Infoblad. Onderhoud, nazicht en meetverplichtingen van stooktoestellen en andere branders
|
|
- Fien de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderhoud, nazicht en meetverplichtingen van stooktoestellen en andere branders Infoblad Er bestaat heel wat wetgeving omtrent het onderhoud en nazicht van branders. Bovendien worden in vele gevallen ook nog emissiemetingen en grenswaarden opgelegd. Dit infoblad probeert een bondig maar toch zo volledig mogelijk overzicht te geven van deze verplichtingen. Waarover gaat het? Een stooktoestel is een technisch toestel waarin een brandstof verbrand wordt om de gegenereerde warmte te gebruiken voor ruimteverwarming of voor de aanmaak van warm verbruikswater. Een centraal stooktoestel is een stooktoestel met een centrale stookketel en, optioneel, een aparte brander, waarbij de gegenereerde warmte via een geleid en gekanaliseerd transportsysteem verdeeld wordt naar meerdere, afzonderlijke ruimten en, optioneel, naar een voorziening voor de productie van warm verbruikswater. Voor de verplichtingen waaraan een stooktoestel dient te voldoen, is het belangrijk een onderscheid te make tussen toestellen met een totaal nominaal thermisch ingangsvermogen van meer en minder dan 300 kw (resp. wel en niet ingedeeld volgens VLAREM II). 1. STOOKTOESTELLEN MET EEN NOMINAAL VERMOGEN < 300 KW (NIET INGEDEELDE INRICH- TINGEN VOLGENS VLAREM) 1.1. CENTRALE STOOKTOESTELLEN Verplichtingen voor de gebruiker De verplichtingen voor centrale stooktoestellen worden geregeld door het besluit van de Vlaamse Regering betreffende het onderhoud en nazicht van stooktoestellen voor de centrale verwarming van gebouwen en/of voor de aanmaak van warm verbruikswater (B.S. 27/04/2007). Dit besluit trad in werking op 1 juni Het is van toepassing op alle centrale toestellen : zowel diegene die gevoed worden met stookolie of gas (vanaf 20 kw) als diegene voor vaste brandstoffen (geen minimumvermogen). Het is niet van toepassing op individuele toestellen zoals bvb. kacheltjes of gasgeisers 1. Keuring vóór ingebruikname van een nieuw stooktoestel In geval van de plaatsing van een nieuw toestel dient een keuring te gebeuren vóór ingebruikname door een erkend technicus. Het rapport is te bewaren zolang het toestel in gebruik is. Indien het toestel niet-conform bevonden wordt, is een aanpassing en herkeuring binnen de 3 maand nodig. Deze verplichting geldt sinds 1 juni 2007 voor vloeibare en vaste brandstoffen en werd op 1 juni 2010 van kracht voor cvketels gestookt met gasvormige brandstoffen. 1
2 2. Periodiek onderhoud: toestel in goede en veilige staat houden De gebruiker is verplicht zijn toestel in goede en veilige staat van werking te houden. Dit houdt o.a. in dat een bepaalde onderhoudsfrequentie gerespecteerd moet worden: brandstof vermogen frequentie door wie vast alle jaarlijks geschoold vakman vloeibaar 20 kw jaarlijks erkend technicus vloeibare brandstof gasvormig 20 kw 2-jaarlijks erkend technicus gasvormige brandstof G1/G2/G3* * G1: stooktoestel waarvan de verbrandingslucht ontnomen wordt uit het stooklokaal (atmosferische gasketel), G2: stooktoestel waarvan de verbrandingslucht niet ontnomen wordt uit het stooklokaal maar rechtstreeks van buiten (gasunit), G3: gasketel met ventilatorbrander. De schoorsteen en de ketel moeten gereinigd en nagekeken worden. De brander moet onderhouden worden en er moet een rookgasanalyse gebeuren ter controle van de emissies. Er moet een reinigingsattest en een verbrandingsattest opgesteld worden. Het reinigen en controleren van de schoorsteen mag uitgevoerd worden door een schoorsteenveger. Indien uit de keuring blijkt dat het toestel niet voldoet, dan is een aanpassing en nieuw onderhoudsattest binnen de 3 maand nodig. De tijd tussen 2 onderhoudsbeurten mag niet langer zijn dan de onderhoudsfrequentie + 3 maanden. De attesten van de laatste 2 onderhoudsbeurten moeten worden bijgehouden. Overgangsmaatregel: Bij gebruik van vloeibare of vaste brandstof blijven de oude attesten 1 jaar geldig. Bij gebruik van gasvormige brandstof is een eerste attest vereist voor 1 juni 2010! Goede en veilige staat van werking: Vaste brandstoffen slechts zelden en op kortstondige wijze hinderlijke en milieuverontreinigende rook verspreiden voldoende trek in de schoorsteen en rookgasafvoerkanalen voldoende verluchting in het lokaal, en voldoende aanvoer van verbrandingslucht Vloeibare brandstoffen Bouwjaar Maximale rookindex (Bacharach) Minimaal CO 2 Maximaal CO 2 -gehalte (mg/kwh) Minimaal verbrandings-rendement (%) Alle ,4 Gasvormige brandstoffen Categorie stooktoestel Atmosferische gasketel Bouwjaar Maximale rook-gastemperatuur ( C) Maximaal CO 2 -gehalte (mg/ kwh) Minimaal verbrandings-rendement (%) Voor 01/01/ /01/ /12/ Na 01/01/ Gasunit Voor 01/01/ Gasketel met ventilatorbrander 01/01/ /12/ Na 01/01/ Maximaal O 2 Voor 01/01/ ,5 01/01/ /12/ ,5 Na 01/01/ ,5 Minimaal CO 2 2
3 3. Verwarmingsaudit Voor toestellen die 5 jaar oud worden, dient bij een eerstvolgende onderhoudsbeurt een verwarmingsaudit uitgevoerd te worden. Het verslag dient bijgehouden te worden. Deze verwarmingsaudit dient vervolgens vijfjaarlijks opnieuw uitgevoerd te worden. Voor stooktoestellen met een nominaal vermogen van meer dan 100 kw dient de audit echter reeds tweejaarlijks (in geval van vloeibare brandstof) of vierjaarlijks (gasvormige brandstof) te worden uitgevoerd. brandstof vermogen door wie vast alle erkend technicus verwarmingsaudit vloeibaar kw erkend technicus vloeibare brandstof vloeibaar > 100 kw of bestaande uit meerdere ketels erkend technicus verwarmingsaudit gasvormig kw erkend technicus gasvormige brandstof G1/G2/G3 gasvormig > 100 kw of bestaande uit meerdere ketels erkend technicus verwarmingsaudit Bijkomende verplichtingen voor stooktoestellen met een vermogen > 300 kw Stooktoestellen met een warmtevermogen > 300 kw zijn bovendien ingedeeld volgens Vlarem (rubriek 43: verbrandingsinrichtingen), en dienen daardoor ook nog te voldoen aan een aantal extra verplichtingen (zie verder) INDIVIDUELE (DECENTRALE) STOOKTOESTELLEN OF BRANDERS Individuele stooktoestellen, zoals kacheltjes, gasgeisers en stralingsverwarmers vallen niet onder bovenvermelde verplichtingen. Bij een vermogen > 300 kw moeten ze wel voldoen aan de bepalingen i.v.m. o.a. emissiemetingen zoals opgelegd in VLAREM II, hoofdstuk STOOKTOESTELLEN MET EEN NOMINAAL VERMOGEN > 300 KW (INGEDEELDE INRICHTIN- GEN VOLGENS VLAREM) WAAROVER GAAT HET? Een stooktoestel is volgens VLAREM elk technisch toestel waarin brandstoffen worden geoxideerd ten einde de aldus opgewekte warmte te gebruiken. Dit omvat o.a. GEWONE STOOKTOESTELLEN Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen: kleine stookinstallaties: totaal nominaal thermisch ingangsvermogen van 300 kw tot en met 5 MW; middelgrote stookinstallaties: totaal nominaal thermisch ingangsvermogen van 5 MW tot 50 MW; grote stookinstallaties: totaal nominaal thermisch ingangsvermogen van 50 MW of meer; De verplichtingen voor stookinstallaties (vanaf 300 kw) worden vermeld in hoofdstuk 5.43 van VLAREM II en worden verder in dit infoblad besproken. VAST OPGESTELDE VERBRANDINGSMOTOREN EN -MACHINES (VB. NOODGROEPEN E.D.) De meest gekende voorbeelden van motoren/machines met inwendige verbranding zijn gas- of dieselmotoren voor elektriciteitsproductie (noodgroepen, WKK-toepassing met motor, ). Deze verbrandingsmotoren zijn meldingsplichtig vanaf 10 kw en dienen te voldoen aan de Vlarem-wetgeving voor stookinstallaties indien het nominaal vermogen > 300 kw. 3
4 GASTURBINES EN STOOM- EN GASTURBINES (STEG) (VB. THERMISCHE CENTRALES) Ook de brander van een turbine dient te voldoen aan de Vlarem-wetgeving voor stookinstallaties. STOOMGENERATOREN EN -VATEN Een stoomgenerator (stoomketel) is een drukvat dat onder invloed van een uitwendige warmtebron stoom of warm water produceert. Een stoomvat is een drukvat dat stoom of warm water bevat of ontvangt. Stoomgeneratoren werken veelal op basis van een brander op gas of diesel. Verplichtingen m.b.t. de verbranding De brander van een stoomgenerator dient te voldoen aan de Vlarem-wetgeving voor stookinstallaties indien > 300 kw. Verplichtingen m.b.t. de drukvaten Deze verplichtingen staan beschreven in Vlarem en in het K.B. van 18/10/1991 betreffende stoomtoestellen, en zijn van toepassing op: stoomgeneratoren : vanaf een waterinhoud van 25 liter (hoge druk generatoren) of 300 liter (lage druk) stoomvaten : vanaf een waterinhoud van 300 liter Hoge druk stoomgenerator Lage druk stoomgenerator Waterinhoud 25 liter Verplichtingen Proefstoken Inwendig onderzoek Uitwendig onderzoek Ja (voor ingebruikname) afhankelijk van type: om de maanden Jaarlijks 300 liter - - Om de 13 maanden Stoomvaten 300 liter - 3-jaarlijks jaarlijks De toestellen en hun toebehoren moeten bovendien gebouwd zijn volgens een code van goede praktijk, en weerstaan aan de mechanische, thermische of chemische invloeden die zij bij het gebruik kunnen ondergaan; dit wordt bevestigd door een attest afgeleverd door een milieudeskundige erkend in de discipline toestellen en installaties onder druk, een bevoegd persoon of door de constructeur. VERPLICHTINGEN VOOR STOOKINSTALLATIES > 300 KW (EMISSIEMETINGEN EN EMISSIEGRENS- WAARDEN) Stookinstallaties met een totaal nominaal thermisch ingangsvermogen > 300 kw moeten voldoen aan de bepalingen van hoofdstuk 5.43 van VLAREM II voor wat betreft o.a. emissiemetingen en grenswaarden. Voor de emissiemetingen geldt onderstaande frequentie: 4 brandstof vermogen frequentie door wie Indien < 500 bedrijfsuren/jaar Indien > 500 bedrijfsuren/jaar Fossiele brandstoffen 300 kw 1 MW 5-jaarlijks 5-jaarlijks erkend labo discipline lucht 1 5 MW 5-jaarlijks 2-jaarlijks erkend labo discipline lucht > 5 MW 5-jaarlijks 3-maandelijks erkend labo discipline lucht > 100 MW continu continu erkend labo discipline lucht Biomassa 300 kw 1 MW 5-jaarlijks jaarlijks erkend labo discipline lucht 1 5 MW 5-jaarlijks 6-maandelijks erkend labo discipline lucht 5 MW-100 MW 5-jaarlijks 3-maandelijks erkend labo discipline lucht > 100 MW continu continu erkend labo discipline lucht
5 Voor nieuwe toestellen dient een eerste meting te gebeuren binnen de 3 maanden na ingebruikname. Voor de emissiegrenswaarden (zowel voor gewone stookinstallaties als voor stationaire motoren en gasturbines) wordt verwezen naar hoofdstuk van VLAREM II OVERIGE VERBRANDINGSINRICHTINGEN Verbrandingsinrichtingen voor afvalstoffen (al dan niet met terugwinning van energie) Aan verbrandingsinrichtingen voor afvalstoffen worden voornamelijk strenge emissiegrenswaarden en meetverplichtingen opgelegd. Deze grenswaarden, alsook de meetfrequentie, zijn afhankelijk van het type afvalstof (hout, biomassa, ). Aangezien dit zeer uitgebreid is, wordt hiervoor verwezen naar hoofdstuk 5.2. van Vlarem II. Overige Ook een aantal andere (minder voorkomende) types verbrandingsinrichtingen komen in dit infoblad niet aan bod. Bijvoorbeeld herverhittingsovens, ovens voor warmtebehandeling, naverbrandingsinstallaties, Deze vallen niet onder de bovenvermelde bepalingen, maar ook hiervoor kunnen specifieke eisen bestaan, afhankelijk van de exacte toepassing. MEER INFORMATIE De volledige regelgeving, lijsten met erkende technici en bijkomende info over stooktoestellen vindt u op De Vlarem-wetgeving (incl. de emissienormen waarvan sprake) vindt u op bij Besluiten van de Vlaamse Regering en Titel II van het Vlarem of op Voor algemene informatie over dit onderwerp kunt u terecht bij het Agentschap Ondernemen: info@agentschapondernemen.be Bel gratis Versie januari 2014 Deze uitgave is een algemene informatiebrochure die enkel de grote lijnen van de behandelde materie aangeeft. Zij maakt derhalve geen aanspraak op volledigheid. 5
VR 2016 2201 DOC.0045/11
VR 2016 2201 DOC.0045/11 Bijlage 9 bij het besluit van de Vlaamse Regering van tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu, wat betreft een aanpassing aan de evolutie van de techniek Bijlage
Nadere informatieWijzigingen emissienormen
Inleiding Vlaremtrein Wijzigingen emissienormen Een overzicht door Brenda Mariën publicatie in BS: 7 januari 009 in werking op maart 009 wijzigingen Verschillende rubrieken Vergunningsvoorwaarden: o.a.
Nadere informatieHoofdstuk I Draagwijdte en definities. Toepassingsgebied. Definities
Besluit onderhoud en nazicht van stooktoestellen voor verwarming gebouwen of aanmaak warm verbruikswater Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2006 betreffende het onderhoud en het nazicht van
Nadere informatieGOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN
22566 MONITEUR BELGE 27.04.2007 Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN VLAAMSE GEMEENSCHAP COMMUNAUTE
Nadere informatieHet stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici
Het stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici versiedatum 16 september 2014 auteur Afdeling Milieuvergunningen, Dienst Beste Beschikbare Technieken en Erkenningen Inhoud 1 Inleiding...
Nadere informatieAANBRENGEN VAN MEETOPENINGEN
/ Code van goede praktijk AANBRENGEN VAN MEETOPENINGEN Code van goede praktijk / 7.03.2019 www.omgevingvlaanderen.be Disclaimer: De regelgeving omtrent centrale stooktoestellen wordt regelmatig bijgewerkt.
Nadere informatieTTDB/MKT1 Fassung 04/2013 Bosch Thermotechnik GmbH 2011. Alle Rechte vorbehalten, auch bzgl. jeder Verfügung, Verwertung, Reproduktion, Bearbeitung,
Overzicht CO: een zeer gevaarlijk gas Wanneer is er kans op CO-vergiftiging Waarom is er kans op CO-vergiftiging Hoe kunnen we CO-vergiftiging voorkomen Hoe moet het NIET / Hoe kan het WEL Contactgegevens
Nadere informatieBesluit onderhoud en nazicht van stooktoestellen voor verwarming gebouwen of aanmaak warm verbruikswater
Besluit onderhoud en nazicht van stooktoestellen voor verwarming gebouwen of aanmaak warm verbruikswater Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2006 betreffende het onderhoud en het nazicht van
Nadere informatiedatum: 3 oktober 2016 auteur: Afdeling Milieuvergunningen Dienst Beste Beschikbare Technieken en Erkenningen
Vlaamse overheid Afdeling Milieuvergunningen Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 79 97 F 02 553 79 95 erkenningen@lne.vlaanderen.be Aanbrengen van meetopeningen: code van goede praktijk
Nadere informatieInspectie en onderhoud van technische installaties maandag 26 oktober 2015
Energiebeheersing voor een optimaal klimaat Orgelwinningstraat 24 3582 Koersel tel: +32 479 991825 fax: +32 11 501624 christophe@enverto.be daar staan we voor! Vanderhaeghen Christophe 3 enverto is erkend
Nadere informatieMeetstrategie met betrekking tot stookinstallaties
Nieuwsbrief MilieuTechnologie, maart 1995 (Kluwer, jaargang 2, nummer 3) Jan Gruwez, TREVI nv Meetstrategie met betrekking tot stookinstallaties In de context van VLAREM II worden industriële inrichtingen
Nadere informatieVerhoogd toezicht op verwarmingsinstallaties vanaf 1 juni 2007
2 Verhoogd toezicht op verwarmingsinstallaties vanaf 1 juni 2007 Verhoogd toezicht op verwarmingsinstallaties vanaf 1 juni 2007 3 :: Colofon De reproductie van teksten is toegelaten mits schriftelijke
Nadere informatieHet stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici
Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 80 11 F 02 553 80 05 info@lne.be Het stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieRuud van Empel. Inspecties & Onderhoud van stookinstallaties en brandstofsystemen. Van Empel Inspecties & Advisering bv
Van Empel Inspecties & Advisering bv Postbus 31 5570 AA BERGEIJK Tel: 0497-550506 Fax: 0497-550507 E-mail: info@vanempelinspecties.com Website: www.vanempelinspecties.com Inspecties & Onderhoud van stookinstallaties
Nadere informatieSCIOS. Certificatieregeling. Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties
SCIOS Certificatieregeling Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties SCIOS certificatie De SCIOS Certificatieregeling is een kwaliteitsmanagement systeem voor het uitvoeren van
Nadere informatieHet stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici
Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 80 11 F 02 553 80 05 erkenningen@lne.vlaanderen.be Het stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieOPLEVERINGSATTEST VAN EEN VERWARMINGSSYSTEEM VAN TYPE 2
OPLEVERINGSATTEST VAN EEN VERWARMINGSSYSTEEM VAN TYPE 2 EPB-verwarmingsadviseur VTI : Onderneming :..... Particulier Naam :... Erkenningsnummer :... Onderneming :... BTW-nummer :... Straat :... Huisnummer
Nadere informatieWat u moet weten over uw verwarmingsinstallatie: de verwarmingsaudit
Wat u moet weten over uw verwarmingsinstallatie: de verwarmingsaudit Wat verwacht u van uw verwarmingsinstallatie? Dat ze veel warmte oplevert Dat ze energiezuinig werkt Dat ze bedrijfszeker is Dat ze
Nadere informatieHet VLAREL en het stooktoestellenbesluit
Het VLAREL en het stooktoestellenbesluit Overzicht van belangrijke aandachtspunten uit de wetgeving voor technici gasvormige brandstof, vloeibare brandstof en verwarmingsaudit Versie 12 september 2016
Nadere informatieHet stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici
Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL erkenningen.omgeving@vlaanderen.be Het stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieBijlage 1.2.2bis bij het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne
Bijlage 4 bij het besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu houdende omzetting van Europese richtlijnen en andere diverse wijzigingen Bijlage 1.2.2bis bij het
Nadere informatieHet stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici
Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 80 11 F 02 553 80 05 erkenningen.omgeving@vlaanderen.be Het stooktoestellenbesluit en het VLAREL: aandachtspunten voor technici //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieHet VLAREL en het stooktoestel lenbesluit
Het VLAREL en het stooktoestel lenbesluit Overzicht van belangrijke aandachtspunten uit de wetgeving voor technici gasvormige brandstof, vloeibare brandstof en verwarmingsaudit Versie 5 april 2017 Afdeling
Nadere informatieInhoud. Regelgeving voor stookinstallaties sterk in beweging 30-11-2012
Regelgeving voor stookinstallaties sterk in beweging Schakel - Stookinstallaties in het activiteitenbesluit Wim Burgers Kenniscentrum InfoMil Inhoud 1. Zes veranderingen in regelgeving Consequenties voor
Nadere informatieBIJLAGEN. bij het voorstel. voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 18.12.2013 COM(2013) 919 final ANNEXES 1 to 4 BIJLAGEN bij het voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD inzake de beperking van de emissies van bepaalde
Nadere informatieBio-energieproductie: Miscanthus als bron van biomassa. Viooltje Lebuf POM WVL Sophie Tobback POM WVL
Bio-energieproductie: Miscanthus als bron van biomassa Viooltje Lebuf POM WVL Sophie Tobback POM WVL Het ARBOR-project ARBOR Europees Interreg-project voor Noordwest-Europa Stimuleren van het gebruik van
Nadere informatieDe EPB certificatie van publieke gebouwen en de reglementering EPB verwarming
De EPB certificatie van publieke gebouwen en de reglementering EPB verwarming Cindy Devacht Afd. Energie, lucht, klimaat en duurzame gebouwen Dpt. EPB technische installaties en PLAGE INHOUD Herziening
Nadere informatieHet VLAREL en het stooktoestellenbesluit
Het VLAREL en het stooktoestellenbesluit Overzicht van belangrijke aandachtspunten uit de wetgeving voor technici gasvormige brandstof, vloeibare brandstof en verwarmingsaudit Versie 1 oktober 2019 Afdeling
Nadere informatieOPLEVERINGSATTEST VAN EEN VERWARMINGSSYSTEEM VAN TYPE 1
OPLEVERINGSATTEST VAN EEN VERWARMINGSSYSTEEM VAN TYPE 1 Erkende verwarmingsinstallateur VTI : Onderneming :..... Particulier Naam :... Erkenningsnummer :... Onderneming :... BTW-nummer :... Straat :...
Nadere informatieATTEST VAN PERIODIEKE CONTROLE
ATTEST VAN PERIODIEKE CONTROLE Erkende verwarmingsketeltechnicus VTI : Onderneming :... Particulier Naam :... Identificatienummer :... Onderneming :... BTW-nummer :... Straat : Nr.:... Postcode & gemeente:...
Nadere informatieWorkshop stookinstallaties Wim Burgers Rijkswaterstaat - InfoMil
Workshop stookinstallaties 2017 Wim Burgers Inhoud 1. Regelgeving 2014 2. Wijzigingen 2016 3. Wijzigingen 2017 2 Regelgeving 2014 (1) Vijf smaken voor emissie-eisen 1. Activiteitenbesluit hoofdstuk 5.2
Nadere informatieGastoestellen: De problematiek van de gemeenschappelijke rookgasafvoer. Ing. Wouter VAN AKEN
Gastoestellen: De problematiek van de gemeenschappelijke rookgasafvoer. Ing. Wouter VAN AKEN Beter rendement verplicht? Nieuw toestel Na 26 september 2015 Ruimteverwarming en warm water (en WKK) Energy
Nadere informatieDe EPBreglementering voor verwarming
De EPBreglementering voor verwarming Alain Beullens DPT Verwarming en Klimaat EPB April 2014 Algemene context Gebouwen = 40% van het energieverbruik! 2 Algemene context Brussels Hoofdstedelijk Gewest Volgens
Nadere informatieAFDELING VOORWAARDEN MET BETREKKING TOT GASTURBINES EN STOOM- EN GASTURBINE- INSTALLATIES
p.1/5 AFDELING 5.43.3. VOORWAARDEN MET BETREKKING TOT GASTURBINES EN STOOM- EN GASTURBINE- INSTALLATIES Art. 5.43.3.1. 1. In afwijking van de algemene emissiegrenswaarden, bepaald in hoofdstuk 4.4, moeten
Nadere informatieVLAREL Opleidingscentra vloeibare brandstof, gasvormige brandstof, verwarmingsaudit (> 100 kw), controle en onderhoud stookolietanks.
VLAREL Opleidingscentra vloeibare brandstof, gasvormige brandstof, verwarmingsaudit (vermogen > 100 kw), controle en onderhoud stookolietanks. Wilfried Huybrechts (Afdeling Milieuvergunningen) VLAREL Opleidingscentra
Nadere informatieRegelgeving stookinstallaties vernieuwd. NEN-Infodag 4 juni Wim Burgers InfoMil
Regelgeving stookinstallaties vernieuwd NEN-Infodag 4 juni 2013 Wim Burgers InfoMil Inhoud 1. Tijdsbalk vernieuwde regelgeving stookinstallaties 2. Regelgeving 2013 3. Veranderingen meetverplichting 2
Nadere informatieWat u moet weten over uw verwarmingsinstallatie: de verwarmingsaudit
Wat u moet weten over uw verwarmingsinstallatie: de verwarmingsaudit Wat verwacht u van uw verwarmingsinstallatie? Dat ze veel warmte oplevert Dat ze energiezuinig werkt Dat ze bedrijfszeker is Dat ze
Nadere informatie:.n - Vlaamse Regering -~~~~ 't,,;, LNE/AMV/ERK/Gelijkwaardigheid/2011/1
Vlaamse Regering -~~~~ = ~:~ 't,,;, :.n - LNE/AMV/ERK/Gelijkwaardigheid/2011/1 Ministerieel besluit houdende de beslissing over de aanvraag tot gelijkwaardigheid, ingediend door de Associatie voor Thermische
Nadere informatieWelkom Helpdesk EPB Verwarming 03/10/2013 1
Welkom Helpdesk EPB Verwarming 03/10/2013 1 De EPB reglementering voor verwarming in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: vandaag en morgen Helpdesk Chauffage PEB /EPB Verwarming 03/10/2013 2 Agenda Inleiding
Nadere informatieBepaling van de emissieconcentraties in de gasstroom van stookinstallaties, gasturbines, stoom- en gasturbineinstallaties.
Bepaling van de emissieconcentraties in de gasstroom van stookinstallaties, gasturbines, stoom- en gasturbineinstallaties en machines met inwendige verbranding Code van goede Praktijk M. Wevers, R. De
Nadere informatieBIJLAGE V. Technische bepalingen inzake stookinstallaties. Deel 1. Emissiegrenswaarden voor de in artikel 32, lid 2, bedoelde stookinstallaties
BIJLAGE V Technische bepalingen inzake stookinstallaties Deel 1 Emissiegrenswaarden voor de in artikel 32, lid 2, bedoelde stookinstallaties 1. Alle emissiegrenswaarden worden berekend bij een temperatuur
Nadere informatieVLAREM-trein 2012: stookinstallaties
VLAREM-trein 2012: stookinstallaties Toelichtingssessie LNE - Afdeling Milieuvergunningen 14 juni 2013 Peter Meulepas LNE - ALHRMG Inhoud Wijzigingen aan bepalingen stookinstallaties VLAREM-trein 2012
Nadere informatieVerwarmingsauditrapport voor ketels groter dan 100 kw
Verwarmingsauditrapport voor ketels groter dan 100 kw Status van het dossier Rapport ingediend onder dossiernummer VBW000011-1510 Gegevens van het gebouw Straat : Europark Nummer : 1046 Postcode : 3530
Nadere informatieModule in verband met de meettechnieken voor verwarmingsketels
EPB-verwarmingsreglementering Technische inhoud voor opleidingsinstellingen Module in verband met de meettechnieken voor verwarmingsketels Voor verwarmingsspecialisten: erkende verwarmingsinstallateurs
Nadere informatieWetgevende aspecten: ondersteuningsmaatregelen en emissienormen
Wetgevende aspecten: ondersteuningsmaatregelen en emissienormen Overzicht 1. Algemeen 2. Investeringssteun 3. Certificaten 4. Emmisienormen Algemeen Bio-WKK Biomassa als duurzame brandstof groene stroom
Nadere informatieBijlage C5: CHECKLIST HORECA MILIEUREGELGEVING VLAREM Aangepast aan nieuwe indelingslijst d.d. 23/2/2017
Bijlage C5: CHECKLIST HORECA MILIEUREGELGEVING VLAREM Aangepast aan nieuwe indelingslijst d.d. 23/2/2017 Opgepast: er kunnen nog andere rubrieken van toepassing zijn! Rubriek 3.2. Lozen van huishoudelijk
Nadere informatie. Kortom, met een investering in een goede verwarmingsinstallatie
DEEL 1: ONDERHOUD P 4 DEEL 2: VERWARMINGSAUDIT & VERVANGING P 8 VAN DE KETEL DEEL 3: PREMIES P 12 DEEL 4: ENERGIERENOVATIEPROGRAMMA P 13 2 Een comfortabel warm huis, zonder hoge stookkosten of gezondheidsrisico
Nadere informatieDankzij EPB uw verwarmingsinstallatie performant maken
1 Seminarie Duurzaam Bouwen: Dankzij EPB uw verwarmingsinstallatie performant maken 21 oktober 2014 Leefmilieu Brussel De regelgeving EPB-verwarming Alain BEULLENS, DPT VERWARMING en KLIM EPB LEEFMILIEU
Nadere informatieATMOSFERISCHE BRANDER
Op het attest van oplevering alsook van periodieke controle van een verwarmingsketel dient het type brander (atmosferisch, premix of ventilator) aangeduid te worden (zie Fig. 1). Fig. 1 Uittreksel uit
Nadere informatieRichtlijn druktoestellen 97/23/EG
Richtlijn druktoestellen 97/23/EG PED in de praktijk Stoomdag Energik 18-05-06 nmouling@vincotte.be 1 INHOUD Presentatie van de PED: - Doel - Toepassingsgebied - Essenciële veiligheidseisen - Klassificatie
Nadere informatieNOx reductie. Oscar Moers en Max Breedijk
NOx reductie Oscar Moers en Max Breedijk Oscar Moers Afgestudeerd HTS Werktuigbouwkunde en HTS Technische Bedrijfskunde Werkzaam bij Elco Burners B.V. sinds 2006, eindverantwoordelijk voor service Elco
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE
Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel SWW: theoretische inleiding Kasper Derkinderen CENERGIE DOELSTELLINGEN KENGETALLEN SWW PRODUCTIE SWW: PRINCIPES METHODEN VERDELING SWW AFGIFTE SWW
Nadere informatieBio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
Nadere informatieBijlage 1. Vereisten voor de erkenning als opleidingscentrum voor technici
Bijlage 1. Vereisten voor de erkenning als opleidingscentrum voor technici HOOFDSTUK 1. Lijst van de technische toestellen en de didactische uitrusting 7 http://www.emis.vito.be Belgisch Staatsblad d.d.
Nadere informatieEPB-reglementering voor verwarming
EPB-reglementering voor verwarming 20/02/2018 Christophe Danlois, departement EPB verwarming en klimaatregeling LEEFMILIEU BRUSSEL Inhoud Wettelijke context Bepalingen Vooruitzichten 2 Inhoud Wettelijke
Nadere informatieBEKENDMAKING VAN HET OPENBAAR ONDERZOEK VAN EEN MILIEUVERGUNNINGSAANVRAAG KLASSE 1
A V E L G E M BEKENDMAKING VAN HET OPENBAAR ONDERZOEK VAN EEN MILIEUVERGUNNINGSAANVRAAG KLASSE 1 Conform artikel. 17, 1 van het Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunningen, brengt de Burgemeester
Nadere informatieINVULFORMULIER Energie Advies Procedure. Aspect: VERWARMINGSINSTALLATIE. Dossiernummer:
INVULFORMULIER Energie Advies Procedure Aspect: VERWARMINGSINSTALLATIE Dossiernummer: 1.0 Energiesector Locatie Beschermd volume van energiesector.. m³ Factuur beschikbaar afzonderlijke factuur geen afzonderlijke
Nadere informatieniet-technisch rapport
2017 niet-technisch rapport Besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieu-hygiëne (Vlarem II) B.S. 31/07/1995 Artikel 5.2.3bis.1.35. Niet Technisch
Nadere informatieDepartement Leefmilieu Dienst Milieuvergunningen
Departement Leefmilieu Dienst Milieuvergunningen NV Total Petrochemicals Antwerpen Haven 343 - Scheldelaan 2-4 Antwerpen 2030 Antwerpen 3 datum kenmerk MLOV/07-91/ES - Poststuk 07-65056 contactpersoon
Nadere informatiePeriodiek Onderhoud Akkoord
Periodiek Onderhoud - PO SCOPE 1 - ATMOSFERISCH TOESTEL - AARDGAS SCIOS identificatiecode : XYZ001 Inspectie referentie : 2718KE-149-11-XYZ001-I-PO_G Naam : Demo locatie Adres : Marineblauw 149 Postcode
Nadere informatieEVALUATIE VAN DE EPB- REGLEMENTERING VOOR VERWARMING IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
HELPDESK EPB VERWARMING IN HET BRUSSELS GEWEST EVALUATIE VAN DE EPB- REGLEMENTERING VOOR VERWARMING IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST EXTRACT GfK 2014 Helpdesk EPB verwarming in Brussels hoofdstedelijk
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2014 (OR. en) 5303/14 ENV 29. BEGELEIDENDE NOTA de Europese Commissie ingekomen: 10 januari 2014
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2014 (OR. en) 5303/14 ENV 29 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 10 januari 2014 aan: Nr. Comdoc.: D029990/02 Betreft: het secretariaat-generaal
Nadere informatie(Vertaling door de Helpdesk EPB Verwarming)
(Vertaling door de Helpdesk EPB Verwarming) EU Verordening 813/2013 betreffende het in de handel brengen en/of inwerking stellen van ruimteverwarmingstoestellen en combinatieverwarmingstoestellen 1 De
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 20 en artikel 87, 1;
Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het VLAREL en tot wijziging van diverse andere besluiten wat betreft erkenningen met betrekking tot het leefmilieu DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de bijzondere
Nadere informatieDe Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur. Verslag aan de leden van de Vlaamse Regering
1 De Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Verslag aan de leden van de Vlaamse Regering Betreft : Voorontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het VLAREL en tot wijziging
Nadere informatiecollege van burgemeester en schepenen Zitting van 23 december 2015
beraadslaging/proces verbaal Kopie college van burgemeester en schepenen Zitting van 23 december 2015 Besluit B-punt KENNIS GENOMEN stadsontwikkeling / vergunningen Samenstelling de heer Bart De Wever,
Nadere informatieCERTIFICATIE EN EPB-VERWARMING
CERTIFICATIE EN EPB-VERWARMING INFORMATIE OVER TE NEMEN UIT DE HANDELINGEN VAN EPB-VERWARMING. INLEIDING Het geldende protocol voor de "EPB-certificatie" van wooneenheden bepaalt dat de certificateur zich
Nadere informatieWet- en regelgeving door Jasper Smelt
Wet- en regelgeving door Jasper Smelt Wet- en regelgeving We zoomen vanavond in op twee belangrijke onderwerpen: SCIOS OK CV SCIOS Wanneer is een SCIOS keurmerk verplicht? EBI PI PO SCIOS KEURINGSPLICHT
Nadere informatieGeneratoren Vaste generatoren en noodgroepen
Generatoren Vaste generatoren en noodgroepen Legende ok, te doen verboden, te vermijden Naleving van de uitbatingsvoorwaarden aanvullende informatie Klik op deze logo s in het document om de tekst te doen
Nadere informatieKeuring en Onderhoud van Stookinstallaties in relatie met de Regelgeving en SCIOS
Keuring en Onderhoud van Stookinstallaties in relatie met de Regelgeving en SCIOS Marius ten Ham Voorzitter College van Deskundigen SCIOS Inhoud presentatie Historie keuring en onderhoud SCIOS organisatie
Nadere informatievan Vlaamse overheid www.lne.be
DRAAIBOEK Opleidingscentra voor het uitreiken vann het certificaat van bekwaamheid en bijscholingg inzake: : - vloeibare brandstof - gasvormige brandstof - verwarmingsaudit - controle en het onderhoud
Nadere informatieBijlage II.Categorieën activiteiten
Bijlage II.Categorieën activiteiten 1. Installaties of delen van installaties die voor onderzoek, ontwikkeling en het testen van nieuwe producten en processen worden gebruikt, en installaties die uitsluitend
Nadere informatie(Informatie) INFORMATIE AFKOMSTIG VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE EUROPESE COMMISSIE
IV (Informatie) INFORMATIE AFKOMSTIG VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE ENO ( 1 ) EUROPESE COMMISSIE Mededeling van de Commissie in het kader van de uitvoering van Richtlijn
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 15 april 2008
Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13
Nadere informatieEU-ETS: TOEWIJZINGSREGELS
EU-ETS: TOEWIJZINGSREGELS 2021-2030 FAQ S VOOR TOEPASSING IN HET VLAAMS GEWEST Datum laatste wijziging: 7 maart 2019 Inhoud Inleiding 1. Welk warmte-/brandstofverbruik komt in aanmerking voor een toewijzing
Nadere informatieNiet technisch rapport Biostoom Oostende nv
Niet technisch rapport Biostoom Oostende nv In uitvoering van Art. 5.2.3bis.1.35. Vlarem II opgemaakt ten behoeve van de toezichthoudende overheid en OVAM. Jaartal: 2015 Verwerkingsinstallatie: Biostoom
Nadere informatieDIAGNOSEVERSLAG VAN EEN VERWARMINGSSYSTEEM VAN TYPE 1
DIAGNOSEVERSLAG VAN EEN VERWARMINGSSYSTEEM VAN TYPE 1 Erkende verwarmingsinstallateur Verantwoordelijke van de technische installaties Naam:... Identificatienummer:... Onderneming:... Btw-nummer:... Straat:...
Nadere informatieVerwarmingsauditrapport voor ketels groter dan 100 kw
Verwarmingsauditrapport voor ketels groter dan 100 kw Status van het dossier Rapport ingediend onder dossiernummer VBW000330-5809 Gegevens van het gebouw Straat : Provinciehuis Abdijbeke TAV Dienst VGV
Nadere informatieWarmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
Nadere informatieADVERTENTIE MILIEUVERGUNNINGSAANVRAAG KLASSE 1
ADVERTENTIE MILIEUVERGUNNINGSAANVRAAG KLASSE 1 De burgemeester van Antwerpen brengt u op de hoogte dat door ANTWERP TERMINAL & PROCESSING COMPANY - REFINERY NV gevestigd te Beliweg 22 - haven 281, 2030
Nadere informatieWetgeving in stooklokalen
Wetgeving in stooklokalen Wat wordt er verwacht van U? Welke norm is van toepassing? Waar moet of kan u op letten? Is het een nieuw stooklokaal of renovatie? Stookplaats boven 70kW volgens NBN B61-001
Nadere informatieRijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Kenniscentrum InfoMil Handleiding voor kleine en middelgrote stookinstallaties
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Kenniscentrum InfoMil Handleiding voor kleine en middelgrote stookinstallaties 23 januari 2017 Inhoudsopgave middelgrote stookinstallaties 3 middelgrote
Nadere informatieService & Support. Informatie. Bosch Thermotechniek
Service & Support Informatie Bosch Thermotechniek 2 Service & Support Ervaar de service en de support van Bosch Bosch is internationaal toonaangevend op het gebied van cv- en warmwater oplossingen voor
Nadere informatieRubrieken : Rubrieknr. Omschrijving (wettelijke) Omschrijving (vrije)
Gedetailleerde lijst van de milieuvergunningsaanvraag klasse 1 van nv E.ON GENERATION BELGIUM - VL1-839 thermische elektriciteitscentrale omvattende : het hernieuwen van de milieuvergunning voor de bestaande
Nadere informatievan 11 december 2007
Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat bestaand gebouw met woonfunctie straat Kattestraat nummer 80B bus 8 bestemming appartement type - bouwjaar 1974 softwareversie 9.7.1 berekende energiescore (kwh/m²jaar): 160
Nadere informatieEmissieregelgeving voor stookinstallaties
Emissieregelgeving voor stookinstallaties Themadag Stoomplatform NOX uitstoot bij stoomketels 8 december 2011 Wim Burgers Kenniscentrum InfoMil Inhoud 1. Emissieregelgeving Ontwikkelingen voor complexe
Nadere informatieRVV 375 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES
RVV 375 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES over drie ontwerpbesluiten betreffende de regeling van de emissieniveaus van verwarmingsketels, verwarmingstoestellen en radiatoren Brussel, 15 maart 2007 De Raad
Nadere informatieLOGBOEK. Verwarmingssysteem type 2. van een flatgebouw. Gebouw:.
LOGBOEK Verwarmingssysteem type 2 van een flatgebouw Gebouw:. CONTEXT Het logboek is de 'referentie'-documentatie van de verwarmingssystemen. Het bijhouden van een logboek is een van de eisen van de EPB-reglementering
Nadere informatie-De regelgeving verwarming EPB-
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende de voor de verwarmingssystemen van gebouwen geldende eisen bij hun installatie en tijdens hun uitbatingperiode 1 -De regelgeving verwarming
Nadere informatie25/03/2013. Overzicht
Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige
Nadere informatieCategorie 1.- Doelmatiger isolatie van gebouwen opgericht vóór 1 januari 1980
Lijst van de energiebesparende investeringen Lijst van activa die dienen voor een rationeler energieverbruik, de verbetering van de industriële processen uit energetische overwegingen en de terugwinning
Nadere informatieMededeling van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 22 juli 2008
Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 79 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web:
Nadere informatieAantekeningen effectiviteitsvergelijking tussen enkele landen van regelingen/regelgeving gasinstallaties
Memo Aantekeningen effectiviteitsvergelijking tussen enkele landen van regelingen/regelgeving gasinstallaties Aan Projectteam Veilige gasinstallaties Kopie aan Van Remco van der Linden Datum 18 juni 2016
Nadere informatie6.1.a Erkenningscriteria voor producenten cv-ketels Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005
6.1.a Erkenningscriteria voor producenten cv-ketels Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005 Het VIBE-label onderscheidt verschillende niveaus (aangeduid met sterren) van erkenning: ook als u niet 100
Nadere informatie/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// DRAAIBOEK
/draaiboek /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// DRAAIBOEK Erkende opleidingsinstellingen voor het uitreiken
Nadere informatieOVER DE MEDEDELING VAN VERANDERING VAN DE N.V. BP CHEMBEL MET BETREKKING TOT EEN CHEMISCH BEDRIJF, GELEGEN TE 2440 GEEL, AMOCOLAAN.
Besluit Departement Leefmilieu Dienst Milieuvergunningen /gvda. BESLUIT VAN DE BESTENDIGE DEPUTATIE VAN DE PROVINCIERAAD OVER DE MEDEDELING VAN VERANDERING VAN DE N.V. BP CHEMBEL MET BETREKKING TOT EEN
Nadere informatiede omgevingsvergunning partim milieu
de omgevingsvergunning partim milieu inleiding toepassingsgebied gevraagde informatie behandeling aanvraag slotbemerkingen inleiding fusie van twee werelden : stedenbouw en milieu blind getrouwd uitdagingen,
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
Tekst lezen en vragen stellen 1. Om een tekst goed te begrijpen is het erg belangrijk om een tekst actief te lezen. In de uitleg lees je hoe je dat moet doen. Als je actief leest, dan: - controleer je
Nadere informatie