Duurzaamheidsverslag Lamb Weston / Meijer Gezamenlijke waarde creëren

Transcriptie

1 Duurzaamheidsverslag Lamb Weston / Meijer Gezamenlijke waarde creëren

2 PAGINA 2 INHOUD VisiE & StrategIE 5 BIJLAGE Organisatieprofiel 55 Bestuur 58 Feiten & cijfers 62 INLEIDING Interview Bas Alblas (CEO) 3 KPIs & ResultATEN 7 Verslagprofiel 70 GRI Index G4 72 Onze Duurzame Zes Water 10 Energie & Emissies 19 Aardappel & Afval 28 Medewerkers 37 Voedselveiligheid & Kwaliteit 43 Voeding & Gezondheid 48

3 PAGINA 3 INLEIDING Interview Bas Alblas (CEO) Gezamenlijke waarde creëren - de manier waarop we zakendoen Met trots presenteren we ons nieuwste duurzaamheidsverslag. Sinds ons vorige verslag in juni 2012 hebben we flinke vooruitgang geboekt op weg naar het behalen van onze doelstellingen voor onze Duurzame Zes kernthema s voor In dit verslag schetsen we de stappen die we hebben genomen om onze doelstellingen te bereiken, delen we de kwantitatieve en kwalitatieve resultaten en vertellen we over onze vervolgstappen op onze reis naar een duurzamere toekomst. Waarom hebben we de Duurzame Zes als kernthema s gekozen? En, hoe tevreden zijn we met de geboekte vooruitgang? Bas Alblas, Chief Executive Officer van Lamb Weston / Meijer (LW/M), geeft zijn visie op onze duurzaamheidsresultaten tot nu toe. Hierbij onderstreept hij Bas ons Alblas commitment om gezamenlijke waarde te creëren. Managing Director, Lamb Weston / Meijer Waarom maakt duurzaamheid - als bedrijfsprincipe - onderdeel uit van de algehele strategie van LW/M? Dit heeft twee redenen. Ten eerste geloven we dat we alleen succesvol kunnen zijn als ons bedrijf een positieve bijdrage levert aan al onze belanghebbenden. Dus niet alleen aan onze aandeelhouders, maar ook aan onze klanten en consumenten, telers en andere leveranciers en de samenleving. Ten tweede vinden we duurzaamheid een verplichting voor ons bedrijf. Het is een essentieel onderdeel van ons bestaansrecht om te produceren en onze manier van zakendoen. Onze visie is om gezamenlijke waarde te creëren in alles wat we doen, op een duurzame manier. Hierbij moeten we op verschillende manieren samenwerken met onze belanghebbenden. Alleen zo kunnen we als bedrijf op de lange termijn relevant zijn. Het creëren van gezamenlijke waarde is onze tweede natuur en we beschouwen het als onze verantwoordelijkheid een actieve en leidende rol te spelen in onze sector op het gebied van duurzame ontwikkeling. Bas Alblas CEO, Lamb Weston / Meijer Een paar jaar geleden introduceerde u de Duurzame Zes. Waarom hebt u voor deze zes thema s gekozen? En zijn ze ook echt duurzaam gebleken? Toen we onze duurzaamheidsstrategie ontwikkelden, hebben we onze Duurzame Zes gekozen op basis van twee criteria: de relevantie voor ons bedrijf en onze sector en de vraag of we echt een verschil konden maken door meer duurzamere processen te creëren. Op beide fronten heeft het goed gewerkt. En, zijn onze thema s duurzaam gebleken? Ja. We boeken vooruitgang in lijn met onze duurzaamheidsdoelstellingen voor Ik ben tevreden over zowel de tastbare als de niet-tastbare resultaten. Onze mensen maken het waar. Binnen de Duurzame Zes ligt de nadruk op mens en milieu. Hoe zit het met winst? In het bedrijfsleven is het essentieel dat je een gezonde winst behaalt. Waarom? Dit ben je verschuldigd aan je aandeelhouders en je bedrijf. Je moet kunnen investeren in je toekomst en het ontwikkelen van een duurzaam bedrijfsmodel. Werken aan onze Duurzame Zes betekent werken op een duurzame manier. Dit gaat hand in hand met het genereren van winst. Met de winst die we maken investeren we in de toekomst, inclusief in projecten en oplossingen die duurzamere bedrijfsprocessen creëren. Zo beperken we het gebruik van energie en water, besparen we geld en verhogen we onze winst weer. Winst is dus een essentieel onderdeel van zakendoen. In essentie gaat het erom de balans te behouden: onze blik op de toekomst gericht houden, zonder onze duurzaamheidsdoelstellingen uit het oog te verliezen.

4 PAGINA 4 Introduction Interview Bas Alblas (CEO) Hoe belangrijk zijn partnerschappen en samenwerking om doelstellingen te behalen? Alles staat of valt met samenwerking. Wij kijken hierbij naar de totale toeleveringsketen. Niet alleen naar de schakels waarbij we direct betrokken zijn, maar ook naar de schakels voor en na onze activiteiten waar we geen directe invloed op hebben. We werken nauw samen met partners en diverse spelers in onze keten. Alleen zo komen we tot oplossingen die resulteren in een duurzame, effectieve toeleveringsketen. We geloven dat één plus één niet twee, maar drie kan zijn. Samenwerkingsverbanden helpen ons om veel meer en betere oplossingen te ontwikkelen, dan wanneer we hier alleen aan werken. Er wordt wel gezegd dat duurzaam voedsel het recept kan zijn voor voedselzekerheid en milieubescherming. Bent u het daarmee eens? Mijn eerste reactie is: nee, ik geloof niet in het concept duurzaam voedsel dat als zodanig is gelabeld. Als je ergens een etiket op plakt, sluit je per definitie dingen uit. Ik geloof in Bas activiteiten Alblas en processen die zo worden uitgevoerd dat ze resulteren in duurzamere Managing Director, producten. Wel denk ik dat er hier belangrijke aspecten op Lamb het spel Weston staan. Er / Meijer is een duidelijk verband tussen de duurzame initiatieven die wij ontplooien en de noodzaak om over voldoende voedsel te beschikken in de toekomst. Duurzamere werkwijzen kunnen hier alleen maar bij helpen. De sector moet processen kunnen ontwikkelen die haar voedselproductie continu verhogen, zonder een negatieve invloed op het milieu. Sommige mensen vragen zich af of friet überhaupt ooit duurzaam kan zijn. Hoe denkt u hierover? We maken aardappelproducten en zijn nauw verbonden met de landbouw - of zoals we graag zeggen onze wortels liggen in aardappelen. De aardappel is voedzaam, veelzijdig en betaalbaar. Aardappelen zijn het op twee na meest geteelde voedselgewas ter wereld. Ze worden duurzaam verbouwd, bewaard en geproduceerd. Ze hebben minder land, water en energie nodig - en leveren meer calorieën per hectare - dan welk ander voedselgewas ook, inclusief rijst, tarwe en maïs. Aardappelen zijn van nature allergeenvrij en de meeste aardappelproducten die we produceren zijn dat ook. Dat is toch behoorlijk duurzaam. En hoewel wordt aangenomen dat friet gelijk staat aan een lage voedingswaarde omdat ze gefrituurd worden, geloven we dat gefrituurde producten passen in een gebalanceerd, gezond en gevarieerd dieet. In de afgelopen jaren hebben we onze producten gezonder gemaakt. Voor het vervaardigen van onze LambWeston-producten zijn we overgestapt van palmolie naar gezondere zonnebloemolie. Ook hebben we het zoutgehalte in onze gekruide producten verlaagd. Bovendien praten we regelmatig met onze klanten over het belang van het aanbieden van juiste informatie aan consumenten, zodat zij zelf weloverwogen beslissingen kunnen nemen. We zien het als onze verantwoordelijkheid om een actieve en leidende rol te spelen binnen onze sector op duurzame ontwikkeling. Wat was de grootste uitdaging voor LW/M in de afgelopen drie jaar op het gebied van duurzaamheid? De grootste uitdaging was het duurzaamheidsprogramma aan de gang te krijgen. Het betreft een omvangrijk en ambitieus initiatief. Om het in onze hele organisatie geïmplementeerd te krijgen kost tijd en moeite. Inmiddels is duurzaamheid geworteld in onze hele organisatie en is de invloed ervan goed merkbaar. Het is mooi te zien dat onze mensen betrokken raken en duurzaamheid als onderdeel van hun verantwoordelijkheden zien, ook in de communicatie met klanten, telers en leveranciers. Onze mensen maken het waar, iedere dag opnieuw. Bent u tevreden over de resultaten die jullie de afgelopen drie jaar op dit gebied hebben behaald? Ik ben trots op wat we hebben bereikt en ik ben er trots op dat we mensen in onze organisatie hebben die initiatief en motivatie tonen om dit programma op te starten én te implementeren. De resultaten die we bereikt hebben, zijn te danken aan mensen die zelf geloofden dat we ons energie- en waterverbruik aanzienlijk moesten verlagen en duurzamere processen moesten ontwikkelen, en hier niet alleen aan werkten omdat het hen werd gevraagd.tot nu toe liggen we op schema om onze doelstellingen voor 2020 te behalen. Waterschaarste zal zonder enige twijfel van grote invloed zijn op de voedingsmiddelenindustrie in de toekomst. Wat ziet u als de grootste uitdaging op dit gebied? Ik denk dat het belang van water wordt onderschat. In sommige gebieden waar we actief zijn, is water zo goedkoop dat we de technologische investeringen die nodig zijn om ons waterverbruik te verminderen lastig zijn te rechtvaardigen. Dat wil overigens niet zeggen dat ik vind dat de prijs van water omhoog moet. Wij hebben ons eraan gecommitteerd het waterverbruik in onze faciliteiten te halveren en we blijven zoeken naar manieren en investeringen om dit te bereiken. Hoewel vaak gezegd wordt dat water binnenkort schaars zal worden, lijkt dit onderwerp nog niet erg hoog op de politieke agenda te staan. Wat zijn het komende jaar uw belangrijkste uitdagingen en doelen op het gebied van duurzaamheid? Het belangrijkste is dat we gefocust blijven op onze routekaart naar We hebben onze duurzaamheidsambities gedefinieerd, staan binnen onze sector bekend als leider op het gebied van duurzaamheid en hebben duidelijke doelstellingen voor 2020 geformuleerd. Ik hecht er enorm aan dat we op koers blijven. We mogen echter niet vergeten hoe ambitieus een aantal van onze doelstellingen zijn. Zo is het met 50% verlagen van ons directe waterverbruik per ton eindproduct een echte uitdaging. Dergelijke doelstellingen zijn juist in een wereld die zo enorm veranderlijk en dynamisch is van bijzonder groot belang. Tot slot, wat zijn uw belangrijkste doelstellingen voor de komende 3 tot 5 jaar? De komende jaren richten we ons erop gedisciplineerd te blijven en onze doelstellingen voor 2020, zoals opgesteld voor onze Duurzame Zes, te behalen.

5 PAGINA 5 VisiE & StrategIE Serving our world with potato solutions

6 PAGINA 6 VisiE & StrategIE Missie en ambitie Onze missie is: Serving our world with potato solutions. We willen onze markt bedienen met het beste wat de aardappel te bieden heeft en met oplossingen om onze klanten te ontzorgen. Onze ambitie is om voor onze klanten de voorkeurspartner te zijn voor het leveren van aardappelproducten en -diensten in Europa, het Midden-Oosten en Afrika (EMEA). We willen dit bereiken door sterke klantgerichtheid, een onderscheidende aanpak en inzet van onze wereldwijde aanwezigheid als Lamb Weston. We streven naar een duurzame en winstgevende groei. Onze bedrijfsstrategie ondersteunen we met strategische randvoorwaarden, onze bedrijfsprincipes en onze kernwaarden. Door dapper & moedig te zijn ons eerste bedrijfsprincipe benadrukken we het belang van duidelijke keuzes en een doortastende uitvoering. Ons tweede bedrijfsprincipe, duurzaam & verantwoord, is erop gericht iedereen binnen het bedrijf te inspireren Bas Alblas na te denken over de juiste keuzes voor de lange termijn en Managing deze keuzes Director, om te zetten in actie om onze producten, processen en toeleveringsketen Lamb Weston / duurzamer Meijer te maken. Het derde bedrijfsprincipe, eenvoud, herinnert ons eraan complexiteit te verminderen bij alles wat we doen. Door duurzaamheid te benoemen als een van onze drie bedrijfsprincipes, hebben we het onderwerp steviger verankerd in onze algehele bedrijfsstrategie. Onze kernwaarden, overtreffen van verwachtingen, leveren van buitengewone resultaten en op elkaar vertrouwen, zijn onze leidraad bij het uitdragen van onze missie en ambitie. We geloven in het creëren van gezamenlijke waarde, een concept dat verder gaat dan verantwoord ondernemen. Onze visie op duurzame ontwikkeling Ook hebben we een duidelijke duurzaamheidsambitie voor 2020: gezien worden als leider in onze sector op het gebied van duurzame ontwikkeling binnen de EMEA-regio. Om dit te realiseren, hebben we in 2011 een uitgebreide duurzaamheidsstrategie ontwikkeld, gebaseerd op het creëren van gezamenlijke waarde ( Creating Shared Value ). Deze strategie bestaat uit een specifiek programma en heldere doelstellingen richting Hiermee zorgen we ervoor dat we ons richten op die gebieden, waarop we de meeste impact kunnen hebben. Namelijk zes gebieden die het meest relevant zijn voor onze kernactiviteiten en die direct gekoppeld zijn aan onze processen en de hele toeleveringsketen. Deze zes kernthema s noemen we onze Duurzame Zes. Gezamenlijke waarde creëren We geloven in het creëren van gezamenlijke waarde. Dit gaat verder dan verantwoord ondernemen. We zijn van mening dat we als bedrijf alleen op de lange termijn succesvol kunnen zijn als de resultaten van ons werk worden verdeeld onder ons bedrijf, onze aandeelhouders en de samenleving als geheel. Als we op de lange termijn relevant willen zijn, moeten we op verschillende manieren samenwerken met onze diverse belanghebbenden. Dus met onze klanten en consumenten, met onze medewerkers, telers en andere leveranciers en met onze partners. We beschouwen het als onze verantwoordelijkheid een actieve en leidende rol te spelen in onze sector. Onze Duurzame Zes Bij het creëren van gezamenlijke waarde richten we ons op drie gebieden die de belangrijkste ingrediënten vormen voor onze kernactiviteit. Hiermee kunnen we als bedrijf de grootste impact maken. Op de volgende drie thema s willen we excelleren en leidend zijn binnen onze sector: Water Energie & Emissies Aardappel & Afval We nemen onze verantwoordelijkheid onze toekomst te beschermen, onze bestaansrecht om te produceren, uitermate serieus. In dit kader richten we ons op drie gebieden die onze bedrijfsvoering, raken, maar ook de relevantie voor onze klanten en de wijze waarop we in de samenleving staan: Medewerkers Voedselveiligheid & Kwaliteit Voeding & Gezondheid Bij de uitvoering van ons duurzaamheidsprogramma hanteren we drie basisprincipes, namelijk: duurzame teelt, benadering van de totale toeleveringsketen en transparantie. We streven ernaar 100% duurzaam geteelde grondstoffen te gebruiken en moedigen onze telers en andere leveranciers aan te werken aan duurzame ontwikkeling. We werken samen in onze toeleverings- en waardeketen en versterken elkaar. We richten ons op de lange termijn en hanteren een open en eerlijke benadering. Halverwege het realiseren van onze ambitie In 2014 zijn we halverwege onze reis naar In de afgelopen drie jaar hebben we onze routekaart gevolgd en gefocust op onze prioriteiten. We hebben flinke vooruitgang geboekt in het behalen van onze doelstellingen voor 2020, ten opzichte van ons referentiejaar We blijven ons richten op alle zes gebieden en willen toonaangevend zijn in de eerste drie. In de volgende hoofdstukken gaan we nader in op de bereikte resultaten voor onze Duurzame Zes.

7 PAGINA 7 VisiE & StrategIE Key Performance Indicators Duurzaamheidscategorie Key Performance Indicator Referentie FJ 2008 Resultaten FJ 2014 Geboekte vooruitgang 2020 Doelstellingen* Direct waterverbruik (in m 3 per ton eindproduct) 5,74 5,34-7% -50% direct waterverbruik per ton eindproduct Water Watervoetafdruk eindproduct (som van Key blauw Performance + groen + grijs water) Indicator Waterconsumptie in totale product-levenscyclus Baseline onbekend FY2008 Watervoetafdruk nulmeting Results vastgesteld FY2014 Nulmeting watervoetafdruk vastgesteld Progress made Lagere blauwe 2020 watervoetafdruk Objectives* Energie-intensiteit (in GJ per ton eindproduct) 4,768 3,896-21,1% -30% direct energieverbruik per ton eindproduct CO 2 -emissies uit energie (in ton CO2 eq. per ton eindproduct) 0,318 0,266-16,4% -30% CO2-emissies uit energie per ton eindproduct Energie & Emissies COKey 2 -voetafdruk Performance eindproduct (in ton CO 2 eq. Indicator per ton eindproduct) Index aardappelbenutting**) (= totaal eindproduct / totaal gebruikte aardappelen) Baseline 0,710 Results 0,639 Progress -10,0% made FY2008 FY ,3 4,3% Lagere CO voetafdruk in de gehele Objectives* toeleveringsketen +10% aardappelbenutting per ton geconsumeerd eindproduct Aardappel & Afval Bas Alblas % Afval naar stortplaats % Afval verbrand Managing Director, Lamb % Weston Afvalstromen / Meijer gerecycled in een nuttige herbestemming Nul - Nederlandse fabrieken 0,5% - Nederlandse fabrieken Nul - alle fabrieken 0,3% - alle fabrieken 2020 doelstelling behaald 99,5% - Nederlandse fabrieken 99,7% - alle fabrieken 99,7% organisatiebreed Geen afval naar stortplaats < 0,5% afval verbrand Maximaliseren hergebruik van bijproducten en afvalstromen Index voedselverliezen & verspilling (conform definitie gehanteerd door WUR) Voedselverliezen & verspilling onbekend van veld tot vork 5,6% aardappelafval toeleveringsketen 6-8% frietafval restaurants Voedselverliezen & verspilling nulmeting vastgesteld Bewustere consumptie in onze totale waardeketen * 2020 doelstelling versus referentiejaar 2008 **Aardappelbenuttings-index vastgesteld op 100 voor 2008

8 PAGINA 8 VisiE & StrategIE Key Performance Indicators Duurzaamheidscategorie Key Performance Indicator Referentie FJ 2008 Resultaten FJ 2014 Geboekte vooruitgang 2020 Doelstellingen* Ongevallen-index (TIR) Verzuimongevallen-index (LTA) 1,86 0,81 0,76 0,38-59% -53% Verbeterde werkplekveiligheid Ziekteverzuim (in %) 4,0% 3,8% -5,8% Verbeterde gezondheid & welzijn medewerkers Training & ontwikkeling medewerkers Geen structureel programma organisatiebreed LW Academy ingevoerd Organisatiebreed programma Verbeterde ontwikkeling medewerkers Medewerkers Voedselveiligheid & Kwaliteit Personeelsverloop (in %) 10,1% 5,0% -51% Tevredenheid Key Performance medewerkers (in %) Geen Baseline nulmeting 62% Results (proef) Great Place gemeten als Progress to Work made Indicator Great Place to Work -proef voltooid FY2008 FY2014 First Pass Quality - FPQ (% eindproduct dat voldoet aan specificatie) Index klachten productkwaliteit** Bas (# klachten Alblas/ 1000 ton geproduceerd) Managing Director, Lamb % Weston audits met / resultaat Meijer 95% of een cijfer A-kwalificatie # publieke Key terugroepacties Performance van producten Baseline Nul Results Nul Progress 20 jaar historie made Indicator FY2008 FY2014 % diepgevroren producten voorgebakken in gezonde olie (max. 12% verzadigd vet) Zoutgehalte LW-producten (zout in % of g/100 g bevroren product) 98,5% 99,2% 0,7% % 75% 87% 16% 22,8% 76,1% 234% Retail: 0,5% (LW-friet) FS: 0,7% (LW premium friet) Retail: 0,5% (LW-friet) FS: 0,55% (LW premium friet) -20% Zout premium friet Hogere betrokkenheid medewerkers LW/M-organisatie 2020 komt in aanmerking voor Great Objectives* Place to Work (>70%) Verbeterde constantheid productkwaliteit Voldoen aan de impliciete behoeften (veilig voedsel) & verwachtingen 2020van klanten Objectives* Verbeterde voedingswaarde Aardappelproducten met LW-merk Voeding & Gezondheid Voedingswaarde-etikettering conform wet en voldoet aan klantverwachting NQ-score commerciële team (NQ = Nutritioneel Quotient) Vrijwillige etikettering grote 8 Etikettering grote 8, zie EU 1169/2011 In overeenstemming Basale voedingskennis Commercieel team getraind op Voeding & Gezondheid Verbeterde kennis Duidelijke voedingswaarde-informatie voor directe klanten & consumenten * 2020 doelstelling versus referentiejaar 2008 **Index klachten productkwaliteit ingesteld op 100 voor 2008

9 1 Water 2 Energie & Emissies 3 Aardappel & Afval Onze Duurzame Zes 4 Medewerkers 5 Voedselveiligheid & Kwaliteit 6 Voeding & Gezondheid

10 PAGINA 10 WAtEr Achtergrond Minder dan 1% van al het water op onze planeet is zoet water. 70% hiervan wordt gebruikt voor landbouw. Toenemende industrialisatie, bevolkingsgroei en niet-duurzaam management hebben bijgedragen aan waterschaarste in vele regio s wereldwijd. Hoewel er met waterbronnen in Noord-Europa relatief weinig problemen zijn in vergelijking met andere delen van de wereld, wordt ook onze regio geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen op het gebied van water. Veel landen hebben inmiddels wetgeving geïntroduceerd om deze uitdagingen het hoofd te bieden. In het Verenigd Koninkrijk heeft de regering in 2010 de Flood a nd Water Management Act geïntroduceerd. De Nederlandse regering introduceerde in 2012 de Deltawet. Dit juridisch raamwerk is gericht op het beschermen van Nederland tegen overstroming vanuit zee of vanuit de rivieren, het realiseren van klimaatbestendige stedelijke gebieden en het garanderen van voldoende hoeveelheden zoet water voor volgende generaties. Bij Lamb Weston / Meijer geloven we sterk in het belang van een gezonde waterhuishouding. Water is een essentiële natuurlijke bron voor een duurzame toekomst en een essentieel onderdeel in onze totale keten. Wereldwijd wordt water gezien als een van de grootste uitdagingen waarmee bedrijven vandaag de dag te maken hebben. Hiervoor is het belangrijk de rol van water voor je totale bedrijfsvoering goed te kennen. Onze focus is het verbruik van vers leidingwater - ons directe waterverbruik in onze fabrieken voor 2020 met 50% te verlagen. Daarnaast onderzoeken we hoe we het beste onze telers kunnen ondersteunen met efficiëntere irrigatiemethoden. Zo verminderen we de hoeveelheid grond- en oppervlaktewater die nodig is voor de irrigatie van gewassen in gebieden met waterstress. Om dit te bereiken, moeten we op meerdere terreinen actie ondernemen. Zo moeten we het waterverbruik binnen onze aardappelketen verminderen in gebieden waar dit het meest urgent is, de als beste geteste methoden voor waterefficiëntie implementeren in onze fabrieken, aanvullende maatregelen voor hergebruik van water uit onze processen onderzoeken en innovatieve technologieën introduceren om de kwaliteit van ons afvalwater te verbeteren

11 PAGINA 11 WATER Doelstelling Onze doelstelling voor 2020 is: verlaging van ons directe waterverbruik per ton eindproduct met 50% en verbetering van de kwaliteit van ons procesafvalwater. Daarnaast willen we onze blauwe watervoetafdruk verlagen in gebieden met waterstress.

12 PAGINA 12 WATER In onze fabriek in Kruiningen maken we gebruik van een afvalwaterzuiveringsinstallatie die ons water gedeeltelijk zuivert voordat het wordt geloosd op open zeewater. Door ons te richten op de opstelling van de apparatuur en de behandeling te optimaliseren, hebben we een sterk systeem gecreëerd. Bovendien maximaliseert de installatie de terugwinning van zetmeel, struviet en methaan voor verkoop aan derden of intern gebruik. Ons afvalwaterzuiveringsysteem is een mooi voorbeeld van duurzaamheid in actie waarbij milieu, energie-efficiëntie en procescapaciteit hand in hand gaan. Evides heeft een duurzaamheidsstrategie ontwikkeld met specifieke aandachtspunten. Een daarvan is het hergebruik van grondstoffen en afvalwater. In Kruiningen loopt er momenteel een proef waarbij we onze zuiveringstechnologie testen voordat we tot op industrieel niveau gaan opschalen. Het doel is afvalwater te zuiveren tot drinkwater dat vervolgens weer kan worden ingezet in het productieproces. We zetten onze kennis en ervaring op dit terrein in om onze gezamenlijke duurzaamheidsambities waar te gaan maken. Rinco Boender Operations manager LW/M Kruiningen, NL Markus Flick Manager Evides Industriewater Rotterdam NL

13 PAGINA 13 WATER Meest opvallende resultaten Sinds 2008 hebben we ons directe waterverbruik - drinkwater dat we in onze fabrieken gebruiken voor onze processen - verlaagd met 7% per ton eindproduct. Om ons waterverbruik binnen de totale keten in het juiste perspectief te plaatsen en om onze doelstellingen voor 2020 te behalen, moesten we eerst beter inzicht krijgen in onze totale watervoetafdruk. Ofwel, inzicht verkrijgen in de totale hoeveelheid verbruikt zoet water voor grondstoffen en in processen in alle schakels van de keten. Daarom hebben in 2013 een onderzoek uitgevoerd naar onze watervoetafdruk*. Hierdoor hebben we een beter inzicht gekregen in de specifieke bijdrage van belangrijke ingrediënten en schakels binnen de keten aan onze totale watervoetafdruk. Het onderzoek heeft ons geholpen te bepalen waar we wijzigingen kunnen doorvoeren om onze waterconsumptie door de hele keten heen te verlagen. Naast dit onderzoek hebben we technologische -, structurele - en ketenverbeteringen doorgevoerd in onze waterprocessen. Een voorbeeld hiervan is het integreren van de Innowater -zuiveringstechnologie in de waterbehandelingsprocessen op onze locaties. Een ander voorbeeld is het uitvoeren van meerdere veldproeven met druppelirrigatie in teeltgebieden met waterstress. Het doel was om met minder water meer kilogrammen aardappel te genereren ( more crop per drop ). Op dit moment onderzoeken we in samenwerking met partners in onze keten of we een businesscase voor druppelirrigatie kunnen ontwikkelen. Hierna gaan we verder in op deze en andere projecten, die we in de laatste drie jaar zijn gestart. * Zie We zijn het meest trots op voor meer informatie. Beperken van waterverbruik bij de teelt van aardappelen More crop per drop: waterbesparing, druppel voor druppel Wereldwijd wordt 70% van al het zoete water gebruikt voor het telen van akkerbouwgewassen om mensen en dieren te voeden. Hoewel aardappelen minder water nodig hebben dan vele andere gewassen voor basisvoeding zoals rijst en tarwe, hebben ze relatief grote hoeveelheden water nodig. Het overgrote deel hiervan bestaat uit regenwater. In bepaalde gebieden en tijdens droge perioden moeten gewassen beregend worden. Telers beregenen hun velden meestal met regenkanonnen, die het water over een groot gebied uitsproeien. Een van de nadelen van regenkanonnen is dat ze niet erg nauwkeurig zijn. Ze hebben een waterefficiëntieniveau van 50% tot 70%. In 2012 besloten we uit te kijken naar een betere irrigatiemethode. In samenwerking met enkele telers en Netafim, leverancier van druppelirrigatiesystemen, hebben we een proefproject opgezet om de effecten van druppelirrigatie goed te bestuderen. Uit de proef blijkt dat druppelirrigatie water bespaart, doordat het water langzaam naar de wortels van de plant sijpelt via een netwerk aan irrigatieslangen. Het waterefficiëntieniveau van druppelirrigatie ligt tussen de 80% en 100%. Om meer ervaring op te doen en de effecten van druppelirrigatie verder te bestuderen, hebben we in gebieden met relatieve waterstress in het Verenigd Koninkrijk (VK) en Nederland veldproeven uitgevoerd in samenwerking met onze telers en een aantal externe deskundigen. Momenteel passen we zelf druppelirrigatie toe op 25 hectares in het VK. Door de resultaten van deze proeven zien we goede mogelijkheden de opbrengst en kwaliteit van onze gewassen te verbeteren en het gebruik van grond- en leidingwater te beperken. We hebben echter ook te maken met een aantal technische uitdagingen. In onze huidige proeven proberen we deze technische problemen op te lossen. Ook kijken we naar het toevoegen van voedingsstoffen in het systeem (fertigatie) voor nauwkeurigere plantenvoeding. Hierdoor kunnen telers besparen op voedingsstoffen en de opbrengst en kwaliteit van de oogst verhogen. Dit zorgt voor een hoger inkomen voor telers. Hogere investeringskosten maken druppelirrigatie in eerste instantie minder aantrekkelijk voor telers dan regenkanonnen. Daarom hebben we een overeenkomst gesloten met Netafim, wereldwijd marktleider op het gebied van druppelirrigatiesystemen, om een businesscase te ontwikkelen voor druppelirrigatie in onze teeltgebieden. Het doel is ervoor te zorgen dat druppelirrigatie vanuit financieel en technisch oogpunt haalbaar wordt voor telers. En, omdat een investering in een dergelijk systeem twee tot drie keer hoger is dan een investering in regenkanonnen, kijken we ook naar alternatieve financieringsmodellen. Bijvoorbeeld via externe partners, die de uitrusting tijdelijk kunnen verhuren of leasen aan onze telers. De doelstelling van dit project is de aardappelteelt duurzamer te maken in teeltgebieden met waterstress. Dit bereiken we door nauw samen te werken met telers en externe bedrijven die onze waarden delen.

14 PAGINA 14 WATER Proces van afvalwaterbehandeling Innowater kringloopsluiting van afvalwater Innowater is een mooi voorbeeld van een project dat zich in de praktijk bewezen heeft als beste methode. In 2008 hebben we Innowater als proefproject opgezet. Het doel was ons procesafvalwater dusdanig te zuiveren, dat we het konden hergebruiken in onze productieprocessen. Het project draaide tot 2010 op een schaal van 10% op onze locatie in Bergen op Zoom. De proefopstelling draait daar nog steeds. De resultaten overtroffen onze verwachtingen. Na het doorlopen van het Innowater-zuiveringsproces, heeft het de kwaliteit van drinkwater. En Innowater verlaagde ons verbruik van leidingwater met 10%. Hiermee besparen we m³ water per jaar. Daarnaast verlaagde het Innowater-project het elektriciteitsverbruik van de fabriek met kwh per jaar. Dit komt overeen met het jaarlijks elektriciteitsverbruik van meer dan 80 Nederlandse huishoudens. Daarnaast stond het project garant voor een verhoging van onze biogasproductie met m³ per jaar. Dit staat gelijk aan het verbruik van aardgas van meer dan 190 Nederlandse huishoudens*. In 2014 bekroonde McDonald s het Innowater-project wereldwijd met een van hun Best of Sustainable Supply (BoSS) Awards, als erkenning voor de toekomstige bijdrage aan duurzaamheid gebruik van water. De komende zes jaar implementeren we de Innowater-zuiveringstechnologie in onze andere Europese productiefaciliteiten. In 2014 won het Innowater-project een van de Best of Sustainable Supply (BoSS) Awards van McDonald s als erkenning voor de toekomstige bijdrage aan duurzaamheid van water. * Bron: milieucentraal BIOGAS Hoe werkt het eigenlijk? Fabriek Gebruikt proceswater Voedselveilig drinkwater Anaerobe Reactor Struviet Reactor Struviet Aerobe Reactor Zuiveringsslib Membraan Bioreactor Innowater-zuivering kan worden onderverdeeld in drie stappen. In de eerste stapworden onopgeloste deeltjes uit het door ons gebruikte procesafvalwater verwijderd met behulp van een membraanbioreactor. In de tweede stap zorgt omgekeerde osmose ervoor dat opgeloste zouten uit het water worden gehaald. Tot slot staat een UV-filter garant voor drinkwaterkwaliteit. Wat overblijft is uiterst schoon, zacht en voedselveilig water. Omdat dit water volledig gedemineraliseerd is, moeten we twee delen gezuiverd innowater mengen met één deel leidingwater voordat we het water kunnen hergebruiken. Dit om corrosie van onze roestvrijstalen apparatuur te voorkomen. UV behandeling Schoon drinkwater Drinkwater Opslagtank Gezuiverd proceswater 65% Omgekeerde Osmose Leidingwater 35%

15 PAGINA 15 WATER Nieuwe manieren om afvalwater te behandelen Naast het ontwikkelen van Innowater hebben we de afgelopen jaren nog een aantal andere verbeteringen aan onze afvalwaterzuiveringsystemen doorgevoerd. Onze struvietreactoren in Bergen op Zoom en Kruiningen halen fosfaat en stikstof uit het procesafvalwater en binden dit in een mineraalcomplex, genaamd struviet*. Dit heeft twee voordelen. Ten eerste beperkt dit de hoeveelheid chemicaliën die we moeten gebruiken voor de behandeling van procesafvalwater. Ten tweede kunnen we het struviet als natuurlijke meststof verkopen aan akkerbouwers en boomkwekerijen. Daarnaast hebben we in de afgelopen zes jaar een NAS-reactor (Nieuw Actief Slib) geïnstalleerd op onze locaties in Bergen op Zoom en Kruiningen. Dit heeft geresulteerd in 40% minder afvalwaterslib en eenzelfde verlaging van de hoeveelheid chemicaliën die we gebruiken om het slib te laten bezinken. * Struviet is MgNH4PO4 Algen stof tot nadenken Van boekjaar 2012 tot 2014 hebben we met meerdere belanghebbenden een proefproject uitgevoerd om op kleine schaal algen te kweken in het met behulp van proceswater uit Kruiningen (zoals vermeld in ons vorige duurzaamheidsverslag). In ons warme procesafvalwater groeien algen op een natuurlijke manier, door fosfaat en stikstof te consumeren onder invloed van licht en CO2. Het resultaat van het proefproject was schoon procesafvalwater en algen. Het is ons echter niet gelukt het proefproject met alle partners op te schalen naar een economisch haalbaar niveau. We geloven echter in deze technologie en blijven zoeken naar andere mogelijkheden om met behulp van algen procesafvalwater te zuiveren. Zo kijken we naar de mogelijkheid algen in te zetten om ons afvalwater te zuiveren via een open systeem, in plaats van de klassieke aerobe behandeling van afvalwater. Voor deze klassieke behandeling zijn veel energie en chemicaliën nodig. Met de inzet van algen kunnen we op een natuurlijkere manier een betere oppervlaktewaterkwaliteit bereiken. Vervolgstappen In de komende zes jaar richten we ons op het implementeren van de Innowater-technologie in onze andere locaties. Kruiningen is als eerste aan de beurt. We zullen de technologie hier in de loop van 2015 invoeren. We blijven trouw aan ons commitment ons directe waterverbruik voor 2020 met 50% per kilo eindproduct ter verlagen, ten opzichte van het verbruik in Hoewel we ons verbruik tot nu toe slechts met 7% hebben verlaagd, weten we dat we met de invoering van de Innowater-zuiveringstechnologie ons ambitieuze doel kunnen behalen. We blijven investeren in manieren om onze blauwe watervoetafdruk in de totale keten te verlagen. Dit doen we op basis van de inzichten uit onze watervoetafdrukstudie. Een tweede focusgebied is om in samenwerking met andere belanghebbenden een businesscase voor druppelirrigatie te ontwikkelen. Op dit moment lopen er al meerdere proeven bij telers die aardappelen voor ons telen in gebieden met waterstress. Andere toekomstige stappen hebben onder andere betrekking op het sluiten van de mineralenkringloop. Hoe kunnen we met onze processen voor de behandeling van procesafvalwater hieraan bijdragen? Onderzoek heeft aangetoond dat het mogelijk is waarde te creëren uit procesafvalwater door hernieuwbare hulpbronnen te produceren, zoals bioplastics. Om dit te kunnen doen, moeten we kijken naar de mogelijkheden van een behandeling met algen. Een andere mogelijkheid is door de inzet van eiwitten in het procesafvalwater polymeren te creëren. We zijn het meest trots op Inzicht in onze productwatervoetafdruk In 2013 hebben we een studie laten uitvoeren naar onze watervoetafdruk*. Hierin wilden we meten wat het effect is van de belangrijkste ingrediënten en schakels in onze keten op onze watervoetafdruk. Het doel was diepgaand inzicht te verkrijgen in de totale watervoetafdruk van ons eindproduct. Het onderzoek leerde ons dat het belangrijker is om de invloed van onze blauwe watervoetafdruk te begrijpen in gebieden met waterstress - met name als telers hun gewassen moeten beregenen - dan om te weten hoe groot de watervoetafdruk van onze producten precies is. We hebben daarom de totale watervoetafdruk van onze totale Europese toeleveringsketen onder de loep genomen. Dit omvat alle water dat wordt gebruikt tijdens de teeltfase voor onze belangrijkste ingrediënten (aardappelen, plantaardige olie en zetmelen voor een eventueel kruidenlaagje) en het water dat we op onze vijf productiefaciliteiten verbruiken inclusief de verpakkng van onze producten. * Het onderzoek naar onze watervoetafdruk is uitgevoerd door RoyalHaskoningDHV, een Nederlands adviesbureau met ruime kennis van het meten van productwatervoetafdrukken met behulp van de Water Footprinting (WF) methode ontwikkeld door professor Hoekstra van de TU Twente. Toekomstige stappen hebben o.a. betrekking op de manier waarop we onze processen voor de behandeling van afvalwater het beste kunnen inzetten om de mineralenkringloop te sluiten.

16 PAGINA 16 WATER Inzicht in onze watervoetafdruk Een van de belangrijkste inzichten van het onderzoek was dat 91% van onze totale productwatervoetafdruk wordt gecreëerd door het telen van grondstoffen voor onze eindproducten (aardappelen en olie). Slechts 7% is nodig voor onze productieprocessen en slechts 2% voor het maken van verpakkingen. Van deze 91% is slechts een derde deel nodig voor de teelt van aardappelen. Tweederde deel is nodig voor de teelt van oliezaden voor het voorbakken van onze producten. Bijvoorbeeld zonnebloemen, koolzaad en palmnoten. Onze producten bevatten gemiddeld slechts 6% olie en 94% aardappel. We realiseren ons dat deze beperkte hoeveelheid plantaardige frituurolie van grote invloed is op de totale productwatervoetafdruk. Product Watervoetafdrukken 105 liter 1 portie afgebakken LW frites liter 100 gram chocolade liter 1 hamburger 140 liter 1 kop koffie Onze watervoetafdrukstudie heeft ons inzicht gegeven in de bijdrage van de belangrijkste ingrediënten en schakels in onze keten op de totale watervoetafdruk van onze producten Wereldwijd wordt 70% van alle zoetwater gebruikt voor het telen van akkerbouwgewassen voor mens en dier. De watervoetafdruk van een product is de totale hoeveelheid zoetwater dat in alle verschillende fasen van de keten gebruikt wordt om een product te produceren. De watervoetafdruk kan worden onderverdeeld in drie specifieke watersoorten. Dit zijn: Groen water Dit is de hoeveelheid regenwater die nodig is om onze producten te produceren en omvat ook verdamping op een veld tijdens de teeltperiode. Blauw water Dit is de hoeveelheid oppervlakteen grondwater nodig om onze eindproducten te produceren. Dit omvat irrigatie en verdamping op een veld tijdens de teeltperiode. Grijs water Dit is de hoeveelheid water nodig om vervuiling dusdanig te verdunnen dat de waterkwaliteit boven de (locale) waterkwaliteitsnormen blijft. Grijs water wordt niet fysiek gebruikt om producten te produceren.

17 PAGINA 17 Bijdrage per schakel in onze keten aan totale productwatervoetafdruk Samenstelling totale watervoetafdruk Groene watervoetafdruk Blauwe watervoetafdruk Grijze watervoetafdruk Battermix 2% Productie 7% Verpakking 2% Aardappelen 33% Verpakking 3% Battermix 2% Aardappelen 29% Productie 23% Aardappelen 45% Productie 25% Verpakking 1% Aardappelen 44% Battermix 6% Battermix 2% Frituurolie 56% Frituurolie 66% Frituurolie 26% Frituurolie 28% Inzicht in water hotspots Een andere belangrijk resultaat van het onderzoek is dat we onze impact op de zogenaamde water hotspots beter begrijpen. Hotspots zijn teeltgebieden met waterstress, die geïrrigeerd moeten worden - en dus een blauwe watervoetafdruk hebben -. Het telen van aardappelen in hotspots draagt bij aan lokale waterstress. De volgende stap is natuurlijk dat we de resultaten van het onderzoek vertalen naar actie. Op basis van het onderzoek hebben we een aantal mogelijke manieren geformuleerd om de impact van de totale watervoetafdruk van onze producten te verlagen. Een voorbeeld is onze telers en andere ketenpartners voor oliegewassen in gebieden met waterstress aan te moedigen over te stappen op efficiëntere irrigatiemethoden, zoals druppelirrigatie. Een ander voorbeelden is het verkennen van de mogelijkheden voor tijdelijke opslag van regenwater. Daarnaast bereiden we ons binnen onze eigen operationele activiteiten voor op de implementatie van de Innowater-zuiveringstechnologie. De Innowater-technologie is onze belangrijkste strategie ons directe waterverbruik met 50% te verlagen, conform onze doelstellingen voor De belangrijkste uitdaging Ons doel om ons directe waterverbruik met 50% per ton eindproduct te verlagen en onze blauwe watervoetafdruk (gebruik van grond- en oppervlaktewater) te verlagen in gebieden met waterstress, vormen de speerpunten van ons duurzame waterbeleid. Hoewel 91% van de productwatervoetafdruk gerelateerd is aan de teelt van de belangrijkste gewassen, vertegenwoordigt het waterverbruik in onze fabrieken (grond- en leidingwater) een kwart van onze totale blauwe watervoetafdruk. Als we erin slagen dit verbruik met de helft te verminderen via volledige zuivering van ons procesafvalwater voor hergebruik binnen onze productieprocessen, maakt dit nog altijd een groot verschil. De grootste uitdaging ligt erin om onze partners in de keten, zoals telers, te beïnvloeden hun gebruik van grond- en oppervlaktewater voor het telen van gewassen in gebieden met waterstress te beperken.

18 PAGINA 18 Totale waterverbruik Lamb Weston / Meijer Direct waterverbruik Lamb Weston / Meijer Totaal waterverbruik in m FJ 2008 FJ 2012 FJ 2013 FJ 2014 In m 3 per ton eindproduct FJ 2008 FJ 2012 FJ 2013 FJ 2014 We hebben ons directe waterverbruik verlaagd met 7% per ton eindproduct. Waterhergebruik in voorgaande productiestap Waterhergebruik in zelfde productiestap 18% 16% 14% 12% 10% 35% 30% 25% 20% We hergebruiken ons water waar mogelijk en als het geen negatief effect heeft op voedselveiligheid en productkwaliteit. Percentage hergebruik 8% 6% 4% 2% 0 FJ 2008 FJ 2012 FJ 2013 FJ 2014 Percentage hergebruik 15% 10% 5% 0 FJ 2008 FJ 2012 FJ 2013 FJ 2014

19 PaGINA 19 ENERGIE & EMISSIES Achtergrond Wetenschappers geloven dat een mondiale temperatuurstijging van meer dan 2 C ten opzichte van de temperatuur vóór de industrialisatie kan leiden tot catastrofale klimaatveranderingen. In 1997 sloten wereldleiders voor het laatst een klimaatverdrag af, het Kyoto-protocol. Sindsdien is de wereld drastisch veranderd. De ontwikkelingslanden zijn nu verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde uitstoot. In een poging catastrofale klimaatveranderingen te voorkomen, zijn alle partijen die deelnamen aan de VN-klimaattop in Lima in december 2014 overeengekomen hun broeikasgasemissies te beteugelen. Ook zijn ze overeengekomen hun inspanningen ter verhogen om kwetsbare bevolkingsgroepen te helpen zich aan te passen aan de impact van klimaatverandering. Tijdens de volgende VN-klimaattopeind eind 2015 in Parijs hopen wereldleiders een nieuw klimaatverdrag overeen te komen. Bij Lamb Weston / Meijer blijven we ons richten op het verbeteren van de energie-efficiëntie in al onze bedrijfsactiviteiten. Tegelijkertijd gaan we door met het verlagen van broeikasgasemissies in onze totale keten, door nauw samen te werken met onze belangrijkste ketenpartners. In de periode hebben we meer dan 80 projecten uitgevoerd om ons energieverbruik terug te dringen. Dit varieert van directe energiebesparende maatregelen tot projecten die de efficiëntie in de keten verhogen. In 2013 introduceerde de Europese Unie een nieuwe Europese energie-efficiëntie richtlijn (Energy Efficiency Directive - EED, verplicht per 2015) om efficiënt energiegebruik in de totale energieketen te bewerkstelligen. De publicatie van deze richtlijn viel samen met onze beslissing om ISO certificering aan te vragen. Hierdoor kunnen we onze energiemanagementsystemen integreren met onze algehele inspanningen om ons kwaliteit- en milieumanagement te verbeteren en tegelijkertijd aan de EED-eisen te voldoen.

20 PAGINA 20 ENERGY & EMISSIONS Doelstelling Onze doelstelling voor 2020 is: ons directe energieverbruik per ton eindproduct en onze broeikasgasemissies beide met 30% te verlagen. Daarnaast richten we ons op verlaging van de totale CO2-voetafdruk in onze hele keten.

21 PAGINA 21 ENERGY & EMISSIONS Meest opvallende resultaten Hoewel we nog maar halverwege onze reis naar 2020 zijn (t.o.v. 2008), hebben we onze doelen voor verlaging van zowel ons energieverbruik als de emissie van broeikasgassen voor 2014 weten te overtreffen. De afgelopen drie jaar hebben we meer dan 80 projecten uitgevoerd om ons energieverbruik en emissies in onze totale keten terug te dringen. Deze projecten hebben geleid tot opzienbarende successen op het gebied van energie en emissies. Een aantal relevante projecten van de afgelopen drie jaar lichten we hierna veder toe. McDonald s vertrouwt op samenwerking met toonaangevende leveranciers in het nastreven van onze visie om al ons voedsel en onze verpakkingen duurzaam in te kopen. De ambitie van LW/M om klimaatverandering aan de kaak te stellen, gecombineerd met het enthousiasme voor het testen van nieuwe ideeën en technologieën - of het nu gaat om natuurlijke koelmiddelen of proeven met drones voor optimalisatie van bemesting - maakt hen tot een vertrouwde en gewaardeerde leverancier. Het is dit soort innovatief denken dat LW/M in 2014 een van de 50 Best of Sustainable Supply Awards opleverde uit 600 andere inzendingen wereldwijd van McDonald s leveranciers. Jacqui Macalister Senior Manager Sustainable Supply McDonald s Europe Londen UK Energieteams: het echte samenwerken Een van de meest effectieve stappen die we hebben gezet om energieverbruik en emissies terug te dringen, was het opzetten van energieteams binnen al onze productiefaciliteiten. Door kennis en best practices in onze hele organisatie te delen, kunnen we ons energieverbruik en emissies verlagen. De energieteams bestaan uit specialisten van verschillende afdelingen, waaronder controllers, milieuspecialisten, plant managers en de corporate energiemanager. De teams hebben zich ten doel gesteld 2,5% energie per jaar te besparen en 1% water per jaar te besparen. Om deze doelen te behalen, draaien er op alle fabrieken vijf continu doorlopende projecten die ieder binnen 12 maanden afgerond moeten worden. En omdat de facility manager er direct bij betrokken is, kunnen besluiten over te financieren projecten snel genomen worden. De best practices kunnen ondertussen direct met andere locaties gedeeld worden door de energiemanager. Energieverbruik: waar minder meer is Hergebruik van restwarmte We produceren friet en andere gefrituurde aardappelproducten. En we produceren veel: zo n 12 miljoen porties per dag. Voor het voorbakken van onze producten verhitten we onze plantaardige olie tot zeer hoge temperaturen. Hiervoor is veel energie nodig en hierbij komt veel hitte vrij. In plaats van deze hitte naar buiten af te voeren, maken we gebruik van warmtewisselaars die deze restwarmte van onze bakovens opvangen. Vervolgens gebruiken we deze opgevangen restwarmte in ons productieproces, zoals in drogers en blancheurs. Hierdoor kunnen we onze directe energiebehoefte terugdringen. Tegelijkertijd vangen we de geurende bakdampen van onze bakovens op en verbranden deze in een intern systeem. Dit leidt tot blijere buren.de frituurlucht zou anders naar buiten wordt gestuurd en blijft nu tot een minimum beperkt. Ieder jaar winnen onze warmtewisselaars voldoende energie terug om onze aardgasconsumptie met GJ te verlagen (t.o.v. 2008). Dit staat gelijk aan het jaarlijks aardgasverbruik van meer dan 5500 Nederlandse huishoudens*. De slimme stoomschiller Ieder jaar verwerken we meer dan één miljard kilo aardappelen. De meeste hiervan moeten worden geschild. We zijn doorlopend op zoek naar manieren om te innoveren om onze interne efficiëntie te verhogen. In 2013 hebben we samen met een van onze leveranciers een verbeterde stoomschiller ontwikkeld: de eco-peeler. Het systeem voert stoom onder hoge druk aan, waardoor het water in de aardappel net onder de schil gaat koken. Zodra we de druk plotseling weghalen, springt de schil los van de aardappel. Het principe van dit systeem is in essentie gelijk aan onze andere stoomschillers. De eco-peeler verwijdert de schil echter sneller en efficiënter. En omdat er kleinere vaten in de stoomschiller zitten, hebben we 20% minder stoom nodig per ton aardappelen. De eco-peeler bespaart dus niet alleen tijd, maar ook energie. De eco-peeler gebruiken we in Oosterbierum, de fabriek waar het systeem werd ontwikkeld en getest. We hebben het systeem als eerste bedrijf ter wereld in gebruik hebben genomen. Hier zijn we trots op. We zijn van plan de eco-peeler, als best bewezen methode, de komende twee jaar op onze andere locaties in gebruik te nemen. * Bron: milieucentraal

22 PAGINA 22 ENERGY & EMISSIONS ISO 50001: meer dan alleen getallen We zijn altijd op zoek naar manieren om waar we maar kunnen onze energie-efficiëntie te verhogen. In 2013 hebben we besloten ons energiemanagementsysteem naar een hoger niveau te tillen. Dit besluit viel samen met de introductie van de Europese Energie-Efficiëntie Richtlijn (EED). De EED is een raamwerk van maatregelen ter bevordering van de energie-efficiëntie in heel Europa. De richtlijn treedt vanaf januari 2015 in werking. Deze ontwikkelingen hebben ons ertoe aangezet ISO certificering aan te vragen. Dit is een internationale certificering voor energiemanagementsystemen, die organisaties helpt hun energieconsumptie effectiever te beheren en te managen. Als onderdeel van de certificeringsprocedure hebben onze energieteams een analyse uitgevoerd om te kijken wat we hiervoor nog aanvullend moesten doen. Na enkele acties hebben we in juni 2014 de multi-site ISO certificering voor onze drie Nederlandse fabrieken behaald. We zijn het eerste bedrijf binnen onze sector met een multi-site ISO certificaat. Doordat onze productiefaciliteiten wereldwijd tot de meest energie-efficiënte in onze sector behoren, zijn extra energiebesparingen een echte uitdaging voor ons. Wij zijn ervan overtuigd dat de ISO certificering ons zal helpen verder te verbeteren. Bovendien toont de certificering aan dat we handelen in overeenstemming met de nieuwe EED. De overheid zal daarom geen extra energie audits uitvoeren bij onze gecertificeerde vestigingen. Vermindering direct energieverbruik Vermindering CO 2 -emissies uit energie 35% 35% Percentage reductie per ton eindproduct 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% FJ 2008 FJ 2009 FJ 2010 FJ 2011 FJ 2012 FJ 2013 FJ 2014 FJ 2015 FJ 2016 FJ 2017 FJ 2018 FJ 2019 FJ 2020 Actuele reductie Doel FJ 2014 Doel FJ 2020 Percentage reductie per ton eindproduct 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% FJ 2008 FJ 2009 FJ 2010 FJ 2011 FJ 2012 FJ 2013 FJ 2014 FJ 2015 FJ 2016 FJ 2017 FJ 2018 FJ 2019 FJ 2020 Actuele reductie Doel FJ 2014 Doel FJ 2020

23 PAGINA 23 ENERGY & EMISSIONS Emissies omlaag, efficiëntie omhoog Van bacteriën naar biogas via anaerobe vergisting We maken gebruik van afvalwaterbehandelingsinstallaties om ons procesafvalwater te zuiveren. Maar dat is niet alles wat de installaties doen. In de afvalwaterbehandelingsinstallaties*gebruiken we bacteriën die organisch materiaal in het proceswater opeten en omzetten in biogas. In het verleden gebruikten we dit biogas om elektriciteit en hitte te produceren. De afgelopen paar jaar hebben we onze processen gedeeltelijk aangepast. We gebruiken het biogas nu rechtstreeks om onze stoomketels op te stoken. Tegelijkertijd hebben we de efficiëntie van onze afvalwaterbehandeling verbeterd. Dit heeft geleidt tot 50% meer productie en gebruik van biogas. Momenteel gebruiken we 88% van het biogas voor de productie van energie. Het is onze doelstelling dit de komende jaren op te schroeven naar 95%. * We produceren biogas op al onze productiefaciliteiten, met uitzondering van Wisbech. Lagere emissies en bescherming van de ozonlaag Per 2014 maken we op al onze locaties nog uitsluitend gebruik van koelen vriesapparatuur met ammoniak. Voorheen maakten we gebruik van R22-gekoelde vriessystemen. R22 is een gas dat de ozonlaag aantast. In 2013 hebben we ons laatste grote R22-gekoelde vriessysteem vervangen door een systeem dat koelt met ammoniak, een zeer energie-efficiënte systeem. Met het nieuwe systeem besparen we 1,8 miljoen KWh elektriciteit per jaar. Dit komt overeen met het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van 500 Nederlandse huishoudens. De NOx-emissie van onze boilersystemen monitoren we continu en we rapporteren deze cijfers aan de overheid. We voldoen aan alle relevante emissiewetgeving. Tegelijkertijd worden onze NOx- en SO2- emissieniveaus jaarlijks door externe, gecertificeerde bedrijven gemeten en aan de overheid gerapporteerd. Onze boilersystemen voldoen nu al aan de nieuwe Europese regelgeving, die vanaf 2016 in werking treedt. Deze wet regelt dat toegestane emissies van deze ozonaantastende gassen verder worden gereduceren. Ons doel is de CO2- emissies uit direct energieverbruik voor 2020 met 30% te verlagen (t.o.v. de uitstoot in 2008). We liggen goed op koers om dit doel te bereiken. Halverwege zijn we erin geslaagd onze emissies al met 16,4% te verlagen. Dit hebben we bereikt door meer groene elektriciteit (zoals biogas) en minder gas en elektriciteit te gebruiken. Hiermee tonen we ons commitment en leiderschap op dit thema in de sector. De MCT, geïnitieerd door LM/M in 2008, heeft de CO 2 -emissies voor alle betrokken bedrijven met 87% gereduceerd door ton CO 2 -emissies uit onze toeleveringsketens te verwijderen.