Intro (voor de Schriftlezing)

Transcriptie

1 Intro (voor de Schriftlezing) Voordat we beginnen met lezen eerst even iets over het slot van het vorige hoofdstuk. Daar lazen we dat God Samuël de opdracht gaf om een koning over hen aan te stellen. Toch eindigt hoofdstuk 8 op een merkwaardige manier: Samuël zei tegen de Israëlieten dat iedereen naar zijn eigen stad moest terugkeren. (8:22) Samuël lijkt hier niet bijster veel werk te maken van de opdracht van God om een koning te zoeken en aan te stellen. Dat kan je op twee manieren lezen. positief: God moest de koning eerst aanwijzen. Of negatief: hij wilde het eigenlijk niet Schriftlezing: 1 Samuël 9:1 10:16 Preek over 1 Samuël 9:1-10:16 Gemeente van Jezus Christus, gasten en luisteraars, Laatst mailde ik n.a.v. iets dat ik op mijn weblog had geschreven heen en weer met iemand die had gereageerd. Op een gegeven moment schreef hij/zij iets dat bij mij bleef hangen. Het ging over de vraag of en hoe je er zeker van kunt zijn dat al die dingen die God belooft ook voor jou persoonlijk bedoeld zijn. Zeg maar, de vraag naar de toe-eigening van het heil. Ik citeer: Ik ben er zeker van dat God bestaat maar, ik ben er ook zeker van dat ik er niet bij hoor. Dat brengt onrust. Hoe krijg ik de zekerheid dat God mij ook erbij wil hebben? Er zijn ook voorbeelden in de bijbel van mensen die dachten erbij te horen maar er uiteindelijk toch niet bij hoorden. Hoe kan ik nu zeker weten dat ik bij God hoor? Neem nu Saul. Is Saul eigenlijk geen voorbeeld van iemand uit het volk Israël die wel geroepen werd maar uiteindelijk toch verworpen. Wat is Gods verkiezing waard als Hij je later toch verwerpt? En als God beslist over verkiezing en verwerping, wie ben ik dan om ervan uit te gaan dat ik erbij hoor. Misschien ben ik wel een Saul.

2 Ik moet eerlijk bekennen dat ik eerst van plan was deze hoofstukken (over Saul) over te slaan en verder te gaan met de meer bekende hoofdstukken over David, Goliath, enzovoort. Maar toen ik dat van plan was realiseerde ik me dat dat nu juist de tragiek van Saul is. Wij lezen de geschiedenis van Saul vooral als de geschiedenis van zijn verwerping. Wij nemen hem nauwelijks nog serieus. Ik merk bij mezelf de sterke neiging om dit verhaal te lezen vanuit de afloop: Saul was niet de koning die David wel was. En ik ging in deze hoofdstukken op zoek naar tekenen die daarop wezen. Maar die heb ik niet gevonden. Zeker, Saul verkwanselde zijn verkiezing en verloor de gave van de Geest van God. Maar daarvan lezen we niet aan het begin. God nam Saul wel degelijk serieus. God zat niet al met zijn gedachten bij David, toen Hij Saul uitkoos. God kiest Saul niet uit met de bedoeling dat het van meet af aan zou mislukken. Als je dat denkt komt er iets wreeds in het verhaal van Sauls verkiezing. En in de manier waarop God nu nog steeds mensen voor de keus stelt. Het eerste waar ik met jullie bij stil wil staan is de manier waarop God hier een leider kiest. Hij doet dat heel zorgvuldig. [dia 1 titel] God kiest Saul We gaan naar de tekst. Er zit een bepaalde spanning in dit hoofdstuk. Bepaalde details en schijnbare onbenulligheden worden uitgebreid verteld terwijl andere, voor je gevoel veel belangrijke dingen (de meer geestelijke dingen?), worden achtergehouden. Waarom begint Samuël niet meteen met het aanstellen van een koning? En, wat zeggen Saul en Samuël tegen elkaar op dat dak (9:25)? Het is een bijbelgedeelte waar je een beetje onrustig van wordt. De grote spanning die in de lucht hangt na hoofdstuk 8 is natuurlijk de vraag: met wie komt God nu aan? Wie wordt die koning, waar het volk om vraagt? En dan komt God aan met een heel zorgvuldig uitgekozen persoon. God komt aan met iemand: [dia 1.1]

3 van goede komaf; [dia 1.2] die er goed uitziet en succes bij de vrouwen; 1 [dia 1.3] die vasthoudend is maar toch de juiste verhoudingen niet uit het oog verliest. Als hij erg lang op zoek is naar de ezels zegt hij: Kom, laten we maar teruggaan, anders maakt mijn vader zich nog ongeruster over ons dan over zijn ezelinnen. (9:5); [dia 1.4] die bescheiden is (9:21). God kiest zijn mensen met zorg uit. Sterke leiders die mogen werken aan Gods toekomst. Die dingen kan je gerust aan God overlaten. En als we dat doen dan is het aan ons om ons bezig te houden met de gewone dingen. Kijk eens naar de uitgebreide aandacht voor al die gewone dingen in de tekst. Je zou je haast afvragen of het wel verantwoord is om ons vandaag bezig te houden met zulke details? Zijn de belangen toen en nu niet veel te groot voor dit soort dingen? De belangen zijn ongekend groot maar het blijft toch een eenvoudige vertelling waarin de schrijver uitgebreid stilstaat bij een paar ezels, giebelende meisjes bij een waterput, een zilverstukje en een smakelijk stuk vlees. Die dingen zijn God niet te min. Laten we deze les leren: het is aan God wel besteed om te zorgen voor die toekomst waar Hij aan werkt. En dan mogen wij in de tussentijd achter een paar ezels aan. s Ochtends vroeg naar je werk. In de file staan. Zorgen voor de kinderen. Je best doen op school. Lekker eten. Oké? Laat God maar werken aan die toekomst en ga jij in de tussentijd maar achter de ezels aan. Hetzelfde geldt voor Samuël. Laten we hem het voordeel van de twijfel te geven. Als we lezen dat hij niet meteen aan het werk gaat om een koning over Israël aan te stellen dan lijkt het erop dat ook hij vertrouwt dat God wel zal komen met iemand. 1 Denk aan het geflirt van Saul met de vrouwen bij de waterput. Maar David dicht later ook (na de dood van Saul): O dochters van Israël, treur om Saul! Rijk bewerkt scharlaken gaf hij je te dragen, door hem werd je getooid met sieraden van goud. (2 Samuël 1:24) Saul was altijd, meer dan David, geliefd bij de vrouwen.

4 En áls God dan komt, met Saul, dán stapt Samuel in het verhaal en werkt verder met de mogelijkheden die God geeft. Leef jij ook maar zo. In de verwachting en in het vertrouwen dat God zorgt voor de toekomst die Hij beloofd heeft. Het mooie van Samuël is bovendien dat áls God mogelijkheden geeft met Saul aankomt hij die met beide handen aangrijpt en ermee aan het werk gaat. Houd je maar gerust bezig met het eten voor vanavond, dat mailtje voor je werk of dat bezoek aan je oude tante. Maar wees tegelijkertijd attent op de dingen die God aanreikt in je leven. Een relatie, werk, een taak in de kerk, een mogelijkheid om te vertellen en te getuigen van Hem; grijp die dan met beide handen aan en doe wat je hart je ingeeft. God bereidt Saul voor Het tweede punt: [dia 2 titel] God bereidt Saul voor op het koningschap. Ik wijs erop dat God zichzelf in dit Bijbelgedeelte laat kennen als een hele zorgzame God. Saul wordt niet direct gekozen en aangesteld maar God geeft hem tijd om aan het idee te wennen. Saul wordt geroepen met een duidelijke en belangrijke taak. Saul mag het werk dat de rechters hadden laten liggen afmaken. Saul mag onder Gods leiding de negatieve spiraal waarin het volk verzeild was geraakt t/m Eli, doorbreken. Vers 16: Hij zal mijn volk bevrijden uit de greep van de Filistijnen, want ik heb me hun lot aangetrokken en hun roep om hulp gehoord. We herkennen hier wat er steeds gebeurde in de tijd van de rechters: het volk vertrouwt niet op God, God levert ze uit aan vijanden, het volk roept om hulp en God geeft een rechter die het volk bevrijdt en dan volgt er een periode van rust. Saul mag die kar verder trekken. Maar dan ook echt verder. Een definitief einde maken aan de onrust. Werken aan een stabiele toekomst. Vanaf het moment dat Saul als de gezalfde van God door het leven gaat geeft God Saul drie tekenen, waarin hij hem voorbereidt op het leiderschap: [dia 2.1]

5 1. een teken van geruststelling: de ezelinnen zijn terecht. Maak je daar maar geen zorgen over Saul. Er is iets belangrijkers: het volk zoekt een leider. En God heeft er één in jou gezien. 2. [dia 2.2] Het teken van de broden. Broden bestemd voor de verering van God. Ze zien in Saul iets van een priester. Net als Samuël, die tegelijk profeet, priester en rechter was. 3. [dia 2.3] En het teken van de gave van de Geest. Het meest duidelijk denk ik, en het meest overtuigend. God maakt van Saul een ander mens. Het is een indrukwekkende serie gebeurtenissen waarin impliciet duidelijk wordt voor Saul maar ook voor ons wat God van Saul verwacht en wat God voor heeft met zijn volk: een leider die zowel koning is die ezels die wijzen daarop: een koninklijk vervoermiddel 2 - als priester (denk aan de broden) 3 als profeet, denk even aan de stoet profeten bij wie Saul zich aansluit. Dát heeft God in Saul allemaal gezien. Maar van God mag Saul er zelf eerst een tijdje aan wennen. En hij krijgt drie tekenen als bevestiging dat God inderdaad hem roept als profeet priester koning (als Messias eigenlijk), en niet onbelangrijk dat God óók zelf geeft, wat daarvoor nodig is: de ezels, het brood en de Geest. God test Saul [dia 3] Het derde punt: God test Saul. God geeft Saul wat nodig is voor zijn nieuwe rol maar Hij stelt hem ook op de proef. Hoofdstuk 10 vers 8 [dia 4]: Ga daarna door naar Gilgal en wacht daar zeven dagen op mij. Ik zal u achterna reizen om brandoffers en vredeoffers op te dragen. Daarna zal ik u laten weten wat u verder doen moet. Uit hoofdstuk 13 weten we, dat Saul deze test niet heeft doorstaan. Ik kom daar in een latere preek nog op terug. 2 Juich, Sion, Jeruzalem, schreeuw het uit van vreugde! Je koning is in aantocht, bekleed met gerechtigheid en zege. Nederig komt hij aanrijden op een ezel, op een hengstveulen, het jong van een ezelin (Zacharia 9:9). Jezus zag een ezel staan en ging erop zitten, zoals geschreven staat: Vrees niet, Sion, je koning is in aantocht, en hij zit op een ezelsveulen. (Johannes 12:14-15) 3 Ook David at als gezalfde gewijde broden bij Abimelech (1 Samuël 21:2-7).

6 Maar ik wijs er hier dus vast op dát God Saul test: weet deze profeet, priester koning zijn plaats tegenover God? Durft deze Messias terwijl hij oog in oog met de vijand staat 7 dagen te wachten tot Samuël komt om hem namens God te vertellen wat hij verder moet doen? Waarom doet God dat? Waarom test God mensen? En wordt je daar niet enorm onzeker van? Wist God niet dat Saul voor deze test zou zakken? Maar let op: de les die God ons leert door de geschiedenis van Saul is niet dat je nooit zeker weet of je er wel bij mag horen. Of je zult slagen voor de test. Nogmaals, daarvoor staat dit hoofdstuk niet in de Bijbel. Niet om jou onzeker te maken. Het klopt dat de geschiedenis van Saul wordt steeds minder het verhaal van Gods verkiezing en steeds meer het verhaal van Gods verwerping. Maar dat gaat niet buiten de verantwoordelijkheid van Saul zelf om. God riep hem in alle ernst. God zag in hem een Messias. God liet hem bovendien zien dat hij alles wat hij daarvoor nodig had, van God zou krijgen. De les die God ons hier vanochtend leert is deze: áls God roept (en dat doet Hij!), dan roept Hij in alle ernst. En dan geeft Híj wat nodig is. [dia 5 leeg scherm] Het stuk eindigt met iets dat je weer net als in hoofdstuk 8 op twee manieren kunt lezen. Saul vertelde aan zijn oom niets over het koningschap. Je kunt zeggen: dat is goed. Zijn daden zullen moeten bewijzen dat hij inderdaad de koning is die God in hem zag. En je kunt zeggen: het is slecht. Hij vertrouwt nú al niet op God. God zou hem alles geven voor zijn nieuwe taak. Dat mag leiden tot een zekere vrijmoedigheid. Maar, God geeft hem het voordeel van de twijfel. God roept. En als Hij roept dan meent Hij dat. Hoe krijg je de zekerheid dat je bij God hoort en dat God ook jou alles zal geven dat nodig is om te leven en sterven in vertrouwen op Hem? Over die test: dat was niets meer of minder dan een oefening in het vertrouwen dat God zal geven wat nodig is. Zo test God iedereen.

7 Iedereen natuurlijk anders. Niet iedereen wordt beproefd om koning van Israël te zijn. Hoe voorkom je dat jouw geschiedenis net als die van Saul begint als het verhaal van Gods roeping (je doop) en later steeds meer het verhaal van Gods verwerping en jouw verharding wordt? Let, tot slot, hierop: Saul was de Messias niet. Toch vroeg God het hem wel te zijn. Alles wat nodig was zou hij krijgen. Dé overeenkomst tussen jou, mij en Saul is dit: ook ik ben de Messias niet. En jij niet. Daarin stellen wij teleur. Toch vraagt God van ons allemaal om profeet, priester, koning te zijn. HC zondag 12: [dia 6] God roept iedereen om deel te hebben aan de zalving van Jezus om: 1. als profeet zijn naam te belijden 2. als priester mijzelf als een levend dankoffer aan Hem te offeren 3. en als koning in dit leven met een vrij en goed geweten tegen de zonde en de duivel te strijden en na dit leven in eeuwigheid met Hem over alle schepselen te regeren. Jij en ik, wij kunnen Saul de hand geven. Wij zijn, net als Saul de Messias niet. Maar wij worden wel geroepen de Messias te volgen. Dat had Saul ook kunnen doen na hoofdstuk 13: toegeven: ik ben de Messias niet. Kom op Samuël, laten we op zoek gaan naar een ander. Maar Saul ging meer en meer de weg van de verharding. Wat doe jij, als je merkt dat jij de Messias niet bent? Dat je teleurstelt en tekortschiet? En dat is precies de keuze waar jij en ik vanochtend voor staan. Zoek je het dan bij jouw Messias? Zeg je: Jezus, het is goed dat U gekomen bent, want ik ben de Messias niet. [ ] Je staat voor de keuze: óf onderkoning zijn, in vertrouwen op Jezus, dat Hij het zal maken, met perspectief op de toekomst die God belooft. Of verharding je in de teleurstelling. Proberen zelf die toekomst waar te maken. Of opgeven: dan is wat God belooft blijkbaar voor mij niet weggelegd

8 Jezus zegt het zo: kom naar mij, iedereen die vermoeid is en onder lasten gebukt gaat, dan zal ik je rust geven. 4 Of wilde je de last zelf dragen? God gaf Saul, toen het nog kon, het voordeel van de twijfel. Saul, wat ga je doen? [dia 7 leeg scherm] God geeft iedereen vandaag het voordeel van de twijfel. Wat kies jij? [amen] 4 Matteüs 11:28.