PAS NÉCESSAIRE. Los van de stroompaal. Voordeel is dat rustige plekjes beschikbaar zijn, omdat anderen graag aan de prik staan

Transcriptie

1 TECHNIEK ENERGIE Los van de stroompaal PAS NÉCESSAIRE Wie niet aan de stroompaal wil staan, maar wel een paar dagen op dezelfde plek gebruik wil maken van elektrische apparatuur, moet op zoek naar manieren om de accu op peil te houden. Kampeerauto zet de mogelijkheden op een rijtje: een zwaardere accu, zonnepanelen, een aggregaat, een brandstofcel en een windturbine. Een hoe zit het ook alweer met watturen en ampères? TEKST TON VISSER // FOTO S JESSICA BUYS, LEVERANCIERS E.A. Van de camperaars wil 54 procent twee tot vier dagen zelfvoorzienend zijn, zo bleek in 2015 uit onderzoek van het Duitse camperblad Promobil. Geen gedoe met stroomkabels en pas nécessaire kunnen zeggen op een Franse camping, die 4 euro voor een nachtje stroom vraagt. Voordeel is bovendien dat er rustige plekjes beschikbaar zijn, omdat andere kampeerders graag aan de prik staan. Of volledig vrij staan mogelijk is, hangt af van de hoeveelheid stroom in de boordaccu of de lading die de camperaar zelf kan genereren. Een volgeladen 12V-accu laat in ruststand 12,7 volt op de multimeter zien. Dat loopt terug Voordeel is dat rustige plekjes beschikbaar zijn, omdat anderen graag aan de prik staan als de accu niet wordt geladen en er gebruikers worden ingeschakeld. Om te berekenen wat dit voor de boordaccu betekent, wordt per verbruiker het opgenomen vermogen in watturen berekend. Stel dat de televisie met een paar gebruikers totaal een vermogen hebben van 30 watt. Vermenigvuldigd met zes uur, wordt de accu met 180 wattuur belast. Zonder extreme verbruikers als omvormers en een koelkast komt de camperaar snel aan een dagverbruik van zo n 480 wattuur. De accucapaciteit wordt echter in ampère-uur (Ah) aangegeven. Omgerekend: een gebruik van 480 wattuur gedeeld door 12 volt is 40 Ah voor een dag. In de winter ligt dit verbruik meestal 50 procent hoger. Een boordaccu van 100 Ah zou het met een dagverbruik 50 Ah twee dagen moeten uithouden, maar in de praktijk lukt dat niet. Na verbruik van de helft van de accucapaciteit daalt de spanning tot rond de 12 volt en moet er toch echt worden geladen. Voor een conventionele natte accu is een diepere ontlading schadelijk voor de accuplaten. Veel verder leegtrekken, tot zelfs 20 procent, kan alleen bij zogeheten deep cycle accu s. Dikkere portemonnee Zoals in Kampeerauto beschreven, bestaan er diverse soorten accu s die niet schrikken van een diepere ontlading. De AGM-accu levert betere prestaties dan een conventionele accu. Tussen de accuplaten wordt glasvezel doordrenkt met verdund zwavelzuur gebruikt. De maximale ontlading van dit type is 30 procent. AGM-accu s moeten met 14,7 volt worden geladen. Laders zonder AGM-laadstand houden op bij 14,2 volt en laden deze accu dus niet volledig. Veel campers zijn tegenwoordig met een gel-accu uitgerust. In plaats van in zuur worden de elektrolyten in een gel opgeslagen. Tot 30

2

3 procent ontlading is mogelijk. Nadeel is dat de gel-accu gevoeliger is voor lage temperaturen. Lithium-ion-accu s van de nieuwe generatie kunnen vrijwel helemaal ontladen worden en geven tot het einde een hoge spanning. Dit type accu is lager in gewicht en heeft een levensduur tot wel drieduizend cycli. Maar behalve een speciale lader is ook een dikkere portemonnee noodzakelijk. Prijzen liggen tegenwoordig tussen de en euro. Spaarzaam gebruiken Als er plaats genoeg is, kunnen accu s gekoppeld worden, om zo een dubbele capaciteit te bereiken. Twee accu s van 90 Ah parallel geschakeld hebben een capaciteit van 180 Ah. De accu s moeten wel identiek en even oud zijn. Lithium-ion-accu s zijn meestal niet koppelbaar. Let op dat de lader in staat moet zijn om de grotere capaciteit te laden. Meestal moet de laadstroom in ampère 10 procent zijn van de capaciteit in ampère-uur. In dit voorbeeld dus 18 ampère. Ook de dikte en lengte van de bekabeling is belangrijk. Wie niet aan de stroompaal staat, laat de koelkast uiteraard op gas werken en nooit op de boordaccu. Ook is het aan te raden om omvormers voor 230 volt zeer spaarzaam te gebruiken. Handig is een accumonitor. Deze kan met grote nauwkeurigheid berekenen wat de accustatus is en wat het aantal verbruikte ampèreuren is. Ook wordt de resterende tijd aangegeven voordat de accu leeg is. Parallel geschakelde accu's moeten identiek en even oud zijn.

4 Met een booster wordt de boordaccu ook bij een Euro-6-motor opgeladen. Boosters Natuurlijk is het mogelijk om vanaf de standplaats een ritje te maken om de boordaccu op te laden. Maar helaas lukt dit niet altijd, omdat de samenwerking tussen de dynamo en boordaccu niet altijd lekker loopt. Met normale dynamo s laden ze met gemak 20 tot 45 ampère. Maar bij de Euro-6-motoren Fiat Ducato is nu nog uitgezonderd heeft de startaccu de hoogste prioriteit. Als deze accu vol is, gaat de dynamo op een laag pitje laden. Goed voor het milieu maar pech voor de boordaccu. Daarvoor zijn er boosters op de markt, die ook geschikt zijn voor Euro-6-motoren en deze ingreep corrigeren. De lading van de boordaccu gaat gewoon door in stappen die de accu optimaal aankan. Zo leveren boosters gedurende een uur rijtijd gemiddeld 25 ampère. De meeste nieuwe campers met Euro-6-motoren worden door de camperfabrikant tegenwoordig inclusief booster geleverd. Los zijn ze leverbaar vanaf 150 euro. De samenwerking tussen de dynamo en de boordaccu loopt helaas niet altijd even lekker Zonnepanelen vangen gemiddeld vier volle zonuren per etmaal. Zonnepanelen Veel campers hebben een of meerdere zonnepanelen. Voor het rekenvoorbeeld geldt hetzelfde dagverbruik van 40 Ah, ofwel 40 maal 12 volt is 480 wattuur. De afmeting en het type zonnecel zijn bepalend voor het vermogen van het paneel, uitgedrukt in wattpiek (Wp). Dat is maximale vermogen dat het paneel kan leveren, onder de meest gunstige omstandigheden. In Nederland kan een paneel van maart tot november rekenen op gemiddeld vier volle zonuren per dag. Een paneel van 100 Wp zal onder optimale omstandigheden een dagverbruik van 480 wattuur wel aankunnen. In warme perioden onder bomen of een rietmat is de opbrengst natuurlijk lager. Niet voor niets hebben vrije camperaars in de winter bij de skipistes zonnepanelen die onder een optimale hoek kunnen worden geplaatst. Panelen die speciaal tegen de voorruit kunnen worden geplaatst, bieden een goede aanvulling bij lage zonnestand. Een pak sneeuw op het paneel is natuurlijk desastreus. Het is zaak het stroomverbruik in de gaten te houden. Zonnepanelen zijn er vanaf ongeveer 300 euro.

5 Aggregaten werken meestal op benzine, maar zijn ook leverbaar in lpg-uitvoering. Aggregaten Aggregaten worden niet altijd gewaardeerd vanwege het lawaai en de uitstoot. Ze draaien meestal op benzine, maar zijn ook leverbaar met lpg als brandstof. De draagbare versies zijn goed te hanteren en wegen tussen 13 en 15 kilogram. Deze lichtere exemplaren leveren continu draaiend doorgaans tot ongeveer watt. Of de haarföhn op de hoogste stand dit aankan? Anders maar een standje lager. Om een ontladen accu vol te krijgen, zijn een twee tot drie draaiuren nodig, via een lader op 230 volt. Aggregaten leveren een zuivere sinuscurve, zodat gevoelige apparatuur van een constante stroom wordt voorzien. Het geluidsniveau van draagbare aggregaten varieert van 53 tot 65 db, gemeten op zeven meter afstand, zo blijkt uit vergelijkingstesten. Directe buren zullen dus zeker komen kijken waar het geluid vandaan komt. Maar op stille plekken zijn draagbare exemplaren goed te gebruiken. Het verbruik is gemiddeld een tankvulling voor vier tot zes uur. Een vaatje benzine moet natuurlijk wel mee. Vaste en ingebouwde aggregaten zijn leverbaar voor lpg en diesel en worden meestal gebouwd in een geluiddempende kast. Maar ook deze stillere aggregaten kunnen in de nachtelijke uren overlast geven. De prijs is echter een veelvoud van de draagbare aggregaten, die leverbaar zijn vanaf 400 euro. Enkele leveranciers Een brandstofcel is stil en heeft nauwelijks uitstoot. Brandstofcellen Net als een zonnepaneel is een brandstofcel een mooie aanvulling voor de stroomproductie. Deze haalt de elektriciteit uit een vloeistof, via een chemisch proces. Een speciale vloeistof is essentieel en moet in kleine vaatjes worden meegenomen. In het geval van de meest verkochte Efoy wordt methanol gebruikt. Het restproduct is water, warmte en een beetje CO 2. De Efoy is leverbaar in drie uitvoeringen, van 40, 72 en 105 watt, met een opbrengst van respectievelijk 80, 140 en 210 ampère-uur per dag. De vloeistof wordt naar de cel gepompt, met een pompje dat nauwelijks hoorbaar is, zeker als de generator in een aparte kast is ingebouwd. Bij een ingestelde accuspanning slaat de generator automatisch aan en weer uit. Als het vaatje bijna leeg is, geeft het systeem een signaal. De afmetingen zijn beperkt en het gewicht zonder tankje is acht kilogram. Wel is een afvoer van warme lucht in bodem of wand noodzakelijk. Het methanolverbruik is relatief laag: een tankje van vijf liter, gemiddeld 32 euro, kan tot 460 Ah opleveren. Nadeel is dat methanol niet overal verkrijgbaar is en niet met pakketpost verstuurd mag worden. Alternatief is een brandstofcel die op vloeibaar gas werkt. Alleen de brandstofcel van het merk Enymotion lijkt nog een alternatief voor methanol met lpg. Een brandsofcel is er vanaf euro. Windturbines Tot slot een type generator dat je zelden bij een camper ziet: de windturbine. In de watersport worden deze molens naast zonnepanelen gebruikt. Kleinere windmolens worden steeds krachtiger en stiller. Ze leveren een nominaal vermogen van 400 tot 600 watt. Op een gemiddelde camperplaats zal deze zeven kilogram wegende generator niet snel worden ingezet. Met een diameter van 1,15 meter van de rotorbladen voor de uitvoering van 400 watt neemt hij nogal wat ruimte. Op een stille plek met een behoorlijk briesje aan een stevige mast kan de generator een extra bijdrage leveren. Maar ook niet geluidloos. Windturbines zijn er vanaf 800 euro. > Advies > Techniek > Stroomvoorziening Een windturbine neemt nogal wat ruimte in.