Indonesië Geachte, In uw brief van 1 mei 2017, ontvangen op 3 mei 2017, heeft u met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) informatie verzocht over adopties uit Indonesië. U vraagt specifiek om: Adviseur Juridische T Uw kenmerk -- Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. a. stukken met daarin beweegredenen voor het feit dat er sinds 1983 geen adopties meer uit Indonesië mogelijk waren, meer specifiek de interne of externe communicatie hieromtrent tussen bepaalde overheidspartijen en waaruit blijkt van welke regering (Nederland of Indonesië) het initiatief uit ging om adopties vanaf 1983 niet meer mogelijk te maken, en de motivatie, dan wel de besluitvorming hieromtrent; b. stukken waarop staat vermeld het aantal adopties uit Indonesië, plaatsgevonden ná 1983; c. stukken waaruit blijkt op welke wijze de adoptieprocedures tot stand zijn gekomen in verband met de 'beginseltoestemming' van het Ministerie van Justitie, voor die kinderen die uit Indonesië zijn geadopteerd ná 1983, terwijl adopties vanaf toen niet meer mogelijk waren; op welke wijze zijn deze kinderen dan naar Nederland gekomen?; d. stukken die intern zijn gecommuniceerd of extern, zoals adoptie bemiddelingsbureaus en vergunninghouders, waaruit blijkt dat het wel mogelijk was om na 1983 kinderen uit Indonesië te adopteren en stukken met overwegingen om hier geen publieke bekendheid aan te geven (aangezien er geen stukken openbaar zijn waaruit blijkt dat het wel mogelijk was, ook cijfers van aantallen van adopties na 1983 zijn niet bekend); e. stukken van de Raad voor de Kinderbescherming die heeft geadviseerd in de beginseltoestemming voor kinderen die geadopteerd werden uit Indonesië na 1983; wat waren de beweegredenen van de Raad voor de Kinderbescherming in het algemeen om kinderen ná 1983 toch in Nederland te plaatsen?; was er dan wel voldoende besef dat er mogelijk sprake kon zijn van onrechtmatigheden?; f. stukken waaruit blijkt dat het Ministerie op de hoogte was van de onrechtmatige adoptieprocedures in Indonesië tussen 1974 en daarna, en de stukken waarin is vastgelegd welke acties het Ministerie heeft ondernomen om dergelijke praktijken te voorkomen; Pagina 1 van 7

2 g. stukken omtrent procedures en formaliteiten van de adopties vanuit het land Indonesië naar Nederland, vanaf 1974 en daarna, en de gemaakt afspraken m.b.t. handhaving en controle tussen Nederland en Indonesië; h. stukken met verslaglegging van (intern en extern) overleg, in verband met adoptieprocedures in Indonesië in samenhang met de procedure dat de aspirant-ouders zelf naar het land moesten om daar het kind op te halen; wat was het doel hiervan? De ontvangst van uw verzoek is schriftelijk bevestigd bij brief van 4 mei 2017, kenmerk In de daarop volgende brief van 30 mei 2017, kenmerk , is de beslistermijn op uw verzoek met vier weken verdaagd. Internationale Over uw verzoek heeft u op 23 juni 2017 telefonisch contact gehad met de, een medewerker van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Hij heeft u medegedeeld dat de inventarisatie van documenten moeizaam verliep door enkel af te gaan op de informatie bij uw verzoek. Daarbij heeft hij u gevraagd of u meer informatie kon geven (bijvoorbeeld van personen die bij u bekend zijn en volgens u na 1983 uit Indonesië zouden zijn geadopteerd) om tot een betere inventarisatie van documenten te komen. Tevens heeft u verzocht om in te stemmen met een verdere opschorting van de beslistermijn op uw verzoek vanwege de moeizaam lopende inventarisatie. Volgend op het hiervoor genoemde telefonisch contact heeft u bij bericht van 29 juni gereageerd. U heeft daarbij aangegeven dat u gelet op de privacy van betrokkenen geen andere aanknopingspunten kon bieden en dat u instemde met een verdere opschorting van twee weken, namelijk tot 14 juli Bij brief van 3 juli 2017 is de opschorting van de beslistermijn met twee weken bevestigd. Wettelijk kader Uw verzoek valt onder de reikwijdte van de Wob. Voor de relevante Wob-artikelen verwijs ik u naar de bijlage 1. Inventarisatie documenten Op basis van uw verzoek zijn in totaal dertien documenten aangetroffen die uitsluitend betrekking hebben op de hiervoor genoemde onderdelen a, b en e van uw verzoek. Deze documenten zijn opgenomen in een inventarislijst, die als bijlage 2 bij dit besluit is gevoegd. In dit besluit wordt verwezen naar de corresponderende nummers uit de inventarislijst, zodat per document duidelijk is wat is besloten. Met betrekking tot de overige onderdelen van uw verzoek zijn vooralsnog geen documenten aangetroffen. Uit het oogpunt van zorgvuldigheid wordt de inventarisatie van documenten met betrekking tot uw Wob-verzoek thans nog voortgezet, onder andere bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Mocht deze aanvullende inventarisatie andere documenten opleveren die relevant zijn voor uw Wob-verzoek, dan zal ik u hierover berichten. Zo nodig zal ik tevens een beslissing nemen over de openbaarmaking van dergelijke aanvullende documenten. Besluit Ik heb besloten deels aan uw verzoek tegemoet te komen en de informatie waarom u verzocht, opgenomen in de documenten met nummers 1-5 gedeeltelijk openbaar te maken. Ik heb daarnaast besloten om de openbaarmaking van de documenten 9 en 10 in het geheel te weigeren. Pagina 2 van 7

3 Voor de motivering van dit besluit verwijs ik naar het onderdeel Overwegingen van dit besluit. De documenten met nummers 6-8 en zijn reeds openbaar en vallen daarom niet onder de Wob. Kortheidshalve verwijs ik u naar de inventarislijst voor de vindplaats van deze documenten. Overwegingen Allereerst wil ik u wijzen op het volgende. Ingevolge artikel 3, vijfde lid, van de Wob, wordt een verzoek om informatie ingewilligd met inachtneming van het bepaalde in de artikelen 10 en 11. Internationale Het recht op openbaarmaking op grond van de Wob dient uitsluitend het publieke belang van een goede en democratische bestuursvoering. Het komt iedere burger in gelijke mate toe. Daarom kan ten aanzien van de openbaarheid geen onderscheid worden gemaakt naar gelang de persoon of de bedoeling of belangen van de verzoeker. Bij de te verrichten belangenafweging worden dan ook betrokken het algemene belang bij openbaarmaking van de gevraagde informatie en de door de weigeringsgronden te beschermen belangen, maar niet het specifieke belang van de verzoeker. Evenmin kent de Wob een beperkte vorm van openbaarmaking. Dit betekent dat openbaarmaking van de gevraagde documenten uitsluitend aan u op grond van de Wob niet mogelijk is. Indien ik aan u de betreffende documenten verstrek, moet ik deze ook aan anderen geven indien zij daarom verzoeken. In dat licht vinden de onderstaande belangenafwegingen dan ook plaats. Bijzondere persoonsgegevens Op grond van artikel 10, eerste lid, aanhef en onder d, van de Wob blijft verstrekking van informatie achterwege voor zover het bijzondere persoonsgegevens betreft, tenzij de verstrekking kennelijk geen inbreuk maakt op de persoonlijke levenssfeer. Op grond van artikel 16 van de Wet bescherming persoonsgegevens worden onder bijzondere persoonsgegevens verstaan gegevens over iemands godsdienst of levensovertuiging, ras, politieke gezindheid, gezondheid, seksuele leven, lidmaatschap van een vakvereniging, strafrechtelijke persoonsgegevens en persoonsgegevens over onrechtmatig of hinderlijk gedrag in verband met een opgelegd verbod naar aanleiding van dat gedrag. In het document met nummer 10 staan bijzondere persoonsgegevens, waarvan aannemelijk is dat openbaarmaking inbreuk zou maken op de persoonlijke levenssfeer van betrokkene. Het gaat hierbij om gegevens met betrekking tot onderzoek naar het justitieel verleden van (aspirant)adoptiefouders die de Raad voor de Kinderbescherming standaard betrekt bij de screening van deze personen. Ik zal deze persoonsgegevens dan ook niet openbaar maken. Het belang van de betrekkingen van Nederland met andere staten Op grond van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder a, van de Wob blijft verstrekking van informatie achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het belang van de betrekkingen van Nederland met andere staten en met internationale organisaties. Pagina 3 van 7

4 Bij passages uit de documenten met nummers 2 en 3 is het belang van de betrekkingen van Nederland met Indonesië in het geding, omdat het hier persoonlijke opmerkingen betreft van ambtenaren over het handelen van de Indonesische overheid en specifieke Indonesische overheidsfunctionarissen. Ik ben van oordeel dat dit belang zwaarder moet wegen dan het belang van openbaarheid, aangezien openbaarmaking van de hier bedoelde passages nadelig zou kunnen zijn voor de betrekkingen met Indonesië. Met betrekking tot de uitzonderingsgrond die hier gelet op de Wob van toepassing is, merk ik daarnaast op dat het volgens vaste jurisprudentie voldoende is dat de betrekkingen tussen Nederland en Indonesië als gevolg van openbaarmaking van de betrokken informatie naar verwachting stroever zullen gaan verlopen. Ik heb daarom besloten de desbetreffende passages niet openbaar te maken. Deze informatie heb ik uit de documenten met nummers 2 en 3 verwijderd en aangeduid met 10.2.a. Internationale De eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer Op grond van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder e, van de Wob blijft verstrekking van informatie achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het belang dat de persoonlijke levenssfeer wordt geëerbiedigd. In de documenten met nummers 1-5, 9 en 10 staan persoonsgegevens. Ik ben van oordeel dat ten aanzien van deze gegevens het belang dat de persoonlijke levenssfeer wordt geëerbiedigd, zwaarder moet wegen dan het belang van openbaarheid. Gelet op het voorgaande heb ik persoonsgegevens verwijderd uit de hier bedoelde documenten en aangeduid met 10.2.e. Volledigheidshalve merk ik hierbij op dat in de documenten met nummers 2, 3, 9 en 10 in de eerste plaats sprake is van persoonsgegevens van geadopteerden. Met het openbaar maken van hun persoonsgegevens, specifiek hun namen, zou onevenredig inbreuk worden gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van deze personen, aangezien het algemeen belang van openbaarheid reeds wordt gediend met het openbaar maken van algemene niet tot individuen te herleiden - met betrekking tot de door u aangegeven bestuurlijke aangelegenheid inzake interlandelijke adoptie uit Indonesië. Hiervoor zijn de persoonsgegevens van de betrokken personen niet relevant. Deze persoonsgegevens heb ik zodoende verwijderd uit de aangetroffen documenten en aangeduid met 10.2.e. De documenten met nummers 9 en 10 weiger ik in het geheel openbaar te maken gelet op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de betrokken geadopteerde en diens (adoptie)familie. Het betreft hier documenten met betrekking tot de enige, formeel geregistreerde adoptie uit Indonesië van na 1983, zoals is vermeld in de aangetroffen statistieken, namelijk de documenten met nummers 11 tot en met 13. De Raad voor de Kinderbescherming heeft in deze kwestie een brief en een rapport verzonden aan de Centrale autoriteit interlandelijke adoptie, die verantwoordelijk is voor de afgifte van een zogeheten beginseltoestemming. De brief en het rapport van de Raad voor de Kinderbescherming maken onderdeel uit van het persoonsdossier van de geadopteerde persoon en zijn onlosmakelijk aan deze persoon en diens (adoptie)familie verbonden. Ik zou onevenredig inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer van de hier bedoelde personen als ik deze documenten beschikbaar zou stellen aan het brede publiek. Pagina 4 van 7

5 Verstrekking in geanonimiseerde vorm zou dit niet anders maken, aangezien de informatie in de documenten met nummer 9 en 10 niet uitsluitend persoonsgegevens bevatten, maar ook anderszins bijzonder persoonsgevoelige informatie bevat van betrokkenen. De kans op herleiding naar betrokkenen is bovendien aanmerkelijk, aangezien het hier gaat om de enige, formeel geregistreerde adoptie uit Indonesië naar Nederland van na Met betrekking tot de namen van zowel Nederlandse als Indonesische ambtenaren, die in de documenten 1-5, 9 en 10 voorkomen, is het volgende van belang. Weliswaar kan, waar het gaat om beroepshalve functioneren van ambtenaren, slechts in beperkte mate een beroep worden gedaan op het belang van eerbiediging van hun persoonlijke levenssfeer. Dit ligt anders indien het betreft het openbaar maken van namen van de ambtenaren. Namen zijn immers persoonsgegevens en het belang van eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer kan zich tegen het openbaar maken daarvan verzetten. Daarbij is van belang dat het hier niet gaat om het opgeven van een naam aan een individuele burger die met een ambtenaar in contact treedt, maar om openbaarmaking van de naam in de zin van de Wob. Gelet hierop heb ik de namen van de betrokken ambtenaren, voor zover deze gelet op hun functie niet in het openbaar treden, tevens uit verwijderd uit voornoemde documenten en aangeduid met 10.2.e. Internationale Onevenredige benadeling Op grond van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob blijft verstrekking van informatie achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het belang van het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen dan wel van derden. Openbaarmaking van de documenten 9 en 10, zou naar mijn oordeel naast een onevenredige inbreuk op de levenssfeer van betrokkenen leiden tot onevenredige benadeling van de geadopteerde persoon waar deze documenten betrekking op heeft. Het gaat hier, zoals ik hiervoor heb aangegeven, om documenten met betrekking tot de enige, na 1983, formeel geregistreerde adoptie uit Indonesië. Met de openbaarmaking van deze documenten zou ik de betrokken geadopteerde de kans ontnemen om zelf op een voor deze persoon geschikte moment en eventueel onder (professionele) begeleiding kennis hiervan te nemen. De openbaarmaking van documenten staat immers gelijk aan de openbaarheid hiervan aan een ieder. Ik ben van oordeel dat het belang op het voorkomen van onevenredige benadeling van de geadopteerde in dit geval zwaarder moet wegen dan het algemene belang van openbaarheid. Persoonlijke beleidsopvattingen in een stuk voor intern beraad Artikel 11, eerste lid, van de Wob bepaalt dat in geval van een verzoek om informatie uit documenten, opgesteld ten behoeve van intern beraad, geen informatie wordt verstrekt over daarin opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat onder het begrip documenten opgesteld ten behoeve van intern beraad onder meer moeten worden begrepen: nota s van ambtenaren en hun politieke en ambtelijk leidinggevenden, correspondentie tussen de onderdelen van een ministerie en tussen ministeries onderling, concepten van stukken, agenda s, notulen, samenvattingen en conclusies van interne besprekingen en rapporten van ambtelijke adviescommissies. Pagina 5 van 7

6 Ten aanzien van deze stukken moet van de bedoeling om ze als stukken voor intern beraad beschouwd te zien, uitdrukkelijk blijken of men moet deze bedoeling redelijkerwijs kunnen vermoeden. Voornoemde beperking op de informatieverplichting is in de Wob opgenomen omdat een ongehinderde bijdrage van ambtenaren en van hen die van buiten bij het intern beraad zijn betrokken bij de beleidsvorming en -voorbereiding gewaarborgd moet zijn. Zij moeten in alle openhartigheid onderling en met bewindspersonen kunnen communiceren. Staatsrechtelijk zijn slechts de standpunten die het bestuursorgaan voor zijn rekening wil nemen relevant. Onder persoonlijke beleidsopvattingen worden verstaan: meningen, opinies, commentaren, voorstellen, conclusies met de daartoe aangevoerde argumenten. Internationale Het document met nummer 2 betreft een aantekening van een ambtenaar van het toenmalig zogeheten Ministerie van Justitie ten aanzien van de kwestie dat destijds de Indonesische autoriteiten adoptiestukken niet meer legaliseerden. Deze aantekening is opgesteld ten behoeve van intern beraad over deze kwestie en bevat een persoonlijke beleidsopvatting van de betrokken ambtenaar. Deze persoonlijke beleidsopvatting valt deels samen met de informatie die vanwege de uitzonderingsgrond inzake het belang van de betrekkingen van Nederland met andere staten niet openbaar wordt gemaakt en betreft, zoals reeds vermeld, persoonlijke opmerkingen van de betrokken ambtenaar over het handelen van Indonesië en specifieke Indonesische overheidsfunctionarissen. Ik acht het niet in het belang van een goede en democratische bestuursvoering indien het standpunt van de betrokken ambtenaar zelfstandig worden betrokken in de publieke discussie. Ik zie dan ook geen aanleiding om met toepassing van artikel 11, tweede lid, van de Wob in niet tot de persoon herleidbare vorm informatie te verstrekken over de betreffende persoonlijke beleidsopvatting en ik heb deze daarom verwijderd onder de aanduiding 11. Wijze van openbaarmaking De documenten die met dit besluit (gedeeltelijk) openbaar worden gemaakt, treft u bij dit besluit in kopie aan. De documenten met nummers 6 tot en met 11 zijn reeds openbaar en voor een ieder beschikbaar. De Wob is niet van toepassing op reeds openbare documenten. Om u ter wille te zijn, stuur ik u niettemin een kopie van deze documenten. De stukken die met dit besluit voor een ieder openbaar worden, zullen op worden geplaatst. Tot slot Gelet op de aard en de hoeveelheid van vragen bij uw informatieverzoek en gelet op het feit dat bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie weinig documenten zijn aangetroffen in relatie daartoe, kan ik mij voorstellen dat ik met dit besluit niet volledig voorzie in uw behoefte om informatie te verkrijgen over adopties uit Indonesië van kinderen die thans volwassen zijn geworden. Daarbij speelt ook een rol dat de bestuurlijke aangelegenheid waarover u informatie verzoekt dermate lang geleden is dat een deel van de documentatie mogelijk is overgedragen aan het Nationaal Archief. Pagina 6 van 7

7 Mogelijk kunt u daarom ook terecht bij het Nationaal Archief voor documenten die aan uw informatiebehoefte voldoen. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, de Minister van Veiligheid en Justitie, namens deze, Internationale Directeur Control, Tegen dit besluit kunt u binnen zes weken na de dag waarop dit is bekend gemaakt een bezwaarschrift indienen. Het bezwaarschrift moet door de indiener zijn ondertekend en bevat ten minste zijn naam en adres, de dagtekening, een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht en de gronden waarop het bezwaar berust. Dit bezwaarschrift moet worden gericht aan: de Minister van Veiligheid en Justitie, t.a.v. Directie Wetgeving en Juridische, sector Juridische, Postbus 20301, 2500 EH Den Haag. Pagina 7 van 7