Haptonomie en moeilijk hanteerbaar / begrepen gedrag

Transcriptie

1 25/01/18 Haptonomie en moeilijk hanteerbaar / begrepen gedrag 1 Contact en verbondenheid Valerie Desmet Inhoud workshop Ervaringsoefeningen Korte duiding en tips Inoefenen van situaties 1

2 kennismaking Ervaringsoefeningen Goeiedag zeggen Blind aangeraakt worden Naar elkaar toe stappen haptonomie De betekenis van het aanraken Het belang van gevoelens 5 haptonomie Het woord haptonomie is afgeleid van de Griekse woorden hapsis : tast, gevoel nomos : wet, regel de gevoelsmatige wisselwerking tussen mensen. 6 2

3 haptonomie taktvol handelen tijdens contact. Takt komt van het Latijnse tactus en betekent tastgevoel. We spreken van haptonomisch contact. 7 haptonomie Frans Veldman is de grondlegger Affectieveverbondenheid tussen mensen Biedt veel kracht Samen meer kunnen Zichzelf en de ander in zijn waarde laten In contact openbloeien 8 haptonomie 9 3

4 Tastzintuig als informatiegever o tastzintuig bevindt zich in de huid, het grootste menselijk orgaan, op de grens van binnen en buiten. o Prikkels, die via de tast (en ook via de andere zintuigen) ons lichaam binnenkomen, worden opgeslagen in ons geheugen. 10 Tastzintuig als informatiegever Deze prikkels vormen o.a. de basis voor onze ontwikkeling (motorisch, verstandelijk en emotioneel).. Daarom is het ook van vitaal belang,om goed aangeraakt worden. basisgevoel van veiligheid De aanraking vormt dus een stimulans voor de ontwikkeling van het gevoelsleven. 11 Tastzintuig als informatiegever Ted Troost citeert het in zijn boek (Het lichaam liegt nooit) als volgt: de aanraking is eten en drinken voor de ziel. Ook op latere leeftijd ligt tussen voelen en gevoel/emotie een directe verbinding. 12 4

5 Verschillende kanalen Voelen en gevoel via de aanraking. Voelen en gevoel via de voorwerpen. Voelen en gevoel via de ruimte. 13 Haptonomie in praktijk Haptonomisch contact is een ontmoeting op basis van wederkerige gelijkwaardigheid. Het woord wederkerig geeft aan, dat jij in het contact naar de ander bent en de ander dat naar jou is toegewend Dit heeft tot gevolg, dat jij de ander aandacht geeft, terwijl je het tegelijkertijd van de ander krijgt. 14 Haptonomie in praktijk prudentie : naderen met behoud van afstand. Hier spreekt respect voor de ander, waarbij die ander zich aanvaard en beschermd voelt in zijn kwetsbaarheid. Dit sluit dwang en angst uit. 15 5

6 Haptonomie in praktijk transparantie (werken zonder façade): jezelf helder, doorzichtig opstellen laten zien wie of wat je bent, hoe je je voelt, zodat de ander weet, wat die aan je heeft. Tegelijkertijd geeft dat die ander de ruimte om ook transparant te zijn, hij hoeft zichzelf of zijn gevoelens niet te verbergen, maar weet, dat die veilig geuit kunnen worden. De persoon drukt uit wat de bewoner bij hem oproept, spontaan, deelt mee wat voor de bewoner van belang is, wat hem kan helpen. 16 Haptonomie in praktijk presentie : er op het juiste moment 100% voor die ander zijn. Gericht op de ander. De bewoner voelt zich als een volwaardig mens benaderd en zal ook zo reageren. 17 Haptonomie in praktijk Hou je hoofd zoveel mogelijk op dezelfde hoogte als het hoofd van de bewoner. Maak oogcontact. Maak handcontact. Geef met je lichaamshouding non-verbale informatie over het eigen handelen. Vermijd snelle bewegingen. Gebruik de spraak enkel als rustgevend middel niet als informatiekanaal. 18 6

7 Haptonomie in praktijk Het eerste contact kan in de vorm van strelingen ontstaan. Passieve mobilisatie, van vb de handen De passieve mens krijgt informatie over zichzelf. De bewustwording van het eigen lichaam wekt de interesse naar buiten toe op. Deze gerichtheid naar buiten toe uit zich dan in kleine bewegingen,vb de handen die worden geopend. 19 Haptonomie in praktijk snelheid en de rust waarmee de handelingen worden uitgevoerd. Een tweepolig contact, door beide handen te gebruiken kan het contact voller en warmer laten aanvoelen. Voldoende, langzame aanrakingen met voldoende druk (niet kietelend) geven de mens een veilig gevoel. 20 conclusie Ervaringen die we opdoen via de tastzin hebben grote invloed op ons gedrag Voorbeelden Volle warme lift Aangeraakt worden door onbekende 7

8 Moeilijk hanteerbaar/begrepen gedrag Weg duwen Roepen Slaan Opspannen. Grensoverschrijdend gedrag Vrijheidsberoving Dwang Machtsuitoefening Ongewenste intimiteit Vrijheidsberoving - haptonomie Onnodig vastnemen Open hand versus gesloten hand Tip; grijp niet onnodig vast 8

9 Dwang-haptonomie Trekken Duwen Beweging overnemen Tip; stop beweging wanneer de cliënt niet mee beweegt. Onderzoek de reden Manipulatie-haptonomie Duwen Aanraken Tip;probeer altijd zelf de beweging te maken die je van de cliënt wil Macht-haptonomie Nek Kin Boven de elleboog Tip;vermijd deze plaatsen 9

10 Ongewenste intimiteit-haptonomie Buik Aangezicht Binnenkant bovenbeen Schaamstreek Tip; wees zeer repectvol, rustig en voorzichtig en stop meteen bij een reactie Voorkomen van dit gedrag Aandacht voor voelbare grenzen Tast af Stop als je spanning voelt Tast af hoe snel Pas tempo aan Kondig jezelf aan Voorkomen van dit gedrag Wees je bewust van het effect van je aanraking Gesloten aanraking-open aanraking Machtplekken voorkomen Kwetsbare plekken 10

11 Voorkomen van dit gedrag Wees je bewust van je beweging Een cliënt verplaatsen en meebewegen Oefenen Per 3; Cliënt /therapeut/observator Probeer volgende situaties uit op vershcillende manieren Rechtstaan vanuit zit Jas aandoen of uitdoen Verplaatsen in/uit/met rolstoel Haar kammen Schoenen enkousen aan en uit doen Nabespreking Afronden Nabespreking wat heeft je het meest getroffen? Wat neem je voor jezelf mee? Hoe ga je daar concreet mee aan de slag? 11

12 Evaluatie workshop bron mie%20agressie%20voorkomen.pdf Handboek haptonomisch verplaatsen hoe respectvolle zorg de zelfredzaamheid van ciënten kan bevorderen Inga Mol met-moeilijk-en-veeleisend-gedrag 12

13 len/agressiewijzer ult/files/files/def%20wire-ohulpmiddelen%20lr.pdf t%20haptonomie%20agressie%20voorkomen.p df literatuur Boot, B. (2004) - Haptonomie, een kwestie van gevoel. Amsterdam Boot, B. (2007) - De innerlijke meetlat. Amsterdam Gerritse, T.A.C.M. (2000) - Over kleine dingen, een inleiding in de haptonomie. Maarssen Plooij, E. (2005) - Haptotherapie, praktijk en theorie. Amsterdam Plooij, E. (red.) (2007) - Gevoel voor Leven. Haptotherapeuten over hun werk. Blaricum Veldman, F. (1988) - Haptonomie, wetenschap van de affectiviteit. Utrecht Veldman, F. (2007) - Levenslust en Levenskunst. Zin, inhoud en betekenisverlening aan het persoonlijke leven binnen de menselijke samenleving. Blaricum Veldman, F.R. (2004) - In contact zijn. Authentieke haptonomie, een andere kijk op hulpverlenen. Assen 38 Bronnen 13

14 GJwwzI8&NR=1&feature=endscreen 14