Zelfevaluatie-instrument voor de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening bij grootschalige incidenten en rampen SIGMA

Transcriptie

1 Zelfevaluatie-instrument voor de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening bij grootschalige incidenten en rampen SIGMA (versie 5.0/januari 2007) Datum uitvoer zelfevaluatie

2 Inhoudsopgave Gebruiksaanwijzing zelfevaluatie-instrument 3 Achtergrond zelfevaluatie-instrument 3 Uitgangspunten zelfevaluatie-instrument 3 Toepassing van het zelfevaluatie-instrument 4 De eerste zelfevaluatie 4 Opvolgende zelfevaluaties (monitoring) 4 Nabespreking met onafhankelijke deskundigen 4 Praktische informatie voor het gebruik van het zelfevaluatie-instrument 4 Opbouw zelfevaluatie-instrument 4 Het invullen van het zelfevaluatie-instrument 5 Zelfevaluatie-instrument SIGMA 6 Procedures 6 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 8 Personeel en middelen 9 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 10 Opleiden, trainen en oefenen 11 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 15 Samenwerking 16 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 17 Woordenlijst 18 Pagina 2

3 Gebruiksaanwijzing zelfevaluatie-instrument Achtergrond zelfevaluatie-instrument Voor u ligt een zelfevaluatie-instrument waarmee u kunt toetsen hoe goed uw onderdeel is voorbereid op spoedeisende medische zorgverlening bij een grootschalig incident of een ramp. Dit instrument is ontwikkeld door het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) in opdracht van het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Er is in Nederland nog weinig vastgesteld over de voorwaarden waaraan moet worden voldaan voor een goede preparatie op een ramp, maar het staat wel vast dat de reguliere zorg de basis is van waaruit opgeschaald wordt. Bij de ontwikkeling van het zelfevaluatie-instrument werd gebruik gemaakt van de inbreng van diverse nationale experts en koepelorganisaties, waarbij ondermeer bepaald werd waaraan een goede preparatie zou moeten voldoen. De inhoud van het zelfevaluatie-instrument sluit daardoor niet persé aan op de actuele situatie, maar weerspiegelt op een aantal punten de gewenste toekomstige situatie. Aan het einde van het zelfevaluatie-instrument is een verklarende woordenlijst opgenomen. Uitgangspunten zelfevaluatie-instrument Dit instrument is uitsluitend bedoeld om de voorbereidingen van de SIGMA s op een mogelijke ramp te evalueren. Andere activiteiten die onder de verantwoordelijkheid vallen van het Nederlandse Rode Kruis (behandelcentrum, verwanteninformatie) zijn niet opgenomen in het zelfevaluatie-instrument Het zelfevaluatie-instrument is bedoeld voor een interne evaluatie van de voorbereidingen op spoedeisende medische zorgverlening bij externe rampen. Het instrument bevat onderwerpen die op orde zouden moeten zijn voor een goede preparatie. Met het voldoen aan alle aspecten toont u aan dat in de preparatiefase al het mogelijke gedaan is om daadwerkelijke zorgverlening tijdens een ramp zo goed mogelijk te laten verlopen. Vooralsnog zijn aan de praktische uitvoering van de aspecten die in het zelfevaluatie-instrument opgenomen zijn geen normen gekoppeld. Het zelfevaluatie-instrument is primair gericht op de voorbereiding op rampen waarbij er plotseling sprake is van een groot aantal gewonden, zoals bij een groot verkeersongeval of een explosie (al dan niet met gevaarlijke stoffen). Het is mogelijk dat bepaalde onderdelen van de voorbereiding op rampen (deels) onder de verantwoordelijkheid vallen van een externe partij, bijvoorbeeld het GHOR-bureau. Desalniettemin is elke organisatie zelf verantwoordelijk voor een goede voorbereiding. 3

4 Toepassing van het zelfevaluatie-instrument De eerste zelfevaluatie Voor een complete zelfevaluatie wordt aanbevolen dat het zelfevaluatie-instrument gelijktijdig, maar afzonderlijk, door meerdere personen van verschillend hiërarchisch niveau binnen het Nederlandse Rode Kruis wordt ingevuld. Vervolgens kunnen de bevindingen plenair nabesproken worden. Daarbij kan gedacht worden aan: Coördinator Noodhulp Nationaal Regio Coördinator Hoofd Geneeskundige/Medische Eenheid SIGMA-teamleiders Opvolgende zelfevaluaties (monitoring) Naast een eenmalige zelfevaluatie, kan het instrument meermaals toegepast worden om de kwaliteit van de preparatie te volgen in de tijd, bijvoorbeeld kort na iedere update van de procedures of na voltooiing van een oefenplan. Bij een vervolgevaluatie is het van belang om na te gaan (a) of er vorderingen geboekt zijn bij aspecten waaraan voorheen nog niet (geheel) voldaan werd en (b) of nog voldaan wordt aan de aspecten waaraan in een eerdere meting voldaan werd. Nabespreking met onafhankelijk deskundigen Voor het verbeteren van de preparatie wordt aanbevolen het resultaat van de zelfevaluatie voor advies met een externe partij te bespreken. Bij deze externe partij kan gedacht worden aan een onafhankelijke inhoudsdeskundige, bijvoorbeeld een andere zorginstelling. Daarnaast kan gedacht worden aan het GHOR-bureau of het traumacentrum. Praktische informatie voor het gebruik van het zelfevaluatie-instrument Opbouw zelfevaluatie-instrument Het zelfevaluatie-instrument bestaat uit vier domeinen met daarbinnen subdomeinen, namelijk: Procedures (opschalen; instandhouden opgeschaalde situatie; afschalen; evaluatie; interne verbetercyclus); Personeel en Middelen; Opleiden, Trainen en Oefenen (opleiden en trainen; oefenen; deskundigheidstoetsing); Samenwerking (1. binnen het Nederlandse Rode Kruis t.a.v. SIGMA; 2. met functionarissen van het GHOR-bureau; 3. met de GHOR-ketenpartners). De domeinen omvatten een aantal genummerde stellingen (1.1, 1.2 etc.). De nummering begint bij elk domein opnieuw bij 1. Bij sommige stellingen is een onderverdeling gemaakt (1.1.1, etc.), waarbij geldt dat voldaan wordt aan de hoofdstelling als tenminste aan de bijbehorende deelstellingen wordt voldaan. 4

5 Het invullen van het zelfevaluatie-instrument U kunt de stellingen beantwoorden door de betreffende kolom aan te kruisen (Ja, Plan, of Nee). Er is tevens een vierde kolom voor toelichting op uw antwoord. Uitgangspunt daarbij is dat deze informatie voor uzelf helder is, zodat u in principe op een later tijdstip zou kunnen nagaan of er binnen uw instelling op dit punt veranderingen hebben plaatsgevonden. Aldus zijn er vier antwoordkolommen: De instelling voldoet volledig aan deze stelling. De instelling voldoet geheel niet aan deze stelling Er is concrete planvorming, waardoor in de nabije toekomst wel voldaan wordt aan deze stelling. Toelichting op het antwoord, bijvoorbeeld bij Nee waarom niet en bij Plan binnen welk tijdsbestek het plan gerealiseerd zal zijn Naast deze stellingen, wordt u een enkele keer verzocht een open vraag te beantwoorden, waarbij u uw antwoord op de stippenlijntjes in de laatste kolom kunt noteren. Bijvoorbeeld hoe vaak er een rampenoefeningen gehouden wordt:. keer per.maanden/jaar. Door deze informatie te noteren kunt u bijhouden hoe vaak een bepaalde activiteit heeft plaatsgevonden en of hierin regelmaat zit. Tot slot is er aan het einde van ieder domein ruimte gereserveerd voor notities, zoals hieronder weergegeven. In de notieblok kunt u uw conclusies op grond van uw antwoorden in dat domein noteren. Hieraan gekoppeld kunt u actiepunten noteren, inclusief een realisatietermijn waarbinnen u dat actiepunt gerealiseerd wilt hebben en wie daarvoor verantwoordelijk is. In een volgende zelfevaluatie kan geëvalueerd worden in hoeverre de actiepunten behaald zijn en kunnen eventuele vervolgacties genoteerd worden. Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

6 Domein: Procedures Er zijn schriftelijk vastgelegde procedures voor de preparatie op en uitvoering van SIGMA-taken ten behoeve van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Deze procedures betreffen tenminste: Opschalen 1 Het opschalen van de SIGMA-teams bij een ramp is schriftelijk in procedures vastgelegd. Dit betreft tenminste: (1.1 t /m 1.4) 1.1 De alarmering van de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs en -leden is schriftelijk in procedures vastgelegd. Deze procedures omvatten tenminste: een beschrijving van de wijze van alarmering; de back-up methode van alarmering in situaties waarin alarmering volgens de reguliere methode niet mogelijk is; de actualiteit van de telefoonnummer(s) van de SIGMA-teamleden wordt gewaarborgd middels een periodieke update; Is er voor het updaten van de telefoonnummer(s) een vaststaande frequentie vastgesteld? een richtlijn omtrent welke informatie bij alarmering aan de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs en -leden verstrekt moet worden; indien er gebruik wordt gemaakt van een computergestuurd oproepsysteem, op welke wijze de opgeroepen SIGMA-teamleden de ontvangst van de alarmeringsboodschap moet bevestigen; de alarmeringsmethode wordt periodiek getest (materiaal-, en bereikbaarheidstest exclusief daadwerkelijke opkomst) Is er voor het testen van de alarmeringsmethode een vaststaande frequentie vastgesteld? - Zo ja,..x per. maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is). - Hoe vaak vond er het afgelopen jaar een update van de telefoonnummers plaats?.. keer 1.2 In procedure is de wijze van gebruik van de Nationale Gewondenkaart door SIGMA-teamleden vastgelegd. 1.3 Er zijn richtlijnen opgesteld voor de opvang van SIGMA-teamleden die tijdens en/of na afloop van een ramp psychologische (na)zorg nodig hebben. 1.4 In een richtlijn is vastgelegd op welke wijze SIGMA-teamleden ten tijde van een ramp met de pers moeten omgaan en welke informatie wel en niet verstrekt mag worden. - Zo ja,...x per... maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is). - Hoe vaak werd de alarmeringsmethode het afgelopen jaar getest? keer. 6

7 Instandhouden opgeschaalde situatie 2 Het instandhouden van de SIGMA-activiteiten bij een ramp is schriftelijk in procedures vastgelegd. Dit betreft tenminste: (2.1 t /m 2.4) 2.1 Een procedure waarin is vastgelegd, onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze de inzet van het vooraf vastgestelde aantal te formeren SIGMA-teams gedurende de vereiste termijn wordt gewaarborgd. 2.2 Een procedure waarin is vastgelegd, onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze aflossing van SIGMA-teams bij langdurige opschaling plaatsvindt. 2.3 Een procedure waarin is vastgelegd, onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze het aanvullen van medisch/ verpleegkundig materiaal ten behoeve van SIGMA-activiteiten gedurende een ramp plaatsvindt. 2.4 In een richtlijn is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze ten tijde van een ramp nieuwe relevante rampinformatie wordt verspreid binnen de verschillende onderdelen en niveaus van het Nederlandse Rode Kruis. Afschalen 3 Het afschalen van de SIGMA-inzet na een ramp is in procedures vastgelegd. Dit betreft tenminste: (3.1 en 3.2) 3.1 In een procedure is vastgelegd alle acties die genomen moeten worden nadat het signaal tot afschalen wordt gegeven. 3.2 In een procedure is vastgelegd op welke wijze SIGMA-teamleden die niet aan de inzet hebben deelgenomen maar wel gealarmeerd zijn, op de hoogte worden gesteld van het beëindigen van de opschalingssituatie. Evaluatie 4 Er is een richtlijn opgesteld voor de evaluatie van de SIGMA-inzet na afloop van een daadwerkelijk ramp. Dit betreft tenminste: (4.1 en 4.2) 4.1 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze met de betrokken SIGMA-teamleden na afloop van een ramp wordt geëvalueerd waarbij de persoonlijke beleving centraal staat. 4.2 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze de interne processen en procedures na afloop van een daadwerkelijke ramp worden geëvalueerd. Interne verbetercyclus 5 De schriftelijk vastgelegde procedures voor de preparatie op en uitvoering van SIGMA-taken, zijn ingebed in een interne verbetercyclus. Dit betreft tenminste: (5.1 t /m 5.5) 5.1 Het operationaliseren en implementeren van de richtlijnen van de Leidraad Geneeskundige Combinatie geschiedt in overleg tussen het Nederlandse Rode Kruis en het GHOR-bureau. 5.2 De actualiteit van de SIGMA-procedures wordt gewaarborgd middels een periodieke update. Wanneer omstandigheden hiertoe aanleiding geven, worden deze procedures tussentijds geactualiseerd. - Wanneer werden de SIGMA-procedures voor het laatst geüpdate?. (jaartal). 7

8 5.3 De SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden worden op de hoogte gesteld van de wijzigingen die bij een update in deze procedures zijn aangebracht. 5.4 De SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden beschikken over een papieren versie van de actuele procedures. 5.5 Geüpdate procedures worden voor implementatie zowel door het Nederlandse Rode Kruis als het GHORbureau geaccordeerd. Procedures: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

9 Domein: Personeel en Middelen De inzet van personeel en middelen voor de uitvoering van SIGMA-taken ten behoeve van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp wordt gewaarborgd. Personeel 1 Er wordt een personeelsbeleid gevoerd ten aanzien van de bijzondere aspecten van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Dit betreft tenminste: (1.1 t /m 1.3) 1.1 Schriftelijk is vastgelegd door wie onderstaande functies worden ingevuld SIGMA-teamleiders; SIGMA-chauffeurs; SIGMA-leden; zorgdragen voor het opleidings- en trainingsplan en het (laten) voorbereiden, begeleiden en evalueren van opleidingen en trainingen in het kader van SIGMA-inzet bij een ramp; zorgdragen voor het oefenplan en het (laten) voorbereiden, begeleiden en evalueren van oefeningen in het kader van SIGMA-inzet bij een ramp; beheerder van de SIGMA-procedures, die verantwoordelijk is voor het opstellen, het beheer, en daarmee ook de actualisering en de implementatie van de procedures met betrekking tot SIGMA-inzet als onderdeel van de geneeskundige combinatie; beheerder materiaal, die verantwoordelijk is voor het laten onderhouden, vervangen en aanvullen van materiaal wat gebruikt wordt tijdens trainingen en oefeningen, maar tevens het materiaal wat gebruikt zal worden tijdens een daadwerkelijke SIGMA-inzet; een contactpersoon vanuit het Nederlandse Rode Kruis, voor afstemming met het GHOR-bureau over zaken ten aanzien van procedures, SIGMA materiaal, opleiden, trainen en oefenen; een contactpersoon vanuit het Nederlandse Rode Kruis voor het contact met de pers tijdens een ramp ten aanzien van SIGMA-inzet. 1.2 Bovengenoemde functies zijn schriftelijk vastgelegd, alsmede de taken, bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. 1.3 Er wordt een registratie bijgehouden van het actuele aantal SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden. 2 De vooraf vastgestelde beschikbaarheid van SIGMA-teams wordt gewaarborgd. Dit houdt in dat: (2.1) 2.1 Gewaarborgd wordt dat het benodigde aantal SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden, binnen de vooraf vastgestelde tijd inzetbaar is. 9

10 Middelen 3 Gewaarborgd wordt dat communicatiemiddelen die bij een ramp voor interne en externe communicatie nodig zijn bedrijfszeker en per direct inzetbaar zijn. Dit betreft tenminste: (3.1 en 3.2) 3.1 Er is voor de SIGMA-teams een communicatiemiddel beschikbaar voor zowel de interne communicatie (b.v. met andere SIGMA-teams) als de externe communicatie (met andere GHOR-ketenpartners) ten tijde van een ramp. 3.2 Er is een fall-backsysteem beschikbaar voor communicatie bij uitval van deze communicatievoorziening. 4 Gewaarborgd wordt dat middelen die noodzakelijk zijn voor de SIGMA-inzet bij een ramp en de voorbereiding hierop per direct inzetbaar zijn. Dit betreft tenminste: (4.1 t /m 4.4) 4.1 Er wordt gewaarborgd dat de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden uniforme kleding dragen waarmee zij duidelijk herkenbaar zijn en te onderscheiden van de andere hulpverleners op het rampterrein. 4.2 Er wordt gewaarborgd dat SIGMA-materiaal beschikbaar is voor oefeningen en trainingen. 4.3 Er wordt gewaarborgd dat SIGMA-materiaal per direct inzetbaar is voor een daadwerkelijke inzet. 4.4 Er wordt gewaarborgd dat voldoende Nationale gewondenkaarten beschikbaar zijn. 5 In de begroting is de financiering opgenomen van de preparatie van SIGMA-teams op een ramp. Dit betreft tenminste: (5.1 t /m 5.3) 5.1 De financiering van opleiding en training van SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden. 5.2 De financiering van oefeningen van SIGMA-teams ten behoeve van inzet bij een ramp. 5.3 De financiering van materialen die nodig zijn in de voorbereiding op en daadwerkelijke SIGMA-inzet bij een ramp. Personeel en Middelen: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

11 Domein: Opleiden, Trainen en Oefenen De inzet van geschoolde, getrainde en geoefende SIGMA-teams voor de uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp wordt gewaarborgd. Opleiden en Trainen 1 Er wordt een opleidingsbeleid (inclusief trainen) gevoerd ten aanzien van SIGMA-inzet bij een ramp. Dit beleid betreft tenminste: (1.1 en 1.2) 1.1 De SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden hebben de vereiste scholingen en trainingen met goed gevolg afgerond zodat zij voorbereid zijn op hun specifieke rol bij een ramp. Dit houdt in dat: SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden de opleiding Hulpverlening bij Ongevallen en Calamiteiten (HOC) gevolgd hebben; SIGMA-teamleiders de training teamleider SIGMA gevolgd hebben; SIGMA-chauffeurs een speciale rijvaardigheid training gevolgd hebben; SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden kennis hebben van de organisatie en coördinatie op de rampplek, bijvoorbeeld door het volgen van de 'Basismodule GHOR' of equivalent daarvan; SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden bekend zijn met de inzetprocedures en werkinstructies van de (de eigen bijdrage aan de) Geneeskundige Combinatie; SIGMA-leden zijn bekend met en getraind in het gebruik van het geneeskundig materiaal van de Geneeskundige Combinatie (haakarmbak); SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden kennis hebben van het landelijk protocol Decontaminatie; operationele uitvoering van kleinschalige chemische besmetting ; 1.2 De SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden houden hun kennis en vaardigheden bij met betrekking tot het optreden bij rampen door het volgen van nascholing, bijvoorbeeld de herhalingslessen van de HOCopleiding. 2 Het opleidingsbeleid ten behoeve van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp is ingebed in een verbetercyclus. Dit houdt tenminste in dat: (2.1 t /m 2.4) 2.1 De SIGMA-teams beschikken over een opleidingsjaarplan. 2.2 Doorlopende verbetering wordt gewaarborgd van het opleidingsbeleid en -niveau van SIGMA-teamleiders, - chauffeurs, en -leden, middels planvorming, structurele evaluaties en bijstellingen. 2.3 Periodiek de behoefte aan opleidingsactiviteiten met betrekking tot inzet bij een ramp geïnventariseerd wordt onder de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden. 2.4 Jaarlijks per SIGMA-teamleider, -chauffeur, en lid een registratie wordt bijgehouden van het aantal bijgewoonde nascholingsbijeenkomsten. 11

12 Oefenen 3 Er wordt een oefenbeleid gevoerd, ten aanzien van SIGMA-inzet bij een ramp. Dit beleid waarborgt tenminste dat: (3.1 en 3.2) 3.1 De SIGMA-teamleden zijn geoefend voor hun specifieke rol bij een ramp. Dit betreft tenminste: Er worden voor de SIGMA-teams opkomstoefeningen georganiseerd. Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? Er voor de SIGMA-teams interne (logistieke) oefeningen worden georganiseerd, met betrekking tot materiaalkennis haakarmbak, teambuilding enz. Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? De SIGMA-teams nemen als onderdeel van de geneeskundige combinatie deel aan monodisciplinaire rampenoefeningen met de andere onderdelen van de geneeskundige combinatie (MMT en AMBUteam). Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? Hoeveel van dergelijke oefeningen worden er op jaarbasis georganiseerd? In totaal... opkomstoefeningen per jaar. - Hoeveel van dergelijke oefeningen worden er op jaarbasis georganiseerd? In totaal... interne (logistieke) oefeningen per jaar. - Dit betekent dat er op jaarbasis per SIGMA-teamlid.... interne (logistieke) oefeningen beschikbaar zijn. - Hoeveel van dergelijke oefeningen worden er georganiseerd? In totaal... monodisciplinaire rampenoefeningen per jaar. - Dit betekent dat er per SIGMA-teamlid.... monodisciplinaire rampenoefeningen beschikbaar zijn per jaar. 12

13 3.1.4 De SIGMA-teams nemen als onderdeel van de geneeskundige combinatie deel aan multidisciplinaire rampenoefeningen met de andere GHOR ketenpartners, brandweer, politie en gemeente. Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? 3.2 Middels de rampenoefeningen, oefenen de SIGMA-teams tenminste de volgende onderdelen: het invullen en aflezen van de Nationale gewondenkaart; het assisteren bij de medische behandeling van grote aantallen slachtoffers; het gebruik van de haakarmbak / materiaal geneeskundige combinatie; tent opzetten en inrichten; de bevoorrading van de SIGMA-tent; taken van de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden: communiceren en samenwerken binnen het SIGMA-team; communiceren en samenwerken met de andere geneeskundige combinatie partners taken SIGMA-teamleiders: leidinggeven, prioriteiten stellen, delegeren, taakverdeling; oefenen met variërende scenario s (bijvoorbeeld terroristische aanslag, industrieterrein met gevaarlijke stoffen) oefenen met verschillende soorten casussen (ten aanzien van soorten slachtoffers; bijvoorbeeld brandwonden) 4 Het oefenbeleid van de SIGMA-teams ten behoeve van Spoedeisende Medische Zorgverleneing bij een ramp is ingebed in een interne verbetercyclus. Dit houdt tenminste in dat: (4.1 t /m 4.11) 4.1 Periodiek wordt er een (één of meerjarig) oefenplan opgesteld, met daarin een globale inhoudelijke planning en tijdsplanning van de voorgenomen oefenactiviteiten ten aanzien van SIGMA-activiteiten bij een ramp. 4.2 De planvorming, voorbereiding, uitvoering en evaluatie van oefeningen vindt plaats in afstemming tussen het Nederlandse Rode Kruis en het GHOR-bureau. 4.3 De planning van opleidings- en trainingsactiviteiten en van oefeningen sluiten inhoudelijk in die volgorde op elkaar aan. 4.4 Er wordt een registratie bijgehouden van het totaal aantal aangeboden oefeningen per jaar en daarnaast een registratie per SIGMA-teamleider, -chauffeur, en -lid van het aantal bijgewoonde oefeningen. - Hoeveel van dergelijke oefeningen worden er georganiseerd? In totaal... multidisciplinaire rampenoefeningen per jaar. - Dit betekent dat er per SIGMA-teamlid.... multidisciplinaire rampenoefeningen beschikbaar zijn per jaar. 13

14 4.5 Periodiek vindt er een inventarisatie plaats van de behoefte aan oefenactiviteiten met betrekking tot de inzet bij een ramp onder de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden. Bij het opstellen van een nieuwe oefenplanning wordt deze behoefte meegenomen. 4.6 Iedere oefening wordt geleid door een gekwalificeerde oefenleider. 4.7 Iedere oefening wordt geobserveerd en geëvalueerd door (externe) observatoren. 4.8 Er wordt voor iedere oefening een oefendraaiboek opgesteld, dat wil zeggen een schematische uitwerking van de oefening, waarin bijvoorbeeld is uitgewerkt: het gekozen scenario, alle activiteiten van voorbereiding, knelpunten van voorgaande oefeningen, oefendoelen, kritische succesfactoren, uitvoering, evaluatie en nazorg van de oefening. 4.9 Het doel van een geplande oefening wordt voorafgaand aan de uitvoering van de oefening, tijdig schriftelijk dan wel mondeling aan de bij de oefening betrokken vrijwilligers bekendgemaakt, met uitzondering van oefeningen waarbij het leren omgaan met de verrassingselementen van een ramp deel uitmaakt van de oefendoelstelling Oefeningen worden na afloop geëvalueerd. Dit houdt tenminste in: Een plenaire nabesprekingen met alle deelnemers vanuit de geneeskundige combinatie. Hierbij is aandacht voor: persoonlijke aspecten (bijvoorbeeld bejegening, persoonlijke beleving); procesmatige aspecten (uitvoering in relatie tot oefendoelen, knelpunten, mogelijke verbeteringen) Een nabesprekingen op groepsniveau met alleen de SIGMA-teamleden. Hierbij is aandacht voor: persoonlijke aspecten (bijvoorbeeld bejegening, persoonlijke beleving); procesmatige aspecten (uitvoering in relatie tot oefendoelen, knelpunten, mogelijke verbeteringen) Een evaluatieverslag, met daarin verslaglegging van: de uitvoering van het oefendraaiboek en het behalen van de oefendoelen, met vermelding van mogelijke knelpunten aanbevelingen voor toekomstige oefeningen of aanpassingen van bestaand beleid. De genoemde aanbevelingen en beleidsaanpassingen worden vertaald in actiepunten en verbonden aan een realisatietermijn Het evaluatieverslag wordt verspreid onder relevante functionarissen binnen het Nederlandse Rode Kruis, de SIGMA s die hebben deelgenomen aan de oefening en de bij de oefening betrokken GHORketenpartners. 14

15 Deskundigheidstoetsing 5 De deskundigheid van de SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden wordt gewaarborgd ten aanzien van hun specifieke rol bij een ramp. Dit betreft tenminste: (5.1) 5.1 Middels de landelijke toetsingsprocedure (profcheck) wordt het kennis- en vaardighedenniveau van de individuele SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en -leden gewaarborgd, opdat dit vergelijkbaar is en voldoende is om in een rampsituatie te kunnen optreden. Opleiden, Trainen en Oefenen: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

16 Domein: Samenwerking Het volgende domein gaat over samenwerking ten aanzien van de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening op verschillende niveaus. Achtereenvolgens komen aan de orde de samenwerking: (1) binnen het Nederlandse Rode Kruis ten aanzien van SIGMA-inzet; (2) met functionarissen van het GHOR-bureau; (3) met de GHOR-ketenpartners (ambulancevoorzieningen, ziekenhuizen, traumacentrum, GGD, vertegenwoordigers van huisartsen(-posten), spoedafdelingen van GGZ, GHOR-bureau etc). Het Nederlandse Rode Kruis werkt ten aanzien van de SIGMA-inzet intern samen en tevens samen met de GHOR-ketenpartners ten behoeve van een optimale uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening tijdens een ramp. Samenwerking binnen het Nederlandse Rode Kruis ten aanzien van SIGMA 1 De verantwoordelijken voor de SIGMA s werken binnen het Nederlandse Rode Kruis samen in de preparatie op een ramp. Dit houdt tenminste in dat: (1.1 en 1.2) 1.1 Tussen functionarissen van verschillende hiërarchische niveaus binnen het Nederlandse Rode Kruis vindt overleg plaats over de preparatie en de inzet van SIGMA-teams ten behoeve van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. 1.2 Afspraken die gemaakt worden ten aanzien van de preparatie en inzet van SIGMA-teams worden schriftelijk vastgelegd. Samenwerking met functionarissen van het GHOR-bureau 2 Het Nederlandse Rode Kruis werkt ten aanzien van de preparatie en de inzet van SIGMA samen met functionarissen van het GHOR-bureau (waaronder de RGF). Dit houdt tenminste in dat: (2.1 en 2.2) 2.1 Er vindt bilateraal* overleg plaats tussen de contactpersoon van het Nederlandse Rode Kruis en functionaris(sen) van het GHOR-bureau over de preparatie en inzet van SIGMA-teams ten behoeve van hun bijdrage aan spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. 2.2 Er zijn afspraken gemaakt tussen het Nederlandse Rode Kruis en het GHOR-bureau over: het vooraf vastgestelde aantal te formeren SIGMA-teams en hieruit voortvloeiend het minimaal aantal benodigde SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden; werving van nieuwe SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden; opleiding, training en oefening van (nieuwe) SIGMA-teamleiders, -chauffeurs, en leden; de verzekering van de SIGMA-teamleden; bijstand van SIGMA-teams uit andere regio s tijdens een ramp. * zie woordenlijst 16

17 Samenwerking met de GHOR-ketenpartners (o.a. ambulancevoorziening, ziekenhuizen, traumacentrum, vertegenwoordigers van huisartsen(posten), GHOR-bureau). 3 Het Nederlandse Rode Kruis werkt ten aanzien van de SIGMA-inzet samen met de GHORketenpartners in de preparatie op een ramp. Dit houdt tenminste in: (3.1 t /m 3.3) 3.1 De contactpersoon van het Nederlandse Rode Kruis is op de hoogte van de agenda en de notulen van regionaal overleg tussen GHOR-ketenpartners in de regio. 3.2 Het Nederlandse Rode Kruis is vertegenwoordigd in regionaal overleg tussen GHOR-ketenpartners voor zover dit relevant is voor de SIGMA s. 3.3 Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met de relevante GHOR-ketenpartners (b.v. ambulancezorginstelling) ten aanzien van de preparatie op een ramp, bijvoorbeeld ten aanzien van oefeningen. Samenwerking: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

18 Woordenlijst Afschalen De acties die uitgezet moeten worden om vanuit de opgeschaalde situatie de hulpverlening terug te brengen naar de dagelijkse situatie. Bilateraal overleg Overlegvorm waar maximaal twee verschillende partijen bij betrokken zijn. Bijvoorbeeld het Nederlandse Rode Kruis en het GHOR-bureau. Basismodule GHOR Theoretische basiscursus voor alle geneeskundige zorgverleners die ten tijde van een ramp ingezet kunnen worden op het rampterrein. Computer gestuurd Methode om groepen zorgverleners simultaan telefonisch te alarmeren en te oproepsysteem informeren. Geneeskundige Combinatie Geneeskundige dienst, werkzaam op het rampterrein, waarbinnen een samenwerkingsverband wordt aangegaan tussen één SIGMA-team, één MMT en één AMBU team (bestaande uit één ambulanceverpleegkundige en één chauffeur die werkzaam zijn op het rampterrein en geen vervoerstaak hebben). Doel van de inzet van de Geneeskundige Combinatie is de overgang van de dagelijkse geneeskundige zorgverlening naar die bij een grootschalig incident of ramp te verbeteren. GHOR /ghor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen Rampen (in hoofdletters: de organisatie; in kleine letters: het zorgverleningproces). GHOR-kerenpartners Instellingen die in het kader van de opvang en verzorging van gewonde rampenslachtoffers samenwerken binnen de geneeskundige keten, zoals GHOR-bureau, ambulancezorginstelling, ziekenhuizen, traumacentra, NRK, GGD, GGZ en huisartsen(-posten). Haakarmbak Een aanhangwagen met daarin geneeskundig materiaal. Deze aanwagen wordt tijdens Mobiel Medisch Team (MMT) een ramp ingezet om gebruikt materiaal aan te vullen. Geneeskundig team, bestaande uit één MMT-arts, één MMT-verpleegkundige en één chauffeur/ helikopterpiloot, dat in staat is ter plaatse (buiten een ziekenhuis) triage uit te voeren en specialistische hulp te verlenen. Monodisciplinaire oefening Rampenoefening waaraan verschillende geneeskundige hulpverleningsdiensten deelnemen, zoals bijvoorbeeld ambulancediensten, meldkamers ambulancezorg en SIGMA s. Multidisciplinaire oefening Nationale gewondenkaart Preparatie Ramp of grootschalig incident Opschalen Regionaal Geneeskundig Functionaris (RGF) Spoedeisende Medische Zorgverlening Triage Rampenoefening waaraan naast de geneeskundige hulpverleningsdienst(en) ook politie, brandweer, GHOR en gemeenten deelnemen. Kaart voor het registreren van medische gegevens en persoongegevens op het rampterrein, zoals de gemeten vitale waarden, toegediende medicatie. Alles dat moet worden voorbereid om incidenten te kunnen bestrijden. In dit verband moet men o.a. denken aan het opstellen van plannen en procedures, het opleiden, trainen en oefenen van personeel. Een gebeurtenis waardoor een ernstige verstoring van de openbare veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van veel personen, het milieu en/ of grote materiële belangen in ernstige mate worden bedreigd of zijn geschaad, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken. De acties die uitgezet moeten worden om de parate diensten en het (openbaar) bestuur aan te passen vanuit de dagelijkse situatie opdat een ramp kan worden bestreden. Hoogst leidinggevende en ambtelijk eindverantwoordelijk functionaris binnen de GHOR in een GHOR-regio. Hij/zij staat op gelijk niveau als de regionale brandweercommandant en de regionale leidinggevende van de politie. Het in georganiseerd verband verrichten van niet-uitstelbare (acute) medische hulpverlening aan slachtoffers van een ramp, vanaf de afhandeling van de eerste incidentmelding door de meldkamer ambulancezorg tot aan de opvang van slachtoffers door geneeskundige diensten. Het classificeren van gewonden naar de ernst van het opgelopen letsel. Deze classificatie resulteert in een aantal urgentieklassen voor behandeling en vervoer. 18