Marie-Aude Deslandes

Transcriptie

1 FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID UNIVERSITEIT GENT Academiejaar Het Europees Patent en de Internationale bevoegdheid - Kan het Benelux Gerechtshof hierin een rol spelen? - Masterproef van de opleiding 'Master in de Rechten' Ingediend door Marie-Aude Deslandes (studententennr ) Promotor: Prof. Dr. Johan ERAUW Commissaris: Cedric VANLEENHOVE

2 - Copyright Marie-Aude Deslandes -

3 INLEIDING... 1 INLEIDENDE BEPALINGEN... 4 DEEL 1: HET EUROPEES OCTROOI MET EENHEIDSWERKING EN DE VERTAALREGELING... 5 HOOFDSTUK I - DE EVOLUTIE: van het voorstel van een gemeenschapsoctrooi tot de verwezenlijking van het Europees Octrooi met eenheidswerking Afdeling 1. Het ontstaan van het Gemeenschapsoctrooi Werkgroep octrooien Het Verdrag van Straatsburg Verdrag van München van Het Gemeenschapsoctrooiverdrag De intergouvernementele conferenties van 1999 en Afdeling 2. De evolutie naar het Europees Octrooi met eenheidswerking De eenheidsoctrooibescherming De vertaalregeling...12 Afdeling 3. De redenen voor het ontstaan van een Europees Octrooi met eenheidswerking en een eengemaakt Octrooigerecht De Kostprijs Harmonisatie van de rechtspraak...22 HOOFDSTUK II Inhoudelijke bespreking van het Europees Octrooi met eenheidswerking en de vertaalregeling Afdeling 1. De eenheidsoctrooibescherming Algemene bepalingen Rechtsgevolgen van een Europees Octrooi met eenheidswerking Institutionele bepalingen Financiële bepalingen Slotbepalingen...30 Conclusie...30 Afdeling 2. De vertaalregeling Algemene bepalingen Overgangsbepaling...32 i

4 3. Vertaling in geval van een geschil Compensatieregeling Machinevertalingen...34 Conclusie...35 DEEL 2: HET EENGEMAAKT OCTROOIGERECHT HOOFDSTUK I HET ONTSTAAN HOOFDSTUK II DE WERKING VAN HET EENGEMAAKT OCTROOIGERECHT Afdeling 1. Inleiding...45 Afdeling 2. Samenstelling van het Eengemaakt Octrooigerecht Het Gerecht van Eerste aanleg: lokale en regionale afdelingen De centrale afdeling Het Hof van Beroep De Griffie De Comités...53 Afdeling 3. De rechters van het Octrooigerecht...53 Afdeling 4. Internationale bevoegdheid De internationale bevoegdheid van de afdelingen van het Octrooigerecht De Overgangsbepaling De internationale bevoegdheid van het centrum voor octrooibemiddeling en arbitrage...64 Afdeling 5. Rechtsmiddelen tegen beslissingen in eerste aanleg Beroep instellen Nieuwe behandeling...66 Afdeling 6. Aansprakelijkheid van de lidstaten...67 Afdeling 7. Het Toepasselijke Recht...68 Afdeling 8. Organisatorische bepalingen...70 Afdeling 9. Procedurele bepalingen Het Procedurereglement Debatten Bevoegdheid om te procederen...73 ii

5 4. Vertegenwoordiging Procedures Rechterlijke beslissingen...76 Afdeling 10. De erkenning...77 Afdeling 11. Proceduretaal Gerecht van Eerste Aanleg De centrale afdeling Hof van Beroep...80 Afdeling 12. De rol van het Hof van Justitie...81 Afdeling 13. Overige bepalingen...83 HOOFDSTUK III KRITIEK OP EN EVALUATIE VAN HET EENGEMAAKT OCTROOIGERECHT Conclusie DEEL 3: DE ROL VAN HET BENELUXGERECHTSHOF ALS REGIONALE AFDELING VOOR BELGIE, NEDERLAND EN LUXEMBURG HOOFDSTUK I DE TOEKOMST VAN BELGIE BINNEN HET EUROPEES OCTROOIGERECHT HOOFDSTUK 2 - IS HET BENELUX-GERECHTSHOF DE OPLOSSING? Het Benelux-Gerechtshof Het Benelux-Gerechtshof als regionale afdeling van het eengemaakt Octrooigerecht...95 CONCLUSIE...98 ALGEMENE CONCLUSIE...99 Bijlage 1: Samenstelling van het Octrooigerecht en verdeling van de zaken binnen de centrale afdeling, schematisch overzicht Bijlage 2: Samenstelling van de kamers van het Gerecht van Eerste Aanleg Bijlage 3: Samenstelling van de kamers van het Hof van Beroep Bijlage 4: Wanneer is het eengemaakt Octrooigerecht bevoegd? Bijlage 5: De Proceduretaal Bijlage 6: Verloop van de procedure, waarbij een vordering wegens inbreuk werd ingesteld en een tegenvordering tot nietigverklaring BIBLIOGRAFIE Wetgeving en voorbereidende werken Internationaalrechtelijke normen iii

6 2. Europeesrechtelijke normen Normen eigen aan de Benelux Nationale normen Voorbereidende werken Rechtspraak Rechtsleer Boeken en bijdragen in verzamelwerken Artikelen Websites Andere iv

7 Woord vooraf Het schrijven van een masterproef is een werk van lange adem, dat een belangrijk persoonlijk engagement vraagt. Het is een zoektocht doorheen boeken, artikels en rechtspraak die elk eigen zijn aan hun tijd. Dit is meteen ook één van de interessante punten geweest van het schrijven van deze masterproef: de evolutie bemerken die mijn onderwerp is ondergaan. Wat mij het meest geboeid heeft bij het schrijven van deze masterproef is het ontdekken van de verschillende meningen en opvattingen die hierover bestaan en die per belangengroep verschillend kunnen zijn. Ik heb de kans gehad om met een aantal mensen uit de praktijk te spreken, waarvoor ik hen ontzettend wil bedanken. Dit heeft een heel ander licht geworpen op mijn onderwerp en dit sterkt mij in de gedachte dat mijn onderwerp niet enkel ontzettend actueel is, maar ook van groot belang is voor huidige en toekomstige octrooihouders. Ik wens mijn promotor, Professor Erauw te bedanken voor zijn lessen, die mijn interesse in het internationaal privaatrecht heeft doen toenemen, alsook voor het enthousiasme dat hij aan de dag gelegd heeft voor dit onderwerp. Dit is voor mij een belangrijke stimulans geweest. Ik wens ook mijn commissaris, Cedric Vanleenhove, te bedanken voor de hulp die hij verleend heeft bij het schrijven van deze masterproef. Verder zou ik alle personen uit de praktijk willen bedanken, die geaccepteerd hebben om mijn vragen te beantwoorden en die zeer veel interesse getoond hebben voor mijn masterproef. Ook zij die dit werkstuk hebben nagelezen wens ik van harte te bedanken, evenals mijn vrienden die mij doorheen het jaar gesteund hebben. Ik zou hierbij van de mogelijkheid gebruik willen maken om deze masterproef op te dragen aan mijn grootouders die beiden dit academiejaar het leven hebben gelaten, maar die ontzettend trots zouden zijn dat ik dit jaar mijn rechtendiploma behaal. Marie-Aude Deslandes Mei

8 INLEIDING Tal van ondernemingen, gaande van KMO's tot multinationals, die investeren in onderzoek en productontwikkeling wensen de resultaten van deze uitvindingen te gebruiken om hun positie in de markt te versterken. Ze wensen een return-on-investment te verkrijgen. 1 Octrooien bieden de mogelijkheid hun uitvindingen te beschermen tegen namaak en exploitatie door een derde, zodat die ondernemingen ten volle kunnen genieten van hun uitvindingen. Een octrooi is een door de daartoe bevoegde overheid verleend tijdelijk exclusief recht op de exploitatie van een uitvinding. 2 Dit exclusief recht behelst een bepaald grondgebied. Het is voor ondernemingen belangrijk om een exclusief recht te kunnen verkrijgen op een zo breed mogelijk grondgebied. Hiervoor is een goed uitwerkt en eenvormig internationaal octrooisysteem vereist, des te meer omdat ondernemingen vaak niet slechts één enkel octrooi bezitten, maar een portefeuille van octrooien. 3 Hoewel ondernemingen steeds globaler worden en beschikken over een internationale afzetmarkt, is het octrooisysteem in die zin niet mee geëvolueerd. In de Europese Unie beschikte men tot een paar maanden geleden niet over een eengemaakte titel en een geharmoniseerd geschillenbeslechtingssysteem voor het ganse grondgebied. Dit bracht belangrijk nadelen met zich mee voor de ondernemingen. De idee om een samenwerking tot stand te brengen tussen verschillende lidstaten op het vlak van intellectuele eigendomsrechten, en meer specifiek met betrekking tot octrooien, gaat terug tot de oprichting van de Raad van Europa in 1949 en het voorstel van de Franse senator Henri Longchambon om een Europees Octrooibureau op te richten. 4 Met het doel voor ogen een grotere eenheid te creëren in Europa werden aldus twee verdragen gesloten: het verdrag van Parijs van 1953 betreffende de voor octrooiaanvragen voorgeschreven formaliteiten en het verdrag van Parijs van 1954 betreffende de internationale classificatie van octrooien. In die tijd bestonden er enkel nationale octrooien, die verleend werden volgens de nationale wetgeving van de verschillende lidstaten waar men bescherming zocht. Dit betekende dat er zoveel aanvragen ingediend moesten worden en in zoveel lidstaten instandhoudingstaksen betaald moesten worden, als lidstaten waar bescherming gezocht werd. 5 1 X., [Vrije Tribune] "Noodzaak tot oprichting van een nationale afdeling van het nieuwe Europese Octrooigerecht ("Unified Patent Court")", IRDI 2013, afl 1, 7. 2 G. BALLON, K. GEENS et al., Inleiding tot het economisch recht, Kluwer, 2007, Mechelen, 267; D. LOFTUS, "International Patent Protection: Time for a fully EU Functioning Supranational Patent Mechanism", JICLT 2011, vol. 6, Issue 3, E. DE GRYSE en V. VANOVERMEIRE, "Toekomstperspectieven voor de rechtshandhaving in het octrooirecht, De EU-verordeningen betreffende het octrooi met eenheidswerking en de creatie van het 'gemeenschappelijk Octrooigerecht', TBH 2013/14, G. VAN OVERWALLE en E. VAN ZIMMEREN, "Recente ontwikkelingen in het octrooirecht" in Intellectuele Rechten, Die Keure, 2011, Brugge, J. BRINKHOF, "Enige kanttekeningen bij het voorstel voor een European and European Union Patents Court" in Liber Amicorum Ludovic DE GRYSE, 2010, Gent, 54. 2

9 Met de inwerkingtreding van het EEG-verdrag 6 werd één van de belangrijkste doelstellingen van de toenmalige Europese Gemeenschap verwezenlijkt, namelijk de creatie van een gemeenschappelijke markt. Artikel 2 van dit verdrag stelt namelijk dat de Gemeenschap tot taak heeft de "bevordering van de harmonische ontwikkeling van de economische activiteit binnen de gehele Gemeenschap, een gestadige en evenwichtige expansie, een grotere stabiliteit, een toenemende verbetering van de levensstandaard en nauwere betrekkingen tussen de in de Gemeenschap verenigde staten". De bevordering van de harmonische ontwikkeling van de economische activiteit, betekent bij deductie, de bevordering van de harmonische ontwikkeling van de industriële eigendomsrechten, aangezien zij deel uitmaken van de economische activiteit van een lidstaat. Deze harmonische ontwikkeling heeft een belangrijke doorbraak gekend de afgelopen maanden, dankzij de creatie van het Europees Octrooi met eenheidswerking, dat eenzelfde uitwerking zal hebben op het grondgebied van bijna- alle lidstaten van de EU. De vertaalregeling die voorzien is voor dit octrooi en de invoering van een Eengemaakt Octrooigerecht dragen beide toe tot deze harmonisatie. De focus van deze masterproef ligt hem op de internationale bevoegdheid inzake het nieuw Europees Octrooi met eenheidswerking. Het Octrooigerecht zal in de toekomst internationaal bevoegd zijn om kennis te nemen van geschillen die betrekking hebben op Europese octrooien en Europese octrooien met eenheidswerking. Gezien zowel het Europees Octrooi met eenheidswerking als de vertaalregeling slechts enkele maanden geleden aangenomen zijn, wens ik eerst het ontstaan en de werking van beide regelingen uiteen te zetten, vooraleer ik dieper inga op het ontstaan en de werking van het Octrooigerecht en de eventuele mogelijkheid voor België om samen met de andere Beneluxlanden een afdeling op te richten van dit Gerecht. In Deel 1 worden zowel het Europees octrooi met eenheidswerking als de vertaalregeling besproken. Deel 2 zal handelen over het ontstaan en de werking van het Octrooigerecht. Deel 3 behandelt de eventuele mogelijkheid om een afdeling gemeenschappelijk aan de Benelux-landen onder te brengen in het Benelux-Gerechtshof. 6 Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap van 1 januari

10 INLEIDENDE BEPALINGEN - VEU: Verdrag betreffende de Europese Unie, Pb. L., C. 83, nr 53, 30 maart 2010, p ; - VWEU: Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, Pb. L., C. 83, nr 53, 30 maart 2010, p ; - EOV: het Verdrag inzake de verlening van Europese Octrooien van 5 oktober 1973, zoals herzien op 17 december 1991 en 29 november 2000; - Europese Octrooiorganisatie: deze organisatie is opgericht bij het EOV en is belast met de verlening van Europese Octrooien; - EOB: het Europees Octrooibureau die de taak van de Europese Octrooiorganisatie uitvoert; - Europees Octrooi: een octrooi dat door het EOB is verleend volgens de regels en procedures zoals vastgelegd in het EOV; - Verordening Eenheidswerking: Verordening (EU) nr. 1257/2012 van de Raad van 17 december 2012 tot het uitvoering geven aan nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming, Pb. nr. L 361 van 31/12/2012, p.1-8; - Verordening Vertaalregeling: Verordening (EU) nr. 1260/2012 van de Raad van 17 december 2012 tot het uitvoering geven aan nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming met betrekking tot de toepasselijke vertaalregelingen, Pb Nr. L 361 van 31/12/2012, p Europees Octrooi met eenheidswerking: een Europees Octrooi dat krachtens de Verordening 1257/2012 eenheidswerking geniet in de deelnemende lidstaten; - Europees Octrooiregister: het register dat krachtens artikel 127 EOV door het EOB wordt bijgehouden; - Register voor eenheidsoctrooibescherming: het register dat deel uitmaakt van het Europees Octrooiregister waarin eenheidswerking en elke beperking, licentie, overdracht, herroeping of elk verval van een Europees Octrooi met eenheidswerking, worden geregistreerd; - UPC-Overeenkomst of de Overeenkomst: "United Patent Court": de Overeenkomst betreffende een eengemaakt Octrooigerecht van 11 januari 2013; - Octrooigerecht: het Eengemaakt Octrooigerecht dat ingevoerd wordt met de UPC-overeenkomst; - Contracterende lidstaat: een lidstaat die partij is bij de UPC-Overeenkomst. 4

11 DEEL 1: HET EUROPEES OCTROOI MET EENHEIDSWERKING EN DE VERTAALREGELING

12 HOOFDSTUK I - DE EVOLUTIE: van het voorstel van een gemeenschapsoctrooi tot de verwezenlijking van het Europees Octrooi met eenheidswerking. Afdeling 1. Het ontstaan van het Gemeenschapsoctrooi 1. Zoals ook Rome niet op één dag gebouwd is, zo is ook het octrooirecht niet even gemakkelijk en snel geëvolueerd. Het resultaat dat we op heden kennen, namelijk een ééngemaakt octrooirecht voor het ganse grondgebied van de EU is een proces van vele jaren geweest. Reeds in 1962, meer dan 50 jaar geleden, werden de eerste pogingen ondernomen om tot een geharmoniseerd octrooirecht te komen Hierna volgt in een notendop een overzicht van de verschillende stappen die geleid hebben tot het ontstaan van het Europees octrooi met eenheidswerking. Dit overzicht, dat aantoont hoe moeizaam de onderhandelingen en evoluties zijn gegaan, bevestigt dat de aangebrachte vernieuwing in het octrooirecht een werkelijke historische doorbraak is. 1. Werkgroep octrooien 8 3. In 1962 publiceerde de "werkgroep octrooien" een voorontwerp van een verdrag betreffende een Europees Octrooirecht. Dit ontwerp zou leiden tot de creatie van één octrooi dat geldig zou zijn voor de gemeenschappelijke markt en dat verleend zou worden door een, nog op te richten, Europees Octrooibureau. In 1965 werden de werkzaamheden stopgezet omwille van politieke problemen. Pas vier jaar later, in 1969 werden de werken hervat. De lidstaten hebben in dat jaar een memorandum opgesteld, waarin de grote lijnen van een Europees Octrooiverleningsysteem werden uiteengezet. In datzelfde jaar vond de intergouvernementele conferentie plaats van Luxemburg en München, die op basis van het memorandum een ontwerpconventie heeft opgemaakt. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het Europees Octrooiverdrag. Dit verdrag liet toe dat een groep verdragsluitende staten kon bepalen dat Europese octrooien, die zijn verleend voor hun gezamenlijk grondgebied, een eenheid zouden vormen. Hiermee werd voor de eerste keer afgeweken van het oorspronkelijk idee van 1962 om één octrooi te hebben voor het volledige grondgebied van de Gemeenschap. 2. Het Verdrag van Straatsburg 9 4. Een grote stap voorwaarts werd gezet met het Verdrag van Straatsburg in Dit verdrag was gericht op de harmonisatie van de beginselen van het octrooirecht. Ten gevolge hiervan 7 J. BRINKHOF, "Enige kanttekeningen bij het voorstel voor een European and European Union Patents Court" in Liber Amicorum Ludovic DE GRYSE, 2010, Gent, J. BRINKHOF, "Enige kanttekeningen bij het voorstel voor een European and European Union Patents Court" in Liber Amicorum Ludovic DE GRYSE, 2010, Gent, Verdrag van Straatsburg van 27 maart 1963 betreffende de eenmaking van enige beginselen van het octrooirecht. De lidstaten partij bij dit verdrag zijn de volgende: Duitsland, België, Denemarken, Macedonië, Frankrijk, Ierland, Italië, Liechtenstein, Luxemburg, Nederland, het Verenigd-Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. 6

13 werden volgende onderwerpen van de nationale octrooiwetten geharmoniseerd: de niet octrooieerbare uitvindingen, de vatbaarheid voor toepassing op het gebied van de nijverheid, de nieuwheid, de uitvinding, de inhoud van een aanvraag en de beschermingsomvang van octrooien. Deze bepalingen stemden overeen met de bepalingen opgenomen in het Europees Octrooiverdrag. Het gevolg hiervan was een eenmaking van deze bepalingen voor zowel de Europese als voor de nationale octrooien. 3. Verdrag van München van Tien jaar later werd een volgend succesvol verdrag gesloten, namelijk het Verdrag van München van 5 oktober Dit verdrag is nog steeds van belang in het octrooirecht. Allereerst dient te worden opgemerkt dat dit verdrag geen klassiek EU-instrument is. Het EOV is geen Europees instrument, maar is een verdrag gesloten tussen 38 landen, waaronder de 27 lidstaten van de Europese Unie en elf andere landen, waaronder Turkije, Zwitserland en Noorwegen. 11 Het octrooisysteem dat ingevoerd werd met het EOV is een systeem dat we tot op heden nog steeds kennen. Het Europees Octrooi, zoals ingevoerd door het EOV, is slechts een bundel van nationale octrooien, die onderhevig zijn aan de verschillende wetgevingen van de lidstaten waarvoor deze verleend zijn. Het enige dat geharmoniseerd is voor alle lidstaten is de aanvraagprocedure van een Europees Octrooi. 12 De aanvraag wordt ingediend bij het Europees Octrooibureau 13 en de aanvrager geeft bij zijn aanvraag aan voor welke lidstaten van de EU hij een octrooi wenst te verkrijgen. Eenmaal de aanvraag goedgekeurd wordt door de EOB is de octrooiaanvrager titularis van verschillende nationale octrooien voor de lidstaten die hij heeft aangeduid. 6. Dit nieuwe systeem had dermate succes dat de aanvragen voor Europese Octrooien spectaculair stegen, terwijl de aanvragen voor nationale octrooien daalden In november 2000 vond in München een conferentie plaats om de inhoud van de verdragstekst bij te werken. Deze herwerkte versie van het verdrag vormt tot op heden de grondslag voor het Europees Octrooi Verdrag van München inzake de verlening van Europese Octrooien van 5 oktober 1973, verder EOV. 11 G. VAN OVERWALLE en E. VAN ZIMMEREN, "Recente ontwikkelingen in het octrooirecht" in Intellectuele Rechten, Die Keure, 2011, Brugge, 54. De andere staten die partij zijn bij dit Verdrag zijn Albanië, Macedonië, Ijsland, Monaco, Saint-Marin, Servië, Liechtenstein en Kroatië, geconsulteerd op 21 april M. PERTEGAS SENDER, Cross-border enforcement of patent rights, Oxford University Press, 2002, New York, verder EOB 14 J. BRINKHOF, "Enige kanttekeningen bij het voorstel voor een European and European Union Patents Court" in Liber Amicorum Ludovic DE GRYSE, 2010, Gent, B. DE VUYST, Europees Octrooiverdrag aangepast, Juristenkrant 2007, afl. 159, 5. 7

14 4. Het Gemeenschapsoctrooiverdrag Gezien de Europese Octrooien onder het EOV uiteenvallen in nationale octrooien en gelet op de problemen dat dit met zich meebrengt inzake rechtszekerheid, vertaalkosten en instandhoudingskosten, bestond de wens om het octrooisysteem te hervormen naar een werkelijk Europees Octrooi. Dit octrooi zou eenzelfde rechtsgevolgen hebben voor het gehele grondgebied. Dit werd gerealiseerd met de creatie van het Gemeenschapsoctrooi. Dit was de eerste keer dat een poging werd ondernomen om tot een werkelijk eengemaakt octrooi te komen. Dit octrooi is echter nooit in werking getreden Tien jaar later vond in 1985 de conferentie van Luxemburg plaats over het Gemeenschapsoctrooi. 18 Deze conferentie diende een oplossing te bieden voor de inwerkingtreding van dit Verdrag, door de nodige wijzigingen aan het verdrag aan te brengen. 19 Dit echter zonder succes. 20 Wel was ondertussen werk gemaakt van een Protocol betreffende de beslechting van geschillen inzake inbreuken op en geldigheid van Gemeenschapsoctrooien. 21 Ook werd een stap gezet naar de creatie van een Gemeenschappelijk Hof van Beroep. Tijdens de conferentie geraakten de lidstaten het eens over het ontwerpprotocol betreffende het statuut van dit Hof. 22 Hoewel de lidstaten het eens waren geraakt omtrent de verschillende teksten en wijzigingen, is dit verdrag nooit geratificeerd geweest door de lidstaten De intergouvernementele conferenties van 1999 en Gezien de voorstellen voor een Europees Octrooi met eenzelfde werking over het grondgebied van de EU nog steeds niet van kracht waren en gelet op de nood aan harmonisatie van het octrooirecht en voornamelijk de vermindering van de kostprijs van een Europees Octrooi, werden twee intergouvernementele conferenties gehouden over dit onderwerp. De eerste vond plaats in Parijs in 1999 en daaropvolgend werd over hetzelfde onderwerp een intergouvernementele conferentie gehouden te Londen in Op 17 oktober 2000 werd het Protocol van Londen ondertekend. Dit protocol heeft tot doel de vermindering van de vertaalkosten van het Europees Octrooi. Deze doelstelling wordt bereikt door de verplichtingen inzake vertaling van Europese Octrooien in sommige gevallen deels of 16 Verdrag betreffende het Europees Octrooi voor de gemeenschappelijke markt van 15 december M. PERTEGAS SENDER, Cross-border enforcement of patent rights, Oxford University Press, 2002, New York, J. HUYDECOPER en C. van NISPEN, Industriële eigendom, Kluwer, 2002, Deventer, M. PERTEGAS SENDER, Cross-border enforcement of patent rights, Oxford University Press, 2002, New York, M. PERTEGAS SENDER, Cross-border enforcement of patent rights, Oxford University Press, 2002, New York, E. VAN NIEUWENHOVEN, J. HUYDECOPER en C. VAN NISPEN, Industriële eigendom, bescherming van technische innovatie, Kluwer, 2002, Deventer, R. BARENTS, Industriële en intellectuele eigendom, Kluwer, 2004, Deventer, M. PERTEGAS SENDER, Cross-border enforcement of patent rights, Oxford University Press, 2002, New York, 10. 8

15 volledig te laten vervallen. 24 Dit protocol werd ondertekend door dertien 25 landen. 26 Als gevolg van de ratificatie van dit Protocol door Frankrijk trad het in werking acht jaar na de ondertekening, namelijk op 1 mei België heeft het verdrag nog niet geratificeerd en deze vindt dan ook geen toepassing op octrooiaanvragen voor het Belgische grondgebied. 27 Dankzij het Protocol van Londen zijn de vertaalkosten met 50% gedaald. 28 Tot de inwerkingtreding van dit verdrag maakten de vertaalkosten 40% uit van de totale kost van een Europees Octrooi. 29 Afdeling 2. De evolutie naar het Europees Octrooi met eenheidswerking. 12. Hoewel er reeds een aantal belangrijke stappen waren gezet om het octrooisysteem te verbeteren en volledig te harmoniseren, heeft dit nooit tot een bevredigend resultaat geleid. De nood om het octrooisysteem verder te harmoniseren was echter nog altijd aanwezig. Om van een daadwerkelijk geünificeerd Europees Octrooi te kunnen spreken, dient dit octrooi niet enkel materieelrechtelijk een Europese strekking te hebben, maar dient een bijhorend taalregime te worden uitgewerkt. Bovendien dienen de vorderingen met betrekking tot het Europees Octrooi gericht te worden tot één centraal gerecht dat exclusief bevoegd is om kennis te nemen van geschillen met betrekking tot die octrooien. Op deze manier zouden gespecialiseerde rechters in octrooien de desbetreffende zaken behandelen. Dit zou niet alleen leiden tot een betere kwaliteit van de rechtspraak, maar vooral tot meer eenvormigheid en lagere procedurekosten. Deze belangrijke driedeling, namelijk het materieel recht, de vertaling en een eengemaakt gerecht, is de basis geweest van de verdere onderhandelingen over het Europees Octrooi met eenheidswerking. Deze driedeling vinden we uiteindelijk ook terug in de drie verschillende teksten die aangenomen zijn en die samen het "pakket eenheidsoctrooi" vormen. Hieronder wordt geschetst hoe de Verordening tot instelling van een Europees Octrooi met eenheidswerking en de Verordening tot instelling van de vertaalregeling zijn ontstaan. 1. De eenheidsoctrooibescherming 13. Een belangrijke stap tot de creatie van het Europees Octrooi met eenheidwerking werd gezet door de Europese Commissie. Op 1 augustus 2000 heeft ze een voorstel aangenomen, vergezeld van een toelichting, om een verordening van de Raad betreffende het Gemeenschapsoctrooi op te stellen. 30 Deze benaming "Gemeenschapsoctrooi" is de voorganger van het Europees octrooi 24 Artikel 1 Protocol van London. 25 Denemarken, Frankrijk, het Verenigd-Koninkrijk, Ijsland, Letland, Litouwen, Luxemburg, Monaco, Nederland, Zwitserland, Slovenië en Zweden. 26 G. VAN OVERWALLE en V. VANOVERMEIRE, De toekomst van het Europees Octrooirecht, in C. BEVERNAGE, S. CALLENSS et al., "Recht in beweging, 16 de VRG-Alumnidag 2009", Maklu, Antwerpen, 2009, geraadpleegd op 21 april G. KOLLE, "Reform of the European Patent System", IRDI 2001, G. KOLLE, "Reform of the European Patent System", IRDI 2001, Proposal for a Council Regulation on the Community Patent, 1 august 2000, COM(2000) 412 final. 9

16 met eenheidswerking. De Europese Commissie wenste naast het Europees Octrooi een Gemeenschapsoctrooi te creëren, dat een instrument zou zijn van de Europese Unie en dat het gehele grondgebied van de Europese Unie zou dekken. Met andere woorden een instrument dat niet uiteen zou vallen in een bundel van nationale octrooien. 14. De Europese Commissie heeft in het jaar 2000 geopteerd voor de invoering van dergelijk octrooi door middel van een verordening en niet van een richtlijn. De Commissie was van oordeel dat aan de lidstaten geen beoordelingsruimte mocht worden overgelaten inzake het gemeenschapsrecht dat van toepassing is op octrooien, het administratief beheer en de rechtsgevolgen van het Gemeenschapsoctrooi. 31 Wat het materieel recht betreft van dit Gemeenschapsoctrooi zijn er geen verschillen met het Gemeenschapsoctrooiverdrag van De Verordening voorzag dat de Europese Unie zou toetreden tot het Europees Octrooiverdrag en dat het grondgebied van de Unie aangewezen zou kunnen worden als het grondgebied, waarvoor een uitvinder bescherming wenst te verkrijgen. Dit had tot gevolg dat de bepalingen van het EOV van toepassing zouden zijn op het Gemeenschapsoctrooi. De Verordening zelf beperkte zich voornamelijk tot het beheer en de rechtsgevolgen van het Gemeenschapsoctrooi. 16. Juridisch gezien zou de aanvraag van een Gemeenschapsoctrooi een Europese octrooiaanvraag blijven, met dien verstande dat het grondgebied van de Europese Gemeenschap aangeduid zou worden als het gebied waarvoor men bescherming wenst te verkrijgen. Het is pas eenmaal het Europees Octrooibureau het octrooi verleend heeft, dat het octrooi een Gemeenschapsoctrooi zou worden. 33 Het bestaan van het Gemeenschapsoctrooi zou niet belet hebben dat uitvinders nog beroep konden doen op nationale en Europese Octrooien. De drie systemen zouden naast elkaar voortbestaan. Het EOB zou ook voor het Gemeenschapsoctrooi het bevoegd orgaan zijn gebleven om octrooiaanvragen te onderzoeken en om de Gemeenschapsoctrooien te verlenen, hoewel dit bureau geen communautair orgaan is Hoewel dit systeem van gemeenschapsoctrooi zeer goed uitgewerkt was, met onder andere voorstellen voor een verordening van de Europese Commissie en de Raad van de EU, working papers, rapporten van werkgroepen en hoorzittingen heeft het voorstel de unanimiteitsvereiste niet behaald. 35 Hierna hebben zowel de Raad van Europa als het Europees Parlement nog geijverd om een akkoord te bereiken, doch zonder succes. 36 De gesprekken omtrent het Gemeenschapsoctrooi zijn opnieuw opgestart in de Raad nadat in april 2007 de Europese 31 G. VAN OVERWALLE, "Intellectuele rechten: veel nieuws!", Themis nr. 12 6/2001, G. VAN OVERWALLE, "Intellectuele rechten: veel nieuws!", Themis nr. 12 6/2001, G. VAN OVERWALLE, "Intellectuele rechten: veel nieuws!", Themis nr. 12 6/2011, G. VAN OVERWALLE, "Intellectuele rechten: veel nieuws!", Themis nr. 12 6/2011, G. VAN OVERWALLE en E. VAN ZIMMEREN, "Recente ontwikkelingen in het octrooirecht" in Intellectuele Rechten, Die Keure, 2011, Brugge, COM(2000) 412 C5-0461/ /0177(CNS), JO C 127 E van 29 mei 2003, 519; document Raad van Europa n 7159/03. 10

17 Commissie een mededeling had aangenomen met als titel 'het verbeteren van het octrooisysteem in Europa 37 '. 38 Deze mededeling bevestigde het engagement van de lidstaten om te werken aan een eengemaakt gemeenschapsoctrooi. 18. Met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon op 1 december , die het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap wijzigde, is een meer specifieke juridische basis ontwikkeld voor de creatie van Europese intellectuele eigendomsrechten. Deze juridische basis is terug te vinden in artikel 118, lid 1 VWEU: In het kader van de totstandbrenging en de werking van de interne markt stellen het Europees Parlement en de Raad, volgens de gewone wetgevingsprocedure, de maatregelen vast voor de invoering van Europese titels om een eenvormige bescherming van de intellectuele eigendomsrechten in de hele Unie te bewerkstelligen, en voor de instelling van op het niveau van de Unie gecentraliseerde machtigings-, coördinatie- en controleregelingen. 19. Ten gevolge hiervan heeft de Raad in december 2009 conclusies aangenomen betreffende 'een verbeterde octrooisysteem in Europa 40 ' en een algemene oriëntatie van het voorstel van een reglement voor het Europees Octrooi. 41 Met deze laatste tekst is de terminologie inzake octrooien gewijzigd. Door de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon wordt er thans niet meer gesproken van het Gemeenschapsoctrooi, maar van het Europees Octrooi met eenheidswerking. 20. Na enige tijd hebben het Europees Parlement en de Raad op 13 april 2011 een voorstel voor een verordening tot het aangaan van nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming geformuleerd. 42 Dit voorstel is geformuleerd binnen het kader van de nauwere samenwerking die voordien door de lidstaten, behalve Spanje en Italië was aangegaan. Over het ontstaan van deze nauwere samenwerking wordt hieronder 43 dieper op ingegaan. Dit voorstel van het Parlement en de Raad werkt, in tegenstelling tot het voorstel geformuleerd door de Commissie in 2000, verder op het reeds bestaande systeem voor Europese 37 Communication from the Comission to the European Parliamant and the Council, Enhancing the patent system in Europe, 3 april 2007, COM(2007) 165, 38 Voorstel reglement van de Raad en het Europees Parlement uitvoering gevende aan nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming, COM(2011) 215, Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de oprichting van de Europese Gemeenschap, ondertekend te Lissabon, 13/12/2007, 2007/C 306/01, Pb. L. 17 december 2007, Verbetering van de octrooiregeling in Europa, 7 december 2009, Document n 17229/09 van de Raad van de Europese Unie, 41 Addendum to the note, Proposal for a council Regulation on the Community Patent General Approach, 27 November 2009, Document n 16113/09 ADD 1 van de Raad van de Europese Unie, 42 Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council, implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection, 13 april 2011, COM(2011)215, 43 Randnummer 32 ev. 11

18 Octrooien. De Europese Unie heeft met andere woorden geen nieuwe titel in het leven willen roepen, maar heeft gebruik gemaakt van een mogelijkheid die voorzien is in het Europees Octrooiverdrag 44. Artikel 142 EOV stelt dat een aantal lidstaten van het EOV samen kunnen beslissen dat octrooien die voor hun grondgebieden worden verleend, eenheidswerking verkrijgen. 21. Deze tekst is, na de nodige amendementen, in het Europees Parlement gestemd op 11 december Dit voorstel van verordening heeft de gewone Europese wetgevende procedure 45 doorlopen. Het resultaat van de stemming is dat 484 parlementsleden voor hebben gestemd, 164 tegen en 35 hebben zich onthouden. 46 Op 17 december 2012 werd de verordening aangenomen door de Raad en werd de finale akte getekend, wat ineens het einde van de procedure met zich meebracht. Deze verordening zal van toepassing zijn vanaf 1 januari 2014 of, indien dit later is, vanaf de datum van inwerkingtreding van de Overeenkomst betreffende een gemeenschappelijke Octrooigerecht. 47 Hierop bestaat één uitzondering. Het Europees Octrooi met eenheidswerking zal slechts eenheidswerking hebben in die lidstaten die de Overeenkomst betreffende een gemeenschappelijk Octrooigerecht hebben geratificeerd. 48 Dit betekent met andere woorden dat in het geval de Overeenkomst betreffende een gemeenschappelijk Octrooigerecht in werking is getreden op 1 januari 2014, maar dat slechts veertien lidstaten deze overeenkomst hebben geratificeerd, het Europees Octrooi met eenheidswerking slechts eenzelfde rechtsgevolgen zal ressorteren in die veertien lidstaten. 22. Het Europees Octrooi met eenheidswerking zal bestaan naast de nationale octrooien en de Europese Octrooien en zal eveneens verleend worden door het EOB. 2. De vertaalregeling a) Protocol van London Zoals reeds vermeld, maakten de vertaalkosten van het Europees Octrooi ongeveer 40% uit van de totale kost van een octrooi. Het was dan ook essentieel om een akkoord te bereiken over een verlaging van deze kosten, indien het Europees Octrooi competitief wou blijven ten aanzien 44 E. DE GRYSE, E. en V. VANOVERMEIRE, "Toekomstperspectieven voor de rechtshandhaving in het octrooirecht, De EU-verordeningen betreffende het octrooi met eenheidswerking en de creatie van het 'gemeenschappelijk Octrooigerecht', TBH 2013/14, Voor meer informatie hieromtrent, zie: "De Gids van de Gewone wetgevende procedure", Artikel 7.2 Verordening Vertaalregeling. 48 P. VERON, The Unified Patent Court, state of the play in January 2013, C5's 5 th forum on Biotech&Pharma Patent Litigation, Amsterdam, 29 January 2013; M. ALT, The Unitary Patent: the system, the choices, the strategies, Slideshow, March 2013, Bird&Bird LLP. 49 Verdrag inzake de toepassing van artikel 65 van het Verdrag inzake de verlening van Europese octrooien van 17 oktober

19 van octrooien verleend buiten Europa. Een eerste poging werd gedaan met de inwerkingtreding van het Protocol van Londen van 17 oktober 2000, die zoals reeds vermeld, op 1 mei 2008 in werking is getreden. Dit protocol voorziet in een vereenvoudigde vertaalregeling. Deze regeling bestaat erin dat een octrooidossier ingediend in één van de officiële talen van het EOB, zijnde het Frans, Duits of Engels, niet verder vertaald hoeft te worden. 50 Wel blijven de lidstaten de mogelijkheid behouden om een vertaling te vragen van de vorderingen die worden ingesteld tegen het octrooi. 51 De titularis van het octrooi kan ook gehouden worden een vertaling te leveren, op vraag van een vermeende overtreder of van een nationale rechtbank. Dit akkoord is echter weinig succesvol geweest, gezien slechts 18 van de 38 staten die lid zijn bij het EOB dit protocol hebben ondertekend. 52 In België is dit protocol nooit in werking getreden. b) Verordening van de Raad van 17 december Hoewel het London Protocol geleid heeft tot een vermindering van de vertaalkosten was de vertaalregeling, voorzien in dit protocol, niet voldoende om toegepast te worden op het Europees Octrooi met eenheidswerking. De onderhandelingen over een nieuw en meer verregaand akkoord, dat eigen zou zijn aan het Europees octrooi met eenheidswerking, dienden verder gezet te worden. Na herhaalde bijeenkomsten van de Raad van Europa in 2003 en 2004 concludeerde men dat de Raad niet in staat was een politiek akkoord over de verordening betreffende het Gemeenschapsoctrooi te bereiken. Het voornaamste probleempunt was het vinden van een gepaste vertaalregeling. 53 De jaren hieropvolgend werden de besprekingen over de vertaalregeling verder gezet, zonder enig succes. De Commissie heeft aangeboden om samen met de lidstaten op zoek te gaan naar een benadering van de vertaalregelingen met het oog op het verminderen van de vertaalkosten en het bevorderen van de verspreiding van octrooiinformatie in alle officiële EU-landen Met de inwerkingtreding van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie werd een nieuwe wetgevingsprocedure ingediend, volgens dewelke de Raad de talenregelingen met betrekking tot de Europese titels dient vast te stellen. De Raad dient met eenparigheid van stemmen over dergelijke regeling te beslissen en dit na raadpleging van het Europees Parlement. 55 Dit alles wordt vooropgesteld door artikel 118, lid 2 VWEU. Dit artikel stelt verder dat de instelling van een eenheidsoctrooibescherming niet mogelijk is zonder een akkoord over de 50 Artikel 1, lid 2 London Protocol. 51 Artikel 1, lid 3 London Protocol. 52 Status of accession and ratification, geconsulteerd 25 januari Voorstel voor een besluit van de Raad houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming COM(2010) 790 van Voorstel voor een besluit van de Raad houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming COM(2010) 790 van Artikel 118, lid 2 VWEU. 13

20 van toepassing zijnde vertaalregelingen. Dit betekent dat de Verordening met de materiële bepalingen van de eenheidsoctrooibescherming niet in werking kon treden, zolang er geen consensus bereikt was over de vertaalregeling van dit octrooi. Op basis hiervan heeft de Commissie op 30 juni 2010 een voorstel voor een Verordening van de Raad inzake de vertaalregelingen voor het Europees Octrooi aangenomen. 56 De vertaalregeling die door de Commissie werd voorgesteld is een regeling die een aantal jaren daarvoor, namelijk in 2008, door het Sloveense voorzitterschap werd voorgesteld en dat voortbouwt op het bestaande regime van de EOB. 57 Het voorstel stelt eerst en vooral voor dat elke octrooiaanvrager het Gemeenschapsoctrooi zou kunnen indienen in zijn eigen taal indien hij afkomstig is van een EUlidstaat die een andere taal dan het Engels, Frans of Duits kent als officiële taal. De kosten van vertaling van deze aanvraag in één van de officiële talen van het EOB zouden voor vergoeding door het EOB in aanmerking komen. Dit noemt men een afspraak van vergemeenschappelijking 58 van de kosten. 59 De aanvrager zal zelf kunnen beslissen in welke officiële taal van het EOB hij zijn aanvraag vertaald wil zien. Indien de aanvraag van het octrooi reeds in één van de officiële talen van het EOB werd ingediend, zou geen vertaling meer vereist zijn van deze aanvraag in de andere officiële talen. Het verleende octrooi zou dan in de taal van de aanvraag onderzocht en verleend worden en uiteindelijk gepubliceerd. Deze versie zou dan erkend worden als de authentieke tekst van het octrooi. De publicatie zou verder een vertaling bevat hebben van de conclusies in de twee andere officiële talen van het EOB. Een vertaling in andere talen zou slechts vereist zijn geweest in het geval van een geschil betreffende dat octrooi. 60 Een automatisch vertaalsysteem zou instaan voor de vertaling van EU-octrooien en de desbetreffende aanvragen in alle officiële talen van de Unie. Wel zouden deze vertalingen enkel dienen voor informatieve doeleinden en ze zouden dan ook geen rechtskracht bezitten. 26. Hoewel dit voorstel in de maanden juli en september 2010 uitvoerig besproken is geweest, bleven Spanje en Italië zich verzetten tegen dit voorstel. Voor deze lidstaten bleef het onaanvaardbaar dat geen vertaling meer vereist was in de officiële landstaal van de lidstaat waarvoor de aanvraag werd ingediend. 61 Niettemin werd onder het Belgisch voorzitterschap alle 56 Voorstel voor een verordening (EU) van de Raad inzake de vertaalregelingen voor het EU-octrooi COM(2010) 350 van Werkdocument, Herzien Voorstel voor een Verordening van de Raad betreffende het Gemeenschapsoctrooi, 23 mei 2008, Document 9465/08 van de Raad van de Europese Unie, 58 Ook gekend als mutualisation. 59 J. ERAUW, De toekomst van het Benelux-Gerechtshof, met speciale aandacht voor de bevoegdheden inzake intellectuele eigendom Nieuwe competenties in het veld van octrooien, Voordracht gehouden in de Belgische senaat in de Plechtige zitting over het Benelux Gerechtshof, 9 oktober 2009, 9, 60 G., VAN OVERWALLE en E., VAN ZIMMEREN, "Recente ontwikkelingen in het octrooirecht" in Intellectuele Rechten, Die Keure, 2011, Brugge, G., VAN OVERWALLE en E., VAN ZIMMEREN, "Recente ontwikkelingen in het octrooirecht" in Intellectuele Rechten, Die Keure, 2011, Brugge,

21 mogelijke moeite gedaan om tot een aanvaardbaar compromis te komen. Reeds dan was het duidelijk dat het bereiken van unanimiteit omtrent een vertaalregeling een zeer zware taak ging worden. Na het falen van nieuwe pogingen in oktober 2010 hebben verschillende lidstaten te kennen gegeven dat ze bereid waren om een nauwere samenwerking aan te gaan betreffende de vertaalregeling. 62 Dit in het geval de Raad niet in staat was om voor het einde van het jaar 2010 tot een akkoord te komen. De nauwere samenwerking biedt de mogelijkheid aan lidstaten, om als laatste uitweg verder te gaan op een specifiek gebied, wanneer door de Europese Unie als geheel geen akkoord kan worden bereikt binnen een redelijke termijn. Vereist wordt dat minstens negen lidstaten de wens hebben geuit om gebruik te maken van deze procedure. 63 Door over te gaan naar een nauwere samenwerking wordt de vereiste van unanimiteit, zoals vooropgesteld door artikel 118, lid 2 VWEU, uitgeschakeld en zouden de lidstaten die wel bereid zijn om tot een compromis te komen omtrent de vertaalregeling van het Europees octrooi met eenheidswerking een regeling kunnen treffen. De gebruikmaking van de procedure van nauwere samenwerking is zeer uitzonderlijk en is tot nu toe slechts één keer toegestaan. De enigste keer dat de procedure van nauwere samenwerking werd aangegaan was om toepasselijk recht dat van toepassing is op echtscheidingen en scheidingen van tafel en bed te bepalen. 64 Op de Raad Concurrentievermogen van 10 november 2010 is vastgesteld dat er geen unanimiteit bestond om verder te gaan met de voorgestelde verordening van de Raad betreffende de vertaalregeling voor het EU-octrooi. 65 Er werd dus bevestigd dat er onoverkomelijke moeilijkheden bestonden die een beslissing bij unanimiteit in de nabije toekomst onmogelijk maakten. Gezien de bestaande moeilijkheden en de wens van een aantal lidstaten om toch tot een compromis te komen en vooruitgang te boeken met het Europees Octrooi met eenheidswerking hebben twaalf lidstaten een formeel verzoek tot de Commissie gericht, waarin zij aangeven dat zij een onderling nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming wensten tot stand te brengen. Ze hebben aan de Commissie gevraagd om hierover een voorstel aan de Raad voor te leggen. De twaalf lidstaten die dit verzoek geformuleerd hebben, zijn Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Polen, Slovenië, Zweden en het Verenigd Koninkrijk De rechtsgrondslag voor het aangaan van een nauwere samenwerking tussen een aantal lidstaten is terug te vinden in de artikelen 20 VEU en de artikelen 326 tot en met 334 VWEU. Het 62 Voorstel voor een besluit van de Raad houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming COM(2010) 790 van , Artikels 20 VEU en 326 tot en met 334 VWEU. 64 G., VAN OVERWALLE en E., VAN ZIMMEREN, "Recente ontwikkelingen in het octrooirecht" in Intellectuele Rechten, Die Keure, 2011, Brugge, Persmededeling van de buitengewone zitting van de Raad "Concurrentievermogen (Interne Markt, Industrie, Onderzoek en Ruimtevaart)", 16041/10 van Voorstel voor een besluit van de Raad houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming COM(2010) 790 van

22 voorstel van de Commissie dat gericht is aan de Raad houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan is gebaseerd op artikel 329, lid 1 VWEU. Dit artikel stelt dat: " de lidstaten die onderling een nauwere samenwerking wensen aan te gaan op een van de gebieden die onder de Verdragen vallen, met uitzondering van de gebieden van exclusieve bevoegdheid en het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, richten een verzoek tot de Commissie, met opgave van het toepassingsgebied en de met de voorgenomen nauwere samenwerking nagestreefde doelstellingen. De Commissie kan bij de Raad een voorstel in die zin indienen. Indien de Commissie geen voorstel indient, deelt zij de redenen daarvan mee aan de betrokken lidstaten. De toestemming om een in de eerste alinea 1 bedoelde nauwere samenwerking aan te gaan, wordt verleend door de Raad, op voorstel van de Commissie en na goedkeuring door het Europees Parlement". 28. Verder stelt artikel 20, lid 2 VEU dat een besluit houdende machtiging om over te gaan tot nauwere samenwerking slechts in laatste instantie kan worden vastgesteld, wanneer de Raad vaststelt dat de met de nauwere samenwerking nagestreefde doelstellingen niet binnen een redelijke termijn door de Unie in haar geheel kunnen worden verwezenlijkt en mits ten minste negen lidstaten aan de nauwere samenwerking deelnemen Gezien de blijvende moeilijkheden om tot een consensus te komen tussen de lidstaten en gezien de noodzakelijkheid van het bestaan van een vertaalregeling om een eenheidsoctrooibescherming te kunnen instellen, was het overgaan tot een nauwere samenwerking tussen de welwillende lidstaten de enige mogelijkheid om vooruitgang te boeken in dit dossier. 30. De Commissie heeft, in haar voorstel voor een besluit van de Raad, geconcludeerd dat de voorwaarden om nauwere samenwerking aan te gaan vervuld zijn. 68 Eenmaal de nauwere samenwerking goedgekeurd was, lag de weg open voor de welwillende lidstaten om een akkoord te bereiken omtrent de vertaalregeling. Uiteindelijk werd aan het, onder Belgisch voorzitterschap bereikte, compromis niet meer geraakt. In juni 2011 verklaarde de Europese Raad zich bijgevolg akkoord met de voorstellen van verordening opgemaakt door de Europese Commissie, zijnde het Voorstel Verordening Eenheidswerking, waarover meer hieronder, en het Voorstel Verordening Taalregeling. 69 Eenmaal de Europese Raad groen licht had gegeven, lag de bal bij het Europees Parlement. Dit voorstel is door de Commissie Juridische Zaken van het Europees Parlement goedgekeurd geworden op 20 december 2011 na onderhandelingen met de Raad en de 67 Artikel 20, lid 2 VEU. 68 Voorstel voor een besluit van de Raad houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming COM(2010) 790 van , Proposol for Council Regulation implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection with regard to the applicable translation agreements, 2011/

23 Commissie. 70 Hoewel er reeds een lange weg is afgelegd, diende de tekst nog goedgekeurd te worden in de plenaire vergadering van het Parlement. 31. Op 11 december 2012 heeft het Europees Parlement zijn goedkeuring toegekend aan het commissievoorstel inzake de vertaalregeling, zoals geamendeerd door het Parlement. 71 Uiteindelijk heeft de verordening met betrekking tot de toepasselijke vertaalregeling het licht gezien op 17 december Deze verordening is van toepassing vanaf 1 januari 2014 of vanaf de datum van inwerkingtreding van de UPC-Overeenkomst. 73 Vereist is echter dat deze verordening op dezelfde dag van toepassing wordt als Verordening Eenheidswerking die de materiële bepalingen bevat over het Europees Octrooi met eenheidswerking. 74 c) Vordering tot nietigverklaring ingeleid door Spanje en Italië 32. Vooraleer verder in te gaan op de inhoud van deze verordening is het van belang om aan te stippen dat Spanje en Italië zich niet zomaar hebben neergelegd bij de beslissing om zonder hen verder te werken aan de vertaalregeling van het Europees Octrooi met eenheidswerking. Beide landen hebben op 3 en 10 juni een vordering tot nietigverklaring ingesteld tegen de beslissing van de Europese Raad van 10 maart 2011, waarbij de toestemming werd verleend tot nauwere samenwerking op het gebied van eenheidsoctrooibescherming. Overeenkomstig artikel 263 VWEU kan het Hof van Justitie de wettigheid nagaan van de handelingen van de organen of instanties van de Unie waarmee rechtsgevolgen ten aanzien van derden worden beoogd. De sanctie voor dergelijke onwettige handelingen is de nietigheid Spanje heeft verschillende argumenten aangevoerd. Allereerst stelt Spanje dat de procedure van nauwere samenwerking aangewend is met het doel Spanje uit te sluiten van de onderhandelingen. Volgens Spanje hadden de nagestreefde doelstellingen verwezenlijkt kunnen worden door middel van een bijzondere overeenkomst zoals bedoeld in artikel 142 EOV. Artikel 142 EOV stelt dat: Elke groep Verdragsluitende Staten die, in een bijzonder akkoord, bepaald 70 P. CALLENS, Het Unitair octrooi en Octrooigerecht : op een zucht van de finish Overzicht van de belangrijkste elementen en hun gevolgen voor de Belgische octrooipraktijk, IRDI 2012/1, Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 11 december 2012 over het voorstel voor een verordening van de Raad tot het aangaan van nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming met betrekking tot de toepasselijke vertaalregelingen (COM(2011) C7-0145/ /0094(CNS)), //EP//TEXT+TA+P7-TA DOC+XML+V0//NL. 72 Verordening (EU) nr. 1260/2012 van de Raad van 17 december 2012 tot het uitvoering geven aan nauwere samenwerking op het gebied van de instelling van eenheidsoctrooibescherming met betrekking tot de toepasselijke vertaalregelingen, Publicatieblad Nr. L 361 van 31/12/2012, p , 'hierna verkort: Vo. Vertaalregeling'. 73 Artikel 7.2 Verordening Vertaalregeling. 74 Overweging 14 Verordening Vertaalregeling. 75 HvJ, 3 juni 2011, C-274/11, Koninkrijk Spanje t. Raad van de EU, HvJ, zaak C-295/11, Italië t. Raad van de EU. 76 Artikel 264 VWEU. 17