BROEDERLIJK DELEN INLEEFREIS GUATEMALA. 21 tot 39 jaar Zomer 2018

Transcriptie

1 BROEDERLIJK DELEN INLEEFREIS GUATEMALA 21 tot 39 jaar Zomer 2018

2 " De inleefreis was één van de mooiste en intense reizen die ik tot nog toe gemaakt heb." (Valerie, Oeganda 2017) Ieder jaar organiseert Broederlijk Delen een inleefreis voor volwassenen naar één van zijn partnerlanden. In 2018 trekken we naar Guatemala! Tijdens deze reis word je ondergedompeld in het dagelijkse Guatemalteekse leven. Je verblijft bij lokale families en je leert de partnerorganisaties van Broederlijk Delen kennen. Een inleefreis geeft je inzicht in de situatie in Guatemala, en je ziet er hoe de mensen hun plannen waarmaken. Iedereen van 21 tot 39 jaar kan deelnemen. Iedereen die geïnteresseerd en geëngageerd is, iedereen die geraakt wordt door het leven van mensen elders. Wanneer gaan we op reis? 3 Wat heeft Guatemala te bieden? 3 Wat doet Broederlijk Delen in Guatemala? 4 Een inleefreis is een vormingsproces. Hoe verloopt dat? 5 De voorbereiding 5 De reis 5 Je inzet in België 7 De deelnamekosten 7 Wat kan je van een inleefreis verwachten? 8 Wie kan deelnemen? 9 Hoe kan je je kandidaat stellen? 9 Nog vragen? 9 Teksten Patricia Verbauwhede, Helene Van Acker, Hugo Wouters en Siska Kockelbergh Tekstcorrectie Greet De Wulf en Muriel Burgers Grafische vormgeving Marine De Keyzer Foto s Thomas De Boever, Raf Stassen en fotoarchief Broederlijk Delen Verantwoordelijke uitgever Lieve Herijgers, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel

3 Wanneer gaan we op reis? De reis duurt 2 à 3 weken en gaat door in de periode tussen 10 juli en 15 augustus De exacte vertrek- en terugkomdatum verneem je wanneer het reisplan in grote lijnen vastligt. Daar zorgen we zo vlug mogelijk voor. Wat heeft Guatemala te bieden? Officiële naam: República de Guatemala. De naam Guatemala stamt af van het Nahuatl Quauhtlemallan en betekent oord met vele bomen. Grootte: km² (3 à 4 keer België) Aantal inwoners: 16,58 miljoen Landstalen: De officiële taal is Spaans. Daarnaast zijn er 23 inheemse talen. Hoofdstad: Guatemala-Stad. Ligging: Guatemala ligt in Centraal-Amerika en grenst aan Mexico, Belize, Honduras en El Salvador. Munteenheid: Guatemalteekse Quetzal. 1 euro = 8,72 GTQ Klimaat: Er zijn wel 360 verschillende microklimaten en de temperaturen zijn eerder afhankelijk van de hoogteverschillen dan van de tijd van het jaar. Quetzaltenango heeft een gematigd klimaat (gemiddeld 18 C). In juli en augustus regent het er en kan het fris zijn. In de gemeenschappen hogerop is het klimaat koeler, met grote verschillen tussen dag- en nachttemperaturen. Religie: Een groot deel van de bevolking is christen. Daarnaast is de Mayaspiritualiteit sterk aanwezig in het dagelijkse leven, vaak vermengd met christelijke elementen. Bevolking: De bevolking is etnisch divers (39,8 % inheems, de rest hoofdzakelijk mesties (gemengde Spaans-Indiaanse afkomst) en een kleine minderheid van Europese of andere afkomst. Levenssituatie: Ongeveer de helft van de bevolking woont op het platteland. De levensverwachting is 73 jaar. 60 % van de bevolking is jonger dan 25 jaar. Een derde van de Guatemalteken behaalde geen diploma lager onderwijs, en een zesde is analfabeet. Armoedecijfers: 59 % van de bevolking leeft in armoede, waarvan 23 % in extreme armoede. Bijna de helft van de kinderen jonger dan 5 jaar is chronisch ondervoed. Korte geschiedenis: Van de 4de tot de 11de eeuw was Guatemala het kerngebied van de Mayacultuur. Vanaf 1523 behoorde het tot de Spaanse kolonies, gevolgd door onafhankelijkheid in Na een korte democratische lente volgde een lange periode met militaire dictaturen en een burgeroorlog. In 1986 keerde het land terug naar de democratie, maar pas in 1996 werden de vredesakkoorden ondertekend. Momenteel is Guatemala een presidentiële republiek. Natuur: Guatemala is een kleurrijk en zeer divers land, met vele vulkanen, hoge berggebieden, tropisch laagland en kustgebieden. Ongeveer een kwart van het land is bedekt met tropische bossen. De ondergrond is rijk aan mineralen zoals ijzer, nikkel, lood, zink, goud en ook aardolie. 3

4 Wat doet Broederlijk Delen in Guatemala? De werking van Broederlijk Delen situeert zich in drie departementen van het westen van Guatemala: Quetzaltenango, San Marcos en het zuiden van Huehuetenango. Broederlijk Delen werkt er samen met een tiental Guatemalteekse organisaties die de inheemse plattelandsbevolking ondersteunen, met specifieke aandacht voor jongeren en vrouwen in de gemeenschappen. Guatemala is gezegend met een rijke ondergrond, grote biodiversiteit, voldoende water en een gunstig klimaat. Maar slechts een kleine elite profiteert van deze rijkdom, die bovendien niet duurzaam wordt beheerd. De overheid heeft weinig aandacht voor de situatie van de inheemse gemeenschappen. Ze trekt liever grootschalige projecten aan, zoals mijnbouw, hydro-elektrische centrales en grote infrastructuurwerken. Zonder rekening te houden met de gevolgen voor de bevolking. Steeds meer landbouwgrond en bosgebied wordt opgekocht of ingepalmd voor de grootschalige productie van suikerriet, palmolie en andere exportgewassen. Dit gaat ten koste van de voedselvoorziening van de Guatemalteekse bevolking. Plattelandsgemeenschappen zien hoe vervuiling, transport en afgraving hun drinkwater en landbouw bedreigen. Veel jongeren zien weinig toekomstperspectief en migreren tijdelijk of permanent, bijvoorbeeld richting Verenigde Staten. In volksraadplegingen spreekt de bevolking zich overwegend negatief uit over deze projecten, maar ze krijgen meestal geen gehoor. Dit zorgt voor territoriale conflicten op verschillende plaatsen in het land: de mensen willen inspraak. Ze willen afspraken voor een duurzaam gebruik van de natuurlijke rijkdommen, met respect voor hun recht op wonen, werken en leven. De overheden proberen de sociale organisaties achter die eisen het zwijgen op te leggen. Repressie en criminalisering van het protest nemen toe. Tientallen leidersfiguren zitten ten onrechte gevangen. Broederlijk Delen ondersteunt organisaties die de rechten van de plattelandsgemeenschappen verdedigen en alternatieven proberen te ontwikkelen. De partnerorganisaties ijveren voor overleg tussen overheden en gemeenschappen. Zodat vrije meningsuiting en volksraadplegingen worden gerespecteerd, grondrechten worden gevrijwaard, winsten terugvloeien naar de streek en natuurherstel wordt verplicht. Veel inheemse gemeenschappen hebben nooit de eigendomsrechten op hun land geclaimd en vragen hierbij technische en juridische ondersteuning. De organisaties onderzoeken en documenteren de omleiding van rivieren en de vervuiling van het water met pesticides door grote plantages, en klagen ze aan. Ondersteund door de partnerorganisaties van Broederlijk Delen bouwen gemeenschappen ook aan alternatieven. Vorming en uitwisseling van ervaringen met agro-ecologische landbouw zetten families op weg naar meer zelfbeschikking. Boeren verbeteren hun bodem met natuurlijke compost, kweken hun eigen zaaigoed en brengen hun overschotten op de markt via lokale kanalen. Gezonde voedingsgewoontes worden gestimuleerd, waardoor ondervoeding bij jonge kinderen wordt teruggedrongen. Vorming en omkadering zorgen voor versterking van de kleine productiegroepen en spaar- en kredietgroepen. Zo bekomen boerenfamilies rechtvaardigere prijzen voor hun producten en groeit een alternatief economisch model waar iedereen beter van wordt. De werking van de partnerorganisaties in Guatemala is sterk geïnspireerd door de Mayaspiritualiteit. Daarin staat de nauwe band tussen mens en natuur, mens en gemeenschap en de wereld van de voorouders centraal. Agro-ecologische landbouwpraktijken sluiten nauw aan bij dat streven naar harmonie tussen de mens en zijn omgeving. We moeten zorgen voor Moeder Aarde, want zij zorgt voor ons. Het gaat niet om steeds meer, maar om genoeg om waardig te kunnen leven. Deze zoektocht naar Buen Vivir (het goede leven) leeft sterk in Guatemala, net als in andere delen van Latijns- Amerika met een grote inheemse bevolking. Het is belangrijk om de sociale organisaties van gemarginaliseerde groepen - vaak de rurale en inheemse bevolking - te versterken via netwerking en leiderschapsvorming. Om zo op grotere schaal tot verandering te komen. Bijzondere aandacht gaat naar de positie van vrouwen en jongeren in de gemeenschappen, en de gelijkwaardigheid van man en vrouw in de families. 4 De campagne van Broederlijk Delen in 2019 zal gaan over het recht op voedsel voor en door lokale gemeenschappen. Zelfbeschikking en het recht op een waardig leven staan centraal.

5 Een inleefreis is een vormingsproces. Hoe verloopt dat? Een inleefreis is een vorming die bestaat uit drie onderdelen: de voorbereiding, de reis zelf en je inzet bij de campagne van Broederlijk Delen. Ieder deel is even belangrijk. DEEL 1: DE VOORBEREIDING Tijdens twee weekends met overnachting krijg je een grondige vorming. Het eerste weekend heeft plaats op zaterdag en zondag 24 en 25 februari Het tweede op zaterdag en zondag 5 en 6 mei Deze inleefreis is niet zomaar een reis, maar ook een onderdompeling in een andere cultuur. Onderwerpen zijn: Kennismaking met elkaar en elkaars verwachtingen. Groepsvorming. De visie van Broederlijk Delen op ontwikkelingssamenwerking en de manier waarop we werken met partnerorganisaties in Afrika en Latijns-Amerika. Scherpstellen van je eigen kijk op ontwikkelingen in deze wereld. Guatemala: dagelijks leven, geschiedenis, cultuur, onderwijs, religie, politiek, economie en ecologie. Interculturele communicatie. Werking van de partnerorganisaties die we zullen bezoeken. De Broederlijk Delencampagne van 2019 en de campagnematerialen. Bezoek aan het Guatemala-inleefatelier van Studio Globo. Praktische info (inentingen, medicatie, reistas, administratie, internationaal paspoort, reisprogramma, taakverdeling tijdens de reis, ) We verwachten dat je je in de mate van het mogelijke persoonlijk voorbereidt door te lezen. Wij bezorgen je lectuur en geven je leestips. DEEL 2: DE REIS Dit is natuurlijk het hoogtepunt. De reis zelf vindt plaats in juli/augustus 2018, en duurt 18 à 20 dagen. Met een inleefreis wil Broederlijk Delen jou een zo volledig mogelijk beeld geven van de realiteit in Guatemala. Je ontmoet mensen uit alle sociale lagen. De nadruk ligt wel op het contact met de doelgroep van onze partnerorganisaties: de gemarginaliseerde rurale bevolking (boerenfamilies en inheemsen). Je maakt kennis met politieke, sociale, economische en culturele aspecten van het land. Bij je inschrijving ligt het programma nog niet volledig vast. In de maanden voor het vertrek wordt dit op punt gezet, in overleg met werknemers van Broederlijk Delen ter plaatse, en met de lokale partnerorganisaties. Als je meegaat op inleefreis verbind je je ertoe om het programma volledig te volgen. Een inleefreis bestaat uit een aantal vaste elementen: In de hoofdstad Guatemala-Stad verblijven we enkele dagen. Daar maak je kennis met de stedelijke context en zo krijg je een completer beeld van Guatemala. We worden er gebrieft door Leen Van Acker, lokaal vertegenwoordiger van Broederlijk Delen. 5

6 Bezoek aan de partnerorganisaties van Broederlijk Delen Medewerkers van onze Guatemalteekse partnerorganisaties leggen je uit hoe ze werken rond agro-ecologische landbouw, organisatieversterking en rechtenverdediging. Ze nemen je mee in het veld, waar je ziet hoe deze mensen hun plannen realiseren. Je ontmoet kleine boeren, inheemse bevolkingsgroepen, vrouwengroepen en jongeren. Inleefverblijf Je verblijft een aantal dagen in een lokale gemeenschap in het westen van Guatemala. Je logeert, meestal per twee, bij een gastfamilie. Of je overnacht in een centrum van de gemeenschap. Tijdens deze periode neem je deel aan het dagelijkse leven van deze mensen. Het inleefverblijf is vaak indringend. Je voelt je vertrouwd met mensen die je nooit eerder hebt ontmoet en je wordt even opgenomen in de gemeenschap. Vertrouwen groeit enkel in wederzijds respect. Als gast stel je je open voor de mensen die je ontmoet en probeer je je te verplaatsen in hun leefwereld. Je interesseert je voor wat hen beroert. Je gastgemeenschap zal ook jou willen leren kennen en heel wat vragen stellen over jouw leven. Door deze uitwisseling ontstaat een verbondenheid, een respect voor ieders eigenheid, tradities en gewoontes. Zo n inleefverblijf kan best confronterend zijn. Vaak is er weinig of geen comfort of privacy, de mensen hebben andere gewoonten en veel voelt vreemd aan. Je krijgt inzicht in de oorzaken van sommige lokale situaties, waardoor je je vragen gaat stellen over je eigen levenswijze of ons maatschappijmodel. Maar je ervaart ook waarin we gelijkaardig zijn en wat ons verbindt. Tijdens de inleefreis denken we hier samen over na en wisselen we onze ervaringen uit. Encuentro Tijdens een encuentro, een ontmoeting/forum, gaan we in gesprek met vertegenwoordigers van partnerorganisaties, met boeren, jongeren, vrouwen, mensenrechtenverdedigers. Thema: van verzet naar het goede leven (de la resistencia al Buen Vivir ). We leren hoe zij een leefbare lokale gemeenschap proberen op te bouwen. We denken samen na over alternatieve vormen van solidaire economie en landbouw, ook bij ons in België. We wisselen ervaringen en visie uit. Dit doen we niet alleen door te praten, maar ook door te tekenen/schilderen, plannen uit te beelden, een project te bezoeken, even mee te werken op het veld of de kracht van hun Mayarituelen te ervaren. We doen alles samen. Alternatief toerisme en tocht Een inleefreis is geen toeristische vakantie, maar we maken wel tijd voor ontspanning. Met plaatselijke gidsen verkennen we historische sites en oogstrelende gebieden met een rijke fauna en flora. We houden halt bij interessante sites en plaatsen met Mayarituelen. Ook een tweedaagse tocht door het mooie Guatemalteekse landschap behoort tot de mogelijkheden. We zorgen ervoor dat dit voor iedereen met een gewone fysieke conditie haalbaar is. Afhankelijk van de situatie van de partnerorganisaties of van de actuele (politieke) toestand in het land kan het programma op het laatste ogenblik nog wijzigen. De meest confronterende ervaring was het inleefverblijf bij een partnerorganisatie van Broederlijk Delen. We kregen een duidelijker beeld over wat deze organisatie precies doet voor de gezinnen. Of hoe de steun van Broederlijk Delen uiteindelijk zichtbaar vertaald wordt bij de gezinnen zelf. (O Brian, jongeren in Oeganda 2016) 6

7 DE DEELNAMEKOSTEN De deelnameprijs ligt tussen en euro, voor de voorbereiding en de reis samen. We bepalen deze prijsvork met dit minimum- en maximumbedrag omdat dit geen traditionele reis is waar alles op voorhand vastligt. Bepaalde kosten kunnen variabel zijn (schommelingen van de wisselkoers, vliegtuigtickets waarvan de prijs een jaar voordien slechts richtinggevend is, ). Het exacte bedrag wordt je zo snel mogelijk meegedeeld. We werken met een gespreide betaling. Wanneer je bent geselecteerd om aan de inleefreis deel te nemen, betaal je een eerste voorschot van 300 euro aan Broederlijk Delen. Deze betaling geldt meteen als bevestiging van je inschrijving. Wat is inbegrepen in de prijs? DEEL 3: JE INZET IN BELGIË Het programma eindigt niet met de inleefreis zelf. We verwachten van jou dat je je indrukken van de reis hier in België deelt. Je bent geen expert, maar je hebt met eigen ogen de realiteit in Guatemala gezien. Dat maakt van jou een bevoorrechte getuige. Jouw verhaal is persoonlijk en het spreekt mensen vaak meer aan dan een droge technische voordracht. Met jouw kritisch inzicht en je persoonlijke ervaring kan je vertellen over de rijkdom, de waarden en de kracht van mensen elders in de wereld. Zo kan je ook anderen aan het denken zetten. We rekenen op je medewerking in het kader van de Broederlijk Delencampagne, tijdens de periode november april Er is een hele waaier aan mogelijkheden. Ben je een vlotte prater? Dan kan je over je ervaring vertellen tijdens een Broederlijk Delenbijeenkomst, of je kan zelf een fotoavond of een andere activiteit organiseren. Je kan meewerken aan educatief materiaal of de campagne op je school actief mee uitbouwen. Je kan je verhaal vertellen tijdens een lanceermoment van de campagne in jouw buurt. En nog veel meer. Samen met de medewerker uit jouw regio bepaal je wat je doet en hij/zij zal je daar ook bij ondersteunen. We bekijken hoe je je eigen netwerk (familie, vrienden, werk, vereniging) hierbij kan betrekken. En we houden rekening met jouw talenten en met je haalbare tijdsinvestering. Dit engagement is een belangrijk onderdeel in het hele inleefreistraject. Op de terugkomdag na de reis, zaterdag 13 oktober 2018, komen we met alle deelnemers nog een keer samen om deze inzet te bespreken, om herinneringen op te halen en foto s te bekijken. Alle voorbereidingsmomenten (maaltijden, overnachting, sprekers, kopies) Vliegticket, ESTA (indien nodig), visum (tenzij anders vermeld) Verzekering (reisbijstand, annulatie- en bagageverzekering) Verblijf ter plaatse (vervoer, overnachtingen, alle maaltijden, gidsen, begeleiding, ) Begeleiding en kosten van de partnerorganisaties Broederlijk Delen staat in voor de kosten van de uitwerking van het programma en de omkadering van de voorbereiding. Wat is NIET inbegrepen in de prijs? Internationaal reispaspoort, minstens 6 maanden geldig op datum van vertrek (+/- 80 euro). Vaccinaties en medicatie. Tijdens het eerste voorbereidingsweekend krijg je hierover meer info. Persoonlijke uitgaven tijdens de voorbereidingsdagen en de reis zelf (extra drankjes, restaurantbezoek buiten de gewone maaltijden, communicatiekosten naar België, souvenirs, attentie voor de gastfamilie). Deelnemers die nog over een geldig reispaspoort beschikken en nog voldoende gevaccineerd zijn hoeven bepaalde uitgaven uiteraard niet te maken. Wat bij annulatie? Als de voorbereidingsdagen zijn begonnen betaal je de gemaakte kosten (overnachting, maaltijden, kopies, ) Als de vliegtickets gereserveerd zijn en je haakt af om redenen die niet door de annulatieverzekering worden aanvaard, dan betaal je je ticket en de daaraan verbonden kosten (verzekering, ) 7

8 " Zo n inleefreis doet iets met je. De energie van de bevolking blijft nazinderen en geeft je nieuwe levenskracht." (Erna, inleefreis Colombia 2015) WAT KAN JE VAN EEN INLEEFREIS VERWACHTEN? NIET WEL een toeristische rondreis een reis waar je meer te gast bent dan toerist een luxereis een sobere reis, dicht bij de mensen een reis die je zelf kan plannen een omkaderde groepsreis een gemakkelijke reis een intense ervaring eenrichtingsverkeer uitwisseling vrijblijvend een engagement 8

9 WIE KAN DEELNEMEN? Jij kan deelnemen als je in grote lijnen aan de volgende criteria beantwoordt: Je bent ouder dan 20 en nog geen 40 jaar. Je bent geïnteresseerd in internationale samenwerking, in Broederlijk Delen en zijn partnerorganisaties. Je kan je inzetten voor het hele traject: voorbereiding, reis en nawerking. Je wil je na de reis vrijwillig engageren om aan de Broederlijk Delencampagne mee te werken. We waarderen jouw inzet en we steunen je hierbij. Beschik je over een netwerk? Dat is een pluspunt. Je netwerk kan bestaan uit familie, vrienden, school, parochie, je werk, een vereniging,, waarmee je jouw ervaringen achteraf kan delen. Je kan eenvoudige gesprekken voeren in het Spaans, de voertaal in Guatemala. Beschik je niet over een minimale kennis Spaans? Dan leg je je tijdens de voorbereiding toe op die taalvaardigheid. Tijdens je verblijf bij de gastgezinnen ben je op jezelf aangewezen en is het nodig om minstens een eenvoudig gesprek te kunnen voeren. Een inleefreis is een groepsgebeuren. In dit groepsproces wil ook jij investeren. Je gezondheid en lichamelijke conditie laten het toe om deze reis aan te kunnen. Hou hierbij rekening met het beperkte comfort, de eenvoudige omstandigheden. Een gewone gezonde conditie volstaat. Ben je niet zeker of heb je een gezondheidsprobleem? Dan bekijken we samen de haalbaarheid, indien nodig na advies van jouw arts. HOE KAN JE JE KANDIDAAT STELLEN? Je hebt al deze informatie gelezen. Ben je helemaal gebeten en wil je meegaan op inleefreis? Vul dan het kandidaatsformulier in op onze website Uiterlijke deadline voor de kandidaatsstelling is 31 december De regionale dienst van Broederlijk Delen neemt dan contact op om met jou je verwachtingen, mogelijkheden en motivatie te bespreken. Indien er meer kandidaten zijn dan beschikbare plaatsen, dan wordt een selectie gemaakt. Uiterlijk op 21 januari 2018 laten we je weten of je mee kan op reis. NOG VRAGEN? Heb je deze brochure gelezen en zit je nog steeds met vragen? Neem dan contact op met de medewerker van Broederlijk Delen in jouw regio: Antwerpen: Els Verheyen, of Vlaams-Brabant/Mechelen/Brussel: Marieke Lagrou, of Limburg: Tine Quintiens, of Oost-Vlaanderen: Sari Stoops, of West-Vlaanderen: An Maes, of Of contacteer de nationale dienst van Broederlijk Delen: Siska Kockelbergh, of Hugo Wouters, Meer over inleefreizen: Meer over Guatemala: 9

10 In 2017 trokken we op inleefreis naar Oeganda. Enkele deelnemers aan het woord. Op inleefreis gaan is een hele ervaring om ondergedompeld te worden in een lokaal gezin. Water halen, graan sorteren, je drie keer per dag douchen, dansen en zingen, Een ervaring om nooit te vergeten! (Karlijn) samen met de leden van de boerengroep in gesprek gaan over wat ons bezighoudt in het leven en over de uitdagingen. Het werd een levensechte uitwisseling. Raakvlakken en tegenstellingen. We maakten kennis met sterke mensen die stap voor stap hun leven vorm geven. Dit is waarvoor we écht op inleefreis waren. grote solidariteit zien in allerlei kleine coöperaties die mensen zelf opzetten opdat ook de lokale gemeenschap er beter van wordt. Respect, diep respect! (Els en Dirk) een gelegenheid om kennis te maken met het land en de werking van Broederlijk Delen van binnen uit. Het is een unieke, beklijvende, verrijkende ervaring, die heel diep gaat en mij nog meer doet beseffen hoe goed ik het heb en hoeveel kansen ik in mijn leven gekregen heb en nog krijg. (Annette) Broederlijk Delen vzw Huidevettersstraat Brussel Tel