ACACIA. van de bietsuikerketen: deel 1: onze troeven GETEST IN BELGIË EN GEZAAID OP HA. Frankrijk: ITB Getest door het IRBAB 13

Transcriptie

1 FeBRUARI 2014 N ste jaargang Data wintervergaderingen op pagina 7 DeBietplanter maandblad van de confederatie van de belgische bietenplanters vzw CBB Anspachlaan 111 Bus Brussel T F P Europa: opbrengsten die het gemiddelde benaderen. De groep Nordic Sugar (5 suikerfabrieken in Denemarken, Zweden, Finland en Litouwen) verwacht dat zijn suikerproductie het quotum van ton ruimschoots zal overschrijden. In Frankrijk, vallen de opbrengsten ietwat tegen: een gemiddelde wortelopbrengst van 84 t/ha aan 16% en een gemiddeld suikergehalte van 17,65%, hetzij 0,35 % minder dan het gemiddelde van 18% sinds Rusland verwacht een productie tussen 4 en 4,5 Mt witte suiker. Mexico: belasting op suikerhoudende dranken en calorierijke producten zoals chips, chocolade, snoep en roomijs. Deze taksen moeten instaan voor de financiering van het sociale zekerheidsstelsel. Mexico heeft te kampen met een groeiend obesitasprobleem. Zeven volwassenen op tien in Mexico, en een derde van de kinderen, lijden aan overgewicht of obesitas. De Mexicanen zijn de grootste consumenten van limonade ter wereld met een jaarlijks gemiddeld verbruik van 170 liter vóór de Amerikanen (168 liter). De fabrikanten van dranken en van snacks zouden deze taks op de consumentenprijs moeten doorrekenen (+ 15 à 20%). Coca-Cola dat meer dan 75 % van de Mexicaanse drankenmarkt in handen heeft verwacht dat zijn limonadeverkopen met 5% zullen dalen volgend jaar. Zoetstoffen: aspartaam witgewassen door de EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid). Op basis van een grootschalig onderzoek, verklaarde de EFSA dat aspartaam geen gevaar vormt voor de volksgezondheid. Volgens de EFSA wordt de huidige aanvaardbare dagelijke inname (ADI) van 40 mg per kg lichaamsgewicht per dag nog steeds als veilig beschouwd en moet die niet worden aangepast. De EFSA zegt ook dat er geen bewijs is voor mogelijke relaties tussen aspartaam en bijvoorbeeld kanker, diabetes en vroeggeboortes. Daling van de prijzen op de wereldmarkt. Voor het vierde opeenvolgende jaar, overschrijdt de suikerproductie de consumptie op wereldschaal. Het overschot voor 2013/14 wordt op 2 à 4 Mt geschat door de experten. Dit is toch aanzienlijk minder dan het surplus van 10 Mt opgetekend vorig jaar. De koersen dalen ingevolge het suikeroverschot en de aankondiging van overvloedige oogsten in Brazilië, India en Thailand. De witsuikerprijs in Londen daalde met 14% in In januari daalde de witsuikerprijs tot 310 /t, het laagste niveau sinds mei Voor 2014/15 verwachten de analisten opnieuw een tekort, wat de prijzen zou kunnen doen stijgen tijdens het tweede semester Prijs van de witte suiker SWOT-analyse van de bietsuikerketen: deel 1: onze troeven Sinds de beslissing van Europa gevallen is om de quota af te schaffen na 30 september 2017, stellen velen zich vragen over de toekomst van de suikerbietteelt en de suikerproductie in ons land. Zal het nog zin hebben om in een quotaloze omgeving suikerbieten te telen en suiker te produceren? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, heb ik een SWOT*-analyse gemaakt: een denkoefening over onze troeven, onze zwakheden, de opportuniteiten die zich aanbieden en de bedreigingen en risico s waarmee we zullen rekening moeten houden. In de volgende edito s zal ik telkens één letter van de SWOT behandelen. Vandaag starten we met de S van Strenghts : laat ons even inzoomen op de troeven van onze bietsuikerketen. Bietplanters Onze Vlaamse en Waalse planters behoren tot de top in Europa en behalen de hoogste rendementen bieten per hectare. Hun efficiëntie danken ze ten eerste aan zichzelf: ze hebben een groot vakmanschap en een prima kennis van teelttechnieken en beschikken over modern teeltmateriaal. Ook de informatie die ze krijgen van hun bieteninstituut KBIVB over al de onderzoeken speelt hier zeker een rol in. Bovendien zijn ze van oudsher georganiseerd in sterke telersverenigingen (CBB, Coördinatiecomités, ) om hun belangen te verdedigen, de onderhandelingen te voeren met de fabrikanten en goed geïnformeerd te blijven. Onze planters zijn aandeelhouders van hun fabriek via de coöperatieve vennootschappen SOPABE en SOPABE-T. De strategische doelstellingen van de participatie werden vertaald in de zogenaamde prioriteitsakkoorden : participerende planters zullen na het wegvallen van de quota voorrang krijgen om bieten te leveren, a rato van hun participatie. De participatie is dus in wezen hun toegangskaartje voor het postquotum. De efficiëntie van onze bietplanters, van het bieteninstituut en onze organisatie en de participatie zullen in het post-quotumtijdperk, misschien nog meer dan de dag van vandaag, zeer belangrijke troeven zijn. Hoofdartikel door Valerie Vercammen, Secretaris-generaal van de CBB Fabrikanten Ook onze Belgische suikerfabrieken behoren tot de meest efficiënte van Europa. De zware hervorming van 2006 heeft ertoe geleid dat de fabrikanten alles moesten inzetten op de optimale benutting van hun productiecapaciteit, om te draaien met een minimum aan personeel, met steeds langere campagnes en minicampagnes om zo hun productiekosten voor suiker te kunnen drukken. Na 30 september 2017 worden alle suikerfabrieken in Europa elkaars potentiële concurrenten en zullen ze ook moeten competitief zijn op de wereldmarkt (lees: tegenover Brazilië). Efficiënte fabrieken met optimale productiekosten zullen die concurrentie beter aankunnen. Algemene troeven De geografische ligging en het klimaat in onze streek zijn optimaal voor de bietenteelt. Onze planters telen bieten in één van de meest ideale bietenzones van Europa, wat bijdraagt tot de hoogste rendementen bieten per hectare en wat de fabrieken een stabiele productie met de hoogste rendementen suiker per hectare verzekert. Indien het klimaat zou opwarmen met een tweetal graden, zou dit volgens studies zelfs nog gunstiger zijn voor de teelt. In België beschikken we verder ook over efficiënte toeleveranciers (zaad, gewasbescherming, landbouwmachines, ) die dankzij hun investeringen in onderzoek en ontwikkeling bijdragen tot de verhoging van de rendabiliteit van de bietenproductie. Tot slot vormen de nabijheid van de Antwerpse haven en de goede infrastructuur voor de logistiek belangrijke pluspunten. De bietsuikerketen beschikt over een aantal belangrijke troeven om met vertrouwen het post-quotumtijdperk in te gaan. Op de wintervergaderingen die volop bezig zijn, stel ik mijn SWOT-analyse voor. Aarzel niet om me uw mening per , telefonisch, -of waarom niet via Twitter- over te maken. *Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats ACACIA Wereldprijs Prijs EU Ref. prijs EU DeBietplanter maandblad van de confederatie van de belgische bietenplanters vzw CBB Anspachlaan 111 Bus Brussel T F P Verantwoordelijke uitgever: Mathieu Vrancken, Voorzitter CBB Directeur van de publicatie: V. VERCAMMEN Uitgave en publiciteit Bernadette Bické - Martine Moyart Verantwoordelijke voor de suikerbiettechniek: KBIVB Tienen Druk: Corelio Printing Jaarabonnement 12,00 EU-land 22,00 niet EU-land 27,00 IBAN : BE BTW BE Tel. 02/ Fax 02/ lebetteravier@cbb.be 0 schieters/ha zeer lage grondtarra: 81,9% GETEST IN BELGIË EN GEZAAID OP HA Frankrijk: ITB Getest door het IRBAB 13 Besmette grond Besmette grond 13 Wortelopbr.: 108,74 % Fin. opbr.: 109,67 % Wortelopbr.: 108,1 % Fin. opbr.: 107,3 % 02/2014 1

2 ActualitEIT Twee oud-voorzitters gehuldigd De CBB heeft op 11 januari jongstleden hulde gebracht aan Richard Eeckhaut en Victor Sneessens, beiden oud-voorzitters van onze bietenorganisatie. Zij verlieten de CBB enkele maanden geleden wegens het bereiken van de leeftijdslimiet. Conform de statuten van de CBB, zijn de leden van het Bureau slechts verkiesbaar tot 65 jaar en kunnen zij hun functie niet meer uitoefenen na de leeftijd van 67 jaar. Zowel Richard als Victor hebben zich met hart en ziel ingezet voor de verdediging van de suikerbietsector. Zij hebben mandaten bekleed die enorm veeleisend zijn en soms moeilijk te combineren vallen met het runnen van een landbouwbedrijf. Wij waarderen het enorm dat zij dit engagement gedurende tientallen jaren op zich hebben genomen. De CBB zou trouwens vandaag niet die performante belangenverdediger van de Belgische suikerbiettelers zijn, zonder de inbreng van deze twee uitzonderlijke mensen. Namens alle suikerbietplanters, danken wij beiden zeer hartelijk voor hun onverdroten inzet. Wij wensen hen het allerbeste en veel geluk in alles wat ze nog ondernemen. Richard Eeckhaut Richard Eeckhaut was landbouwer in Oudenaarde. Hij was eerst planter in de fabriek van Escanaffles, daarna in de fabriek van Frasnes, waar hij in 1995 voorzitter van het Fabriekscomité werd. Een jaar later, werd hij voorzitter van het Coördinatiecomité van de Vlaanderen en ondervoorzitter CBB, na Robert Van Walleghem. Hij was zeer actief en pragmatisch en bekleedde verscheidene jaren de functie van ondervoorzitter van het KBIVB. Ondertussen bleef hij zijn activiteiten als schepen van de stad Oudenaarde uitoefenen. Richard Eeckhaut was voorzitter van de CBB van Hendrik Vandamme dankte Richard Eeckhaut voor zijn engagement binnen de CBB 2001 tot 2005, een bewogen periode met onder meer de sluiting van de fabriek van Frasnes, de oprichting van de groep Iscal Sugar en de participatie van de planters via Sopabe. Na zijn voorzitterschap bleef Richard zich volop inzetten voor de CBB. Zijn ontleding van het heden en zijn visie naar de toekomst hebben hun stempel gedrukt op onze sector. Zijn bezorgdheid ging vooral uit naar de verdediging van het landbouwinkomen en van de productiemogelijkheden van de sector. Victor Sneessens Victor Sneessens is afkomstig van Givry (Mons). Hij leverde lang zijn bieten aan de suikerfabriek van Quévy. Ingevolge de sluiting van de fabriek, stapte hij over naar de suikerfabriek van Fontenoy. In 1992 trad hij toe tot het Coördinatiecomité van Henegouwen. Daarna, als bestuurslid van het Bureau in 2000, volgde hij Gérard Blyau op als voorzitter van het Coördinatiecomité van Henegouwen en ondervoorzitter van de CBB. In 2009 werd hij voorzitter van de CBB. Tijdens zijn vier jaar voorzitterschap, hervormde hij, dankzij zijn onverzettelijkheid en zijn luisterbereidheid, de CBB in vier entiteiten. Het is grotendeels dankzij hem dat de nieuwe federaties en de Coördinatiecomités bestaan, met de CBB als overkoepelende organisatie. Hij nam ook deel aan de besprekingen omtrent de GLB-hervorming en de nieuwe Europese suikerregeling in juni Om hem te bedanken, overhandigde Philippe Bedoret aan Victor Sneessens het ereteken van Ridder in de Leopoldsorde. Deze onderscheiding werd hem toegekend als blijk van erkentelijkheid voor bewezen diensten aan de suikerbietsector. Philippe Bedoret overhandigde Victor Sneessens het ereteken van Ridder in de Leopoldsorde EU-Suikermarkt De EU hoeft geen extra import De Europese Commissie zou zoals vorig jaar tijdelijke maatregelen kunnen nemen om de communautaire suikermarkt te bevoorraden door het toelaten van extra invoer of het herklasseren van buitenquotumsuiker naar quotumsuiker. De Europese coöperatieve en landbouworganisaties in vergadering bijeen binnen Copa-Cogeca vinden dat er voldoende suiker is in de EU. De EU-suikervoorraden zijn meer dan op peil en de oogst 2013/14 is uiteindelijk beter dan verwacht. De suikervoorraden in de Europese Unie zijn toereikend. Anderzijds is de suikerprijs op de wereldmarkt gedaald tot zijn laagste niveau sinds drie jaar en wordt een gevoelige daling van de gemiddelde communautaire prijs van de suikerverkopen vastgesteld sinds april De bietenplanters en suikerproducenten van de Europese Unie zijn van oordeel dat de EU-markt voldoende bevoorraad is voor 2013/2014 en dat de Europese Commissie dus geen uitzonderlijke maatregelen moet nemen om de EU-markt de bevoorraden. Bovendien zijn er, naast de traditionele import, ook de nieuwe importcontingenten van suiker die door de EU onlangs werden toegekend aan derde landen, zoals Peru, Colombia en Centraal- Amerika. Nicaragua was het eerste land dat suiker aan de EU verkocht in het kader van de associatieovereenkomst tussen Centraal-Amerika en de EU ton suiker werd in Roemenië geleverd dankzij de overdracht van de ongebruikte exportquota van ton uit Salvador en Guatemala. Het quotum van Nicaragua voor export van suiker naar de EU zal stijgen van ton in 2013 tot ton in De microcapsule-technologie ten dienste van de bietenteler Zo krijg je propere bieten, het hele seizoen lang hondspeterselie bingelkruid melganzenvoet Een kleine dosis voor een groot resultaat! In menging met het FAR-systeem Vanaf het 2-4 bladstadium van de bieten Zeer goede werking op bingelkruid, veelknopigen, melganzenvoet, hondspeterselie Varkensgras CENTIUM 36 CS (8925P/B g/l clomazone) is een product van FMC Chemical sprl. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie /2014

3 RHIZOMANIE RESISTENT De kampioen in financieel inkomen: alles zit in het zaad. TIMOTHEA KWS Nr.1 * Nummer 1 in financiële opbrengst (104 %*) Best verkochte ras in 2013 Uitstekende opkomst Passe partout *KBIVB KWS BENELUX B.V. /// Rue Edmond Courault Kain +32 (0) thierry.devillers@kws.com 02/2014 3

4 Voorlopige balans van de campagne 2013/14 Goede opbrengsten maar lagere suikergehaltes dan vorig jaar Op de balans van deze campagne, zeer goede opbrengsten (±77 t/ha ten opzichte van ±72 t/ha vorig jaar) en minder hoge suikergehaltes (±17,7 Z ten opzichte van ±18,0 Z vorig jaar). Gemiddeld bedroeg de witsuikerproductie per hectare 12,5 t/ha te vergelijken met 13 t/ha in Het areaal daalde in 2013 met ongeveer 2%: ha ten opzichte van ha in Iscal was de eerste om de receptie te sluiten op 7 januari, de TS sloot op 7 januari, hetzij een campagne van gemiddeld 122 dagen. Suikerproductie en afzet De suikerproductie 2013 bedraagt momenteel t (voorlopige cijfers); komt bij deze productie de overdracht van vorig jaar ( t) die in eerste instantie deel uitmaakt van het quotum van het jaar. De totale hoeveelheid beschikbare suiker dit jaar bedraagt zodoende voorlopig t. Van deze hoeveelheid, maakt t deel uit van het quotum; de rest, hetzij t of 20,0% van het totaal, blijft buiten quotum. Een deel van deze suiker werd gebruikt als industriële suiker in de TS, een ander deel werd uitgevoerd op de wereldmarkt. Blijft dus hoogstens nog t suiker te valoriseren. Bijgevoegde tabel bevat de voorlopige gegevens van productie en afzet voor de campagne Bietenbetalingen 1. Bieten binnen quotum De betaling van deze bieten zal gebeuren op 31 januari Voor de campagne 2013, bedraagt de minimumprijs voor quotumbieten, vastgesteld door de Europese Commissie, 26,29 /t bieten aan 16, net zoals voor de campagne Voor de suikerquota, moeten de fabrikanten aan de Europese Commissie een productietaks van 12 /t suiker betalen waarvan zij 50% van de betaling aan de planters mogen doorberekenen; voor de planters komt dat dus neer op een bedrag van zowat 0,88 /t bieten aan 16 (0,88 = 0,8820 [=12 x 50% x 0,147] min een agio dat op 0,0020 wordt geschat). Gezien het een Europese taks betreft, is daarop geen BTW van toepassing. 2. Overdracht van 2012 naar 2013 De overgedragen bieten van de campagne 2012 maken in eerste instantie deel uit van het quotum van de campagne Zij krijgen de minimumprijs van 2013 (maar op basis van het geregistreerde suikergehalte in 2012) en zijn onderworpen aan de productietaks en aan een overdrachtkost. Een eenheidstarief is van toepassing voor de overdrachtkost, zowel bij Iscal als bij de TS, zowel voor de overdracht op initiatief van de planters als voor de overdracht waarover door de fabrikant wordt beslist; hij bedraagt 2,000 /t bieten aan 16, af te rekenen op de prijs van de overgedragen bieten. 3. Bieten buiten quotum De betaling van de bieten buiten quotum die niet worden overgedragen zal gebeuren op 31 maart De prijs is op dit ogenblik nog niet gekend. Bietenheffingen Het niveau van de beroepsinhouding bedraagt 0,2000 /quintaal suiker in Vlaanderen, Haspengouw en Henegouwen. Op de afrekening van de bietenleveringen, worden de controlekosten uitgedrukt in euro per ton bieten aan het gemiddelde suikergehalte (berekeningsvoorbeeld: voor een suikergehalte van 17,20, een inhouding van 0,2000 /q en een technisch verschil van 2,6 bedragen de controlekosten: 0,2000 x (1,720 0,26) = 0,2920 /t bieten). Productie en afzet Campagne 2013/2014 (voorlopige cijfers) TS IS BELGïE. Quotum (1.000t) Overdracht 2012 (1.000t) 36 0,8 36 Productie 2013 (1.000t) Beschikbaar 2013 (1.000t) (%quotum) 123,9% 109,3% 119,8% Buiten Quotum 2013 (1.000t) Export : toegekende certificaten (1.000t) Industriële suiker (1.000t) Saldo Buiten Quotum 2013 (1.000t) (%quotum) 4,5% 9,3% 5,9% In memoriam Overlijden van Félix Ghaye Met droefheid vernamen wij het overlijden van de heer Félix Ghaye op 10 januari Afkomstig uit de gemeente Hermée (provincie Luik), industrieel landbouwingenieur en actief in het domein van landbouwexpertise, genoot Félix Ghaye waardering en respect van de Haspengouwse landbouwers. Félix Ghaye bekleedde de functie van voorzitter van de CBB van 1984 tot Tijdens zijn vier jaar voorzitterschap werd Félix Ghaye geconfronteerd met een delicate kwestie: het uitwerken van een systeem van bietenquotum. Na talrijke en zeer moeizame interprofessionele onderhandelingen, kon het quotasysteem van start gaan in Na zijn voorzitterschap bij de CBB, werd Félix Ghaye tot Voorzitter benoemd van de Confederatie van de Europese Bietenplanters (CIBE) in Hij bekleedde dit mandaat tot in Deze taak was een verlengstuk van zijn syndicale actie op Belgisch niveau. Het was tevens een erkenning van zijn capaciteiten als bruggenbouwer en van zijn natuurlijk gezag. Van 1991 tot 1995 was hij voorzitter van de Commissie van de gemeenschappelijke marktlanden. Het was een periode die in het teken stond van de WTOonderhandelingen en de toetreding van de nieuwe lidstaten. Félix Ghaye, geprezen om zijn bekwaamheid en scherpzinnigheid, drukte zijn stempel op het Belgische en Europese bietensyndicalisme tijdens de jaren tachtig en negentig. Namens alle suikerbietplanters, wensen wij Mevrouw Ghaye, kinderen en kleinkinderen, de kracht toe om dit verlies te kunnen dragen. SUPERKRACHTIG GRAANHERBICIDE Simpelweg sterk Ongeëvenaarde werking op de belangrijkste grassen en breedbladigen Zeer goede gewasveiligheid dankzij de safener technologie Samenstelling: 3% mesosulfuron + 0.6% iodosulfuron + 9% mefenpyr-diethyl Gedeponeerd handelsmerk Bayer AG. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg /2014

5 BTS 370 ANTI-RHIZOMANIE SUIKER- GEHALTE 104,7% Hoogste suikergehalte in België (KBIVB) Ideaal voor de vroege rooiing Zeer lage tarra : ideaal voor de polderregio Zeer sterke veldopkomst BTS 880 ANTI-RHIZOMANIE FINANCIEEL INKOMEN 101,3% Goede combinatie wortelopbrengst - suikergehalte Topper in fi nancieel rendement Goede algemene bladgezondheid Passe-partout voor uw uitzaai 2014 BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. Verdeeld door Clovis Matton 02/2014 5

6 C o c o V l a a n d e r e n e n V e r b o n d Su i k e r b i e t p l a n t e r s Bilan campagne 2013 kan nu opgemaakt worden De campagne 2013/2014 zit er op, tijd om een evaluatie te maken, de goede dingen mee te nemen naar de volgende campagne en de minder goede zaken bij te sturen. Zowel bij de TS als bij Iscal kende de campagne, op enkele haperingen na, een vlot verloop. Begin november hadden we een iets moeilijker periode maar winterse toestanden werden ons dit jaar gelukkig bespaard. Het aantal klachten i.v.m. planning, pulpleveringen, tarra, suikergehalte, was dit jaar vrij beperkt. ISCAL Dé grote vernieuwing dit jaar was de volledig geautomatiseerde suikergehaltebepaling d.m.v. een Venema-installatie (zie foto). Tijdens de eerste week deden zich wat rariteiten voor die al snel ten goede werden bijgestuurd. Stalen met errors werden nauwgezet genoteerd en nadien op het gemiddelde gezet. Ook in Fontenoy is er nu een volledig geautomatiseerde suikergehaltebepaling met een Venema-installatie. De eerste weken werden ook meerdere opmerkingen geformuleerd m.b.t. onder andere een te hoge t van het waswater in de Parmentières, het minimumgewicht râpure waarop het suikergehalte moet worden gemeten, de t van de digestievloeistof, plaatsen in het receptieproces waar de kans op verliezen duidelijk aanwezig waren, e.a. De fabrikant had hiervoor steeds goed gehoor en stuurde bij wat onmiddellijk viel bij te sturen. Enkele problemen vragen evenwel grotere ingrepen die tussen twee campagnes door zullen uitgevoerd worden. De campagne wordt nu verder definitief afgerond met een uitgebreide evaluatie met de vier controleurs van het syndicaat die (dag in dag uit) de analyses hebben opgevolgd en gecontroleerd, waarna het Technisch Comité een eindevaluatie opmaakt en de nodige conclusies kan trekken. Dé grote verrassing dit najaar was de meerprijs op het quotum campagne Juist voor Kerstdag wreven heel wat planters het prut uit de ogen bij het zien van hun afrekening van 21/12. Niet alleen een forse meerprijs van 20,16 euro/ton quotum werd uitbetaald, ook was er de afrekening van een derde herklasseringsschijf waardoor een deel van de overschotbieten bijkomend aan de Europese minimumprijs kon vergoed worden. Heel het verhaal van de campagne 2012 is daarmee nog niet afgerond daar ook de meerprijs op de (3 tranches) geherklasseerde bieten nog moet afgerekend worden. Deze zal alleszins een stuk lager zijn dan 20,16 euro gezien de Europese heffing die moet betaald worden op de geherklasseerde suiker! onder zware druk. Als Europa toch tot een herklassering beslist zal Coco Vlaanderen samen met Iscal de mogelijkheid tot deelname onderzoeken. ISCAL - overschotbieten 2013 Een voorstel van de fabrikant om de overschotbieten te verkopen à 15 euro/ton à 16 % suiker werd door Coco Iscal afgewezen. Vooreerst is het verschil met wat kan ontvangen worden als de bieten worden overgedragen naar 2014 zeer groot (minstens 45 % hoger), maar ook was er geen enkele garantie dat er ruimte overbleef voor de individuele vrije overdracht. Het gevolg van deze beslissing is dat, uitgezonderd de compensatie, al de overschotbieten verplicht moeten overgedragen worden. De compensatie is van toepassing voor de bieten geleverd tot 3,8 % boven het quotum. Wat boven de 103,8 % werd geproduceerd, zal dus verplicht moeten overgedragen worden. Ruim 1 op 4 planters zullen bijgevolg hun uitzaai fors moeten verminderen. Of Europa nog beslist om buitenquotumsuiker te herklasseren tot quotumsuiker is vandaag niet geweten. Wel staat vast dat er op de Europese markt vandaag voldoende suiker beschikbaar is en dat een herklassering dus niet echt nodig (en niet gewenst) is de suikerprijs staat immers nu reeds De bietensilo in Fontenoy na afloop van de campagne wachtend op de bieten campagne TS Na de Venema enkele jaren geleden en het vorig jaar volledig vernieuwde bietenplein, was de grote wijziging dit jaar in Tienen de aansluiting op het extern elektriciteitsnetwerk. Hoewel onzichtbaar voor de planters, heeft het onmiddellijk zeer nuttige diensten bewezen toen op 18 oktober een generator uitviel waardoor een stilstand van de fabriek gedurende langere tijd kon voorkomen worden. In de receptie in Tienen verliep de ontvangst en de analyse van de bieten overwegend vlot. Ook hier is er sprake van een correcte samenwerking tussen de mensen van de controle en de fabrieksverantwoordelijken. Gesignaleerde problemen werden, r e k i u s Meer check! Korn-Kali is de eerste keuze wanneer het gaat om de optimale bemesting van suikerbieten met kalium, magnesium, natrium en zwavel. De volledig in water oplosbare meststof (met als samenstelling 40% K 2O, 6% MgO, 4% Na2O en 12% SO3 ) wordt direct door de planten opgenomen. De werking ervan spreekt voor zich: z Verhoging van het suikergehalte en het wortelgewicht z Bevordering van de weerstand tegen droogte z Optimalisatie van de waterhuishouding Kies voor Korn-Kali dé suikerstrooier voor uw bieten. K+ S Benelux bv Telefoon info@kalibenelux.com Een onderneming van de K+ S Gruppe Korn-Kali_Zucker_247x180_BE_14.indd / :17

7 doorgaans snel opgevolgd, meer hardnekkige zaken bleven tot de laatste dag van de campagne voorwerp van intensief onderzoek (zie ook verslag B. Haag in deze Bietplanter). De receptie van Tienen kan qua netheid als schoolvoorbeeld gesteld worden. Nergens anders wordt meer aandacht besteed aan de zuiverheid van de gebruikte materialen en de netheid van de omgeving, wat ook zijn positieve gevolgen heeft op de motivatie van het personeel om hun taak uit te oefenen conform de gemaakte afspraken. Ook de planters van de Tiense ontvingen op 22/12 een mooie meerprijs van 19,65 euro/ton à 16 Z voor de in 2012 geleverde quotumbieten (+ compensatie), waarmee de betaling van de campagne 2012 volledig is afgerond. Het saldo van de (verplicht) naar 2013 overgedragen bieten wordt eerstdaags vergoed, na aftrek van de overdrachtkost van 2 euro/ton à 16 Z. TS - overschotbieten 2013: vrijwillige overdracht naar 2014 blijft mogelijk! De planters van de TS produceerden, overdracht van 2012 naar 2013 inbegrepen, ± 24 % boven het quotum. Naast de compensatie is er een collectief contract (goed voor 10 % van het TS-quotum) waarbij de overschotbieten zullen vergoed worden aan minimum 19 euro/ton à 16 Z. Ook de resterende overschotbieten zullen, aldus de Tiense, kunnen verkocht worden (prijs nog niet gekend), maar de planter heeft het recht om (tot max. 12 % van zijn quotum) bieten vrijwillig over te dragen naar de volgende campagne. Samengevat: er zal deze campagne geen verplichte overdracht zijn naar 2014, maar vrijwillige overdracht blijft mogelijk. Eric Van Dijck, secretaris Een nette werkplaats laat toe op een correcte wijze de controle-analyses uit te voeren Wintervergaderingen 2014 Secretaris: Eric Van Dijck / van.dijck.eric@gmail.com Programma: Welkom door de Voorzitter Evaluatie van de voorbije campagne en vooruitzichten voor de campagne 2013/2014 Actualiteiten uit de suikersector Afhankelijk van plaats en datum zal er een gastspreker aanwezig zijn. Coco Vlaanderen vzw Donderdag 30 januari uur Gewestelijk Verbond Veurne - Diksmuide t Spaans Kwartier Groenestraat 14 Izenberge (Alveringem) Zadenmarkt Frankrijk, Duitsland en Italië produceren meer dan de helft van de Europese markt Volgens een analyse van de diensten van het Europees Parlement, telt men ongeveer zaadbedrijven in de EU, waarvan 97 procent zich situeren in tien lidstaten. De voornaamste ondernemingen op de Europese markt zijn in volgorde: Syngenta (12 % van de markt), Limagrain (10 %), KWS (9 %) en Bayer CropScience (4 %). Frankrijk, Duitsland en Italië produceren meer dan de helft van het plantaardig reproductiemateriaal in Europa en vertegenwoordigen meer dan de helft van de markt. In 2012 bereikte de waarde van de EU-zaadmarkt zowat 7 miljard euro hetzij 20 procent van de wereldmarkt. Daarmee is het de derde markt op de wereldranglijst, na de Verenigde Staten (27 %) en China (22 %). Verbond Suikerbietplanters vzw Woensdag 29 januari uur Gewesten Hageland-Noord, Tienen en Leuven De Glazuur Dries 7 A Glabbeek Dinsdag 4 februari uur Gewesten Landen en Sint-Truiden de Volksmacht - Luikersteenweg 7 Sint- Truiden Woensdag 5 februari uur Gewesten Riemst, Maasland en Tongeren Parochiezaal Vlijtingen Kloosterstraat Vlijtingen De grootte van de ondernemingen varieert sterk van land tot land. In Italië zijn de grote meerderheid van de zaadondernemingen kmo s. In Frankrijk, waar de micro-ondernemingen meer dan de helft van het totale aantal zaadbedrijven (52%) vertegenwoordigen, hebben vijf ondernemingen meer dan de helft van de markt in handen. Frankrijk bevindt zich dus in een dynamiek van aanbodconcentratie (in het bijzonder in de volgende sectoren: suikerbieten, groenten en oliehoudende gewassen) die overal ter wereld opgang maakt, maar veel minder uitgesproken in de EU. Verklarend element: in tegenstelling tot de zaadmarkten in de rest van de wereld, bleef de EU-markt een conventioneel systeem (geen genetisch gemodificeerde organismen). Bron : AgraEurope EUROMAX RIJK EN PRODUCTIEF / EVENWICHTIG SANEMAX SNEL IN OPKOMST EN BODEMBEDEKKING / ZWAARDER SIROMAX PRODUCTIEF IN BESMETTE EN IN ONBESMETTE VELDEN / EVENWICHTIG RENTAMAX NIEUW! HET RAS VOOR DE LATE ROOIINGEN / ZWAAR TYPE NEMATODEN info@erauw-jacquery.be 02/2014 7

8 Tiense Suikerraffinaderij Vrij rustig campagne-einde Geen noemenswaardige vorstperiode, een regenachtige novembermaand, een hogere wortelopbrengst dan verwacht, correcte bietenrecepties... Ziedaar de campagne in een notendop vooraleer er dieper in detail op in te gaan. 113 campagnedagen Er verliepen maar 113 dagen tussen de receptie van de eerste bieten (op 17 september) en de laatste (op 7 januari) in de TSfabrieken, tegen 118 in Toch werden dit jaar ton bieten verwerkt in Longchamps en Tienen, tegen ton vorig jaar. Het verschil? De fabrieken draaiden gewoon sneller dan verleden jaar: ton meer verwerkt dit jaar, in goed 5 dagen minder. Ter informatie, de gemiddelde campagneduur tussen 2008 en 2012 bedroeg 121 dagen. 13,8 ton gepolariseerde suiker per hectare Hoeveel suikerklontjes T van 5 g produceert u gemiddeld meer per vierkante meter elk jaar? Ongeveer 5 (25 g). Als er een resultaat is waarop niemand had durven wedden in het begin van de campage, dan is het de finale suikeropbrengst: bijna 13,8 ton gepolariseerde suiker per hectare tegen 13,2 vorig jaar. Met gemiddeld 17,9 Z, is het suikergehalte niet uitzonderlijk Ton/hectare Evolutie van de gepolariseerde suikeropbrengst per hectare in België Jaar maar ook niet slecht. Het is dus de aanzienlijke verhoging van de wortelopbrengst die het verschil heeft gemaakt. Aanvankelijk voorzag men 73 t/ha, een cijfer dat niet iedereen zag zitten. De campagne vorderde, met soms regenachtig maar zacht weer... En sommige planters stelden opbrengstverhogingen van 10, 15 tot zelfs 17 ton per hectare vast tussen de eerste en de laatste rooiingen. Zo komen wij uiteindelijk uit op 77 t/ha, hetzij bijna 4 ton meer dan in En dus de derde beste campagne in termen van suikeropbrengst, na de recordcampagnes van 2009 en 2011, natuurlijk. Receptiecontrole Men kan steeds beter doen. Maar globaal, functioneerden de bietenrecepties van de twee TS-fabrieken correct. Gedurende de campagne, door bepaalde controles grondiger uit te voeren en veelvuldig gemeenschappelijk overleg tussen de vertegenwoordigers van de bietenplanters en van de TS, konden eventuele problemen worden opgevolgd en kon men zo snel mogelijk naar oplossingen zoeken. In Longchamps wordt zo, o.m. verwezen naar de inspanningen die werden geleverd om de relatieve vochtigheid in het tarralokaal te doen verminderen, of nog naar de snelle reactie in geval van grotere verliezen dan toegelaten van bietenstukjes tijdens het wassen in de Parmentières. In Tienen werd behalve aan de grotere stabiliteit van de temperatuur van het waswater van de bieten dankzij een warmtewisselaar en de installatie van een nieuwe polarimeter, ook bijzondere aandacht geschonken aan de rasp en de meting van de sacharometer. En, last but not least, alhoewel het een werk van mensen blijft waar variaties kunnen optreden van persoon tot persoon, werd de ontkopping meestal aanvaardbaar uitgevoerd. Er werd voor zowat 310 leveringen klacht ingediend door de planters (110 in Tienen en 200 in Longchamps). Het merendeel ging over de hoge tarra. Na geval per geval te hebben onderzocht op interprofessioneel vlak, kreeg 60 % van de gevallen een gunstige oplossing. Tot slot, wijzen wij op het degelijke werk dat onze controleploegen in elk van de fabrieken hebben verricht. Dank aan Philippe, Amélie, Colette, Cathy en Ludivine voor het goede werk in Longchamps. Dank ook aan Rudi, Noëlla, Marc, Eddy en Evi voor de goede samenwerking in Tienen! Zonder de belangrijke technische ondersteuning van de inspectrice van de CBB Pascale Tychon te vergeten. Verlies 31 januari niet uit het oog Dit is een belangrijke datum. 31 januari is de dag van de tweede betaling van de campagne (detail: zie tabel hiernaast). Het is ook de uiterste datum om elke aanvraag tot overdracht (details en voorbeelden, zie van januari 2014), en tot transfert van quota (meer info bij Martine Moyart op 02/ ) in te dienen. Benoît Haag, Coco Haspengouw-TS Algemene resultaten Campagne TS Openingsdagen van de receptie 114 Tonnen netto ontvangen Tonnen netto ontvangen/dag Koptarra (%/netto) 6,94 Grondtarra Gereinigde bieten (%/bruto) Niet-gereinigde bieten (%/bruto) 5,99 10,82 Gemiddeld suikergehalte ( Z) 17,90 DS perspulp 23,49 Betaling op 31/01/2014 Algemeen Quotumbieten /t à 16 Z Saldo op leveringen vóór 14/12 14,46 Rest van de leveringen 26,29 Diverse premies +/- x Laden en/of transport +/- x Afgestane pulp* 4,98 Productieheffing - 0,88 Controlekosten - 0,30 *Berekening van de indicatieve kost op basis van het gemiddelde suikergehalte van de campagne. De prijs per ton netto bedraagt 4,45 /t. Toppers van Syngenta! topper Escault Rhizomania tolerant n r 2( ) 3 jaar proeven KBiVB Steel Rhizomania tolerant & nematode tolerant all- Round marjolaine Rhizomania tolerant & nematode tolerant Syngenta Seeds NV, Lange Ambachtstraat 16A, B-9860 Oosterzele, Tel. 09/ , Fax 09/ , / are registered trademarks of a Syngenta Group Company. 8 02/2014

9 koninklijk belgisch instituut tot verbetering van de biet VZW Molenstraat 45, B-3300 Tienen F De suikerbiet en haar teelttechniek pvbc programma voorlichting biet cichorei, in het kader van de praktijkcentra Rubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid. In het kort : Opvallende feiten van het bietenjaar Klimatologisch overzicht Het klimatologisch jaar 2013 (Tabel 1) kan worden gekenmerkt door : - zeer koude gemiddelde maandtemperaturen in februari en maart, koud in april en mei en warmer dan de norm in juli en oktober (Figuur 1), - een beetje een tekort aan jaarlijkse neerslaghoeveelheid, maar overvloediger dan de norm in mei en november (Figuur 2), - een normale gemiddelde zonneschijnduur, maar overvloedig in juli en augustus. Overzicht bietenjaar Bijzonder lange koudeperiode in het voorjaar, mei en november erg nat, - Een normale (7 april) 50%-zaaidatum (helft van de gezaaide oppervlakte), - Zeer trage vegetatiestart door de koude van april en mei, met een groeivertraging van minstens 15 dagen tot het sluiten van de rijen (rond juni), - Zeer geringe aanwezigheid van bladziekten, slechts verschenen vanaf midden augustus, - Zeer natte rooiomstandigheden begin november, vooral in West- Vlaanderen en in de Westhoek, - Totale afwezigheid van vorst in november en december, - Nationale suikeropbrengst vastgesteld op 13,62 t/ha, in derde positie na 2011 en 2009, - Dank zij de officiële rassenproeven van de Ministeries, aangelegd door het KBIVB, werden er 12 nieuwe rassen tolerant voor het bietencystenematode ingeschreven op de regionale catalogi in december 2013 (12 in 2012; 10 in 2011), - Om zijn jubileum van meer dan 80 jaar te vieren, organiseerde het KBIVB een groot demonstratieplatform van technieken en resultaten van zijn onderzoek in bieten en cichorei, te Avernas-le- Bauduin, op Januari Koud, vele dagen met sneeuw en permanente vorst Februari Zeer koud, vele dagen met sneeuw en vorst Maart Zeer contrasterend, 19 C op 6/03 daarna uitzonderlijk zeer koud, met vele dagen met sneeuw en vorst tijdens de twee laatste decades April Zeer contrasterend, koud, zeer droog, enkele dagen vorst en 23 C op 14/04 en >25 C op 25/04 Mei Zeer koud, vooral in de laatste decade, overmatige regenval, weinig zon Juni Normale temperaturen, zonnig en droog, ±30 C op 18/06 Juli Zomers (hittegolf van 21 tot 25/07), zeer zonnig, droog, talrijke onweders en hagel in de laatste decade Augustus Warm en droog, enkele spectaculaire onweders September Zeer warm in de eerste decade (31,6 C op 05/09), daarna koeler Oktober November December Warm, regenachtig, zeer zacht in de eerste decade Erg regenachtig in de eerste decade Zeer zacht, erg regenachtig, zeer winderig Tabel 1. Samenvatting van het klimatologisch jaar 2013, te Ukkel (bron : KMI). Guy LEGRAND, André WAUTERS, Barbara MANDERYCK KBIVB vzw - IRBAB asbl Algemeen heeft de groeiperiode van de bieten, van april tot oktober in 2013 en voor Ukkel de volgende weersgegevens gekend : - een gemiddelde temperatuur van 14,6 C (norm : 14,6 C). Ter herinnering, de jaren 2009 en 2011 hadden in dezelfde periode een gemiddelde temperatuur van 1 C hoger dan de norm, mm neerslag (norm : 486 mm), met overdreven veel neerslag in mei, uren zonneschijn (norm : uren), zeer weinig in mei en zeer veel in juli. Temp ( C) Figuur 1. Evolutie van de maximale maandtemperaturen (in het rood), gemiddelde (in het groen) en minimale (in het blauw) in 2013 en de normale temperaturen (doorlopende lijnen) te Ukkel (bron : KMI). mm J F M A M J J A S O N D 132,5 J F M A M J J A S O N D Figuur 2. Evolutie van de maandelijkse neerslag in 2013 (kolommen in het blauw) en normale neerslag (zwarte lijn) te Ukkel (bron : KMI). De zwarte lijn is de nieuwe standaard (periode ). De stippellijn is de oude standaard (bron : KMI). Afgezien van de koude tijdens de hele lente, kan men vaststellen dat, zoals meestal het geval is in België, de groei van de bieten in 2013 geen specifieke klimatologische stress kende, zelfs niet bij hoge temperaturen (hittegolven) of een gebrek aan water. 02/2014 9

10 2. Evolutie van de uitzaai en bietenareaal Het herfstploegen werd sterk afgeplat door de overvloedige regenval van december De talrijke vorstdagen in januari, februari en maart waren gunstig voor het voorjaarsploegen en de bodemstructuur. De weersomstandigheden waren vervolgens zeer gunstig voor een paar dagen, in het begin van maart, en enkele tientallen hectaren werden gezaaid tussen 6 en 11 maart, in het Noorden van het land (aan de kust en in de Antwerpse polders). Het weer is vervolgens slechter geworden, met frekwente nachtvorst en sneeuwval. Er werd weinig gezaaid tot begin april (360 ha op 02/04). Ondanks het droge en zeer koude weer van de eerste decade van april (permanente nachtvorst tussen 21/03 en 03/04 te Ukkel), werden ± hectaren gezaaid in één week (57% van de oppervlakte gezaaid op 08/04). Doortochten van regen hebben vervolgens de zaai vertraagd tot midden april, vooral in Henegouwen. Het merendeel van de zaai werd voltooid op 22/04 (94%). De laatste zaai werd gerealiseerd op 06/05 (Figuur 3). 100 Sinds 2007 en op vraag van SUBEL, controleert het KBIVB het gehalte aan actieve stoffen aanwezig in de omhulling van sommige zaadloten, gecommercialiseerd via de suikerfabrieken. Dit jaar, en voor de eerste keer, bleek een zaadlot van het ras Goodwood een onvoldoende gehalte aan clothianidine (een werkzame stof van Poncho Beta) te bevatten. 4. Opkomst en ontwikkeling van de bieten Door het ongewoon koude voorjaar waren de opkomst en de intitiële ontwikkeling van de bieten in 2013 bijzonder traag. De som van de graaddagen ( GD) van april en mei heeft in 2013 een waarde van 615 GD bereikt te Ukkel (696 GD in 2012, 882 GD in 2011, norm : 716 GD), dit is 101 GD minder dan de norm en 267 GD minder dan in 2011 (Figuur 4) % Nationa(a)l (100 = ± 61,900 ha) ISCAL Sugar (100 = ± ha) RT TS (100 = ± ha) Norm /03 11/03 18/03 25/03 1/04 8/04 15/04 22/04 29/04 6/05 Figuur 3. Evolutie van het percentage gezaaide oppervlakte bieten in 2013 (bron : Landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken). In 2013 bedroeg het bietenareaal ha, dit is een daling van 2,5% ten opzichte van 2012 ( ha in 2012; ha in 2011; ha in 2010; ha in 2009; ha in 2008). De 50%-zaaidatum (helft van de oppervlakte gezaaid) viel in 2013 op 07/04 (28/03 in 2012; 27/03 in 2011; 15/04 in 2010; 05/04 in 2009; 20/04 in 2008). Sinds enkele jaren nu, werden er weinig velden herzaaid (± 120 ha). De belangrijkste oorzaken van herzaai in 2013 waren te wijten aan een oppervlakkige korstvorming en slechte opkomsten, schade door ondergrondse insecten (emelten), aan windschade en aan foutieve herbicidenbehandelingen. 3. Insecticidenbehandelingen en specifieke rassen De insecticidebescherming vanaf de zaai (behandelingen met Poncho Beta of Cruiser&Force in de zaadomhulling) werd bijna volledig veralgemeend met 98,8% van de behandelde loten in 2013 (98,5% in 2012; 98% in 2011; 97% in 2010; 95% in 2009; 88% in 2008). Figuur 4. Evolutie van de som van temperaturen (graaddagen, verticale as) tussen 01/04 en 30/06 (horizontale as) voor 2011, 2012, 2013 en de norm te Ukkel (bron : KMI). De lichte nachtvorst, lokaal waargenomen op 20 en 21/04, heeft sporadische verliezen van kiemplanten veroorzaakt op de zaai uitgevoerd in de eerste decade van april. Daarentegen heeft de vorst van einde maart begin april talrijke schieters veroorzaakt in de honderdtal hectaren die zeer vroeg gezaaid werden, rond 11/03. De droogte van april (25,8 mm te Ukkel, norm : 51,3 mm), de korte doorgang van regen tussen 09/04 en 12/04 en de koude en drogende wind uit het Noorden Noordoosten waargenomen na de zaai, hebben in sommige velden een oppervlakkige kortsvorming van de bodem en een uitdroging van het zaaibed veroorzaakt. Daarom werd de opkomst van talrijke loten van bietenrassen met een omhulling die minder goed verbrokkelt in deze omstandigheden, soms zwaar bestraft. In sommige gevallen kwamen de kiemplanten moeilijk op, al draaiend, of helemaal niet doordat ze afgezwakt waren (Figuur 5). Meerdere zaadloten van de firma Strube werden getroffen door dit fenomeen, maar ook bij de bedrijven SESvanderhave en Florimond Desprez. Sinds 2009 worden de tolerante rhizomanierassen over het gehele bietenareaal gebruikt (99,9 % in 2008). Na het verminderen van het bietenareaal en het afschaffen in 2008 om bieten te zaaien op percelen vatbaar voor de ziekte, worden de dubbel tolerante rassen «rhizomanie - rhizoctonia» gebruikt op ± 8,5% van de oppervlakte in 2013 (8,5% in 2012; 8% in 2011; 7,3% in 2010; 7% in 2009; 5,2% in 2008). Deze rassen worden voornamelijk gebruikt in Vlaanderen. Ondanks dat het KBIVB elk jaar aandringt op het feit dat een aanzienlijk aantal velden besmet zijn met het bietencystenematode, werden de dubbel tolerante rassen «rhizomanie - cystenematode» iets meer gebruikt in 2013, dit is op ±18% van de oppervlakte (12% in 2012; 8% in 2011 en 2010; 7% in 2009; 5,6% in 2008). Sinds 2011, bereikte het percentage gebruikte «geactiveerde» zaden bijna 100% van de verkochte loten (99% in 2010; 90% in 2009; 50% in 2008). Net als in de afgelopen jaren, werden de resultaten van de zaadontledingen, afkomstig van de bietenzaden die in de suikerfabrieken door het KBIVB bemonsterd worden, direct op de website van het Instituut voorgesteld. Er wordt sinds enkele jaren een koude kiemtest («coldtest») uitgevoerd door het KBIVB. Deze beoordeelt beter de capaciteit en snelheid van kieming van de bietengenetica in semi-reële omstandigheden (tot meer dan 5 dagen verschil in opkomst bij 10 C). Figuur 5. De opkomst van talrijke loten van bietenrassen met een omhulling die minder goed verbrokkelt in opdrogende omstandigheden, werd in 2013 soms zwaar bestraft /2014

11 In 2013 werd het sluiten van de rijen iets later (vanaf 15/06) dan de norm (vanaf 5-10/06) waargenomen. Hierdoor en zoals verwacht, toonde de eerste groeibemonstering uitgevoerd door de suikerfabrieken op 5 augustus opbrengstniveau s iets onder het gemiddelde, met een wortelopbrengst van 48,3 t/ha (gemiddelde : 50,8 t/ha) en een suikergehalte van 14,66% (gemiddelde : 14,97%). De suikeropbrengst op deze datum (7,1 t/ha) was lager dan het gemiddelde (7,6 t/ha). De bladproductie (54,2 t/ ha) in het begin van augustus lag kort bij het gemiddelde van de laatste tien jaar (gemiddelde : 52,8 t/ha). De tweede bemonstering (19 augustus) toonde een goede vooruitgang van de suikeropbrengst gelijk aan 2,2 t/ha tijdens de afgelopen twee weken, dit is 159 kg suiker per dag en per hectare (2012 : 178; 2011 : 149 kg; 2010 : 159 kg; gemiddelde 10 jaar : 145 kg/dag). De wortelopbrengst (56,9 t/ha) was hoger dan het gemiddelde van de laatste 10 jaar (62,5 t/ ha). Het suikergehalte (16,03%) was zeer goed toegenomen. De suikeropbrengst (9,3 t/ha) bleef kort bij het gemiddelde (9,6 t/ha). De bladproductie bleef stabiel (54,2 t/ha). De derde bemonstering (2 september) bevestigde de bijna lineaire toename van de wortelopbrengst. Tijdens deze periode is het suikergehalte minder geëvolueerd. De suikeropbrengst steeg aldus met 123 kg/dag tijdens de tweede helft. Zij bedroeg dus 11,0 t/ha (Figuur 5). Men vermoedde dat de uiteindelijke suikeropbrengst kort bij of hoger dan 12 t/ha zou bedragen, voor zover de groeiomstandigheden zoals in 2012 gunstig bleven. Zoals weergegeven in figuur 6, heeft de evolutie van de suikeropbrengst een gestage toename van de uiteindelijke opbrengst getekend. Deze constante evolutie is zeker gerelateerd aan de zeer gunstige weersomstandigheden van oktober (gemiddelde temperatuur : 12,8 C; norm : 11,1 C). De prognoses voor wortelopbrengst opgesteld door de suikerfabrieken in het begin van de campagne werden daarom naar boven bijgesteld, tweemaal in de tweede helft van de campagne. kg / ha Onkruidbestrijding Stand van de bieten en suikeropbrengst Situation betteravière et rendement sucre 04-10/ / /09 Fin(a)al Figuur 6. Evolutie van de bruto suikeropbrengst (kg/ha) in augustus en september en uiteindelijk opbrengstniveau, van 2003 tot 2013 (zwarte curve : gemiddelde van de laatste tien jaar) (bron : Landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken). In 2012 hadden we een zeer koud en vochtig voorjaar die gunstig was voor de werking van de bodemherbiciden. In 2013 waren de omstandigheden eveneens zeer koud maar in veel streken was het begin april zeer droog en er heerste een drogende wind uit het Noord-Oosten. In het centrum en het oosten van het land kon dienden de eerste naopkomstbehandelingen daarom in droge omstandigheden te gebeuren. De werking van de bodemmiddelen was daarom wat minder maar door het verhogen van de contactwerking en dus het verhogen van de dosis Betanal kon toch een goede werking verkregen worden zeker omdat rond half april er toch wat regen viel in het centrum en het oosten van het land. In het Noorden van het land viel er meer regen en dit had tot gevolg dat de zaaiperiode tot langer in april verder liep. De eerste naopkomstbehandelingen gingen daar door in vochtiger omstandigheden dit had een goede werking van de bodemherbiciden tot gevolg met een over het algemeen efficiente onkruidbestrijding. De koude omstandigheden in alle streken van het land hadden tot gevolg dat de bieten zich vrij traag ontwikkelden, ook de onkruiden ontwikkelden zich traag. De eerste onkruiden die in april te zien waren waren vooral kruisbloemigen. De koude temperaturen zorgden er ook voor dat producten zoals «Matrigon» die het best werken in groeizame omstandigheden trager-minder werkten. De warmte minnende onkruiden ontwikkelden zich in 2013 later in het onkruidbestrijdingsseizoen. Toen de temperaturen stegen begin juni kon men op percelen die voorheen proper waren nieuwe opkomsten van melganzevoet en bingelkruid waarnemen. Het is zo dat melganzevoet twee belangrijke kiemingsperiodes kent, de ene als de bodemtemperatuur rond de 8 C ligt en een volgende bij een bodemtemperatuur van 15 à 18 C. Dit maakte het noodzakelijk om verder te gaan met de onkruidbestrijding, of in sommige gevallen opnieuw te starten met de onkruidbestrijding op percelen die reeds afgespoten waren. Op percelen waar dit niet gebeurde kon men vaststellen dat in juli-augustus vooral melganzevoet ontsnapte en zich kon ontwikkelen. Uitgezonderd op de percelen waar men te vroeg stopte met de onkruidbestrijding kon men een over het algemeen geslaagde onkruidbestrijding vaststellen in Gewasbeschermingsproblemen Tabel 3 toont het traditioneel overzicht van de belangrijkste elementen (vooral parasitaire) die de bietenteelt tijdens de afgelopen zes jaar hebben beïnvloed. Naast de bijna veralgemeende zaadbehandeling en dank zij een zwakke ziektendruk, kende 2013 over het algemeen weinig problemen met parasitisme Parasitisme in het begin van de plantengroei Vanaf midden april hadden talrijke velden schade door slakken, vaak na een slecht herwerkte of geploegde bodembedekker met mosterd, ingewerkt tijdens de winter. Schade door slakken werd eveneens waargenomen rond eind mei. In talrijke velden werden anti-slakken behandelingen gedeeltelijk uitgevoerd. Rond begin en eind mei werden er vluchten van bietenkevers en aardvlooien waargenomen (telkens na een warme en droge periode), maar zonder impact op de velden waar behandeld zaad werd gebruikt. Er werden vluchten van de rouwvlieg (zwarte vliegen met lange poten die zich langzaam al vliegend verplaatsen) waargenomen, soms in grote aantallen, rond eind mei Dit insect, waarvan de larve zich voedt met organisch materiaal uit de bodem, veroorzaakt geen schade in suikerbieten. Midden mei werd er in meerdere velden schade van klein wild (hazen, duiven, ) waargenomen (plantjes of zaadlobben afgesneden onder of gelijk met de grond). Plaatselijke aantastingen door miljoenpoten werden in sommige percelen in de leemstreek gemeld, bevorderd door de trage ontwikkeling van de bieten tijdens de maand mei. Door de koude van april en mei werden de allereerste groene of zwarte bladluizen en enkele larven van de bietenvlieg sporadisch waargenomen rond midden juni in de waarnemingsvelden van het KBIVB, dit is veel later dan in 2012 (midden mei) en 2011 (eind april). Enkele velden in Vlaanderen werden midden augustus iets intensiever aangevallen door de bietenvlieg, er was geen behandeling nodig. In enkele velden konden begin juli uitbraken van kolonies van zwarte bladluizen waargenomen worden. Deze enkele haarden vertoonden later symptomen van virale vergelingsziekte. Deze virale ziekte is nog steeds aanwezig in het milieu van de bietenteelt. Het gebruik van zaad behandeld met een insecticide blijft de meest efficiënte manier om deze ziekte, overgedragen door bladluizen en bijzonder schadelijk voor de teelt, te bestrijden. Rupsen van de gamma-uil werden waargenomen vanaf eind juni en begin juli, vooral aan de rand van de velden. Een behandeling uitgevoerd op het moment van zichtbare aanwezigheid van (schade door) rupsen bleek vaak weinig gerechtvaardigd. Er werd geen enkele schadelijke aantasting door Thripsen, ritnaalden of wortelduizendpoten waargenomen Nematoden Zoals gewoonlijk en ondanks het koude weer, was rond begin juni de aanwezigheid van cysten van het bietencystenematode zichtbaar op de jonge haarwortels in de aangetaste velden. Door het succesvolle beheer van rhizomanie (resistente rassen) en de plagen tijdens de eerste weken van ontwikkeling (zaadbehandelingen), is het bietencystenematode op dit moment de meest verontrustende parasiet in de biet geworden. De selectiehuizen zijn zich steeds meer bewust van de impact van deze parasiet op de bietenopbrengsten. Er worden meer en meer rassen voorgesteld tolerant voor het cystenematode. Deze rassen vertonen nu opbrengsten gelijk aan of hoger dan de klassieke rassen (tolerant voor enkel rhizomanie), in gronden niet besmet door het nematode. Dank zij de officiële rassenproeven van de Ministeries, aangelegd door het KBIVB, werden 12 nieuwe rassen tolerant voor het bietencystenematode ingeschreven op de regionale catalogi in december 2013 (12 in 2012; 10 in 2011). Enkele gevallen, soms zeer ernstig, van aantasting door het stengelaaltje werden lokaal bij de rooi in 2013 waargenomen Bladschimmelziekten De bladziekten zijn zeer laat verschenen in De allereerste symptomen van cercospora zijn sporadisch verschenen eind juli in enkele velden van het waarnemingsveldennetwerk van het KBIVB. Witziekte en ramularia werden opgemerkt in enkele van deze velden begin augustus. De behandelingsdrempel voor deze ziekten werden bereikt op 26/08 in 50% van de velden van het netwerk van waarnemingsvelden van het 02/

12 KBIVB (de behandelingsdrempel aan 50% werd bereikt op 07/08 in 2012; 24/08 in 2011; 28/08 in 2010; 11/08 in 2009; 10/08 in 2008). In deze omstandigheden was er weinig reden om de velden te behandelen die moesten gerooid worden voor 5 oktober. Inderdaad, een fungicidenbehandeling kan winstgevend zijn in de biet indien deze ten minste 40 dagen voor de rooidatum wordt uitgevoerd. Bovendien is de behandeling niet meer rendabel indien ze uitgevoerd wordt na 10 september. In 2013 was een tweede behandeling overbodig voor de bietentelers die de berichten van het KBIVB opgevolgd hebben, zelfs voor de late rooi Andere ziekten Zoals elk jaar werd de bladvlekkenziekte (veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas) waargenomen na de doorgangen van hagel en onweders, dit is rond begin juli Er is geen fungicidebehandeling nodig tegen deze secundaire ziekte, zonder gevolgen voor de uiteindelijke opbrengst. Aantastingen door rhizoctonia bruinwortelrot werden in 2013 waargenomen in de gronden met slechte structuur en aangetast door de ziekte. Rhizoctonia violetrot, dat op het einde van het seizoen verschijnt, werd in 2013 in verschillende gronden waargenomen. Wij herhalen dat de rassen tolerant voor rhizoctonia bruinwortelrot helemaal niet tolerant zijn voor verrotting veroorzaakt door rhizoctonia violetrot. De oppervlakkige verrottingen veroorzaakt door Aphanomyces werden weinig waargenomen in De ziekte van «kleine gele vlekken», veroorzaakt door een schimmel van het type Stemphylium sp. werd in 2013 waargenomen in enkele velden. Deze ziekte heeft in sommige jaren geleid tot aanzienlijke opbrengstverliezen in percelen in Nederland. Momenteel is er geen enkele agressieve variant van rhizomanie geïdentificeerd of gerapporteerd. Een onderzoek wordt georganiseerd om de opkomst van virulente stammen in het noorden van het land op te sporen. 7. De bietencampagne De fabrieken hebben hun recepties geopend vanaf 16-17/09, dit is op een gemiddelde datum sinds 2008 (behalve in 2011 : 05/09). Zij werden gesloten op 4 januari bij ISCAL Sugar en op 8 januari bij de Tiense Raffinaderij. De nationale duur van de campagne was 112 dagen in 2013 (115 dagen in 2012; 132 dagen in 2011; 115 in 2010; 128 in 2009; 111 in 2008 en 93 in 2007). Het begin van de campagne was relatief nat (57 l/m² te Ukkel tussen 07/09 en 19/09). Door de aanzienlijke regens van begin november zijn de rooiomstandigheden steeds moeilijker geworden, vooral in West-Vlaanderen en in de Westhoek. Er viel aldus 80 mm te Ukkel, tussen 01/11 en 10/11 en nog veel meer in Henegouwen en Vlaanderen. De snelheid van de leveringen in de suikerfabrieken moest gelukkig niet vertraagd worden tijdens deze periode. Daarna werd het weer droger. De rooi uitgevoerd na 15/11 gebeurde nog in zeer natte omstandigheden. Dank zij het gebruik van Toptex dekzeilen bij regen en vochtig weer (Figuur 7) en dank zij de siloreinigers, bleef de grondtarra over het algemeen vrij laag tijdens de hele campagne, maar nam toe vanaf november. Bietenhopen geladen rond midden november stelden soms ernstige problemen van reiniging in West-Vlaanderen (Figuur 8). De nationale grondtarra bedroeg 7,77% in 2013 (8,44 in 2012; 5,50 in 2011; 9,37 in 2010; 7,21 in 2009; 12,00 in 2008). De totale nationale tarra bedroeg 14,36% in 2013 (15,94 in 2012; 12,33 in 2011; 16,24 in 2010; 13,69 in 2009; 18,31 in 2008). Figuur 8 : In West-Vlaanderen stelden sommige bietenhopen geladen rond midden november soms problemen van reiniging. De bewaartijden op lange termijn in de proeven van het KBIVB, vastgelegd op de drempel van 300 graaddagen, werden iets ingekort door de zachtheid van eind december (norm : rooi op ±15/11 : 300 graaddagen bereikt op ±15/01). Door het zachte weer van eind november en december moest er geen advies voor afdekking tegen strenge vorst worden uitgevaardigd, ondanks de ochtendvorst in het zuiden van het land. Er waren geen sneeuwdagen in 2013 (2012 : 5 dagen; 2011 : 5 dagen; 2010 : 23 dagen; norm : 4 dagen). 8. Nationale opbrengsten De bietenopbrengsten bereikt in 2013 hebben zich uiteindelijk gevestigd in derde positie, na de recordjaren 2011 en 2009, juist boven Het klimatologisch jaar 2013 was weinig gunstig bij de start van de teelt, maar door het zachte weer van oktober werd de biet in staat gesteld om uiteindelijk zijn beroemd compensatiepotentieel te laten zien. Het productiepotentieel van de genetica die momenteel worden voorgesteld door de selectiehuizen, in combinatie met zeer verfijnde teelttechnieken, de keuze van de gronden en de know-how van de bietentelers, en met een lichte ziektendruk, zijn ook elementen die het potentieel en de concurrentiepositie van de biet op een hoog niveau houden, met inachtnemeing van de miliebepalingen. De bereikte nationale opbrengstniveau s zijn enigszins lager dan de theoretisch verwachte opbrengsten, die berekend worden op basis van de tendens van de laatste tien jaar, te weten : - wortelopbrengst : 76,786 t/ha (72,58 in 2012; 81,17 in 2011; 73,25 in 2010; 77,14 in 2009; 68,62 in 2008) (theoretisch verwachte wortelopbrengst in 2013 : 77,66 t/ha). - gemiddeld suikergehalte : 17,74 % (18,02 in 2012; 17,80 in 2011; 17,14 in 2010; 18,66 in 2009; 17,82 in 2008) (theoretisch verwachte suikergehalte in 2013 : 17,77 %). - gepolariseerde suikeropbrengst : 13,620 t/ha (13,07 in 2012; 14,43 in 2011; 12,55 in 2010; 14,39 in 2009; 12,23 in 2008) (theoretisch verwachte suikeropbrengst in 2013 : 13,80 t/ha). De nationale wortelopbrengst teruggebracht op 16% suiker, bedroeg 85,12 t/ha in 2013 (81,73 in 2012; 90,31 in 2011; 78,48 in 2010; 89,97 in 2009; 76,43 in 2008). Dankwoord Dit artikel werd opgesteld op basis van de waarnemingen uitgevoerd in de waarnemingsvelden en proefpercelen van het KBIVB in Wij wensen de sector Biet-Suiker (CBB en SUBEL) die het Instituut medefinancieren, te danken. Wij danken eveneens de Ministeries van de Vlaamse Regio en de Waalse Regio die onder andere het Programma Vulgarisatie Biet Cichorei (PVBC) en het netwerk van waarnemingsvelden in bieten en cichorei mede financieren. Zonder ook de andere sectoren niet te vergeten (Semzabel en andere ondernemingen), danken wij het personeel van PIBO (Tongeren) en CPL Végémar (Waremme), alsook de talrijke landbouwers, landbouwkundigen van de suikerfabrieken, studenten en gepensioneerden die deelnamen aan de opvolging van het netwerk van waarnemingsvelden. Figuur 7 : Door correct geplaatste en vastgemaakte Toptex dekzeilen kan de grondtarra opdrogen en wordt de efficiëntie van de reiniging bij het laden verbeterd /2014

13 Tabel 3: Overzicht van de voornaamste factoren die een invloed hadden op de bietenteelt in de jaren 2008 tot 2013 in België Zaaiperiode 24/02-15/5 06/03-04/05 13/03 26/04 07/03 18/04 15/03 21/05 11/03 06/05 50-zaaidatum 20/04 05/04 15/04 27/03 28/03 07/04 Sluiten van de rijen vanaf 20/06 vanaf 5/06 vanaf 15/06 vanaf 20/05 vanaf 10/06 vanaf 15/06 Abiotische factoren : Voorjaarsvorst - - (+) - + (+) Vorst einde campagne (+) - Bosmuizen (+) - Slakken (+) + (+) - (+) (+) Insecten en verwanten - Ondergrondse bietenkevers - (+) Bovengrondse bietenkevers (+) - Miljoenpoten (+) - Springstaarten - - (+) Ritnaalden Emelten - (+) (+) (+) (+) (+) - Aardvlooien (+) - (+) - Thripsen - - (+) Bietenvliegen (+) (+) (+) - Groene bladluizen (+) (+) (+) (+) Zwarte bladluizen + + (+) (+) (+) - - Nachtvlinder (rupsen) - (+) + - (+) (+) - Spintmijten - - (+) (+) - - Nematoden - Bietencystenematode (*) - Stengelnematode (+) Virale vergelingsziekte - - (+) (+) - (+) Bladziekten Drempel 50% bereikt (**) 31/07 11/08 28/08 30/07 07/08 26/08 - Witziekte ++ +(+) +(+) (+) - Cercospora ++ +(+) (+) ++ +(+) (+) - Ramularia + + (+) (+) ++ (+) - Roest + + (+) +++ +(+) (+) - Stemphylium (+) (+) - Wortelziekten - Rhizomanie (*) - Gele necrose (+) - - Rhizoctonia (*) (+) (+) (+) (+) (+) (+) - Violetwortelrot + + (+) + (+) (+) - Andere verrottingen (+) - Bewaringsverrottingen (+) - - Nuttige insecten - Lieveheersbeestjes Gaasvliegen Kevers Legende : +++ : zeer sterk aanwezig; ++ : sterk aanwezig; + : beperkt aanwezig; (+) : plaatselijk waargenomen; - : afwezig;? : vermoedelijk aanwezig niet bevestigd; (*) : in aanwezigheid van niet tolerante rassen(sinds 2006, alle bietenrassen gebruikt voor de teelt zijn tolerant voor rhizomanie) (**) : datum waarop 50% van de velden van het netwerk van waarnemingsvelden van het KBIVB de behandelings-drempel bereikt hebben (+) +++ (+) Ter gelegenheid van zijn 81 ste verjaardag organiseerde het KBIVB een grote demonstratie van proeftechnieken op het veld in de bieten en cichorei, op te Avernas-le-Bauduin (Provincie Luik). 02/

14 Persbericht Agentschap Landbouw en Visserij - Productkwaliteitsbeheer NIEUWE RASSEN VAN SUIKERBIET OP DE NATIONALE RASSENLIJST Op basis van de resultaten van de proeven aangelegd in 2012 en 2013 werden de volgende suikerbietenrassen toegelaten op de nationale rassenlijst voor landbouwgewassen in de categorieën : rhizomanietolerante rassen : Annelaura KWS, Artic, BTS 110, BTS 520, Casanova, Georgetta KWS, Stanley rhizomanietolerante rassen met resistentie tegen Rhizoctonia solani : BTS 180 en BTS 605 rhizomanietolerante rassen met tolerantie tegen het bietencystenematode : Bach, Baribal, Bora, BTS 920, BTS 990, Catamaran, Drafter, Essentiella KWS, Perry, Siromax, Solumax, Sympatica KWS De CGW proeven (9) werden aangelegd in de Condroz in Saint Gérard en Graux; de Haspengouwse leemstreek te Saint-Germain, Avernas-le-Bauduin, Saint-Amand, Lens-St-Rémy; in Henegouwen in Braffe en Barry; in de zandleemstreek in Heestert, Sint-Blasius Boekel en Sint-Goriks Oudenhove. De studie van nematodentolerante rassen werden bijkomend uitgevoerd in Gingelom (2), Acosse, Thisnes, Limont, Luttre en Helkijn. De resultaten worden voorgesteld in de hierna volgende tabellen. De gemiddelde opbrengsten werden bekomen in kleine perceeltjes met beredeneerde toedieningen van meststoffen en van gewasbeschermingsmiddelen volgens de Belgische aanbevelingen. Wanneer de schaal van 1 tot 9 wordt gebruikt komt 9 overeen met de meest gunstige quotering. Resultaten van de nieuwe rhizomanietolerante suikerbietenrassen, die op de catalogus zijn opgenomen na deelgenomen te hebben aan de officiële proeven van 2012 en 2013 (gemiddelden van 8 onbesmette proeven) Ras (2) Roest wortels netto (1) (1) (1) (1) (1) (1) n/ha /ha kg/ha kg/ha % Suiker K Na an mmol/ 100 g S mmol/ 100 g S mmol/ 100 g S bruto suiker bruto financieel financieel KBIVB * % kg/ha kg/ha Euro/ha Euro/ha 100= Coyote (S) EleonoraKws (S) SabrinaKws (S) RosalindaKws (S) Benno (S) Rubens (S) Pasteur (S) Rambler (S) GEMID. STANDAARD RHIZOMANIE Annelaura KWS Artic BTS BTS Casanova Georgetta KWS Stanley Kbv Resultaten van de nieuwe rhizoctoniaresistente suikerbietenrassen, die op de catalogus zijn opgenomen na deelgenomen te hebben aan de officiële proeven van 2012 en 2013 (gemiddelden van 8 onbesmette proeven) Ras (2) Roest wortels netto (1) (1) (1) (1) (1) (1) n/ha /ha kg/ha kg/ha % Suiker K Na an mmol/ 100 g S mmol/ 100 g S mmol/ 100 g S bruto suiker bruto financieel financieel KBIVB * % kg/ha kg/ha Euro/ha Euro/ha 100= Zorro (ref RR) Iguane (ref RR) Vedeta (ref RR) Isabella KWS(ref RR) GEMIDDELDE REFERENTIE RR BTS BTS Kbv (1) Een hoog cijfer komt overeen met een gunstige quotering (2) S = standaardras; RR = rhizoctonia resistent; ref = referentieras Resultaten van de nieuwe nematodentolerante suikerbietenrassen, die op de catalogus zijn opgenomen na deelgenomen te hebben aan de officiële proeven van 2012 en 2013 (gemiddelden van 7 besmette proeven) Ras (2) Roest wortels netto (1) (1) (1) (1) (1) (1) n/ha /ha kg/ha kg/ha % Suiker K Na an mmol/ 100 g S mmol/ 100 g S mmol/ 100 g S bruto suiker witziekte cercospora ramularia Grondbedekking bladsteilheid Schieters planten grondtarra Extraheerbaarheid Witsuiker witziekte cercospora ramularia Grondbedekking bladsteilheid Schieters planten grondtarra Extraheerbaarheid Witsuiker witziekte cercospora ramularia Grondbedekking bladsteilheid Schieters planten grondtarra Extraheerbaarheid Witsuiker bruto financieel financieel KBIVB * % kg/ha kg/ha Euro/ha Euro/ha 100= GEMID. STANDAARD RHIZOMANIE Baloo (ref NT) Bengal (ref NT) Gandhi (ref NT) KassiaKWS (ref NT) GEMIDDELDE REFERENTIE NT Bach Baribal Bora BTS BTS Catamaran Drafter Essentiella KWS Perry Siromax Solumax Sympatica KWS Kbv (1) Een hoog cijfer komt overeen met een gunstige quotering (2) ref NT = nematodentolerant referentieras financieel KBIVB * : om de vergelijking te maken met de resultaten van de commerciële rassen moet 2,2% van het financieel van de rhizomanie en rhizoctoniarassen afgetrokken worden, en 0,8% van de nematodentolerante rassen 14 02/2014

15 Barents Stanley Financieel rendement 102 % Suikergehalte 102 % resultaten KBIVB 2 jaar rhizomanie Financieel rendement 105 % Suikergehalte 100 % resultaten ITB 2 jaar rhizomanie All field Adler nematoden Perry nematoden Financieel rendement 102 % Fin. rendement besmet veld 101 % Suikergehalte 99 % resultaten KBIVB 3 jaar Financieel rendement 103 % Fin. rendement besmet veld 104 % Suikergehalte 100 % resultaten KBIVB 2 jaar zeer weinig grondtarra zeer weinig koptarra zeer weinig schieters De Wulf Agro Rue Des Praules Gembloux T F info@dewulfagro.be verkoop technische ondersteuning dienst na verkoop 02/

16 Cichorei Van campagne naar campagne De campagne 2013 is afgerond en we onthouden vooral de positieve elementen. Ondanks een belabberde lente vielen de opbrengsten iets hoger uit dan vorig jaar. Een gunstig naseizoen en de investeringen die de fabriek heeft gerealiseerd hebben daar zeker toe bijgedragen. De fabriek kon dezelfde tonnage als in 2012 ontvangen, terwijl de campagne toch twee weken later startte. De eerste conclusies van de campagne werden getrokken tijdens de interprofessionele vergadering van 16 december, direct na afloop van de campagne. Bepaalde punten zoals het plaatsen en aanleggen van de silo s, de bewaring, de reinigingssystemen bij het laden, vragen duidelijk een diepgaander onderzoek tijdens de intercampagne. De gemiddelde opbrengst per hectare bedraagt bijna 49 ton (de extra tonnage voor vroege leveringen niet meegerekend) en iets meer dan 49 ton wanneer dit supplement wordt meegerekend. Wij kunnen onze aandacht nu richten naar de volgende campagne: voor Orafti blijft de uitzaai globaal gelijk, met iets betere voorwaarden. De totale prijs stijgt met 2 euro tot 61,5 euro per ton, maar blijft toch nog altijd lager dan in de andere fabrieken. Bovendien wordt, in tegenstelling tot wat de fabriek vorig jaar had aangekondigd, in het contract nog steeds geen rekening gehouden met het suikergehalte van de wortels! Wij blijven dus herhalen: Laten wij hopen dat dit jaar de directie van Orafti een rendabiliteitsniveau kan halen waarmee het mogelijk is een inhaalbeweging te maken. OPCO@skynet.be Deze campagne zal opnieuw toelaten om een aantal besluiten te trekken omtrent de oogstmodaliteiten, de siloaanleg en het laden van de cichorei. Bio-Ethanol Hernieuwbare energie 14,4 procent van het EU-energieverbruik in 2013 Het aandeel hernieuwbare energie in het Europese energieverbruik blijft groeien. In 2012 kwam volgens de EurObserv ER barometer 14,4% uit hernieuwbare energiebronnen, vergeleken met 13,1% in Deze toename wordt gedeeltelijk verklaard door het stijgend verbruik van biobrandstoffen om de Europese bijmengingsdoelstelling te halen (10% hernieuwbare energie in het vervoer in 2020). Ook de productiecapaciteit van hernieuwbare -elektrische en thermische- energie steeg in de EU zowel in de sectoren windenergie, fotovoltaïsche zonne-energie, biogas en vaste biomassa (onder meer door de ontwikkeling van warmtekrachtkoppeling-eenheden op basis van hout en landbouwafval). 30 procent hernieuwbare energie voor 2030 In een brief aan de Europese commissarissen voor energie, hebben de energieministers van acht EU-lidstaten (Duitsland, Frankrijk, Italië, België, Ierland, Portugal, Denemarken en Oostenrijk) opgeroepen om in 2030 een Europese doelstelling voor hernieuwbare energie in te stellen. Gevraagd wordt de doelstelling, waarbij 20% van de EU-energie op duurzame wijze moet worden opgewekt in 2020, te verlengen. Deze vraag past in het kader van de nieuwe voorstellen om de uitstoot van broeikasgassen in de EU in 2030 sterk terug te dringen. De totale uitstoot van CO2 in de Europese Unie moet tegen 2030 namelijk 40% lager liggen (20% in 2020). Evolutie van het biobrandstoffenverbruik in België Jaar Bio-ethanol Biodiesel m3 ktep m3 ktep , , , , , , , , , ,7 Bronnen: FOD Financiën - ValBiom In Frankrijk en Duitsland kan getankt worden met E85, een mengsel van 85% benzine en 15% ethanol. Biobrandstoffen in België In België vertegenwoordigt bio-ethanol slechts 20 % van het verbruik van biobrandstoffen tegen 80 % voor biodiesel. Er zijn drie bio-ethanolproducenten in België: BioWanze dat m3 bio-ethanol per jaar kan produceren, Alcogroup in Gent (capaciteit van m3/jaar) en Syral in Aalst ( m3/jaar). Het voorstel dat de Europese Commissie in 2012 deed om de bijmenging van biobrandstoffen van de eerste generatie aan de pomp te beperken tot 5 % (tegen de aanvankelijk vooropgestelde 10 %) betekent een serieuze rem voor de sector. Evolutie van de biobrandstoffenproductie in België Jaar Bio-ethanol Biodiesel m3 ktep m3 ktep , , , , , , , , , , ,9 Bronnen: epure, European Biodiesel Board, EurObserv Er ValBiom Cruiser Force SB, de zaaizaadbehandeling die uw suikerbieten optimaal beschermt Cruiser Force SB zorgt vanaf het zaaien voor brede, langdurige bescherming van uw suikerbieten. Al jarenlang biedt Cruiser Force SB onder alle weersomstandigheden de bescherming tegen insecten waardoor uw kostbare zaden kunnen uitgroeien tot bieten met de hoogste opbrengst. Syngenta Crop Protection NV, Lange Ambachtstraat 16A, B-9860 Oosterzele. Tel , Fax CRUISER SB-bevattende 600 g/l thiamethoxam. Erkenningsnr. 9763P/B. FORCE CS-bevattende 200 g/l tefluthrin. Erkenningsnr. 7744P/B. CRUISER&FORCE: insecticide zaaizaadbehandelingscombinatie op bieten waarbij per eenheid bietenzaad 60 g thiamethoxam (op basis van CRUISER ) + 6 g tefluthrin (op basis van FORCE ) wordt aangebracht. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. /TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company. TM 16 02/2014

17 Internationaal Suikerfabrieken in Brazilië en India kampen met moeilijkheden De suikerfabrieken in de belangrijkste productielanden (Brazilië, India en China) hebben problemen als gevolg van de dalende suikerprijzen op de wereldmarkt en de stijgende productiekosten. Volgens rapporten van Czarnikow en Macquarie, zullen fabrieken hun deuren sluiten omdat de huidige suikerprijzen lager zijn dan de productiekosten. Staking van de suikerfabrieken in India In India bepaalt de regering de rietprijs die aan de planters wordt betaald. Ieder jaar stijgt die prijs. Maar als gevolg van de dalende suikerprijs tijdens de laatste maanden hebben bepaalde fabrikanten de rietoogst niet willen binnenhalen. Op die manier hoeven zij de rietproducenten niet te betalen. Volgens de Indiase pers zullen de suikerfabrieken de campagne 2013/14 niet starten zolang de regering weigert de rietprijs aan te passen. De vereniging van Indiase fabrikanten (ISMA) vraagt de rietprijs aan de suikerprijs te linken, de import te beperken en de export te vergemakkelijken tijdens de komende maanden, zoniet zou het volume van de voorraden meer dan 10 Mt kunnen bedragen aan het eind van de campagne Daarnaast vraagt ISMA de regering ook om de ethanolfabricage op basis van suikerriet toe te laten. Met een verhoogde toevoeging van 5 % tot 10 % ethanol, zou het suikersurplus van 1,7 Mt kunnen gereduceerd worden. De fabricage van ethanol op basis van rietsuiker is momenteel verboden, enkel de fabricage op basis van melasse is toegestaan. Als tegemoetkoming, bood de regering de suikerfabrieken renteloze leningen aan om hun achterstallige betalingen aan de planters aan te zuiveren. Andere maatregelen zouden moeten volgen, zoals stimuli om de export te bevorderen en de verdubbeling van het verplichte bijmengingsspercentage van ethanol in benzine. In Brazilië hebben een vijftigtal fabrieken met schulden hun activiteiten stopgezet tijdens de laatste maanden en van de 385 fabrieken die nog functioneren, zou een belangrijk percentage zich in een zeer moeilijke financiële situatie bevinden. Spijts goede rietoogsten, een stijgend verbruik van bio-ethanol en een stijgende markt van de flexvoertuigen, die zowel op benzine als op bio-ethanol rijden, hebben de producenten van bio-ethanol problemen omdat de verkoopprijs van ethanol te laag is om rendabel te zijn. Zij kunnen niet concurrencieel zijn ten aanzien van de benzineprijs die door de regering zeer laag wordt gehouden om sociale conflicten te vermijden. Door de benzineprijs niet te verhogen, verhindert de regering tegelijk elke mogelijkheid om de verkoopprijs van bio-ethanol te verhogen terwijl de productiekosten blijven stijgen: huurprijs landbouwgrond, kost handenarbeid en mechanisatiekost. Een ander probleem is de stijging van de real tegenover de dollar, wat het concurrentievermogen van de Braziliaanse alcohol vermindert ten aanzien van de Verenigde Staten, die 70% van de Braziliaanse ethanolexport importeren. De Verenigde Staten overwegen trouwens om de verplichte verhouding ethanol in brandstoffen te verlagen. Volgens Unica, zal de export van 3,4 tot 2,6 miljard liter terugvallen. Volgens analisten, wordt de productiecapaciteit van Brazilië bedreigd op termijn. Om te besparen, zouden de fabrieken geen nieuwe aanplantingen meer verrichten, wat het rendement zal doen dalen tijdens de komende jaren. Volgens Macquarie, zou vanaf volgend jaar een deel van de oogst op het veld blijven staan. Bronnen: Deutsche Bank; MACQUARIE GROUP, AFP Bunge is bereid om zijn suikerafdeling in Brazilië te verkopen Na massale investeringen in de suikerproductie in de jaren 2000 is de Amerikaanse groep Bunge, een reus voor de verhandeling van landbouwproducten, bereid om zijn suikerafdeling te verkopen. Deze telt acht productie-eenheden in Brazilië met een jaarlijkse productiecapaciteit van 1,2 Mt suiker. Sedert 2009 leverde de suikeractiviteit geen winst meer op en in 2013 werd verlies geregistreerd. Bunge wijt dit aan het Braziliaanse brandstoffenbeleid en aan de zwakke wereldsuikerkoersen. MOHICAN Uitstekende bodembedekking 2013 : +/ ha gezaaid en Suikergehalte tot 19,2 Tot kg suiker/ha in de praktijk! BISCAY Goede schietersresistentie Uitstekend suikergehalte Suikergehalte 13 : Besmet : 102,8 % Suikergehalte : Besmet : 103 % De eerste tien suikerproducenten staan in voor 73 procent van de wereldproductie 2013/14 Voor 2013/14 raamt F.O. Licht de wereldsuikerproductie op 182 miljoen ton (Mt), wat een lichte daling betekent ten opzichte van vorig jaar. Verwacht wordt dat 35 Mt suiker (19 %) met bieten geproduceerd wordt. In Europa zou 16,1 Mt geproduceerd worden of 1,4 Mt minder ten opzichte van vorig jaar. De productie zou 4,9 Mt bedragen in Rusland, 1,6 Mt in Oekraïne, 4,6 Mt in de Verenigde Staten en ton in China. Wat rietsuiker betreft verwacht men een productie van 147,1 Mt. Wat meer is dan de 145,2 Mt die vorig jaar geproduceerd werd. De stijging wordt voornamelijk toegeschreven aan Azië (+ 2,2 Mt) en aan Afrika (+ 0,9 Mt), terwijl men een daling optekent in het Amerikaanse continent. In Azië zijn de voornaamste producenten: India met een vooropgestelde productie van 27,7 Mt suiker tegen 27,3 Mt vorig jaar, China met 13,9 Mt en Thailand 11,3 Mt. In Afrika, verwacht men een hogere rietsuikerproductie, namelijk 10,4 Mt in 2013/14, dankzij een herstel in Zuid-Afrika en de toename van de productiecapaciteit in Ethiopië en in Soedan. In Amerika, zou Mexico ongeveer 7 Mt suiker produceren in 2013/14 en de Verenigde Staten 3,5 Mt rietsuiker. In Brazilië, eerste wereldproducent, zou het aanbod slechts 39,7 Mt bedragen tegen 40,2 Mt in 2012/13 ingevolge de middelmatige kwaliteit van het riet en de oogstproblemen veroorzaakt door extreme regen. Campagne 2013/14 Productieraming in Mt suiker 1 Brazilië 39,7 2 India 27,7 3 EU met 28 16,4 4 China 14,7 5 Thailand 11,3 6 USA 8,0 7 Mexico 7,0 8 Australië 4,3 9 Zuid-Afrika 2,5 10 Cuba 1,7 Totaal 133,3 Bron: KBIVB 2013 BARIBAL Het rijkste, nieuwe ras Het compromis tussen opbrengst en suikergehalte Besmet : Suikergehalte : 103 % Wortelopbrengst : 102,2 % Financieel : 106,9 % W W W. S E S V A N D E R H A V E. C O M 02/

18 Recht blijven is kinderspel voor de -variëteiten van AJA TELE SPHIN HO MANN De snelste weg naar meer korrelopbrengst! NEUTRAFERTIL INFO : Longchamps Tienen Oreye /2014

19 Nieuws uit de firma s Demonstratie met de bietenrooiers Ropa euro-tiger en Panther Tijdens de rooidemonstratie van 13 december in Isnes, presenteerde Ropa in samenwerking met zijn commerciële dienst in België, sprl Emmanuel Dutrieux, de zelfrijdende bietenrooiers euro-tiger en euro-panther op 2 assen evenals de rooier-lader euro-maus 4. Euro-Tiger Sinds 2012, wordt de bietenrooier euro- Tiger in Frankrijk en in België gecommercialiseerd. Te noteren de belangrijkste evoluties ten opzichte van het vorige model: een nieuwe bandenmaat vooraan, voortaan Ultraflex Michelin 800x70 R32 aan een druk van 1.4 bar, veralgemening van de apparatuur Micro-Topper voor een lichte en regelmatige ontkopping, een Mercedes motor 600 pk en een catalysator SCR, norm euromot 3B, een hydrostatische Rexroth aandrijving met nog meer koppeling en sturing voor diepteregeling met nieuwe computer (3 keer sneller) en cilinders met geïntegreerd meetsysteem. Met de transportband, worden de bieten zachtjes in de bunker met een capaciteit van 42 m³ geladen. Door de automatische regeling van de asbelasting bekomt men een gelijkmatige gewichtsverdeling en wordt de bodem zodoende niet beschadigd. De bunker wordt in minder dan één minuut gelost, aldus de constructeur. Nieuwe 2-assige euro-panther Met de euro-panther, brengt Ropa het nieuwe ASBS-systeem (Anti-Shake and Balance System). Het betreft een zijdelingse hellingcorrectie op de zelfrijdende euro-panther waardoor de lastverdeling verbeterd wordt. Het chassis met 2 pendelende assen is verbonden met 4 stabilisatiecilinders, waardoor het trillingseffect van de machine met de helft vermindert. Op basis van de informatie die door de sensoren wordt verstrekt, wordt de hellingcompensatie automatisch ingesteld. Het voorste chassis volgt de contouren van de grond terwijl de achterkant van de euro-panther zich automatisch horizontaal positioneert. Dit laat toe om een praktisch gelijke lastverdeling over de 4 wielen te behouden, wat ook de helling is. De machine heeft grote Michelin banden, de Ultraflex 800x70 R38 op de vooras en 900x60 R38 op de achteras aan een druk van 2 bar, wat veel bodembescherming biedt. De OM471 Mercedes motor ontwikkelt 530 pk. De bunker heeft een capaciteit van 30 m³ en de lostijd bedraagt 40 seconden. Het voorste chassis is identiek aan de euro-tiger. De Micro-Topper die algemeen wordt toegepast, zorgt voor een micro-ontkopping in het kader van de oogst van hele bieten. De extra lange transportband bevindt zich juist achter de cabine wat de zichtbaarheid ten goede komt bij het laden van aanhangwagens. Bijgevolg is de euro-panther een model dat bijzonder geschikt is voor loonwerkers en Cuma die aanhangwagens gebruiken voor het afvoeren van de bieten alsmede voor kleinere regio s. Euro-Maus 4 De nieuwe rooier-lader euro-maus 4 die over een extra lang opraapsysteem van 10,2 m beschikt, is uitgerust met 18 reinigingsrollen en reinigt de grond doeltreffend. Hij heeft een Mercedes motor van 326 pk met Adblue en katalysator SCR. Het laden van de bieten gebeurt bij gereduceerde rotatiesnelheid. CANDIMAX SNELLE GRONDBEDEKKING EVENWICHTIG ARDAMAX STABIEL PRODUCTIEF ELK JAAR EVENWICHTIG info@erauw-jacquery.be MINTARAMAX RAS VOOR DE ZWARE GRONDEN (LAAGSTE GRONDTARRA) EVENWICHTIG BASF en Renmatix: industriële suiker op basis van non-food biomassastromen BASF gaat samen met zijn Amerikaanse leverancier Renmatix het Plantrose procédé van Renmatix ontwikkelen voor de productie van industriële suiker op basis van lignocellulose. De euro-panther beschikt over het nieuwe ASBS systeem. Dit biedt het voordeel dat het de bodemoneffenheden wegwerkt en dat er gelijke lastverdeling is, wat ook de helling is. De door Renmatix ontwikkelde Plantrose technologie laat toe om industriële suikers tegen een concurrerende prijs, op basis van non-food biomassastromen, zoals lignocellulose te produceren. Dit proces breekt de cellulosehoudende biomassa (hout, landbouwresiduen of stro) af in industriële suikers met behulp van superkritisch water (water bij hoge temperatuur en druk). Industriële suikers zijn belangrijke bouwstenen voor verschillende basischemicaliën die kunnen worden geproduceerd, bijvoorbeeld door fermentatieprocessen. Renmatix is gespecialiseerd in de omzetting van biomassa in cellulosehoudende suiker waarmee biobrandstoffen kunnen worden geproduceerd als alternatief voor petroleum. Dankzij het exclusieve Plantrose procédé van de onderneming kan cellulosehoudende biomassa sneller en tegen lagere kost in suiker worden omgezet. Renmatix is een private onderneming die momenteel elke dag drie ton droge cellulosehoudende biomassa in suiker Plantro kan omzetten. Avadex versterkt de na-opkomstbehandeling Avadex kan ook toegepast worden vóór zaai tegen éénjarige grassen, incl. resistente duist Kleefkruid Melde Herik Belchim Crop Protection nv/sa Technologielaan Londerzeel AVADEX 480 (7785P/B g/l tri-allaat) Erkenningshouder : Gowan C.I.S. Lim. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. 02/

20 NEMATODE TOLERANT De Excellentie in uw handen : Alles zit in het zaad LISANNA KWS Nr.1 * Top financieel : 110 % * Passe partout Lage grondtarra Zeer goede weerstand tegen bladziekten * IRBAB / KBIVB 2012 / 2013 besmet perceel KWS BENELUX B.V. /// Rue Edmond Courault Kain +32 (0) thierry.devillers@kws.com 20 02/2014