Online risicogedrag & risicobewustzijn van lagere schoolkinderen

Transcriptie

1 Online risicogedrag & risicobewustzijn van lagere schoolkinderen Algemene bevindingen in rela.e tot geslacht en lee4ijd Prof. dr. Stefan Bogaerts Marjolein Brusselaers Karel Demeyer

2 Overzicht 1. Algemene onderzoeksopzet 2. Resultaten 3. Conclusie

3 Overzicht 1. Algemene onderzoeksopzet Doelstellingen Steekproe4rekking Afname vragenlijsten 2. Resultaten 3. Conclusie

4 1. Onderzoeksopzet Doelstellingen STUDIE 1: Gebruik computer, internetapplicades Welke? Hoeveel, hoe vaak? Risicovol gebruik/gedrag? ~ persoonskenmerken, sociale omgevingsfactoren...?

5 1. Onderzoeksopzet Doelstellingen STUDIE 2: Bewustzijn online risico's? InschaPng risicograad? Interven.e (waarschuwing voor risico's): verschil? Uitdovingseffect? AXankelijk van persoonskenmerken en sociale omgevingsfactoren?

6 Overzicht 1. Onderzoeksopzet Doelstellingen Steekproe4rekking Afname vragenlijsten 2. Resultaten 3. Conclusie

7 1. Onderzoeksopzet Steekproe4rekking Power- analyse: nood aan 1400 respondenten Eerste afname: 3 e en 5 e leerjaar (=STUDIE 1) Tweede en derde afname: 4 e en 6 e leerjaar (=STUDIE 2) (opvolging) Quasi afspiegeling Vlaamse schoollandschap per onderwijsnet per provincie (geografisch) gegevens Vlaamse Overheid

8 1. Onderzoeksopzet Steekproe4rekking Uitval (120%), selec.e per school/graad 39 scholen, 1437 kinderen Verdeling over onderwijsneden Nr of children anno a % of children anno Nr of children surveyed % of children surveyed Gemeenschapsonderwijs ,9 Vrij gesubsid. onderwijs ,3 Officieel gesubsid. onderwijs ,8 Totaal

9 1. Onderzoeksopzet Steekproe4rekking Verdeling over provincies Nr of children anno % of children anno Nr of children surveyed % of children surveyed Antwerpen ,9 Brussel ,6 Henegouwen Limburg ,2 Oost- Vlaanderen ,6 Vlaams- Brabant ,4 West- Vlaanderen ,2 Totaal

10 1. Onderzoeksopzet Steekproe4rekking

11 Overzicht 1. Onderzoeksopzet Doelstellingen Steekproe4rekking Afname vragenlijsten 2. Resultaten 3. Conclusie

12 Klassikaal Bevraging op papier Schoolfiche 1. Onderzoeksopzet Afname vragenlijsten 1 e afname: 33 vragen - socio- demografisch - internetgebruik - online (risico)gedrag 2 e en 3 e afname: 9 vragen - socio- demografisch - online risicogedrag - risicobewustzijn

13 1. Onderzoeksopzet Afname vragenlijsten

14 1. Onderzoeksopzet Afname vragenlijsten Afname 1: vb- item Afname 2&3: vb- item

15 1. Onderzoeksopzet 3 afname momenten Afname 1 soort/mate gebruik, risicogedrag = STUDIE 1 Afname 2 Interven0e: waarschuwen risico's risicogebruik en - bewustzijn Afname 3 risicogebruik en - bewustzijn = STUDIE 2

16 Overzicht 1. Onderzoeksopzet 2. Resultaten STUDIE 1: Gebruik + online (risico)gedrag, afname 1 STUDIE 2: Bewustzijn online risico s, afname 2&3 3. Conclusie

17 2. Resultaten STUDIE 1: mate/soort gebruik Computergebruik nooit: 0,5% +/- hel4 dagelijks 40% meermaals/week, 11% meermaals/maand, 3,5% < 1/maand Meerderheid 1u/dag Schooldag: 76,8% waarvan 59,6% niet Niet- schooldag: 7,7% (bijna) de hele.jd

18 2. Resultaten STUDIE 1: mate/soort gebruik Gebruiksregels: 60% Duur, ac.viteiten, toestel, dagen, delen, Ouders in de buurt: 90% (40% meestal - 50% soms) 10% ouders nooit in de buurt Ouders meekijken: 53,9% (2,2% al.jd - 6,2% meestal - 45,4% soms) 46,1% (bijna) nooit Correla.e lj- niveau: 3 e > 5 e 11, 3% Leuk 27,4% Niet leuk

19 2. Resultaten STUDIE 1: mate/soort gebruik Techn. Control so4ware (32,8% weet niet) Techn. Oversight so4ware (27,7% weet niet) à Beide: 2/3 e Ja 1/3 e Nee Denk je meer te weten over comp/internet dan je ouders? 34% zeker niet 43% een beetje 23% zeker wel

20 2. Resultaten STUDIE 1: mate/soort gebruik Weten wat virus is (meerkeuze)? Sign. meer juist antwoord bij oudere kinderen Antwoord WN wat virus is fout antwoord WN wat virus is juist antwoord Denk te weten wat virus is fout antwoord Denk te weten wat virus is juist antwoord Weet zeker wat virus is fout antwoord Weet zeker wat virus is juist antwoord Procent 5,1 9,4 3,8 34,3 2,4 45,0

21 2. Resultaten STUDIE 1: mate/soort gebruik Weten hoe te beschermen? 46% weet niet 35% weet iets maar vraag iemand anders 19% weet het en kan het zelf à Sign > jongens en 5 e jaars à Sign < kinderen met min. 1 ouder uit ontwikkelingsland

22 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten Spelletjes: 97,3% Online gaming: 62,4% = anderen die dan niet bij jou zijn à Sign > in 5 e (65,5%) dan in 3 e lj (55,2%) à Sign > jongens (70%) dan meisjes (55%) Online gaming met onbekenden: 60% = nooit in het echt gezien Andere: schoolwerk communica.e (chat, webcam..) crea.viteit (tekenen, muziek..)

23 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten Tekstueel contact: 80% met onbekenden: 18,2% Webcamgebruik: 62,7% zichzelf tonen aan onbekenden: 7,7% onbekenden zien: 7,7% iemand anders zien dan verwacht: 20%

24 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten Sociaal netwerk profiel 27,1% geen profiel 28,5% 1 profiel 44,4% > 1 profiel!! 51,8% publiek profiel Info op profiel Herkenbare foto van jezelf Voornaam Achternaam Tel/gsmnr E- mail of chatnaam School Lee4ijd Thuisadres Hobbies Naam vd ouders Procent 56,6% 74,8% 66% 10,3% 48% 27,3% 39,6% 15,2% 46,3% 10,1% Welke info wordt gedeeld? 2 grootste risico s: 19,3% thuisadres en/of tel/gsmnr Sign > 3 e lj dan 5 e lj

25 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten Gegevens opgeven vr spelletjes/weds.jden Welke info wordt ingevuld? 2 grootste risico s: 36,6% thuisadres en/of tel/gsmnr Geen sign verschil Info voor spel/wedstrijd Herkenbare foto van jezelf Voornaam Achternaam Tel/gsmnr E- mail of chatnaam School Lee4ijd Thuisadres Hobbies Naam vd ouders Procent 18,1% 26,1% 46,5% 41,6% 32,7% 13,2% 35,4% 30,1% 21% 14,6%

26 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten Chatnaam/mail/profiel zonder medeweten ouders ,7% à meer 5 e jaars Internet gebruiken als ouders er niet zijn ,8% à meer jongens en 5e jaars Het is oké om contact te hebben met onbekenden ,4% Ik gebruik code- woorden om te waarschuwen voor meekijkende ouders ,1% à meer jongens, 3e jaars

27 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten Zz voordoen als iemand anders (die je kent): 20% Regelma.g: 5% Eens: 15% Zz voordoen alsof ouder (bv. om..): 54% Regelma.g: 18% Eens: 36% à > jongens dan meisjes (niet sign) à Sign > 5 e jaars dan 3 e jaars

28 2. Resultaten STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten 32,2% leerde iemand nieuw kennen online Afspreken met onbekende 2,9% deed dit al 24% van hen: geen leuke ervaring 40% van hen aan niemand verteld 11,7% nee, nog niet gedaan maar lijkt leuk 75,4% nee, zou dit nooit doen

29 3. Conclusie Lagere schoolkinderen gaan frequent op het internet Een (kleine) minderheid stelt online risicogedrag à > jongens en 5 e jaars Regula.evaardigheden: maak kinderen weerbaarder!

30 Overzicht 1. Onderzoeksopzet 2. Resultaten STUDIE 1: Gebruik + online (risico)gedrag, afname 1 STUDIE 2: Bewustzijn online risico s, afname 2&3 Onderzoeksopzet (procedure, vragenlijst) Resultaten korte termijn effect (afname 2) Resultaten lange termijn effect 3. Conclusie

31 IntervenDe Procedure STUDIE 2: bewustzijn online risico s - Net voor afname 2 - Hel4 krijgt een presenta.e over online risico's = interven.egroep - Andere hel4 over Wikipedia en OpenStreetMap = controlegroep

32 Procedure STUDIE 2: bewustzijn online risico s IntervenDe = Presenta.e over online risico s: 5 thema s - Tekstueel contact - Audiovisueel contact - Sociale netwerksites - Online spelletjes en wedstrijden - Offline afspreken met mensen die je online hebt ontmoet

33 Procedure STUDIE 2: bewustzijn online risico s

34 Vragenlijst STUDIE 2: bewustzijn online risico s Afname 2 - Geslacht, lee4ijd - Online risicogedrag laatste 6 maanden - Internetgedrag beoordelen op risicograad: Zeer onveilig beetje onveilig neutraal veilig zeer veilig - 9 risicovolle situa.es - 3 controle items Afname 3: 6 mndn later, inhoud idem

35 Vragenlijst STUDIE 2: bewustzijn online risico s Bewustzijn online risico

36 Overzicht 1. Algemene onderzoeksopzet 2. Resultaten STUDIE 1: Gebruik + online (risico)gedrag, afname 1 STUDIE 2: Bewustzijn online risico s, afname 2&3 Onderzoeksopzet (procedure, vragenlijst) Resultaten korte termijn effect (afname 2) Resultaten lange termijn effect (afname 3) 3. Conclusie

37 2. Resultaten STUDIE 2: bewustzijn online risico s Meetschaal beoordeling risicograad van items 1 = zeer onveilig 2 = een beetje onveilig < 3: onveilige kant 3 = neutraal 4 = veilig > 3: veilige kant 5 = zeer veilig

38 2. Resultaten STUDIE 2: Korte termijn effect interven.e Beoordeling risicograad van item Gemiddelde intervendegroep Gemiddelde controlegroep 1: Chaden met onbekende* 1,76 2,10 2: Mailen met oma * 3,65 4,19 3: Chat alias met echte leefijd en voornaam* 2,58 2,85 4: Gsmnr aan onbekende geven * 1,66 2,05 5: Offline afspreken met onbekende* 1,44 1,72 6: Onbekende bijlage openen* 1,86 2,72 7: Webcamchat met onbekende* 1,68 1,91 8: Webcamfoto s van zichzelf ophangen in kamer* 3,26 4,05 9: Publiek sns- profiel gebruiken* 1,95 2,31 10: Klikken op frauduleuze weblinks* 1,70 2,35 11: Wikipedia gebruiken* 3,87 4,46 12: Zich ouder voordoen online* 2,10 2,28

39 2. Resultaten STUDIE 2: Korte termijn effect interven.e Algemeen: Interven.e hee4 direct effect Interven.egroep beoordeelt alle risico- items als sign onveiliger dan de controlegroep Interven.egroep beoordeelt alle controle items als sign minder veilig dan de controlegroep à maar scores blijven aan veilige kant

40 2. Resultaten STUDIE 2: Korte termijn effect interven.e Effect interven.e per geslacht Jongens: sign verlagend effect op alle itemscores, op 1 na (item 12) Meisjes: sign verlagend effect op alle itemscores Effect interven.e per leerjaar 4e lj: sign verlagend effect op alle itemscores, op 1 na (item 12) 6e lj: sign verlagend effect op alle itemscores

41 Overzicht 1. Onderzoeksopzet 2. Resultaten STUDIE 1: Gebruik + online (risico)gedrag, afname 1 STUDIE 2: Bewustzijn online risico s, afname 2&3 Onderzoeksopzet (procedure, vragenlijst) Resultaten korte termijn effect (afname 2) Resultaten lange termijn effect (afname 3) 3. Conclusie

42 2. Resultaten STUDIE 2: Lange termijn effect interven.e Beoordeling risicograad van item Gemiddelde intervendegroep Gemiddelde controlegroep 1: Chaden met onbekende* 2,01 2,15 2: Mailen met oma * 4,14 4,34 3: Chat alias met echte leefijd en voornaam 2,91 2,91 4: Gsmnr aan onbekende geven * 1,90 2,11 5: Offline afspreken met onbekende* 1,63 1,82 6: Onbekende bijlage openen* 2,40 2,81 7: Webcamchat met onbekende 1,78 1,85 8: Webcamfoto s van zichzelf ophangen in kamer* 3,74 4,11 9: Publiek sns- profiel gebruiken 2,11 2,14 10: Klikken op frauduleuze weblinks* 2,19 2,41 11: Wikipedia gebruiken 4,38 4,48 12: Zich ouder voordoen online 2,57 2,51

43 2. Resultaten STUDIE 2: Lange termijn effect interven.e Algemeen: Effect interven.e zwakt af na 6 mndn Interven.egroep beoordeelt 5/9 risico- items als sign onveiliger dan de controlegroep Interven.egroep beoordeelt 2/3 controle items als sign minder veilig dan de controlegroep à maar nog steeds aan de veilige kant

44 2. Resultaten STUDIE 2: Lange termijn effect interven.e Effect interven.e per geslacht Jongens: sign verlagend effect voor 4/9 risico- items Meisjes: sign verlagend effect voor 1/9 risico- items Effect interven.e per leerjaar 4e lj: sign verlagend effect voor 5/9 risico- items 6e lj: sign verlagend effect voor 1/9 risico- items Voor beide geslachten en graden: ook verlagend effect op 2/3 controle- items à maar scores blijven aan veilige kant

45 3. Conclusie Visuele presenta.e over online risico s verhoogt het risicobewustzijn! Korte termijn effect sterk Lange termijn effect (heel wat) minder uitgesproken

46 Contact