INKIJKEXEMPLAAR. Inhoud. Word Inhoud. 1 Microsoft Office Tekst opmaken. 4 Alles op orde. 1 Kennismaken met Word.

Transcriptie

1 Inhoud Inhoud 1 Microsoft Office Programma s in MS Office Programmavenster Het lint Werkbalk Snelle toegang Tab BESTAND Snelmenu en sneltoetsen 16 Word Kennismaken met Word 1.1 Word starten Tekst typen Tekst opslaan Document sluiten Nieuw document beginnen Cursor verplaatsen Tekst openen In- en uitzoomen Tekst repareren Word afsluiten 31 Eindopdrachten 31 2 Tekst bewerken en afdrukken 2.1 Lange tekst Schuifbalk Tekst selecteren weghalen Herstellen Opslaan als Opsomming maken Afdrukken 40 Eindopdrachten 41 3 Tekst opmaken 3.1 Vet, cursief en onderstreept Lettertype Tekengrootte Tekstkleur Hoofdletters en kleine letters Opmaak kopiëren Stijlen Teksteffecten 50 Eindopdrachten 51 4 Alles op orde 4.1 Kopiëren en plakken Knippen en plakken Puntjes op de i Spellingcontrole Zoeken en vervangen 59 Eindopdrachten 60 5 Tekst indelen 5.1 Alinea Alinea s uitlijnen Alinea s inspringen Regelafstand Kader om een alinea Arcering van een alinea Lijstje maken Een tabel maken Een tabel aanpassen 73 Eindopdrachten 75 6 Document indelen 6.1 Afbeeldingen invoegen Afbeelding verkleinen Afbeelding verplaatsen Volgende pagina Krantenkolommen Kop- en voetteksten Paginanummering 86 Eindopdrachten 88 april

2 Basis Office 2016 Inhoud Excel Rekenen met Excel 1.1 Het programma Excel Cellen, werkblad en werkmap Tekst invoeren Getallen invoeren Formules maken Werkmap opslaan Werkmap sluiten Nieuwe werkmap Excel afsluiten 102 Eindopdrachten Werkblad opmaken 2.1 Werkmap openen Kolombreedte en rijhoogte Automatisch optellen Opslaan met andere naam Tekstopmaak Opslaan met dezelfde naam Celopmaak Celstijlen Formules maken 114 Eindopdrachten Alles op z'n plaats 3.1 Rijen invoegen Rijen verwijderen Knippen en plakken Kopiëren en plakken Tekst uitlijnen Venster Afdrukken 125 Eindopdrachten Rekenwerk 4.1 De vulgreep Kommastijl en decimalen Functies Datums Procenten en BTW 135 Eindopdrachten Grafieken 5.1 Grafiek maken Gegevens en grafiektype Indeling en stijl Gegevens voor assen Grafiektitel en bijschriften Opmaak en aanpassingen Plaats en grootte Lijngrafiek maken Grafiek afdrukken 151 Eindopdrachten 152 PowerPoint Presenteren met Powerpoint 1.1 Presenteren PowerPoint starten Presentatie openen Weergaven Tekst invoeren Tekstopmaak Presentatie opslaan Diavoorstelling 163 Eindopdrachten Nieuwe presentatie 2.1 Nieuwe presentatie beginnen Thema en stijlen gebruiken WordArt Nieuwe dia invoegen Opsommingstekens Vormstijlen 171 Eindopdrachten 172 2

3 Inhoud 3

4 Basis Office 2016 Inhoud 4

5 Office Basis Office intro

6

7 1 MICROSOFT OFFICE 2013 In dit hoofdstuk: 1.1 Programma s in MS Office Programmavenster 1.3 Het lint 1.4 Werkbalk Snelle toegang 1.5 Tab BESTAND 1.6 Snelmenu en sneltoetsen

8 Basis Office Programma s in MS Office 2013 Het pakket Microsoft Office 2013 bestaat uit verschillende programma's (applicaties). In dit boek behandelen we de volgende: Word voor tekstverwerking (documenten) Excel voor berekeningen (werkmappen) PowerPoint voor diavoorstellingen (presentaties) Access voor databases (alleen in het boek Office 2013 Plus) Hoewel je met deze programma s verschillende activiteiten uitvoert, zijn er ook de nodige overeenkomsten. Dat is handig, want dat maakt het werken met deze programma s makkelijker. In dit hoofdstuk bespreken we een aantal van die overeenkomsten. Zoals onderdelen van het programmavenster en de bediening van de programma s. Windows 7 en 8 De programma s van Microsoft Office 2013 werken onder het besturingssysteem Windows 7 en Windows 8. Muis We gaan ervan uit dat je met de computer, de muis en het toetsenbord kunt omgaan. Bij het werken met de programma s van Microsoft Office 2013 heb je de muis vaak nodig. Voor alle zekerheid zetten we de handelingen met de muis op een rij. Met de muis wijs je dingen op het scherm aan. klikken dubbelklikken rechtsklikken slepen scrollwieltje één keer kort drukken op de linkermuisknop twee keer snel klikken op de linkermuisknop net als klikken, maar dan op de rechtermuisknop de linkermuisknop ingedrukt houden, de muis naar een andere plaats rollen en dan de knop loslaten. door tekstpagina s, werkbladen of dia s bladeren. Touch Als je een touchscreen hebt, kun je de programma's ook bedienen met je vinger. In dit boek beschrijven we dat niet. 8

9 Microsoft Office recent bestand openen ander bestand openen nieuw leeg document voorbeeld documenten 1.2 Programmavenster Je begint met het starten van Word. Daarna start je ook Excel en PowerPoint. Dan zie je direct een paar overeenkomsten. Als je een programma start, verschijnt eerst het startvenster. De indeling daarvan is hetzelfde voor alle programma's. Opdracht 1.1 Word 2013 starten (Windows 8) 1 Het Startscherm van Windows 8 staat op het scherm. 2 Klik op de tegel van Word Het Startvenster van het programma Word verschijnt: Windows 7 Gebruik je Windows 7? Dan start je Word 2013 zo: Opdracht 1.2 Word 2013 starten (Windows 7) 1 Open het menu START en klik op de knop Alle programma s. Wacht even tot de lijst met programma s verschijnt. 2 Klik nu op Microsoft Office en er verschijnt een vervolgmenu. 3 Klik op Microsoft Office Word Staat er een pictogram (snelkoppeling) van Word op het Bureaublad? Zo ja, dan kun je Word ook starten met dubbelklikken op dat pictogram. Startvenster In de gekleurde balk links kun je met klikken direct een recent gebruikt document (bestand) openen. Of je kiest voor Andere documenten openen. In het gedeelte rechts staan voorbeelddocumenten (sjablonen) en een nieuw, leeg document. Dit lege document open je met één keer klikken. 9

10 Basis Office 2013 werkbalk Snelle toegang tab BESTAND lint bewerkingsvenster In de programmavensters van Word, Excel en PowerPoint zijn veel overeenkomsten. De belangrijkste onderdelen zijn hieronder aangegeven. Opdracht 1.3 Programmavenster Word Klik rechts in de gekleurde balk op Leeg document. Het programmavenster verschijnt: Vensteronderdelen Bovenaan staat de titelbalk, met links de werkbalk Snelle toegang. Daaronder staat het lint. Helemaal links staat de tab bestand. Onder in het programmavenster staat de statusbalk, met helemaal rechts de zoomregelaar en knoppen voor verschillende weergaven. Bewerkingsvenster Het gedeelte onder het lint is het bewerkingsvenster. Dat ziet er bij de verschillende programma s anders uit. In Word zie je als het ware een velletje papier tegen een grijze achtergrond. In Excel is het een venster met allemaal hokjes (cellen). In PowerPoint is het een lege dia. Opdracht 1.4 Excel 2013 starten knoppen voor weergaven titelbalk zoomregelaar 1 Minimaliseer het programmavenster van Word met klikken op de knop Minimaliseren in de titelbalk. 2 Start Excel 2013: - open in Windows 8 het menu start met klikken op de Windows Startknop. - klik op de tegel van Excel of - start Excel 2013 in Windows 7 zoals je dat bij Word deed. 3 Het startvenster van Excel verschijnt 4 Klik in het startvenster op Lege werkmap. 10

11 Microsoft Office werkbalk Snelle toegang tab BESTAND lint formulebalk bewerkingsvenster Startscherm Excel 2013 Startscherm PowerPoint 2013 Het programmavenster van Excel verschijnt: knoppen voor weergaven 5 Je ziet dezelfde vensteronderdelen als bij Word. In Excel staat nog een extra balk onder het lint: de formulebalk. titelbalk zoomregelaar Natuurlijk kun je Excel ook starten met dubbelklikken op de snelkoppeling als deze op het bureaublad staat. PowerPoint start je op dezelfde manier. Dus via het menu start of via de snelkoppeling op het bureaublad. 11

12 Basis Office 2013 werkbalk Snelle toegang tab BESTAND lint bewerkingsvenster voorbeeldvenster Opdracht 1.5 PowerPoint 2013 starten 1 Minimaliseer het programmavenster van Excel. 2 Start PowerPoint via het menu START. Het programmavenster van PowerPoint verschijnt: 3 Ook nu kun je weer dezelfde vensteronderdelen zien als in Word en Excel. 4 Minimaliseer het venster van PowerPoint. 5 Activeer via de knop op de taakbalk het venster van Word. In PowerPoint staat er een lege dia in het bewerkingsvenster. Bovendien staat er links een voorbeeldvenster met miniaturen van de dia s. 1.3 Het lint knoppen voor weergaven titelbalk zoomregelaar Het lint bestaat uit aantal tabbladen. Op de tab s staan verschillende namen, zoals start, invoegen, pagina-indeling, enzovoorts. Door op een tab te klikken, activeer je een tabblad. Het komt dan bovenop te liggen. 12

13 Microsoft Office Direct na het starten is de tab start actief. Hierop staan de knoppen die je het meest gebruikt. Je bekijkt een paar andere tabbladen. Opdracht 1.6 Tabbladen in het lint Het programmavenster van Word is geactiveerd. 1 Klik op de tab INVOEGEN; er verschijnen heel andere knoppen op het lint. 2 Probeer een andere tab uit: CONTROLEREN. 3 Ga terug naar de tab START. Groepsvakken en knoppen In het lint staan de knoppen in groepen bij elkaar in groepsvakken. Zo staan er in de tab start de groepsvakken Klembord, Lettertype, Alinea, Stijlen en Bewerken. In het groepsvak Lettertype staan knoppen bij elkaar om het uiterlijk van letters (en andere tekens) aan te passen: Keuzepaletten en keuzelijsten Sommige knoppen hebben een keuzepijltje. Als je erop klikt, verschijnt een keuzepalet of keuzelijst. Opdracht 1.7 Keuzepaletten en keuzelijsten 1 Klik op het keuzepijltje van de knop Tekstkleur in het groepsvak Lettertype. Er verschijnt een keuzepalet met kleuren waaruit je kunt kiezen, zie links hiernaast. 2 Klik op het keuzepijltje van de knop Rand in het groepsvak Uitlijnen. Er verschijnt een keuzelijst met allemaal randen, zie rechts hiernaast. Ook bij de andere programma s kom je veel dezelfde tabs op het lint tegen. Ook groepsvakken, knoppen, keuzepaletten en keuzelijsten zijn veelal hetzelfde. Maar er zijn ook verschillen, afhankelijk van het programma. 13

14 Basis Office 2013 Opdracht 1.8 Het lint in Excel en PowerPoint 1 Activeer het programmavenster van Excel. 2 Bekijk een paar verschillende tabs van het lint in Excel. Je ziet dat er grote verschillen zijn met de tabs in Word. 3 Bekijk op de tab START de knoppen en keuzepaletten in het groepsvakken Lettertype en Uitlijnen. Zie je de overeenkomsten met dezelfde groepsvakken in Word? 4 Activeer het programmavenster van PowerPoint. 5 Bekijk ook hier de tabs van het lint. 6 Vergelijk de groepsvakken Lettertype en Uitlijnen met die van Word. 7 Minimaliseer de vensters van Excel en PowerPoint. Afmetingen groepsvak Als je de afmetingen van het programmavenster groter of kleiner maakt, veranderen ook de afmetingen van sommige groepsvakken. Het groepsvak Klembord is smal in de figuur hiervoor. In een groter programmavenster wordt het breder. Opdracht 1.9 Groepsvak breder 1 Zorg dat het venster van Word niet is gemaximaliseerd. Klik zo nodig op de knop Verkleinen in de titelbalk. 2 Maak het programmavenster breder met slepen aan de rechter rand. Eerst wordt het groepsvak Stijlen breder. 3 Sleep naar rechts totdat ook het groepsvak Klembord breder wordt: 4 Maak het venster weer net zo breed als in de paragraaf hiervoor. Datzelfde gebeurt bij groepsvakken in de andere programma s. Probeer het maar uit en let goed op de verschillen in de breedte van de groepsvakken. Contextgevoelige tabs Soms verschijnt er een extra tab op het lint, bijvoorbeeld als je bezig bent met een afbeelding of een grafiek. Dat heet een contextgevoelige tab. Deze tabs staan altijd rechts op het lint. Je herkent ze makkelijk aan de kleur. Hieronder staat de tab hulpmiddelen voor afbeeldingen, opmaak. 14

15 Microsoft Office Werkbalk Snelle toegang De werkbalk Snelle toegang staat links in de titelbalk, boven het lint. Standaard staan er drie knoppen op de werkbalk: Opslaan, Ongedaan maken en Opnieuw. Rechts in de werkbalk staat een keuzepijltje. Als je erop klikt, verschijnt een keuzemenu waarmee je knoppen kunt toevoegen of verwijderen. Opdracht 1.10 Knoppen toevoegen (Word) 1 Klik op het keuzepijltje van de werkbalk Snelle toegang. Het keuzemenu verschijnt. 2 Klik op Nieuw in het keuzemenu. De knop Nieuw verschijnt in de werkbalk. 3 Voeg op dezelfde manier de knoppen Openen, Snel afdrukken en Afdrukvoorbeeld en afdrukken toe. De werkbalk Snelle toegang ziet er nu zo uit: 1.5 Tab BESTAND Opdrachten om bijvoorbeeld bestanden op te slaan, te openen en af te drukken, staan in de tab bestand. Voor alle Office-programma's is de indeling hetzelfde. Het menu open je met klikken op de tab bestand. Klik je op een knop in de gekleurde balk, dan verschijnt rechts een vervolgmenu of een dialoogvenster. Daarin kies je door op een optie te klikken. Als je het menu bestand wilt sluiten zonder te kiezen, dan klik je op het pijltje bovenaan. Als voorbeeld bekijk je welke instellingen je voor het afdrukken kunt kiezen. Opdracht 1.11 Tab BESTAND 1 Klik in Word op de tab BESTAND. 2 Klik op de knop Afdrukken. Rechts verschijnt een vervolgmenu met afdrukinstellingen: 15

16 Basis Office Snelmenu en sneltoetsen Een snelmenu verschijnt als je rechtsklikt op een onderdeel van het bewerkingsvenster. De inhoud ervan is afhankelijk van de plaats waar je rechtsklikt. In een snelmenu kies je, door op een optie te klikken; het menu sluit dan automatisch. Wil je een snelmenu sluiten zonder te kiezen, klik dan naast het menu. miniwerkbalk snelmenu Een snelmenu kun je gebruiken in plaats van knoppen. Rechtsklik je in het bewerkingsvenster van Word, dan verschijnt een snelmenu met een miniwerkbalk erboven. Opdracht 1.12 Snelmenu met miniwerkbalk 1 Rechtsklik ergens in het bewerkingsvenster. Er verschijnt een snelmenu met een miniwerkbalk, zie hiernaast. 2 Activeer het venster van Excel. 3 Rechtsklik in een cel en je ziet hetzelfde snelmenu en miniwerkbalk. 4 Activeer het venster van Word weer. Sneltoetsen Een sneltoets is een functietoets (F1) of een combinatie van de Ctrl- of Alt-toets met een lettertoets of een functietoets. Bijvoorbeeld: F7 of Ctrl+O of Ctrl+F1. Met een sneltoets kun je snel een handeling uitvoeren. Met de sneltoets F1 open je snel het Helpmenu. Met de sneltoets Ctrl+F1 verberg je het lint. Ctrl+F1 betekent: houd de Ctrl-toets ingedrukt en druk één keer op de functietoets F1. Laat daarna de Ctrl-toets los. Veel knoppen in het lint hebben een ook een sneltoets. Als je de knop aanwijst, verschijnt een infovenster met de betekenis van de knop en met de bijbehorende sneltoets. De sneltoets voor de knop Vet is Ctrl+b, zie hiernaast. Opdracht 1.13 Sneltoets 1 Het programmavenster van Word staat in beeld. Druk op de sneltoets Ctrl+F1 om het lint te verbergen. 2 Herstel het lint met dezelfde sneltoets. 3 Wat is de sneltoets voor die hoort bij de knop Plakken? Sneltoetsen in Word werken ook in Excel en PowerPoint. 16

17 Office Basis Word 2016

18

19 1 KENNISMAKEN MET WORD In dit hoofdstuk: 1.1 Word starten 1.2 Tekst typen 1.3 Tekst opslaan 1.4 Document sluiten 1.5 Nieuw document beginnen 1.6 Cursor verplaatsen 1.7 Tekst openen 1.8 In- en uitzoomen 1.9 Tekst repareren 1.10 Word afsluiten Na dit hoofdstuk: H Hoofdstuktoets

20 Basis Word Word starten Het programma Word (Microsoft noemt het tegenwoordig een app, van applicatie) gebruik je voor tekstverwerken. Dat betekent tekst typen, wissen, corrigeren, kopiëren, verplaatsen, plakken, opslaan en afdrukken. Word heb je misschien al eerder gestart in het hoofdstuk hiervoor Microsoft Office Je start Word via het menu start of via de snelkoppeling op het bureaublad. Als je een programma start, verschijnt eerst het startvenster. Opdracht 1.1 Word 2016 starten 1 Het Startscherm van Windows 8/10 staat op het scherm. 2 Klik op de tegel van Word Het Startvenster van Word verschijnt: Startvenster In de gekleurde balk links kun je met klikken direct een eerder gebruikt document (bestand) openen. Of je klikt op Andere Documenten openen. In het gedeelte rechts staan voorbeelddocumenten (sjablonen) en een nieuw Leeg document. Deze open je met één keer klikken. 20

21 Kennismaken met Word 1 werkbalk Snelle toegang Opdracht 1.2 Programmavenster Word Klik rechts naast de gekleurde balk op Leeg document. Het programmavenster verschijnt: titelbalk tab Bestand lint bewerkingsvenster Vensteronderdelen Bovenaan staat de titelbalk, met links de werkbalk Snelle toegang. Daaronder staat het lint. Helemaal links in het lint staat het menu bestand. Onder in het programmavenster staat de statusbalk, met helemaal rechts de zoomregelaar en knoppen voor verschillende weergaven. Het gedeelte onder het lint is het bewerkingsvenster. 1.2 Tekst typen knoppen voor weergaven zoomregelaar Je gaat een stukje tekst typen. Als je typt, loopt de cursor ( ) mee. Een verkeerde letter wis je met de Backspace- of de Delete-toets. Als je een hoofdletter wilt typen, dan houd je de Shift-toets ingedrukt en druk je tegelijk op de lettertoets. Info Backspace, Delete, Shift en Enter Backspace haalt de letter links van (vóór) de cursor weg Delete haalt de letter rechts van (achter) de cursor weg Shift met Shift maak je hoofdletters Enter met Enter maak je een nieuwe regel 21

22 Basis Word 2016 Opdracht 1.3 Tekst typen 1 Typ de volgende regel: Snelste achtbaan ter wereld kopje witruimte 2 Druk op de Enter-toets. De cursor gaat naar een nieuwe regel. Er verschijnt vanzelf een witruimte na de getypte regel. 3 Typ het volgende stukje tekst. Typ aan het eind van een regel gewoon door, druk niet op Enter. De snelste achtbaan ter wereld is klaar! Hoger en sneller. Bij de opening van een nieuwe achtbaan in het Six Flags Great Adventure park in New Jersey werden records verbroken. De Kingda Ka komt vanuit stilstand binnen 3,5 seconde tot een snelheid van ruim 200 kilometer, en wordt met die snelheid tot een hoogte van 138 meter gejaagd. Na een korte pauze gaat het vervolgens met eenzelfde snelheid naar beneden. 4 Druk op de Enter-toets en typ daarna verder: Overigens breekt de coaster nog een derde record, de hele rit duurt nog geen minuut. Maar als je geluk hebt dan halen de wagentjes niet meteen de top. Dat komt door een te hoog gewicht van de passagiers. De wagentjes zullen in dat geval terugrollen, om vervolgens opnieuw gelanceerd te worden. In de figuur hieronder kun je zien hoe de tekst er op het scherm uit moet zien. Zie je dat er een witruimte is tussen het kopje en de rest van de tekst? Staan er onder sommige woorden rode lijntjes? Dan staat de spellingcontrole aan. Verderop vertellen we daar meer over. 22

23 Kennismaken met Word Tekst opslaan Opdracht 1.4 Opslaan 1 Klik op de tab Bestand. 2 Klik op de knop Opslaan. 3 Nu verschijnt het dialoogvenster Opslaan als: OneDrive en Windows ID In het venster Opslaan als staat OneDrive. OneDrive is een service voor gratis online opslag van Microsoft. Standaard sla je documenten die je gaat maken op in de map Uitwerkingen op OneDrive. Het voordeel van OneDrive is dat je bestanden vanaf elk apparaat toegankelijk zijn, zolang er maar een internetverbinding is. Zo heb je altijd en overal toegang tot je documenten. Om met OneDrive te kunnen werken, moet je Windows ID of Microsoft-account geactiveerd zijn. Hoe je dat doe staat in het hoofdstuk Microsoft Office Daar staat ook hoe je de oefenbestanden op OneDrive zet en hoe je daarin mappen maakt. Je kunt bestanden ook op je computer (Deze pc) zetten. Het handigst is dan om in je map Documenten een submap Oefenbestanden Basisboek Office 2016 te maken. 23

24 Basis Word 2016 Opdracht 1.5 Opslaan op Computer 1 Klik rechts op OneDrive - Persoonlijk. Het venster Opslaan als verschijnt 2 Klik op de map met Oefenbestanden. 3 Ga naar de map Uitwerkingen. Oefenbestanden Uitwerkingen 4 Onderin het tekstvak Bestandsnaam staat Snelste achtbaan ter wereld.docx. Typ in het tekstvak: Achtbaan 5 Klik op de knop Opslaan. Het document wordt met de naam Achtbaan opgeslagen. 1.4 Document sluiten Het document is nu opgeslagen, maar staat nog wel op het scherm. Het document sluit je via het tabblad Bestand en dan de keuze Sluiten. Opdracht 1.6 Tekst sluiten 1 Klik op het tabblad Bestand. 2 Kies Sluiten. Het bewerkingsvenster verdwijnt. Als je op de knop Sluiten in het tabblad Bestand moet klikken, schrijven we dat voortaan op als: Kies Bestand, Sluiten. Het betekent: klik op het tabblad Bestand en klik daarna op de knop Sluiten. 24

25 Kennismaken met Word Nieuw document beginnen Als je een nieuwe tekst wilt typen, moet je eerst een nieuw bewerkingsvenster openen. Word zelf noemt een nieuwe tekst een Leeg document. Dat woord document staat ook in de titelbalk, boven in het programmavenster. Om een nieuw document te beginnen kies je Bestand, Nieuw. In het venster dat verschijnt worden voorbeelddocumenten getoond. Je noemt dat sjablonen. Ook een Leeg document is een sjabloon. Opdracht 1.7 Nieuwe tekst 1 Kies Bestand, Nieuw. Het venster Nieuw verschijnt. 2 Linksboven is het sjabloon Leeg document geselecteerd. Klik erop. Er verschijnt een leeg bewerkingsvenster. 3 Typ nu de zin Waar of niet waar 4 Druk twee maal op Enter om een witregel te maken. 5 Typ het volgende stukje tekst. Lees de informatie onder de tekst voor het typen van de woorden zo n en één. Waar of niet waar Genepax, een Japanse onderneming, zegt een auto te hebben ontwikkeld die 1 uur lang op één liter water kan rijden met een snelheid van 80 km. Het maakt daarbij niet uit wat voor water je gebruikt: regen-, leiding- of zeewater (en tijdens een test zelfs op thee ). Deze auto is uitgerust met een generator die uit het water waterstofelektronen genereert. Deze elektronen worden als brandstof gebruikt om elektriciteit op te wekken om de auto te laten rijden. Klinkt natuurlijk niet onaardig, zo n auto zou een fantastische doorbraak zijn. 25

26 Basis Word 2016 Info Aanhalingstekens en accenten Enkele aanhalingstekens ( ) of dubbele ( ) maak je zo. Typ eerst het aanhalingsteken; je ziet nog niets verschijnen. Typ nu een spatie en het aanhalingsteken verschijnt. Dit geldt ook voor de apostrof ( ) in het woord zo n. De accenten in het woord één maak je zo. Typ eerst een en daarna de letter e. Er verschijnt vanzelf een é op het scherm. Je slaat het document in de map Uitwerkingen. Dit laatste zetten we er voortaan niet meer bij. Geef het document de naam Waar of niet waar. Dat gaat makkelijk want deze naam wordt al aangeboden. Opdracht 1.8 Opslaan 1 Kies Bestand, Opslaan. Nu verschijnt het dialoogvenster Opslaan als. 2 In het tekstvak Bestandsnaam staat: Waar of niet waar 3 Ga na of in het adresveld de map Uitwerkingen staat. 4 Klik op de knop Opslaan en de tekst wordt opgeslagen. 5 Sluit de tekst via Bestand, Sluiten en het bewerkingsvenster verdwijnt. 1.6 Cursor verplaatsen Als je de tekst op het scherm nog eens naleest, kan er een foutje in zitten. Om dat te verbeteren moet je eerst de cursor ( ) op de juiste plaats zetten. Met Backspace of Delete haal je de verkeerde letter weg en daarna typ je de juiste letter. Je kunt met de pijltjestoetsen (,,, ) de cursor alle kanten op sturen. Maar er zijn meer mogelijkheden, kijk maar naar het overzicht hieronder. pijltoets omhoog pijltoets omlaag pijltoets naar rechts pijltoets naar links Home End Ctrl+Home Ctrl+End cursor naar vorige regel cursor naar volgende regel cursor een teken naar rechts cursor een teken naar links cursor naar begin van een regel cursor naar einde van een regel cursor naar begin van het document cursor naar einde van het document 26

27 Kennismaken met Word 1 De toetsen Home en End zitten vlak bij de pijltjestoetsen. Voor Ctrl+Home moet je de Ctrl-toets ingedrukt houden en één maal op de toets Home drukken. Opdracht 1.9 Cursor verplaatsen 1 Het geeft niet waar de cursor staat. 2 Druk op Ctrl+Home, dus houd de Ctrl-toets ingedrukt en druk één maal op Home; laat de Ctrl-toets los. 3 De cursor staat aan het begin van de tekst. Laat deze met zakken. 4 Druk op End; de cursor gaat naar het eind van de regel. 5 Zet de cursor terug aan het begin van de regel met Home. 1.7 Tekst openen Je gaat de tekst Waar of niet waar aanvullen. Als je op Bestand klikt, merk je dat standaard het venster Openen getoond wordt. Rechts staat Recent. Dit zijn de documenten die je het laatst geopend of opgeslagen hebt. Er staan er nu waarschijnlijk twee. Opdracht 1.10 Tekst openen 1 Klik op het tabblad Bestand. 2 Onder Recent zie je het bestand Waar of niet waar staan. 3 Klik nu één maal en de tekst wordt geopend. De tekst staat weer voor je op het scherm. Je gaat nu eerst de cursor op de juiste plek zetten en dan voeg je tekst toe. Opdracht 1.11 Tekst tussenvoegen 1 Zet de muiswijzer aan het einde van de eerste zin Waar of niet waar. 2 Druk twee keer op Enter. 3 Typ: Rijden op water 4 Zet de cursor achter de laatste zin. 5 Druk twee keer op Enter om een witregel te maken. 6 Typ: Wonen op 1 kilometer hoogte 27

28 Basis Word 2016 Info 7 Geef weer een Enter en typ de volgende tekst Dubai laat weer eens van zich horen op architectonisch gebied. Het gaat een wolkenkrabber bouwen van een kilometer hoog. Eén kilometer hoog! Dat is dus duizend meter. Drie keer zo hoog als het Empire State Building. En 6,5 keer de hoogte van het Nationale Nederlandengebouw in Rotterdam. Dubai World laat weten dat de gigantische toren in 2020 af moet zijn. Het zal tweehonderd verdiepingen en honderdvijftig liften tellen. De wolkenkrabber zal bestaan uit vier aaneengesloten torens. 8 Sla de tekst op onder dezelfde naam. (Gewoon Bestand, Opslaan.) 1.8 In- en uitzoomen De tekst is nu klaar. Maar het is altijd goed om de tekst nog eens na te kijken. Let er bijvoorbeeld eens op of de twee witregels er staan. En is het met de spaties helemaal goed gegaan? Als je niet zeker weet wanneer er spaties moeten staan, lees dan het infokader hieronder. Spaties Tekst bestaat uit verschillende woorden met spaties daartussen. Ook staan er altijd spaties achter een punt, komma, puntkomma, vraagteken, uitroepteken. Zet dus een spatie na een leesteken en nooit ervoor. Na een haakje openen ( en vóór een haakje sluiten ) hoort géén spatie. Zie je de spaties niet goed? Dan kun je het beeld uitvergroten. Daarvoor gebruik je zoomregelaar helemaal rechts onderin het scherm. Uit zoomen Schuifregelaar In zoomen Zoomniveau Als je klikt op het plusje dan zoom je in. Als je klikt op het minnetje dan zoom je uit. Het normale percentage is 100%. Je kunt ook aan het schuifregelaar ( ) slepen. Opdracht 1.12 Inzoomen 1 Klik op het plusje van de zoomregelaar. Je zoomt in tot 110%. 28

29 Kennismaken met Word 1 2 Zoom in tot 130%. De tekst wordt groter afgebeeld. 3 Ga na of alle spaties er staan. Verbeter als dat nodig is. 4 Als je klaar bent, open zet je het zoompercentage terug naar 100%. 5 Sla de tekst op. 6 Sluit daarna de tekst. 1.9 Tekst repareren In de tekst Kauwgom staan wat foutjes met spaties. Omdat je met deze tekst nog niet eerder gewerkt hebt, moet je deze openen. Het bestand staat in de map met oefenbestanden. Opdracht 1.13 Tekst openen 1 Kies Bestand. Nu verschijnt het dialoogvenster Openen. 2 Klik op OneDrive. Je ziet nu rechts de map Oefenbestanden Basisboek Office 2016 staan. 29

30 Basis Word Ga naar de map Oefenbestanden Basisboek Word Kauwgom 4 Zoek Kauwgom op in de lijst en klik erop. Het bestand wordt geselecteerd (er komt een blauw vlak achter). 5 Klik op de knop Openen en de tekst wordt geopend. Hieronder staat de tekst Kauwgom afgebeeld. De gekleurde vlakjes geven aan waar spatiefouten staan. Kauwgom is om op te kauwen. Dat is logisch. Maar wat is gom? Gom is sap dat uit bomen wordt gehaald. Maar niet in alle bomen zit gom. Ongeveer 20 soorten bomen zijn geschikt. De gom van al die bomen is verschillend. De gom van de ene boom is bijvoorbeeld harder dan die van de andere boom. Er is ook een soort die niet uit een boom komt,maar die in een fabriek wordt gemaakt : kunstmatige gom. In ieder stukje kauwgom zitten een paar soorten gom. Samen maken ze de kauwgom precies goed om te kauwen. Gombomen groeien in het oerwoud. De bekendste boom is de Sappodilla (Sappodielja). Het sap van deze boom heet Chicle ( tsjikkel). Er bestaat een kauwgom die naar dit sap is genoemd: Chiclets. Iemand die het sap uit het oerwoud haalt, heet Chiclero (tsjieklero ). Een Chiclero gaat het oerwoud in met een lang mes bij zich. Daarmee maakt hij een snee in de bast van de boom: een wond. Uit de wond stroomt het sap van de boom. Dat sap druppelt in een pan of een zak. Zo wordt het verzameld voor kauwgom. ( Het sap is wit als melk. Later wordt het geel en dik. ) Daarna heeft de boom tijd nodig om te genezen. Pas na 5 jaar mag er opnieuw sap uit de boom gehaald worden. Uit jonge bomen wordt nooit sap gehaald, want dan groeien ze niet goed meer. 30

31 Kennismaken met Word 1 Opdracht 1.14 Fouten verbeteren 1 Verbeter de fouten die in de figuur staan aangegeven. Je mag de cursor verplaatsen met de muis, maar je kunt ook het toetsenbord gebruiken. 2 Als je klaar bent, sla je de tekst opnieuw op met Bestand, Opslaan. 3 Daarna sluit je de tekst Word afsluiten Als je klaar bent met werken, sluit je Word. Dat doe je door op Bestand te klikken. Dan kies je uit het menu Sluiten. Maar je moet eerst de eindopdrachten op de volgende pagina maken. EINDOPDRACHTEN In de eindopdracht oefen je nog een keer wat je in dit hoofdstuk hebt geleerd. Eerst ga je tekst toevoegen aan de tekst Achtbaan. Opdracht 1 A Tekst toevoegen 1 Open de tekst Achtbaan. 2 Zet de cursor met Ctrl+End aan het einde van de tekst. 3 Maak met Enter een witregel. 4 Typ nu de volgende tekst: Onder leiding van twee psychologen wordt een eerste groep van vijftien angsthazen voorbereid op een ritje Duelling Dragons of The Hulk Coaster, de twee grootste achtbanen in het park. Dat gaat stapje voor stapje. Aan de voet van de achtbanen zijn kalmeringsruimten gebouwd. Daar staan comfortabele ligbanken en rust gevende planten. De cursisten doen er onder meer adem halingsoefeningen en ontspanningsoefeningen. Daarmee komen ze tot rust en leren ze hoe je duizeligheid tijdens de rit voorkomt. Zijn ze eenmaal op hun gemak gesteld, dan kijken ze onder begeleiding naar filmbeelden van een draaiende achtbaan. Daarna stappen ze in de achtbaan voor de final test. 5 Sla de tekst opnieuw op en sluit daarna de tekst. Opdracht 1 B Word afsluiten 1 Klik op het pictogram van Word. 2 Kies uit het menu Sluiten. Word wordt afgesloten. 31

32 Office Basis Excel 2016

33

34 1 REKENEN MET EXCEL In dit hoofdstuk: 1.1 Het programma Excel 1.2 Cellen, werkblad en werkmap 1.3 Tekst invoeren 1.4 Getallen invoeren 1.5 Formules maken 1.6 Werkmap opslaan 1.7 Werkmap sluiten 1.8 Nieuwe werkmap 1.9 Excel afsluiten Na dit hoofdstuk: H Hoofdstuktoets P P Praktijkopdracht Ikea Praktijkopdracht Wooon

35 Basis Excel Het programma Excel Het spreadsheetprogramma Excel gebruik je voor rekenwerk. Je voert tekst en getallen in en je maakt formules om berekeningen te doen. Je rekenwerk staat overzichtelijk op een werkblad. Er kan ook een grafiek bij staan. Natuurlijk sla je je werk op en druk je het resultaat af op papier. Excel starten Excel heb je eerder gestart in het hoofdstuk Microsoft Office Daar heb je ook de werkbalk Snelle toegang aangepast. Opdracht 1.1 Excel starten 1 Open het menu Start en klik op Excel 2016 in de lijst Alle app's. of klik op de tegel van Excel in het menu Start of dubbelklik op de snelkoppeling op het Bureaublad. Het Startvenster verschijnt: 2 Klik in het Startvenster op Lege werkmap. 92

36 Rekenen met Excel 1 Het programmavenster verschijnt: titelbalk werkbalk Snelle toegang tab Bestand lint formulebalk bewerkingsvenster 3 Pas de werkbalk Snelle toegang aan via het menu van de werkbalk. De werkbalk moet er zo uitzien: 4 Kijk zo nodig in hoofdstuk Microsoft Office 2016 hoe je dat doet. Vensteronderdelen De belangrijkste onderdelen van het programmavenster zijn aangegeven. De grote witte ruimte met de hokjes (cellen) is het bewerkingsvenster. Onder het lint staat de formulebalk. Als je iets in een cel typt, dan verschijnt dat ook in de formulebalk. 1.2 Cellen, werkblad en werkmap knoppen voor weergaven zoomregelaar In het bewerkingsvenster van Excel staan allemaal hokjes die cellen heten. Al die cellen bij elkaar vormen een werkblad. De cel met de donkere rand is de actieve cel. De donkere rand heet de celwijzer. Het plusteken dat je ziet, is de muiswijzer. Deze verandert in het vertrouwde pijltje als je iets aanwijst, zoals een knop op het lint. naamvak en formulebalk actieve cel celwijzer muiswijzer Je maakt een andere cel actief met de pijltjestoetsen (,,, ). 93

37 Basis Excel 2016 actieve cel Opdracht 1.2 Cel activeren 1 Druk driemaal op. De celwijzer zakt drie rijen en staat nu in rij 4. Kijk maar naar de nummers links. 2 Druk twee keer op. De celwijzer staat nu in kolom C, kijk maar naar de letters bovenaan: Kolommen en rijen Een werkblad bestaat uit kolommen en rijen. De kolommen lopen verticaal en hebben een letter: A, B, C,, AA, AB,, AAA, XFD. In totaal kolommen. De rijen lopen horizontaal en hebben een nummer: 1, 2, 3,, Meer dan 1 miljoen rijen dus. Bij elkaar zijn dat ruim 17 miljard cellen. Je kunt dus heel veel informatie kwijt op een werkblad. Met de kolomletters en de rijnummers kun je een cel precies aangeven, zoals cel C4. Dat betekent: kijk in kolom C en in rij 4. In Excel heet C4 een celverwijzing of celadres. Deze gebruik je in formules. kolommen lopen verticaal kolom C rijen lopen horizontaal rij 4 cel C4 Je kunt de celwijzer ook verplaatsen door in een cel te klikken. Het celadres van de actieve cel staat in het naamvak links van de formulebalk. naamvak met celadres Je gaat direct terug naar cel A1 door op de sneltoets Ctrl+Home te drukken. Opdracht 1.3 Activeren met klikken en naar cel A1 1 Klik in cel E13, dus kolom E en rij Kijk in het naamvak; daar staat het celadres. 3 Ga in één keer terug naar cel A1 met de sneltoets Ctrl+Home. 94

38 Rekenen met Excel 1 Werkblad en werkmap Een werkmap kun je vergelijken met een schrift met ruitjespapier. Net zoals een schrift meerdere bladzijden heeft, zo kan Excel meerdere werkbladen hebben. Alle werkbladen bij elkaar vormen een werkmap. Standaard heeft een werkmap één werkblad. Onder in het venster staat de werkblad tab van Blad1.. Een werk- Je kunt een nieuwe werkblad toevoegen met de knop Nieuw blad map mag maximaal 256 werkbladen bevatten. Opdracht 1.4 Werkbladen toevoegen 1 Klik op de knop Nieuw blad. Er wordt een nieuw werkblad Blad2 toegevoegd. 2 Klik nogmaals op de knop Nieuw blad. Nu wordt werkblad Blad3 toegevoegd: knop Nieuw blad Werkblad Blad3 ziet er net zo uit als Blad1. Een ander werkblad activeer je met klikken op de werkbladtab. Opdracht 1.5 Ander werkblad activeren 1 Klik op de werkbladtab van Blad2. Je ziet het nieuwe werkblad; het ziet er net zo uit als Blad1 en Blad3. 2 Maak cel D5 van Blad2 actief. 3 Ga naar Blad3 en maak daarin cel G21 actief. 4 Ga tot slot terug naar cel A1 op Blad1. Je kunt ook sneltoetsen gebruiken om naar een ander werkblad te gaan: Ctrl+PgDn naar volgend werkblad Ctrl+PgUp naar vorig werkblad 95

39 Basis Excel Tekst invoeren Je maakt je eerste werkblad. Het is een boodschappenlijstje. Als je straks klaar bent, ziet het er zo uit: In een cel kun je verschillende soorten gegevens invoeren: tekst (zoals in cel A1) waarden of getallen (zoals in cel C3) formules (zoals in cel C13). Met een formule voer je een berekening uit: wat je moet betalen (20,83). Wat je typt, verschijnt in de cel maar ook in de formulebalk. Zolang je nog aan het typen bent, kun je fouten verbeteren met Delete of met Backspace. Ben je klaar met typen, dan druk je op Enter. Past een tekst niet in een cel? Dat geeft niets, je kunt gewoon doortypen. De tekst loopt vanzelf door in de cel ernaast. Opdracht 1.6 Tekst invoeren 1 Cel A1 is actief; typ: Boodschappen feestje De tekst staat ook in de formulebalk: 2 Druk op Enter. De celwijzer zakt een plaats en cel A2 is nu actief. 3 Druk op Enter en je komt in cel A3. Typ: Taart 4 Sluit af met Enter; cel A4 is nu actief. Als je op Enter drukt, zakt de celwijzer vanzelf. Dat is handig om lijstjes te maken. De invoer kun je ook afsluiten met een pijltjestoets. 96

40 Rekenen met Excel 1 Opdracht 1.7 Nog meer tekst typen 1 Typ in cel A4: Koek Sluit af met Enter. 2 Typ daarna de volgende tekst en sluit steeds af met Enter: cel A5: Seven Up cel A6: Cola (3x) cel A7: Kaas cel A8: Chips (3x) cel A9: Pinda (2x) cel A10: Totaal cel A12: Lege flessen cel A13: TE BETALEN 3 Vergelijk wat je getypt hebt met de figuur hiernaast. Verbeteren Je kunt tekst verbeteren. Eerst plaats je de celwijzer op de cel met de tekst. Daarna klik je in de formulebalk. Er verschijnt een cursor. De cursor verplaats je met de pijltjestoetsen en. Letters en cijfers verwijder je met Delete of met Backspace. Ben je klaar met verbeteren, dan sluit je altijd af met Enter. Opdracht 1.8 Tekst verbeteren 1 Klik in cel A1, zodat deze actief wordt. 2 Klik in de formulebalk achter feestje. 3 Verwijder het woord feestje met Backspace. 4 Sluit af met Enter. 5 Maak cel A4 (Koek) actief. 6 Klik in de formulebalk en verwijder de hoofdletter K. 7 Typ: Roomboterk Er staat nu: Roomboterkoek 8 Sluit tot slot af met Enter. 1.4 Getallen invoeren De tekst staat gedeeltelijk in kolom B. Daarom voer je de getallen nu in kolom C in. Voor het invoeren van getallen gebruik je het cijfertoetsenbord. Zorg dat Num Lock aan staat (het lampje van Num Lock moet branden). De punt kun je gebruiken als komma. De invoer van een getal sluit je af met Enter. Opdracht 1.9 Getallen invoeren 1 Rekentoetsen: Maak cel C3 actief en typ: 7,25 + optellen 2 Sluit af met Enter. - aftrekken 3 Kijk even of er een komma staat in 7,25. aftrekken * vermenigvuldigen Nee? Gebruik dan de gewone komma. / delen 4 Typ in cel C4: 3,83 en in cel C5: 1,15 optellen Excel herkent getallen automatisch en zet deze rechts in een cel. delen vermenigvuldigen Enter komma 97

41 Basis Excel 2016 Rekenen met Excel Een fles Cola kost 1,09. Je kunt natuurlijk uit je hoofd uitrekenen dat drie flessen Cola 3,27 kosten. Maar je kunt het ook door Excel laten uitrekenen! Daartoe staan er rekentoetsen op het cijfertoetsenbord. Let op: De berekening moet altijd beginnen met een =-teken. Opdracht 1.10 Berekeningen 1 Typ in cel C6: =3*1,09 Vergeet het =-teken niet! 2 Sluit af met Enter en Excel berekent de uitkomst: 3,27 3 Typ daarna de volgende getallen en berekeningen: cel C7: 4,85 cel C8: =3*0,75 cel C9: =2*1,24 4 Vergelijk met de figuur hiernaast of je alles goed hebt gedaan. 1.5 Formules maken Het totaalbedrag komt in cel C10 te staan. In die cel zet je een formule die dat berekent. In de formules staan de celadressen, niet de getallen zelf. Dat heeft een belangrijk voordeel. Als je achteraf de prijs van een boodschap verandert, berekent Excel automatisch het nieuwe totaal. Je zet de celadressen in de formule met aanwijzen en klikken. Daarbij krijgt elke cel een eigen kleur. In een formule herken je de cel dan makkelijk. Let op: Een formule moet altijd beginnen met een =-teken, net als bij een berekening. Opdracht 1.11 Een f ormule maken (optellen) 1 Maak cel C10 actief en typ een =-teken. 2 Klik in cel C3. Rond cel C3 verschijnt een stippellijn en in cel C10 komt te staan: =C3 3 Typ een +-teken (op de cijfertoetsenbord). 4 Klik nu in cel C4. In cel C10 staat nu: =C3+C4 5 Typ weer een +-teken en klik op cel C5. 98

42 Rekenen met Excel 1 6 Maak nu de formule af, zodat er komt te staan: =C3+C4+C5+C6+C7+C8+C9 Elke cel heeft met een apart kleurtje gekregen: 7 Sluit af met Enter. Excel berekent direct het totaal: 25,08. Je krijgt geld terug van de lege flessen die je hebt ingeleverd. Je berekent nu wat je totaal moet betalen. Opdracht 1.12 Nog een formule (aftrekken) 1 Voer in cel C12 het bedrag voor de lege flessen in: 4,25 2 Maak in cel C13 de formule voor het te betalen bedrag: =C10-C12 typ een =-teken en klik in cel C10 typ vervolgens een min-teken en klik in cel C12 sluit af met Enter. 3 Wat moet je betalen? Je verandert de prijs van de kaas. Omdat je in de formule celadressen gebruikt hebt, berekent Excel direct het nieuwe bedrag dat je moet betalen. Opdracht 1.13 Andere prijs 1 Klik in cel C7 om deze actief te maken. 2 Je kunt direct in cel C7 typen: 3,95 3 Druk op Enter. Excel berekent direct het nieuwe TE BETALEN: 19,93 99

43 Basis Excel 2016 OneDrive (cloud) persoonlijke mappen 1.6 Werkmap opslaan Wil je een werkmap later nog eens gebruiken, dan sla je deze op. Standaard doe je dat in de map Uitwerkingen Basisboek Office 2016 op OneDrive. Windows ID en OneDrive Om met OneDrive te kunnen werken, moet je Windows ID geactiveerd zijn. Hoe je dat doe staat in het hoofdstuk Microsoft Office Daar staat ook hoe je de oefenbestanden op OneDrive zet en hoe je daarin mappen maakt. Opslaan als De werkmap heeft nog geen naam. Daarom kies je Opslaan als op het tabblad Bestand. Bij het opslaan geef je de werkmap ook een naam: Boodschappen. Opslaan als kies je ook als je een werkmap een anderen naam wilt geven. Of als je in een andere map wilt opslaan. Opdracht 1.14 Werkmap opslaan 1 Klik op het tabblad Bestand en kies Opslaan als in de gekleurde balk. Automatisch wordt OneDrive geselecteerd als opslaglocatie: 2 Klik in het rechter deelvenster op OneDrive-Persoonlijk, om naar je persoonlijke mappen te gaan. 3 Nu verschijnt het dialoogvenster Opslaan als: 100

44 Rekenen met Excel 1 4 Open eerst de map Documenten. Open daarna de map Uitwerkingen Basisboek Office In het tekstvak Bestandsnaam staat: Map1.xlsx. Typ in het tekstvak: Boodschappen 6 Klik op de knop Opslaan en de werkmap wordt opgeslagen. Excel voegt automatisch de extensie.xlsx toe aan de naam van de werkmap. Aan de extensie.xlsx zie je dat het om een werkmap van Excel gaat. Opmerking Wil je de werkmap toch opslaan op je eigen computer? Klik in het venster Opslaan als dan onderaan op Bladeren. Via het navigatievenster van het dialoogvenster Opslaan als ga je dan naar de gewenste map. 1.7 Werkmap sluiten De werkmap is opgeslagen, maar blijft wel op het scherm staan. Als je wilt, kun je er verder mee werken. Maar nu sluit je de werkmap. Dat gaat in alle Office programma s op dezelfde manier. Dus activeer het tabblad Bestand en kies Sluiten. Opdracht 1.15 Werkmap sluiten 1 Activeer het tabblad Bestand en kies Sluiten. (In het vervolg geven we zo'n opdracht kort weer als: Kies Bestand, Sluiten.) 2 Het bewerkingsvenster verdwijnt en bijna het hele venster is nu leeg. Om een werkmap te sluiten, kun je ook een sneltoets gebruiken: Ctrl+w bestand sluiten Je maakt nu eerst een nieuwe werkmap, want je werkt verder met Excel. 1.8 Nieuwe werkmap Om een nieuwe werkmap te maken, kies je Nieuw op het tabblad Bestand. Het venster dat verschijnt, lijkt op het Startvenster van Excel. Daarin kies je Lege werkmap. Voor een nieuwe werkmap kun je ook op de knop Nieuw van de werkbalk Snelle toegang klikken. Je kunt ook een sneltoets gebruiken: Ctrl+n nieuwe werkmap Stel je voor dat je naar een woonwinkel bent geweest om nieuwe spullen voor je slaapkamer te kopen. De begroting daarvoor maak je in deze nieuwe werkmap. 101

45 Basis Excel 2016 Opdracht 1.16 Nieuwe werkmap 1 Klik op het tabblad Bestand en kies Nieuw (Kies Bestand, Nieuw). Het venster Nieuw verschijnt. 2 Klik op Lege werkmap. Er verschijnt een nieuw, leeg bewerkingsvenster. 3 Typ de gegevens in het werkblad zoals hiernaast is weergegeven. 4 Zet de juiste berekeningen in C7 en C8. Eén stoel kost 69; één kast kost Maak de juiste formule in C11. Dit is een optelling van de cellen C3 tot en met C9. 6 Maak de juiste formule in C13. Dat is het verschil tussen cel C11 en C12. 7 Verander het bedrag in cel C3 in: 345. Doe je alles goed, dan moet je 1020 betalen. De werkmap sla je op de vaste schijf op of op je USB-stick. De map waarin je opslaat, heb je al eerder gebruikt. Daarom kun je er nu snel naartoe. Tip Een map die je eerder gebruikt hebt, staat bovenaan in het venster Opslaan als. Opdracht 1.17 Werkmap opslaan 1 Kies Bestand, Opslaan Als. Het venster Opslaan als verschijnt met OneDrive geselecteerd. 2 Open de map met Uitwerkingen. Dat kan in één keer als je onder Vandaag op de map Uitwerkingen Basisboek Office 2016 klikt. 3 Staat de map met Uitwerkingen niet bovenaan? Klik dan op OneDrive-Persoonlijk en ga naar de juiste map (zie Opdracht 1.14). 4 In het tekstvak Bestandsnaam staat: Map2.xlsx. Typ de naam van de werkmap: IKEA 5 Klik op de knop Opslaan. 1.9 Excel afsluiten Als je klaar bent, sluit je Excel af. Dat kan op twee manieren: met de knop Sluiten van het programmavenster of met de sneltoets Alt+F4 Excel afsluiten Opdracht 1.18 Excel afsluiten 1 Klik op de knop Sluiten rechtsboven in het programmavenster. Excel wordt afgesloten. 102

46 Rekenen met Excel 1 EINDOPDRACHTEN Je maakt een nieuwe werkmap. Je voert de bedragen in en berekent het totaal. Tot slot sla je de werkmap op onder de naam Cursus. Opdracht 1 A Cursus: tekst en bedragen 1 Zorg dat Excel is gestart. 2 Open een nieuwe, lege werkmap. 3 Voer de tekst en de bedragen in volgens het voorbeeld hiernaast. Opdracht 1 B Cursus: berekeningen 1 Eén pak fotopapier kost 7,98. Voer in cel C5 de berekening in voor twee pakken. Denk aan het =-teken. 2 Het lesgeld is 18,95 per maand. Voer in cel C8 de berekening in voor 5 maanden lesgeld. 3 Voer in cel C9 de formule in om de bedragen in cel C3 tot en met C8 op te tellen: =C3+C4+C5+C6+C7+C8 4 Als je het goed gedaan hebt, is de uitkomst: 293,31 Je krijgt korting op de aanschaf van de fotosoftware. Opdracht 1 C Cursus: korting 1 Voer in cel A11, A12 en C11 de gegevens in volgens het voorbeeld hiernaast. 2 Voer in cel C12 de formule in om het TE BETALEN bedrag te berekenen: =C9-C11 3 Als je het goed gedaan hebt, is de uitkomst: 228,46 4 Sla de werkmap op onder de naam Cursus. 5 Sluit de werkmap. 6 Sluit Excel af. 103

47 Basis Excel

48 Office Basis PowerPoint 2016

49

50 1 PRESENTEREN MET POWERPOINT In dit hoofdstuk: 1.1 Presenteren 1.2 PowerPoint starten 1.3 Presentatie openen 1.4 Weergaven 1.5 Tekst invoeren 1.6 Tekstopmaak 1.7 Presentatie opslaan 1.8 Diavoorstelling Na dit hoofdstuk: H Hoofdstuktoets

51 Basis PowerPoint Presenteren Presenteren betekent dat je een groep mensen informatie geeft over een bepaald onderwerp of product, bijvoorbeeld de artikelen die een tuincentrum verkoopt. Nog een voorbeeld: bij veel opleidingen hoort een stage. Na afloop van de stage kun je een presentatie geven van wat je gedaan hebt. Een presentatie werkt heel goed als je er beelden bij laat zien. Met het pre sen tatieprogramma PowerPoint kun je tekst combineren met afbeeldingen. Die beelden worden in PowerPoint dia s genoemd. Is de presentatie eenmaal gemaakt, dan kun je deze op het computerscherm laten zien. Een andere mogelijkheid is de presentatie projecteren met behulp van een beamer. 1.2 PowerPoint starten Het programma PowerPoint heeft veel mogelijkheden, waarvan we er een aantal bespreken. De bestanden die je nodig hebt, staan in de map met Oefenbestanden PowerPoint Opdracht 1.1 PowerPoint 2016 starten 1 Het Startscherm van Windows staat op het scherm. 2 Klik op de tegel van PowerPoint Het startvenster van het programma PowerPoint verschijnt: 158

52 Presenteren met Powerpoint 1 werkbalk Snelle toegang tab Bestand lint bewerkingsvenster voorbeeldvenster Startvenster In de gekleurde balk links kun je met klikken direct een recent gebruikt document (bestand) openen. Je kunt ook de optie Andere bestanden openen gebruiken. In het gedeelte rechts staan voorbeelddocumenten (sjablonen) en een nieuwe lege presentatie. Deze lege presentatie open je met één keer klikken. Opdracht 1.2 Programmavenster PowerPoint Klik rechts naast de gekleurde balk op Lege presentatie. Het programmavenster van PowerPoint verschijnt: knoppen voor weergaven 2 Er staat een nieuwe, lege presentatie voor je op het scherm. In PowerPoint staat er een lege dia in het bewerkingsvenster. Bovendien staat er links een voorbeeldvenster met miniaturen van de dia s. Bovenaan staat de titelbalk, met links de werkbalk Snelle toegang. Daaronder staat het lint. Helemaal links staat het tabblad Bestand. Onder in het programmavenster staat de statusbalk, met helemaal rechts de zoomregelaar en knoppen voor verschillende weergaven. 1.3 Presentatie openen titelbalk zoomregelaar Je kunt nu direct een presentatie gaan maken, of je kunt een bestaande presentatie openen. Om je een indruk te geven van een presentatie ga je er eerst een openen. Dat gaat via het tabblad Bestand en het werkt op dezelfde manier als in Word. De presentatie heet Hotels.pptx. 159

53 Basis PowerPoint 2016 overzichtsvenster (miniaturen) diavenster Opdracht 1.3 Presentatie openen 1 Klik op het tabblad Bestand. 2 Meteen wordt de optie Openen getoond. 3 Klik op de link Deze pc. 4 Klik rechts op de knop Documenten. 5 Ga naar de map waarin de oefenbestanden staan en open de map Oefenbestanden PowerPoint Klik op Hotels.pptx. \ De presentatie wordt geopend weergaveknoppen Programmavenster Het programmavenster ziet er anders uit dan bij Word of Excel. In de figuur staan een aantal onderdelen aangegeven. Het meest opvallend is het diavenster, met de eerste dia, de titeldia. Links staat het overzichtsvenster met de dia s van de presentatie als miniatuur (klein) weergegeven. 160

54 Presenteren met Powerpoint Weergaven Net als in Word zijn er in PowerPoint verschillende weergaven. De belangrijkste is de normale weergave. Dat is de weergave van de figuur. Een andere weergave krijg je met de weergaveknoppen rechtsonder aan het venster, zie hiernaast. Een andere veelgebruikte weergave is de diasorteerder. Daarin zie je een overzicht van alle dia s. Opdracht 1.4 Verschillende weergaven 1 Klik op de knop Diasorteerder, rechtsonder in het venster. De dia s staan nu op één rij: 2 Klik onder in op de knop Normale weergave. Je bent weer terug in de normale weergave. Bladeren De presentatie bestaat uit de titeldia en vijf andere dia s. Hierop staan de gegevens van verschillende hotels. De andere dia s breng je groot in beeld met slepen aan de schuifknop of klikken op een miniatuur aan de linkerkant. Opdracht 1.5 Bladeren 1 Sleep de schuifknop een klein stukje naar beneden. 2 Zorg dat dia 2 (Burj Al Arab) in beeld komt. 3 Breng nu dia 3 in beeld met klikken op de miniatuur links in het venster. 4 Ga naar dia 4. 5 Bekijk tenslotte dia 5; je ziet dat deze nog niet af is. 161

55 Basis PowerPoint teken Ctrl+Alt Tekst invoeren Op dia 5 ga je straks tekst invoeren. Als je in een dia op de tekst klikt, verschijnt er een tekstkader. Tegelijk verschijnt er een cursor. Zoals je ziet bestaat de tekst uit een opsomming. Opdracht 1.6 Opsomming 1 Klik in de tekst van de opsomming (Hotel in de ruimte). 2 Zet de cursor aan het eind van het woord ruimte. 3 Druk op Enter. Er verschijnt een nieuwe regel met een opsommingsteken ( ). 4 Typ nu: Op 515 km boven de aarde 5 Zet de cursor aan het eind van het woord aarde. 6 Maak met Enter een nieuwe opsommingspunt ( ). 7 Typ nu: Klaar in Druk op Enter en typ: 9 Kamer kost 1 miljoen per nacht 10 Klik naast het kader om dit te laten verdwijnen. De dia ziet er nu zo uit: Bij de laatste regel sluit je niet af met Enter. Anders staat er alleen een balletje. 1.6 Tekstopmaak Net als in Word en Excel kun je letters vet, cursief of in een ander lettertype zetten. Natuurlijk is voor een presentatie de kleur belangrijk. Je gaat de titel in dia 5 aanpassen. De knoppen die je nodig hebt, staan in het lint in de groep Lettertype. Je wijzigt eerst het lettertype van de titel. Opdracht 1.7 Lettertype 1 Klik in de tekst waar staat:. 2 Typ de titel: Skywalker 3 Selecteer de tekst met slepen. 4 Open de keuzelijst Lettertype en kies Calibri. tekstkader 162

56 Presenteren met Powerpoint 1 Opdracht 1.8 Vet en tekengrootte 1 De tekst is nog geselecteerd. 2 Zet het kopje vet met de knop Vet. 3 Klik op het keuzepijltje Tekengrootte en kies 40. Tekst geef je een kleur met de knop Tekstkleur. Met klikken op het keuzepijltje, open je een palet. Hierin kies je een kleur. Opdracht 1.9 Kleur 1 Het woord Skywalker is nog geselecteerd. 2 Klik op het keuzepijltje van de knop Tekstkleur. 3 Er verschijnt een palet met kleuren, zie hiernaast. Kies de kleur Paars. 4 Klik naast de selectie om deze op te heffen. 5 Klik buiten het tekstkader. Het tekstkader verdwijnt. Dia 6 is ook nog niet af. Dat werk je aan in de eindopdrachten. 1.7 Presentatie opslaan Je slaat de presentatie nu eerst op onder een andere naam. Dat gaat met de keuze Opslaan als na klikken op het tabblad Bestand. Opdracht 1.10 Opslaan als 1 Klik op bestand en kies Opslaan als. Het venster Opslaan als verschijnt. 2 Sla de presentatie op onder de naam Hotels klaar. 3 Sluit de presentatie nog niet. 1.8 Diavoorstelling Voor je dia 6 gaat afmaken, kijk je eerst even naar de diavoorstelling van de presentatie. Die voorstelling is nog erg eenvoudig. In het hoofdstuk Diavoorstelling lees je hoe je allerlei effecten aan de diavoorstelling toevoegt. De diavoorstelling start je met de knop Diavoorstelling rechtsonder in het scherm. Opdracht 1.11 Diavoorstelling 1 Klik op dia 1. 2 Klik op de knop Diavoorstelling onder in het scherm. De titeldia verschijnt en vult het hele scherm. 3 Klik één maal met de muis en de volgende dia verschijnt. 4 Ga door tot dat dia 6 op het scherm staat. 5 Klik nog een keer. Bovenin staat: De diavoorstelling is beëindigd. Klik om af te sluiten. 6 Klik en je komt vanzelf weer terug in de normale weergave. 163

57 Basis PowerPoint 2016 Je kunt ook op de volgende manieren naar de volgende of vorige dia: Volgende dia Enter-toets Pijltje omlaag Pijltje naar rechts Spatiebalk Vorige dia Backspace Pijltje omhoog Pijltje naar links EINDOPDRACHTEN In de eindopdrachten maak je dia 6 in orde. Daarna bekijk je weer alles in de diavoorstelling. In de laatste eindopdracht sluit je de presentatie af. Ook sluit je PowerPoint af. Opdracht 1 A Dia 6 1 Gebruik de schuifbalk om naar de laatste dia te gaan. De dia moet er zo uit komen te zien: 2 Typ de teksten over uit de figuur. 3 Maak de titel van de dia als volgt op: lettertype Calibri, vet, tekengrootte 40, kleur Paars. Je bent nu aan het einde van hoofdstuk 1. Je gaat de presentatie afsluiten. Als je nu niet verder gaat met hoofdstuk 2, sluit je ook PowerPoint. Opdracht 1 B Afsluiten 1 Sluit de presentatie met klikken op Bestand en kies Sluiten. 2 Sluit PowerPoint zo af: klik rechtsboven op de knop Sluiten (het kruisje). 164