/SCf. Van: M.H. Koning 1 2 SEP Veenweg la 9728NH Groningen. Datum: 11 september Betreft: Misbruik van het Ommelander wapen

Transcriptie

1 Van: M.H. Koning 1 2 SEP Veenweg la 9728NH Groningen /SCf Datum: 11 september 2017 Betreft: Misbruik van het Ommelander wapen Geachte leden van Provinciale Staten van Groningen, Als geboren en getogen Groninger met voorouders die tot in de vijftiende eeuw teruggaan, ligt mij de historie van de Ommelanden na aan het hart. Het verdriet mij dan ook ten zeerste dat nu ik er de afgelopen meer op let, al meer een misplaatst gebruik zie van het Ommelander wapen door bedrijven en inwoners van de provincie Fryslan. Dit geschied door de Friese vlag af te beelden met de Ommelander links schuin lopende balken, en door het plompenblad uit de Friese vlag af te beelden als, of de betekenis geven van het hart uit het Ommelander wapen. Ik heh de Provinciale Staten van Fryslan hierover aangeschreven met de vraag dit gebruik tegen te gaan. Deze brief is hier als bijlage bijgevoegd en daar vind u ook een aantal voorbeelden van wat ik zo al tegen kom. Ik zou het op prijs stellen dat ook van uw kant een reactie naar uw collega's in Fryslan gaat. Met vriendelijke groet,/f Max Koninj Bijlage: Brief aan de leden van Provinciale Staten van Fryslan

2 Van: M.H. Koning Veenweg la 9728NH Groningen Datum: 11 september 2017 Betreft: Historie van het wapen van Fryslan en het gebruik van de Friese vlag Geachte leden van Provinciale Staten van Fryslan, Middels deze brief wil ik u attenderen op historisch onjuiste informatie over uw provinciale wapen op uw website en ik wil u wijzen op het onjuist gebruik van uw vlag door derden. Historie van het wapen van Fryslan Op de website van de provincie Fryslan kom ik de volgende tekst tegen over het wapen van de provincie: Het Friese wapen herinnert aan de Middeleeuwen. De 7 blokjes verwijzen naar de 7 (middeleeuwse) zeelanden. Dit waren zelfstandige landstreken langs de kust van Alkmaar tot de Wezer, die samengingen in een verdedigingsverbond tegen de Noormannen. ' Deze tekst verbaast mij zeer. In de aanvraag van uw wapen in 1957 bij H.M. de Koningin verzocht u haar daarin 'om bevestiging in het gebruik van het wapen van de provincie Friesland, op grond van het feit, dat dit wapen, zoals het thans in de provincie gebruikt wordt, en waarvan de omschrijving kan luiden als volgt: "In azuur twee gaande, boven elkander geplaatste leeuwen van goud, vergezeld van zeven liggende blokjes van hetzelfde, geplaatst 2 : 2 : 3. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren 'en vier paarlen en gehouden door twee leeuwen van goud", reeds sedert 1499, toen het door Keizer Maximiliaan van Habsburg aan de Hertog van Saksen werd verleend, door de provincie Friesland als officieel wapen is gevoerd.' Navraag bij de Hoge Raad van Adel leert mij dat in uw aanvraag niet gerept wordt over de betekenis van zeven zeelanden als het gaat om het aantal van zeven blokjes. Hertog Albrecht van Saksen wilde zijn tweede zoon een eigen koninkrijk na laten. Eind 15e eeuw had hij van Keizer Maximiliaan de benoeming als erfelijk gouverneur over de Vriesche landen weten te krijgen. Hij moest deze landen echter nog wel zelf onderwerpen. Dit is hem alleen gelukt met het West-Lauwerse gebied, de huidige provincie Fryslan. De inwoners daarvan hebben hem geknield als heer aangenomen, droegen als zijn beambten kleding in de Saksische kleuren, kozen voor het Romeinse recht en verloren zo naast hun vrijheid ook hun Vriesche Landrecht. ^ Het wapen van Albrecht van Saksen, wat dus bedoeld was voor alle Vriesche landen, zal dus wellicht alleen in West-Lauwers Vriesland hebben gewapperd. ' ' Baks, P. (1999). Saksische heerschappij in Friesland : dynastieke doelstellingen en politieke realiteit. In: J. Frieswijk e.a. (Red.), Fryslón, staat en macht (pag ). Hilversum/Leeuwarden.

3 Op een aantal punten geeft uw website dus een vertekend beeld. Het wapen is aan de hertog van Saksen verleend, die mocht het voeren, niet de "provincie Fryslan". Het wapen is verleend vanwege zijn benoeming als erfelijk gouverneur over Oostergo, Westergo, Siebenwalden, Stellingwerf, de Groninger gebieden, Dutmarchen, Strandfriesen en Wurstfiesen, dus ruwweg van IJsselmeer tot Denemarken, en niet van Alkmaar tot Wezer. - Het verleende wapen is bezaaid met blokjes, dus een ongedefinieerd aantal. De afbeelding van het epitaaf van Hertog Albrecht in de Nieuwe Kerk te Emden, en een afbeelding van het wapen zoals bewaard is in het Staatsarchief van Oostenrijk, laten dit ook duidelijk zien. Uw aanvraag van 1957 aan Hare Majesteit de Koningin bevat dan ook de onjuiste informatie dat het aan Albrecht verleende wapen zeven blokjes bevatte. De verwijzing in de toelichting op uw website naar de zeven zeelanden op basis van de zeven blokjes doet dus zowel geen recht aan het gebied waarover hertog Albrecht was benoemd, als aan de beschrijving van het hem verleende wapen. Gebruik van de Friese vlag. Zoals u waarschijnlijk wel bekend l; is hebben de Vriesche Ommelanden te weten Hunsingo. Fivelingo en het Westerkwartier, in 1575 het volgende wapen aangenomen. Het Ommelander wapen Meer dan 300 jaren later is in het toenmalige Friesland een variant op dit wapen in gebruik genomen en deze heeft rond 1900 een door uw provinciaal bestuur gewettigde status gekregen. Fryslans vlag ^ Vries, O. (1994). Bestond er bij de Groningers voor de Reductie een Fries besef? In: P.Th.F.M. Boekholt (Red.) Rondom de reductie. Vierhonderd jaar provincie Groningen (pag ). Assen: van Gorkum.

4 In diverse commerciële en niet- commerciële uitingen in uw provincie wordt abusievelijk een variant op het Ommelander wapen gebruikt. Voorbeelden: Klinkhamer koek Bildtstar aardappelen Eigen foto Hegebeintum 2017 Eigen foto Frieschepalen 2017 Deze verwarring bij uw inwoners is begrijpelijk als we de eerste foto van de "Friese" vlag bekijken: we zien de linkerschuinbalken van het Ommelander wapen met in plaats van harten plompenbladen. r : De Friese vlag in Deinum" * '

5 Blijkbaar hebben een aantal Friese inwoners van uw provincie de overgang gemist van het lenen van het Ommelander wapen naar de huidige Friese vlag. In een circulaire uit 1979 van de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken de heer H. Wiegel, u wel bekend, worden de regels aangegeven over het gebruik van de wapens van publiekrechtelijke lichamen van gemeenten, en mutatis mutandis, van provinciale wapens. Een provincie heeft het exclusieve recht op het voeren van haar wapen. Aan ondernemingen, verenigingen en instellingen, waar de provincie noch rechtstreeks noch indirect zeggenschap heeft, zal als regel niet kunnen worden toegestaan het provinciewapen te voeren. Over het gebruik van een vlag wordt het volgende opgemerkt: "In dit verband ten slotte nog een enkel woord over de vlag. Een vlag mag gevoerd worden door al diegenen, die een band voelen met het lichaam, dat de vlag heeft ingesteld. Uiteraard moet de vlag wel op correcte wijze worden gebruikt."^ In het licht van deze circulaire zijn de getoonde voorbeelden niet alleen onjuist, maar wellicht ook niet toegestaan. Betreffende inwoners van Fryslan willen misschien hun verbondenheid met de provincie Fryslan tonen door het gebruiken van de vlag, maar dan behoort deze correct te worden weergegeven. Of deze inwoners voelen zich meer verbonden met de Groninger Ommelanden, wat op zichzelf zeer begrijpelijk is omdat in de Ommelanden de Vriesche vrijheid en het Vriesche landrecht het langst bewaard bleef, en willen dat tonen door het gebruik van het Ommelander wapen, maar dan zullen ze het Groninger provinciebestuur toch om toestemming behoren te vragen. Als laatste: ik proef in uw provincie een tendens om het plompeblad uit uw vlag de betekenis van een hart te geven. In prachtich Frysk hynder z v/^ i Aansteker I love Fryslan 9 Heraldisch gezien zou dit juist zijn, volgens de lezing van de Deense historicus Bartholdy gehouden voor de Academie Internationale d'héraldique, waarin hij concludeert dat de figuurtjes in de Scandinavische vlaggen, en dus ook die van koning Radboud waarop het Ommelander wapen en de Friese vlag zijn gebaseerd, hartvormige lindebladen zijn. " Echter ' Wps:// type=3&theater ^ Bartholdy, N.G. (2015). Zijn de harten in het Deens Koninklijk wapen ook werkelijk harten? Heraldisch Tijdschrift, 2\{A),

6 in uw instructie uit 1897 voor de weergaven van uw vlag staat dat het gaat om plompenbladen, en uitdrukkelijk: geen harten! " JUBBEGA - Het ruim twee meter hoge rode hart en de witte letter van Love Fryslän staan van donderdag 7 september tot en met maandag 11 september op het terrein van het Expansiefestival in Jubbega. Samenvattend verzoek ik u: De informatie over het wapen van de provincie Fryslän op uw wehsite aan te passen naar historisch correct Uw inwoners en bedrijven aan te spreken op het juist weergeven van uw provinciale vlag - Het plompeblad uit uw vlag te gebruiken in de bedoeling van een hart (houden van) te ontmoedigen daar dit niet respectvol is ten opzichte van het Ommelander wapen waar de harten deel vanuit maken. Een reactie van u of uw college op deze brief zie ik met belangstelling tegemoet. Vanwege de raakvlakken met het Ommelander wapen stuur ik een afschrift van deze brief naar de leden van Provinciale Staten van Groningen, en gezien benodigde bewustwordingsproces van uw inwoners omtrent het juist gebruik van uw vlag stuur ik een afschrift aan het Dagblacf van het Noorden. Met vriendelijke groet. MaxKi Bijlagen: 1: Weergaven van het wapen van Hertog Albrecht van Saksen betreffende zijn gouverneurschap over de Vriesche Landen. ''

7 Bijlage 1 bij brief 'Historie van het wapen van Fryslan en het gebruik van de Friese vlag' Van: M.H. Koning; datum 11 september 2017 Detail van het epitaaf van hertog Albrecht in de Nieuwe Kerk te Emden, met vijf blokjes. Eigen foto Detail van het wapen van hertog van Albrecht volgens een weergave uit het Staatsarchief van Oostenrijk