HET REE (CAPREOLUS CAPREOLUS)

Transcriptie

1 HET REE (CAPREOLUS CAPREOLUS) Het Reewild is voor de meeste van ons een moeilijk te observeren diersoort. Toch i~ het ree het meest voorkomende en kleinste Europese hert. Vaak is de vraag, waar gaan we kijken en wanneer en hoe? Laten we eerst eens kijken hoe een ree er precies uitziet. Het is rank gebouwd en heeft een sterk sprekende kop, waardoor het wild een elegant voorkomen heeft. Alhoewel fijn gebouwd is het reewild zeer vitaal en in staat om zich onder allerlei omstandigheden staande te houden. De schofthoogte (schouderhoogte) bedraagt slechts cm. met een lichaamslengte van cm. De bok weegt in ons land ongeveer kg. en de geit enkele kilo's lichter. Zwaardere reeën komen b.v. voor in Oost- en Noord Europa, het gewicht kan dan oplopen tot ongeveer 35 kg. Bij het reewild draagt de bok een gewei van cm. hoog.gedurende de zome~ is het ree oranje-bruin van kleur met variaties van rood-bruin tot leverkleurig. In de winter is de vacht vaak een bruin-grijze zware haardos. Ook treft men weleens een zwart ree aan s LRond het zeer korte staartje (2àjcm.) draagt dit wild een licht gekleurde haarkrans, de z.g. Spiegel. Deze kan bij schrik of opwinding door middel van huidspieren weid uit gepreid worden. Bij de bok is de spiegel niervormig en van de geit hartvormig, voorzien van een neerhangend plukje haar of ook wel denschor{ genoemd. Normaal is het reewild in het 2e levensjaar ges~achtsrijp. Een geit zet in de regel 1 of2 kalveren af en bij hoge uitzondering 3 of 4. Een smalree ( 1 tot 2 jarige geit) daaraantegen maar één. beinvloed van de stand. over en leeftijd schatting. Met name dit laatste ~vereist enige training. Het ree is op een leeftijd van 3 à 4 jaar uitgegroeid. De kwaliteit van het g-ewei van de bok is tussen het 4e en 7e levensjaar op z'n best. Na het 7e levensjaar wordt het gewei langzaam terug gezet. Dit kan doorgaan tot er twee onvertakte stangetjes zijn overgebleven. In zo'n geval noemen we zo'n bok een moordspitser of moordenaar. 41

2 Zijn de stangen onvertakt een spitsergewei. de vertakkingen dan spreekt men van Op latere leeftijd aan, voor en achter oogtak of voortak, achtertak komen hier zijde resp. en stangetnd. Zijn er eenmaal twee enden aan iedere gevormd stang dan spreekt men over een gaffelbok. Is het ~ei dan krijgt yoorzien van drie enden per stang de bok de naam zesender. _ Sf; fs.e~ ~-_.. In de herfst of winter werpt gewei af, waarna direkt een nieuw bast- gewei zich gaat vormen. werpen de bok zijn Oude bokken soms in oktober al af, de jonge daarin tegen tot in januari. De oudere ~ vegen hun koptooi dan ook als eerste. Het nieuwe gewei wordt geveegd vanaf half maart tot ongeveer half juni. De plaats waar het gewei afbreekt men het zegel. I. e",,~ell\,te.l r,.(. I::>t'-\ J s~c"-v..lf (./ Ri/'Z.f:ryUt{",NS Gert Groenewold noemt

3 De twee stangetjes staan dan als twee messen op de kop. Dit kan voor mens en dier gevaar opleveren, dit metname tijdens de bronst periode. De in het wild levende reeän kunnen een leeftijd bereiken van jaar. Leeftijd schatting, zoals eerder gezegd niet geheel eenvoudig. Er zijn een paar hoofd kenmerken waarbij je op moet letten; bouw, kleur en tekening van het gezicht, veeg-, vervang-, en afworptijd, gewei en gedrag en eventueel het gebit. Dit laatste zal echter niet meevallen, daar deze dieren maar zelden een tandarts bezoeken. Het is dus beslist niet waar dat men alleen aan het gewei kan zien hoe oud een bepaalde bok is, het gewei speelt echter wel een duidelijke rol mee. GEIT. o - 1 jr. 1-2 jr. smalree geitkalf/reekalf 2-3 jr. reegeit/rikke (als eerste kalf gezet is) 3 en ouder figuur, doorgebogen buiklijn, geelachtig, van een jong dier gestoord in tegenstelling tot BOK. 0~1 jr. bokkalf 1-2 jr. jaarling 2-3 jr. reebok 3 jr en ouder Hoe ouder de bokken worden des te hun 7e levensjaar, daarna gaat de kenmerken zeer slank, fijn gebouwd, beduidend kleiner dan de moedergeit iets kleiner dan moedergeit, een rechte en strakke buiklijn, smal en lang hoofd, een brutaal en schrander uiterlijk breder hoofd en ronder figuur dan een smalree, iets doorgebogen buiklijn. oudere geiten hebben een hoekig lange hals en breed voorhoofd. De schort is is deze wit. Ze zijn rustiger en sneller jonge dieren. kenmerken 2 kleine geweiknoppen, 's winters geveegd en in het vroege voorjaar afgeworpen 2 stangen tot aan de oorpunten wordt in mei geveegd en in nov.- dec. afgeworpen gaffel of zesendig gewei, geveegd in mei afgeworpen in nov.- dec. zesender, korter en zwaardere hals massaler ze er uit gaan zien tot ongeveer terugzetting beginnen. Voorkomen en levenswdze. In bijna alle Europese landen komt het reewild voor. Het reewild komt dan ook in Nederland in iijna elk geschikt terrein voor. We kunnen deze dieren dan ook van Friesland tot en met Limburg tegenkomen. Naar schatting komen er in ons land zo'n stuks reewild voor. Deze worden dan ook door middel van een zeer selectief beheer in stand gehouden. Het reewild is niet zo kieske~rig wat z'n biotoop betreft. De dieren kunnen zich in ieder landschap vestigen, mits er voldoende rust is. We komen ze dan ook tegen in bosgebieden, veenpolders, bij huutwallen in boomgaarden en grienden. Als ze eenmaéèl door hebben dat ze op een bepaalde plaats weinig gestoord worden door mens of hond komen zij zelfs dicht onder de behuizing.

4 's Zomers liggen reëen overdag meestal in dekking om tegen de avond op pad te gaan. De avond en de vroege ochtenduren zijn het meest geschikt om het reewild waar te nemen.'s Winters kan het voorkomen dat je overdag reëen ziet lopen in het veld mits deze genoeg overzicht heb~ ben op het gebied. Er zijn gebieden b.v. uitgestrekte landbouw gebieden waarin het reewild in zomer en winter in het open veld bevindt.'s Zomers biedt het gewas voldoende dekking en in de winter voelt deze zich ook veii~g doordat de reëen onbenaderbaar zijn door de enorme uitgestrektheid en kaalheid van het gebied. In de zomer treft men de bok meestal alleen aan of in bijzijn van een smalree. De geit bevindt zich ook meestal alleen of samen met haar kalf of kalfjes. Gedurende de winter verenigt het reewild zich in groepjes, bestaande uit enkele familiegroepjes plus een paar bokken. Dit alles echter in een betrekkelijk los verband. In bosgebieden kom je dit minder tegen dan in de vlakke kale gebieden. Een groepering naar geslacht komt dan ook bij reewild niet voor. Een sprong reëen (groep) bevat meestal dieren van beide sexen. Begin april lossen de groepen meestal weer op en zoeken zij hun eigen zomergebied weer op. De geiten gaan dan naar een stille plek, waar ze hun kalf of kalfjes kunnen afzetten. Dit gebeurd echter regelmatig in het hooiland of akkerbouw gebieden met het risico dat ze worden dood gemaaid. De eerste dagen na de geboorte blijft het kalf roerloos op de grong liggen en is dan ook nagenoeg onvindbaar. Het gebeurd jammer genoeg nog al te vaak dat in druk bezochte bossen mensen zo'n kalfje "vinden" en dan meenemen en afgeven bij de plaatselijke boswachter of jacht opziener. Vind je ooit zo'n kalfje, kijken prima maar nooit aankomen, de geit is altijd in de buurt. De-bökken-fiöüden-zrëfi-rD:het-vöörjaar met heel andere dingen bezig. Zij bakenen hun territmrium af dat dan tegen andere geslachtsrijpe bokken wordt verdedigd. De bok bakent de grenzen van zijn territorium af met geur- en zichtbare tekens en door middel van geluiden. Zichtbare tekens zijn de veeg plaatsen, deze zijn voor ons gemakkelijk waar te nemen. Dit gebeurt meestal aan boomstammetjes of aan takken. Hij schuurt dan met zijn gewei langs de stammetjes of takken,op zijn voorhoofd bevindt zich ook een geurklier en verspreidt dan op deze manier ookeen geurteken. Gelijkertijd krabt hij met z'n voorlopers (poten) de grond weg aan de voet van zo'n stam. Niet alleen op het voorhoofd bevinden zich geurklieren maar ook tussen de tenen. Door de achterpoten langs begroeitggen te schuren blijft de geurstof achter op hout en stuikgewas. De bok maakt soms zijn standplaats bekend door te smalen (roepen). Dit vooral in avond en nacht. De bokken zijn het gemakkelijkst te observeren in mei en juni wanneer zij zich te goed doen aan het jange opkomende gras. De grootte van zijn territorium is vaak niet groter dan 1 ha. dat nauwelijks verlaten wordt. Het reewild houdt vaste wissels aan (loop paden) en verlaat deze veelal op de zelfde plaats dit i.v.m. het voedselgebied. Reewild dat gestoord wordt zal dan met snelle en hoge sprongen het hazenpad kiezen totdat de dekking bereikt is, en stapt dan rustig weg tot op veilige afstand van het onraad. Sprongen van 2 mtr. hoog en 6 mtr. ver zijn geen uitzondering. Zwemmen kunnen ze als een rat.

5 DE BRONST, omstreeks de laatste weken van juli en de eerst weken van augustus valt voor het reewild de bronstperiode in. Deze gaat niet met zoveel geluid gepaart als bij andere hertensoorten, dit wil niet zeggen dat ze ook minder aktief.. zijn. Er wordt dan intensief geveegd of ook wel.slaan genoemd want het eigenlijke vegen van het gwei is dan al achter de rug. Het territorium wordt dan vaker en intensiever geinspekteerd. Er wordt dan vaak felle strijd geleverd om de territorium grenzen. Het gebeurd regelmatig dat tijdens zo'n gevecht een bok om het leven komt. Door de bokken wordt er intehsief gezocht naar een spoor van een bronstige geit. De geiten zelf lokken de bokken naar zich toe d.m.v. het z.g. fiepen (een zachte maar doordringende roep). Eénmaal een geit gevonden vergezelt hij deze zolang ze bronstig is. Meestal is dit enige dagen. Tijdens het samen zijn wordt de geit medere malen beslagen (gedekt). Voordat de paring plaatsvindt zal de bok de geit enige tijd drijven (intensief volgen). Dit kan enige tijd duren alvorens er tot de eigenlijke paring wordt overgegaan. Meestal wordt de geit in een cirkel of 8 vorm gedreven. Er onstaat dan een uitgelopen spoor of ook wel heksekring genoemd. Het gedrag van reëen is sterk afhankelijk van de weersgesteldheid. Bij koud en winderig weer is de actieviteit minimaal en bij warm en zwoel weer optimaal. Bij volle maan zal een deel van de bronst 's nachts plaats vinden. Vaak zijn de bokken tijdens de bronst onvoorzichtig en suf. Liefde maakt ook hier blind. De mogelijkheid bestaat dat een geit om één of andere reden opnieuw bronstig wordt en dan alsnog beslagen wordt. Een vroege bronst van het ree brengt een zeer lange draagtijd met zich mee. plm. 9 maanden. De vrucht zal gedurende de dracht niet steeds in het zelfde tempo ontwikkelen. Na de eerste periode van de groei zal de ontwikkeling tijdens de herfst en winterperiode bijna stilstaan. De vrucht is dan na ongeveer 6 mnd. niet groter dan een flinke muis. Tijdens de voorjaars periode verloopt de groei van de vrucht weer normaal. Men spreekt dan van een vertraagde dracht. Het Gewei, het gewei van de bok wordt verdeeli in verschillende delen; de rozen, stangen, parels eb de enden. Rond de basis van iedere stang bevindt zich een ruwe krans, de roos of rozekrans.